ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΟΜΕΑΣ:ΚΛΑΣΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ «ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ 5.000 ΜΕΤΡΩΝ» ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΙΧΑΗΛΑΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Α.Μ.: 201100268 Επιβλέπουσα: κα Αργειτάκη Ξ. Αθήνα, Ιούνιος 2016
ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός της εργασίας είναι να εξεταστεί η τακτική που ακολούθησαν οι δρομοίς 5000 μέτρων στο διασυλογικό πρωτάθλημα. Για την επίτευξη του σκοπού μας έγινε βιβλιογραφική ανασκόπηση καθώς και βιντεοσκόπηση - ανάλυση δρόμου 5.000 μ. που έγινε στα γήπεδα του Άγιου Κοσμά κατά την διάρκεια του διασυλλογικού πρωταθλήματος του 2016. Μετρήθηκε η κούρσα των αντρών, οι δύο καλές σειρές, ενώ για την μέτρηση του κάθε αθλητή ξεχωριστά χρησιμοποιήθηκε βίντεο. Η λήψη του βίντεο έγινε πάνω στην γραμμή τερματισμού ώστε να γίνεται η σωστή μέτρηση του κάθε γύρου. Μετρήθηκαν 12 1/2 γύροι των 400 μ. και το τελικό αποτέλεσμα. Στις δύο κούρσες πήραν μέρος 38 άτομα (17 21). Από την σειρά των 17 δρομέων είχαμε 1 εγκατάλειψη. Ομοιότητες ανάμεσα στην κούρσα που βιντεοσκοπήσαμε και στην διεθνή βιβλιογραφία βρέθηκαν πολλές όπως η έννοια της διατήρησης μιας ίσης ταχύτητας βήματος η οποία είναι αποδεκτή στον αθλητισμό(fukuba&whipp, 1999). Όπως παρατηρείται από τις κούρσες που βιντεοσκοπήσαμε βλέπουμε αθλητές με υψηλά επίπεδα προπόνησης οι οποίοι κατά την διάρκεια της κούρσας δεν μείωσαν την ταχύτητά τους από ό,τι οι λιγότερο καλά προπονημένοι ομόλογοι τους. Παρατηρείται επίσης η τελευταία "έκρηξη" όπως συνηθίζεται να λέγεται (τα τελευταία 400/600 m) σε πολλούς από αυτούς τους αθλητές που πήραν μέρος στις κούρσες ότι ο τελευταίος ενάμισης γύρος είναι γρηγορότερος από τους προηγούμενους. Τα αποτελέσματα της έρευνας μας συμφωνούν με αυτά των Girardetal. (2010). Όπως αναφέρεται στην βιβλιογραφία στην κούρσα 5000m, ότι ρυθμός του βήματος είναι ρυθμιζόμενος, προφανώς για να αποτραπεί η πρόωρη κόπωση πριν από το τελικό σημείο(nummela, 2008), επίσης αυτό είναι συμφωνεί με την έρευνά μας αφού παρατηρείται σε αρκετούς αθλητές και ειδικότερα στους καλά προπονημένους ότι καταφέρνουν να διατηρήσουν έναν σταθερό ρυθμό με αποτέλεσμα να διατηρούν ίδια τιμή γύρου με πολύ μικρές διαφορές. Συμπερασματικά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι μεγάλος βαθμός διακύμανσης ρυθμού σε κούρσες ελεύθερου ρυθμού μπορεί να είναι μια σκόπιμα επιλεγμένη στρατηγική σχεδιασμένη με τρόπο ώστε να ελαχιστοποιηθεί η φυσιολογική καταπόνηση κατά τη διάρκεια 2
της άσκησης. Οι στόχοι της προπόνησης για τους δρόμους των 5.000 μ. μπορούν να συνοψιστούν στα ακόλουθα σημεία: Μειωμένη κατανάλωση γλυκογόνου σε ρυθμό αγώνα. Αύξηση της ταχύτητας με την οποία εξομοιώνεται το γαλακτικό οξύ των μυών Βελτίωση της βιομηχανικής απόδοσης και την επακόλουθη απόδοση. Προετοιμάστε το σώμα και το μυαλό να είναι σε θέση να διαρκέσει για το απαραίτητο χρονικό διάστημα σε ρυθμό αγώνα. Λέξεις κλειδιά: Δρόμος 5.000 μ., ρυθμός, περάσματα, ταχύτητα 3
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή 5 2. Βιβλιογραφική ανασκόπηση 7 2.1. Διεθνείς έρευνες 7 2.2. Συνεχής και ελεύθερος ρυθμός στις αποστάσεις των 5.000 και 10.000 μ. 10 2.3. Ανάλυση του χρόνου τρεξίματος και η επίδραση της κόπωσης. 11 3. Μεθοδολογία 17 4. Αποτελέσματα 18 5. Στατιστική ανάλυση 21 5.1. Περιγραφική στατιστική 21 5.2. ANOVA για επαναλαμβανόμενες μετρήσεις 21 5.3. Bonferoni post-hoc test 21 6. Συζήτηση 22 7. Συμπεράσματα 24 8. Προτάσεις 25 Βιβλιογραφία 26 4
1. Εισαγωγή Στους αγώνες, η επιλογή και οι διακυμάνσεις της ταχύτητας που θα μεγιστοποιήσουν την ικανότητα ενός αθλητή αντοχής να πετύχει την νίκη μιας κούρσας περιλαμβάνουν μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση φυσιολογικών και ψυχολογικών παραγόντων (Fukuba&Whipp, 1999) 1. Αν και η έννοια της διατήρησης μιας ίσης ταχύτητας βήματος είναι αποδεκτή στον αθλητισμό, οι καλύτερες επιδόσεις στις μέσες αποστάσεις (800-10.000m) χαρακτηρίζονται από μια μεταβλητότητα της ταχύτητας. Το τρέξιμο έχει συχνά περιγραφεί ως μια κίνηση παρόμοια με την αναπήδηση, στην οποία το πόδι που τρέχει λειτουργεί σαν ένα γραμμικό ελατήριο. Μέχρι σήμερα, οι μελέτες που έχουν διερευνήσει τα αποτελέσματα της κόπωσης για τα χαρακτηριστικά του μοντέλου ελατηρίου-μάζας έχουν χρησιμοποιείται κυρίως τρεξίματα σταθερής ταχύτητας είτε υπό συνθήκες πεδίου ή σε εργαστηριακό περιβάλλον (Hobaraetal, 2009 2, Slawinskietal., 2008) 3. Τυπικά σε αθλητικές εκδηλώσεις, όπως η κούρσα 5000m, ωστόσο, ο ρυθμός του βήματος είναι ρυθμιζόμενος, προφανώς για να αποτραπεί η πρόωρη κόπωση πριν από το τελικό σημείο (Nummela, 2008) 4. Αν κάποιος λάβει υπόψη του τα τρία πρόσφατα παγκόσμια ρεκόρ για το τρέξιμο μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων, η ταχύτητα μέσα στον αγώνα εναλλάσσεται μέχρι και 5% (Billatetal,2001) 5.Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις μιας συνεχούς διαπραγμάτευσης που 1 Fukuba Y, Whipp BJ. A metabolic limit on the ability to make up for lost time in endurance events. J Appl Physiol. 1999;87:853-61. 2 Hobara H, Inoue K, Gomi K, ET AL. Continuous change in spring-mass characteristics during a 400m sprint. J Sci Med Sport 2009. 3 Slawinski J, Heubert R, Quievre J, et al. Changes in spring-mass model parameters and energy cost during track running to exhaustion. J Strength Cond Res 2008;22:930-6. 4 Nummela AT, Heath KA, Paavolainen LM, et al. Fatigue during a 5-km running time trial.int J Sports Med 2008; 29:738-45. 5 Billat VL, Slawinski J, Danel M, Koralsztein JP. Effect of free versus constant pace on performance and oxygen kinetics in running.med Sci Sports Exerc.2001;33:2082-8. 5
διενεργείται από τον αθλητή σχεδιασμένη για να εξαντλήσει τα αναερόβια ενεργητικά αποθέματα ακριβώς στο τέλος του αγώνα για να φτάσει σε κρίσιμα χαμηλές τιμές γλυκογόνου των μυών και / ή να φθάσει σε κρίσιμα επίπεδα ομοιοστατικών διαταραχών μόνο στο τέλος(gibson&noakes 2004) 6. Αυτή η φαινομενική παρακολούθηση του μεγέθους των μεταβολικών διαταραχών σε σχέση με τις αναμενόμενες απαιτήσεις από μια περίοδο άσκησης πρόσφατα έχει ενσωματωθεί σε μια συνεκτική υπόθεση που επισημαίνεται ως teleoanticipation, (Noakesetal,2005) 7. Ως εκ τούτου, η εξερεύνηση των φυσιολογικών ορίων για την άσκηση πρέπει να προσεγγίζεται επίσης σε ένα μοντέλο άσκησης, όπου το αντικείμενο μελέτης (ο αθλητής) είναι ελεύθερο να ρυθμίζει το ρυθμό (Billatetal,2001) 8, και η σχέση μεταξύ διακύμανσης της ταχύτητας και φυσιολογικών σημάτων παραμένει άγνωστη. 6 St Clair Gibson A, Noakes TD. Evidence for complex system integration and dynamic neural regulation of skeletal muscle recruitment during exercise in humans. Br J Sport Med. 2004;38:797-806. 7 Noakes TD, St Clair Gibson A, Lambert EV. From catastrophe to complexity: a novel model of integrative central neural regulation of effort and fatigue during exercise in humans: summary and conclusions. Br J Sports Med. 2005;39:120-4. 8 Billat VL, Slawinski J, Danel M, Koralsztein JP. Effect of free versus constant pace on performance and oxygen kinetics in running.med Sci Sports Exerc.2001;33:2082-8. 6
2. Βιβλιογραφική ανασκόπηση 2.1. Διεθνείς έρευνες Μελέτες έχουν περιγράψει και τη δυναμική HR με κλασικά γραμμικά μοντέλα (Xu&Rhodes, 1999) 9, αλλά και ο αντίκτυπος για τις φυσιολογικές λειτουργίες μπορεί να ολοκληρωθεί με μια πιθανή τροποποίηση της κανονικότητας, όπως ο καρδιακός ρυθμός (HR) για την καρδιακή λειτουργία (Cottin&Papelier,2002) 10. Το κύριο ενδιαφέρον μιας τέτοιας μη γραμμικής ανάλυσης της δυναμικής ήταν να εκτιμήσει την απόκριση σε απρόβλεπτα ερεθίσματα και στρές(yamamotoetal,1995) 11. Ωστόσο, μια τέτοια ανάλυση περιπλέκεται από βιολογικά σήματα που είναι τόσο ακανόνιστα όσο και ασταθή, αυτό συμβαίνει, επειδή ο στατιστικός χαρακτήρας τους αλλάζει ως αποτέλεσμα των διακυμάνσεων των επιρροών γύρω τους (Bassingthwaighteetal,1994) 12. Το σήμα του καρδιακού ρυθμού έχει μια λεγόμενη κλιμάκωση ή μια συμπεριφορά ομοιότητας, και έχει ήδη αποδειχθεί ότι σε κατάσταση ηρεμίας, όταν διαβαθμιστούν κατάλληλα από την ανάλυση χρονοσειρών, οι κατανομές διαφορών στη συχνότητα των παλμών για όλα τα υγιή άτομα περιγράφονται από μια μόνο σταθερή λειτουργία σε μία ευρεία περιοχή κλιμάκων χρόνου (Ivanovetal,1996) 13. Δεδομένου ότι η ικανότητα να εκτελεσθεί εξαντλητική άσκηση και να διανεμηθεί σωστά η ενέργεια, έτσι ώστε οι αθλητές να έχουν εξαντληθεί μόνο στο τέλος του αγώνα, και 9 Xu F, Rhodes EC.Oxygen uptake kinetics during exercises. Sports Med. 1999;27:313-27. 10 Cottin F, Papelier Y, Durbin F, Koralsztein JP, Billat VL. Effect of fatigue on spontaneous velocity variations in human middle-distance running: use of short-term Fourier transformation. Eur J Appl Physiol. 2002;87:17-27. 11 Yamamoto Y, Fortrat JO, Hughson RL. On the fractal nature of heart rate variability in humans: effect of respiratory sinus arythmia. Am J Physiol. 1995;269:pp.480-6. 12 Bassingthwaighte JB, Liebovitch LS, West BJ.Fractal physiology. London: American Physiology Society, Oxford University Press; 1994. p. 364. 13 Ivanov PCh, Rosenblum MG, Peng CK, Mietus J, Havlin S, Stanley HE, Goldberger AL. Scaling behaviour of heartbeats intervals obtained by wavelet-based time series analysis. Nature. 1996;383:323-7. 7
πως ένα μέρος από τη φυσιολογική απόκριση στην άσκηση μπορεί να μην αντιπροσωπεύεται καλά από γραμμικά δυναμικά μοντέλα. Σκοπός της μελέτης των Billatetal., (2006) 14 ήταν να συγκρίνει τις μέσες τιμές και την κλιμακωτή συμπεριφορά του καρδιακού ρυθμού σε όλα τα περάσματα των 10.000m μέχρι εξάντλησης με συνεχή vs ελεύθερο ρυθμό εκτελεσμένα σε αγωνιστική ένταση. Υποθέσαμε ότι η αυθόρμητη ταχύτητα σε όλο τον αγώνα είναι μια στρατηγική για να ελαχιστοποιηθεί η φυσιολογική πίεση που μπορεί να προσεγγιστεί από μια μείωση του μέσου καρδιακού ρυθμού και την πρόσληψη οξυγόνου και από τη διατήρηση της μεταβλητότητας του καρδιακού ρυθμού που μετράται από τις ιδιότητες ομοιότητας σε όλη την κούρσα. Στην έρευνα πήραν μέρος δέκα ζευγάρια αγώνων 10 χιλιομέτρων που αποτελούνταν από δύο κούρσες 10 χιλιομέτρων οι οποίες συγκρίθηκαν μεταξύ τους: η μία εκτελέστηκε σε ελεύθερο ρυθμό μέχρι εξάντλησης, και η άλλημε σταθερό ρυθμό. Κάθε τρέξιμο που εκτελούταν από 3 αθλητές κατά τη διάρκεια 5 εβδομάδων είχε κενό από το επόμενο τρεις ημέρες. Οι αθλητές που αισθάνθηκαν πως είχαν ανακάμψει μετά από κάθε δοκιμή δεν συμμετείχαν σε καμία άλλη αθλητική δραστηριότητα. Όσοι ήταν εκπαιδευμένοι στη αντοχή (Ηλικίας 23 ± 3 έτη, Ύψους 174 ± 5 εκατοστά, Βάρους 74 ± 11 kg) έδωσαν εθελοντική γραπτή συγκατάθεση σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Πανεπιστημίου Evry. Μία εβδομάδα πριν από τα πρώτα 10 km, οι αθλητές εκτέλεσαν ένα στοιχειώδες τεστ για τον προσδιοριστεί η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (VO2max), η ταχύτητα που συνδέεται με την VO2max (vvo2max), και η ταχύτητα του τρεξίματος στα πρόθυρα της γαλάκτωσης (VLT). Κατά τις επόμενες πέντε εβδομάδες, πραγματοποίησαν ένα ζευγάρι από κούρσες 10.000 m την εβδομάδα: η μία σε ελεύθερο ρυθμό και η δεύτερη τρεις ημέρες αργότερα στην την ίδια μέση ταχύτητα, αλλά με συγκεκριμένο ρυθμό βήματος. Επομένως σε ένα μήνα κατάφεραν να πραγματοποιήσουν 10 ζεύγη από κούρσες με ελεύθερο και συγκεκριμένο ρυθμό. Δύο αθλητές εκτέλεσαν τέσσερα ζεύγη, και ένας αθλητής εκτέλεσε δύο ζεύγη από 14 BillatV., L., Wesfreid E., Kapfer C., Koralsztein, J., P., and Meyer Y. Nonlinear Dynamics of Heart Rate and Oxygen Uptake in Exhaustive 10,000 m Runs: Influence of Constant vs. Freely Paced. J. Physiol. Sci. Vol. 56, No. 1; Feb. 2006; pp. 103-111. 8
κούρσες με ελεύθερο και συγκεκριμένο ρυθμό βήματος. Ως εκ τούτου κατέστη δυνατό να συγκριθούν τα χαρακτηριστικά της ταχύτητας σε 10 κούρσες με συνεχή βηματισμό και με ελεύθερο. Όλες οι δοκιμές πραγματοποιήθηκαν σε στίβο 400m την ίδια φορά σε απάνεμες ημέρες (<2 m / s,με ανεμόμετρο, Windwatch, Alba, Silva, Σουηδία) σε μία θερμοκρασία που κυμαινόταν από 19 έως 22 C. Τις ημέρες ανάμεσα στις δύο δοκιμές, ζητήθηκε από τους αθλητές ζήτησε να πραγματοποιήσουν χαλαρό τρέξιμο σε πολύ χαμηλό ρυθμό (καρδιακοί χρησιμοποιήσουν τρόφιμα ή ποτά που περιέχουν καφεΐνη. Για την δεύτερη δοκιμή, οι δρομείς ακολούθησαν έναν ποδηλάτη που ταξίδευε με συγκεκριμένη ταχύτητα. Στοιχειώδες τεστ για VO2max, καθορισμός vvo2max και η δρομική ταχύτητα στα πρόθυρα της γαλάκτωσης (VLT). Οι αθλητές ξεκίνησαν σε μια ταχύτητα ίση με 10 χιλιομέτρων h-1 για 3 λεπτά, και η ταχύτητα στη συνέχεια αυξήθηκε κατά 1 χλμ h-1. Για κάθε επόμενο στάδιο οι αθλητές αύξησαν την ταχύτητα τους κατά 1 χλμ h-1.συλλέχθηκε δείγμα αίματος από τους αθλητές ανάλογα με την ταχύτητα του στίβου και την διάρκεια του πρωτοκόλλου. Κάθε στάδιο διαχωρίζεται από 30 δευτερόλεπτα ανάπαυσης, κατά τη διάρκεια του οποίου ελήφθη δείγμα τριχοειδικού αίματος από την άκρη του δακτύλου και μετρήθηκε η γαλάκτωση. Η ταχύτητα στα πρόθυρα της γαλάκτωσης (VLT) ορίστηκε ως η ταχύτητα με την οποία αντιστοιχεί η αύξηση της συγκέντρωσης γαλακτικού οξέος. Η δοκιμή σταμάτησε όταν οι αθλητές εγκατέλειψαν ή δεν τα κατάφεραν να ακολουθήσουν τον ρυθμό που έδινε ο ποδηλάτης, δηλαδή, όταν ήταν περισσότερα από 5 m πίσω από το ποδήλατο.η μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (VO2max) ορίστηκε ως η υψηλότερη που μετρήθηκε. Κατά τη διάρκεια αυτής της δοκιμής, η vvo2max ορίστηκε ως η χαμηλότερη ταχύτητα που προκάλεσε VO2max και διατηρήθηκε για περισσότερο από ένα λεπτό. Αν κατά τη διάρκεια του τελευταίου σταδίου ένας αθλητής έφτασε στην κορυφή της απόδοσής του ενώ η άσκηση δεν διατηρήθηκε για τουλάχιστον 1 λεπτό, η ταχύτητα κατά τη διάρκεια του προηγούμενου σταδίου θεωρήθηκε VO2max. Εάν αυτή η μέγιστη ταχύτητα διατηρήθηκε για περισσότερο από 1 λεπτό και λιγότερο από 2 λεπτά, το vvo2 προσδιορίστηκε ως το μέσο μεταξύ των ταχυτήτων του τελευταίου και των προηγούμενων σταδίων (δηλ, 1 χλμ h-1 /2 = 0,5 km h-1) [18]. 9
2.2. Συνεχής και ελεύθερος ρυθμός στις αποστάσεις των 5.000 και 10.000 μ. Στην έρευνα των Billatetal., (2006) 15 οι κούρσες των μεγάλωναποστάσεων με συνεχή και ελεύθερο ρυθμό πραγματοποιήθηκαν μετά από 15 λεπτά προθέρμανσης στο 50% του vvo2max και με 5 λεπτά ανάπαυσης, ούτως ώστε να φτάσουν οι αθλητές τις βάσεις πρόσληψης οξυγόνου και της συγκέντρωσης γαλακτικού οξέος στο αίμα. Για τον αγώνα ελεύθερης ταχύτητας 10.000 m, δόθηκε εντολή στους αθλητές να τρέξουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Κατά τη διάρκεια αυτών των τρεξιμάτων, οι αθλητές κλήθηκαν να βελτιστοποιήσουν τις αποδόσεις τους, αλλά πληροφορήθηκαν ποιά ήταν η ταχύτητά τους, ούτε μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε είδος συσκευής χρονισμού. Για κάθε 10 m ο χρόνος καταγράφηκε από δύο κινούμενους χρονομέτρες (Χρονόμετρο, Digisports, Seyssins, Γαλλία), τοποθετημένο ακριβώς στην πλευρά του δρομέα (σε ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο)για να αποφευχθεί ένα σφάλμα παράλλαξης κατά τη διέλευση των οπτικών σημάτων. Επειδή οι δύο καταγραφές έγιναν χειροκίνητα, ελέγχθηκαν για να βεβαιωθούμε ότι ήταν παρόμοιες, και τελικά ήταν. Για τρεξίματα συνεχούς ταχύτητας οι αθλητές είχαν εντολή να ακολουθήσουν έναν ποδηλάτη που κινούταν με την μέση ταχύτητα της κούρσας των 10.000 m που πραγματοποιήθηκε τρεις μέρες πριν. Τους ζητήθηκε να διατηρήσουν το ρυθμό για όσο διάστημα ήταν δυνατόν. Στην κούρσα με συνεχή ρυθμό των 10 km η δοκιμή σταμάτησε όταν οι αθλητές εγκατέλειψαν ή δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν το ρυθμό που έδιναν οι ποδηλάτες, δηλαδή, όταν ήταν περισσότερο από 5 m πίσω από το ποδήλατο. Σε όλες τις περιπτώσεις εξαντλήθηκαν, και όταν τελείωσαν τις κούρσες σταθερού ρυθμού, ο χρόνος τρεξίματος ήταν παρόμοιος με τον χρόνο του αγώνα με ελεύθερο ρυθμό. Δείγματα γαλακτικού οξέος στο αίμα συλλέχθηκαν μετά την προθέρμανση και στα 1, 3, και 5 λεπτά μετά την άσκηση. Η υψηλότερη των τιμών αυτών ελήφθη ως η μέγιστη τιμή γαλακτικού οξέος στο αίμα για κάθε δοκιμή. 15 BillatV., L., Wesfreid E., Kapfer C., Koralsztein, J., P., and Meyer Y. Nonlinear Dynamics of Heart Rate and Oxygen Uptake in Exhaustive 10,000 m Runs: Influence of Constant vs. Freely Paced. J. Physiol. Sci. Vol. 56, No. 1; Feb. 2006; pp. 103-111. 10
2.3. Ανάλυση του χρόνου τρεξίματος και η επίδραση της κόπωσης. Κατά τη διάρκεια των τρεξιμάτων με ελεύθερο ρυθμό, η ώρα (ti) Που απαιτείται για την κάλυψη της απόστασης μεταξύ δύο ορίων κατεγράφη ακριβώς. Το όρια ήταν όλα σε απόσταση 10 m (Δd) μεταξύ τους. Η ταχύτητα πορείας(vi) μεταξύ των διαδοχικών ορίων υπολογίστηκε ως vi = Δd / Δti. Η μέτρηση αυτή επέτρεψε χρονική ανάλυση σε ταχύτητα που αλλάζει 40 πιο συχνά από ό, τι κατά τις προηγούμενες μελέτες που διενεργήθηκαν με γύρους 400 m. Δεδομένου ότι δόθηκαν οδηγίες οι αθλητές να τρέξουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα στην κούρσα με ελεύθερο ρυθμό, θεωρήθηκε ότι η κόπωση του δρομέα αυξάνεται σε όλη τους αγώνες 10.000 m. Ως εκ τούτου, για να εκτιμηθεί η επίδραση της κόπωσης, τα καταγραμμένα σήματα και τα HR σήματα χωρίστηκαν σε τέσσερα τμήματα των 2.500 m, κάθε 25% των 10.000 m αναλύθηκε με τον αλγόριθμο και ελέγθηκανε κατά πόσο ή όχι τα φυσιολογικά σήματα και τα σήματα ταχύτητας εξακολουθούν να υπακούουν ένα νόμο κλιμάκωσης με την κούραση ανάλογη με τον τύπο του τρεξίματος (ελεύθερη vs σταθερή ταχύτητα) Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν τα ακόλουθα: i) μέγιστες τιμές της σταδιακής δοκιμής Οι μέγιστες τιμές της σταδιακής δοκιμής ήταν ένα μέγιστο ίσο με 60,5 ± 4,9 ml kg-1 min-1, ένας μέγιστος καρδιακός ρυθμός των 184 ± 8 bpm, και ένα μέγιστο γαλακτικού οξέος στο αίμα 12,3 ± 3,4 mm. Η ταχύτητα στα πρόθυρα της γαλάκτωσης ήταν ίση με 79,0% ± 4,4% of vvo2max. Η πρώτη δέσμη στοιχείων που αφορά τα δεδομένα ταχύτητας δεν ήταν σημαντικά διαφορετική μεταξύ των τρεξιμάτων με ελεύθερο και συνεχή ρυθμό (3,93 ± 0,31 έναντι 3,85 ± 0,22 m s-1, P = 0.08). Ο συντελεστής μεταβλητότητας της ταχύτητας μέσα στην κούρσα 10.000 m ήταν σημαντικά υψηλότερος στην ελεύθερη vs. Σταθερή κούρσα ταχύτητας (8,7% ± 2,1% έναντι 6,1% ± 1,1%, P = 0,003). Η μέση πρόσληψη οξυγόνου που επετεύχθη στην κούρσα με σταθερή ταχύτητα ήταν σημαντικά υψηλότερη από ό, τι στην ελεύθερη (53 ± 4 έναντι 48 ± 5 ml kg-1 min-1, t = -5.41, P = 0.0001). Στους αθλητές μετρήθηκε 78,8% ± 8,7% έναντι 87,4% ± 8,2% 11
VO2max στις ελεύθερες vs σταθερές κούρσες.αυτό ήταν σημαντικά μεγαλύτερο από το πρόθυρο της γαλάκτωσης (106,9% ± 8,6% και 121,0% ± 9,0% του VO2max σε VLT για σταθερό και ελεύθερο ρυθμό αντίστοιχα 10.000 m). Παρά το γεγονός ότι η ένταση της άσκησης υπερέβη το VO2 LT τόσο στην κούρσα ελεύθερου όσο και σταθερού ρυθμού, δεν παρατηρήσαμε μια αργή συνιστώσα του VO2. Η συγκέντρωση γαλακτικού οξέος στο αίμα και η μέγιστη καρδιακή συχνότητας ήταν επίσης σημαντικά διαφορετικά υψηλότερες στον συνεχή vs ελεύθερο ρυθμό (7.5 ± 1.0 vs. 6.6 ± 0.9 mm, t = -4,95, Ρ = 0.004, 165 ± 13 έναντι 169 ± 14 bpm, P = 0,002). υπήρχαν ενδείξεις πως η HR αποκλίνει στη πορεία με συνεχή ταχύτητα, αλλά όχι κατά τη διάρκεια του ελεύθερου τρεξίματος. ii) Διαφορά στους νόμους κλιμάκωσης σε ελεύθερο vs σταθερό ρυθμό Βρέθηκαν αποτελέσματα για την ταχύτητα, τον καρδιακό ρυθμό, και την VO2. Και για τους δύο τύπους κούρσας (με ελεύθερο και σταθερό ρυθμό), ο καρδιακός ρυθμός, η ταχύτητα VO2, και η ταχύτητα ακολούθησε ένα νόμο κλιμάκωσης, δεδομένου ότι α > 0,5. Επιπλέον, ο τύπος του τρεξίματος δεν επηρέασε το α (P> 0,05 για τρεξίματα ελεύθερου ή σταθερού ρυθμού). Ωστόσο, όταν συγκρίθηκαν το α μεταξύ των διαφόρων σημάτων φυσιολογίας και ταχύτητας παρατηρήθηκε ότι κατά τη διάρκεια του συνεχούς τρεξίματος 10.000 m, ο δείκτης κλιμάκωσης α του καρδιακού ρυθμού ήταν σημαντικά υψηλότερος από του VO2 του και της ταχύτητας (1.37 ± 0,33 έναντι 0,50 ± 0,25 για την ταχύτητα, και 0,92 ± 0,37, P = 0,0001, για το VO2). Αυτό δεν παρατηρήθηκε για τα 10.000m με ελεύθερο ρυθμό, δεδομένου ότι δεν υπήρχε καμία διαφορά στις τιμές του α μεταξύ, HR, ή της ταχύτητας. Στις διαδρομές σταθερού ρυθμού, η τραχύτητα του HR ήταν αντιστρόφως συσχετιζόμενη με την ένταση της άσκησης σε σχέση με την πρόσληψη οξυγόνου στην ταχύτητα στα πρόθυρα γαλάκτωσης (r = -0,67, Ρ = 0.03). Αυτό σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια του τρεξίματος με σταθερό ρυθμό, όσο μειώνεται η ένταση του αγώνα τόσο χαμηλότερη η τραχύτητα του HR. Αυτό δεν βρέθηκε στα τρεξίματα με ελεύθερο ρυθμό. Mελέτες που διερευνούν αλλαγές στη συμπεριφορά στο πόδι κατά τη διάρκεια του εντατικού ελεύθερου τρεξίματος είναι σπάνιες (Hobara,2009) 16, εξακολουθεί να υπάρχει 16 Hobara H, Inoue K, Gomi K, ET AL. Continuous change in spring-mass characteristics during a 400m sprint. J Sci Med Sport 2009. 12
ασάφεια για το ποιες είναι οι βασικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση της κόπωσης κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας άσκησης. Αν και οι νευρομυϊκοί παράγοντες μπορούν να βελτιωθούν με την προπόνηση που προκαλεί καλύτερη οικονομία και απόδοση (Paavolainen,1999) 17,η άμεση σύγκριση των αθλητών με διαφορετικά επίπεδα προπόνησης όσον αφορά την ικανότητά τους να ρυθμίζουν την ακαμψία δεν είναι γνωστή. Η μελέτη των Girardetal., (2010) 18 στοχεύει να διερευνήσει κατά πόσον η κόπωση που προκαλείται από αλλαγές στα χαρακτηριστικά του μοντέλου ελατηρίου-μάζας κατά τη διάρκεια ενός τρεξίματος 5000 m με ελεύθερο ρυθμό ποικίλλει ανάλογα με τα επίπεδα προπόνησης. Στην μέθοδο που ακολουθήθηκε σε μια εσωτερική πίστα 200 m με ταρτάν (H, 22.7 ± 2.3 yr, 182,2 ± 4,3 εκατοστά 72,8 ± 6,2 kg, VO2max: 68,8 ± 7,2 ml.min-1.kg-1, συχνότητα προπόνησης: 22.0 ± 3.8 h.wk-1) πήραν μέρος έξι άρτια προπονημένοι αθλητές τριάθλου (W, 20,2 ± 2,3 yr, 179,2 ± 7,4 εκατοστά, 67,5 ± 5,9 kg, VO2max: 57,1 ± 4,3 ml.min-1.kg-1, συχνότητα προπόνησης: 15.1 ± 1.7 h.wk-1) πραγματοποίησαν 5000 m με τους δικούς τους ρυθμούς βήματος. Μία φορά ανά γύρο,μετρήθηκαν οι δυνάμεις κάθετης αντίδρασης με το έδαφος (συχνότητα δειγματοληψίας: 500 Hz) με μια πλατφόρμα μέτρησης δύναμης μήκους 5 m (KI 9067, Kistler, Ελβετία) ενσωματωμένης στην πίστα από την οποία δύο διαδοχικά βήματα (ένας διασκελισμός) πάρθηκαν για ανάλυση. Στην συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν Forcedata για τον προσδιορισμό των παραμέτρων διασκελισμού (χρόνος επαφής, το μήκος διασκελισμού και η συχνότητα) και τον υπολογισμό των χαρακτηριστικών μοντέλου ελατηρίου-μάζας (πόδι και κάθετη ακαμψία).η κάθετη και η ακαμψία του ποδιού προσδιορίστηκαν χρησιμοποιώντας μέγιστη κατακόρυφη δύναμη αντίδρασης του εδάφους διαιρούμενη με το κέντρο της κάθετης μετατόπισης της μάζας ή διαιρούμενη με την μετατόπιση (συμπίεση) κατά μήκος του μήκους του ποδιού, αντίστοιχα (Butleretal,2003) 19. 17 Paavolainen l, Hakkinen K, Hamalainen I, et al. Explosive strength training improved 5-km running time by improving running economy and muscle power. J ApplPhysiol 1999;86:1527-33. 18 Girard O, Millet G, Slawinski J, Racinais S, Micallef JP. Changes in leg sprint behavior during a 5000 m self-paced in differently trained athletes. Science and Sports 2010, 25:99-102. 19 Butler RJ, Crowell HP, Davis IM. Lower extremity stiffness: implications for performance and injury. ClinBiomech 2003;18:511-7. 13
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ακαμψία του ποδιού αντιπροσωπεύει την συνολική ακαμψία του δρομέα κατά τη διάρκεια της στάσης, ενώ η κάθετη ακαμψία περιγράφει την κάθετη συμμόρφωση της λειτουργίας της βάδισης. Η ταχύτητα τρεξίματος μετρήθηκε με τη βοήθεια ενός ραντάρ Stalker ATS System. Από αυτές τις μεταβλητές βρέθηκε τελικά ο μέσος όρος από πέντε περιόδους τρεξίματος: 0-1000 m, 1000-2000 m, 2000-3000 m, 3000-4000 m και 4000-5000 m. Μηχανικές παράμετροι συγκρίθηκαν χρησιμοποιώντας μία αμφίδρομη ANOVA (χρόνος χ ομάδα) με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις. Μέση απόδοση στα 5000 m ήταν ~ 16 λεπτά 20 δευτερόλεπτα και 18 λεπτά 40 δευτερόλεπτα σε Η και W, αντίστοιχα. Η δρομική ταχύτητα, το μήκος διασκελισμού και η συχνότητα, η μέγιστη κατακόρυφη δύναμη αντίδρασης του εδάφους και η κάθετη ακαμψία μειώθηκε σημαντικά (Ρ <0.05) με την κούραση, ενώ η ακαμψία του ποδιού παρέμεινε σταθερή. Καμία από αυτές τις μηχανικές παραμέτρους δεν παρουσίασε σημαντική αλληλεπίδραση μεταξύ κόπωσης και του επιπέδου προπόνησης, παρά το γεγονός πως οι χωροχρονικές παράμετροι του διασκελισμού και η κατακόρυφη ακαμψία ήταν υψηλότερη (Ρ <0.05) και ο χρόνος επαφής μικρότερος (Ρ <0,05) στο Η σε σχέση με το W. Ανεξάρτητα από το επίπεδο προπόνησης των δρομέων,οι προοδευτικές βλάβες στις χωροχρονικές παραμέτρους του διασκελισμού προκάλεσαν μια μείωση στην ταχύτητα του τρεξίματος στα 5000 μ. με ελεύθερο ρυθμό. Όπως προτάθηκε προηγουμένως (Nummelaetal,2008) 20, μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι το μέγεθος και η χρονική στιγμή της συστολής των μυών των ποδιών μπορεί να προσαρμόζονταν συνεχώς κατά τη διάρκεια του αγώνα βασιζόμενες σε μυϊκούς ή και νευρικούς παράγοντες, που επηρεάζουν την ρύθμιση της ακαμψίας και, στη συνέχεια, τις παραμέτρους του διασκελισμού. Συμφωνώντας με αυτή η πρόταση, τα δεδομένα έδειξαν επίσης ότι η κόπωση επηρεάζει την συμπεριφορά αναπήδησης του ποδιού κατά τη διάρκεια της εν λόγω έντονης άσκησης με τη μείωση της κάθετη δύναμης και όχι με την ακαμψία του ποδιού. Εν απουσία μεταβολής της κατακόρυφης μετατόπισης του κέντρου μάζας, οι χαμηλότερες τιμές κάθετης ακαμψίας που σημειώθηκαν με την κούραση μπορούν πιθανόν να εξηγηθούν από τη μείωση 20 Nummela AT, Heath KA, Paavolainen LM, et al. Fatigue during a 5-km running time trial.int J Sports Med 2008; 29:738-45. 14
στη μέγιστη κάθετη δύναμη αντίδρασης εδάφους. Επιπλέον, η ακαμψία του ποδιού παρέμενε σταθερή σε όλη την διάρκεια του τρεξίματος, γιατί η μειωμένη μέγιστη δύναμη αντισταθμίζεται από τη μείωση 3% (όχι σημαντική) στη μέγιστη συμπιεσμένη αναπήδηση του ποδιού, πιθανώς ως αποτέλεσμα των αλλαγών στην γωνία προσγείωσης του ποδιού (Butleretal,2003) 21. Άλλες μελέτες έχουν αναφέρει το ότι εξαντλητικό τρέξιμο προκαλεί είτε αμετάβλητα (Slawinski,2008) 22 ή μειωμένα κάθετα επίπεδα και επίπεδα ακαμψίας ποδιού. Ασυνέπειες μεταξύ των συμπεριφορών αναπήδησης του ποδιού μπορεί να σχετίζονται με τη διαφορετική φύση, ένταση ή των κουραστικών τρεξιμάτων, αλλά και στις δοκιμές (π.χ., ένα πόδι, δύο πόδια) και τον εξοπλισμό (π.χ., πλατφόρμα δύναμης, αισθητήρες πίεσης, ανάλυση κίνησης βίντεο) που χρησιμοποιούνται. Στην παρούσα μελέτη, η ταυτόχρονη μείωση στην κάθετη ακαμψία και την ταχύτητα τρεξίματος δεν είναι ένα αποτέλεσμα που προκαλεί έκπληξη αφού το εργαστήριο (Butler,2003) και οι δοκιμές σε εξωτερικό χώρο π.χ., 400 μ τρέξιμο(hobaraetal,2009) 23,έδωσαν ευρήματα που έχουν δείξει ότι η κάθετη ακαμψία αυξάνει με την αύξηση της ταχύτητας και το αντίστροφο. Ωστόσο, αν αυτά τα δύο στοιχεία συνδέονται με αιτιώδη τρόπο ή συμμεταβάλονται υπό την επήρεια ενός κοινού ή άλλου αιτιώδη παράγοντα (π.χ., απώλεια δύναμης των εκτεινόντων μυών των κάτω άκρων, νευρική βλάβη, παρενέργειες των αναερόβιων μονοπατιών ενέργειας) είναι άγνωστο. Παρά το γεγονός ότι ορισμένες προφανείς διαφορές στις μηχανικές παραμέτρους - που προκαλούνται από τη διαφορά στην ταχύτητα - μεταξύ των δύο ομάδων, οι αθλητές με υψηλά επίπεδα προπόνησης δεν μείωσαν την ταχύτητα τους και τους υποκείμενους μηχανικούς παράγοντες με διαφορετικό τρόπο από ό,τι οι λιγότερο καλά προπονημένοι ομόλογοι τους. Αν λάβουμε υπόψη τα δύο ευρήματα μαζί, υποδηλώνουν ότι ο ρυθμός του βήματος κατά τη διάρκεια του τρεξίματος δεν είναι ριζικά διαφορετικός μεταξύ 21 Butler RJ, Crowell HP, Davis IM. Lower extremity stiffness: implications for performance and injury. ClinBiomech 2003;18:511-7. 22 Slawinski J, Heubert R, Quievre J, et al. Changes in spring-mass model parameters and energy cost during track running to exhaustion. J Strength Cond Res 2008;22:930-6. 23 Hobara H, Inoue K, Gomi K, ET AL. Continuous change in spring-mass characteristics during a 400m sprint. J Sci Med Sport 2009. 15
των ομάδων. Μελέτες που θα επανεξετάζουν την τελευταία "έκρηξη" (τελευταία 400/600 m) με συνακόλουθες αναλύσεις EMG των μυών που δουλεύουν, απαιτούνται για να φωτιστούν οι λεγόμενες '' προληπτικές στρατηγικές '' κατά τη διάρκεια των αγώνων μεσαίων αποστάσεων. Ακαμψία και κόπωση σε δρόμο 5000 μ. (Girardetal., 2010) 24 24 Girard O, Millet G, Slawinski J, Racinais S, Micallef JP. Changes in leg sprint behavior during a 5000 m self-paced in differently trained athletes. Science and Sports 2010, 25:99-102. 16
3. Μεθοδολογία Για τις ανάγκες της εργασίας μας έγινε ανάλυση στην κούρσα των 5.000 μ. κατά την διάρκεια του διασυλλογικού πρωταθλήματος του 2016 στον Άγιο Κοσμά. Μετρήθηκε η κούρσα των αντρών, οι δύο καλές σειρές, ενώ για την μέτρηση χρησιμοποιήθηκε βίντεο.»δειγμα 34 άνδρες δρομείς μέτριου και υψηλού επιπέδου»δοκιμασια Αγώνας 5.000 μέτρων σε ανοιχτό στάδιο 400 μέτρων»βιντεοσκόπηση του αγώνα για ακριβή χρονομέτρηση ανά 400 μέτρα»υπολογισμός μέσης ταχύτητας των αθλητών ανά στροφή (m/sec) 17
4. Αποτελέσματα 1 η σειρά Νο 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13(200m) Τελ. 262 1.10 1.15 1.17 1.13 1.14 1.14 1.14 1.13 1.11 1.13 1.09 1.09 0.36 15.07 256 1.10 1.16 1.17 1.12 1.15 1.14 1.14 1.13 1.16 1.17 1.17 1.17 0.39 15.34 264 1.14 1.14 1.16 1.13 1.13 1.16 1.13 1.17 1.18 1.20 1.20 1.10 0.35 15.37 265 1.14 1.16 1.14 1.13 1.12 1.16 1.15 1.18 1.16 1.17 1.19 1.15 0.36 15.38 249 1.19 1.18 1.16 1.18 1.20 1.19 1.21 1.21 1.21 1.19 1.16 1.21 0.39 15,43 277 1.16 1.15 1.15 1.14 1.20 1.15 1.15 1.17 1.17 1.16 1.17 1.15 0.36 15.50 257 1.20 1.19 1.19 1.19 1.24 1.12 1.20 1.23 1.24 1.22 1.24 1.18 0.38 15,52 248 1.16 1.19 1.12 1.13 1.20 1.14 1.16 1.17 1.17 1.15 1.14 1.13 0.36 16.07 261 1.17 1.18 1.12 1.15 1.19 1.13 1.17 1.17 1.17 1.16 1.17 1.16 0.36 16.15 250 1.11 1.16 1.20 1.20 1.24 1.19 1.22 1.23 1.22 1.21 1.24 1.24 0.40 16.28 294 1.17 1.19 1.17 1.18 1.19 1.16 1.18 1.17 1.16 1.18 1.16 1.18 0.39 16,38 258 1.16 1.19 1.13 1.15 1.20 1.17 1.18 1.22 1.18 1.20 1.20 1.17 0.38 16,46 295 1.23 1.19 1.26 1.34 1.35 1.33 1.33 1.36 1.37 1.35 1.35 1.35 0.42 16,46 297 1.20 1.19 1.26 1.19 1.23 1.17 1.22 1.19 1.21 1.20 1.19 1.16 0.37 16,46 239 1.21 1.19 1.21 1.19 1.23 1.19 1.19 1.20 1.21 1.19 1.17 1.16 0.37 16,59 296 1.22 1.19 1.21 1.19 1.23 1.19 1.21 1.20 1.14 1.17 1.18 1.16 0.38 17.16 259 1.19 1.19 1.19 1.20 1.25 1.19 1.23 1.20 1.24 1.21 1.23 1.21 0.40 17.20 241 1.20 1.28 1.33 1.26 1.31 1.28 1.29 1.30 1.32 1.33 1.35 1.26 0.43 19.22 18
2 η σειρά Νο 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13(200m) Τελ. 276 1.10 1.12 1.13 1.13 1.11 1.12 1.11 1.12 1.12 1.10 1.12 1.13 0.35 14,56 270 1.11 1.12 1.13 1.13 1.11 1.12 1.11 1.14 1.13 1.09 1.16 1.13 0.36 15,01 271 1.11 1.12 1.14 1.13 1.09 1.13 1.12 1.16 1.13 1.14 1.15 1.11 0.35 15,10 251 1.16 1.20 1.15 1.15 1.16 1.15 1.16 1.14 1.16 1.14 1.14 1.11 0,35 15,38 285 1.18 1.22 1.10 1.15 1.15 1.16 1.15 1.15 1.15 1.16 1.16 1.13 0.36 15,38 281 1.17 1.19 1.15 1.16 1.17 1.16 1.18 1.15 1.17 1.18 1.18 1.17 0.37 15,58 289 1.11 1.12 1.13 1.13 1.11 1.21 1.25 1.18 1.20 1.20 1.19 1.13 0.36 15,49 269 1.14 1.14 1.16 1.16 1.20 1.16 1.17 1.20 1.16 1.17 1.18 1.13 0.36 15,52 288 1.18 1.18 1.14 1.15 1.05 1.16 1.17 1.15 1.23 1.22 1.23 1.18 0.38 16,13 280 1.20 1.21 1.17 1.19 1.16 1.18 1.17 1.16 1.19 1.19 1.21 1.15 0.36 16,14 290 1.18 1.22 1.17 1.21 1.20 1.19 1.23 1.20 1.20 1.22 1.22 1.23 0.39 16,33 284 1.20 1.20 1.18 1.20 1.19 1.18 1.20 1.19 1.19 1.20 1.24 1.26 0.40 16,30 252 1.18 1.22 1.19 1.45 1.33 1.21 1.22 1.19 1.20 1.22 1.20 1.18 0.39 16,37 283 1.16 1.20 1.23 1.17 1.20 1.21 1.23 1.22 1.22 1.23 1.24 1.19 0.39 16,44 244 1.17 1.23 1.16 1.16 1.18 1.21 1.21 1.25 1.24 1.24 1.26 1.17 0.38 16,44 245 1.18 1.22 1.22 1.16 1.20 1.22 1.22 1.23 1.25 1.24 1.24 1.21 0.39 16,54 247 Εγκα τέλει ψε 19
Γραφική παράσταση αποτελεσμάτων 1,3 1,2 1,1 Θέσεις 1-5 Θέσεις 6-10 Θέσεις 11-15 1 20
5. Στατιστική ανάλυση 5.1. Περιγραφική στατιστική (Μέση Τιµή ± Τυπική Απόκλιση) Μέση τιμή (m/sec) Τυπική απόκλιση Ν LAP 1 (400m) 5.25.26 34 LAP 2 (400m) 5.13.24 34 LAP 3 (400m) 5.19.30 34 LAP 4 (400m) 5.19.32 34 LAP 5 (400m) 5.11.41 34 LAP 6 (400m) 5.18.27 34 LAP 7 (400m) 5.09.30 34 LAP 8 (400m) 5.08.29 34 LAP 9 (400m) 5.06.32 34 LAP 10 (400m) 5.07.32 34 5.2.ANOVA για επαναλαµβανόµενες µετρήσεις Υπάρχει στατιστικώς σημαντική διαφορά στη μέση ταχύτητα των δρομέων ανά 400m (p 0.05) 5.3.Bonferoni post-hoc test Μεταξύ ποιών περασμάτων εστιάζονται οι διαφορές; ( Bonferoni post-hoc test-p 0.05) 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1,034* 1 1 1 1,090,059,027*,015*,015* 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1,001* 3 1 1 1 1,849,531,161,161 1,057 4 1 1 1 1,820,277,277 1,063 5 1 1 1 1 1 1 1,014* 6,196,210,127,055,039* 1,013* 7 1 1 1 1,329,000* 8 1 1 1,206,000* 9 1 1,041*,000* 10 1,103,000* 11,004*,000* 12,001* 21
6. Συζήτηση Αν και η έννοια της διατήρησης μιας ίσης ταχύτητας βήματος είναι αποδεκτή στον αθλητισμό, οι καλύτερες επιδόσεις στις μέσες αποστάσεις (800-10.000m) χαρακτηρίζονται από μια μεταβλητότητα της ταχύτητας(fukuba&whipp, 1999) 25. Όπως παρατηρείται από τις κούρσες που βιντεοσκοπήσαμε βλέπουμε αθλητές με υψηλά επίπεδα προπόνησης οι οποίοι κατά την διάρκεια της κούρσας δεν μείωσαν την ταχύτητά τους από ό,τι οι λιγότερο καλά προπονημένοι ομόλογοι τους. Παρατηρείται επίσης η τελευταία "έκρηξη" όπως συνηθίζεται να λέγεται (τα τελευταία 400/600 m) σε πολλούς από αυτούς τους αθλητές που πήραν μέρος στις κούρσες ότι ο τελευταίος ενάμισης γύρος είναι γρηγορότερος από τους προηγούμενους. Τα αποτελέσματα της έρευνας μας συμφωνούν με αυτά των Girardetal. (2010) 26. Όπως αναφέρεται στην βιβλιογραφία στην κούρσα 5000m, ότι ρυθμός του βήματος είναι ρυθμιζόμενος, προφανώς για να αποτραπεί η πρόωρη κόπωση πριν από το τελικό σημείο(nummela, 2008) 27, επίσης αυτό είναι σύμφωνο με την έρευνά μας αφού παρατηρείται σε αρκετούς αθλητές και ειδικότερα στους καλά προπονημένους ότι καταφέρνουν να διατηρήσουν έναν σταθερό ρυθμό με αποτέλεσμα να διατηρούν ίδια τιμή γύρου με πολύ μικρές διαφορές. Συγκρίνοντας την τελική απόδοση των αθλητών και τα επιμέρους περάσματα παρατηρείται επίσης συμφωνία με την έρευνα του Billatetal, (2001) 28 ο οποίος στην έρευνά του λαμβάνοντας υπόψη του τα τρία πρόσφατα παγκόσμια ρεκόρ για το τρέξιμο μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων, η ταχύτητα μέσα στον αγώνα εναλλάσσονταν μέχρι και 5%. Υπάρχουν 25 Fukuba Y, Whipp BJ. A metabolic limit on the ability to make up for lost time in endurance events. J Appl Physiol. 1999;87:853-61. 26 Girard O, Millet G, Slawinski J, Racinais S, Micallef JP. Changes in leg sprint behavior during a 5000 m self-paced in differently trained athletes. Science and Sports 2010, 25:99-102. 27 Nummela AT, Heath KA, Paavolainen LM, et al. Fatigue during a 5-km running time trial.int J Sports Med 2008; 29:738-45. 28 Billat VL, Slawinski J, Danel M, Koralsztein JP. Effect of free versus constant pace on performance and oxygen kinetics in running.med Sci Sports Exerc.2001;33:2082-8. 22
ενδείξεις μιας «συνεχούς διαπραγμάτευσης» που διενεργείται από τον αθλητή σχεδιασμένη για να εξαντλήσει τα αναερόβια ενεργητικά αποθέματα ακριβώς στο τέλος του αγώνα. Ομοιότητες βρίσκονται επίσης σε σχέση με την έρευνα μας και την χρονομέτρηση του δρόμου των 5.000 ανά πέρασμα με τον τρόπο που χρησιμοποίησε ο Billatetal., (2006) 29 αφού στην μελέτη χρησιμοποίησε την ίδια μέθοδο για μέτρηση και σύγκριση των μέσων τιμών και την κλιμακωτή συμπεριφορά του καρδιακού ρυθμού σε όλα τα περάσματα σε δρόμο 10.000m μέχρι εξάντλησης με συνεχή vs ελεύθερο ρυθμό εκτελεσμένα σε αγωνιστική ένταση. Επίσης παρατηρείται όπως και στην έρευνα των Billatetal., (2006) ότι οι αθλητές εξαντλήθηκαν, αφού ήταν ολοφάνερη η επίδραση της κόπωσης στον τερματισμό. 29 BillatV., L., Wesfreid E., Kapfer C., Koralsztein, J., P., and Meyer Y. Nonlinear Dynamics of Heart Rate and Oxygen Uptake in Exhaustive 10,000 m Runs: Influence of Constant vs. Freely Paced. J. Physiol. Sci. Vol. 56, No. 1; Feb. 2006; pp. 103-111. 23
7. Συμπεράσματα Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο μεγαλύτερος βαθμός διακύμανσης ρυθμού σε κούρσες ελεύθερου ρυθμού μπορεί να είναι μια σκόπιμα επιλεγμένη στρατηγική σχεδιασμένη με τρόπο ώστε να ελαχιστοποιηθεί η φυσιολογική καταπόνηση κατά τη διάρκεια της σοβαρής άσκησης και να αποτρέψει την πρόωρη λήξη της προσπάθειας ακόμη και αν η μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού και το VO2 είναι συγκρίσιμα σε τρεξίματα σταθερού vs ελεύθερου ρυθμού και αν η HR διατηρεί την ίδια μεταβλητότητα μέχρι την άφιξη. Επομένως πρέπει να πραγματοποιηθεί περαιτέρω μελέτη για δρομείς μεσαίων αποστάσεων έτσι ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα την δυναμική της ταχύτητας και τις φυσιολογικές αντιδράσεις σε άσκηση μέχρι εξάντλησης ελεύθερου ρυθμού εκτελεσμένη σε σχέση με την βελτιστοποίηση της απόδοσης. Κατά την διάρκεια τις κούρσας των 5000m παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά μεταξύ των περασμάτων των δρομέων. Έως τα 4400m ακολουθούσαν σχεδόν σταθερό ρυθμό ενω στα τελευταία 600m, και ιδίως στα τελευταία 200m, επιτάχυναν σημαντικά. 24
8. Προτάσεις Οι στόχοι της προπόνησης μπορούν να συνοψιστούν στα ακόλουθα σημεία: Μειωμένη κατανάλωση γλυκογόνου σε ρυθμό αγώνα. Αύξηση της ταχύτητας με την οποία εξομοιώνεται το γαλακτικό οξύ των μυών Βελτίωση της βιομηχανικής απόδοσης και την επακόλουθη απόδοση. Προετοιμάστε το σώμα και το μυαλό να είναι σε θέση να διαρκέσει για το απαραίτητο χρονικό διάστημα σε ρυθμό αγώνα. Για την επίτευξη των στόχων που προσδιορίζονται παραπάνω, είναι απαραίτητο ο αθλητής να είναι σε θέση να διαχειριστεί καλά την "περιοδικότητα" και τις στρατηγικές για την προσέγγιση του αγώνα. Συνήθως μπορούμε να εντοπίσουμε τρεις περιόδους (ή στάδια) ως εξής: 1. Γενικό στάδιο προετοιμασίας 2. Θεμελιώδες στάδιο προετοιμασίας 3. Ειδικό στάδιο προετοιμασίας 25
Βιβλιογραφία FukubaY, WhippBJ. A metabolic limit on the ability to make up for lost time in endurance events. J Appl Physiol. 1999;87:853-61. Billat VL, Slawinski J, Danel M, Koralsztein JP. Effect of free versus constant pace on performance and oxygen kinetics in running.med Sci Sports Exerc.2001;33:2082-8. Cottin F, Papelier Y, Durbin F, Koralsztein JP, Billat VL. Effect of fatigue on spontaneous velocity variations in human middle-distance running: use of short-term Fourier transformation. Eur J Appl Physiol. 2002;87:17-27. St Clair Gibson A, Noakes TD. Evidence for complex system integration and dynamic neural regulation of skeletal muscle recruitment during exercise in humans. Br J Sport Med. 2004;38:797-806. Noakes TD, St Clair Gibson A, Lambert EV. From catastrophe to complexity: a novel model of integrative central neural regulation of effort and fatigue during exercise in humans: summary and conclusions. Br J Sports Med. 2005;39:120-4. Xu F, Rhodes EC.Oxygen uptake kinetics during exercises. Sports Med. 1999;27:313-27. Yamamoto Y, Fortrat JO, Hughson RL. On the fractal nature of heart rate variability in humans: effect of respiratory sinus arythmia. Am J Physiol.1995;269:pp.480-6. Bassingthwaighte JB, Liebovitch LS, West BJ.Fractal physiology. London: American Physiology Society, Oxford University Press; 1994. p. 364. 26
Ivanov PCh, Rosenblum MG, Peng CK, Mietus J, Havlin S, Stanley HE, Goldberger AL. Scaling behaviour of heartbeats intervals obtained by wavelet-based time series analysis. Nature. 1996;383:323-7. Costill, D.L. Inside Running Basics of Exercise Physiology 12-134, Benchmark Press Inc., Indianapolis, 1986. Dellinger, B. & Freeman, B., The Competitive Runners Book, 9-60, Mac Millan. BillatV., L., Wesfreid E., Kapfer C., Koralsztein, J.,P., and Meyer Y. Nonlinear Dynamics of Heart Rate and Oxygen Uptake in Exhaustive 10,000 m Runs: Influence of Constant vs. Freely Paced. J. Physiol. Sci. Vol. 56, No. 1; Feb. 2006; pp. 103-111. Butler RJ, Crowell HP, Davis IM.Lower extremity stiffness: implications for performance and injury. ClinBiomech 2003;18:511-7. Hobara H, Inoue K, Gomi K, ET AL. Continuous change in spring-mass characteristics during a 400m sprint. J Sci Med Sport 2009. Nummela AT, Heath KA, Paavolainen LM, et al. Fatigue during a 5-km running time trial.int J Sports Med 2008; 29:738-45. Paavolainen l, Hakkinen K, Hamalainen I, et al. Explosive strength training improved 5-km running time by improving running economy and muscle power. J ApplPhysiol 1999;86:1527-33. Slawinski J, Heubert R, Quievre J, et al. Changes in spring-mass model parameters and energy cost during track running to exhaustion. J Strength Cond Res 2008;22:930-6. Girard O, Millet G, Slawinski J, Racinais S, Micallef JP. Changes in leg sprint behavior during a 5000 m self-paced in differently trained athletes. Science and Sports 2010, 25:99-102. 27
28