ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ

Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ Νάσκος Εμμανουήλ Σταρίδης Γ εώργιος ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΑΙΟΣ 2013 Μαδιτινός Δημήτριος Εκπονηθείσα πτυχιακή εργασία, απαραίτητη για την κτήση του βασικού πτυχίου

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η τεχνολογία με την πάροδο του χρόνου τείνει να εισβάλει στην καθημερινότητα μας όλο και περισσότερο. Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων και κάθε μορφής οργανισμού χρησιμοποιούν την τεχνολογία, προκειμένου να εξασφαλίσουν αποτελεσματικότητα, αξιοπιστία, ευελιξία και ταχύτητα. Μέχρι πρότινος, οι συντελεστές παραγωγής περιελάμ βαναν το κεφάλαιο, τη γη και το ανθρώπινο δυναμ ικό, τα τελευταία χρόνια όμως προστέθηκε και η πληροφορία. Χωρίς έγκυρη και έγκαιρη πληροφορία πολλές επιχειρήσεις δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν. Τα σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα που βασίζονται στον ηλεκτρονικό υπολογιστή αναλύουν, αποθηκεύουν, συλλέγουν και διαχέουν πληροφορίες και δεδομ ένα. Με τον τρόπο αυτό υποστηρίζουν τις λειτουργίες μ ίας επιχείρησης και παρέχουν τις πληροφορίες που χρειάζονται στην διοίκησή της για αποτελεσμ ατικότερες αποφάσεις. Τα πληροφοριακά συστήμ ατα εκτός από τους υπολογιστές περιλαμβάνουν τους ανθρώπους που συλλέγουν και χρησιμ οποιούν τις πληροφορίες, τις διαδικασίες που χρησιμ οποιούνται για την καταγραφή, την οργάνωση και την χρήση των πληροφοριών, τα μέσα στα οποία καταχωρούνται οι πληροφορίες, κλπ. Η εισαγωγή των πληροφοριακών συστημ άτων σε μ ία επιχείρηση έχει πολλαπλές επιδράσεις στους εργαζομ ένους, στην επιχείρηση και στην κοινωνία. Είναι λοιπόν σαφές ότι η μελέτη των πληροφοριακών συστημάτων απαιτεί μία διεπιστημονική προσέγγιση. Παράλληλα, και ενώ η τεχνολογία προχωρά με αλματώδη βήματα στον τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας, οι επιχειρήσεις οι οποίες θα συμβαδίζουν με αυτήν την ανάπτυξη, θα έχουν εξασφαλίσει την εδραίωση στον ανταγωνιστικό κύκλο που τις περικλείει, την ικανοποίηση και την αξία που παρέχουν στον πελάτη. Στόχος της εργασίας είναι να μελετήσουμε την έννοια των πληροφοριακών συστημάτων και την εφαρμογή τους στην εφοδιαστική αλυσίδα. Στο πρώτο κεφάλαιο, περιγράφεται η έννοια της εφοδιαστικής αλυσίδας, οι σύγχρονες τακτικές αποτελεσματικής διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας και οι λειτουργίες της. 2

Το δεύτερο κεφάλαιο, περιλαμβάνει τον ορισμό του πληροφοριακού συστήματος, τις κατηγορίες του και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα στελέχη των επιχειρήσεων. Επίσης παρουσιάζονται και αναλύονται και οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται συχνότερα στη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας. [Συστήματα Διαχείρισης της Εφοδιαστικής Αλυσίδας (SUPPLY CHAIN MANAGEMENT - SCM), Συστήματα Διαχείρισης Πελατειακών Σχέσεων (CUSTOMER RELATIONSHIP MANAGEMENT - CRM), Συστήματα Διαχείρισης Αποθηκών (WAREHOUSE MANAGEMENT SYSTEM - WMS), Συστήματα Εκτέλεσης Βιομηχανικής Παραγωγής (MANUFACTURING EXECUTION SYSTEMS - MES), Συστήματα Διαχείρισης Μεταφορών (TRANSPORTATION MANAGEMENT SYSTEMS - TMS), Συστήματα Διαχείρισης και Αξιοποίησης Επιχειρηματικών Πόρων (ENTERPRISE RESOURCE PLANNING - ERP), Συστήματα Σχεδιασμού Απαιτήσεων σε Υλικά (Materials Requirements Planning - MRP), Συστήματα Διαχείρισης Σχέσεων με Προμηθευτές (SUPPLIER RELATIONSHIP MANAGEMENT - SRM), Συστήματα Προγραμματισμού Απαιτήσεων Διανομής (DISTRIBUTION REQUIREMENTS PLANNING - DRP), Συστήματα Προηγμένου Προγραμματισμού (ADVANCED PLANNING AND SCHEDULING - APS), Συστήματα Διαχείρισης Παραγγελιών (ORDERING MANAGEMENT SYSTEMS - OMS)]. Στο τρίτο κεφάλαιο, παρουσιάζεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε κατά την εκπόνηση της έρευνας. Η έρευνα διεξήχθη από 1/3/2013 έως 15/3/2013 σε είκοσι (20) αντιπροσωπίες αυτοκινήτων και ανταλλακτικών στο Νομό Αττικής στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά. Επίσης παρουσιάζεται, το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε στην έρευνα και η μεθοδολογία επεξεργασίας των στοιχείων. Στο τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο της εργασίας, εμφανίζονται και σχολιάζονται τα αποτελέσματα της διεξαχθείσας έρευνας. Τέλος παρουσιάζονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την ολοκλήρωση της εργασία. 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ... 9 1.1. ΟΡΙΣΜΟΙ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ... 9 1.2. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ... 11 1.3. ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΜΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ... 12 1.4. ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ... 13 1.4.1. Προμήθειες - Αγορές... 13 1.4.2. Διαχείριση Αποθεμάτων... 13 1.4.3. Μεταφορές... 15 1.4.4. Αποθήκευση... 18 1.4.5. Διανομή... 19 1.4.6. Συσκευασία... 21 1.4.7. Εξυπηρέτηση Πελατών... 22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ... 24 2.1. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ... 24 2.1.1. Ορισμός Πληροφοριακού Συστήματος... 24 2.1.2. Οι Κατηγορίες των Πληροφοριακών Συστημάτων... 26 2.1.3. Η Πρόκληση των Πληροφοριακών Συστημάτων... 28 2.1.4. Η χρήση των Νέων Τεχνολογιών στη Διαχείριση της Εφοδιαστικής Αλυσίδας... 31 2.2. ΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΟΥΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ... 33 2.3. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ... 34 2.3.1. EDI (Electronic Data Interchange)... 34 2.3.2. XML (Extensible Markup Language)... 35 2.3.3. Barcode... 37 4

2.3.3.1. Πώς λειτουργεί η τεχνολογία του barcode... 38 2.3.3.2. Τύποι Barcode... 40 2.3.3.3. Βασικά πλεονεκτήματα barcode... 44 2.3.4. RFID (RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION)... 45 2.3.4.1. Τρόπος Λειτουργίας... 46 2.3.4.2. Πλεονεκτήματα RFID... 47 2.3.4.3. Τυπικές Εφαρμογές... 48 2.3.4.4. Πλεονεκτήματα για τις Επιχειρήσεις... 49 2.3.5. DDSN (Demand - Driven Supply Network)... 50 2.3.5.1. Η Σημασία της Διαχείρισης της Ζήτησης... 52 2.3.5.2. Η Σύγκλυση Εφοδιασμού και Ζήτησης... 54 2.3.5.3. Ο ρόλος της πρόγνωσης στη ζήτηση... 56 2.4. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ... 57 2.4.1. Συστήματα Διαχείρισης της Εφοδιαστικής Αλυσίδας (SUPPLY CHAIN MANAGEMENT - SCM)... 57 2.4.2. Συστήματα Διαχείρισης Πελατειακών Σχέσεων (CUSTOMER RELATIONSHIP MANAGEMENT - CRM)... 60 2.4.3. Συστήματα Διαχείρισης Αποθηκών (WAREHOUSE MANAGEMENT SYSTEM - WMS)... 63 2.4.4. Συστήματα Εκτέλεσης Βιομηχανικής Παραγωγής (MANUFACTURING EXECUTION SYSTEMS - MES)... 65 2.4.5. Συστήματα Διαχείρισης Μεταφορών (TRANSPORTATION MANAGEMENT SYSTEMS - TMS)... 67 2.4.6. Συστήματα Διαχείρισης και Αξιοποίησης Επιχειρηματικών Πόρων (ENTERPRISE RESOURCE PLANNING - ERP)... 69 2.4.7. Συστήματα Σχεδιασμού Απαιτήσεων σε Υλικά (Materials Requirements Planning - MRP)... 71 2.4.8. Συστήματα Διαχείρισης Σχέσεων με Προμηθευτές (SUPPLIER RELATIONSHIP MANAGEMENT - SRM)... 72 2.4.9. Συστήματα Προγραμματισμού Απαιτήσεων Διανομής (DISTRIBUTION REQUIREMENTS PLANNING - DRP)... 74 5

2.4.10. Συστήματα Προηγμένου Προγραμματισμού (ADVANCED PLANNING AND SCHEDULING - APS)... 75 2.4.11. Συστήματα Διαχείρισης Παραγγελιών (ORDERING MANAGEMENT SYSTEMS - OMS)... 77 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ... 79 3.1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ... 79 3.2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ... 81 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ... 82 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 119 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 122 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 133 6

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εφοδιαστική αλυσίδα αποτελεί ουσιαστικά κατεύθυνση και πλαίσιο οργάνωσης, το οποίο επιδιώκει να δημιουργήσει ένα ενιαίο σχέδιο για τη ροη προϊόντων και πληροφοριών μέσα στην επιχείρηση. Η διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας στηρίζεται στο πλαίσιο αυτό και θέλει να επιτύχει τη σύνδεση και το συντονισμό ανάμεσα στις λειτουργίες των άλλων ατόμων, των καναλιών διανομής, δηλαδή των προμηθευτών και των πελατών και στην ίδια την επιχείρηση. Ένας από τους σκοπούς της διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι η μείωση ή η εξάλειψη των ενδιάμεσων επιπέδων αποθεμάτων που υπάρχουν στις επιχειρήσεις μέσω της διανομής πληροφόρησης σχετικής με τη ζήτηση και τα τρέχοντα επίπεδα αποθέματος. Είναι φανερό ότι η διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας συνεπάγεται μια σημαντική μεταστροφή από τις παραδοσιακές σχέσεις, απόμακρες και ενίοτε ανταγωνιστικές, οι οποίες χαρακτήριζαν στο παρελθόν τη σχέση ανάμεσα σε αγοραστή και προμηθευτή. Στο σημείο στο οποίο εστιάζει η διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας είναι η συνεργασία αλλά και η εμπιστοσύνη και παραδοχή ότι με σωστή διαχείριση το «όλον μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μοιρών του». Η διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας είναι η διαχείριση των σχέσεων με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτυγχάνεται ένα πιο κερδοφόρο αποτέλεσμα για όλους τους κρίκους της αλυσίδας. Ωστόσο, αυτή η αντιμετώπιση θέτει σημαντικές προκλήσεις, αφού μπορεί να υπάρξουν περιπτώσεις όπου το στενό ατομικό συμφέρον ενός τμήματος πρέπει να υποταχτεί στο όφελος της αλυσίδας ως ενιαίου συνόλου. Πληροφοριακά συστήμ ατα είναι ένα σύνολο διασυνδεμ ένων συνιστωσών οι οποίες συλλέγουν, επεξεργάζονται, αποθηκεύουν και κατανέμ ουν πληροφορίες για την υποστήριξη του ελέγχου και της λήψης αποφάσεων σε μια επιχείρηση. Πληροφοριακό σύστημ α είναι ένα σύνολο οργανωμ ένων διαδικασιών που όταν εφαρμ οστεί, παρέχει πληροφορίες για υποστήριξη της λήψης αποφάσεων και του ελέγχου της επιχείρησης. 7

Πληροφοριακό σύστημα είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα ανθρώπουμ ηχανής για την παροχή πληροφοριών,που υποστηρίζει τις δραστηριότητες της διαχείρισης, ανάλυσης και λήψης των αποφάσεων σε μια επιχείρηση. Το σύστημ α χρησιμ οποιεί μηχανολογικό εξοπλισμ ό και λογικό, χορογραφικές διαδικασίες, υποδείγματα για ανάλυση, προγραμματισμό, έλεγχο και λήψη αποφάσεων, καθώς επίσης και μ ια τράπεζα δεδομ ένων. Κάθε σύγχρονη επιχείρηση αποτελείται από πολλά επιχειρησιακά συστήμ ατα τα οποία εμ φανίζουν τα χαρακτηριστικά των γενικών συστημ άτων. Για παράδειγμ α, όλα τα συστήμ ατα παραγωγής αυτοκινήτων των διαφόρων εταιρειών παρουσιάζουν ομ οιότητες. Σε κάθε ένα επιχειρησιακό σύστημ α μπορούμε να αντιστοιχίσουμε ένα πληροφορικό σύστημα που έχει σκοπό να επεξεργάζεται εισόδους, να συντηρεί αρχεία να παράγει πληροφορίες κάθε μορφής. Κάθε τέτοιο πληροφοριακό σύστημ α περιλαμ βάνει τέσσερις αλληλοεξαρτώμ ενες συνιστώσες: Υλικό Λογισμικό Άνθρωποι Διαδικασίες 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ 1.1. ΟΡΙΣΜΟΙ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ Η εφοδιαστική αλυσίδα παίζει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία πλεονεκτήματος για όλες τις επιχειρήσεις, επομένως και η ανάπτυξη μιας πλήρους και ανταποκρινόμενης Εφοδιαστικής Αλυσίδας που να καλύπτει τις απαιτήσεις των πελατών και να εξασφαλίζει αύξηση τόσο των μεριδίων της αγοράς όσο και της κερδοφορίας είναι κρίσιμη. Είναι πλέον εμφανές ότι στο άμεσο μέλλον ο επιχειρηματικός ανταγωνισμός δεν θα γίνεται σε επίπεδο επιχειρήσεων αλλά εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς το ο-βυ8ϊπο88 και η τεχνολογία της πληροφορικής θα αλλάζουν δραστικά τις απαιτήσεις και τους κανόνες του επιχειρείν. Ως εφοδιαστική αλυσίδα δεν εννοούμε μόνο τη ροή υλικών από τον προμηθευτή πρώτων υλών ή τον κατασκευαστή μέχρι τον τελικό καταναλωτή, αλλά παράλληλα και τη ροή πληροφοριών μεταξύ των μελών της ίδιας αλυσίδας. Η εφοδιαστική αλυσίδα αποτελεί ένα βασικό στοιχείο για την εφαρμογή του μάνατζμεντ. Ασχολείται με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των αποφάσεων και της στρατηγικής ενός οργανισμού, λαμβάνοντας υπόψη μοντέλα και τεχνικές λήψης αποφάσεων, τη σύγχρονη τεχνολογία της πληροφορικής και των επικοινωνιών, και το επιχειρησιακό περιβάλλον. Προϋποθέτει λοιπόν μια σφαιρική αντιμετώπιση όπου, προκειμένου να ληφθεί και να υλοποιηθεί με επιτυχία μια περίπλοκη απόφαση, λαμβάνονται υπόψη και καλλιεργούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις, όπως το οργανωσιακό κλίμα, οι ανθρώπινες / διοικητικές ικανότητες, η ύπαρξη και οργάνωση του πληροφοριακού συστήματος και των δεδομένων κ.ά. Μία εφοδιαστική αλυσίδα ή και δίκτυο εφοδιαστικής αποτελείται από όλα τα στάδια που εμπλέκονται, έμμεσα ή άμεσα, στην ικανοποίηση των απαιτήσεων του πελάτη. 9

Συνεπώς, η εφοδιαστική αλυσίδα αποτελείται από κατασκευαστές και προμηθευτές, από χώρους αποθήκευσης, κέντρα διανομών, μεταφορείς, πωλητές λιανικής, πελάτες, αλλά και από τις πρώτες ύλες, αποθέματα κατά την διαδικασία παραγωγής, και έτοιμα προϊόντα που ρέουν μεταξύ αυτών των σημείων. Η ικανοποίηση των πελατών συνεπάγεται ότι η ανάπτυξη νέων προϊόντων, η προβολή των προϊόντων στην αγορά, η χρηματοδότηση, η εξυπηρέτηση πελατών, κ.α., αποτελούν επίσης συστατικά στοιχεία της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η εφοδιαστική αλυσίδα είναι δυναμική και εμπλέκει την ροή προϊόντων, πληροφοριών και κεφαλαίων μεταξύ των διαφόρων σταδίων. Κάθε στάδιο της αλυσίδας εκτελεί διαφορετικές διαδικασίες και αλληλεπιδρά με άλλα στάδια της αλυσίδας. Κάθε στάδιο της αλυσίδας δεν είναι κατά ανάγκη παρόν σε όλες τις εφοδιαστικές αλυσίδες. Ο κατάλληλος σχεδιασμός της εφοδιαστικής αλυσίδας εξαρτάται τόσο από τις απαιτήσεις των πελατών όσο και από τον ρόλο που διάφορα στάδια διαδραματίζουν στην ικανοποίηση αυτών των απαιτήσεων. Σε ορισμένες αλυσίδες, όπως π.χ. σε αυτοκινητοβιομηχανίες, είναι αναγκαίο να ληφθούν υπ' όψιν οι προμηθευτές των προμηθευτών και οι πελάτες των πελατών. Ενώ σε άλλες, με χαρακτηριστικά παραδείγματα στην παραγωγή υπολογιστών, δεν υπάρχει παρουσία πωλητών ολικής και λιανικής ή διανομέων καθώς η παραγγελία του ιδίου του πελάτη θέτει σε κίνηση την διαδικασία παραγωγής. (Μαρινάκης και Μυγδαλάς, 2008: 17-23) Παρακάτω παρατίθενται και κάποιοι άλλοι ορισμοί της εφοδιαστικής αλυσίδας: Εφοδιαστική αλυσίδα, είναι μία διευρυμένη επιχείρηση προμηθευτών, εργοστασίων, αποθηκών και καταστημάτων, με στόχο την παραγωγή και διανομή του εμπορεύματος στις κατάλληλες ποσότητες, αλλά και στον κατάλληλο τόπο και χρόνο. Στόχο έχει την αύξηση της συνολικής κερδοφορίας τόσο του συστήματος, όσο και του κάθε μέλους ξεχωριστά, επιτυγχάνοντας παράλληλα το απαιτούμενο επίπεδο εξυπηρέτησης πελατών. (Αηδόνης, 2012: 4) Εφοδιαστική αλυσίδα, είναι η διαδικασία στρατηγικής διοίκησης του εφοδιασμού, διακίνησης και αποθήκευσης των υλικών, ανταλλακτικών και 10

τελικών προϊόντων (καθώς και των σχετικών με αυτών πληροφοριών) μέσα από την επιχείρηση και τα κανάλια διανομής της με τέτοιο τρόπο ώστε η τωρινή και η μελλοντική κερδοφορία να μεγιστοποιηθεί μέσα από την αποτελεσματικότερη ικανοποίηση των εντολών των πελατών. (Βούζας, 2011: 9) 1.2. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ Τα Logistics αποτελούν κατεύθυνση και πλαίσιο οργάνωσης, το οποίο επιδιώκει να δημιουργήσει ένα ενιαίο σχέδιο για τη ροη προϊόντων και πληροφοριών μέσα στην επιχείρηση. Η διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας στηρίζεται στο πλαίσιο αυτό και θέλει να επιτύχει τη σύνδεση και το συντονισμό ανάμεσα στις λειτουργίες των άλλων ατόμων των καναλιών διανομής, δηλαδή των προμηθευτών και των πελατών και στην ιδία την επιχείρηση. Έτσι, για παράδειγμα, ένας από τους σκοπούς της διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας είναι η μείωση ή η εξάλειψη των ενδιάμεσων επιπέδων αποθεμάτων που υπάρχουν στις επιχειρήσεις μέσω της διανομής πληροφόρησης σχετικής με τη ζήτηση και τα τρέχοντα επίπεδα αποθέματος. Είναι φανερό ότι η διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας συνεπάγεται μια σημαντική μεταστροφή από τις παραδοσιακές σχέσεις, απόμακρες και ενίοτε ανταγωνιστικές, οι οποίες χαρακτήριζαν στο παρελθόν τη σχέση ανάμεσα σε αγοραστή και προμηθευτή. Το σημείο στο οποίο εστιάζει η διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας είναι η συνεργασία αλλά και η εμπιστοσύνη και παραδοχή ότι, με σωστή διαχείριση το όλον μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του. Ως διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας ορίζεται, η διαχείριση των σχέσεων και προς τις δυο κατευθύνσεις, δηλαδή τόσο με τους προμηθευτές όσο και με τους πελάτες, γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να δημιουργεί ανώτερη αξία πελάτη με λιγότερο κόστος για την εφοδιαστική αλυσίδα στο σύνολο της. Εστιάζει λοιπόν στη διαχείριση των σχέσεων με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτυγχάνεται ένα πιο κερδοφόρο αποτέλεσμα για όλους τους κρίκους της αλυσίδας. Ωστόσο, αυτή η αντιμετώπιση θέτει σημαντικές προκλήσεις, αφού μπορεί να υπάρξουν 11

περιπτώσεις όπου το στενό ατομικό συμφέρον ενός τμήματος πρέπει να υποταχτεί προς όφελος της αλυσίδας ως ενιαίου συνόλου. (Christopher, 2007: 19-20) 1.3. ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΜΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Οι σημαντικότερες σύγχρονες τεχνικές αποτελεσματικής διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας μιας επιχείρησης είναι οι παρακάτω: (http://users.uom.gr/~stiakakis/download/jr21.pdf ) Αναδιάρθρωση στις σχέσεις μεταξύ προμηθευτών και αγοραστών, με μείωση γενικά του αριθμού των προμηθευτών και ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ των εταιριών με στόχο τη δημιουργία συνεργιών. Ανταλλαγή πληροφοριών και ολοκλήρωση πληροφοριακών δομών, που επιτρέπει στους συμμετέχοντες τις παραδόσεις «Just in Time» και τη μείωση των αποθεμάτων. Ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα και εφαρμογή τεχνολογίας ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων, μεταξύ προμηθευτών, πελατών και εταιριών Logistics, που επιτρέπουν την άμεση αντικατάσταση με προϊόντα στα ράφια του πελάτη. Συνεργασία στα αρχικά επίπεδα σχεδιασμού ενός προϊόντος μεταξύ των μελών της αλυσίδας, για καλύτερη απόδοση, μείωση κόστους, νεκρών χρόνων, χρόνων προετοιμασίας σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ανάθεση ορισμένων λειτουργιών μιας επιχείρησης σε κάποια τρίτη εταιρία και συγκέντρωση των δυνάμεων της επιχείρησης στις κύριες δραστηριότητές της. Η τρίτη εταιρία εξειδικεύεται στις συγκεκριμένες λειτουργίες, τις οποίες αναλαμβάνει τις περισσότερες φορές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Postpone Manufacturing: δημιουργία διαφοροποιημένων προϊόντων σε διάφορα επίπεδα της αλυσίδας, στα οποία το υλικό φτάνει σε κάποιο στάδιο επεξεργασίας αναμένοντας συγκεκριμένες προδιαγραφές από τον πελάτη, ο οποίος με αυτό τον τρόπο μπορεί να καθορίσει βασικά χαρακτηριστικά του προϊόντος, ανάλογα με τις απαιτήσεις του. 12

1.4. ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ 1.4.1. Προμήθειες - Αγορές Το τμήμα των αγορών - προμηθειών λειτουργεί ως εργαλείο για τη διευκόλυνση της προμήθειας των αγαθών και υπηρεσιών στο χαμηλότερο δυνατό κόστος, σε συνθήκες ανταγωνισμού και προς όφελος πάντα των καταναλωτών. Οι διάφορες βιομηχανικές, βιοτεχνικές και γεωργικές επιχειρήσεις, αγοράζουν προϊόντα με στόχο τη μεταποίηση τους. Οι εμπορικές επιχειρήσεις αγοράζουν συνήθως προϊόντα με σκοπό την μεταπώληση τους, ενώ οι εταιρείες ανεξαρτήτου κλάδου αγοράζουν προϊόντα απαραίτητα για τη λειτουργία τους. Δεδομένου ότι το τμήμα αγορών μιας επιχείρησης είναι εκείνο που στηρίζει και εξυπηρετεί τα υπόλοιπα τμήματα, καθώς είναι υπεύθυνο τόσο για την εξασφάλιση λογικών τιμών πληρωμής των διαφόρων αγαθών και υπηρεσιών που αποκτά η επιχείρηση, όσο και για την εξεύρεση και εξασφάλιση εναλλακτικών πηγών προμηθειών, αλλά και τη διατήρηση της καλής φήμης της επιχείρησης στον κύκλο των προμηθευτών, είναι απαραίτητο να λειτουργεί κατά τρόπο καλά οργανωμένο. (Σιφνιώτης, 1997:86) Η επιλογή των προμηθευτών, στη συνέχεια, θα πρέπει να γίνεται με βάση ορισμένα κριτήρια, όπως η ταχύτητα, η συνέπεια, η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και η αξιοπιστία. Οι προμηθευτές μπορεί να προέρχονται είτε από την εγχώρια αγορά, είτε από τη διεθνή. Το σημαντικότερο είναι να βρίσκονται σε θέση να ανταπεξέλθουν στις διάφορες απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, κυρίως όμως σε δυσχερείς και απρόβλεπτες καταστάσεις. 1.4.2. Διαχείριση Αποθεμάτων Η διαρκής παρακολούθηση και έλεγχος της χρέωσης και πίστωσης των αποθεμάτων και κυρίως των πρώτων υλών και των ετοίμων προϊόντων, καθορίζουν τους κανόνες της λειτουργίας των αποθηκών και το βαθμό 13

συνεργασίας τους με τους δύο κύριους τομείς δράσης της επιχείρησης, την παραγωγή και την διάθεση των προϊόντων. Ένα επιτυχημένο σύστημα ελέγχου των αποθεμάτων εξασφαλίζει την επάρκειά τους στο κατάλληλο κόστος τόσο για την εύρυθμη λειτουργία της παραγωγής, όσο και για την πλήρη ικανοποίηση των αναγκών των πελατών. Ο υπολογισμ ός του κόστους των αποθεμ άτων αποτελεί τη βάση για τον εντοπισμ ό των περιοχών όπου μπορεί να μ ειωθεί το κόστος αυτών. Το κόστος των αποθεμ άτων χωρίζεται στις πέντε κατηγορίες που παρουσιάζονται παρακατω: 1. Κόστος κεφαλαίου. Περιλαμβάνει το κόστος του χρήματος που δεσμεύουν τα αποθέματα. 2. Κόστος υπηρεσιών που σχετίζονται με τα αποθέματα. Ειδικότερα: Ασφάλεια. Όταν το ασφαλιστικό συμ βόλαιο στηρίζεται στην ποσότητα των αποθεμ άτων. Φόροι. Όταν τα αποθέμ ατα φορολογούνται. 3. Κόστος αποθηκευτικών χώρων. Περιλαμ βάνει το κόστος αποθήκευσης των μ ενόντων αποθεμ άτων στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. 4. Κόστος κινδύνων των αποθεμ άτων. Ειδικότερα: Παλαιότητα. Καταστροφή ή βλάβη. Κλοπή. 5. Κόστος μ εταφοράς. Όταν παρατηρούνται μ εταφορές αποθεμ άτων από μ ια εγκατάσταση σε άλλη για την κάλυψη αναγκών. Ένα σωστό σύστημ α διαχείρισης και ελέγχου των αποθεμ άτων προκαλεί τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: Εξομ άλυνση της ροής της παραγωγής. Μείωση των αποθεμ άτων, και συνέπεια δέσμ ευση μικρότερου κεφαλαίου. Μεγαλύτερη ικανοποίηση των πελατών, λόγω του καλύτερου επιπέδου εξυπηρέτησης. Μείωση των μεταφορικών και λοιπών εξόδων λειτουργίας των αποθηκών. 14

Η μ εγαλύτερη δυσκολία στα συστήμ ατα ελέγχου των αποθεμ άτων είναι η ισορροπία ανάμεσα στα υψηλά αποθέματα, που ικανοποιούν τη ζήτηση των πελατών, και τα χαμ ηλά αποθέμ ατα, που ελαχιστοποιούν την επένδυση. (http://www.uehr.panteion.gr/artemis/files/vocatiqnal%20training LOG ISTICS.pdf ) 1.4.3. Μεταφορές Οι μεταφορές αποτελούν πολύ σημαντικό παράγοντα για τη διαδικασία διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας. Σύμφωνα με κάποιες μελέτες αλλά και κάποια άρθρα που έχουν γραφτεί, η μεταφορά ως αυτόνομη διαδικασία μπορεί να εξοικονομήσει τεράστια κεφάλαια όταν αυξάνεται η γεωγραφική έκταση που πρέπει να καλυφθεί. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η μετακίνηση αγαθών από την επιχείρηση στον τελικό καταναλωτή δεν είναι κάτι απλό αλλά πρόκειται για μια διαδικασία που απαιτεί αυστηρό και προσεκτικό σχεδιασμό. Διάφοροι μαθηματικοί και μελετητές έχουν προσπαθήσει να βρουν τρόπους ώστε να ελαχιστοποιήσουν το κόστος της μεταφοράς. έχουν αναπτυχθεί αρκετοί αλγόριθμοι που προσπαθούν να κάνουν αυτήν τη δουλεία, πάντα Βέβαια με τη χρήση των απαραίτητων παραμέτρων. Όπως αναφέραμε και πριν οι μεταφορές είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες της Διαχείρισης Εφοδιαστικής Αλυσίδας αλλά παραμένει και ένας από τους πιο δαπανηρούς. (http://el.wikiversity.org/wiki/supply Chain Planning Systems (SCP)#.CE.94.C F.81.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.B7.CF.81.CE.B9.CF.8C.CF.84.CE.B7.CF.84CE.B5 CF.82 CF.80.CE.BF.CF85.CF.80.CE.B5.CF.81.CE.B9.CE.BB.CE.B1CE.BC. CE.B2.CE.AC.CE.BD.CE.BF.CE.BD.CF.84.CE.B1.CEB9 CF.83.CF.84.CEB7. CE.BD.CE.B4.CE.B9.CE.B1.CE.B4.CE.B9.CE.BA.CE.B1.CF.83.CE.AF.CEB1.CE.B4.CE.B9.CE.B1.CF.87.CE.B5.CE.AF.CF.81.CE.B9.CF.83.CE.B7.CF 82. CE.B5.CF.86.CE.BF.CE.B4.CE.B9.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.B9.CE.BA.CE.AEC F 82.CE.B1.CE.BB.CF.85.CF.83.CE.AF.CE.B4.CE.B1.CF 82 ) Ουσιαστικά υπάρχουν τρία είδη μεταφορών (θαλάσσιες - εναέριες - χερσαίες) η καθεμία από τις οποίες έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. 15

1. ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Οι μεταφορές προϊόντων δια θαλάσσης έχει υπολογιστεί ότι αντιπροσωπεύουν το 98% των μεταφορών του παγκοσμίου εμπορίου. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία πλοίων που χρησιμοποιούνται για μεταφορά διαφορετικών φορτίων όπως tankers, barge carries, coasters, container ships κτλ. Έχει υπολογιστεί ότι ημερησίως διακινούνται παραπάνω από πέντε εκατομμύρια containers ανά τον κόσμο. Η ραγδαία ανάπτυξη των θαλάσσιων μεταφορών οφείλεται σε ορισμένα πλεονεκτήματα όπως ο μειωμένος χρόνος μεταφοράς, η συχνότητα απόπλου, η αξιοπιστία του χρονοδιαγράμματος, η ελαχιστοποίηση απωλειών και βλαβών, η ταχύτητα διακανονισμού και το χαμηλό και ανταγωνιστικό κόστος. Οι θαλάσσιες μεταφορές παρουσιάζουν όμως και σημαντικά μειονεκτήματα όπως η πιο αργή μεταφορά σε σύγκριση με την χερσαία και την εναέρια μεταφορά, οι περιορισμένοι προορισμοί κτλ. 2. ΕΝΑΕΡΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Οι αεροπορικές μεταφορές είναι η νεότερη μορφή μεταφορών αλλά αναμφισβήτητα η επίδρασή τους είναι μεγάλη στο διεθνές εμπόριο. Υπολογίζεται ότι διακινούνται περίπου το 1% του φορτίου των μεταφορών σε παγκόσμιο επίπεδο, το οποίο όμως αντιστοιχεί στο 20%-30% της συνολικής μεταφερόμενης αξίας. Τα πλεονεκτήματα των εναέριων μεταφορών θεωρούνται η πολύ γρήγορη μεταφορά, το μικρότερο κόστος συσκευασίας, η ελαχιστοποίηση του ρίσκου για ζημιές και κλοπές και η συνεπής και έγκαιρη παράδοση. Τα μειονεκτήματα που παρατηρούνται είναι το υψηλό κόστος μεταφοράς σε σύγκριση με τις χερσαίες και τις θαλάσσιες μεταφορές, οι περιορισμοί βάρους και όγκου φορτίων, το ότι δεν μπορεί οτιδήποτε να μεταφερθεί από αέρα και η αντιμετώπιση δυσμενών καιρικών συνθηκών - ύπαρξη κινδύνων, όπως χιονόπτωση, ομίχλη κτλ. 3. ΧΕΡΣΑΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Οι χερσαίες μεταφορές διακρίνονται στις σιδηροδρομικές μεταφορές και τις οδικές. Οι σιδηροδρομικές μεταφορές αποτελούν την πλέον κλασσική μορφή μεταφοράς. Με την πάροδο του χρόνου και την ανάπτυξη και των άλλων μορφών 16

μεταφοράς ο σιδηρόδρομος έχασε μέρος των πλεονεκτημάτων του ως ανταγωνιστικό μέσο σε σχέση με το πλοίο, το αεροπλάνο και τα φορτηγά. Ειδικότερα, ο σιδηρόδρομος με την πάροδο του χρόνου έχει μειώσει το μειονέκτημα της ταχύτητας αλλά όχι και της ανελαστικότητας στις αλλαγές δρομολογίων και προορισμών αφού διατηρεί σταθερή πορεία. Παρόλα αυτά χαρακτηρίζεται από το βασικό πλεονέκτημα του χαμηλού κόστους μεταφοράς σε σχέση με τα άλλα μεταφορικά μέσα. Άλλα πλεονεκτήματα που παρουσιάζουν οι σιδηροδρομικές μεταφορές είναι οι αποτελεσματικές μεταφορές μεγάλου φορτίου σε μεγάλες αποστάσεις, το ότι αποτελεί τον βασικό συνδετικό κρίκο για το διεθνές σύστημα μεταφορών και τέλος αποτελεί μια αξιόπιστη λύση για τη μεταφορά φορτίων διαμέσου των χωρών παρακάμπτοντας κάποιους περιορισμούς, κυρίως νομοθετικού περιεχομένου, όσον αφορά τα φορτία, τις ημέρες κυκλοφορίας κ.α.. Όμως παρουσιάζονται και ορισμένα μειονεκτήματα, όπως το υψηλό συνολικό κόστος αφού χρειάζονται και άλλα μεταφορικά μέσα για τη μεταφορά των φορτίων, η μικρή προσβασιμότητα στο σιδηροδρομικό δίκτυο και η ανελαστικότητα δρομολογίων. Οι οδικές μεταφορές βρίσκονται μεταξύ των θαλάσσιων και των αεροπορικών μεταφορών. Υπάρχει τάση σημαντικής αύξησης του μεριδίου τους στο σύνολο των χερσαίων μεταφορών, καθώς είναι αναμφισβήτητα πιο ελαστικό μέσο μεταφοράς στον τομέα των δρομολογίων, στον προγραμματισμό και στη διαθεσιμότητα. Οι οδικές μεταφορές εμπορευμάτων διεξάγονται με φορτηγά οχήματα όλων των τύπων και μεγεθών. Τα φορτηγά οχήματα μπορούν να μεταφέρουν και containers. Τα πλεονεκτήματα που χαρακτηρίζουν τις οδικές μεταφορές είναι η ταχύτητα σε σχέση με τις θαλάσσιες, φθηνότερη από τις αεροπορικές, πιο ελαστική από τις θαλάσσιες και τις εναέριες, υπάρχει η ικανότητα μεταφοράς από πόρτα σε πόρτα, αλλά και ικανοποιητική ασφαλιστική κάλυψη. Οι οδικές μεταφορές παρουσιάζουν όμως και μειονεκτήματα, όπως το ότι πρόκειται για βραδύτερες μεταφορές σε σχέση με τις εναέριες, είναι ακριβότερη από τη θαλάσσια μεταφορά και υπάρχουν περιορισμοί στα μεταφερόμενα φορτία, 17

στον χώρο φόρτωσης και στο βάρος του εμπορεύματος. (Καραμπατζός και Μαλινδρέτος και Σοφιανοπούλου, 2005:6) 1.4.4. Αποθήκευση Καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας των στόχων μιας επιχείρησης έχει αναδειχθεί το μεταφορικό σύστημα σε αλληλεξάρτηση με την αποθήκευση, καθώς και ο συντονισμός της διαχείρισής τους. Μια αποθήκη για να εκληφθεί ως οργανωμένη και σύγχρονη, πρέπει να ανταποκρίνεται στις εξής απαιτήσεις: Παραλαβή προμηθευόμενων εμπορευμάτων Τοποθέτηση εμπορευμάτων εντός αποθήκης Σωστή φύλαξη και διατήρησή τους Γ ρήγορη ανεύρεση εμπορευμάτων για την εκτέλεση των παραγγελιών Παρακολούθηση των υπόλοιπων προϊόντων ανά κωδικό, είδος, παραγγελία κ.τ.λ. Εξαγωγή εμπορευμάτων και προετοιμασία της διανομής τους. Ο σωστός σχεδιασμός της αποθήκης, επιφέρει την ανάλογη τήρηση των προαναφερθέντων. Ο σχεδιασμός διαφοροποιείται βάση της φύσεως των εμπορευμάτων που θα δεχτεί η αποθήκη, όπως ευπαθή προϊόντα, ψυγεία, υγρά σε δεξαμενές, εύφλεκτα, διαβρωτικά, ραδιενεργά εμπορεύματα κ.α., των ποσοτήτων και των αποθηκευτικών συστημάτων που θα επιλεγούν. Η αποθήκευση των εμπορευμάτων πρέπει να λάβει υπόψη της όλους αυτούς τους παράγοντες και συγχρόνως να είναι σε θέση να εφοδιάζει άμεσα την αλυσίδα μεταφοράς, με εμπορεύματα, σύμφωνα με της απαιτήσεις του δικτύου διανομής. Υπάρχουν ορισμένοι γενικότεροι κανόνες που διέπουν τη σύγχρονη αποθήκη, καθώς επίσης και διάφοροι τύποι και μέθοδοι αποθήκευσης, οι οποίοι καλύπτουν σήμερα τη διαχείριση, Logistics, ανά παλέτα, τεμάχιο, λίτρο κ.τ.λ. πάντα με τον αναγκαίο εξοπλισμό ραφιών, ανυψωτικών μηχανημάτων, ειδικών ραμπών και συστημάτων ρομποτικής για πιο λεπτές και εξειδικευμένες εργασίες. Τέλος, μηχανογραφικά συστήματα διαχείρισης των αποθηκευτικών θέσεων της 18

αποθήκης για την επίτευξη ταχύτητας, ακρίβειας και καλύτερης εκμετάλλευσης του χώρου. Η αλληλεξάρτηση μεταξύ της αποθηκευτικής διαδικασίας και του μεταφορικού προβλήματος, έχει αλλάξει ριζικά σήμερα, με τη ραγδαία ανάπτυξη των μεταφορών και επικοινωνιών. Ειδικότερα, έχει αλλάξει ριζικά το τοπίο της αποθηκευτικής διαδικασίας των επιχειρήσεων σε διεθνές επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, έχει διαμορφωθεί μια τάση δημιουργίας μεγάλων αποθηκευτικών κέντρων που εξυπηρετούν τις ανάγκες εκτεταμένης γεωγραφίας μακριά από τα σημεία πώλησης. Με αυτό τον τρόπο καταργούνται οι πλεονάζουσες αποθήκες, καθώς και το μεγάλο κόστος διατήρησής τους. (Μαλινδρέτος, 2007: 40-41) 1.4.5. Διανομή Το σύστημα διανομής, με αλληλοεξαρτώμενες συνιστώσες διαδικασίες, τις μεταφορές, τις προμήθειες, το marketing κ.α, έχει σκοπό τη μεγιστοποίηση της εξυπηρέτησης των πελατών σε συνάρτηση με την ελαχιστοποίηση του κόστους και της τιμής διάθεσης των προϊόντων, στο σωστό τόπο και χρόνο, την ταχεία και προσεκτική μεταφορά των προϊόντων, τις επιστροφές των όποιων ελαττωματικών προϊόντων και την έγκαιρη αντικατάσταση αυτών. Όσο εύκολη είναι η αντίληψη των παραπάνω στόχων, τόσο δύσκολη είναι η επίτευξη αυτών, χωρίς τον προσεκτικό σχεδιασμό. Ειδικότερα, με τις έντονα ανταγωνιστικές συνθήκες των αγορών σήμερα, που είναι δεδομένες για την επιχείρηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή ενός συστήματος φυσικής διανομής για μια συγκεκριμένη εταιρία, εξυπηρετείται καθοριστικά με την τεχνολογία των Logistics. Ένα καλά οργανωμένο δίκτυο διανομής, παρέχει μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, το οποίο θεωρείται ανάλογο σε αποτελεσματικότητα, με την ποιότητα τον προϊόντων, τη διαφήμιση και την τιμολογιακή πολιτική. Οι εταιρίες μπορούν να προσελκύσουν πελάτες, προσφέροντας καλύτερη εξυπηρέτηση ή/και χαμηλότερες τιμές, μέσω της βελτίωσης της φυσικής διανομής, ενώ αντίθετα χάνουν πελάτες, αν δεν εκτελούν τις παραγγελίες. (Μαλινδρέτος, 2007: 43-44) 19

Οι στόχοι ενός καλά δομημένου δικτύου διανομής είναι οι εξής: Το μικρότερο δυνατό κόστος διαχείρισης του κυκλώματος διανομής. Η διασφάλιση υψηλής ποιότητας των προϊόντων. Το μέγιστο δυνατό επίπεδο εξυπηρέτησης. Η μέγιστη ευελιξία του. Σημειώνεται ότι, ο στόχος της διανομής για μια συγκεκριμένη εταιρία, ορίζεται από τη διοίκηση της εταιρίας, καθώς και τους στρατηγικούς στόχους που θέτει η ίδια. Υπάρχουν τρεις τύποι διανομής που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάθεση του προϊόντος και παρουσιάζονται παρακάτω: 1. Η Ευρεία ή Εκτεταμένη Διανομή, πραγματοποιείται όταν το προϊόν πωλείται σε όσο το δυνατόν περισσότερους λιανέμπορους ή χοντρέμπορους. Είναι κατάλληλη για προϊόντα όπως καραμέλες, αναψυκτικά, ψωμί, τσιγάρα, κλπ., όπου ο πρωταρχικός παράγοντας επηρεασμού της αγοραστικής απόφασης, είναι η ευκολία. 2. Η εξειδικευμένη Διανομή, πραγματοποιείται όταν ένα και μοναδικό προϊόν δίνεται σε έναν εξειδικευμένο franchiser για να το διαθέσει σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Αυτό συμβαίνει όταν, ο καταναλωτής είναι διατεθειμένος (λόγω διαφοράς ποιότητας προϊόντος, επωνυμίας, κλπ.), να ξεπεράσει τη δυσκολία του και να διανύσει κάποια απόσταση (όχι μικρή), ώστε να προμηθευτεί το προϊόν. Τέτοια προϊόντα είναι, τα αυτοκίνητα πολυτελείας, κάποιες μάρκες επίπλων, ρουχισμός υψηλής ραπτικής κλπ. 3. Η Επιλεκτική Διανομή, πραγματοποιείται όταν οι επιχειρήσεις καταναλωτικών αγαθών μεγάλης φήμης, προσπαθούν να επεκτείνουν τη διανομή τους με νέα προϊόντα. Ο παραγωγός μπορεί να επικεντρωθεί στους πιο επικερδής πελάτες και να αναπτύξει σταθερές εργασιακές σχέσεις, για την εξασφάλιση σταθερού ή αυξημένου επιπέδου διακίνησης του προϊόντος, επιλέγοντας χονδρέμπορους ή λιανέμπορους. (Γιαννάτος και Ανδιανόπουλος, 1997:107) 20