ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑΤΑ. ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Σχετικά έγγραφα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο: ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 3: Η ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ. F(x) = f(t)dt Μέρος Β του σχολικού βιβλίου]. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Β

( 0) = lim. g x - 1 -

) f (x) = e x - f(x) ΜΑΘΗΜΑ Η ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ F(x) = ΑΣΚΗΣΕΙΣ. Ασκήσεις Εύρεση συνάρτησης Ύπαρξη ρίζας. f (t)dt

( ) = ( ) για κάθε. Θέμα Δ. x 2. Δίνονται οι συναρτήσεις f x

Ο μαθητής που έχει μελετήσει το κεφάλαιο αυτό θα πρέπει να είναι σε θέση:

ΜΑΘΗΜΑ 52 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 8 η ΕΚΑ Α

Μαθηµατικά Κατεύθυνσης Γ Λυκείου Θέµατα Θεωρίας

Α) Να αποδείξετε ότι η νιοστή παράγωγος της συνάρτησης f µπορεί να πάρει. )e όπου α ν, β ν είναι συντελεστές

Α2. Πότε μία συνάρτηση f λέγεται γνησίως φθίνουσα σε ένα διάστημα του πεδίου ορισμού της; Μονάδες 3

Βασικό θεώρηµα της παράγουσας Θ.Θ του ολοκληρωτικού λογισµού Μέθοδοι ολοκλήρωσης

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2009.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004

με x1 x2 , τότε η f είναι γνησίως αύξουσα στο Α. β) Αν για μια συνάρτηση f: ισχύει ότι f x , τότε το σύνολο τιμών της δεν μπορεί να είναι της μορφής,

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ηµεροµηνία: Μ. Τετάρτη 11 Απριλίου 2012

Τα παρακάτω είναι τα κυριότερα θεωρήματα και ορισμοί από το σχολικό βιβλίο ακολουθούμενα από δικά μας σχόλια. 1 ο ΠΡΩΤΟ.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2006 ΘΕΜΑ 23

Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. 1. * Αν η γραφική παράσταση µιας συνάρτησης f είναι αυτή που φαίνεται στο σχήµα, τότε λάθος είναι

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ίνονται οι πραγµατικές συναρτήσεις f, g που έχουν πεδίο ορισµού το σύνολο

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ηµεροµηνία: Μ. Τετάρτη 11 Απριλίου 2012

ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΛΓΕΒΡΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Ω Μ Α Τ Α

1 η ΕΚΑ Α ΜΑΘΗΜΑ 45 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

3ο Επαναληπτικό διαγώνισμα στα Μαθηματικά κατεύθυνσης της Γ Λυκείου Θέμα A

ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑΣ. 1. y - -2 x + π. f (x) = 3x, x = 1. π y = 9 x - 6. δ. f (x) = x, x0. 4. y = -9 x + 5. (2000-1ο)

ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑΣ. 1. y - -2 x + π. f (x) = 3x, x = 1. π y = 9 x - 6. δ. f (x) = x, x0. 4. y = -9 x + 5. (2000-1ο) ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ίνονται οι πραγµατικές συναρτήσεις f, g µε πεδίο ορισµού το έχουν πρώτη και δεύτερη παράγωγο και g(x) f(α) g(α) f(x) g (x) για κάθε x { α}

( ) 2.3. ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ Ορισμός συνάρτησης:

Ένα εξαιρετικό υποψήφιο 3 ο ή 4 ο θέµα. Να µελετηθεί προσεκτικά. µιγαδικό επίπεδο είναι σηµεία του κύκλου. z z z z

Κ Ο Λ Λ Α Σ Α Ν Τ Ω Ν Η Σ

β ] και συνεχής στο ( a, β ], τότε η f παίρνει πάντοτε στο [ a,

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο: ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΑΡΑΓΟΥΣΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ [Αρχική Συνάρτηση του κεφ.3.1 Μέρος Β του σχολικού βιβλίου].

ολοκληρωτικος λογισμος

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2002 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

µε Horner 3 + x 2 = 0 (x 1)(x

Μαθηματικά Προσανατολισμού Γ Λυκείου ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ. συνάρτηση φ: α,β. Ορισμός Έστω f συνάρτηση ορισμένη στο., αν. κάθε xo.

just ( u) Πατρόκλου 66 Ίλιον

ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΕΜΒΑΔΟΝ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ (27 /5/ 2004)

4o Επαναληπτικό Διαγώνισμα 2016

ΝΕΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ. Λύσεις. Θέμα Α. Α1. Σχολικό βιβλίο σελίδα 262. Α2. Σχολικό βιβλίο σελίδα 169. Α3. α) (1) κάτω, (2) το σημείο επαφής τους

1. Έςτω f:r R, ςυνεχήσ ςυνάρτηςη και α,b,c R. Αποδείξτε ότι

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο: ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΟΡΙΣΜΕΝΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑ - ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΥΡΕΣΗΣ [Κεφ: Μέρος Β του σχολικού βιβλίου].

Η συνάρτηση F(x)= 13/3/2010 ΘΕΩΡΗΜΑ Αν f είναι συνάρτηση συνεχής σε διάστημα Δ και α είναι ένα σημείο του Δ, τότε

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΙΑ. Σύνολο τιμών της f λέμε το σύνολο που έχει για στοιχεία του τις τιμές της f σε όλα τα.

Χαράλαμπος Στεργίου Χρήστος Νάκης ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ2. Υποδείξεις Απαντήσεις των προτεινόμενων ασκήσεων

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 2012

1.3 ΜΟΝΟΤΟΝΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ - ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Δευτέρα 10 Ιουνίου 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ. (Ενδεικτικές Απαντήσεις)

Τετάρτη, 20 Μα ου 2009 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

1995 ΘΕΜΑΤΑ ίνονται οι πραγµατικοί αριθµοί κ, λ µε κ < λ και η συνάρτηση f(x)= (x κ) 5 (x λ) 3 µε x. Να αποδείξετε ότι:, για κάθε x κ και x λ.

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑΤΑ-ΑΟΡΙΣΤΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑ

4.3 ΛΟΓΑΡΙΘΜΙΚΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ

Θεωρήματα, Προτάσεις, Εφαρμογές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο: ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΟΡΙΣΜΕΝΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑ - ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΥΡΕΣΗΣ [Κεφ: Μέρος Β του σχολικού βιβλίου].

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΕΠΑ.Λ. Α ΟΜΑ ΑΣ 2011 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqw ertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwer tyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui

ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ 1. ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ. α,α,,α, ή συνοπτικά με. * n. α α λ, για κάθε. n και υπάρχει. (αντ. αn αn 1

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Θετικής - Τεχνολογικής κατεύθυνσης Γ Λυκείου

γραπτή εξέταση στo μάθημα ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

η οποία ονομάζεται εκθετική συνάρτηση με βάση α. Αν α 1, τότε έχουμε τη σταθερή συνάρτηση f x 1.

E f (x)dx f (x)dx E. 7 f (x)dx (3). 7 f (x)dx E E E E.

ΘΕΜΑ Α Α1. Τι ονομάζεται διάμεσος δ ενός δείγματος ν παρατηρήσεων που έχουν διαταχθεί σε αύξουσα σειρά;

ΟΛΗ Η ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

Τάξη Γ. Κεφάλαιο. Εμβαδόν Επιπέδου Χωρίου Θεωρία-Μεθοδολογία-Ασκήσεις. Ολοκληρωτικός Λογισμός

Επαναληπτικά θέµατα Θεωρίας Γ Λυκείου

ΘΕΜΑ Α Α1. Έστω συνεχής συνάρτηση f:[ α, β ] με παράγουσα συνάρτηση F. Τι ονομάζεται ορισμένο ολοκλήρωμα της συνάρτησης f από το α έως το β;

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2006 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Γενικές ασκήσεις σχ. Βιβλίου 3 ου κεφαλαίου

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑΣ

f (x) = g(x) p(x) = q(x). ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΠΡΩΤΟΥ ΒΑΘΜΟΥ

α) Στο μιγαδικό επίπεδο οι εικόνες δύο συζυγών μιγαδικών είναι σημεία συμμετρικά ως προς τον πραγματικό άξονα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟ Ν. ΣΜΥΡΝΗΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ στο ΔΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΟ

άρα ο μετασχηματισμός Τ είναι κανονικός 1 1 (ε) : 2x - y + 5 = y - - x + 5 =

1) Ποια είναι η αρχική ή παράγουσα; Τι σχέση έχει µε την f. 3) Υπάρχει µια παράγουσα για κάθε συνάρτηση ή περισσότερες;

Σάββατο, 27 Μαΐου 2006 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ. A.1. Έστω συνάρτηση f, η οποία είναι συνεχής σε ένα διάστηµα Δ. Να αποδείξετε ότι:

Η έννοια της συνάρτησης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ

4ο Επαναληπτικό διαγώνισμα στα Μαθηματικά κατεύθυνσης της Γ Λυκείου Θέμα A

[ α π ο δ ε ί ξ ε ι ς ]

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΣΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑΤΑ 2

Επαναληπτικό Διαγώνισµα Μαθηµατικών Γ Λυκείου ΕΠΑΛ

Αλγεβρα Β Λυκείου Πετσιάς Φ.- Κάτσιος. ΕΚΘΕΤΙΚΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ. α Rκαι. Rτότε

7 Βήματα στον Ολοκληρωτικό Λογισμό Κεφάλαιο 3ο - Γ Λυκείου Κατεύθυνσης

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΘΕΜΑ Α Α1. Έστω συνεχής συνάρτηση f:[ α, β ] με παράγουσα συνάρτηση F. Τι ονομάζεται ορισμένο ολοκλήρωμα της συνάρτησης f από το α έως το β;

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑΤΑ - ΣΕΙΡΕΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΣΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑΤΑ 1. x-2 x 5x x -3 x dx, ε. 20x 3- x dx, στ. dx. εφx+εφ3x dx, δ. e dx, ε. ηµ - +3 dx. 2 3

Μαθηματικά Γ Λυκείου

f(x) dx ή f(x) dx f(x) dx

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑΤΑ. I. Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της f δεν έχει σηµεία που να βρίσκονται πάνω από τον άξονα. x x.

2.1 Πολυώνυμα. 1 η Μορφή Ασκήσεων: Ασκήσεις στις βασικές έννοιες του πολυωνύμου. 1. Ποιες από τις παρακάτω παραστάσεις είναι πολυώνυμα του x i.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών και Σπουδών Οικονομίας & Πληροφορικής Γ τάξης Ημερησίου Λυκείου για το σχ.

Transcript:

ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Μθηµτικός Συγγρφές µέλος του Σ της ΕΜΕ Πρόεδρος της Συντκτικής Επιτροπής του περιοδικού «Ευκλείδης Β»

ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Υπενθυµίζουµε ότι: ) Στο Λύκειο το σύµβολο β f()d ορίζετι µόνο ότν η συνάρτηση f είνι ορισµένη κι συνεχής στο κλειστό διάστηµ µε άκρ τους ριθµούς κι β Η µετβλητή νήκει στο διάστηµ υτό κι ονοµάζετι µετβλητή της ολοκλήρωσης β) Το σύµβολο β f()d, ότν ορίζετι, πριστάνει έν πργµτικό ριθµό, ο οποίος εξρτάτι πό τη συνάρτηση f κι τους ριθµούς κι β κι όχι πό τη µετβλητή της ολοκλήρωσης, η οποί, λόγω υτού, ονοµάζετι κι βουβή µετβλητή Έχουµε λοιπόν: β β β f()d = f()d = f(ω)dω = Η ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ F() = f()d Έστω µί συνάρτηση f ορισµένη κι συνεχής σ έν διάστηµ κι Τότε, ορίζετι στο η συνάρτηση: F() = f()d Στο συµβολισµό υτό βλέπουµε δύο µετβλητές, το κι το To διτρέχει το διάστηµ κι είνι η µετβλητή της συνάρτησης F Το είνι η µετβλητή της ολοκλήρωσης (βουβή µετβλητή) κι γι το ολοκλήρωµ, κάθε άλλο γράµµ, µηδέ εξιρουµένου του, θεωρείτι στθερά Αποδεικνύετι το εξής θεώρηµ: Θεώρηµ Η πρπάνω συνάρτηση F είνι µί πράγουσ της f στο ηλδή, η F είνι πργωγίσιµη στο κι ισχύει: F () = f(), Έτσι, κάθε συνάρτηση f που είνι ορισµένη κι συνεχής σ έν διάστηµ έχει πράγουσ στο (µί πράγουσ υτής είνι η πρπάνω συνάρτηση F)

Με βάση το θεώρηµ υτό ποδεικνύετι εύκολ το θεµελιώδες θεώρη- µ του ολοκληρωτικού Λογισµού, που είνι το εξής: Θεώρηµ Αν f είνι µί συνάρτηση ορισµένη κι συνεχής σ έν διάστηµ κι G είνι µί πράγουσ της f στο, τότε γι κάθε, β ισχύει: β f()d = G(β) G() Σηµειώνουµε ότι, όλες οι συνρτήσεις που ορίζοντι πό ολοκληρώµτ δεν µπορούν ν εκφρστούν µε τη βοήθει των στοιχειωδών συνρτήσεων (πολυωνυµικές, ρητές, εκθετικές, λογριθµικές, τριγωνοµετρικές) Γι πράδειγµ, µι τέτοι συνάρτηση είνι η ονοµζόµενη «συνάρτηση σφάλµτος»: F() = e d π, η οποί είνι πολύ χρήσιµη στις πιθνότητες, στη θεωρί διάδοσης της θερµότητς, στη θεωρί διάδοσης σηµάτων κτλ Στη συνέχει, θ δούµε πώς βρίσκουµε το σύνολο ορισµού κι την πράγωγο µις συνάρτησης που ορίζετι πό ολοκλήρωµ Θ θεωρήσουµε γνωστή µόνο τη θεωρί του σχολικού βιβλίου 3 ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Πρόβληµ Ν βρεθεί το σύνολο ορισµού κι η πράγωγος της συνάρτησης: g() F() = f ()d, h() όπου f, g κι h δοσµένες συνρτήσεις Ειδικές περιπτώσεις είνι οι συνρτήσεις: g() F() = f ()d κι F() = f ()d Σύνολο ορισµού της συνάρτησης F Bρίσκουµε το σύνολο Α στο οποίο η συνάρτηση f είνι ορισµένη κι συνεχής Μετά, βρίσκουµε το σύνολο ορισµού Β της g κι το σύνολο ορισµού Γ της h Ένς ριθµός R νήκει στο σύνολο ορισµού της F ν, κι µόνο ν, (B Γ) κι η συνάρτηση f είνι ορισµένη κι συνεχής στο κλειστό διάστηµ µε άκρ τους ριθµούς h() κι g() 3

Πράγωγος της συνάρτησης F Έστω ότι η συνάρτηση f είνι ορισµένη κι συνεχής σ έν διάστηµ κι οι συνρτήσεις g κι h είνι ορισµένες κι πργωγίσιµες σ έν σύνολο Ι κι ισχύουν: g() κι h(), γι κάθε I Σχηµτικά: Τότε, η συνάρτηση F είνι πργωγίσιµη στο Ι Γι ν βρούµε την πράγωγο της F εργζόµστε µε έν πό τους πρκάτω τρόπους: Πρώτος τρόπος Θεωρούµε έν ριθµό ξ Έχουµε, γι κάθε I: ξ g() h() g() F() = f()d+ f()d= f()d+ f()d h() ξ ξ ξ Θεωρούµε τώρ τη συνάρτηση: φ() = f()d,, οπότε: φ () = f(), Έτσι, έχουµε στο Ι: ξ F() = φ( h() ) + φ( g() ) Συνεπώς, έχουµε στο Ι: F() φ h() h () φ g() g () = f h() h () + f g() g () = ( ) + ( ) ( ) ( ) εύτερος τρόπος Έστω ότι G είνι µί πράγουσ της f στο, οπότε: G () = f(), Έτσι, έχουµε στο Ι: g() h() ( ) ( ) F() = f ()d = G g() G h() Συνεπώς, έχουµε στο Ι: F() = G ( g() ) g () G ( h() ) h () = f ( g() ) g () f ( h() ) h () 4 ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ Πράδειγµ Ν βρείτε το σύνολο ορισµού κι την πράγωγο της συνάρτησης: ηµ F() = d 4

8 8 Αντώνης Κυρικόπουλος Λύση ηµ Σύνολο ορισµού Η συνάρτηση: f() = είνι ορισµένη κι συνεχής στο σύνολο: + A = (, ) (,) (, + ) ( )( )( ) Ένς ριθµός R νήκει στο σύνολο ορισµού της συνάρτησης F ν, κι µόνο ν, η συνάρτηση f είνι ορισµένη κι συνεχής στο κλειστό διάστηµ µε άκρ τους ριθµούς κι Προς τούτο πρέπει κι ρκεί: < < Άρ το σύνολο ορισµού της F είνι: A F = (,) Πράγωγος Η πράγωγος της F στο A F είνι: ηµ F () = f() = Σηµείωση Το σύνολο ορισµού της συνάρτησης: ηµ F() = d είνι A F = (, ) κι της συνάρτησης: ηµ F() = d είνι A F = (, + ) 3 Η πράγωγος των συνρτήσεων υτών στ σύνολ ορισµού τους, είνι: ηµ F() = Πράδειγµ Ν βρείτε το σύνολο ορισµού κι την πράγωγο της συνάρτησης: Λύση Σύνολο ορισµού Η συνάρτηση: F() = 9 ηµd f() = 9 ηµ είνι ορισµένη κι συνεχής στο διάστηµ: = [ 3, 3] Η συνάρτηση: g() = είνι ορισµένη στο σύνολο B = [, + ) Ένς ριθµός R νήκει στο σύνολο ορισµού της συνάρτησης F ν, κι µόνο ν, Β κι η συνάρτηση f είνι ορισµένη κι συνεχής στο κλει- 5

8 8 Αντώνης Κυρικόπουλος στό διάστηµ µε άκρ τους ριθµούς κι g() = Προς τούτο πρέπει κι ρκεί: 9 3 3 3 9 Άρ, το σύνολο ορισµού της F είνι A F = [,9] Πράγωγος Η συνάρτηση g() = είνι πργωγίσιµη στο (, + ) Έτσι, η F είνι πργωγίσιµη στο I = (, + ) [,9] = (,9] Έστω G µί πράγουσ της f στο, οπότε: Έτσι, έχουµε στο Ι: Συνεπώς, έχουµε στο Ι: G() = f() = 9 ηµ, F() = f()d = G( ) G() I F() = G( )( ) = 9 ηµ = 9 ηµ Εξετάζουµε τώρ τη (δεξιά) πράγωγο στο Έχουµε: F() F() F() + = lim (µορφή + ) = ( F() F() ) lim = + () 9 ηµ 3 = lim + = Συµπερίνουµε ότι: 9 ηµ, ν < 9 F() = 3, ν = Πράδειγµ 3 Ν βρείτε το σύνολο ορισµού κι την πράγωγο της συνάρτησης: Λύση Σύνολο ορισµού Η συνάρτηση e ln d F() = f() = e l n είνι ορισµένη κι συνεχής στο σύνολο: + A = (,) (, + ) ( )( ) 6

Η συνάρτηση g() = είνι ορισµένη στο B = R κι η συνάρτηση h() = είνι ορισµένη στο Γ = (,) (, + ) Έχουµε: Β Γ = (,) (, + ) Ένς ριθµός R νήκει στο σύνολο ορισµού της συνάρτησης F ν, κι µόνο ν, (Β Γ) κι η συνάρτηση f είνι ορισµένη κι συνεχής στο κλειστό διάστηµ µε άκρ τους ριθµούς h() κι g() Προς τούτο, πρέπει κι ρκεί: < ή > ή ( ή ) < > < > < > < > Άρ, το σύνολο ορισµού της F είνι: A F = (,) (, + ) Πράγωγος i) Πράγωγος στο I = (,) Οι συνρτήσεις g() = κι h() = είνι ορισµένες κι πργωγίσιµες στο I κι οι τιµές τους νήκουν στο = (,), γι κάθε I Έτσι, η F είνι πργωγίσιµη στο I Θεωρούµε έν ριθµό ξ (,) = Έχουµε γι κάθε I : ξ F() = f()d= f()d+ f()d= f()d+ f()d ξ ξ ξ Θεωρούµε τη συνάρτηση: φ() = f()d, (,), οπότε: φ () = f(), (,) ξ Έτσι, έχουµε στο I : F() = φ + φ( ) Συνεπώς, έχουµε στο I : F() φ = + φ( )( ) = f f( ) + ( ) = e ln + e ln ( ) ii) Πράγωγος στο I = (, + ) Εργζόµστε όµοι κι βρίσκουµε τον ίδιο τύπο 7

5 ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Θέµ Θεωρούµε τη συνάρτηση: F() = ω dω d ) Ν βρείτε το σύνολο ορισµού της F β) Ν δείξετε ότι η F είνι γνησίως µονότονη κι κυρτή Λύση ) Θεωρούµε τη συνάρτηση: φ(ω) = ω είνι ορισµένη κι συνεχής στο σύνολο: Επειδή η συνάρτηση: (, ] [, + ), f() = ω dω βρίσκουµε εύκολ ότι το σύνολο ορισµού της f είνι: Α = [, + ) Στο σύνολο υτό η f είνι πργωγίσιµη µε f() = Έτσι, η f είνι συνεχής στο Α κι, όπως βρίσκουµε εύκολ, το σύνολο ορισµού της συνάρτησης: β) Γι κάθε A F() = f ()d είνι το Α = [, + ), έχουµε: F() = f() = ω dω = φ(ω)dω κι = = F() f() Η F στο [, + ) είνι συνεχής (φού εκεί είνι πργωγίσιµη) Έστω ένς ριθµός (, + ) Γι κάθε ω [, ], ισχύει το = µόνο ν ω = Άρ, ισχύει: φ(ω)dω > κι τούτο γι κάθε (, + ) φ(ω) = ω, µε Συνεπώς: F() >, γι κάθε (, + ) κι άρ η F είνι γνησίως ύξουσ στο Α = [, + ) Η F στο [, + ) είνι συνεχής κι γι κάθε (, + ) ισχύει: F() = > Άρ, η F είνι κυρτή στο Α = [, + ) 8

Θέµ Έστω η συνάρτηση: F() = ηµ συν ) Ν βρείτε το σύνολο ορισµού της F β) Ν δείξετε ότι η F είνι στθερή σε κάθε διάστηµ Ι του R, στο οποίο είνι ορισµένη κι ισχύει: ηµ > Λύση ) Η συνάρτηση: f() = είνι ορισµένη κι συνεχής στο διάστηµ (, ) Ένς ριθµός R νήκει στο σύνολο ορισµού της F ν, κι µόνο ν: d < ηµ< < ηµ< κπ, κ συν συν Z < < < < κπ Άρ, το σύνολο ορισµού της F είνι: AF = R κ Z β) Έστω G µί πράγουσ της f στο (,), οπότε: G() = f() =, (,) Έτσι, γι κάθε I, έχουµε: F() = G(ηµ) G( συν), οπότε έχουµε στο Ι: F() = G(ηµ) (ηµ) G ( συν)( συν) = = συν ηµ =, συν ηµ γιτί ηµ συν>, φού ηµ > Άρ, η F στο Ι είνι στθερή Θέµ 3 ίνετι µί συνάρτηση f, η οποί είνι ορισµένη κι συνεχής στο R Ν βρείτε την πράγωγο της συνάρτησης: F() = f()d Λύση Έχουµε, γι κάθε R : F() = ()f () d 9

Θέτουµε: ω =, οπότε dω = d Γι = έχουµε ω = κι γι =, έχουµε ω = Έτσι, έχουµε: Θέµ 4 F() = ωf(ω)dω κι άρ: F () = f () ίνετι µί συνάρτηση f, η οποί είνι ορισµένη κι συνεχής στο R Επίσης, δίνοντι δύο ριθµοί, β R Ν βρείτε την πράγωγο της συνάρτησης: β F() = f( )d Λύση Θέτουµε: ω =, οπότε dω = d Με = έχουµε: ω = κι µε = β, έχουµε: ω = β Έτσι, έχουµε: β F() = f(ω)dω = f(ω)dω β Έστω G µί πράγουσ της f στο R, οπότε: G(ω) = f(ω), ω R Έτσι, έχουµε: [ ] F() = G(ω) = G( ) G( β) β Συνεπώς: F() = G( )( ) G( β)( β) = f( ) f( β) Θέµ 5 Ν βρείτε τις πργώγους των συνρτήσεων: ηµ() ) F() = d, (, + ) β) ηµ() F() = d, (, + ) Λύσηι ) Έστω ένς ριθµός > Θέτουµε ω =, oπότε dω = d Γι = έχουµε ω = κι γι = έχουµε ω = Έτσι, στο (, + ) έχουµε: ηµω dω ηµω ηµω ηµω F() = = dω dω dω ω = ω + ω = ω ηµω = dω ω ηµω dω ω

Άρ, στο (, + ), έχουµε: ηµ ηµ ηµ ηµ F() = () = β) Όµοι µε > θέτουµε ω = κι βρίσκουµε ότι: Θέµ 6 3 ηµω F() = dω, κι µετά ότι ω 3 3ηµ ηµ F() = Ν βρείτε τις συνεχείς συνρτήσεις f: R R, γι τις οποίες γι κάθε R ισχύει: 3 f()d f()d = + + () Λύση Έστω ότι µί συνάρτηση f πληροί τις δοσµένες συνθήκες Από την () πργωγίζοντς, έχουµε γι κάθε R : 3f() f( )( ) = 4 + 3f() + f( ) = 4 + () Θέτοντς στη () όπου το βρίσκουµε ότι γι κάθε R ισχύει: 3f ( ) f () 4 + = + (3) Από τις () κι (3) (πλείφοντς το f( )), βρίσκουµε ότι: f() = +, R (4) Αντιστρόφως Όπως βρίσκουµε εύκολ η συνάρτηση (4) δεν πληροί την ισότητ () κι άρ τέτοι συνάρτηση f δεν υπάρχει Σηµείωση Αν το δεύτερο µέλος της () ήτν: + +, τότε θ υ- πήρχε µί µονδική ζητούµενη συνάρτηση, η (4) Πρτηρείστε ότι πό την () (κόµ κι ν το δεύτερο µέλος ήτν υτό που είπµε) δεν µπορούµε ν βρούµε µί ρχική συνθήκη γι την f Θέµ 7 3 Ν βρείτε τις συνεχείς συνρτήσεις f:[, + ) R, γι τις οποίες ισχύουν: f() = κι f( ) d = f( ), (, + ) () 4 Λύση Έστω ότι µι συνάρτηση f:[, + ) R πληροί τις δοσµένες συνθήκες Θεωρούµε έν ριθµό > κι θέτουµε: ω =, οπότε dω = d Γι

= έχουµε ω = κι γι = έχουµε: ω = Από την () έχουµε γι κάθε > : f d f f ω dω f 4 4 ( ) = ( ) ( ) = ( ) Από την τελευτί ισότητ βρίσκουµε ότι η f είνι πργωγίσιµη στο, + κι (πργωγίζοντς) ότι: 3 f ( ) 3f( ) 4f ( ) = f ( ) + f ( ) f ( ) 3f ( ) = = 6 f( ) f( ) 3 = 3 = c ( c R 3 ) f( ) = c 3 Επειδή f() =, βρίσκουµε ότι c = κι άρ: f() =, > 3 3 Επειδή f() = limf() = lim =, έχουµε: f() =, [, + ) () ( ) + + Αντιστρόφως Όπως βρίσκουµε εύκολ, η συνάρτηση () πληροί τις δοσµένες συνθήκες κι άρ είνι η µονδική ζητούµενη Θέµ 8 Ν βρείτε τις συνεχείς συνρτήσεις f:(, + ) R, γι τις οποίες γι κάθε > ισχύει: f( ) = + f d () Λύση Έστω ότι µί συνάρτηση f:(, + ) R πληροί τις δοσµένες συνθήκες Θεωρούµε έν ριθµό > κι θέτουµε: ω = οπότε dω = d Με = έχουµε ω = κι µε = έχουµε ω = Έτσι, πό την () έπετι: f(ω) f( ) = + f(ω) dω f( ) = + dω ω ω Από την τελευτί ισότητ προκύπτει ότι η f είνι πργωγίσιµη στο, + κι ότι: ( ) f() f() = + f() = + f() f() f() = 3 f () f() f f() () f() = = (ln ) 4 = f() = ln + c ( c R ) f () = ln + c

Από την () έχουµε: f() =, οπότε βρίσκουµε ότι: c = κι άρ: f() = ln, (, + ) () Αντιστρόφως Όπως βρίσκουµε εύκολ, η συνάρτηση () επληθεύει τις δοσµένες συνθήκες κι άρ είνι η µονδική ζητούµενη Θέµ 9 Ν βρείτε τις συνεχείς συνρτήσεις f:(, + ) R, γι τις οποίες γι κάθε > ισχύει: f( ) = ln f d () Λύση Έστω ότι µί συνάρτηση f:(, + ) R πληροί τις δοσµένες συνθήκες Θεωρούµε έν ριθµό > κι θέτουµε: ω =, οπότε dω = d Με = έχουµε ω = κι µε = έχουµε ω = Έτσι, πό την () έπετι: f( ) = ln+ f(ω)dω f() = ln+ f(ω)dω () f () = ln + f (ω)dω (3) Από τη () έπετι ότι η f είνι πργωγίσµη στο (, + ) κι έτσι, πό την (3) (πργωγίζοντς) έπετι ότι: ln f ( ) + f () = ln + + f() f () = + ln f() = + d= d+ (ln) lnd= = ln+ ln + c (c R ) Από την () έχουµε: f() =, οπότε βρίσκουµε ότι c = κι άρ: f( ) = ln+ ln, (, + ) (4) Αντιστρόφως Όπως βρίσκουµε εύκολ, η συνάρτηση (4) επληθεύει τις δοσµένες συνθήκες κι άρ είνι η µονδική ζητούµενη Θέµ ίνετι ένς ριθµός > Ν βρείτε τις συνεχείς συνρτήσεις f : R R, γι τις οποίες γι κάθε R ισχύει: 3

( ) f = 3 + e f( )d () Λύση Έστω ότι µί συνάρτηση f: R R πληροί τις δοσµένες συνθήκες Θεωρούµε έν ριθµό R Θέτουµε: ω =, οπότε dω= d Με = έχουµε ω = κι µε = έχουµε ω = Έτσι, πό την () έπετι: ( ) ω ω () f = 3 e f(ω)dω f() = 3 + e e f(ω)dω ω ef() = 3 e + ef(ω)dω (3) Από την () έπετι ότι η f είνι πργωγίσιµη στο R Έτσι, πό την (3) (πργωγίζοντς), έχουµε: ef() + ef() = 6e + 3 e + ef() f() = 6+ 3 f() (6 3 )d = + 3 f() = 3 + + c Από την () µε = έχουµε f() =, οπότε βρίσκουµε c = κι άρ: 3 f( ) = 3 + (4) Αντιστρόφως Όπως βρίσκουµε εύκολ, η συνάρτηση (4) επληθεύει τις δοσµένες συνθήκες κι άρ είνι η µονδική ζητούµενη Θέµ Θεωρούµε ένν ριθµό > κι µί συνάρτηση f ορισµένη κι πργωγίσιµη στο διάστηµ [, ] µε f() = κι f() >, γι κάθε [,] Ν δείξετε ότι γι κάθε [,] ισχύει: f() f()d + f ()d = f() () Θεωρούµε γνωστή την πρότση: «Αν µί συνάρτηση f είνι γνησίως µονότονη κι συνεχής σ έν διάστηµ, τότε η ντίστροφή της f είνι συνεχής στο f( )» Λύση Η συνάρτηση f είνι γνησίως ύξουσ στο διάστηµ [, ], άρ είνι - κι συνεπώς ντιστρέφετι στο διάστηµ υτό κι µάλιστ η ντί- f [,] = f(),f() =,f() στροφή της f είνι συνεχής στο ( ) [ ] [ ] Θεωρούµε τη συνάρτηση: 4

f() F() = f ()d + f ()d f () Η F είνι ορισµένη κι πργωγίσιµη στο [, ] µε: F() = f() + f (f()) f () f() f () = f() + f () f() f () = Άρ F() = c, γι κάθε [,] (c R ) κι επειδή F() =, έπετι ότι c = Άρ F() =, γι κάθε [,] Έτσι, η () ισχύει γι κάθε [,] Θέµ Μί συνάρτηση f είνι ορισµένη κι συνεχής στο R κι η συνάρτηση: F() = f() f()d είνι φθίνουσ Ν δείξετε ότι: f() =, R Προς τούτο θεωρήστε τη συνάρτηση: g() = f()d Λύση Η συνάρτηση F είνι προφνώς ορισµένη στο R Η g είνι ορισµένη κι πργωγίσιµη στο R µε: g () = f ()d f ()d = f () f ()d = F() Άρ g R Λόγω υτού κι επειδή g () = F() =, µε R, έχουµε: g () g () = g () κι g () g () = g () Συµπερίνουµε ότι η g στο έχει µέγιστο, ίσο µε g() = Έτσι, γι κάθε R έχουµε: g() κι επειδή g(), έχουµε: g() = f()d = f()d = f()d = f() = 5

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Κάππου: «ΑΠΕΙΡΟΣΤΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ» Στρτηγόπουλου: «ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ» 3 Louis Brand: «ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ» 4 G Thomas R Finney: «ΑΠΕΙΡΟΣΤΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ» 5 M Spivak: «ΙΑΦΟΡΙΚΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΟΣ» 6 Θ Κζντζή: «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑΤΑ» 7 Περιοδικό της ΕΜΕ: «ΕΥΚΛΕΙ ΗΣ Β» Αθήν 3/3/6 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Γεννήθηκε στο χωριό «Ίκλιν - Μεσσηνίς» Τελείωσε τη Μέση εκπίδευση στο τότε «Πρκτικό Λύκειο Κλµών» Πέτυχε στο µθηµτικό τµήµ του Πνεπιστηµίου Αθηνών, το οποίο τελείωσε µε «Άριστ» ιετέλεσε βοηθός του κθηγητή της Ανάλυσης του Πνεπιστηµίου Αθηνών, εί- µνηστου ηµητρίου Κάππου Στη συνέχει σχολήθηκε µε τ φροντιστήρι γι τους υποψήφιους των Ανωτάτων Σχολών Συνέγρψε είκοσι µθηµτικά βιβλί γι τους υποψήφιους κι τους φοιτητές των Ανωτάτων Σχολών Σήµερ είνι µέλος του Σ της Ελληνικής Μθηµτικής Ετιρείς κι πρόεδρος της συντκτικής επιτροπής του περιοδικού της Ελληνικής Μθη- µτικής Ετιρείς «Ευκλείδη Β» 6