Αλληλεπι δραση αντιαιμοπεταλιακω νκαι αντιπηκτικω νμεα λλα φα ρμακα στον καρδιαγγειακο ασθενη. Τι πρε πει να γνωρι ζει ο κλινικο ςγιατρο ς



Σχετικά έγγραφα
Νεώτερα αντιπηκτικά και αλληλεπιδράσεις µε άλλα φάρµακά. Γεώργιος Σ. Γκουµάς MD, PhD, FESC Αν. Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής, Ευρωκλινική Αθηνών

Αλληλεπι δρασεις αντιθρομβωτικω ν με α λλα φα ρμακα.

Περιορισμοί στη χρήση των νεότερων. αντιπηκτικών

ΝΕΟΤΕΡΑ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΑ- ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ.

KOΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ ΑΝΝΑ Π. ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Αγγειοπλαστική σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή. Φαρμακολογικές παρεμβάσεις και επιλογές.

Σταμάτης Μακρυγιάννης, Καρδιολόγος, Επιμελητής Α Καρδιολογικής Κλινικής ΔΘΚΑ «ΥΓΕΙΑ»

Παράρτημα I. Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

«Δύσκολες αποφάσεις στην αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής. Παραδείγματα από κλινικά περιστατικά» Ασθενείς με ελάσσονες αιμορραγίες και

Παρουσίαση περιστατικού. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΑΤΖΗΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Καρδιολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Αντιαιμοπεταλιακά και κολπική μαρμαρυγή

ΝΕΩΤΕΡΑ'ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΑ'ΣΤΗΝ' ΚΟΛΠΙΚΗ'ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ'

Aντιθρομβωτικά. Ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη (>40 γενόσημα) πρασουγρέλη τικαγρελόρη, καγρελόρη ελινογρέλη, TRAP

Πρόληψη αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων στη μη βαλβιδική κολπική μαρμαρυγή. Δεδομένα κλινικών μελετών και εξατομίκευση της θεραπείας με Apixaban

Β-αναστολείς στην ανεπίπλεκτη υπέρταση: Έχουν θέση? ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ MD, MSc, PhD Διευθυντής ΕΣΥ Καρδιολογικής Κλινικής Γ.Ν.

Αντιπηκτική αγωγή σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και συνοδά νοσήματα

Αλληλεπιδράσεις αντιαιμοπεταλιακών και αντιπηκτικών με άλλα φάρμακα

ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΧΕΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Αντιθροµβωτική θεραπεία

Αρρυθμίες και Αντιπηκτική αγωγή

Direct Oral AntiCoagulants. DOACs

Παπαγεωργίου Χρυσούλα Αναισθησιολόγος Εντατικολόγος Praticien Hospitalier, Centre Hospitalier Universitaire Tenon, Paris

NOACs. Από τις µελέτες στην καθηµερινή κλινική εφαρµογή

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΟΞΕΑ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΧΡΟΝΙΑΣ ΛΗΨΗΣ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. ΚΑΛΠΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΘΡΙΑΣΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

Διάρκεια διπλής αντιαιµοπεταλιακής αγωγής µετά από οξύ στεφανιαίο σύνδροµο. Α. Ζιάκας, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ., Π.Γ.Ν.

Nεώτερα από του στόματος αντιπηκτικά φάρμακα- Κλινικές μελέτες στην κολπική μαρμαρυγή

Κολπική Μαρμαρυγή Νέα Δεδομένα. Βασίλειος Καρασαββίδης Ειδικός Καρδιολόγος

-Tα νεώτερα αντιπηκτικά θα πρέπει να αντικαταστήσουν τους αναστολείς της βιταμίνης Κ -Αστειεύεστε; Χρήστος Ντέλλος

Χρόνια σταθερή. στεφανιαία νόσος και. κολπική μαρμαρυγή

Αντιθρομβωτική αγωγή σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και Διαδερμική Στεφανιαία Παρέμβαση

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Επίβλεψη. Κολπική µαρµαρυγή 3/12/ κ. Σταύρος Κωνσταντινίδης Καθηγητητής Καρδιολογίας.Π.Θ. 1-2% του γενικού πληθυσµού

ΛΟΥΚΑΣ Κ. ΠΑΠΠΑΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΓΝΑ «Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ»

PRADAXA - ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΦΛΕΒΙΚΩΝ ΘΡΟΜΒΟ- ΕΜΒΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ

Επιλογή χρόνου κατάλυσης κολπικής μαρμαρυγής

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Δεν θα πρέπει όλοι οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή να αρχίζουν αντιπηκτική αγωγή με NOAC s

Κολονοσκόπηση σε ασθενή που λαμβάνει αντιπηκτικά-αντιαιμοπεταλιακά.

Προφανής κλινική διάγνωση: Ισχαιμικό έμφρακτο αριστερής Μέσης Εγκεφαλικής Αρτηρίας

Η θέση του καρδιολόγου στη συνεργασία με άλλες ειδικότητες σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή.

ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ (ΟΣΣ) Ή PCI KAI KOΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ. ΠΡΟΛΗΨΗ ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Οι προ σφατες Ευρωπαϊκές Κατευθυντη ριες Οδηγι ες (ESC) στην κολπικη μαρμαρυγη - Κλινικα περιστατικα

Πρόληψη αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων στη μη βαλβιδική κολπική μαρμαρυγή. Δεδομένα κλινικών μελετών και εξατομίκευση της θεραπείας με Apixaban

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Αποτελέσματα κλινικών μελετών και πρόσφατη κλινική εμπειρία από τη χρήση του άμεσου αναστολέα της θρομβίνης σε ασθενείς με Κολπική Μαρμαρυγή

Novel oral anticoangulants ( NOACS)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Δελτίο Τύπου. Συνέδριο Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας 2016 (ESC 2016) GR252016F

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Χρήση νεώτερων εκ του στόματος αντιπηκτικών

από τις ενδείξεις στην κλινική πράξη

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

PRADAXA - ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ

ΠΕΡΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΟΤΕΡΩΝ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΩΝ. Νικόλαος Παπακωνσταντίνου Επικουρικός Ιατρός Καρδιολογική Κλινική Γ.Ν.

ελέγχθηκε σε ένα παγκόσμιο κλινικό πρόγραμμα ευρείας κλίμακας στο οποίο συμμετείχαν πάνω από ασθενείς.

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ:

Νεότερα από του στόματος αντιπηκτικά φάρμακα στην καρδιολογία: Γιατί; Ποια; Πότε; Περιορισμοί. Αντωνάτος Διονύσιος- Χαράλαμπος Επιμ.

ARRHYTHMIAS UPDATE ΜΑΡΤΙΟΥ 2018

CHADS&ή CHADSVASc στην προληψη θροµβοεµβολικων επεισοδιων σε ασθενεις µε κολπικη µαρµαρυγη;

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΑΝΤΙΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ.

Ανάλυση Υποομάδων με Ειδική Αναφορά στη Δράση των Νέων απο του Στόματος Αντιπηκτικών στην. Κολπική Μαρμαρυγή. ΑΡΘΡΟ ανασκοπησησ.

Αντιθρομβωτική αγωγή στις περιφερικές αρτηρίες

Οι υπερβολές και οι παραλείψεις

Διαχείριση ασθενούς με κολπική μαρμαρυγή στο οξύ στεφανιαίο σύνδρομο

3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εφαρµοσµένης Φαρµακευτικής του Φαρµακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Αντιπηκτικά & αντιαιµοπεταλαιακά. Ενδείξεις & περιορισµοί

Παρασκευή 4 Νοεμβρίου 2016

«ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ» ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ GAMIAN- EUROPE

NOACs vs VKA trials in AF: Noninferiority

Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας

ΑΣΘΕΝΗΣ ΥΠΟ ΑΓΩΓΗ ΜΕ ΝΕΟΤΕΡΑ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΑ (ΝΟΑCs) ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΥΠΟΒΛΗΘΕΙ ΣΕ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΦΛΕΒΙΚΗΣ ΘΡΟΜΒΟΕΜΒΟΛΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Π.Ε. ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ

Μια κριτική ματιά στην κλινική. μελέτη GRIPHON

Νεω τερα δεδομε να για τους α μεσους αναστολει ςτουπαρα γοντα Xa στην κολπικη μαρμαρυγη

Κατσαφάδος Γ. Μιχαήλ Καρδιολόγος SOS ΙΑΤΡΟΙ

Αντιθροµβωτική αγωγή σε ασθενείς µε κολπική µαρµαρυγή που υποβάλλονται σε αγγειοπλαστική. Κουλαξής Δηµήτριος Αρχίατρος Καρδιολόγος 424 ΓΣΝΕ

Προενταξιακός ασθενής - Επιλογή μεθόδου κάθαρσης

Αντιμετώπιση ασθενούς με βαλβιδική κολπική μαρμαρυγη. Χριστίνα Χρυσοχόου Επιμελήτρια Α, Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική ΙΓΝΑ

ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

Κώστας Τσιούφης Αν.Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ Α Παν/κή Καρδ/κή Κλινική, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α Αντιπρόεδρος ΕΚΕ

Νεότερα από του στόματος αντιπηκτικά και επιπλοκές από το γαστρεντερικό σωλήνα. Δρ. Περικλής Αποστολόπουλος Δντής ΕΣΥ Γαστρ/κή Κλινική ΝΙΜΤΣ

Αντιπηκτική και Αντιαιμοπεταλιακή Αγωγή στις Διαδερμικές Στεφανιαίες Παρεμβάσεις ΜΠΟΣΤΑΝΙΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ Α Γ.Ν.

Μη Στεροειδή Αντιφλεγµονώδη (Μ.Σ.Α.Φ), ένα παράδειγµα ΜΗΣΥΦΑ

Αναστολείς της PCSK9. ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ ΡΑΛΛΙΔΗΣ, FESC Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΑΤΤΙΚΟΝ»

Διάρκεια Διπλής Αντιαιμοπεταλιακής Αγωγής μετά από PCI

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Nonsteroidal Antiinflammatory Drugs (NSAIDs) JOHN THEOULAKIS Marketing Director of Info Pharma P.C.

Από του στόματος χορηγούμενα αντιπηκτικά. Μηχανισμοί δράσης-κλινική αποτελεσματικότητα

Αντιαιμοπεταλιακή αγωγή στις σύμπλοκες αγγειοπλαστικές

Διαχείριση προϋπάρχουσας αντιπηκτικής και αντιαιμοπεταλιακής αγωγής σε ασθενείς με οξύ ισχαιμικό ΑΕΕ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

5 η Επιστηµονική Εκδήλωση

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Ασθενείς με Κολπική Μαρμαρυγή και υψηλή επικινδυνότητα για Αγγειακό Εγκεφαλικό επεισόδιο

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΗΣΤΗ ΝΙΜΟΤΟΡ

Ο ρόλος της φλεκαϊνίδης στην αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής και των υποτροπών της

Αντιπηκτική κ Αντιθρομβωτική Αγωγή (από την πλευρά του καρδιολόγου) Σταύρος Γαβριηλίδης Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ.

Transcript:

Αλληλεπι δραση αντιαιμοπεταλιακω νκαι αντιπηκτικω νμεα λλα φα ρμακα στον καρδιαγγειακο ασθενη. Τι πρε πει να γνωρι ζει ο κλινικο ςγιατρο ς Γεώργιος Σ. Γκουμάς MD, PhD, FESC Αν. Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής, Ευρωκλινική Αθηνών Πρόεδρος Ομάδας Εργασίας Πρόληψης και Επιδημιολογίας Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας

ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Τα προηγούμενα δύο χρόνια έχω λάβει τιμητικές αμοιβές ως σύμβουλος ή ομιλητής από τις ακόλουθες φαρμακευτικές εταιρείες: MERCK, SANOFI, MENARINI, GALENICA, ASTRAZENECA, VIANEX, PFIZER, BAYER

A British study of 18 820 admissions revealed that 16% were due to DDIs. This resulted in a mortality of 2% to 3%, not to mention increased length of stay and cost. A Swedish study of nine million people revealed that increased age and the use of five or more drugs were tightly correlated with increased risk of DDIs.

Πρωτεϊνες μεταφοράς στις κυτταρικές μεμβράνες: P-gp Ρόλο-κλειδί στον καθορισμό τόσο των ενδοκυττάριων όσο και των συστηματικών συγκεντρώσεων των φαρμάκων. Η P-gp εντοπίζεται σε πολλά σημεία στο ανθρώπινο σώμα αλλά ειδικά οι μεταφορείς που εντοπίζονται στα εντερικά, νεφρικά και ηπατικά συστήματα είναι αυτοί που επηρεάζουν περισσότερο τη φαρμακοκινητική των NOAC.

Πρωτεϊνες μεταφοράς στις κυτταρικές μεμβράνες: P-gp Στο γαστρεντερικό περιορίζει την απορρόφηση των φαρμάκων μεταφέροντάς τα εκτός των κυττάρων Στο ήπαρ και τα νεφρικά σωληνάρια μεσολαβεί για την αποβολή των φαρμάκων Έτσι, οι αναστολείς της P-gp μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα των φαρμάκων ενώ οι επαγωγείς της P-gp μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα του φαρμάκου και άρα και την αποτελεσματικότητά του

Σύστημα του κυτοχρώματος P450 Το ηπατικό σύστημα παίζει βασικό ρόλο στην ενεργοποίηση και κάθαρση πολλών φαρμάκων Ομεταβολισμόςτων φαρμάκων γίνεται μέσω ηπατικών ενζύμων, των κυτοχρωμάτων (CYPs), τα οποία σε ένα καταλυτικό κύκλο μεταβολίζουν μεγάλη ποικιλία υποστρωμάτων

Σύστημα του κυτοχρώματος P450 Τα διάφορα φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν τα CYPs είτε αναστέλλοντας είτε επάγοντας τη λειτουργία τους. Οι αναστολείς των CYPs μειώνουν το μεταβολισμό των φαρμάκων στο ήπαρ και προκειμένου για τα NOAC την κάθαρσή τους με αποτέλεσμα την αύξηση της αντιπηκτικής τους δράσης και την αύξηση του κινδύνου αιμορραγικών επιπλοκών. Φάρμακα που επάγουν τη λειτουργία των CYPs μπορεί να αυξήσουν την κάθαρση των NOAC και να μειώσουν την αντιπηκτική τους δράση με αποτέλεσμα την αύξηση του θρομβωτικού κινδύνου.

Inhibitors of both CYP3A4 of P-gp Since some drugs are both inhibitors of CYP3A4 and of P-gp, they may have an effect on plasma levels although either the P-gp or CYP3A4 effect by itself is minimal. In general, although the NOACs are substrates of CYP enzymes or P-gp, they do not inhibit those. Therefore, they can be coadministered with substrates of CYP3A4 (e.g. midazolam), P-gp (e.g. digoxin), or both (e.g. atorvastatin) without concern of changing the plasma levels of these drugs.

Ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ Πολλά είναι τα φάρμακα που μπορεί να αλληλεπιδράσουν με τη βαρφαρίνη και την ασενοκουμαρόλη κι επομένως το INR πρέπει να ελέγχεται πιο συχνά κάθε φορά που γίνεται τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής στους ασθενείς που τα λαμβάνουν Τα συχνότερα από τα φάρμακα που έχουν ισχυρή πιθανότητα αλληλεπίδρασης με τα κουμαρινικά είναι η σιπροφλοξασίνη, ερυθρομυκίνη, ισονιαζίδη, μετρονιδαζόλη, κοτριμοξαζόλη, διλτιαζέμη, φενοφιμπράτη, προπαφενόνη, προπρανολόλη, σιταλοπράμη, ομεπραζόλη, σιμβαστατίνη και φλουβαστατίνη που ενισχύουν τη δράση τους η ριφαμπικίνη, χολεστυραμίνη και καρβαμαζεπίνη που μειώνουν τη δράση τους

Comparison of the pharmacological characteristics of newer OACs Parameter Dabigatran Rivaroxaban Apixaban Edoxaban Target Thrombin Factor Xa Factor Xa Factor Xa Oral bioavailability 6.5% 80 100%* ~66% 50% Plasma protein binding 34 35% 92 95% 87% 40 59% Dosing (for SPAF indication) *After oral ingestion *15 20 mg to be taken with food Fixed, twice daily Fixed, once daily Fixed, twice daily Fixed, once daily Prodrug Yes No No No Half-life (h) 12 14 5 9 (young healthy) 11 13 (elderly) 8 13 9 11 T max (h) ~6 2 4 1 3 1 2 Routine coagulation monitoring No No No No Eriksson BI et al, 2011; Frost et al, 2007; Kubitza D et al, 2005; Kubitza D et al, 2005; Ogata K et al, 2010; Stangier et al, 2005; Raghavan N et al, 2009; Xarelto SmPC 2011; Xarelto PI 2011; Pradaxa SmPC 2011; Eliquis SmPC 2011; Dabigatran PI; ROCKET AF Investigators 2010; Lopes et al, 2010; Ruff et al, 2010. 14

Το Dabigatran etexilate αποτελεί υπόστρωμα για τον μεταφορέα P-gp. Η σύγχρονη χορήγηση αναστολέων P-gp αναμένεται να οδηγήσει σε αυξημένη συγκέντρωση dabigatran στο πλάσμα. Απαιτείται στενή παρακολούθηση με τακτικό έλεγχο για σημεία αιμορραγίας ή αναιμία όταν το dabigatran συγχορηγείται με ισχυρούς αναστολείς P-gp

The bio-availability of dabigatran is markedly lower than that of the other drugs. This means that slight fluctuations in absorption or elimination may have a greater impact on the plasma levels than with other drugs.

Ισχυροί αναστολείς P-gp Η κετοκοναζόλη αυξάνει κατά 2.35-2.5 φορές, ανάλογα με τη διάρκεια της θεραπείας, τη συγκέντρωση του dabigatran. Αντίστοιχα στοιχεία υπάρχουν για την ιτρακοναζόλη. Δε συστήνεται η συγχορήγησή τους. Η δρονεδαρόνη αυξάνει κατά 1.7 με 2 φορές τη συγκέντρωση του dabigatran, και δε συστήνεται η συγχορήγησή τους. Όχι συγχορήγηση με κυκλοσπορίνη και τακρόλιμους.

Μέτριοι αναστολείς P-gp Η κλαριθρομυκίνη αυξάνει λίγο τη συγκέντρωση του dabigatran στο πλάσμα, σε ταυτόχρονη χορήγηση όμως συστήνεται προσοχή ειδικά σε ασθενείς με ήπια ή μέτρια νεφρική δυσλειτουργία. Προσοχή χρειάζεται και με τους υπόλοιπους ήπιους προς μέτριους αναστολείς P-gp όπως είναι η αμιοδαρόνη, η κινιδίνη, η βεραπαμίλη και η τικαγκρελόρη.

Μέτριοι αναστολείς P-gp Με τη βεραπαμίλη παίζει ρόλο τόσο η μορφή της όσο και ο χρόνος λήψης σε σχέση με αυτόν του dabigatran: Κυρίως όταν προηγείται (και κυρίως όταν χορηγείται η μορφή immediate release) και βρίσκεται στο έντερο κατά το χρόνο λήψης του dabigatran, αλλά και όταν ακολουθεί μέσα σε 2 ώρες, ηαύξησητης συγκέντρωσης του dabigatran είναι η μεγαλύτερη δυνατή και μπορεί να φτάσει και το 2.8, ενώ δεν επηρεάζεται όταν η βεραπαμίλη χορηγηθεί μετά τις δυο ώρες. Επίσης η αύξηση είναι μικρότερη όταν χορηγηθεί η μορφή slow-release. Σε ταυτόχρονη λήψη βεραπαμίλης η δόση του dabigatran πρέπει να μειώνεται σε 220 mg την ημέρα.

Επαγωγείς P-gp Ηταυτόχρονηχρη ση του dabigatran με επαγωγει ςτηςp-gp ριφαμπικι νη φαινυτοϊ νη καρβαμαζεπι νη φαινοβαρβιτάλη βο τανο St John s wort μπορει να οδηγη σει σε μειωμε νες συγκεντρω σεις του dabigatran στο πλα σμα μέχρι και 66% και άρα θα πρε πει να αποφεύγεται.

SSRIs-SNRIs Οι εκλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) και οι εκλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRIs) αύξησαν τον κίνδυνο αιμορραγίας στη μελέτη RELY σε όλες τις ομάδες ασθενών.

Φαρμακοδυναμικέ ς αλληλεπιδράσεις Από τη μελέτη RELY γνωρίζουμε ότι η ταυτόχρονη χορήγηση dabigatran με αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο, είτε ασπιρίνη είτε κλοπιδογρέλη, σχεδόν διπλασιάζει τον κίνδυνο μείζονος αιμορραγίας τόσο συγκριτικά με το dabigatran όσο και με τη βαρφαρίνη. Στην ίδια μελέτη, ηταυτόχρονηχορήγησημηστεροειδών αντιφλεγμονωδών για σύντομο χρονικό διάστημα δε συνοδεύτηκε από αυξημένο αιμορραγικό κίνδυνο, όμωςηχρόνιαλήψηαύξησεκατά 50% τον κίνδυνο αιμορραγίας τόσο στην ομάδα του dabigatran όσο και της βαρφαρίνης.

Αναστολείς των P450 και P-gp ΗχρήσητουRivaroxaban δεν συνιστάται σε ασθενείς στους οποίους συγχορηγείται συστηματική θεραπεία με αντιμυκητιασικές αζόλες (όπως κετοκοναζόλη, ιτρακοναζόλη, βορικοναζόλη και ποζακοναζόλη) ή αναστολείς πρωτεάσης του HIV (π.χ. ριτοναβίρη). Αυτές οι δραστικές ουσίες μπορεί να αυξήσουν τις συγκεντρώσεις του Rivaroxaban στο πλάσμα σε κλινικά σχετιζόμενο βαθμό (2.6 φορές κατά μέσο όρο), με αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας. Η φλουκοναζο λη αναμε νεται ο τι θα ε χει μικρο τερη επι δραση στην ε κθεση στο rivaroxaban και μπορει να συγχορηγηθει με προσοχη.

ROCKET - AF Τα κριτήρια αποκλεισμού Συνοδά νοσήματα ή αγωγές: Αναμενόμενη ανάγκη για μακροχρόνια θεραπεία με μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο Συστηματική θεραπεία με ισχυρό αναστολέα του κυτοχρώματος P450 3A4, όπως κετοκοναζόλη ή αναστολείς πρωτεάσης, εντός 4 ημερών πριν την τυχαιοποίηση, ή προγραμματισμένη θεραπεία κατά τη διάρκεια της περιόδου της μελέτης Αναιμία (τιμές αιμοσφαιρίνης <10 g/dl) στην επίσκεψη ελέγχου Κύηση ή γαλουχία Όποια άλλη αντένδειξη για τη βαρφαρίνη Γνωστή λοίμωξη HIV κατά τη διάρκεια του ελέγχου ένταξης Υπολογιζόμενη κάθαρση κρεατινίνης <30 ml/min στην επίσκεψη ελέγχου Γνωστή σημαντική ηπατική νόσος (π.χ., οξεία κλινική ηπατίτιδα, χρόνια ενεργός ηπατίτιδα, κίρρωση) ή αλανινική αμινοτρανσφεράση >3 το ανώτερο φυσιολογικό όριο Patel et al. Rivaroxaban versus warfarin in non valvular atrial fibrillation. N Engl J Med 2011;365:883 91, Supplementary appendix.

Αναστολείς των P450 και P-gp Δραστικές ουσίες που αναστέλλουν ισχυρά μόνο μία από τις οδούς απομάκρυνσης του rivaroxaban, είτε του P450 είτε της P-gp, αναμένεται να αυξήσουν τις συγκεντρώσεις του rivaroxaban στο πλάσμα σε μικρότερο βαθμό. Η κλαριθρομυκίνη (ισχυρός αναστολέας P450 και μέτριος αναστολέας P-gp), η ερυθρομυκίνη (μέτριος αναστολέας P450 και P-gp, και η φλουκοναζόλη (μέτριοςαναστολέαςτουp450), δεν προκαλούν αλληλεπιδράσεις κλινικά σημαντικές.

Αναστολείς των P450 και P-gp Το rivaroxaban θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με ΧΝΑ οι οποίοι λαμβάνουν ταυτόχρονα άλλα φαρμακευτικά προϊόντα που είναι δυνητικά ισχυροί αναστολείς P450 καθώς έχει φανεί μια αύξηση της συγκέντρωσης του rivaroxaban στο πλάσμα σε αυτούς τους ασθενείς.

Επαγωγείς P-gp Ηταυτόχρονηχρη ση του rivaroxaban με ισχυρου ς επαγωγει ςτουp-gp ριφαμπικι νη φαινυτοϊ νη καρβαμαζεπι νη φαινοβαρβιτα λη βο τανο St John s wort μπορει να οδηγη σει σε μειωμε νες συγκεντρω σεις του rivaroxaban στο πλα σμα και άρα θα πρε πει να γίνεται με προσοχη.

Δεδομένων των περιορισμένων διαθέσιμων κλινικών στοιχείων με τη δρονεδαρόνη,ο συνδυασμόςμετο rivaroxaban θα πρέπει να αποφεύγεται. Μελε τες αλληλεπιδρα σεων ε δειξαν ο τι δεν υπα ρχει κλινικα σχετικη φαρμακοκινητικη αλληλεπι δραση με τη διγοξίνη, τη ρανιτιδίνη, τα αντιόξινα και την ατορβαστατίνη.

Φαρμακοδυναμικέ ς αλληλεπιδράσεις Η ενοξαπαρίνη δεν επηρέασε τις φαρμακοκινητικές ιδιότητες του rivaroxaban. Όμως, λόγω του αυξημένου κινδύνου αιμορραγίας, απαιτείται προσοχή εάν στους ασθενείς συγχορηγούνται οποιαδήποτε άλλα αντιπηκτικά. Απαιτείται προσοχή εάν στους ασθενείς συγχορηγούνται μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και αντιαιμοπεταλιακά, διότι αυτές οι φαρμακευτικές ουσίες τυπικά αυξάνουν τον κίνδυνο αιμορραγίας.

Αναστολείς των P450 και P-gp ΗχρήσητουApixaban δεν συνιστάται σε ασθενείς στους οποίους συγχορηγείται συστηματική θεραπεία με ισχυρούς αναστολείς του συστήματος του κυτοχρώματος P450 και της P-gp όπως είναι οι αντιμυκητιασικές αζόλες (όπως κετοκοναζόλη, ιτρακοναζόλη, βορικοναζόλη και ποζακοναζόλη) ή αναστολείς πρωτεάσης του HIV (π.χ. ριτοναβίρη). Αυτές οι δραστικές ουσίες μπορεί να διπλασιάσουν τις συγκεντρώσεις του Apixaban στο πλάσμα και να οδηγήσουν σε αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας. Η αύξηση των συγκεντρώσεων του Apixaban και άρα και ο κίνδυνος μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερος παρουσία σοβαρής ΧΝΑ.

Αναστολείς των P450 και P-gp Most of the hepatic clearance of apixaban is as unchanged molecule, with only a minority being metabolized in part via CYP3A4, which makes CYP3A4 interactions of less importance for this drug. Nevertheless, its SPC indicates that apixaban should be used with caution if co-administered with strong inducers of both CYP3A4 and P-gp, and is contraindicated in combination with strong inhibitors of both CYP3A4 and P-gp.

Αναστολείς των P450 και P-gp Φαρμακευτικές ουσίες που προκαλούν μέτρια αναστολή των P450 ή /και P-gp αναμένεται να αυξήσουν λιγότερο τις συγκεντρώσεις του Apixaban στο πλάσμα. Ρύθμιση της δόσης του apixaban δεν απαιτείται όταν αυτό συγχορηγείται με λιγότερο ισχυρούς αναστολείς των P450 και/ή P- gp.

Επαγωγείς P-gp Ηταυτόχρονηχρη ση του Apixaban με ισχυρου ς επαγωγει ςτηςp-gp ριφαμπικι νη φαινυτοϊ νη καρβαμαζεπι νη φαινοβαρβιτα λη βο τανο St John s wort μπορει να οδηγη σει σε μειωμε νες μέχρι και 54% συγκεντρω σεις του Apixaban στο πλα σμα και θα πρε πει να αποφεύγεται.

Φαρμακοδυναμικέ ς αλληλεπιδράσεις Απαιτείται προσοχή εάν οι ασθενείς που θεραπεύονται με Apixaban λαμβάνουν επίσης και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, αναστολείς συσσώρευσης των αιμοπεταλίων καθώς και άλλες αντιθρομβωτικές ουσίες. Οι συνδυασμοί αυτοί συστήνεται όπως αποφεύγονται διότι σε συνδυασμό με το Apixaban αυξάνουν τον κίνδυνο αιμορραγίας. Σε κλινική μελέτη σε ασθενείς με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο ο συνδυασμός Apixaban με διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή οδήγησε σε σημαντική αύξηση του αιμορραγικού κινδύνου.

Σε διάφορες μελέτες φάνηκε ότι το apixaban δεν επηρέασε την φαρμακοκινητική ουσιών με τις οποίες συγχορηγήθηκε όπως τη διγοξίνη, τη ναπροξένη και την ατενολόλη, αφού το ίδιο δεν είναι παρά ήπιος αναστολέας των P450 και P-gp.

It seems that for edoxaban, CYP3A4 is only weakly involved, but caution is still warranted until more definitive interaction data are available. An increase in edoxaban levels in patients taking all sorts of verapamil, dronedarone and quinidine has been noted. Therefore, it is advised to reduce the dose when used in combination with these medications.

Dosing and dose evaluation for special populations ROCKET AF 1 RE-LY 2 ARISTOTLE 3 & AVERROES 4 ENGAGE AF-TIMI 48 5 Rivaroxaban Dabigatran Apixaban Edoxaban 20 mg od (15 mg od) 110 mg bid or 150 mg bid (randomized to two separate arms) 5 mg bid (2.5 mg bid) 30 mg od (15 mg od) or 60 mg od (30 mg od) (randomized to two separate arms) Dose adjustment for patients with: Moderate renal impairment CrCl 30 49 ml/min No dose adjustment Dose adjustment for patients fulfilling 2 of the following criteria at baseline: Age 80 years Body weight 60 kg Dose adjustment for patients fulfilling 1 of the following criteria at baseline: Concomitant verapamil or quinidine Serum creatinine 1.5mg/dl (133 µmol/l) Body weight 60 kg CrCl 30 50 ml/min 1. Patel MR et al, 2011; 2. Connolly SJ et al, 2009; 3. Lopes RD et al, 2010; 4. Connolly SJ et al, 2011; 5. Ruff CT et al, 2010.

P2Y 12 inhibitors

Κλοπιδιγρέλη Η κλοπιδογρέλη μεταβολίζεται εν μέρει μέσω του CYP2C19 προκειμένου να προκύψει ο δραστικός μεταβολίτης της Η ταυτόχρονη χορήγηση ουσιών που αναστέλλουν τη δράση αυτού του ενζύμου αναμένεται ότι θα έχει σαν αποτέλεσμα μειωμένα επίπεδα του μεταβολίτη αυτού Χωρίς να έχει τεκμηριωθεί η κλινική σημασία αυτής της αλληλεπίδρασης συστήνεται να αποφεύγεται η ταυτόχρονη χρήση ισχυρών ή μέτριων αναστολέων του CYP2C19 (ομεπραζόλη, εσομεπραζόλη, φλουβοξαμίνη, φλουοξετίνη, μοκλοβεμίδη, βορικοναζόλη, φλουκοναζόλη, σιπροφλοξασίνη, σιμετιδίνη, καρβαμαζεπίνη, οξκαρβαζεπίνη, χλωραμφενικόλη).

CLOPIDOGREL PRODRUG ACTIVATION CYP450 3A4/2C19 3A5/2B6 2C9 INACTIVATION PROTON PUMP INHIBITORS (PPIs)

EFFECT prevention of cardiac damage CLOPIDOGREL SIDE EFFECT gastric bleeding PROTON PUMP INHIBITORS (PPIs) EFFECT prevention of gastric bleeding

Risk of All-Cause Mortality and Recurrent ACS in Patients Taking Clopidogrel and PPI Proportion of Deaths or Recurrent ACS 0.70 0.60 0.50 0.40 0.30 0.20 0.10 Neither clopidogrel nor PPI PPI without clopidogrel Clopidogrel + PPI Clopidogrel without PPI 0 0 90 180 270 360 450 540 630 720 810 900 990 1080 Days Since Discharge Ho PM, Maddox TM, Wang L, et al. JAMA. 2009;301(9):937-944.

MAJOR ADVERSE CARDIOVASCULAR EVENTS RR (95%CI) 29% with PPIs

The COGENT Trial

The COGENT Trial Survival Curves for PPI Treated vs Placebo Composite GI Events Survival Probability 0.90 0.92 0.94 0.96 0.98 1.00 HR = 0.55 95% CI = 0.36; 0.85 p=0.007 (preliminary) Treated Placebo Placebo: Treated: 67 events, 1895 at risk 38 events, 1878 at risk 0 30 60 90 120 150 180 210 240 270 300 330 360 390 Days

Algorithm to Assess GI Risk With Antiplatelet Therapy Need for antiplatelet therapy Yes Assess GI risk factors Test for H pylori; treat if infected Yes History of ulcer complication GI History bleeding of ulcer disease (nonbleeding) Dual antiplatelet therapy Concomitant anticoagulant More than one risk factor: Aged 60 years or more Corticosteroid use Dyspepsia or GERD symptoms Yes No Yes PPI Bhatt DL, Scheiman J, Abraham NS, et al. JACC 2008:52:1502 17. Circulation 2008. AJG 2008.

Πραζουγρέλη Τόσο οι αναστολει ς όσο και οι επαγωγείς του CYP450 δεν προβλε πεται να ε χουν σημαντικη επι δραση στη φαρμακοκινητικη του ενεργου μεταβολι τη της πραζουγρέλης

Ticagrelor Η τικαγρελο ρη ει ναι υπο στρωμα και ήπιος αναστολέας του CYP3A4, καθώς επι σης και της P-gp

Ticagrelor Ισχυροι αναστολει ςτουcyp3a4 όπως η κετοκοναζο λη, η κλαριθρομυκι νη, η νεφαζοδο νη, η ριτοναβι ρη και η αταζαναβι ρη δεν πρέπει να χορηγούνται ταυτο χρονα με την τικαγρελο ρη. Οι με τριοι αναστολει ς CYP3A4 όπως η διλτιαζε μη, η αμπρεναβι ρη, η απρεπιτα ντη, η ερυθρομυκι νη και η φλουκοναζο λη αναμε νεται να μην ε χουν σημαντική επι δραση και μπορου ν νασυγχορηγηθου ν με τικαγρελο ρη.

Ticagrelor Δεν υπα ρχουν διαθε σιμα δεδομε να για την ταυτο χρονη χρη ση της τικαγρελόρης με ισχυρου ς P-gp αναστολει ς, όπως η βεραπαμι λη, κινιδι νη, κυκλοσπορι νη, οι οποιόι μπορει να αυξη σουν την ε κθεση στην τικαγρελο ρη Κατά συνέπεια παρουσία κλινικής ένδειξης, ηταυτο χρονη χρη ση τους πρε πει να γι νεται με προσοχη

Ticagrelor Συγχορη γηση τικαγρελο ρης με σιμβαστατι νη (που μεταβολι ζεται απο το CYP3A4) αυ ξησε τη Cmax της σιμβαστατι νης κατα 81% και την AUC κατα 56% Συγχορη γηση τικαγρελο ρης με δο σεις σιμβαστατι νης που ξεπερνου ν τα 40 mg ημερησιώς μπορει να προκαλε σει ανεπιθυ μητες ενε ργειες της σιμβαστατι νης και πρε πει να σταθμι ζονται ε ναντι του δυνητικου οφε λους. Δεν υπη ρξε επι δραση της σιμβαστατι νης στα επι πεδα της τικαγρελο ρης στο πλα σμα. Συγχορη γηση ατορβαστατι νης και τικαγρελο ρης αυ ξησε τη Cmax του οξεός της ατορβαστατι νης κατα 23% και την AUC κατα 36%, όμως αυτε ς οιαυξη σεις δε θεωρου νται κλινικα σημαντικε ς.

Ticagrelor Η τικαγρελόρη είναι η πιος αναστολεάς του CYP3A4. Συγχορη γηση της με υποστρώματα του CYP3A4 με στενο θεραπευτικο δει κτη (δηλαδη σιζαπρι δη η αλκαλοειδη της ερυσιβω δους ο λυρας) δεν συνιστα ται, καθω ς η τικαγρελο ρη μπορει να αυξη σει την ε κθεση σε αυτές τις ουσίες Συνιστα ται κατα λληλη κλινική και/ή εργαστηριακή παρακολου θηση ο ταν χορηγου νται ταυτο χρονα με τικαγρελο ρη ουσίες με στενο θεραπευτικο δει κτη που εξαρτω νται απο την P-gp, ο πως η διγοξι νηήηκυκλοσπορι νη

Ticagrelor Συγχορη γηση επαγωγέων του CYP3A4, όπως η ριφαμπικι νη, δεξαμεθαζο νη, φαινυτοϊ νη, καρβαμαζεπι νη και φαινοβαρβιτα λη, με τικαγρελο ρη μπορει να οδηγήσει σε μείωση της ε κθεσης και της αποτελεσματικο τητας της τικαγρελο ρης.

Ticagrelor Στη μελέτη PLATO διαπιστώθηκε ότι η τικαγρελόρη προκαλεί ασυμπτωματικές κοιλιακές παυ σεις και βραδυκαρδία κυρίως κατά τη διάρκειατωνπρώτωνημερώνθεραπείας Συστήνεται προσοχή ο ταν χορηγει ται τικαγρελόρη ταυτο χρονα με ουσίες που ει ναι γνωστό ο τι προκαλούν βραδυκαρδία Ωστο σο, δεν παρατηρη θηκαν ενδει ξεις κλινικα σημαντικω ν ανεπιθυ μητων αντιδρα σεων στη μελέτη PLATO μετα απο ταυτο χρονη χορη γηση με μια ή περισσότερες ουσίες που ει ναι γνωστο ο τι προκαλούν βραδυκαρδιά (π.χ. β-αποκλειστε ς, διλτιαζε μη, βεραπαμι λη, και διγοξι νη)

Before Some advise

Some advise Genetic polymorphisms are at play So listen to your patient "Be suspicious that odd complaints might just represent a DDI

Some advise Be careful with the elderly Increased age is tightly correlated with increased risk of DDIs

Some advise God help any patient whose cardiologist uses clarithromycin a veritable Grand Central Station of important drug interactions It's best for us cardiologists to just leave clarithromycin alone

Some advise Extreme caution when these disease processes are coexistent in the cardiology patient: HIV (protease inhibitors) fungal infection (azole antimycotics) arrhythmia patients (dronedarone, verapamil, amiodarone) staph infections (rifampin) epilepsy ( carbamazepine, phenytoin, phenobarbital) graft patients (cyclosporine)

Some advise "Don't trust your memory "Plug your drugs into some reputable interactive computer program"

Thank you very much for your attention!!