KH 4543 PERANCANGAN PENGANGKUTAN BANDAR

JABATAN KEJURUTERAAN AWAM & STRUKTUR FAKULTI KEJURUTERAAN UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA KH 4543 PERANCANGAN PENGANGKUTAN BANDAR PROJEK : KAJIAN LALU LINTAS DI BANDAR BARU BANGI PENSYARAH: PROF. IR. DR. HJ. RIZA ATIQ ABDULLAH O.K. RAHMAT AHLI KUMPULAN: SYAHRUL FITRI BIN MOHAMED MOHD AZMER BIN MOHD ZAINOL MUHAMMAD HASRUL BIN YUSOF EPYZUL AKMAL BIN MOHD SHAHALI

1. PENGENALAN 1.1. OBJEKTIF KAJIAN Terdapat beberapa objektif yang ingin dicapai di akhir kertas kerja ini: 1) Menyediakan pelan perancangan sistem pengangkutan yang efektif. 2) Meningkatkan kualiti pengangkutan awam. 3) Meningkatkan taraf rangkaian jalan raya. 4) Menilai keadaan semasa, fizikal dan pengangkutan bagi jangka masa pendek dan panjang. 5) Menyediakan pelan pelaksanaan dan aliran kos projek. 1.2. KAWASAN KAJIAN Kawasan kajian melibatkan keseluruhan kawasan Bandar Baru Bangi dan juga kawasan sekelilingnya termasuk Putrajaya, Seremban, Kuala Lumpur dan Kajang. 1.3 PENGEZONAN KAWASAN KAJIAN Kawasan kajian utama iaitu Bandar Baru Bangi telah pun dibahagikan berdasarkan kepada kawasan seksyen seksyen sedia ada. Terdapat 15 seksyen sedia ada dan 5 kawasan kajian sekunder iaitu Kajang, UKM, Kuala Lumpur dan Seremban. 2 of 53

1.3.1 Bandar Baru Bangi Bandar Baru Bangi telah dimajukan secara berperingkat-peringkat sejak tahun 1974 yang merangkumi kawasan seluas lebih kurang 2,925 hektar (7,228 ekar). Matlamat utama pembangunan bandar ini ialah: a) Untuk menjadikan kawasan Bandar Baru Bangi sebagai satu pusat pertumbuhan wilayah bagi selatan Lembah Kelang. b) Memberi peluang yang luas kepada Bumiputera dalam kegiatan ekonomi selaras dengan Dasar Pembangunan Negara. c) Bandar Universiti dan seterusnya pusat kajian sains. Pembangunan peringkat awal Bandar Baru Bangi adalah berdasarkan kepada Pelan Struktur yang disediakan oleh PKNS dan Jabatan Perancangan Bandar dan Desa pada tahun 1974 dan selepas itu dikaji semula pada tahun 1979 dengan matlamat untuk mewujudkan pembangunan yang sederhana (moderate growth) bagi menampung seramai 75,000 penduduk pada tahun 2000. Pelan Perspektif Lembah Klang 1983 telah menggalakkan pertumbuhan enam pusat utama termasuk Bangi. Bandar Baru Bangi telah dikenal pasti sebagai pusat pertumbuhan utama di kawasan koridor selatan dan berperanan sebagai pusat penempatan institusi, industri ringan dan pentadbiran daerah. Fungsi dan status Bandar Baru Bangi bukan sahaja untuk mencapai matlamat di atas tetapi juga menjadikan sebagai sebuah bandar wilayah (regional town) yang terbesar bagi kawasan selatan Negeri Selangor Darul Ehsan. 3 of 53

1.3.2 Konsep Pembangunan dan Perancangan Kajian Pelan Struktur Bangi merangkumi kawasan seluas 362 km persegi meliputi mukim Kajang (termasuk Bandar Baru Bangi), Semenyih dan Beranang di Daerah Sepang dan sebahagian Mukim Petaling Daerah Petaling. Bandar Baru Bangi akan dimajukan secara bersepadu bagi memenuhi matlamat sebuah bandar yang selesa untuk didiami. Di samping mengekalkan 477 ha. (23.1 %) daripada kawasan tersebut adalah dikhaskan untuk memenuhi keperluan sektor perdagangan dan perindustrian yang secara langsung akan memberi faedah kepada masyarakat setempat dan pembangunan Negeri Selangor Darul Ehsan. 4 of 53

Pelan Bandar Baru Bangi 5 of 53

2. AUDIT KEADAAN SEMASA 2.1 PENGENALAN Laporan ini memberi tumpuan kepada 4 aspek audit keadaan semasa yang menjadi sebahagian daripada proses perancangan pengangkutan bandar untuk mengesan kelemahan, kelebihan dan kemungkinan untuk meningkatkan keupayaan infrastruktur pengangkutan yang mana boleh membantu di dalam pembentukan senario-senario untuk pengujian modelmodel pengangkutan. Berikut merupakan aspek-aspek yang telah dipertimbangkan : a) Laporan Berdasarkan Pandangan I. Jalan masuk utama ke Bandar Baru Bangi. II. Tahap prestasi beberapa jenis mod pengangkutan. i. Pengangkutan peribadi. ii. Pengangkutan awam - Bas, Kereta api, teksi. III. Persepsi masyarakat setempat. b) Laporan Bancian Lalu lintas. c) Laporan Peluang dan Halangan. d) Laporan Pernyataan Masalah. 6 of 53

2.2 LAPORAN BERDASARKAN PANDANGAN Laporan ini bertujuan untuk memberikan gambaran yang jelas kepada keadaan fizikal dan operasi pengangkutan Bandar Baru Bangi. Ia juga bertujuan untuk mengenal pasti kelemahan kelemahan dan peluang peluang serta proses proses menaiktarafkan infrastruktur pengangkutan yang mungkin membantu di dalam membentuk senario senario untuk menguji model model pengangkutan yang disarankan. 2.2.1 Pintu masuk utama ke Bandar Baru Bangi. a) Jalan raya / Lebuh raya Terdapat beberapa jalan raya dan lebuh raya yang menghubungkan Bandar Baru Bangi ke kawasan kawasan lain. - Lebuh raya KL Seremban - Kajang - Bangi - Putrajaya 7 of 53

KAJIAN LALU LINTAS BANDAR BARU BANGI Rajah 1: Lebuh raya KL Seremban (Plaza tol Bangi) Rajah 2 : Lebuh raya KL Seremban (Plaza Tol Kajang) 8 of 53

b) Udara Pembukaan Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur pada Julai 1998 telah Malaysia telah melangkah setapak lagi menuju ke arah mencapai Wawasan 2020. Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur boleh dianggap sebagai salah satu daripada pintu masuk utama ke Bandar Baru Bangi walaupun fungsinya lebih kepada peringkat nasional. Rajah 3. Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur 9 of 53

c) Kereta api Pada masa kini, Bandar Baru Bangi dihubungkan oleh satu rangkaian perkhidmatan rel kereta api iaitu sistem perkhidmatan komuter oleh Keretapi Tanah Melayu Berhad (KTMB). Sistem perkhidmatan komuter ini menghubungkan Negeri Sembilan, Kuala Lumpur dan Selangor. Sistem komuter ini mempunyai permintaan yang tinggi dan digunakan oleh segenap lapisan masyarakat tidak kira warga kerja mahupun pelajar. Sistem komuter ini menghubungkan Bandar Baru Bangi di dalam rangkaian perkhidmatannya melalui stesen komuter UKM. 10 of 53

2.2.2 Tahap Prestasi Mod-mod Pengangkutan a) Jalan raya / Lebuh raya Lebuh raya KL Seremban Lebuh raya ini mempunyai 3 laluan per setiap laluan dapat menampung isi padu trafik yang banyak sepanjang waktu pagi dan sebahagian waktu petang. Aliran trafik yang paling sibuk adalah waktu puncak pada masa siang dan petang hari bekerja dan lewat tengah hari pada hari minggu. Pemerhatian ini dapat disahkan dengan memerhatikan kenderaan - kenderaan yang berbaris panjang di Plaza Tol Sg. Besi pada waktu waktu yang dinyatakan. Kesesakan trafik yang teruk berlaku pada waktu pagi hari Isnin dan juga waktu petang hari Ahad di laluan menuju ke Kuala Lumpur, manakala untuk laluan yang menuju ke arah Selatan, wujud kesesakan lalu lintas yang teruk pada hari Sabtu waktu tengah hari. Laluan laluan persimpangan pertukaran yang dapat menampung isi padu trafik yang besar dengan efisien adalah di Sri Petaling dan Kajang. Walau bagaimanapun, pada hari hari Sabtu, jalan susur ke Sg. Besi / Serdang / Seri Kembangan selalunya sesak dan mengakibatkan kenderaan kenderaan berbaris panjang ke arah Utara. Laluan laluan persimpangan di sepanjang lebuh raya seperti di UPM, Bangi dan Nilai Utara tidak mengalami kesesakan lalu lintas yang ketara dan dijangkakan dapat menampung peningkatan permintaan pada masa hadapan. 11 of 53

Kajang Kajang dan kawasan sekitarnya merupakan sebuah mukim yang terletak di dalam Daerah Hulu Langat di negeri Selangor. Ia terletak lebih kurang 14 batu di sebelah Tenggara Kuala Lumpur. Dari Kuala Lumpur, Kajang dihubungi melalui jalan raya dan jalan kereta api. Kajang juga dapat dihubungkan dengan Putrajaya, Pusat Pentadbiran Negara dan Cyberjaya Bandar Multimedia negara. Di sebelah Baratnya pula terletak bandar Puchong, Batu 3 dan Klang. b) Kereta api (KTM Komuter) Perkhidmatan Komuter KTMB terbukti menjadi satu daripada alternatif pengangkutan yang popular. Ini dapat dilihat daripada kesesakan pengguna komuter di Kajang, Serdang dan Nilai. Perkhidmatan di Kajang dan Serdang disokong oleh perkhidmatan teksi dan bas. Kebanyakan daripada pengguna di stesen Kajang dan Serdang adalah pekerja pejabat yang bekerja di bandar manakala pengguna di stesen Nilai kebanyakannya menuju ke KLIA dan sebaliknya. 12 of 53

c) Bas Laluan bas ini bertumpu di sekitar Bandar Baru Bangi dan Kajang. Pusat Hentian Kajang memainkan peranan sebagai pusat transit perkhidmatan bas. 13 of 53

KAJIAN LALU LINTAS BANDAR BARU BANGI d) Teksi Perkhidmatan teksi di Bandar Baru Bangi dikendalikan secara persendirian di mana pemandu pemandu teksi berkumpul di tempat tempat tumpuan awam seperti di Stesen Komuter UKM, di Seksyen 1 dan di WARTA di Pusat Bandar Baru Bangi. Perkhidmatan teksi di Bandar Baru Bangi secara relatifnya kurang efektif di mana kekerapan untuk mendapatkan teksi adalah rendah dan masalah pemandu pemandu yang tidak menggunakan meter dengan sempurna. 14 of 53

2.2.3 Persepsi masyarakat setempat. Beberapa sesi temu ramah telah dijalankan untuk mendapatkan pandangan masyarakat umum mengenai masalah sistem pengangkutan di Bandar Baru Bangi. Secara kesimpulannya, mereka menyatakan harapan untuk mendapatkan sistem pengangkutan awam yang lebih baik dan efektif. Di mana perkhidmatan bas dan teksi yang sedia ada tidak mencukupi di mana laluan laluan pengambilan penumpang tidak merangkumi keseluruhan kawasan Bandar Baru Bangi. Pondok menunggu bas yang disediakan juga tidak mencukupi. Bas bas yang digunakan untuk mengambil penumpang juga tidak selesa dan tidak selamat manakala kebanyakan teksi teksi di Bandar Baru Bangi tidak menggunakan meter. Penduduk penduduk yang ditemu ramah itu juga menyatakan masalah kecelakaan jalan raya yang berlaku di kawasan-kawasan perumahan dan juga sekitar Bandar Baru Bangi. 15 of 53

2.3 LAPORAN BANCIAN LALU LINTAS Maklumat maklumat untuk Laporan Bancian Lalu lintas Bandar Baru Bangi diperoleh daripada pihak Bahagian Kejuruteraan Trafik, Jabatan Awam dan Struktur, Fakulti Kejuruteraan Universiti Kebangsaan Malaysia. Beberapa persimpangan yang dikenal pasti daripada pemerhatian sebagai persimpangan yang mempunyai kadar aliran kenderaan yang sesak. Persimpangan menghala ke Plaza Tol Kajang telah dipilih sebagai kawasan kajian kerana ia merupakan persimpangan yang menghala trafik ke Putrajaya, Kajang, Kuala Lumpur dan Negeri Sembilan. Laporan dan statistik kes kes kemalangan jalan raya di sekitar Bandar Baru Bangi diperoleh daripada Cawangan Trafik, Ibu Pejabat Polis Daerah Kajang. Laporan dan statistik statistik yang diperoleh menunjukkan kawasan kawasan yang mencatatkan kes kemalangan yang tertinggi pada tahun 2005 (sehingga Ogos) merupakan kawasan pinggir bandar / pekan / kampung dan kawasan perumahan merupakan kawasan yang mencatatkan kes kes kemalangan kedua tertinggi. Rajah 3 Persimpangan Plaza Tol Kajang 16 of 53

Berikut merupakan graf yang telah diplot daripada data data pengaliran lalu lintas di persimpangan yang dinyatakan pada Rajah 3. Dapat dilihat bahawa, pengaliran trafik maksimum di kawasan yang dinyatakan berlaku di sekitar jam 8-9 pagi dan 6-7 petang. Pengaliran Lalu lintas Di Plaza Tol Kajang Bandar Baru Bangi 3500 Menuju P.Bandar Dari P.Bandar 3000 Isipadu lalu lintas (kend/jam) 2500 2000 1500 1000 500 0 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Masa (jam) 17 of 53

Jumlah Kecederaan Kes Kemalangan mengikut Tahun 35 30 25 Bil. Kecederaan 20 15 2003 2004 2005 10 5 0 Mati Cedera Parah Cedera ringan Tahap Kecederaan 18 of 53

Jumlah Kemalangan Mengikut Jenis Pengguna yang Disyaki Disalahkan 800 700 600 500 Bil. Kemalangan 400 300 2003 2004 2005 200 100 0 KMLG MAUT KMLG PARAH KMLGN RINGAN KMLGN ROSAK SHJ Jenis Kemalangan 19 of 53

Kes Kemalangan di Bandar Baru Bangi dari 1/01/05 hingga 31/08/05 70 60 50 Bilangan 40 30 20 10 0 UKM Persiaran kemajuan Fasa 4 Bulatan Fasa 4 Persiaran Jaya Fasa 1 Persiaran Golf BBB Persiaran Pekeliling Jalan Teras Jernang Bulatan Tol BBB Persiaran Bandar Tempat 20 of 53

2.4 LAPORAN PELUANG DAN HALANGAN Tujuan : untuk memberi maklumat yang jelas berkenaan dengan peluangpeluang untuk memperbaiki keadaan pengangkutan dan juga halanganhalangan di kawasan Bandar Baru Bangi. 2.4.1 Peluang-peluang untuk memperbaiki keadaan pengangkutan Wujudkan hentian bas/teksi di pusat Bandar Baru Bangi Menggalakkan orang ramai menaiki kenderaan awam dengan : Menaikkan kadar bayaran tempat letak kereta Mengehadkan jumlah tempat letak kereta Mengenakan kadar tol yang tinggi kepada kenderaan persendirian Membaiki perkhidmatan awam ke tahap yang memuaskan Mewujudkan laluan khas untuk kenderaan berat bagi mengurangkan kecelakaan khususnya terhadap kenderaan ringan seperti motosikal Pengurusan lalu lintas yang lebih efektif seperti mengubah aliran lalu lintas, membaiki persimpangan dan pembinaan jejantas Mewujudkan hierarki jalan raya yang lebih jelas seperti jalan pengagih primer, daerah dan tempatan. Mengadakan sekatan lalu lintas bagi menguji tahap pencemaran yang dikeluarkan oleh kenderaan berat Kempen dan saranan yang berterusan mengenai kongsi kereta 21 of 53

2.4.2 Halangan-halangan yang mungkin timbul untuk memperbaiki keadaan pengangkutan Kekurangan infrastruktur pengangkutan awam seperti hentian bas yang strategik. Tidak mendapat penyertaan yang menyeluruh dari masyarakat setempat untuk melaporkan mengenai keberkesanan perkhidmatan awam. Kos yang tinggi bagi mengurangkan kesesakan lalu lintas seperti pembinaan jejantas dan sebagainya. Kesedaran sivik yang kurang di kalangan pemandu. Berlaku aktiviti lumba haram di jalan raya yang menyumbang kepada kes kes kecelakaan jalan raya. 22 of 53

2.5 LAPORAN PERNYATAAN MASALAH Masalah Objektif Ambang Kecekapan - jalan raya sempit. - menyediakan satu terminal - satu tempat letak - perkhidmatan bas kurang berkesan. pengangkutan yang efektif. kereta bagi setiap - Perkhidmatan teksi hanya bertumpu kepada - Menyelaraskan perkhidmatan 50m 2 per luas kawasan-kawasan tertentu. pengangkutan awam lantai. - Kurang tempat letak kereta. - Menambah tempat letak kereta Keselamatan - tiada lampu jalan. - menambah lampu jalan di - 1.31 o.c.k. setahun - Penyelenggaraan jalan raya yang kurang berkesan. kawasan kawasan yang - Kekerapan berlaku kemalangan dikenal pasti. - Ketiadaan lampu isyarat untuk pejalan kaki terutama di kawasan perumahan kepadatan tinggi dan sekolah - Perbaiki jalan raya. Alam Sekitar - asap dan bunyi hingar terutama dari kenderaan berat seperti lori dan bas. - membuat pemeriksaan secara berjadual. - 70 dba 23 of 53

3. PELAN TINDAKAN 3.1 KEPERLUAN SEGERA INFRASTRUKTUR PENGANGKUTAN A H D B C E G I F 24 of 53

Rujukan Kawasan Perkara A Kawasan perumahan Seksyen 8 Memperbaiki jalan raya B Susur keluar / masuk Seksyen 1 Kawalan lalu lintas Keselamatan jalan raya C Sekolah Rendah & Menengah Kawalan lalu lintas Seksyen 3 Keselamatan jalan raya D Seksyen 16 (berhadapan Shell) Keselamatan Jalan raya Kawalan lalu lintas E WARTA & Kompleks Diamond Tempat letak kereta Kawalan Lalu lintas Keselamatan jalan raya F Stesen Komuter UKM Tempat letak kereta Kawalan lalu lintas G Bulatan Tol Bangi Kawalan lalu lintas Keselamatan jalan raya H Bulatan Fasa 4 Kawalan lalu lintas Keselamatan jalan raya I Jalan Reko Kajang Keselamatan jalan raya Memperbaiki jalan raya 25 of 53

KAJIAN LALU LINTAS BANDAR BARU BANGI A Memperbaiki jalan raya 26 of 53

D B Kawalan lalu lintas Keselamatan jalan raya 27 of 53

KAJIAN LALU LINTAS BANDAR BARU BANGI C Kawalan lalu lintas Keselamatan jalan raya 28 of 53

E Tempat letak kereta Kawalan Lalu lintas Keselamatan jalan raya 29 of 53

F Tempat letak kereta Kawalan lalu lintas 30 of 53

I Keselamatan jalan raya Memperbaiki jalan raya 31 of 53

4. PELAN JANGKA MASA PANJANG 4.1 POLISI 4.1.1 Dasar Ekonomi Menyediakan satu sistem pengangkutan yang efisien dan bersepadu bagi membolehkan perniagaan berkembang dan keselesaan kepada penduduk sekitarnya. 4.1.2 Dasar Sosial Menyediakan kemudahan pengangkutan yang selesa bagi golongan berpendapatan rendah dan golongan cacat dengan; Menyediakan ruang tempat letak kereta bagi golongan cacat Menyediakan ruang tempat letak kereta tidak berbayar bagi kawasan perniagaan 4.1.3 Dasar Pembangunan Pembangunan industri perlu mengambil kira peletakan lokasi yang strategik dan penyediaan zon penampan dengan berpandukan garis panduan rancangan kawasan perindustrian, JPBD 1997. 32 of 53

Pihak PBT perlu mengawasi aktiviti pembangunan di sekitar sungai dan memastikan sebarang perancangan pembangunan di kawasan rizab sungai haruslah mematuhi garis panduan konsep pembangunan berhadapan sungai (JPS 1995). 4.1.4 Dasar Alam Sekitar Kualiti bunyi di bandar Baru Bangi mestilah tidak melebihi piawaian bunyi bising yang disyorkan oleh WHO iaitu antara 57.2 dba hingga 78.1 dba. Pihak pengusaha kilang perlu memastikan paras bunyi bising di sempadan kilang tidak melebihi 65 dba. Di samping itu, paras bunyi bising di kawasan perumahan atau zon penampan tidak melebihi 55 dba pada waktu siang dan malam. Mengurangkan had laju kenderaan dan melalui penguatkuasaan undang-undang berkaitan (peraturanperaturan kualiti alam sekeliling (bunyi bising kenderaan motor), 1987). Kawalan asap kenderaan sentiasa tidak melebihi 50 hetridge. 33 of 53

4.2 MODEL TRAFIK Model pengangkutan ialah iaitu satu rangkuman formula formula matematik yang boleh menggambarkan bagaimana penduduk penduduk melakukan perjalanan dan pengangkutan. Kaedah pembinaan model adalah berdasarkan kepada garis panduan yang ditetapkan oleh Manual for the Preparation of Urban Transport Plans in Malaysia (HPU-1995). Model yang diguna pakai adalah model graviti batas tunggal. Batas tunggal bermaksud jumlah anggaran perjalanan keluar sahaja dari sesuatu zon atau jumlah anggaran perjalanan masuk sahaja dibatasi supaya bersamaan dengan jumlah pengeluaran atau tarikan perjalanan. Pembinaan model ini adalah berpandukan kepada faktor pengeluaran dan tarikan, masa serta jumlah penduduk di sesuatu kawasan. Tujuan pembinaan model ini dibangunkan adalah untuk melihat agihan perjalanan mengikut asalannya atau tujuannya. Model graviti secara amnya berbentuk seperti berikut: Di mana; T ij = perjalanan zon i ke zon j P i = pengeluaran zon i A ij = penarikan zon j T ij = masa atau kos perjalanan antara zon i dan zon j α = parameter yang perlu ditentukurkan. (kawasan Lembah Klang α = 2.05) 34 of 53

Manakala; 35 of 53

4.3 KEADAAN TRAFIK SEDIA ADA Kajian keadaan trafik sedia ada telah dijalankan bagi meninjau keadaan trafik di Bandar Baru Bangi. Hasil daripada kajian tersebut dapat dirumuskan di dalam rajah di bawah. Rajah 7 : Desire line berdasarkan tarikan Bandar Baru Bangi Tarikan Zon (org/jam) Seremban KL Putrajaya Kajang A 2235.027 4569.673 2108.996 1428.69 B 4134.293 84523.86 3901.463 2642.752 C 270.8651 553.803 255.5913 173.144 D 1137.164 2326.444 1073.7 727.353 zon A seksyen 1,2,3 Zon B seksyen 4,5,6,7,8 Zon C seksyen 9,10,11 & PBB Zon D seksyen 12,13,14,15,16 36 of 53

Rajah 8: Umpukan Perjalanan 37 of 53

PELAN BANDAR BARU BANGI BERDASARKAN SEKSYEN 38 of 53

Berikut merupakan graf yang telah diplot daripada data data pengaliran lalu lintas di persimpangan yang dinyatakan pada Rajah 3. Dapat dilihat bahawa, pengaliran trafik maksimum di kawasan yang dinyatakan berlaku di sekitar jam 8-9 pagi dan 6-7 petang. Pengaliran Lalu lintas Di Plaza Tol Kajang Bandar Baru Bangi 3500 Menuju P.Bandar Dari P.Bandar 3000 Isipadu lalu lintas (kend/jam) 2500 2000 1500 1000 500 0 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Masa (jam) 39 of 53

4.4 RAMALAN MASA DEPAN Tahun peramalan yang ditentukan adalah 2010, 2015, dan 2020. Biasanya tahun peramalan ini dicadangkan oleh pihak berkuasa tempatan. Peramalan ini penting untuk perancangan pengangkutan yang lebih sistematik di masa hadapan. 4.4.1 Model Permintaan Pengangkutan Berikut merupakan 4 langkah yang diambil di dalam memodelkan permintaan pengangkutan pada masa hadapan. Rajah 6 : Proses Permodelan 40 of 53

Penjanaan Perjalanan Menganggarkan jumlah pejalan yang keluar atau ditarik dari satusatu zon yang menggunakan guna tanah dan sosioekonomi sebagai pemboleh ubah. Kadar pengeluaran dan penarikan Sumber : DBKL 1996 41 of 53

Pengagihan Perjalanan Menganggarkan agihan perjalanan dari satu-satu zon kepada zonzon yang lain. Model ini akan menghasilkan satu matriks asalan tujuan perjalanan-perjalanan yang ada dalam kawasan kajian. Model graviti diguna pakai dalam kajian ini. Di mana; T ij = perjalanan zon i ke zon j P i = pengeluaran zon i A ij = penarikan zon j T ij = masa atau kos perjalanan antara zon i dan zon j α = parameter yang perlu ditentukurkan. (α = 2.05) 42 of 53

Pisah Ragaman Pemisahan pelaku perjalanan mengikut pilihan ragam pengangkutan. Model ini menggunakan taraf sosioekonomi pelaku perjalanan dan ciri ciri perjalanan antara zon sebagai pemboleh ubah Kadar purata pisah ragaman pada waktu puncak. Sumber JKAL Annual Report 1991 43 of 53

Pengumpukan Perjalanan Pengumpukan perjalanan asalan tujuan yang telah dipisahkanpisahkan mengikut ragam pengangkutan yang ada dalam kawasan kajian. Model ini akan memberikan isi padu lalu lintas di setiap jalan raya dan juga isi padu pergerakan penumpang pengangkutan awam di setiap laluannya. Kadar purata kenderaan pada waktu puncak. Sumber JKAL Annual Report 1991 44 of 53

4.5 RAMALAN KEPERLUAN PENGANGKUTAN Berdasarkan daripada data data yang telah diperoleh dan diintegrasikan di dalam Model Graviti yang digunakan di dalam pembinaan model pengangkutan serta kadar 2.4% untuk pertumbuhan penduduk (daripada Jabatan Statistik Negara) Bandar Baru Bangi, satu ramalan mengenai kadar pertumbuhan pengguna jalan raya telah diramalkan. Rumusan daripada ramalan yang dibuat dapat dilihat pada Jadual 1 dan Jadual 2 di bawah. Mod Tahun Pengangkutan 2005 2010 2015 2020 Bas 11709 13183 14843 16712 Kereta 13775 15509 17462 19660 Motosikal 3575 4025 4531 5102 Jadual 1. Ramalan Pengguna Jalan raya di Bandar Baru Bangi Kenderaan Tahun 2005 2010 2015 2020 BAS 130 146 165 186 KERETA 6719 7565 8518 9590 MOTOSIKAL 2590 2916 3283 3697 Jadual 2. Ramalan pertumbuhan bilangan kenderaan di atas jalan raya di Bandar Baru Bangi 45 of 53

Berdasarkan kepada ramalan pertumbuhan pengguna jalan raya, telah dikenal pasti beberapa cadangan infrastruktur pengangkutan yang ingin disarankan untuk menampung pertumbuhan pengguna jalan raya bagi kawasan Bandar Baru Bangi. Analisis keseluruhan menunjukkan rangkaian lebuh raya yang menghubungkan Bandar Baru Bangi kepada kawasan kawasan lain mampu menampung pengaliran trafik pada waktu puncak sehingga tahun 2020. Oleh itu, sekatan trafik jalan raya dan sekatan berasaskan kewangan seperti peningkatan tol dan sebagainya tidak diperlukan. Oleh itu, penekanan pembangunan sistem pengangkutan lebih ditekankan kepada pengangkutan awam. 46 of 53

Ramalan Pertumbuhan Pengguna Jalan raya 19660 Bilangan 11709 13775 13183 15509 14843 17462 16712 Bas Kereta Motosikal 3575 4025 4531 5102 2005 2010 2015 2020 Tahun 47 of 53

4.6 CADANGAN INFRASTRUKTUR PENGANGKUTAN DAN SISTEM PENGURUSAN TRAFIK Berdasarkan kepada ramalan ramalan yang telah dibuat, beberapa cadangan telah dibuat untuk menampung peningkatan permintaan terhadap infrastruktur infrastruktur pengangkutan dan pengurusan sistem trafik. Infrastruktur infrastruktur yang dicadangkan dijangka dapat menampung permintaan sehingga tahun 2020. 4.6.1 Pengangkutan Awam: a) Hentian Bas dan Teksi di Bandar Baru Bangi Hentian Bas dan Teksi ini bertujuan sebagai satu pusat hentian bas dan teksi yang baru bagi menampung permintaan bas di Bandar Baru Bangi. Rangkaian laluan bas berhenti henti akan meliputi kawasan Bandar Baru Bangi, Bangi, Kajang, Serdang dan Putrajaya. Integrasi di antara perkhidmatan teksi dan bas perlu diselaraskan untuk memastikan mutu perkhidmatan pengangkutan awam di Bandar Baru Bangi tidak terjejas. 48 of 53

b) Hentian Kajang dicadangkan untuk dikekalkan sebagai hentian bas ekspres. Ini kerana untuk tidak membebankan laluan bas berhenti henti di Bandar Baru Bangi. Namun begitu, laluan bas berhenti henti dan teksi perlu merangkumi Hentian Kajang untuk memastikan perkhidmatan pengangkutan awam berjalan dengan lancar. c) Menyediakan perkhidmatan komuter atau monorel yang menghubungkan rangkaian perkhidmatan komuter ke Putrajaya di stesen Bangi. Pengguna perkhidmatan komuter atau monorel akan mempunyai mod pengangkutan alternatif untuk ke destinasi masing masing. 4.6.2 Rangkaian Jalan raya Rangkaian jalan raya yang baru dicadangkan adalah : a) Menghubungkan Bandar Baru Bangi dengan Bangi Lama melalui Lebuh raya KL Seremban. b) Menghubungkan Bandar Baru Bangi ke Putrajaya melalui Dengkil dengan menaiktarafkan jalan raya sedia ada. 49 of 53

4.6.3 Sistem Trafik Pintar (ITS) Kajian harus dibuat untuk mengetahui Sistem Pengurusan Trafik untuk kawasan Bandar Baru Bangi dan sekitar kawasannya. Di dalam perancangan struktur Wilayah Persekutuan Putrajaya, dijangkakan akan mempunyai sistem pengurusan trafik. Oleh itu diharapkan, sistem sistem pengurusan trafik ini dapat diaplikasikan di bandar bandar sekelilingnya khususnya Bandar Baru Bangi. Output output yang dihasilkan daripada mana mana Sistem Pengurusan Trafik boleh disampaikan secara automatik dan diintegrasikan oleh Sistem Pengurusan Trafik bandar tersebut. Di dalam setiap bandar, setiap persimpangan yang mempunyai lampu isyarat haruslah disambung secara terus kepada Sistem Pengurusan Trafik tempatan untuk mengoptimumkan aliran trafik. Untuk persimpangan dan lintasan pejalan kaki yang kurang penting, sistem lampu isyarat pintar harus digunakan di mana fasa fasa trafik selalu dikemaskinikan untuk menampung permintaan terkini aliran trafik. Integrasi maklumat mengenai pejalan kaki, penunggang motor, pemandu kereta dan pengangkutan awam harus dilakukan. Polisi harus dibuat untuk memberi keutamaan kepada pengangkutan awam. 4.6.3.1 Sistem Pengurusan Pengangkutan Awam Sistem Pengurusan Pengangkutan Awam haruslah mengintegrasikan dan menyelaras segala maklumat mengenai masa ketibaan pengangkutan awam daripada pelbagai pengendali perkhidmatan pengangkutan awam. Tujuan utama maklumat diselaraskan adalah untuk meminimumkan waktu menunggu penumpang. 50 of 53

Hentian Bas Kajang Cadangan Hentian Bas & Teksi Bandar Baru Bangi RAJAH 10 : Cadangan Laluan Bas 51 of 53

4.7 ANGGARAN KOS CADANGAN 4.7.1 Kos Pembinaan Jarak Kadar Kos CADANGAN Perkara (km) (RM juta) Hentian Bas/ Teksi 0,5 Menghubungkan Bandar Baru Bangi dengan 3 2 x 2 lorong 25,5 Bangi Lama melalui Lebuh raya KL - Seremban Menghubungkan Bandar Baru Bangi ke Putrajaya 2 lorong kepada melalui Dengkil dengan menaiktarafkan jalan raya 5 34,4 2x2 lorong sedia ada. Membaik pulih jalan yang sedia ada di Bandar Baru Bangi 2,5 lorong jalan yang rosak 0,2 JUMLAH RM 60,6 52 of 53

4.7.2 Kos Profesional Perkara Kos jurutera, arkitek, peguam, juru ukur tanah, juru ukur bahan Kadar Kos (RM juta) 3,03 JUMLAH 3,03 4.7.3 Kos Pengambilan Tanah Anggaran = RM 1,5 juta Jumlah Keseluruhan = RM 65,13 juta 53 of 53