Οργανωσιακή Συμπεριφορά Ενότητα 8: Επικοινωνία στην οργάνωση Δρ. Σερδάρης Παναγιώτης Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη)
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τα βασικά χαρακτηριστικά της επικοινωνίας στην οργάνωση. 4
Περιεχόμενα ενότητας Λειτουργίες επικοινωνίας. Αντιληπτικό μοντέλο επικοινωνίας. Είδη επικοινωνίας. Χαρακτηρισμός της συμμετοχής. Χαρακτηριστικά του επικοινωνιακού στυλ. Σύγχρονες αντιλήψεις για τη μη λεκτική επικοινωνία. 5
Μετρήσεις της διαδικασίας της επικοινωνίας Η κοινωνία αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχή εκτέλεση της κάθε διοικητικής λειτουργίας. Το περιεχόμενο του όρου αποτυπώνεται στη διαδικασία της ανταλλαγής γραπτής και προφορικής πληροφορίας μεταξύ των ανθρώπων στην οργάνωση (επιχείρηση), η οποία αντανακλά συγκεκριμένη ουσία για αυτούς. 6
Λειτουργίες επικοινωνίας Από την οπτική γωνία της οργάνωσης η επικοινωνία εξυπηρετεί ως μέσο την ολοκλήρωση των ενεργειών του ατόμου και των ομάδων εργασίας για την επίτευξη των οργανωτικών σκοπών. Από την οπτική γωνία του μεμονωμένου υπευθύνου η επικοινωνία είναι ένα μέσο να θέτει σκοπούς, να ελέγχει την τρέχουσα εκτέλεση και να δίνει αντιθετική επαφή (ανάδρομη) για τα αποτελέσματα. Από την οπτική γωνία της ψυχολογίας η επικοινωνία βοηθά τους ανθρώπους να σκεφτούν την πολιτική και τις απαιτήσεις της οργάνωσης, να αποδεχθούν ισοδύναμες ενέργειες και κατά συνέπεια να οδηγηθεί στην καλύτερη εκτέλεση και τη δυνατότερη ικανοποίηση από την εργασία. 7
Αντιληπτικό μοντέλο επικοινωνίας Κωδικοποίηση της σκέψης. Ανακοίνωση. Επιλογή του απαραίτητου μέσου. Αποκωδικοποίηση. Σκέψη. Ανάδραση. 8
Είδη επικοινωνίας Ιεραρχία. Οριζόντια: Α) άμεσα συνδεόμενη με την εργασία. Β) έμμεσα συνδεόμενη με την εργασία. Άτυπη επικοινωνία. Είναι τυχαία για τον πομπό. Είναι επιλεκτική σε σχέση με τον δέκτη. Είναι μη λογοκρινόμενη σε σχέση με τον δέκτη. Είναι ανεξέλεκτη από τον υπεύθυνο. 9
Παρεκκλίσεις της επικοινωνίας στην οργάνωση Αστικό πρόβλημα στην ανταλλαγή πληροφορίας είναι η παραμόρφωση της πληροφορίας. Μορφές της παραμόρφωσης της πληροφορίας: Α) Φιλτράρισμα της πληροφορίας, που αντιπροσωπεύει τον χειρισμό της σχετικά με: Την ποσότητα. Το περιεχόμενο της ανακοίνωσης. Τον χρόνο. Β) Επιλεκτική αντίληψη. 10
Επικοινωνιακή αρμοδιότητα και εγκυρότητα Ο βαθμός της συνειδητής συμμετοχής του ανθρώπου στον διάλογο βρίσκεται σε αλληλεπίδραση με τις συγκυρίες. Η συμμετοχή είναι διαφορετική σε διαφορετικές καταστάσεις. Η δυνατή συμμετοχή εκφράζεται σε δραστήρια, εντατική ακρόαση και κατανόηση των σκέψεων και αισθημάτων ενσυνείδητα. 11
Χαρακτηρισμός της συμμετοχής 1 1. Αντιδραστικότητα. 2. Ευαισθητοποίηση. 3. Προσοχή. 4. Σταθερά στοιχεία. Α) μη λεκτικές, προφορικές: Διατήρηση της επαφής με ανοιχτά μάτια. Κούνημα του κεφαλιού ως σήμα συμφωνίας. Επίδειξη ζωντάνιας. Στροφή προς την κατεύθυνση του ομιλούντος. Αποφυγή της έντονης γκριμάτσας. Συμφωνία μεταξύ μιμητικών εκφράσεων και χειρονομιών. 12
Χαρακτηρισμός της συμμετοχής 2 Β) Λεκτικές, προφορικές. Ανάληψη του ενδιαφέροντος τμήματος για τον εαυτό του στον διάλογο. Έμφαση στην αποδοχή του περιεχομένου σε σύγκριση με τα τυπικά λάθη της ανακοίνωσης, κατεύθυνση προς τις βασικές απόψεις. Αξιοποίηση των διαφορών. Υποβολή επεξηγηματικών ζητημάτων. Απομάκρυνση των παραγόντων που οδηγούν σε αφηρημάδα 13
Χαρακτηρισμός της συμμετοχής 3 Συγκράτηση για εκτιμήσεις και συμπεράσματα μέχρι το τέλος της ανακοίνωσης. Αξιοποίηση μη λεκτικών ικανοτήτων τη στιγμή της ακρόασης. Αγνόηση των συγκινήσεων κατά τον χρόνο της ανακοίνωσης. 14
Χαρακτηριστικά του επικοινωνιακού στυλ 1 Υπενθύμιση των αφηγούμενων από τους άλλους σκέψεων και ιδεών. Αποφυγή των καυγάδων σε περίπτωση ασυμφωνίας με τους άλλους. Καθαρή έκφραση των σκέψεων και αισθημάτων. Ζωηρή γλώσσα. Κυριαρχία. Ακρίβεια στην επιχειρηματολογία. 15
Χαρακτηριστικά του επικοινωνιακού στυλ 2 Ήρεμος λόγος σε περίπτωση πίεσης από τους γύρο. Αναγνώριση της συμβολής των άλλων στον κοινό διάλογο. Προσοχή προς τις σκέψεις. Χρησιμοποίηση της μη λεκτικής γλώσσας για την έκφραση της προσωπικής συμπεριφοράς. Αποφυγή δυνατής φωνής για διακοπή στη συζήτηση, διεκμάθηση. Ικανότητα δημιουργίας επαφής για αγνώστους. 16
Σύγχρονες αντιλήψεις για τη μη λεκτική επικοινωνία Ψυχολόγοι με μεγάλο ερευνητικό έργο, όπως ο Albert Mehrabian, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες, είναι πεπεισμένοι ότι περίπου ο 90% των μηνυμάτων που εκπέμπουμε στη διάρκεια μιας συνομιλίας είναι μη λεκτικά και μόνος το 10% εκφράζουμε με τις λέξεις που χρησιμοποιούμε. Σήμερα δεν αμφισβητείται σοβαρά η άποψη ότι πολύ συχνά η μη λεκτική επικοινωνία μεταδίδει τα πιο ηχηρά μηνύματα και αφήνει τις πιο ζωηρές εντυπώσεις. 17
Βιβλιογραφία Σερδάρης, Π. & Iordanov, I. (2011). Οργανωτική συμπεριφορά και διοίκηση. Εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη. ISBN: 968-970-12-2041-3. 18
Τέλος Ενότητας