ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο 1 ΙΑΣΤΗΜΑΤΑ ιάστηµα λέγεται η απόσταση µεταξύ δύο φθόγγων Η 1η νότα λέγεται ΒΑΣΗ και η 2η ΚΟΡΥΦΗ διάστηµα 1ης 1 1 διάστηµα 2ας 1 2 διάστηµα 3ης 1 3 1 2 3 διάστηµα 4ης 1 4 1 2 3 4 διάστηµα 5ης 1 5 1 2 3 4 5 διάστηµα 6ης 1 6 1 2 3 4 5 6 διάστηµα 7ης 1 7 1 2 3 4 5 6 7 διάστηµα 8ης 1 8 1 2 3 4 5 6 7 8
2 Παρατηρούµε ότι υπάρχουν διαστήµατα ίσα ως προς την απόσταση των φθόγγων αλλά όχι ίσα ως προς την απόσταση τόνων και ηµιτονίων 1ης χωρίς καµία απόσταση των φθόγγων (ταυτοφωνία) Ονοµάζεται ΚΑΘΑΡΗ 2ας το α) έχει απόσταση 1ηµιτόνιο και τη λέµε ΜΙΚΡΗ το β) έχει 1 τόνο και τη λέµε ΜΕΓΑΛΗ α 1/2 του τόνου (ένα ηµιτόνιο) 0 τόνοι και ηµιτόνια β 1 τόνο 3ης α) έχει απόσταση 1Τ και 1Η και τη λέµε ΜΙΚΡΗ το β) έχει 2Τ και τη λέµε ΜΕΓΑΛΗ α β 1ηµ. 1τ 1τ 1τ 4ης έχει απόσταση 2Τ και 1Η και τη λέµε ΚΑΘΑΡΗ 1τ 1τ 1ηµ. 5ης έχει απόσταση 3Τ και 1Η και τη λέµε ΚΑΘΑΡΗ 1τ 1ηµ. 1τ 1τ 6ης α) έχει απόσταση 3Τ και 2Η και τη λέµε ΜΙΚΡΗ το β) έχει 4Τ και 1Η και τη λέµε ΜΕΓΑΛΗ 1ηµ. 1τ 1τ 1τ 1ηµ. 1τ 1τ 1τ 1ηµ. 1τ 7ης α) έχει απόσταση 4Τ και 2Η και τη λέµε ΜΙΚΡΗ το β) έχει 5Τ και 1Η και τη λέµε ΜΕΓΑΛΗ 1τ 1τ 1ηµ. 1τ 1τ 1ηµ. 1τ 1τ 1τ 1ηµ. 1τ 1τ 8ης έχει απόσταση 5Τ και 2Η και τη λέµε ΚΑΘΑΡΗ 1τ 1τ 1ηµ. 1τ 1τ 1τ 1ηµ.
ΕΧΟΥΜΕ: 3 1ης ΚΑΘΑΡΟ = Ο απόσταση 2ας ΜΙΚΡΟ = 1ηµ. 2ας ΜΕΓΑΛΟ = 2τ. 3ης ΜΙΚΡΟ = 1τ.1ηµ. 3ης ΜΕΓΑΛΟ = 2τ. 4ης ΚΑΘΑΡΟ = 2τ. 1ηµ. 5ης ΚΑΘΑΡΟ = 3τ. 1ηµ. 6ης ΜΙΚΡΟ = 3τ. 2ηµ. 6ης ΜΕΓΑΛΟ = 4τ. 1ηµ. 7ης ΜΙΚΡΟ = 4τ. 2ηµ. 7ης ΜΕΓΑΛΟ = 5τ. 1ηµ. 8ης ΚΑΘΑΡΟ = 5τ. 2ηµ. Μπορούµε να παρατηρήσουµε ότι: 1ο: Αν αντιστρέψουµε (δηλ. αν την 1η νότα -ΒΑΣΗ- την κάνουµε 2η -ΚΟΡΥΦΗ-) θα µας δώσει: α) Το ΜΙΚΡΟ θα γίνει ΜΕΓΑΛΟ β) Το ΚΑΘΑΡΟ παραµένει ΚΑΘΑΡΟ δ) Το άθροισµα των τόνων και ηµιτονίων µας δίνει 5τ. 2ηµ. (το σύνολο των διαστηµάτων µιας µείζονας κλίµακας, γιατί η πρόσθεση των διαστηµάτων µας δίνει την απόσταση µιας 8ης καθαρής) γ) Το άθροισµά τους µας δίνει τον αριθµό 9 (αυτό συµβαίνει γιατί έναν φθόγγο τον µετράµε την πρώτη φορά σαν ΚΟΡΥΦΗ και την 2η φορά σαν ΒΑΣΗ) 1ης ΚΑΘΑΡΟ 0 απόσταση 8ης ΚΑΘΑΡΟ 5τ.2ηµ. 2ας ΜΙΚΡΟ 1ηµ. 7ης ΜΕΓΑΛΟ 5τ.1ηµ. 2ας ΜΕΓΑΛΟ 1τ. 7ης ΜΙΚΡΟ 4τ.2ηµ. 1 2 3 9 1 2 3 9 1 2 3 9 1ης ΚΑΘΑΡΟ ==> 8ης ΚΑΘΑΡΟ 2ας ΜΙΚΡΟ ==> 7ης ΜΕΓΑΛΟ 2ας ΜΕΓΑΛΟ ==> 7ης ΜΙΚΡΟ 1 + 8 = 9 2 + 7 = 9 2 + 7 = 9 0ηµ. + 5τ.2ηµ. = 5τ.2ηµ. 1ηµ. + 5τ.1ηµ. = 5τ.2ηµ. 1τ. + 4τ.2ηµ. = 5τ.2ηµ. 3ης ΜΙΚΡΟ 1τ.1ηµ. 6ης ΜΕΓΑΛΟ 4τ.1ηµ. 3ης ΜΕΓΑΛΟ 2τ. 6ης ΜΙΚΡΟ 3τ.2ηµ. 4ης ΚΑΘΑΡΟ 2τ.1ηµ. 5ης ΚΑΘΑΡΟ 3τ.1ηµ. 1 2 3 9 1 2 3 9 1 2 3 9 3ης ΜΙΚΡΟ ==> 6ης ΜΕΓΑΛΟ 3ης ΜΕΓΑΛΟ ==> 6ης ΜΙΚΡΟ 4ης ΚΑΘΑΡΟ ==> 5ης ΚΑΘΑΡΟ 3 + 6 = 9 3 + 6 = 9 4 + 5 = 9 1τ.1ηµ. + 4τ.1ηµ. = 5τ.2ηµ. 2τ. + 3τ.2ηµ. = 5τ.2ηµ. 2τ.1ηµ. + 3τ.1ηµ. = 5τ.2ηµ.
4 Πώς αναγνωρίζουµε ένα διάστηµα: λ.χ. 1ο: Ψάχνουµε Ή αντιστρέφουµε και µετράµε την απόσταση σε τόνους και ηµιτόνια 2ο: Ψάχνουµε σε τόνους και ηµιτόνια 1 2 3 4 5 ηµ. τ. τ. τ. είναι 5ης Έχει 3τ.1ηµ. άρα είναι 5ης Κ. ηµ. τ. τ. Έχει 2τ.1ηµ. άρα είναι 4ης Κ. και η αντιστροφή του 5ης Κ. # 1ο: Ψάχνουµε χωρίς την δίεση 1 2 3 4 5 6 είναι 6ης 2ο: Ψάχνουµε σε τόνους και ηµιτόνια 3ο: Βάζουµε την δίεση # τ. τ. τ. ηµ. τ. ηµ. τ. τ. ηµ. τ. είναι 6ης µ. b Ή αντιστρέφουµε και µετράµε την απόσταση σε τόνους και ηµιτόνια b 1ο: Ψάχνουµε χωρίς τον οπλισµό # Έχει 2τ.άρα είναι 3ης Μ. και η αντιστροφή του 6ης µ. 2ο: Ψάχνουµε σε τόνους και ηµιτόνια τ. τ. 1 2 3 4 5 6 7 τ. ηµ. τ. τ. ηµ. τ. είναι 7ης είναι 7ης µ. 3ο: Αν προσθέσουµε τον οπλισµό ΕΝ ΑΛΛΑΖΕΙ το διάστηµα γιατί και οι δύο φθόγγοι έχουν το ίδιο οπλισµό b b είναι 7ης µ. Ή αντιστρέφουµε και µετράµε την απόσταση σε τόνους και ηµιτόνια τ. Έχει 1τ.άρα είναι 2ας Μ. και η αντιστροφή του 7ης µ.
ΑΥΞΗΜΕΝΑ ΙΑΣΤΗΜΑΤΑ 5 λ.χ. Είναι αυτά που είναι κατά ένα ηµιτόνιο µεγαλύτερα από τα µεγάλα και τα καθαρά # b 1ης καθαρό 1ης αυξηµένο 1ης αυξηµένο # b 2ας µεγάλο 2ας αυξηµένο 2ας αυξηµένο # b 3ης µεγάλο 3ης αυξηµένο 3ης αυξηµένο # b # 4ης καθαρό 4ης αυξηµένο 4ης αυξηµένο # b # 5ης καθαρό 5ης αυξηµένο 5ης αυξηµένο # b 6ης µεγάλο 6ης αυξηµένο 6ης αυξηµένο # b 7ης µεγάλο 7ης αυξηµένο 7ης αυξηµένο # b 8ης καθαρό 8ης αυξηµένο 8ης αυξηµένο
6 ΕΛΑΤΤΩΜΕΝΑ ΙΑΣΤΗΜΑΤΑ λ.χ. Είναι αυτά που είναι κατά ένα ηµιτόνιο µικρότερα από τα µικρά και τα καθαρά # b 1ης καθαρό 1ης ελαττωµένο 1ης ελαττωµένο b # b 2ας µικρό 2ας ελαττωµένο 2ας ελαττωµένο b # b b 3ης µικρό 3ης ελαττωµένο 3ης ελαττωµένο # b 4ης καθαρό 4ης ελαττωµένο 4ης ελαττωµένο # b 5ης καθαρό 5ης ελαττωµένο 5ης ελαττωµένο b # b 6ης µικρό 6ης ελαττωµένο 6ης ελαττωµένο b # b 7ης µικρό 7ης ελαττωµένο 7ης ελαττωµένο b # 8ης καθαρό 8ης ελαττωµένο 8ης ελαττωµένο
Υπάρχουν και τα διαστήµατα που είναι δύο φορές ελαττωµένα () ή δύο φορές αυξηµένα () 7 2αµ. # b 2αΜ. # b 3ηµ.. # b 3ηΜ. b # 4ηΚ. 5ηΚ. 6ηµ. # b 6ηΜ. b # 7ηµ. # b 7ηΜ. b #
8 ΣΥΝΘΕΤΑ ΙΑΣΤΗΜΑΤΑ Είναι αυτά που ξεπερνούν την απόσταση της 8ης 9ηµ. b σύνθετη 2αµ. b 9ηΜ. σύνθετη 2αΜ. 10ηµ. σύνθετη 3ηµ. 10ηΜ. σύνθετη 3ηΜ. 11ηΚ. σύνθετη 4ηΚ. 12ηΚ. σύνθετη 5ηΚ. 13ηµ. b σύνθετη 6ηµ. b 13ηΜ. σύνθετη 6ηΜ. 14ηµ. σύνθετη 7ηµ. 14ηΜ. σύνθετη 7ηΜ.