ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ: ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 1min, 2min, 4min, 10min
Συμμετοχή του αερόβιου και των αναερόβιων μηχανισμών ενέργειας στη συνολική απελευθέρωση ενέργειας σε εξαντλητική προσπάθεια διαφορετικής διάρκειας. Συμμετοχή (%) Διάρκεια μέγιστης προσπάθειας Αναερόβιος μεταβολισμός Αερόβιος μεταβολισμός 10sec 83 17 1λεπτό 60 40 2λεπτά 40 60 5λεπτά 20 80 10λεπτά 9 91 30λεπτά 3 97 60λεπτά 1 99 (Σύμφωνα με τους Gollnick και Hermansen, 1973)
ΕΝΤΑΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ, ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΟΞΥΓΟΝΟΥ & ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ρυθμός διάσπασης ΑΤP Ένταση άσκησης
ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΚΑΙ ΕΝΤΑΣΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Ρυθμός κατανάλωσης οξυγόνου Υπομέγιστες ταχύτητες VO 2 -ATP ΕΝΤΑΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ Ρυθμός κατανάλωσης οξυγόνου VO 2 max 8 30 ΕΝΤΑΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ
Ενεργειακό κόστος αντίστασης αέρα (l/min)=0,002*v 3, V=m/sec, 8-13% συνολικής ενέργειας ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΕ ΕΝΑ ΤΥΠΙΚΟ ΔΡΟΜΕΑ ΗΜΙΑΝΤΟΧΗΣ Κατανάλωση οξυγόνου (ml/kg/min) 90 10 8 30 Ταχύτητα τρεξίματος km/h
Απελευθέρωση ενέργειας προερχόμενη από τα αναερόβια και το αερόβιο σύστημα σε δρομείς ημιαντοχής. Κατανάλωση οξυγόνου (ml/kg/min) 115 75 25 VO 2 για 400m 108,9 ml/kg/min VO 2 για 1500m 85,1 ml/kg/min Ταχύτητα 1500m 23,4 km/h (3:50) Ταχύτητα 400m 28,2 km/h (51 sec) 8 20 30 Ταχύτητα τρεξίματος km/h
Αλληλεξάρτηση μεταξύ αερόβιας και αναερόβιας απελευθέρωσης ενέργειας σε μέγιστη προσπάθεια διάρκειας 1-5 λεπτά. Ρυθμός κατανάλωσης Ο 2 Αναερόβια παροχή ενέργειας Αερόβια παροχή ενέργειας Χρόνος Σχηματική αναπαράσταση της αλληλεξάρτησης μεταξύ απαίτησης σε Ο2 και πραγματικής παροχής.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ δρομέα 1500m με 65ml/kg/minVO 2 max
Δοκιμασία VO 2 max Κατανάλωση Ο 2 ml/kg/min 74 65 VO 2 @22,5 74ml/kg/min VO 2 max Speed km/h 21 22,5 Απαιτήσεις σε ενέργεια επίδοσης 4min στα 1500m 74*4=296ml/kg
Υπολογισμένη κατανάλωση Ο 2 Ισοδύναμο σε Ο 2 από τα αναερόβια συστήματα (αναερόβια γλυκόλυση +CP) 80 VO 2 max 64 Συσσωρευμένο έλλειμμα Ο 2 Ενέργεια από το σύστημα του Ο 2 VO 2 Μέγιστη προσπάθεια Διάρκειας 120sec 60 Χρόνος (sec) 120 Ισοδύναμο σε Ο 2 Μέγιστης ενέργειας από Αναερόβια συστήματα = 60ml/kg
ΑΓΩΝΑΣ 65 VO 2 VO 2 @22,5 74ml/kg/min Απαιτήσεις σε ενέργεια επίδοσης 4min στα 1500m 74*4=296ml/kg 1 2 3 4 Διάρκεια αγώνα min 296>277, 19ml/kg διαφορά 0-1min=50%VO 2 max=32ml/kg 1-2min=90%VO 2 max=55ml/kg 2-3min=100%VO 2 max=65ml/kg 3-4min=100%VO 2 max=65ml/kgr Ενέργεια που διαθέτει η δρομέας 32+55+65+65+60=277ml/kgr
Στόχος προγράμματος άσκησης Σύνολο ενέργειας που απελευθερώνεται από τα αναερόβια συστήματα Σύνολο ενέργειας που απελευθερώνεται από το σύστημα του Ο 2 Βελτίωση της κινητικότητας του Ο 2 στην αρχή της άσκησης Βελτίωση της οικονομίας ενέργειας
Αερόβια και αναερόβια παροχή ενέργειας για τα 400, 800, 1500 και 3000m. Απόσταση (m), διάρκεια (min:sec) Ρυθμός κατανάλωσης Ο 2 (ml/kg/min) Απαιτήσεις Ο 2 για επιτάχυνση (ml/kg) Συνολικές απαιτήσεις Ο 2 (ml/kg) Συνολική παροχή Ο 2 (ml/kg) Ισοδύναμο Ο 2 από τα αναερόβια συστήματα (ml/kg) % συνεισφορά αναερόβιων συστημάτων 400 0:51 108.9 5.9 99 43 56 57 800 1:52 96.3 4.9 185 111 74 40 1500 3:51 85.1 4 332 254 78 23 3000 8:15 77.8 3.5 645 570 75 12
Ρυθμός κατανάλωσης οξυγόνου στο δρόμο των 400m δρομέα ημιαντοχής.
Ρυθμός κατανάλωσης οξυγόνου στο δρόμο των 800m δρομέα ημιαντοχής.
Ρυθμός κατανάλωσης οξυγόνου στο δρόμο των 1500m δρομέα ημιαντοχής.
Ρυθμός κατανάλωσης οξυγόνου στο δρόμο των 3000m δρομέα ημιαντοχής.
Αερόβια και αναερόβια αναπαραγωγή ATP ανάλογα με την διάρκεια του αγώνα
Φυσιολογικοί παράμετροι που καθορίζουν την απόδοση σε μέγιστη προσπάθεια διάρκειας 1-10 min-στόχοι προπόνησης Αναερόβια απελευθέρωση ενέργειας Απελευθέρωση ενέργειας από το σύστημα του Ο 2 (κινητικότητα Ο 2 & VO 2 max) Οικονομία ενέργειας (δρομική οικονομία) Αντίσταση αέρα Ρυθμός αύξησης οξυγόνου στην αρχή της μέγιστης προσπάθειας
% βελτίωση επίδοσης σε μέγιστες προσπάθειες διάρκειας 1-10min με 10% βελτίωση στις παρακάτω φυσιολογικές παραμέτρους
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η σχέση μεταξύ έντασης άσκησης και ενεργειακών απαιτήσεων απεικονίζεται από την σχέση μεταξύ της ταχύτητας και της κατανάλωσης Ο 2 τουλάχιστον για τις ταχύτητες που αντιστοιχούν έως την VO 2 max. Μέγιστες προσπάθειες διάρκειας 1-10 λεπτών υποστηρίζονται ενεργειακά τόσο από το αερόβιο όσο και από τα αναερόβια συστήματα αναπαραγωγής ATP. Η συνολικές απαιτήσεις σε ενέργεια (οξυγόνο) σε αγωνιστικό ρυθμό είναι το άθροισμα της ενέργειας του συγκεκριμένου ρυθμού πάνω στο δαπεδοεργόμετρο συν την ενέργεια που χρειάζεται για να ξεπεραστεί η αντίσταση του αέρα. Η συμμετοχή των αναερόβιων συστημάτων και του αερόβιου μεταβολισμού στις ενεργειακές δαπάνες εξαρτάται από τη διάρκεια του αγώνα, η οποία είναι αντιστρόφως ανάλογη του ρυθμού του αγώνα. Η συνολική ποσότητα ενέργειας που προέρχεται από το αερόβιο σύστημα σε μέγιστη προσπάθεια διάρκειας 1-10 min εξαρτάται άμεσα από το ρυθμό αύξησης της κατανάλωσης οξυγόνου και από την VO 2 max.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σε μέγιστες προσπάθειες 1-10 λεπτών η ένταση της άσκησης πρέπει να είναι τέτοια ώστε τα αναερόβια συστήματα παροχής ενέργειας να εξαντληθούν στο τέλος της προσπάθειας. Σε μέγιστη προσπάθεια 60 και 120 sec o δοκιμαζόμενος θα φτάσει το 85 και 94%VO 2 max αντίστοιχα ενώ σε προσπάθειες διάρκειας 4 και 10 λεπτών το 100%VΟ 2 max. Η αντίσταση αέρα είναι ανάλογη της ταχύτητας στο τρέξιμο ενώ επηρεάζεται και από τις περιβαλλοντικές συνθήκες (θερμοκρασία, βαρομετρική πίεση).