Βιογεωγραφία: Πρότυπα Κατανομήσ

Βιογεωγραφία: Πρότυπα Κατανομήσ Ενδημιςμόσ Προβινςιαλιςμόσ Διαζευγμένεσ κατανομέσ - Διαβαθμίςεισ ίνοσ Γκιώκασ Πανεπιςτήμιο Πατρών Σμήμα Βιολογίασ Σομέασ Βιολογίασ Ζώων Πάτρα 2018 1

Ενδημιςμόσ Προβινςιαλιςμόσ Διαζευγμϋνεσ κατανομϋσ Ποια είναι τα κύρια πρότυπα κατανομήσ των ζωικών οργανιςμών; Ποιεσ διεργαςίεσ διαμορφώνουν αυτά τα πρότυπα; 2

Ενδημιςμόσ Προβινςιαλιςμόσ Διαζευγμϋνεσ κατανομϋσ Ενδημιςμόσ: ϋνα τϊξον υπϊρχει ςε μύα και μόνο περιοχό. Ποικύλη χωρικό κλύμακα: νηςύ ---> όπειροσ. Προβινςιαλιςμόσ: ςυμπύπτων ενδημιςμόσ διαφορετικών τϊξων ςε ςυγκεκριμϋνεσ περιοχϋσ. Διαζευγμένεσ κατανομέσ: δύο ό περιςςότερα ςυγγενικϊ τϊξα βρύςκονται ςε περιοχϋσ που εύναι διαχωριςμϋνεσ και απουςιϊζουν από τισ ενδιϊμεςεσ περιοχϋσ. Το αντύθετο του προβινςιαλιςμού. Κάθε τύποσ κατανομήσ δεν αποκλείει τον άλλο. Ένα εύδοσ μπορεύ να αποτελεύ τμόμα μιασ διαζευγμϋνησ κατανομόσ ςτο πλαύςιο τησ οικογϋνειασ που ανόκει, να εύναι ενδημικό ςε μια περιοχό, και μαζύ με ϊλλα τϊξα ενδημικϊ ςτην ύδια περιοχό, να ςυμβϊλλουν ςτο να αναγνωρύςουμε προβινςιαλιςμό ςε αυτόν την περιοχό! 3

Ενδημιςμόσ Γιατί ο ενδημιςμόσ ήταν από τα πρώτα πρότυπα κατανομήσ που περιγράφηκαν ςτη Ζωογεωγραφία; Γιατί οι οργανιςμοί είναι είναι ενδημικοί ςε μία τοποθεςία;. Γιατί ο ενδημιςμόσ είναι ιεραρχικόσ (εγκιβωτιςμένοσ); 4

Ενδημιςμόσ Γιατί ο ενδημιςμόσ ήταν από τα πρώτα πρότυπα κατανομήσ που περιγράφηκαν ςτη Ζωογεωγραφία; Επειδό τα νηςιϊ (δημοφιλϋσ επύκεντρο ϋρευνασ ςτη ζωογεωγραφύα) εμφανύζουν υψηλό ενδημιςμό. Π.χ. Το 91% τησ πανύδασ τησ Αυςτραλύασ (νηςύ-όπειροσ) εύναι ενδημικό ςε ςύγκριςη με το 19% τησ Παλαιοαρκτικόσ και τησ Νεοαρκτικόσ. Ο υψηλόσ ενδημιςμόσ των νηςιών οφεύλεται ςτην απομόνωςη τουσ από τισ ηπειρωτικϋσ περιοχϋσ και ςτο δυναμικό για «επύ τόπου» εξελικτικό διαφοροπούηςη τησ πανύδασ τουσ. 5

Ενδημιςμόσ Γιατί οι οργανιςμοί είναι είναι ενδημικοί ςε μία τοποθεςία; Επειδό πρωτοεμφανύςτηκαν ςε αυτό την περιοχό και δεν διαςπϊρθηκαν ποτϋ Επειδό τώρα επιβιώνουν μόνο ςε ϋνα μικρό τμόμα τησ προηγούμενόσ τουσ εξϊπλωςησ. 6

Ενδημιςμόσ Γιατί ο ενδημιςμόσ είναι ιεραρχικόσ (εγκιβωτιςμένοσ); Οι ταξινομικϋσ κατηγορύεσ εύναι ιεραρχικέσ, επομϋνωσ και οι κατανομϋσ των τϊξων οργανώνονται με ιεραρχικό τρόπο Αποτέλεςμα: οι κατώτερεσ ταξινομικϋσ ομϊδεσ (εύδη και γϋνη) τεύνουν να εύναι πιο ςτενϊ ενδημικϋσ από ότι οι ανώτερεσ (οικογϋνειεσ και τϊξεισ) των οπούων εύναι μϋλη. 7

Ενδημιςμόσ - Σαξινόμηςη των ενδημικών οργανιςμών Με βϊςη τον τόπο προϋλευςησ: αυτοενδημικοί και αλλοενδημικοί Με βϊςη την ταξινόμηςη ό τη γεωγραφύα: ταξινομικοί και γεωγραφικοί υπολειμματικού οργανιςμού Με βϊςη την ηλικύα: παλαιοενδημικοί και νεοενδημικοί 8

Ενδημιςμόσ Σόποσ Προέλευςησ Αυτοενδημικοί (αυτόχθονοι) αλλοενδημικοί (αλλόχθονοι) Οι αυτοενδημικοί οργανιςμού διαφοροποιόθηκαν εκεύ που βρύςκονται και ςόμερα Οι αλλοενδημικοί βρύςκονται ςόμερα ςε διαφορετικό περιοχό από αυτόν από όπου προϋρχονται Πώσ; Εμφανύςτηκαν ςε μια περιοχό, μετανϊςτευςαν και εξαφανύςτηκαν από την περιοχό όπου πρωτοεμφανύςτηκαν Φαρακτηριςτικό παράδειγμα αλλοενδημικών: υπολειμματικοί ό επιβιοτικοί οργανιςμού, που κϊποτε όταν ευρϋωσ εξαπλωμϋνοι και ςόμερα περιορύζονται ςε μύα μικρό περιοχό 9

Ενδημιςμόσ Τπολειμματικοί οργανιςμοί Ταξινόμηςη ό γεωγραφύα: ταξινομικοί και γεωγραφικοί υπολειμματικού οργανιςμού Οι ταξινομικοί υπολειμματικού οργανιςμού επιβύωςαν από ταξινομικϋσ ομϊδεσ που κϊποτε όταν πολύ διαφοροποιημϋνεσ (δηλ. εύχαν περιςςότερα εύδη) Παράδειγμα: Ο κοιλϊκανθοσ Latimaria chalumnae, το «ζωντανό απολύθωμα» που ανακαλύφθηκε το 1938. Εύναι ταξινομικό απολύθωμα μιασ γενεαλογικόσ γραμμόσ οςτεώχθύων που πριν 65 εκ. χρόνια αποτελούνταν από 13 γϋνη (με βϊςη τα απολιθώματα) 10

Ενδημιςμόσ Τπολειμματικοί οργανιςμοί Οι γεωγραφικοί υπολειμματικού οργανιςμού εύναι ςτενού ενδημικού απόγονοι τϊξων που παλαιότερα όταν ευρϋωσ εξαπλωμϋνα Παράδειγμα: Οι Δύπνοοι Συχνϊ οι δύο τύποι υπολειμματικών οργανιςμών ςυμπύπτουν (ζωντανά απολιθώματα). 11

Ενδημιςμόσ - Ηλικία Παλαιοενδημικοί και Νεοενδημικοί οργανιςμού Οι παλαιοενδημικοί οργανιςμού εμφανύςτηκαν παλαιϊ Οι νεοενδημικοί εμφανύςτηκαν ςχετικϊ προςφϊτωσ Για να χαρακτηρύςουμε κϊποιο τϊξο ωσ παλαιοενδημικό ό ωσ νεοενδημικό πρϋπει να ϋχουμε αρκετϊ ςτοιχεύα Ποια; 12

Κοςμοπολιτιςμόσ Κοςμοπολιτιςμόσ: Τα κοςμοπολιτικϊ τϊξα εύναι οργανιςμού ευρϋωσ εξαπλωμϋνοι Στην πραγματικότητα κανϋνα εύδοσ, γϋνοσ ό οικογϋνεια δεν εύναι εντελώσ κοςμοπολιτικό. Σι δείχνει: ευρεύεσ οικολογικϋσ ανοχϋσ ικανότητα διαςπορϊσ Μεγϊλη ηλικύα 13

Προβινςιαλιςμόσ Παρατήρηςη: τα ενδημικϊ τϊξα ςε διαφορετικϋσ ομϊδεσ οργανιςμών τεύνουν να μην εύναι τυχαύα εξαπλωμϋνα, αλλϊ τεύνουν να ςυνεμφανύζονται ςε ςυγκεκριμϋνεσ περιοχϋσ Πρώτη ερμηνεία (Sclater και Wallace) : ςυγκεκριμϋνεσ διαφορετικϋσ περιοχϋσ λειτουργούν ωσ «κϋντρα προϋλευςησ» των διαφόρων τϊξων Αυτϋσ οι ςυμπύπτουςεσ κατανομϋσ των ενδημικών ςυχνϊ δεν αντιςτοιχούν επακριβώσ ςτα ςημερινϊ όρια των ηπεύρων και των ωκεανών, όπωσ και με τα προφανό χαρακτηριςτικϊ των αβιοτικών και βιοτικών περιβαλλόντων. Αυτό υποδεικνύει το ρόλο των ιςτορικών γεγονότων. Αυτϋσ οι διαφορετικϋσ περιοχϋσ ενδημιςμού οργανώνονται με βϊςη την ϋκταςη (από τισ μεγαλύτερεσ μϋχρι τισ μικρότερεσ) ωσ εξόσ: Βαςίλεια (χερςαύα - θαλϊςςια) -----> Περιοχέσ -----> Τποπεριοχέσ -----> Επαρχίεσ - ----> Διαμερίςματα 14

Προβινςιαλιςμόσ 6 Ζωογεωγραφικέσ περιοχέσ: την Παλαιαρκτική (Ευραςύα και Βόρεια Αφρικό), τη Νεαρκτική (Βόρεια Αμερικό), τη Νεοτροπική (Κεντρικό και Νότια Αμερικό και Δυτικϋσ Ινδύεσ), την Αιθιοπική (Αφρικό νότια τησ Σαχϊρασ και Μαδαγαςκϊρη), την Ανατολική (Νοτιοανατολικό Αςύα), και την Αυςτραλιανή. Η πανύδα των ωκεϊνιων νηςιών του Ειρηνικού δεν περιλαμβϊνεται με ομαλό τρόπο ςε αυτό το ςχόμα διαύρεςησ. Οι φυτογεωγρϊφοι χωρύζουν τη Γη ςε περιςςότερεσ περιοχϋσ. Ενδεύξεισ τησ επύδραςησ τησ γεωγραφύασ, τησ γεωλογύασ και του κλύματοσ ςτην ιςτορικό προϋλευςη, διαφοροπούηςη και εξϊπλωςη των εξελικτικών γραμμών. 15

Προβινςιαλιςμόσ Η διϊκριςη αυτών των περιοχών υποδηλώνει ότι ςε μια ςυγκεκριμϋνη ταξινομικό ομϊδα (π.χ. Πτηνϊ) τα μϋλη τησ πανύδασ ςε κϊθε περιοχό ςυνδϋονται πιο ςτενϊ μεταξύ τουσ από ότι με τα τϊξα μιασ ϊλλησ περιοχόσ. Αυτό εύναι διαφορετικό από την εμφϊνιςη παρόμοιων «μορφών ζωόσ» που δεν εύναι ςυγγενικϋσ μεταξύ τουσ, και οφεύλεται ςτην επιλογό ςε παρόμοια περιβϊλλοντα ςε διαφορετικϋσ περιοχϋσ Βαςικό ςυμπέραςμα: κοινϊ ιςτορικϊ (γεωλογικϊ, κλιματικϊ) γεγονότα ϋχουν διαμορφώςει την πανύδα ςε κϊθε περιοχό. Η ςυμφωνύα διαφορετικών τϊξων ενιςχύει αυτόν την υπόθεςη. Παράδειγμα: ο υψηλόσ ενδημιςμόσ ςτα πτηνϊ και τα θηλαςτικϊ τησ Αυςτραλύασ υποδεικνύει μια κοινό ομϊδα παραγόντων που διαμόρφωςαν την πανύδα τησ. Γνωρύζουμε ότι η πολύ παλιϊ απομόνωςη τησ Αυςτραλύασ ϋχει πιθανόν ςυμβϊλλει ςτον υψηλό ενδημιςμό ςε πολλϋσ ομϊδεσ. Οι εγκιβωτιςμϋνεσ κατανομϋσ (η κατανομό των γενών μικρότερη από την κατανομό των οικογενειών) υποδηλώνουν μοναδικϊ γεγονότα ςε ςυγκεκριμϋνεσ περιοχϋσ. 16

Προβινςιαλιςμόσ Βιογεωγραφικέσ γραμμέσ: τα «λεπτϊ» όρια που οροθετούν τη μετϊβαςη από μια πανιδικό περιοχό ςε μια ϊλλη, όπου εμφανύζεται γρόγορη αλλαγό ςτη ςύνθεςη τησ πανύδασ Μια ϊλλη εκδόλωςη του προβινςιαλιςμού Οι βιογεωγραφικϋσ γραμμϋσ καθορύζουν τα όρια μεταξύ των βιογεωγραφικών περιοχών και υποδηλώνουν εμπόδια ςτην μετακύνηςη των οργανιςμών Εκατϋρωθεν των βιογεωγραφικών γραμμών η πανύδα αλλϊζει δραματικϊ, ωσ ςύνολο ό για κϊποιεσ ομϊδεσ. Ο καθοριςμόσ των βιογεωγραφικών γραμμών δεν εύναι πϊντοτε εύκολοσ 17

Προβινςιαλιςμόσ Η «γραμμή του Wallace» εύναι η πιο γνωςτό ζωογεωγραφικό γραμμό και διαχωρύζει την Ανατολικό Περιοχό από την Αυςτραλιανό. Στην Ανατολικό πλευρϊ τησ γραμμόσ Wallace υπϊρχουν 28 οικογϋνειεσ ψαριών του γλυκού νερού. Ωςτόςο, ςτην Αυςτραλιανό πλευρϊ υπϊρχουν μόνο δύο οικογϋνειεσ. Επομϋνωσ, η ζώνη αλμυρού νερού ανϊμεςα ςτισ δύο περιοχϋσ αποτελεύ ϋνα ιςχυρότατο φρϊγμα διαςπορϊσ για αυτϊ τα ψϊρια. 18

Προβινςιαλιςμόσ Παρόλο που η θϋςη των βιογεωγραφικών γραμμών μπορεύ να ποικύλει ανϊλογα με το τϊξον, η ευρύτερη ςυμφωνύα τουσ υποδηλώνει μια κοινό ομϊδα ιςτορικών ό ςύγχρονων παραγόντων που ρυθμύζουν την κατανομό των ειδών Παράδειγμα: τα νότια όρια τησ κατανομόσ των διαφορετικών οικογενειών των βόρειων (Νεοαρκτικών) θηλαςτικών, όπωσ και τα βόρεια όρια κατανομόσ των διαφορετικών νοτύων οικογενειών (Νεοτροπικϋσ). 19

Προβινςιαλιςμόσ Σι γίνεται ςτη θάλαςςα; Λιγότερο ανεπτυγμένοσ προβινςιαλιςμόσ Γιατί; Λιγότερο ιςχυρϊ φρϊγματα πολλού θαλϊςςιοι οργανιςμού ϋχουν ςτϊδια ζωόσ με υψηλό διαςπορϊ (π.χ, οι πλαγκτονικϋσ προνύμφεσ πολλών ψαριών αλλϊ και αςπονδύλων) Η προςπάθεια διαίρεςησ των ωκεανών είναι πιο δύςκολη Οι ταξινομόςεισ αντικατοπτρύζουν περιςςότερο οικολογικϊ χαρακτηριςτικϊ παρϊ ιςτορικϊ γεγονότα Αποτέλεςμα: η πλειονότητα των θαλϊςςιων οργανιςμών εύναι κοςμοπολιτικού ςε επύπεδο οικογϋνειασ, ό ακόμη και γϋνουσ. Παρόλα αυτϊ κϊποια «ιςτορύα» διατηρεύται ςτισ κατανομϋσ των βενθικών μορφών που ϋχουν περιοριςμϋνεσ ικανότητεσ διαςπορϊσ. 20

Βιογεωγραφικϋσ Περιοχϋσ 21

Προβινςιαλιςμόσ Ολαρκτική Περιοχή: Παλαιαρκτική (Ευραςύα και Βόρεια Αφρικό) + Νεαρκτική (Βόρεια Αμερικό) Φαρακτηριςτικά: Προϋλευςη πολλών ομϊδων (Σαρκοφϊγα, Νυχτερύδεσ, Τρωκτικϊ, Αρτιοδϊκτυλα, Περιςςοδϊκτυλα, Πρωτεύοντα, Εντομοφϊγα) Εύδη προςαρμοςμϋνα ςε όπιο - ψυχρό κλύμα Ένωςη Ευρώπησ - Βόρειασ Αςύασ κατϊ το Ηώκαινο Σύνδεςη Αλϊςκασ και Αςύασ μϋςω του Βερύγγειου Μικρόσ ενδημιςμόσ λόγω των παγετωδών εξαφανύςεων Ενδημιςμόσ ςτη Νεαρκτικό: Antilocapridae και Anomaluridae Οικογϋνειεσ που ανταλλϊχθηκαν: Equidae, Camelidae, Leporidae Ενδημιςμόσ ςτην Παλαιαρκτικό: όχι Οικογϋνειεσ που ανταλλϊχθηκαν: Talpidae, Soricidae, Felidae, Cervidae 22

Προβινςιαλιςμόσ Νεοτροπική Περιοχή: Κεντρική και Νότια Αμερική και Δυτικέσ Ινδίεσ Φαρακτηριςτικά: Μονοπϊτια διαςπορϊσ Διϊδρομοι ςύνδεςησ Νότιασ Αμερικόσ Αυςτραλύασ Δρόμοι-λοταρύεσ ςυνϋδεςαν Ν. Αμερικό με Αφρικό και με Βόρειο Αμερικό (Μεγϊλη Αμερικϊνικη Βιοτικό Ανταλλαγό) Ζώνη φύλτρου (φρϊγμα) μεταξύ Κεντρικόσ Ν. Αμερικόσ Μοναδικέσ ομάδεσ: Xenarthra: Dasypodidae, Bradypodidae, Myrmecophagide Πίθηκοι Νέου Κόςμου: Cebidae, Callithricidae Ομάδεσ τρωκτικών: Caviidae,Dinomyidae, Hydrochoeridae, Dasyproctidae, Chinchillidae,Capromyidae, Myocastoridae, Ctenomyidae, Abrocomidae Μαρςιποφόρα: Didelphidae,Caenolestidae, Microbiotheriidae Φοίροι:Tayassuidae 23

Προβινςιαλιςμόσ Αυςτραλιανή Περιοχή: Αυςτραλία, Νέα Γουινέα, Ν. Ζηλανδία Φαρακτηριςτικά: Διαχωριςμόσ από Ανταρκτικό πριν 90 Myr Ενδημιςμόσ: Μαρςιποφόρα και Μονοτρόματα Διαςπάρθηκαν: Νυχτερύδεσ, τρωκτικϊ (Muridae), ϊνθρωποσ (30-40 Kyr), Dingo (3.5 Kyr) 24

Προβινςιαλιςμόσ Αιθιοπική Περιοχή: Αφρική νότια τησ αχάρασ και Μαδαγαςκάρη Φαρακτηριςτικά: Επαναλαμβανόμενοι κύκλοι υγραςύασ/ξηραςύασ Οι ορεινϋσ περιοχϋσ και κοινότητεσ διαφϋρουν από τισ πεδινϋσ Καταφύγια Δϊςη και κορυφϋσ βουνών Μαδαγαςκϊρη: παλιόσ διαχωριςμόσ από την Αφρικό (Κρητιδικόσ), τυχαύα διαςπορϊ από Αφρικό και Αςύα Ενδημιςμόσ: Αφροθόρια Chrysochloridae, Macroscelididae (ελεφαντομυγαλϋσ), Orycteropidae (Aardvark), Procaviidae (Ηραξ) Potomogalidae, Anomaluridae, Pedetidae, Bathyergidae, Protelidae Οι περιςςότερεσ οικογϋνειεσ ςτη Μαδαγαςκϊρη: Tenrecidae (εντομοφϊγα), Λεμουρόμορφα πρωτεύοντα (Indridae, Lemuridae), 20 εύδη νυχτερύδων Κοινή Πανίδα κυρίωσ με την Ανατολική Περιοχή: Πρωτεύοντα (Lorisidae, Cercopithicidae, Pongidae), Φωλιδωτϊ, Τρωκτικϊ (Hystricidae και Rhizomyidae), Σαρκοφϊγα (Viverridae και Felidae), Προβοςκιδωτϊ, Περιςςοδϊκτυλα (Rhinocerotidae), Αρτιδϊκτυλα (Tragulidae) 25

Σαξινόμηςη των νηςιών Τα νηςιϊ ϋχουν πϊντοτε λιγότερα εύδη από αυτϊ που βρύςκονται ςε αντύςτοιχα ενδιαιτόματα ςτισ γειτονικϋσ ηπειρωτικϋσ περιοχϋσ ΓΙΑΣΙ; Δύο κύριοι τύποι νηςιών: τα ηπειρωτικά νηςιϊ και τα ωκεάνια νηςιϊ 26

Σαξινόμηςη των νηςιών Ηπειρωτικά νηςιά Τα ηπειρωτικά νηςιϊ όταν τμόματα ευρύτερων ηπειρωτικών περιοχών ό υπολεύμματα μετακύνηςησ των ηπεύρων (π.χ. Σεώχϋλλεσ) Όλα τα μεγϊλα νηςιϊ ανόκουν ςε αυτό την κατηγορύα Έχουν την ύδια γεωλογικό ςύςταςη με τισ γειτονικϋσ ηπειρωτικϋσ περιοχϋσ Κατηγορίεσ ηπειρωτικών νηςιών: νηςιϊ που χώριςαν παλιϊ και οριςτικϊ από τισ γειτονικϋσ ηπειρωτικϋσ περιοχϋσ π.χ. Μαδαγαςκϊρη (100 εκ. χρόνια), Ν. Ζηλανδύα (80-90 εκ. χρόνια), Αντύλλεσ (80 εκ. χρόνια) ςυγκροτόματα νηςιών που κϊποια από αυτϊ όταν ενωμϋνα με την ηπειρωτικό περιοχό π.χ. Κανϊρια νηςιϊ νηςιϊ που κατϊ τη διϊρκεια του Πλειςτοκαύνου ενώθηκαν με τισ γειτονικϋσ ηπειρωτικϋσ περιοχϋσ με γϋφυρεσ ξηρϊσ ό πϊγου, π.χ. Βρετανύα, Κεώλϊνη, Ιαπωνύα, Νϋα Γουινϋα, Ταώβϊν 27

Σαξινόμηςη των νηςιών Ηπειρωτικά νηςιά Η πανύδα και η χλωρύδα των ηπειρωτικών νηςιών εύναι παρόμοια με αυτό των γειτονικών τουσ ηπειρωτικών περιοχών Έχουν οργανιςμούσ που δεν διαςπεύρονται καλϊ μϋςω του νερού (φυτϊ με μεγϊλα ςπϋρματα, αμφύβια, θηλαςτικϊ που δεν πετούν) Επομϋνωσ ϋχουν αντιπροςωπευτικϊ υποςύνολα τησ χλωρύδασ και τησ πανύδασ των γειτονικών ηπειρωτικών περιοχών Αυτϊ τα δύο χαρακτηριςτικϊ υποδεικνύουν πρόςφατεσ ςυνδϋςεισ με την ηπειρωτικό περιοχό. 28

Σαξινόμηςη των νηςιών Ωκεάνια νηςιά Τα πραγματικϊ ωκεάνια νηςιϊ ϋχουν ηφαιςτειακό προϋλευςη Βρύςκονται ςτο ωκεϊνιο τμόμα των τεκτονικών πλακών Δεν υπόρξαν ποτϋ τμόματα ϊλλων ηπειρωτικών περιοχών χηματίςτηκαν με τρεισ τρόπουσ: από ηφαύςτεια που ςχηματύζονται ςτα όρια δύο τεκτονικών πλακών που απομακρύνονται μεταξύ τουσ. Τα νηςιϊ προςκολλώνται ςε μύα από τισ δύο πλϊκεσ και απομακρύνονται από την περιοχό του ςχηματιςμού τουσ από ηφαιςτειακϊ τόξα που ςχηματύζονται όταν δύο τεκτονικϋσ πλϊκεσ ϋρθουν ςε επαφό. Η πλϊκα που ειςχωρεύ ςτο κϊτω μϋροσ τησ ϊλλησ δύνει τη δυνατότητα ςχηματιςμού ηφαιςτεύων ςτο πύςω μϋροσ τησ επαφόσ ηφαύςτεια που ςχηματύζονται πϊνω ςτα ωκεϊνια τμόματα ςε ςημεύα ϋντονησ ηφαιςτειακόσ δρϊςησ. 29

Σαξινόμηςη των νηςιών Ωκεάνια νηςιά Τα ωκεϊνια νηςιϊ ϋχουν φτωχό, ταξινομικϊ, χλωρύδα και πανύδα Εμφανύζουν μεγϊλο ενδημιςμό, που υποδεικνύει επύ τόπου εξελικτικό διαφοροπούηςη και ειδογϋνεςη Η πλειονότητα των ειδών τουσ ϋχουν καλϋσ δυνατότητεσ διαςπορϊσ (ακόμα και εϊν δευτερογενώσ ϋχουν απολϋςει αυτόν την ικανότητα). 30

Ποςοτικοποίηςη τησ ομοιότητασ μεταξύ των περιοχών Αρχικϊ η διαύρεςη ςε βιογεωγραφικϋσ περιοχϋσ όταν υποκειμενικό. Αυτό δεν ςημαύνει ότι τα ςχόματα ταξινόμηςησ όταν αναξιόπιςτα Εφαρμογή ποςοτικών τεχνικών: με ςτόχο να κϊνουν τη διαδικαςύα ταξινόμηςησ των βιογεωγραφικών περιοχών πιο ιςχυρό, αντικειμενικό και ελϋγξιμη 31

Ποςοτικοποίηςη τησ ομοιότητασ μεταξύ των περιοχών Αρχικά δεδομένα: κατϊλογοι ειδών ό τϊξων που υπϊρχουν ςε ςυγκεκριμϋνεσ περιοχϋσ. Μερικϋσ φορϋσ εύναι διαθϋςιμα και δεδομϋνα ςχετικόσ αφθονύασ Δείκτεσ ομοιότητασ: Η ομοιότητα ανϊμεςα ςτισ δύο υπό εξϋταςη περιοχϋσ προκύπτει με βϊςη τη χρόςη μαθηματικών τεχνικών Σεχνικέσ ομαδοποίηςησ ή ιεράρχηςησ: Υπϊρχουν αρκετϋσ τϋτοιεσ τεχνικϋσ Οι δείκτεσ διαφέρουν: ςτο βαθμό ενςωμϊτωςησ δεδομϋνων, ςτο εύροσ των τιμών, ςτη μαθηματικό τουσ ςυμπεριφορϊ (το ειδικό βϊροσ των δεδομϋνων παρουςύασ και απουςύασ των τϊξων) Αμφιςβήτηςη των δεικτών ομοιότητασ: εναλλακτικού τρόποι ποςοτικοπούηςησ τησ ομοιότητασ που λαμβϊνουν υπόψη τουσ και τισ φυλογενετικϋσ ςχϋςεισ των υπό εξϋταςη τϊξων. 32

Ποςοτικοποίηςη τησ ομοιότητασ μεταξύ των περιοχών Δείκτης Τύπος Jaccard C / (N 1 + N 2 C) Simple matching (C + A) / (N 1 + N 2 C + A) Dice 2C / (N 1 + N 2 ) Simpson C / N 1 Braun-Blanquet C / N 2 Δείκηες ομοιόηηηας πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηελ εθηίκεζε βηνηηθώλ νκνηνηήηωλ. A = απνπζία θαη ζηηο δύν κνλάδεο πνπ ζπγθξίλνληαη, C = παξνπζία θαη ζηηο δύν κνλάδεο, Ν 1 = ζπλνιηθή παξνπζία ζηελ πξώηε κνλάδα, Ν 2 = ζπλνιηθή παξνπζία ζηε δεύηεξε κνλάδα (όηαλ ε πξώηε κνλάδα πεξηέρεη ηα ιηγόηεξα ηάμα). 33

Ποςοτικοποίηςη τησ ομοιότητασ μεταξύ των περιοχών Παράδειγμα: Ο παξαθάηω πίλαθαο παληδηθώλ (δείθηεο Simpson) νκνηνηήηωλ κεηαμύ δωνγεωγξαθηθώλ πεξηνρώλ κε βάζε ηνλ αξηζκό ηωλ νηθνγελεηώλ ηωλ ζειαζηηθώλ. Οη κεγαιύηεξνη αξηζκνί ππνδειώλνπλ κεγαιύηεξε παληδηθή νκνηόηεηα: Area North America West Indies South America North - America West 67 - Indies South 81 73 - America Africa 31 27 25 - Africa Madagascar Eurasia SE Asian Islands Philippines New Guinea Australia Madagascar 38 27 35 65 - Eurasia 48 27 36 80 69 - SE Asian 37 20 32 82 63 92 - Islands Philippines 40 20 32 88 50 96 100 - New Guinea 36 21 36 64 50 64 79 64 - Australia 22 20 22 67 38 50 61 50 93-34

Ποςοτικοποίηςη τησ ομοιότητασ μεταξύ των περιοχών Ο προηγούμενοσ πύνακασ αναλύθηκε με κϊποιον αλγόριθμο ιεραρχικόσ ομαδοπούηςησ (Unweighted pair group method of averages, UPGMA). Το αποτϋλεςμα εύναι ϋνα δϋντρο που απεικονύζει ομϊδεσ περιοχών ανϊλογα με το πόςο διαφϋρει ό μοιϊζει η πανύδα τουσ. Η μϋθοδοσ εξετϊζει τον πύνακα των διαφορών και επιλϋγει δύο περιοχϋσ που διαφϋρουν λιγότερο (SE Asian Islands και Philippines, SI = 100 ό διαφορϊ=0) και τισ ενώνει ςε μια ομϊδα. Κατόπιν η μϋθοδοσ ψϊχνει για το αμϋςωσ πιο όμοιο ζεύγοσ περιοχών (ςυμπεριλαμβανομϋνησ τησ νϋασ ομϊδασ SEA-Philippine) και τισ ενώνει (ςε αυτόν την περύπτωςη Australia - New Guinea). Η εξϋταςη ςυνεχύζεται μϋχρι να ενωθούν όλεσ οι περιοχϋσ ςε ϋνα δϋντρο. Όςο μικρότερεσ εύναι οι οριζόντιεσ γραμμϋσ που ςυνδϋουν δύο περιοχϋσ ό ομϊδεσ τόςο πιο όμοιεσ εύναι. 35

Ποςοτικοποίηςη τησ ομοιότητασ μεταξύ των περιοχών Με αυτόν τον τρόπο αναδύονται «φυςικϋσ» πανιδικϋσ ομϊδεσ και προςπαθούμε να ερμηνεύςουμε τα αποτελϋςματα με βϊςη ανεξϊρτητεσ πληροφορύεσ. Για παρϊδειγμα ξϋρουμε ότι η Νϋα Γουινϋα και η Αυςτραλύα ϋχουν μια μακρϊ περύοδο ςύνδεςησ καθώσ όταν κοντϊ και ςυνδεόταν όταν η ςτϊθμη του νερού όταν χαμηλότερη. Αντύθετα η Μαδαγαςκϊρη ϋχει μακρϊ ιςτορύα απομόνωςησ από την Αφρικό και επομϋνωσ διαφϋρει πανιδικϊ από αυτόν. 36

Διαζευγμένεσ κατανομέσ Διαζευγμένεσ (αςυνεχείσ) κατανομέσ: όταν ςυγγενικϊ τϊξα εξαπλώνονται ςε ευρϋωσ διαχωριςμϋνεσ περιοχϋσ. Οι διαζευγμϋνεσ κατανομϋσ παρατηρούνται ςε διαφορετικϋσ χωρικϋσ κλύμακεσ. 37

Διαζευγμένεσ κατανομέσ Παραδείγματα: Η κατανομό τησ τϊξησ Lepidosireniformes (Δύπνοοι) ςτην Νότια Αμερικό, Αφρικό και Αυςτραλύα. Τα δύο υποεύδη τησ πϋςτροφασ (Oncorhynchus clarki clarki και O. c. lewisi) ςτη δυτικό Βόρεια Αμερικό. Ο ενδημιςμόσ και οι διαζευγμϋνεσ κατανομϋσ εξαρτώνται από το ταξινομικό επύπεδο. Π.χ. Οι Δύπνοοι ωσ τϊξη εμφανύζουν διαζευγμϋνη κατανομό ςτο Νότιο Ημιςφαύριο, αλλϊ οι Δύπνοοι τησ Αυςτραλύασ (Ceratodidae) εύναι ενδημικού ςτην Ανατολικό Αυςτραλύα. 38

Διαζευγμένεσ κατανομέσ Διεργαςίεσ: Πώσ προκύπτουν οι διαζευγμϋνεσ κατανομϋσ; ΔΙΑΠΑΗ ΕΞΑΥΑΝΙΗ ΔΙΑΠΟΡΑ 39

Διαζευγμένεσ κατανομέσ Διάςπαςη: Συνεχόσ γεωγραφικό κατανομό που «διαςπϊςτηκε» εξαιτύασ κϊποιασ γεωλογικόσ διεργαςύασ (π.χ. βικαριανιςτικό γεγονόσ), όπωσ μετακύνηςη των ηπεύρων, ορογϋνεςη, πλημμύρα. Δηλαδό οι πρόγονοι υπόρχαν ςε τμόματα του φλοιού τησ γησ που κϊποτε όταν ενωμϋνα, και κατόπιν χωρύςτηκαν και απομακρύνθηκαν μεταξύ τουσ. Παράδειγμα: Η υπολειμματικό κατανομό των δύπνοων. Θυμηθεύτε την ευρεύα κατανομό των απολιθωμϊτων των δύπνοων. Η κατανομό και η γεωλογικό ηλικύα αυτών των απολιθωμϊτων ςυμφωνούν με την υπόθεςη ότι η υπολειμματικό κατανομό των δύπνοων οφεύλεται ςτη διϊςπαςη τησ Πανγαύασ, την μετακύνηςη των ηπεύρων και την ςημερινό κατανομό των δύπνοων ςε τροπικϊ γλυκϊ νερϊ. 40

Διαζευγμένεσ κατανομέσ Εξαφάνιςη: Εξαφανύςεισ πληθυςμών ενδιαμϋςωσ μιασ ϊλλοτε ςυνεχούσ κατανομόσ (ύςωσ με διεργαςύεσ παρόμοιεσ με την 1 η περύπτωςη). Δηλαδό, οι πρόγονοι ςτο παρελθόν όταν ευρϋωσ εξαπλωμϋνοι, αλλϊ πληθυςμού ςτισ ενδιϊμεςεσ περιοχϋσ εξαφανύςτηκαν αφόνοντασ απομονωμϋνα υπολεύμματα Παράδειγμα: 41

Παράδειγμα: Κατανομή μαρςιποφόρων θηλαςτικών Εμφϊνιςη των μαρςιποφόρων πριν 100 εκ. χρόνια ςτη Ν. Αμερικό Ευρεύα κατανομό ςε Ν. Αμερικό, Αυςτραλύα και Ανταρκτικό (όταν ενωμϋνεσ) Μετακύνηςη ςτη Β. Αμερικό αλλϊ αντιμϋτωπα με τα πλακουντοφόρα που εύχαν ειςβϊλλει από την Αςύα Εξαφϊνιςη των μαρςιποφόρων από τη Β. Αμερικό (τα οπόςςουμ εύναι ςχετικϊ πρόςφατοι ειςβολεύσ από τη Ν. Αμερικό) Τα πλακουντοφόρα ακολουθούν τα μαρςιποφόρα ςτη Ν. Αμερικό αλλϊ τα τελευταύα δεν εξαφανύζονται Η Αυςτραλύα απομακρύνεται από την Ανταρκτικό και τα πλακουντοφόρα δεν ειςβϊλουν ςτην Αυςτραλύα Τα απομονωμϋνα μαρςιποφόρα τησ Αυςτραλύασ διαφοροποιούνται 42

Διαζευγμένεσ κατανομέσ Διαςπορά: τουλϊχιςτον μύα εξελικτικό γραμμό διαςπϊρθηκε ςε μεγϊλη απόςταςη από την περιοχό προϋλευςησ των προγονικών μορφών Παράδειγμα: Το ψϊρι Galaxias maculatus βρύςκεται ςτισ παραλιακϋσ περιοχϋσ τησ Νότιασ Αμερικόσ, τησ νότιασ Αφρικόσ και τησ Νϋασ Ζηλανδύασ/Αυςτραλύασ). Η αςυνεχόσ κατανομό του μπορεύ να οφεύλεται ςτη διϊςπαςη τησ Γκοντβϊνα, ωςτόςο αυτϊ τα ψϊρια ωριμϊζουν ςε γλυκϊ νερϊ, γεννούν ςε εκβολϋσ και οι προνύμφεσ αντϋχουν την υψηλό αλατότητα και διαςπεύρονται ςε αλμυρϊ νερϊ. Η κατανομό αυτών των προνυμφών ςτουσ νότιουσ ωκεανούσ μπορεύ να οφεύλεται ςε διαςπορϊ μϋςω του υπο- Ανταρκτικού ρεύματοσ. 43

Διαζευγμένεσ κατανομέσ Οι διαζευγμϋνεσ κατανομϋσ βαςύζονται ςτην υπόθεςη ότι τα τϊξα εύναι ςτενϊ ςυνδεδεμϋνα (ςυγγενικϊ) Επομϋνωσ, βαςικό προώπόθεςη για να απαντόςουμε ςτα βιογεωγραφικϊ ερωτόματα που θϋτουν οι αςυνεχεύσ κατανομϋσ εύναι η ικανοποιητικό γνώςη των φυλογενετικών ςχϋςεων των υπό εξϋταςη τϊξων 44

Διαζευγμένεσ κατανομέσ Παράδειγμα: Κατανομό τησ ποταμογαρύδασ. Παρατηρόςτε την κατανομό τόςο ςτο Νότιο όςο και ςτο Βόρειο Ημιςφαύριο. Αρχική υπόθεςη: Αυτό η κατανομό οφεύλεται ςε δύο κϋντρα προϋλευςησ (ϋνα ςε κϊθε ημιςφαύριο) μακρινϊ ςυνδεδεμϋνων ποταμογαρύδων Η ποταμογαρύδα ϋχει εξελιχθεύ δύο φορϋσ ςε δύο διακριτϋσ περιοχϋσ (από τοπικϊ θαλϊςςια καρκινοειδό) Η διαζευγμϋνη κατανομό τησ δεν οφεύλεται ςε διϊςπαςη τησ κατανομόσ μιασ ϊλλοτε ςυνεχούσ κατανομόσ 45

Διαζευγμένεσ κατανομέσ Έλεγχοσ τησ υπόθεςησ (Crandall et al. 2000): μοριακό φυλογενετική ανάλυςη των ποταμογαριδών (Υυλογεωγραφία) Αποτέλεςμα: οι ποταμογαρύδεσ και ςτα δυο ημιςφαύρια προϋρχονται από ϋνα κοινό πρόγονο (δηλαδό αποτελούν μια μονοφυλετικό ομϊδα) και επομϋνωσ έχουν εξελιχθεί μόνο μια φορά και όχι δύο Επομϋνωσ οι ποταμογαρίδεσ είναι ςτενά ςυνδεδεμένεσ και είχαν ςυνεχή κατανομή που κατακερματίςτηκε και ϋδωςε τη ςημερινό διαζευγμϋνη κατανομό Απολιθώματα του Τριαδικού (265 εκ.χρ. πριν) και μοριακό χρονολόγηςη υποδεικνύουν ότι ο χρόνοσ διϊςπαςησ τησ κατανομόσ τουσ ςυμφωνεύ με τη διϊςπαςη τησ Πανγαύασ 46

Διαζευγμένεσ κατανομέσ Άρα: η καλό γνώςη των φυλογενετικών ςχϋςεων ςε μια ομϊδα οδόγηςε ςτην καλύτερη ερμηνεύα των διεργαςιών που διαμόρφωςαν τη ςημερινό κατανομό Αναγκαιότητα ςυνδυαςτικών προςεγγύςεων ςτισ βιογεωγραφικϋσ αναλύςεισ 47

Μεξηθά βαζηθά Φσξηθά θαη Φξνληθά Βηνγεσγξαθηθά Πξόηππα... Φωπικά Ππόηςπα Σρέζε Έθηαζεο Αξηζκνύ Δηδώλ Γηαβάζκηζε θαηά γεσγξαθηθό πιάηνο Γηαβάζκηζε θαηά πςόκεηξν Σπζρέηηζε κεηαμύ ηνπηθήο θαη πεξηθεξηθήο πνηθηιόηεηαο Θεξκά Σεκεία Βηνπνηθηιόηεηαο Φπονικά Ππόηςπα Πξόηππα Μαδηθώλ Δμαθαλίζεσλ Δπνηθηζκόο, Δμαθάληζε & Δλαιιαγή εηδώλ Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 48

Σρέζε Έθηαζεο Αξηζκνύ Δηδώλ: ην πξώην νηθνινγηθό πξόηππν πνπ δηαγλώζζεθε; S = c Az Όπνπ S = ν αξηζκόο ησλ εηδώλ, A = ε έθηαζε, c = κία ζηαζεξά, z = κία ζηαζεξά πνπ αληηπξνζσπεύεη ηελ θιίζε ησλ S θαη A, όηαλ ζρεδηάδνληαη ζε ινγαξηζκηθή θιίκαθα Η ζρέζε γίλεηαη γξακκηθή ινγαξηζκίδνληαο: log (S) = log (c) + z log (A) Η ηηκή ηνπ z θπκαίλεηαη ζπλήζσο από 0,14-0,4 γηα ηα λεζηά θαη από 0,12-0,17 γηα ηηο επεηξσηηθέο πεξηνρέο. Τηκέο ηνπ z γύξσ ζην 0,2 ζεσξείηαη όηη ραξαθηεξίδνπλ ζηελή ζρέζε ηεο παλίδαο κε ηηο γεηηνληθέο πεξηνρέο (επεηξσηηθά λεζηά), ελώ ηηκέο ηνπ z γύξσ ζην 0,35 ραξαθηεξίδεη απνκνλσκέλα (σθεάληα) λεζηά. Η εξκελεία ησλ ηηκώλ απηώλ, όκσο, απαηηεί ηδηαίηεξε πξνζνρή Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 49

Γηαβάζκηζε θαηά γεσγξαθηθό πιάηνο Η πην «έγθπξε» δηαθύκαλζε ηεο πνηθηιόηεηαο ζην ρώξν Οη εμαηξέζεηο πεξηιακβάλνπλ δηάθνξεο ηαμηλνκηθέο νκάδεο κε κηθξό αξηζκό εηδώλ (π.ρ. θάπνηεο νηθνγέλεηεο Υκελνπηέξσλ) Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 50

Αριθμός ειδών Αριθμός ειδών Γηαβάζκηζε θαηά πςόκεηξν Η αθζνλία ησλ εηδώλ κεηώλεηαη κε ηελ αύμεζε ηνπ πςνκέηξνπ Όκσο, νη ιεπηνκέξεηεο απηνύ ηνπ πξνηύπνπ κπνξεί λα πνηθίινπλ Επμηνεία: δηαθνξεηηθέο ρεξζαίεο επηθάλεηεο ζε θάζε πςόκεηξν, ζε ζπλδπαζκό κε ηελ αλαινγία εηδώλ αλά επηθάλεηα 2500 2000 1500 1000 500 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 0 Διαβάθμιζη με βάζη ηις πραγμαηικές ηιμές 0-500 Υψόμεηρο (m) Διαβάθμιζη με βάζη ζηαθμιζμένες ηιμές 500-1000 0-500 500-1000 1000-1500 1000-1500 1500-2000 2000-3000 4000-5000 3000-4000 2000-3000 1500-2000 4000-5000 3000-4000 Υψόμεηρο (m) Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 51

Σπζρέηηζε κεηαμύ ηνπηθήο θαη πεξηθεξηθήο πνηθηιόηεηαο Καζώο ε βηνπνηθηιόηεηα απμάλεηαη ζε παγθόζκηα ή πεξηθεξηθή θιίκαθα, ηείλεη παξάιιεια λα απμάλεηαη ζε ηνπηθή θιίκαθα Δλαιιαθηηθά: ε βηνπνηθηιόηεηα παξακέλεη ζρεδόλ ζηαζεξή ζε ηνπηθό επίπεδν, θαη ε αύμεζή ηεο ζε παγθόζκην επίπεδν πξνέξρεηαη από ηελ απμαλόκελε δηαθνξνπνίεζε κεηαμύ ησλ πιεζπζκώλ ησλ δηαθόξσλ πεξηνρώλ Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 52

Καη θάπνηα επηπιένλ πξόηππα Σρέζε αξηζκνύ εηδώλπςνκέηξνπ Δίδε λπρηεξίδσλ ζην Manu National Park, Peru Σρέζε αξηζκνύ εηδώλβξνρόπησζεο Ξειώδε θπηά ζηε Νόηην Αθξηθή Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 53

Σρέζεηο ελέξγεηαο-αξηζκνύ εηδώλ Μέζε κεληαία ζεξηλή ζεξκνθξαζία ( C) θαη αξηζκόο εηδώλ πηελώλ ζηε Βξεηαλία Μέζε εηήζηα ζεξκνθξαζία επηθαλείαο ηεο ζάιαζζαο θαη αξηζκόο εηδώλ ησλ ζαιάζζησλ γαζηεξνπόδσλ ηνπ αλαηνιηθνύ Δηξεληθνύ Δμαηκηζνδηαπλνή θαη αξηζκόο εηδώλ ησλ θνιενπηέξσλ Epicauta ζηε Βόξεην Ακεξηθή Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 54

Σρέζεηο κεηαμύ αξηζκνύ εηδώλ δηαθνξεηηθώλ ηάμσλ Σρέζεηο κεηαμύ δηαθνξεηηθώλ νκάδσλ Σπνλδπινδώσλ ζηελ Απζηξαιία. A. Πηελά - Μαξζηπνθόξα B. Βαηξάρηα - Μαξζηπνθόξα C. Φίδηα - Μαξζηπνθόξα Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 55

Αξηζκόο εηδώλ & Αθζνλία ζηε Βξεηαλία Πηηνά Θηλαζηικά Απιθμόρ ειδών vs. γεωγπαθική εξάπλωζη Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 Αθθονία vs. γεωγπαθική εξάπλωζη 56

Θεξκά Σεκεία (Hotspots) Γεσγξαθηθή ζπλεκθάληζε πνιιώλ εηδώλ ή Μηα πεξηνρή κε αζπλήζηζηα κεγάιν αξηζκό ηνπηθώλ ελδεκηθώλ εηδώλ Θεξκά Σεκεία πςεινύ ελδεκηζκνύ (hot spots of high endemicity): Τα πην ελδηαθέξνληα γηα ηε δηαηήξεζε ηεο βηνπνηθηιόηεηαο Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 57

Θεξκά Σεκεία (Hotspots) & Σπλδπαζκέλε Αθζνλία Τν 1.4% ηεο ρέξζνπ πεξηέρεη ην 60% ηεο ρεξζαίαο πνηθηιόηεηαο Η Σπλδπαζκέλε Αθζνλία Δηδώλ Οηθνγελεηώλ Σπεξκαηνθύησλ, Ακθηβίσλ, Δξπεηώλ θαη Θειαζηηθώλ Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 58

Θεξκά Σεκεία (Hotspots) Γύν βαζηθά εξσηήκαηα: Πόζν θαιά κπνξνύκε λα εληνπίζνπκε/πξνβιέςνπκε ηελ έληαζε θαη ηε ζέζε ησλ ζεξκώλ ζεκείσλ γηα κηα ζπγθεθξηκέλε ηαμηλνκηθή νκάδα; Σε πνην βαζκό δηαθέξνπλ ή επηθαιύπηνληαη ηα ζεξκά ζεκεία ησλ δηαθνξεηηθώλ ηαμηλνκηθώλ νκάδσλ; Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 59

Θεξκά Σεκεία (Hotspots) Αμηόπηζηεο εθηηκήζεηο κόλν γηα θάπνηα εύθνια παξαηεξνύκελα ηάμα, π.ρ. Πηελά Οη EBAs (endemic bird areas) δελ είλαη ηπραία θαηαλεκεκέλεο αιιά εληνπίδνληαη ζηηο ηξνπηθέο πεξηνρέο Γπζαλάινγα κεγάινο αξηζκόο EBAs ππάξρεη ζηα λεζηά Τα λεζηά θαιύπηνπλ < 10 % ηεο επηθάλεηαο ηεο Γεο Σρεδόλ νη κηζέο EBAs είλαη λεζησηηθέο islands cover < 10 % of the earth s area nearly half of all EB A s are insular Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 60

Θεξκά Σεκεία (Hotspots) Απαληήζεηο ζηελ 1 ε εξώηεζε: Τνπιάρηζηνλ γηα ηα θαιά κειεηεκέλα πηελά ε έληαζε ησλ ζεξκώλ ζεκείσλ ηνπο είλαη πςειή Η ζπλνιηθή έθηαζε πνπ θαηαιακβάλνπλ όιεο νη EBAs: 6.5 εθαηνκκύξηα km 2 Μόιηο < 5% ηεο ζπλνιηθήο ρεξζαίαο επηθάλεηαο ηεο Γεο παξέρεη ελδηαίηεκα γηα ηελ πιεηνλόηεηα ησλ πην απεηινύκελσλ εηδώλ πηελώλ Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 61

Θεξκά Σεκεία (Hotspots) 2 ο επώηημα: Σε πνην βαζκό δηαθέξνπλ ή επηθαιύπηνληαη ηα ζεξκά ζεκεία ησλ δηαθνξεηηθώλ ηαμηλνκηθώλ νκάδσλ; Κενηπική Αμεπική: νη πεξηνρέο ελδεκηζκνύ ησλ πηελώλ αληηζηνηρνύλ κε απηέο ησλ εξπεηώλ θαη ησλ ακθηβίσλ αιιά ιηγόηεξν κε απηέο ησλ ιεπηδνπηέξσλ Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 62

Θεξκά Σεκεία (Hotspots) Αθπική: Οι πεπιοσέρ ενδημιζμού είναι παπόμοιερ για αμθίβια, και θηλαζηικά. Τα πηηνά και ηα θςηά έσοςν επιπλέον θεπμά ζημεία B irds A m phibians M am m als Plants Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 63

Μαδηθέο Δμαθαλίζεηο... Εξαθανίζειρ Πεπμίος (225 mya) 95% ησλ ζαιάζζησλ εηδώλ εμαθαλίζηεθαλ Παγθόζκηα ςύμε εμαηηίαο ησλ εθαηζηείσλ Σπξξίθλσζε ησλ παξάθηησλ ελδηαηηεκάησλ πνπ ζρεηίδεηαη κε ην ζρεκαηηζκό ηεο ππεξεπείξνπ Παλγαίαο Εξαθανίζειρ Κπηηιδικού (65 mya) Δμαθάληζε ηνπ 70 % όισλ ησλ εηδώλ (θαη ησλ δεηλνζαύξσλ) Παγθόζκηα ςύμε Πλειζηοκαινικέρ εξαθανίζειρ (10,000 to 12,000 mya) Δμαθάληζε κεγαπαλίδαο Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 64

Δπνηθηζκόο, Δμαθάληζε & Δλαιιαγή εηδώλ Η Θεωπία ηηρ Ιζοπποπίαρ ζηε Νεζησηηθή Βηνγεσγξαθία (MacArthur & Wilson, 1967): Η απνκόλσζε επεξεάδεη ην ξπζκό επνίθηζεο Η έθηαζε επεξεάδεη ην ξπζκό εμαθάληζεο Εναλλαγή ειδών: κέζσ επνηθηζκνύ αληηθαζίζηαληαη ηα είδε πνπ εμαθαλίδνληαη Η αθζνλία ησλ εηδώλ: δπλακηθή ηζνξξνπία κεηαμύ ξπζκνύ επνίθηζεο θαη εμαθάληζεο Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 65

Αίηηα ησλ Πξνηύπσλ Έρνπλ πξνηαζεί ηνπιάρηζηνλ 25 κεραληζκνί γηα ηελ εξκελεία ησλ πξνηύπσλ πνπ ζπκπεξηιακβάλνπλ: Δμειηθηηθή ηζηνξία Κιηκαηηθή πνηθηιόηεηα (ζεξκνθξαζία, βξνρόπησζε, παξαγσγηθόηεηα) Γλσξίζκαηα ησλ εηδώλ Καλόλαο ηνπ Bergman: ην ζσκαηηθό κέγεζνο κεηώλεηαη πξνο ην ηζεκεξηλό Ο θαλόλαο ηνπ Rapoport: ην εύξνο εμάπισζεο κεηώλεηαη πξνο ηνλ ηζεκεξηλό Δηεξνγέλεηα ελδηαηηεκάησλ Τύρε Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 66

Αίηηα ησλ Πξνηύπσλ Υποθέζειρ μη-ιζοπποπίαρ Ιζηοπικέρ διαηαπασέρ: Τα ελδηαηηήκαηα πνπ έρνπλ ππνζηεί ηζηνξηθέο αιιαγέο θαη δηαηαξαρέο (παγεηώλεο, θιηκαηηθέο αιιαγέο, γεσινγηθέο θαηαζηξνθέο) είλαη ππν-θνξεζκέλα γηαηί δελ ππήξρε επαξθήο ρξόλνο γηα ηα είδε ώζηε λα επνηθίζνπλ θαη λα πξνζαξκνζηνύλ. Υποθέζειρ ιζοπποπίαρ Παπαγωγικόηηηα: Όζν κεγαιύηεξε είλαη ε δηαζεζηκόηεηα ηεο ρξεζηκνπνηήζηκεο ελέξγεηαο, ηόζν κεγαιύηεξνο είλαη ν αξηζκόο ησλ εηδώλ πνπ κπνξνύλ λα ππνζηεξηρζνύλ όζν θαη ν βαζκόο ηεο εμεηδίθεπζεο ησλ εηδώλ πνπ ζπλππάξρνπλ Ανηιξοόηηηα: Μηθξά, απνκνλσκέλα, εθήκεξα ελδηαηηήκαηα ή ελδηαηηήκαηα ππό αθξαίεο ζπλζήθεο, έρνπλ ρακειόηεξνπο ξπζκνύο επνίθηζεο ή πςειόηεξνπο ξπζκνύο εμαθάληζεο από όηη κεγάια, ζπλερή, κόληκα θαη ζηαζεξά ελδηαηηήκαηα Κλιμαηική ζηαθεπόηηηα: Τν θπκαηλόκελν πεξηβάιινλ κπνξεί λα εκπνδίζεη ηελ εμεηδίθεπζε ή λα απμήζεη ην ξπζκό εμαθάληζεο, ελώ ζε ζηαζεξό πεξηβάιινλ ηα είδε κπνξνύλ λα εμεηδηθεπηνύλ ζε πξνβιέςηκνπο πόξνπο θαη λα παξακείλνπλ όηαλ είλαη ζπάληνη. Εηεπογένεια ενδιαιηημάηων: Όηαλ ε θπζηθή δνκή ηνπ ελδηαηηήκαηνο είλαη πνηθίιε ηόηε επηηξέπεηαη πην «ιεπηή» ππνδηαίξεζε ησλ πεξηνξηζηηθώλ πόξσλ κε απνηέιεζκα κεγαιύηεξε εμεηδίθεπζε. Έκηαζη: Μεγάιεο κε απνκνλσκέλεο πεξηνρέο έρνπλ όρη κόλν πεξηζζόηεξα είδε (πςειή γ-πνηθηιόηεηα) αιιά θαη πεξηζζόηεξα είδε αλά ελδηαίηεκα (πςειόηεξε α-πνηθηιόηεηα) από όηη κηθξόηεξεο θαη απνκνλσκέλεο πεξηνρέο. Δια-ειδικέρ αλληλεπιδπάζειρ: Ο αληαγσληζκόο, ε ζήξεπζε ή ε ακνηβαηόηεηα πξνάγνπλ ηε ζπλύπαξμε θαη ηελ εμεηδίθεπζε. Ρςθμοί ειδογένεζηρ και εξαθάνιζηρ: Σηνπο ηξνπηθνύο νη ζρεηηθνί ξπζκνί εμαθάληζεο είλαη κηθξόηεξνη θαη νη ξπζκνί εηδνγέλεζεο πςειόηεξνη από όηη ζε άιια γεσγξαθηθά πιάηε. Βηνγεωγξαθία - Σίλνο Γθηώθαο - Παλ. Παηξώλ - Τκ. Βηνινγίαο - 2018 67