Δοσιμετρία προσωπικού σε επεμβατικές τεχνικές: δόσεις, βλάβες και μέτρα προστασίας για τον φακό των οφθαλμών των επαγγελματικά εκτιθέμενων

Δοσιμετρία προσωπικού σε επεμβατικές τεχνικές: δόσεις, βλάβες και μέτρα προστασίας για τον φακό των οφθαλμών των επαγγελματικά εκτιθέμενων 10 Φεβρουαρίου 2018 Αγάπη Πλουσή Ακτινοφυσικός Ιατρικής Β Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ

CorneTo et al. 2016. The contribu`on of IC procedures to the popula`on radia`on dose in a health care level I representa`ve region

Συσχέτιση ακτινοβολίας- καταρράκτη Henk et al. 1993. Int J Radiant Oncol Biol Phys. Radia`on dose to the lens and cataract forma`on Brown NP 1997, Br J Opthalmol. The lens is more sensi`ve to radia`on that we had believed Vano et al. 2008, Radiology. Eye lens exposure to radia`on in interven`onal suite: cau`on is warranted Chodick et al. 2008. Am J Epidemiol. Risk of cataract a er exposure to low doses of ionizing radia`on: a 20- year prospec`ve cohort study among US radiologic technologists

Καταρράκτης Θόλωση- αδιαφάνεια του φακού των οφθαλμών

Καταρράκτης o o Συμπτώματα: ² μειωμένη (θολή) όραση (μακρινή ή κοντινή) ² εξασθενημένη χρωματική αντίληψη (color percep`on) ² θάμβος ή αισθητά μειωμένη ευαισθησία αντίθεσης (contrast sensi`vity) ² αισθητά μειωμένη νυχτερινή όραση (night vision) ² φωτοευαισθησία (φωτοφοβία) ² λάμψεις, αντανακλάσεις και φωτοστέφανα (άλως) Αίτια: ηλικία, τραύμα, φλεγμονή, μεταβολικές διαταραχές (διαβήτης), διατροφή, φάρμακα (κορτιζόνη), ακτινοβολία

Τύποι καταρράκτη Πυρηνικός (Nuclear) Φλοιώδης (Cor`cal) Οπίσθιος Υποκαψικός - ΟΠΥΚ (Posterior Subcapular- PSC)

Τύποι καταρράκτη: Πυρηνικός o Εμφανίζεται ως σκλήρυνση και κιτρίνισμα του πυρήνα του φακού o Ο ασθενής εμφανίζει δυσκολία στην διάκριση των αποχρώσεων του μπλε o Συνδέεται κυρίως με την ηλικία

Τύποι καταρράκτη: Φλοιώδης o Οφείλεται σε αλλαγές στην ιοντική σύσταση του φλοιού του φακού o Οι θολερότητες δημιουργούν συνήθως σφηνοειδείς ή ακτινωτές σκιάσεις

Τύποι καταρράκτη: Οπίσθιος υποκαψικός (ΟΠΥΚ) o Εντοπίζεται στην οπίσθια φλοιώδη στιβάδα o Σε πρώιμο στάδιο εμφανίζεται ως ελαφρύς ιριδισμός και σε προχωρημένα στάδια ως κοκκιώδεις θολερότητες

Διαφέρει ο καταρράκτης που οφείλεται στην ακτινοβολία?

Source: htps://rpop.iaea.org/rpop/rpop/content/informa`onfor/healthprofessionals/6_otherclinicalspeciali`es/radia`on- cataract/ Radia`on- and_cataract.htm

Εμφάνιση καταρράκτη σε επεμβατικούς ιατρούς Radio- induced crystalline lens opacity in an interven`onal radiologist submited to high levels of radia`on using an X- ray tube above the table. Region 1, indicates posterior subcapsular opacity; Region 2, perinuclear punctate opaci`es. Vano et al. Lens Injuries induced by occupa`onal exposure in non- op`mized interven`onal radiology laboratories. BJR 1998 Jul 71(847):728-33

Εμφάνιση καταρράκτη σε επεμβατικούς ιατρούς Subcapsular posterior cataract observed by slit lamp biomicroscopy using direct illumina`on, noted a er 22 years of work in a catheteriza`on laboratory. Vano et al. Radia`on- associated lens opaci`es in catheteriza`on personnel: results of a survey and direct assessments. J Vasc Interv Radiol. 2013 Feb;24(2):197-204.

Όριο δόσης στο φακό των οφθαλμών Annual dose limit (msv) Single brief exposure (Gy) Threshold (Gy) Frac`onated exposures (Gy) 150* 0.5-2.0 for detectable opaci`es 5.0 for cataract 5.0 for detectable opaci`es 8.0 for cataract * This limit is currently reviewed by an ICRP Task Group ICRP 103: The 2007 Recommenda`ons of the Interna`onal Commission on Radiological Protec`on

Όριο δόσης στο φακό των οφθαλμών Annual dose limit (msv) Single brief exposure (Gy) Threshold (Gy) Frac`onated exposures (Gy) 150 0.5-2.0 for detectable opaci`es 5.0 for cataract 5.0 for detectable opaci`es 8.0 for cataract 20 0.5 Gy ICRP- 118 (2012): ICRP Statement on Tissue Reac:ons / Early and Late Effects of Radia:on in Normal Tissues and Organs Threshold Doses for Tissue Reac:ons in a Radia:on Protec:on Context

Άρθρο 9, παρ. 3(α) Το όριο της ισοδύναμης δόσης για τους φακούς των οφθαλμών είναι 20 msv ανά έτος ή 100 msv κατά τη διάρκεια πέντε συνεχόμενων ετών με την επιφύλαξη της μέγιστης δόσης των 50 msv σε ένα μεμονωμένο έτος, όπως ορίζεται στην εθνική νομοθεσία

Πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες Author Popula`on Cataract threshold Nakashima et al. 2006 730 atomic bomb survivors 0.6 Sv for cor`cal cataract 0.7 Sv for PSC Neriishi et al. 2007 3761 atomic bomb survivors 0.1-0.8 Gy Worgul et al. 2008 8.607 Chernobyl clean- up workers PS changes and cor`cal cataract, <1 Gy Chodick et al. 2008 35.705 radiologic technologists Any cataract, No apparent threshold

Πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες Author Popula`on Cataract threshold Nakashima et al. 2006 730 atomic bomb survivors 0.6 Sv for cor`cal cataract 0.7 Sv for PSC Neriishi et al. 2007 3761 atomic bomb survivors 0.1-0.8 Gy Worgul et al. 2008 8.607 Chernobyl clean- up workers PS changes and cor`cal cataract, <1 Gy Chodick et al. 2008 35.705 radiologic technologists Any cataract, No apparent threshold

Δόση ακτινοβολίας στους φακούς των οφθαλμών ORAMED project (Op`miza`on of RAdia`on protec`on for MEDical staff, 2008-2011) o 6 Ευρωπαϊκές χώρες, 1300 επεμβατικές καρδιολογικές και ακτινολογικές διαδικασίες o Δόση στο φακό των οφθαλμών: 10 μsv 4 msv ανά διαδικασία o Αθροιστική ετήσια δόση στο φακό των οφθαλμών: <1 msv 150 msv o 24% των ιατρών ξεπερνά το νέο ετήσιο όριο δόσης για το φακό των οφθαλμών

Δόση ακτινοβολίας στους φακούς των οφθαλμών O CLOCK study (Occupa`onal Cataracts and Lens Opaci`es in interven`onal Cardiology, 2009-2011) o Πολυκεντρική μελέτη, 106 επεμβατικοί καρδιολόγοι / 99 γκρουπ ελέγχου o Η εμφάνιση φλοιώδους και πυρηνικού καταρράκτη δεν διέφερε σημαντικά ανάμεσα στα δύο γκρουπ o Η συχνότητα εμφάνισης ΟΠΥΚ ήταν 3πλάσια στους καρδιολόγους σε σχέση με το γκρουπ ελέγχου (17% vs 5%) o Το 10% των καρδιολόγων δεν είχε χρησιμοποιήσει ποτέ ακτινοπροστατευτικά γυαλιά

ανά διαδικασία

Δόση ακτινοβολίας στους φακούς των οφθαλμών Εξαρτάται από: o το είδος της επεμβατικής διαδικασίας o τις παραμέτρους έκθεσης (kvp, mas, fluoroscopy `me, magnifica`on) o το μέγεθος του ασθενούς o την προβολή, την απόσταση και τη θέση της λυχνίας o τη θέση του ιατρού o το φόρτο εργασίας o τη χρήση του ακτινοπροστατευτικού εξοπλισμού

Schueler B. et al. An inves`ga`on of operator exposure in interven`onal radiology. RadioGraphics. 2006;26:1533-1541.

Schueler BA. Operator shielding: how and why. Techniques in Vascular and Interven`onal Radiology. 2010;13:167-171

Μέσα ακτινοπροστασίας για τα μάτια

Μέσα ακτινοπροστασίας για τα μάτια o Η χρήση ακτινοπροστατευτικών γυαλιών μπορεί να μειώσει τη δόση στους οφθαλμούς σε ποσοστό 83-90%. o Τα ακτινοπροστατευτικά γυαλιά πρέπει να έχουν πλαϊνή σκίαση. o Πάχος ακτινοπροστατευτικών γυαλιών μεγαλύτερο από 0.5 mm Pb δεν προσφέρει σημαντική περαιτέρω μείωση της δόσης.

Μέσα ακτινοπροστασίας για τα μάτια Half- face mask Full- face mask

Vanhavere et al 2012. ORAMED: Op`miza`on of Radia`on Protec`on of Medical Staff. EURADOS Report 2012 Χρήση ακτινοπροστατευτικού εξοπλισμού 501 περιπτώσεις ακτινοπροστατευτικός εξοπλισμός χώρου 501 περιπτώσεις προσωπικός ακτινοπροστατευτικός εξοπλισμός

Δοσίμετρα ματιού

Τι απαιτείται... o Συνεχής εκπαίδευση και κατάρτιση: Το προσωπικό πρέπει να έχει επαρκείς γνώσεις σε θέματα ακτινοπροστασίας και βασικές γνώσεις της τεχνολογίας κάθε μηχανήματος. o Διαθεσιμότητα και σωστή χρήση του ατομικού ακτινοπροστατευτικού εξοπλισμού και του εξοπλισμού χώρου. o Προγράμματα διασφάλισης ποιότητας: Διασφαλίζουν υψηλή ποιότητα εικόνας με τη λιγότερη δυνατή έκθεση του ασθενούς σε ακτινοβολία.

Συμπεράσματα Οι νέες θεωρήσεις σχετικά με τη δόση της ακτινοβολίας στο φακό των οφθαλμών απαιτούν: o Περισσότερες επιδημιολογικές μελέτες, ειδικά σε χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας, ώστε να έχουμε μια πιο σαφή εικόνα για το αν ο καταρράκτης που σχετίζεται με την ακτινοβολία είναι καθορισμένο ή στοχαστικό αποτέλεσμα. o Δημιουργία μιας αποτελεσματικής μεθόδου για τη δοσιμετρία του φακού των ματιών στην κλινική ρουτίνα.

Ενδεικτική βιβλιογραφία o Ciraj- Bjelac O et al. (2010). Risk for radia`on- induced cataract for staff in interven`onal cardiology: is there reason for concern? Catheter Cardiovasc Interv, 76(6): 826-34 o Vano E et al. (2010). Radia`on cataract risk in interven`onal cardiology personnel. Radiat Res, 174(4):490-5. o Nakashima E et al (2006). A reanalysis of atomic- bomb cataract data, 2000 2002: a threshold analysis. Health Phys, 90:154 160. o Neriishi K et al. (2007). Postopera`ve cataract cases among atomic bomb survivors: radia`on dose response and threshold. Radiat. Res. 168:404 408. o Worgul B.V et al. (2008). Cataracts among Chernobyl clean- up workers: Implica`ons regarding permissible eye exposures. Radiat. Res, 167, 233 243. o Chodick G et al. (2008). Risk of cataract a er exposure to low doses of ionizing. radia`on: a 20- year prospec`ve cohort study among US radiologic technologists. Am J Epidemiol, 168(6):620-31 o Efstathopoulos E.P et al., (2011). Occupa`onal radia`on doses to the extremi`es and the eyes in interven`onal radiology and cardiology procedures. Br J Radiol. 84(997):70-7. o Jacob S et al. (2013). Eye lens radia`on exposure to interven`onal cardiologists: a retrospec`ve assessment of cumula`ve doses. Radiat Prot Dosimetry, 153(3): 282-93. o Vano E et al. (2013). Radia`on- associated lens opaci`es in catheteriza`on personnel: results of a survey and direct assessments. J Vasc Interv Radiol, 24(2): 197-204. o Vanhavere F. et al. (2012). ORAMED: Op`miza`on of Radia`on Protec`on for Medical Staff. 7 th EURADOS Report 2012. ISSN 2226-8057. ISBN 978-3- 943701-01- 2. o Omar A et al. (2017). Assessment of the occupa`onal eye lens dose for clinical staff in interven`onal radiology, cardiology and neuroradiology. Journal of radiological Protec`on, 37(1) o Haga Y. et al. (2017). Occupa`onal eye dose in interven`onal cardiology procedures. Scien`fic Reports, 569 o Ciraj- Bjelac O. et al. (2016). Occupa`onal Exposure of the Eye Lens in Interven`onal Procedures: How to Assess and Manage Radia`on Dose. J Am Coll Radiol. 2016 Nov;13(11):1347-1353.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! Monet s Japanese bridge before (1899) and a er (1918-1924) the incidence of cataract