arnold Ciqobavas sakitxavebi XXV
|
|
- Ἰσμήνη Γιαννόπουλος
- 5 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 arnold Ciqobavas sakitxavebi XXV
2 ivane JavaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti arnold Ciqobavas saxelobis enatmecnierebis instituti arnold Ciqo qoba bavas saki kitxa Txave vebi XXV 2014 wlis aprili masalebi Tbilisi
3 samecniero sesia gaimarteba arn. Ciqobavas saxelobis enatmec mecni niere rebis insti stitu tutis tis sxdoma mata darbaz bazsi (p. ingorokvas quca #8, meore sartuli) r e g l a m e n t i momxsenebels _ 10 wuti msjelobasi monawiles _ 3 wuti redaqtori _ v. Senge ngelia arn. Ciqobavas saxelobis enatmecnierebis instituti ISBN 2
4 musa Saobis gegma 14 apri rili li, 11 saati v. Sengelia, fragmentebi mogonebidan akademikos arnold Ciqobavaze a. arabuli, kidev ertxel gasuli saukunis saenatmecniero diskusiis Sesaxeb m. suxisvili, kauzativi nazmnar saxelebsi r. WikaZe, martivi winadadebis Sedgenilobis mecnieruli Seswavlis sataveebtan g. gogolasvili, e xmovniani zmnuri fuzeebi qartulsi n. WoxoneliZe,marTulmsazRvreliani xalxuri leqsikuri Sesityvebebi da frazeologizmebi r. inanisvilis enis mixedvit T. lomtaze, qartul-ebrauli leqsikuri kontaqtebisatvis n. xaxiasvili, dager gersva sityvis istoriisatvis n. jorbenaze, termin `ortografiulisa~ da leqsikonta kvalifikacia-klasifikaciis sakitxisatvis qartulsi l. kelauraze, amosavali pirdapiri obieqtisa da finaluri subieqtis mravlobitobis /en en/ nisnis rekonstruqciisatvis saertoqartvelursi m. jrarkava, erti semantikuri jgufis zmnata morfologiuri saxe megrulsa da lazursi r. kanarkovski (krakovi), adamianis sxeulis nawilta saxelwodebani ubixursi 3
5 15 apri rili li, 11 saati n. mawavariani, zmnis satanao kategoriis warmoebis kvali qartulsi s. omiaze, ndobisa da undoblobis signalebi lingvopragmatikuli TvalsazrisiT m. robaqize, `maw~ ZirisaTvis qartul da somxur enebsi T. gvancelaze, pirisa da gramatikuli klasis nisanta gaxmovanebis wesebi afxazur enasi m. tuskia, T. vaúaraze, nasaxelar zmnata warmoqmnis Taviseburebani qartulsi f. afxaize, ferta saxelebis semantikis SepirispirebiTi kvlevistvis n. surmava, -ve nawilakis ucnobi funqciisatvis qartvel ebraelta metyvelebasi r. gersamia, qartvelur enata fonosemantikuri leqsikis Seswavlis sataveebtan k. mitagvaria, sityva h Cerqezul sakutar saxelebsi m. ciskarisvili, warmomsobi gramatikidan sintaqsis X-bar Teoriamde x. yandasvili, mravalgzisobis kategoriis gamoxatvis cvlilebisatvis _ organuli warmoebidan arwerit warmoebaze gadasvla 4
6 16 apri rili li, 11 saati m. Rlonti, qartuli eqskluzivis sarvtismetyvelo aspeqtebi m. ÓaRliani, rtul zmniswinta yvela SesaZlo kombinacia svanursi l. giglemiani, m. sarliani, n. SavreSiani, pirobitdamokidebuli winadadebis kavsirta morfo-sintaqsuri analizi svanursi m. labartyava, reklama-abrebis warwerata martlwerisatvis proeq eqti `me megrul grul-la lazu zuri fraze zeolo logia gia~ n. foniava, idiomis cnebisatvis qartul samecniero literaturasi e. Sengelia, dixa `miwa~ leqsemis Semcveli idiomebisa- Tvis megrulsi v. Sengelia, frazeologizmi da kompoziti megrulsi c. j a n j R a v a, florastan dakavsirebuli leqsikuri erteulebi megrul idiomebsi proeq eqti `qar qartu Tuli saxel xelmwi mwifo enis ofici cialur lur-sa saqmi qmiani sfero ro~ T. vasakize, erti tipis danartian saxelta martlwerisatvis T. burwulaze, erti saxis punqtuaciuri uzustobisa- Tvis rtul qvewyobil winadadebasi proeq eqti `qartuli enis sityvat tyvatse Sexame xameba bata eleqtro tronu nuli leqsi siko koni ni~ a. arabuli, T. vasakize, T. burwulaze, abreviaturebis formawarmoebis sakitxi 5
7 17 apri rili li, 11 saati i. CantlaZe, sisv- > wiwv-/sisn sisn- fuzeta urtiertmimartebisatvis mcenareta nominaciebsi T. maxaroblize, saqartvelosi mcxovrebi yruta Temis lingvisturi identoba m. Cuxua, saxelzmnis warmoebis zogi sakitxisatvis lazurmegrulsi q. margiani-subari, myofadusrulis struqturul-semantikuri analizi svanursi da misi qartuli ganmartebis problema n. ardoteli,*e xmovnis rekonstruqciisatvis xunzur-andiur-didour enebsi S. gabeskiria, zogierti mosazreba `efxistyaosnis~ sakutari saxelebisa da poemis Seqmnis TariRis Sesaxeb n. wuleiskiri, `enobrivi veli~ da enata Sinaarsobrivi kvlevis problema r. lolua, uvularuli Tanxmovnebi kavkasiis albanursi da mati saertolezgiuri Sesatyvisobani m. b u k i a, megruli mwyemsuri leqsika `Sinamrewvelobis... masalebsi~ n. otinasvili, atenis xeobis toponimikur-onomastikuri masalebi c. gogebasvili, ruxi feri svanursi n. nakani, svanuri floristuli leqsikis Sesaxeb 6
8 avtan Tandil arabu buli kidev ertxel gasu suli sauku kunis saenat natmec mecni niero disku kusi siis is Sesa saxeb cnobili saenatmecniero diskusia, romelic 1950 wlis 9 maiss gaixsna gazet `pravdasi~ gamoqveynebuli arn. Ciqobavas werilit `sabwota enatmecnierebis zogierti sakitxis Sesaxeb~ (sadiskusio statia), samartlianad itvleba gadamwyvet momentad sabwota enatmecnierebis ganvitarebis gzaze da es faqti gansakutrebul wvlilad miicneva arnold Ciqobavas mravalmxriv samecniero morvaweobasi; amas TiTqmis ugamonaklisod arnisnavda yvela _ saqartvelosic da mis farglebs garetac. magalitad, v. a. zvegincevi 1989 wels werda (ВАН СССР, #12): `Tavisi kutvnili unda miegos arn. Ciqobavas mecnierul gambedaobas, romelmac mkvetrad kritikuli Sefaseba misca enis Sesaxeb `axal mozrvrebas~... saxeldobr a. s. Ciqobavas statiit daiwyo is gardamtexi procesi, romelmac moaxdina aseti uzarmazari gavlena sabwo- Ta enatmecnierebis Semdgom ganvitarebaze~... Tu droisa da sivrcis istoriuli ganzomilebit SevafasebT arnisnul diskusias, gvaqvs safuzveli, kidev ertxel vcadot kritikulad gaviazrot am kampaniis namdvili (ara _ deklarirebuli, aramed _ dafaruli da Sorsgamiznuli) motivacia; anu davsvat kitxva: ramdenad iyo motivirebuli es diskusia sakutriv lingvisturi interesebit? kerzod: diskusia ixsneba 1950 wels, roca sabwour sivrcesic da, gansakutrebit, qartul enatmecnierebasi ara mxolod sakmaod mkvidrad aqvs fesvebi gadgmuli msoflio Teoriul monapovrebs, aramed es Teoriebi praqtikulad aris realizebuli cnobil enatmecnierta fundamentur nasromebsi. sxvas rom Tavi davanebot, ukve 20-iani wlebidan, erovnuli universitetis morvaweobis dasawyisidanve uryevad modis akaki Sani- Zis, giorgi axvledianis, ioseb yifsizis, arnold Ciqobavas fu- 7
9 Zemdebeli kvlevebi arweritsa Tu SedarebiT enatmecnierebasi; saxeldobr: a. SaniZis monografia piris nisnebis Sesaxeb, misi gramatikuli mozrvreba... g. axvledianis zogadi fonetikis safuzvlebi; arn. Ciqobavas `martivi winadadebis problema~, `SedarebiTi leqsikoni~, zogadenatmecnieruli saxelmzrvanelo nasromebi... Tanac am (diskusiis) droisatvis, martalia, ideologiurad sasisi, magram ukve askarad karikaturuli forma aqvs mi- Rebuli marizmis `acrdils~... gavixsenot: arn Ciqobavas kritikuli patosit gamswvaluli moxseneba jer kidev diskusiamde 10 wlit adre aqvs rusetsi wakitxuli da 1941 wels amoqveynebuli (Проблема языка, как предмета лингвистики в свете основных задач советского языкознания:... VII. акад. Н. Я. Марр о сущности языка. _ Изв. ИЯИМК, 1941, т. 10). amitomac unda vivaraudot, rom wmindad lingvisturi Sexedulebebis SidasabWouri kolizia diskusiis wamosawyebad mxolod sababs warmoadgenda, romlis ukanac seriozuli ideologiuri mizani iyo dafaruli. vfiqrobt, es ganazraxi dres arctu Zneli wasakitxia... n. maris SexedulebebTan polemikis wmindad enatmecnierul aspeqtebs samecniero-pedagogiuri sazogadoeba ZiriTadad icnobs arn. Ciqobavas ori qrestomatiuli nasromit, romeltagan erti jer kidev 1926 wels gamoqveynda ( recenzia Sromaze: Н. Марр, Грамматика древнелитературного грузинского языка. _ mimomxilveli, I, tf. 1926), xolo meore _ wels (zemodasaxelebuli nasromi). magram misive Sexedulebebi enis rolisa da adgilis gaazrebisatvis sazogadoebis (eris) istoriul-socialuri ganvitarebis processi, kerzod, miseuli waki- Txva sabwota ideologiis metaurta Sexedulebebisa am sfero- Si izleva imis danaxvis SesaZleblobas, rom, rogorc Cans, im urtules vitarebasi, pirsisxliani rusuli leninizmis pirobebsi, moinaxa gza erovnuli enebis dacvisa da ganvitarebisa. es gansakutrebit reliefurad Cans im SemTxvevebSi, rodesac arn. Ciqobava usualod upirispirebs ertmanets n. mari- 8
10 sa da komunisturi qveynis beladis Sexedulebebs erovnuli enebis bedis Sesaxeb e. w. ganvitarebuli socializmis pirobeb- Si. magalitad, mecnieri 1951 wels stalinis enatmecnieruli mozrvrebisadmi mizrvnil sagangebo vrcel nasromsi swored am xerxs mimartavs: `rogorc cnobilia, _ werda arn. Ciqobava, _ n. mari aucileblad Tvlida migvemarta xelovnuri zomebisa- Tvis ertian enaze gadasvlis procesis dasacqareblad~ (`Труды И. В. Сталина по вопросам языкознания...~, gv. 26) da, sxvata Soris, mohyavda 1927 (!) wels gamoqveynebuli misi werilis (`К вопросу об едином языке~, gv. 398) satanado amonaridi: `CvenTvis... calkeuli enebis ganvitareba momavali ertiani enis mimartulebit saewvo ar aris, aseve is, rom kacobriobam, midis ra saerto meurneobisa da uklaso sazogadoebisaken, SeuZlebelia xelovnuri zomebi, mecnierulad damusavebuli, ar miiros am msoflio procesis dasacqareblad.~ n. maris am askarad ideologiurad motivirebul gancxadebebs qartveli mecnieri upirispirebs stalinis mrisxane avtoritets, romlis daskvnitac nacionaluri enebis kvdomaze saubari adrea `proletariatis diqtaturis~ msoflio masstabit gamarjvebis Semdegac ki: `araswori iqneboda gvefiqra, rom erovnul gansxvavebata ganadgureba da erovnuli enebis kvdoma moxdeba msoflio imperializmis damarcxebistanave, erti dartymit, ase vtqvat, zemodan direqtivebis gzit. am Sexedulebaze mcdari araferia... aseti politika iqneboda asimilaciis politikis Tanaswori~... `mcdari iqneboda gvefiqra, rom proletariatis msoflio diqtaturis pirveli etapi iqneba dasawyisi erovnebata da erovnuli enebis kvdomisa. piriqit, pirveli etapi, romlis ganmavlobasic sabolood iqneba likvidirebuli nacionaluri Cagvra, iqneba etapi adre dacagruli erebisa da erovnuli enebis zrdisa da gafurcqvnisa, etapi erebis Tanasworuflebianobis ganmtkicebisa~... diskusiissemdgomi patosis garkveuli mimartulebit ganvitarebis gatvaliswinebit, savaraudoa, rom swored erovnuli 9
11 enebis saarsebo interesi edo safuzvlad sabwota imperiis ganvitarebis garkveul etapze `saenatmecniero diskusiis~ warmar- Tvas, xolo amisi ideologiuri safuzveli Seqmna enis askarad mizanmimartulma gamoyvanam `bazisi-zednasenis~ kategoriebis yovlismomcveli diqotomiidan. n. maris `axali enatmecnieruli Teoria~, marqsistul-leninuri safuzvlebis arctu usafuzvlo mosveliebit, enas warmoacens rogorc zednasen kategorias da, aqedan gamomdinare, yoveli erovnuli ena aris klasobrivi; araklasobrivi enebi arc arsebula da arc arsebobs. es `bednieri xana~ iqneba kutvnileba momavlis uklaso sazogadoebisa da es momavali, cxadia, erti saerto enisatvis aris gamzadebuli! stalinuris saxelit cnobili pozicia kardinalurad upirispirdeba am ideologiurad sakmaod ganmtkicebul Sexedulebas, vinaidan safuzvelsive cvlis enisadmi zemomititebuli diqotomiuri sazomit midgomas: `ena ar SeiZleba mivakutvnot arc bazisuri da arc zednasenuri movlenebis rigs. is aseve ar SeiZleba mivakutvnot bazissa da zednasens Soris `Sualedur~ movlenebs, radganac aseti `Sualeduri~ movlenebi ar arsebobs~ (`marqsizmi da enatmecn. sakitxebi~, 1950). Tu am koncefciis dasabutebisatvis Tvalis gadevnebas vcdit, davrwmundebit, rom is ufro politikuri nebis gamoxatvas (deklaracias) warmoadgens, vidre mecnierul debulebas. am mxriv friad nisandoblivia axali ideis arn. Ciqobavaseuli daxasiateba: `SesaZlebloba iseti sazogadoebrivi movlenis arsebobisa, romelic arc baziss ganekutvneba da arc zednasens, ar iyo dasvebuli marqsistuli filosofiis specialistebis mier. magram armocnda, rom aseti movlena SesaZlebelia: SemoqmedebiTi marqsizmis klasikosma i. b. stalinma daasabuta, rom aseti movlena gvaqvs enasi. SesaZlebelia Tu ara sxva sazogadoebrivi movlenebic iyos analogiuri rigisa? rogor dgas sakitxi, kerzod, mecnierebastan, sakutriv, mis konkretul SinaarsTan dakavsirebit? aseti sakitxebi, bunebrivia, axsnas elian marqsistuli filosofiis specialistebisagan~ (`Труды...~, gv. 32). 10
12 nodar ardo dote teli *e xmovnis rekon konstruq struqci ciisa satvis xunzur Zur-an andi diur ur-di dido do- ur enebsi 1. istoriuli *e xunzur-andiur-didour enebsi did ryevas ganicdis da nairgvari refleqsebit aris warmodgenili. garda daviwroebis safuzvelze i-d transformaciisa, igi SeiZleba gardaiqmnas a, o, u saxesxvaobebad, romlebic Cveulebriv kombinaciuri fonetikuri procesebis Sedegad aris warmoqmnili. dasturdeba erti wyebis magalitebi, romlebsic amosavali *e mcireoden cvlilebas ganicdis: xunz. *e>o, and. *e>i (mun.), xvars. *e>i (inx.)... Sesatyvisobis formula, romlis safuzvelzedac xdeba e xmovnis rekonstruqcia, ase gamoiyureba: * xunz. and. botl. Rod. Wam. tind. bagv. kar. axv. sak. did. hin. xvar. bej. e a e/i e e e e e e e e e e/i e/i moviyvant oriode sailustracio magalits: 1) xunz. rata ( cxovelis wina fexi ) : and. rea : botl. rea : Rod. : lel : Wam. ela : tind. : bagv. rela : kar. rea : axv. rea : did. ret¾a : xvars. let¾a (inx. lit¾a) : bej. it¾a ( saxelo, toti ) xeli, xelis mtevani. 2) xunz. weleku (*wekelu) : and. ekir : botl.: Rod. wekir : Wam. wewi : tind. weker : bagv. : eker : kar. iker (<eker) : axv. Weke : did. ceki : hin. ceke : xvars. Ciki : bej. Cike Tikani dasturdeba meore rigis magalitebi, romlebsic pir- 11
13 veladi *e arctu isviatad warmodgenilia zusti distribuciis garese da xsirad monacvleobs imave rigis i xmovantan (and., Wam., tind., bagv., kar...). garda amisa, igi xunzursa da zog andiur enasi a, o, u xmovnebis saxit gvevlineba. SeiZleba gadawrit itqvas, rom amgvari saxesxvaobebi metwilad kombinaciuri fonetikuri procesebis safuzvelze aris warmoqmnili. rac Seexeba didour enebs, aq *e xmovnis refleqsacia SedarebiT natlad aris warmodgenili: sak. did.: hin. i : xvar. e/i : bej. e. sabolood *e-s Sesatyvisobis formula aset saxes miirebs: * xunz. and. botl. Rod. Wam. tind. bagv. kar. axv. sak. did. hin. xvar. bej. e e e/i e/i e/i e/i e/i e/i e/i e/i i i e/i e sailustracio magalitebi: 1) xunz. ibil (<*xebil) : and.: Rod.: bagv. isib <*iseb (asimilaciit): Wam. esib (<*eseb) : tind. eseba : kar. esebo : axv. eseb : sak. did.: hin. Jibra : xvar. Jebla : bej. Seblo (hunz. Seble) `gverdi", `nekni". 2) xunz. ec : and. inci : botl. inca : Rod. icu : Wam. es : tin. eci : bagv. ec : kar..: axv. ece : sak. did. henes : hin. isi : xvar. hio n S (inx. e n S, i n S) : bej. e n S `vasli" da sxv. mist. 3. specialur literaturasi e : i Sesatyvisobisa da mis Semadgenel elementta Sesaxeb azrta sxvadasxvaobaa. e. lomta- Zis koncefciis mixedvit, pirveli rigis i : e Sesatyvisoba e:i Sebrunebuli Sesatyvisobis organuli nawili da misi Tanamoziarea [lomtaze 1994 : ]. e. bokarevi amosaval odenobad wina warmoebis ert-ert (i resp. e) xmovans varaudobs, Tumca, xunzur-andiur-didour enata satanado monacemebis siwrelidan gamomdinare, am Sesatyvisobis genezisis sakitxs Riad tovebs [bokarevi 1959 : ]. d. imnaisvili orive (i:e, 12
14 e:i) SesatyvisobaTa saerto amosavlad e xmovans aradgens [imnaisvili 1963 : 41]. Cven vvara raudobt dobt, rom i : e Sesa satyvi tyviso sobi bisa satvis saer er- To-xun xunzur Zur-an andi diur ur-di dido dour qrono nolo logi giur done neze rekon kon- struir irde deba wina warmoebis bis, mara Rali aweulo lobis i, i xolo e:i e Sesa satyvi tyviso sobi bisa satvis _ amave rigis gis, sasu Sualo aweulo lobis e. e moxsenebasi warmodgenilia am mosazrebis dasabutebis cda. fiqria afxaize ferta saxe xele lebis seman manti tikis SepiS piris rispi pire rebi biti kvlevis vistvis (sinhaluri da qartuli ferebis masalaze) moxsenebasi ganxilulia zogi ZiriTad da araziritad ferta saxelebis semantikuri Taviseburebani sinhalursi, warmodgenilia sinhaluri ferebis satanado Sesatyvisebi qar- Tul enasi. moxseneba miznad isaxavs sinhaluri da qartuli bgeradobit gadmocemul Sinaarss, mis emociuri mxaresa da am ori sxvadasxva enobrivi sazogadoebebis mier sagnobriv konceptualuri midgomebs Soris arsebuli kontrastis da paralelebis dadgenas. sakitxis Seswavlis Teoriuli koncefcia eyrdnoba b. focxuas nasromis `qartuli leqsikologiis~ metodologiur principebs. TiToeuli sinhaluri terminis semantikis axsna eyrdnoba ama Tu im konkretul mnisvnelobas. am SemTxveva- Si Cven vejbickas principi gaviziaret, romlis Tanaxmad, yoveli konkretuli terminis mnisvnelobis gansazrvra TiTqmis SeuZlebelia; SesaZlebelia mxolod warmodgenil iqnas axsna ama Tu im konkretuli mnisvnelobisa (e. soselia, 2009). SepirispirebiTi kvlevis aspeqti itvaliswinebs n. mirianasvilis qar- 13
15 Tul-rusul ferta saxelebis SedarebiT-SeprispirebiTi kvlevis models. moxsenebis kvlevis obieqtia ZiriTadi da araziritadi ferebi sinhalursi da mati Sesatyvisebi qartulsi. leqsikur-semantikuri TvalsazrisiT sinhaluri ferebis saxelebi SeiZleba 3 jgufad daiyos: 1) martivfuziani zedsartavebi; 2) kompozituri agebulebis ferta saxelebi. 3)ramdenime feris termini analitikuri warmoebisa. Cven mier Catarebuli kvleva, bunebrivia, ar aris amomwuravi. winamdebare moxsenebasi SemovifargleT mxolod sinhaleli adamianis cxovrebasi yvelaze ufro aqtualuri qromatuli (speqtris) da aqromatuli ferebis armnisvneli saxelebit. masala eyrdnoba ramdenime TargmniT leqsikons (sinhalur-inglisuri; inglisur-sinhaluri) da cocxali informantebisgan mopovebul magalitebs. kvlevis danarceni etapebi, mat Soris, xarisxis formata warmoebis sakitxi ganxiluli iqneba SemdgomSi. ZiriTadi daskvnebi, romelta dasabutebac moxsenebasi iqneba warmodgenili, asetia: 1) martivi fuzis, kompozituri da arweriti warmoebis ferta saxelebi orsave enasi dasturdeba. 2) 10 sinhalur fers aqvs TiTo Sesatyvisi qartulsi. gansxvavebuli Sesatyvisebi moepoveba ramdenimes. 3) orsave enasi gvxdeba nasesxebi fuzeebi ferta saxelebis sawarmoeblad. 4) nacrisferi sinhalursic da qartulsic ukavsirdeba ertsa da imave sagans da saertoa misi ert-erti gadataniti mnisvnelobac. 5) orive enasi gvxvdeba ferta saxelebi, romlebic ertze met fers arnisnaven. 14
16 mana nana bukia megru gruli mwyemsu suri leqsi sika `Si Sinam namrew rewve velo lobis bis... masa saleb lebsi Si~ moxsenebasi ganxilulia `Sinamrewvelobis... masalebsi~ warmodgenili mesaqonleobis leqsikis is nawili, romelic ukavsirdeba e. w. `transhumansur~ dargs, mas Cven `mwyemsur leqsikas~ vuwodebt. masala Zalze sainteresoa etnolingvisturi TvalsazrisiT. mravalferovani terminebi izleva ramdenime Tematuri jgufis gamoyofis sasualebas: 1. samusaos ganawileba mwyemsta Soris saafuno sazovrebze: kare resun SunCa CaSi `mwyemsta gaertianebis ufrosi~, zedm. `karvis ufrosi~, kares resma madi diara rafa fali `mzareuli~, zedm. `karvis dampurebeli~, mexe xele `mzareuli~, metie `mwyemsebtan sawmlis mimtani~, zedm. `meulufe~, medu dude de / medu dude dele `mecxvare, romelic win miuzrvis faras~, zedm. `metauri~, meku kude dele `mecxvare, romelic bolosi mihyveba faras~, zedm. `mekude~, mequm qumxa xa- re `Teos cecxlis, qumxaras daraji~ mwyemsis sadgomi saafuno sazovrebze: jenjka jkare `Teo~, zedm. `Ziri karavi~, xvista `ufrosi mwyemsis, karesuncasis sawoli~, qumxa xara `Teo~, yebu buri `Suacecxli mwyemsis karavsi~ saqonlis sadgomi: jalo loni `Txis sazovari tyian zol- Si~, zedm. `xiani~, SuSe Seli `sazovari maral mtaze~, zedm. `SiSveli~, Tfu / Tibi / Tˆfe `faris dasabanakebeli adgili~ mwyemsis arwurviloba da inventari qoxsi: laba basa `mwyemsis xeljoxi~, xarta `ciknis tyavisgan gaketebuli mwyemsis mosasxami~, lagu guji `mwyemsis guda~, burwu Wuli `celi~... nˆga `sawveleli~, buyu yuni `sarzeve, samawvne~, xara raza zaka / xara raza zaki `rzis sawuri~, absi Sira `yvelis Casadebi WurWeli~, ocece `yve- 15
17 lis gasawuri mowyobiloba~, barqa qasi `yvelis mosazeli WurWeli~, kala lapo poti `yvelis Casawyobi satavso~ esaqonleobis produqtebi: avcxu cxura ra, WeRra `mwyemsis qoxsi damzadebuli yvelis saxeobebi~, nagval montyo ntyori `Semodgomaze gakrewili matyli~, zedm. `namtevi matyli~, nabu butu `gazafxulze gakrewili matyli~... moxsenebasi warmodgenili iqneba sityvata etimologia, struqtura, nasesxobebis SemTxvevaSi sesxebis mimartuleba, fonotaqtikuri cvlilebebi Salva gabes beski kiria zogi gier erti mosaz sazre reba `efxis efxistya tyaos osnis nis~ saku kuta Tari saxe xele le- bisa da poemis Seqmnis Tari riris Sesa saxeb moxsenebis avtoris azrit, `vefistyaosnis~ geografiul saxelwodebata mnisvnelovani nawilis lokalizacia rustavelis epoqis saqartvelosa da mis mezobel mxareebsia SesaZlebeli. poemasi daxatul indoetsi ara marto igulisxmeba saqar- Tvelo, aramed rustavelis qmnilebis geografiul rukazec indoetad saqartveloa sagulvebeli. vfiqrobt, am mosazrebas mxars uwers poemasi daxatuli sxva mxareebis `vefxistyaosnis~ indoettan teritoriuli siaxlove: qajeti, gulansaro, mulrazanzari; etnonimebi: mesxi, Turqi, qurdi da sxva. am TvalsazrisiT Cven yuradrebas pirvel rigsi qajeti ipyrobs, romelsac samecniero literaturasi sxvadasxva mxarestan aigiveben. mat Soris aris Soreuli qveynebic: afrika da misi mimdebare kunzulebi, gibraltari, indonezia, xe- Tebis mezobeli qasqebi (v. bardavelize) da a.s. es ukanaskneli, 16
18 romelsac mkvlevarta umravlesoba CerqezTa saxelwodeba qa- Sags ukavsirebs, etnonim kolxis gadmocemad migvacnia. folkloruli da etnikuri Sinaarsis mqone qaji, vfiqrobt, gvarsaxel qajaiasi aris Semonaxuli. aseve qartul an- TroponimikonSia cnobili qajetis mkvidrta piris saxelebi _ rodia da rosani. am ukanasknelisganaa mirebuli gvar-saxeli poemasi moxsenebuli xataeti rustvelologiur literatura- Si CrdiloeT CineTad, xataelebi ki upiratesad Cinelebad aris ganmartebuli. `vefxistyaosansi~ CineTis mnisvnelobit ertxel Cinic gvxvdeba: ese araki martali Cins qvasa zeda sweria: `vin moyvaresa ar ezebs, igi Tavisa mteria~ _ 854,1-2 (poemis 1957 wlis gamocema). is garemoeba, rom avtori erti da imave qveynistvis or saxels xmarobs, ewvs badebs am geografiuli saxelwodebebis sinonimurobis Sesaxeb. garda amisa, Tu xsenebul aforizms rustaveli Cinuri warmomavlobisad miicnevs, xataelebi poema- Si indoelebis mtrad arian gamoyvanilebi. aseve arsanisnavia, rom `amirandarejaniansi~, romlis siujets zogierti mkvlevari `vefxistyaosnis~ ambis amosavladac ki moiazrebs, moxseniebuli etnonimi Weni (Wani) Cineladaa gagebuli. xataetis CineTad axsna am qveynis saxelis xatais gaumar- Tlebeli identifikaciidan momdinareobs. xatai manjurielta etnonim kidanidan aris mirebuli. ramdenime enasi, romelta Sorisac sparsuli da rusuli enebia, igi CineTis mnisvnelobit damkvidrda. `xataeti~ da `xataeli~ monrolta epoqamde qartul mwerlobasi, arc istoriulsi, arc mxatvrulsi, ar gvxvdeba~ (k. kekelize). xataeti gvxvdeba JamTaaRmwerelTan: `(Cingiz-yaenman) daipyra xataeti~. moxsenebasi gamotqmuli mosazrebis Tanaxmad, `vefxistyaosnis~ xataelebi TaTar-monRolebia. 17
19 monrolta jars sxvadasxva altaurenovani xalxebis _ monrolebis, Turqebisa da tunguz-manjurielebis mebrzolebi avsebdnen. am TvalsazrisiT is garemoebacaa gasatvaliwinebeli, rom rustavelis poemasi sakmaod gvxvdeba Turquli warmomavlobis an Turqulis gzit Semosuli samxedro saqmestan dakavsirebuli leqsikuri erteulebi. garda Turqizmebisa, `vefxistyaosansi~ sxva altaizmebic SeiniSneba. merani `vefxistyaosansi~ orjer xmarebuli am sityvis sadaurobaze sxvadasxva Tvalsazrisia gamotqmuli: arabuli muhr `kvici~ (n.mari), cxenis saxeli verana (i.javaxisvili). moxsenebis avtoris azrit, merani monroluri sityvaa: < moroluri morin `cxeni~. vada ese ambavi avtandil pir-mzeman, magar-vadaman _ 1244,1 magar-vada (magari xmali ) moyme avtandilis simboloa. Sdr. msvild-ficxeli, maxvil-xrmali. eama, uqes vardisa xeli, brolisa ganamwvirisa. ufro misarebi gvgonia poemis zogierti gamocemis da rustvelolog-komentatoris Semdegi wakitxva: eama qeba vadisa, xelit mzled danamwirisa _ 691,3 saritmo klauzulis TvalsazrisiTac am ikitxviss ganam- WvirisasTan SedarebiT eniweba upiratesoba: Wirisa, duxwirisa, danamwirisa, momxvewi risa. rustaveltan vada ara xmlis jvareds, aramed xmals unda nisnavdes vada < tunguzuri < Cinuri gvada, vada `xmali, maxvili~. d.cubinasvilis qartul-rusul-frangul leqsikonsi vada qar- Tuli xmalia. savaraudod xsenebuli leqsikuri erteulebi monrolta mier armosavlet saqartvelos dapyrobisa da mattan ertad 18
20 qartveli meomrebis ertoblivi lasqrobebis Sedegadaa damkvidrebuli qartulsi. am aspeqtit is garemoebacaa gasatvaliswinebeli, rom me-12 s.miwurulisa da me-13 s. dasawyisis sparsul teqstebsi monrolizmebi ar gvxdeba. es garemoebac gvafiqrebinebs, rom `vefxistyaosani~ mefe Tamaris gardacvalebis Semdeg aris dawerili. mecnierta erti nawilis azrit, Tamar mefis ert-erti istorikosi SoTa rustavelia. `vefxisyaosnis~ mtavari moqmedi qalebis saxelebi _ TinaTini da nestan-darejani hieratiuli antroponimebia. sparsuli poeziidan momdinare nestan-darejani SeiZleba gavigot, rogorc `misi msgavsi qveynad araa~ an am qveynad movlenili ciuri arseba. qajebis mier kidobnit nestanis gataceba Zveli artqmis sjulis kidobnis istorias hgavs, romelic mefe davitma gamoixsna filistimeltagan. ase iqceva tarielic, romlis prototipadac Zveli artqmis winaswarmetyvel mefes mivicnevt, `vefxistyaosnis~ mtavari gmiri nestan-darejans qajta tyveobisagan ixsnis. moxsenabasi sakitxis dasmis wesit gamotqmulia Semdegi mosazreba: nestan- darejanis mowodebit tarielis mier sasizod mosuli mzinare xvarazmsahis, romelic jelaledinis asociaciebs arzravs, mokvla (`qmna samartlisa martlisa~) da xataelebtan omsi gamarjveba SeiZleba ertgvari `literaturuli SurisZiebac~ iyos im ubedurebisatvis, rac xvarazmelebma da monrolebma daatexes saqartvelos. 19
21 rusu sudan gersa samia qartve Tvelur enata fono nose seman manti tiki kis sata Tave veeb ebtan (1. ali davitianis lingvisturi memkvidreoba) ali davitianis mier 1949 wels Seqmnili samecniero statiis xelnaweri sataurit `garegani saxeobis leqsikisatvis svanursi~ pirveli nasromia, romelic sagangebod ezrvneba svanuri enis fonosemantikis problemebs. igi am saxit saarqivo dokumentebsi armocnda da sakmaod gvian, mxolod 2008 wels, gaxda cnobili lingvistta farto sazogadoebisatvis (ix. iberiul-kavkasiuri enatmecniereba, XXXVI, 2008, gv: ). qartvelur enebsi fonosemantikis istoriis kvlevis ertiani konteqstis warmodgenisas aucilebelia am nasromis gatvaliswineba, miuxedavad imisa, rom Semdgomi periodis kvlevebze mas gavlena ar mouxdenia. mit umetes, gasatvaliswinebelia im fonze, roca svanuri enis masalaze am mimartulebit kvleva Semdgom ar gagrzelebula. a. davitianis statia faqtobrivad warmoadgens fonosemantikuri leqsikis erti tipis, fizionomiis anu, misive terminit, `garegani saxeobis~ RmniSvneli leqsikis arwerasa da SesaZlebel lingvistur analizs. avtori amcnevs, rom svanursi am semantikis armnisvneli modelebi 1. ukavsirdebin obieqtis mozraoba-moqmedebas, 2. gamoxataven sagnisa Tu movlenis garegan saxeobas. miuxedavad imisa, rom a. davitiani ertmanetisagan mijnavs onomatopeasa da bgerweras, askvnis, rom svanur enasi `xmabazvitebis sametyvelo kanonzomiereba saxovan sityvebzec vrceldeba~. avtoris SeniSvniT, `garegani saxeobis~ leqsikis `Semadgeneli bgerebis TanaSefardeba mats mnisvnelobas Seesabameba. mjreri kompleqsebi TiTqos ukavsirdebian moculobit ufro did obieqts, yru kompleqsebi ki pataras~: 20
22 didi pata tara b-p: bidr pityg-k: glig klik- R-y: RviRv yviyvd-t: dvir tvir- amastan, Sinaarsobriv TaviseburebaSi gadamwyveti Cans Tavkiduri Tanxmovnis bolokidurtan urtiertoba: mˆb ˆbidR Jina `didi bumbulis mqone Zera~ mˆp ˆpity mre `patara msubuqi tanis, Cqari mozraobis kaci~ gvrid befs `msuqani Warbxorciani bavsvi~ kvrit befs `patara tansavse bavsvi~ mˆg ˆglig `gadametebuli simarlis (kaci)~ mˆk ˆklik dina `patara, gonebamaxvili gogo~ a. davitianma ertmanets semantikurad daupirispira agretve CVC- da CSVC- struqturis Zirebi, isetebi, rogoricaa: gid- > glid- `usnod armartulia` kik- > klik- `gonebamaxvilad dgas~ big- > brig- `fexmagrad dgas~ bir- > brir- `gaberili Cans~... am modelebsi sonorebi infiqsebia da mat semantikur funqciad intensivoba gansazrvra. variantebi, romlebic sonoris garese arian warmodgenilni, misive TqmiT, miutiteben simcireze, sonoriani variantebi ki dasrulebulobaze. svanuris fonosemantikuri Ziris struqturebi avtors /a/, /i/ da /u/ xmovnebit aqvs warmodgenili, matgan mxolod /a/- xmovniani variantebze amaxvilebs yuradrebas da askvnis, rom amgvari modelebi mravalgzisobis semantikas avlenen. martalia, nasromsi dasmuli lingvisturi problemis analizi ar emyareba svanuri enis empiriuli masalis sistemur arweras, naklulia saklasifikaciod SerCeuli semantikuri da 21
23 fonologiuri nisnebic, magram kvleva sakmaod faseulia da Tavisi droisatvis progresulic; amitom misi gatvaliswineba aucilebelia qartveluri enebis fonosemantikuri leqsikis istoriis kvlevis dros. Teimuraz gvance cela laze piri risa da grama mati tiku kuli klasis nisan SanTa gaxmo xmova vane nebis wese sebi afxazur enasi 1. specialuri literaturidan cnobilia, rom afxazuri enis zmnebsi subieqtisa da obieqtta piris, gramatikuli klasisa da ricxvis markirebisatvis gamoiyeneba ori rigis (d-sa da l-s rigebis) prefiqsebi, romelta umravlesoba emtxveva Sesabamisi piris nacvalsaxelebis anlautis TanxmovniT nawilebs: d-s rigi mx.r. mr. r. I piri sara "me" > s- hara "Cven" > h- II piri ara "Sen (mamak.)" > - ara "Tqven" > - bara "Sen (qalo)" > b- III piri ara "is (mamak.)" _ d- dara "isini" _ - lara "is (qali)" _ d- ara "is (nivti)" > - l-s rigi mx. r. mr. r. I piri sara "me" > s- hara "Cven" > h-//ha ha-//ah ah-, aa- II piri ara "Sen (mamak.)" > - ara "Tqven" > -//bara "Sen (qalo)" > b- III piri ara "is (mamak.)" > - dara "isini" > *d- > r- lara "is (qali)" > l- ara "is (nivti)" _ a-// na- 22
24 am ori rigis afiqsebidan ert-erti, kerzod, l-s rigis TavsarTebi gamoiyeneba kutvnilebis armnisvnel mawarmoebelta rolsic. 2. dadgenilia, rom mjreri TanxmovnebiT dawyebul zmneb- Si l-s rigis formantebis variantta (z-, aa-, na-, -) gamoyeneba damokidebulia Sesabamisi zmnis gardamavlobaze, anu l-s rigis pir-kla klasis nisan SanTa alomor morfe febis ganawi wile leba zmnur forma masi damo moki kide debu bulia morfo rfono nolo logi giur faqto toreb rebze ze. 3. sayuradreboa, rom imave afxazur enasi arsebobs pirisa da gramatikuli klasis nisanta specifikuri gamoyenebis sxva SemTxvevebic, rac sulac ar aris damokidebuli zmnis gardamavlobaze. metic, am tipis specifikuroba vrceldeba ara marto zmnur warmoebebze, aramed im metyvelebis nawilebzec (upiratesad masdarebsa da arsebit saxelebze), romlebsic gamoixateba kutvnileba. saqme is aris, rom afxazursi zmnur warmoebebsi gamoyenebul orive rigis afiqsebs, agretve masdarebsa da saxelebsi warmodgenil l-s rigis afiqsebs sakmaod xsirad mosdevs, an win uzrvis xolme neitraluri xmovani, zog SemTxvevebSi ki _ a- xmovanic. magalitad: sara s-cot "me mivdivar", magram sara s-ot "me vizineb"; sara s-zrab "Cemi asuli", magram hara ha-zrab "Cveni asuli"; sara i-s-mop "me is (nivti) maqvs, myavs", magram hara i-ha ha-mop "Cven is (nivti) gvaqvs, gvyavs"; asas d-s- Top "me stumari myavs" da asas d-ah ah-top "Cven stumari gvyavs"... amgvar SemTxvevebSi morfonologiur faqtorta zegavlena TiTqosda gamoiricxeba da, bunebrivia, daismis sakitxi: ra kanonzomierebas emyareba zmnur da saxelur warmoebebsi pir-klasis nisanta gaxmovnebuli da gauxmovnebeli variantebis gamoyeneba? 4. konkretul enobriv masalaze dakvirvebam gvicvena, rom ukanas nasknel SemTxve mtxveveb vebsi saqme gvaqvs ara morfo rfono nolo logi giur ur, aramed fone neti tikur kanon nonzo zomi miere rebeb bebtan Tan, kerzod, aq gamosayofia ori jgufis magalitebi: 23
25 vv vv vv vv pirvel jgufs qmnian is zmnuri da saxeluri formebi, romlebsic daculia f. borkis, u. alenisa da q. lomtatizis mier dadgenili e.w. ori Tanxmov xmovnis kano noni ni, rac Semdegs gulisxmobs: Tu sityvaformasi mosalodnelia orze meti Tanxmovnis Sejra, masin maxvilis momdevnod mdgomi ori Tanxmovnis Semdgom, mesame Tanxmovnis win gacndeba TanxmovanTgamyaris funqciis mqone neitraluri xmovani. igive moxdeba, Tu maxvilis win mosalodnelia orze meti Tanxmovnis Sejra. es kanoni moqmedebs rogorc afxazur, ise abazur enebsi. Cveni mxridan davzendit, rom am kanonis zemoqmedeba vrceldeba im SemTxvevebSic, roca mr. r. I pirsi h- prefiqsis gverdit (win, an momdevnod) orze meti Tanxmovnis Tavmoyris Tavidan asacileblad afxazuri ena warmoqmnis ara neitralur xmovans, aramed a xmovans, rac acens h-, ha- da ah- alomorfebs (aseti ram ar xdeba abazur enasi, sadac amave pirobebsi h- prefiqsis gverdit kvlav neitraluri xmovani Cndeba). amis gamo enasi Camoyalibda pir-klasis nisanta gaxmovnebuli variantebi, romlebic gvxvdeba rogorc zmnur, ise saxelur warmoebebsi. amastanave, da a xmovnebis usualo mezobel TanxmovanTa mrfologiur funqcias aranairi mnisvneloba ara aqvs. magalitad: zmnuri warmoebe bebi bi s-ot "me vtiri", magram ha--ot "Cven rom vtirit"; i-s-fsoze? "ra mesveleba?" da i-ha ha-fsoze? "ra gvesveleba?"; i-s-zelmrget "raracasi ver gaverkvie", magram -ah ah-zelmrget "raracasi ver gaverkviet"; i-s- sup "is Cemi saqmea", magram -ah ah- sup "is Cveni saqmea" da a.s. saxe xelu luri warmoebe bebi bi sv vv v-tra "Cemi Tavla", magram hav v-tra "Cveni Tavla"; sv v- ra "Cemi saqoneli, pirutyvi", magram hav v-ra "Cveni saqoneli, pirutyvi"; sara sv vv v-zrab "Cemi asuli", hara hav v-zrab "Cveni asuli"; sv vv v-fha "Cemi gazrdili (morduobis wesit)", magram hara 24
26 vv vv vv vv vv vv vv hav v-fha "Cveni gazrdili" da sxv. arsanisnavia, rom yvela am saxelsi neitraluri xmovani da misi monacvle a xmovani maxviliania. meore jgufs qmnian is zmnuri warmoebebi, romlebsic maxvili dgas neitralur xmovanze. aq wesi asetia: Tu masdarsi maxvili moudis Tavkidura a xmovans, masin Sesabamis pirklasian zmnur formebsic maxvili SenarCundeba pir-klasis nisnis Tanmxleb xmovanze da h- morfema am SemTxvevebSic a xmovnit iqneba gaformebuli: -ara "dazineba" > sv vv v-ot "me vizineb", v v-ot "Sen (mamak.) izineb", bv v-ot "Sen (qalo) izineb", dv v- ot "is (adam.) izinebs", v vv v-ot "is (nivti) izinebs", hav v- ot "Cven vizinebt", v v-ot "Tqven izinebt", v v-ot "isini izineben"... orive dasaxelebul jgufsi pir-klasis nisanta gaxmovaneba damokidebulia mxolod fonetikur pirobebze. 5. calke dgas is zmnebi, romlebsic zmnas ertvis obieqtis iribi mimartebis armnisvneli maxviliani neitraluri xmovani. am zmnebsi maxviliani xmovnis win, an am xmovnis momdevnod mdgomi pir-klasis nisnebi, Cveulebriv, arar dairtaven damatebit xmovans. gamonaklisia iribi mimartebis prefiqsis momdevno poziciasi mdgomi pirveli piris mr.r. prefiqsi h-, romlis winac maxviliani, Tu umaxvilo neitraluri xmovani uewvelad gardaiqmneba a xmovnad. magalitad: i-s-v vv v-mop "me is (n.) maqvs, myavs; me isini maqvs, myavs", i--v vv v-mop "Sen (mamak.) is (n.) gaqvs, gyavs; Sen isini gaqvs, gyvanan", i-b-v vv v-mop "Sen (q.) is (n.) gaqvs, gyavs; Sen isini gaqvs, gyvanan", (i-)-v vv v-mop "mas (mamak.) is (n.) aqvs, hyavs; mas isini aqvs, hyvanan", (i-)l-v vv v-mop "mas (q.) is (n.) aqvs, hyavs; mas isini aqvs, hyvanan", -av vv v-mop "mas (n.) is (n.) aqvs, hyavs; mas isini aqvs, hyvanan", -h-av vv v-mop "Cven is (n.) gvaqvs, gvyavs; Cven isini gvaqvs, gvyvanan", - -v vv v-mop "Tqven is (n.) gaqvt, gyavt; Tqven isini gaqvt, gyvanan", -r-v vv v-mop "mat is (n.) aqvt, hyavt; mat isini aqvt, hyavt"...; i--v vv v-s-tot "me Sen (ma- 25
27 vv vv vv vv vv mak.) raracas gazlev"; i-b-v vv v-s-toit "me Sen (qals) raracas ga- Zlev"; (i-)-v vv v-s-tot "me mas (mamak.) raracas vazlev"; i-l-v v-s- Tot "me mas (qals) raracas vazlev"; i--av v-h-toit "Cven Sen (mamak.) raracas gazlevt", i-av vv v-h-toit (mosalodneli iyo: *i-a-av v-h- Toit) "Cven mas (n.) raracas vazlevt", i- -av v-h-toit "Cven Tqven raracas gazlevt", i-r-av v-h-toit "Cven mat raracas vazlevt" da a.s. am bolo tipis magalitebsic > a process fonetikuri momenti ganapirobebs. lela gigle lemi miani, mede sarli Rliani, nato Savre resi Siani piro robit bitda damo moki kide debu buli wina nada dade debis kavsir SirTa morfo rfo-sin sintaq taqsu suri anali lizi svanur nursi ÓÅÀÍÖÒÛÉ ÌÊÅÄÈÒÀà ÀÒÉÓ ÜÀÌÏÚÀËÉÁÄÁÖËÉ äéðïôàøóöòé ÊÏÍ- ÓÔÒÖØÝÉÉÓ ßÉÍÀÃÀÃÄÁÄÁÉ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÀÒ ÌÉÄÌÀÒÈÄÁÉÀÍ ÌÈÀÅÀÒÉ ßÉ- ÍÀÃÀÃÄÁÉÓ ÒÏÌÄËÉÌÄ ßÄÅÒÓ, ÀÒÀÌÄà áóíéàí ÃÀ ÀÆÖÓÔÄÁÄÍ ÌÈËÉÀÍÀà ÌÈÀÅÀÒ ßÉÍÀÃÀÃÄÁÀÓ ÃÀ ÂÅÉÜÅÄÍÄÁÄÍ ÉÌÉÓ ÛÄÃÄÂÓ, ÒÀÝ ÌÈÀÅÀÒ ßÉÍÀÃÀ- ÃÄÁÀÛÉÀ ÍÀÈØÅÀÌÉ, ÀÍ ÀÙÍÉÛÍÀÅÄÍ ÐÉÒÏÁÀÓ, ÒÀÆÄÝÀÀ ÃÀÌÏÊÉÃÄÁÖËÉ ÌÈÀÅÀÒÛÉ ÀÙÍÉÛÍÖËÉ ÌÏØÌÄÃÄÁÉÓ ÛÄÓÒÖËÄÁÀ, ÀÍ ÌÉÖÈÉÈÄÁÄÍ ÉÓÄÈ ÒÀÌÄÆÄ, ÒÏÌËÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈÀÝ ÀÒ ÀÒÉÓ ÌÏÓÀËÏÃÍÄËÉ ÉÓ, ÒÀÆÄÃÀÝ ÌÈÀÅÀÒ ßÉÍÀÃÀÃÄÁÀÛÉÀ ÓÀÖÁÀÒÉ. ÌÏáÓÄÍÄÁÀÛÉ ÓáÅÀ ÓÀáÉÓ ÃÀÌÏÊÉÃÄÁÖË ßÉÍÀÃÀÃÄÁÀÈÀÂÀÍ ßÀÒÌÏ- ÃÂÄÍÉËÉ ÉØÍÄÁÀ ÐÉÒÏÁÉÈÃÀÌÏÊÉÃÄÁÖËÉÀÍÉ ÒÈÖËÉ ØÅÄßÚÏÁÉËÉ ßÉ- ÍÀÃÀÃÄÁÉÓ ÓÀÊÀÅÛÉÒÄÁÄËÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÌÏÒ Ï-ÓÉÍÔÀØÓÖÒÉ ÀÍÀËÉ- ÆÉ ÓÅÀÍÖÒÛÉ. ÀÙÍÉÛÍÖËÉ ÓÀáÉÓ ÃÀÌÏÊÉÃÄÁÖËÉ ßÉÍÀÃÀÃÄÁÉÓ ÌÈÀÅÀÒÈÀÍ ÛÄ- ÓÀÄÒÈÄÁËÀà ÓÅÀÍÖÒÛÉ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÖËÉÀ ÛÄÌÃÄÂÉ ÊÀÅÛÉÒÄÁÉ: ÀÙæÄ ÄÙÏ (lnt.),,tu~; ÄÒ Ä (zs., qs.), ËÀá{ა}, ლახე (ზს.), ახ{ა}ა (ბქ.), {ა}ლახ (ქს.),,რომ, თუ, ëìà (ბზ., ლშხ., ჩოლ.), ემა (ბქ.), ëìï 26
28 (ლშხ., ჩოლ.), ëóà (ბზ., ლშხ.), ჰëÓÀ (ბზ.), ესა (ლნტ.),,თუ, თუკი ; ედო, ადო (ზს.), ოდო (ბქ.), Îედო ედო ოდო ოდო (ლშხ.), ედო (ლნტ.),,თორემ ; ჰე ე თუ და ა. შ. ÑÉØêÍÜÖ ÞÙéà ãæëãéàíäû ËÀá ðáàäìíé, ÜÖ ðíâãäíé ÖÌæêËÀÑÉ (ÁÆ., ÓÅÀÍ. ÐÒÏÆ. ÔÄØÓÔ., I, 1939, 1:35) `ÆÄÌÏÃÀÍ ÞÀËÉÀÍ ÛÏÒÉÃÀÍ ÈÖ ÌÏÖÅËÉ, ÒÀÌÄÍÀÉÒÀà ÜÀÌÏáÅÀË" ÀÈá'ÀËÉ ÌÖÛæÍÄÒ áàòâðãé É `ËðÃÉÛ ÄÓÄÒ ËÀÃÄÙÓ ãé, ÜæÄÓÄÒ ÄÌÀ ÉÒÃÉ, Ø'ÄÓÄÒ ËÀáÔÉáÄ (ÁØ., ÓÅÀÍ. ØÒÄÓÔ., 1978, 193:30-31) _ Àá- ËÀ ÄÓ ÓÅÀÍÖÒÀà ÄÓÀÖÁÒÄÁÀ ÃÀ `ÃÙÄÅÀÍÃÄË ÃÙÄÓÏ ÌÄ, ÈÖ ÝÏÝáÀËÉ ÅÉØÍÄÁÉÏ, ÂÀÃÀÂÉáÃÉÏ" ÀÌÉÒÀÍà ËÏØ ÍíÓÀæ ÄÍ ÉÛæÃ, ÏÃÏ ÜìÌÉÛà ËÏØ áïëêìã ËÉ (ËÛá., ÓÅÀÍ. ØÒÄÓÔ., 1978, 257:18) `ÀÌÉÒÀÍÌÀ ÀÒ ÀÉÛÅÀÓÏ, ÈÏÒÄÌ ÚÅÄ- ËÀÓÈÅÉÓ ÝÖÃÉÀÏ" àúðíô ÈðÛ ÀÙæÄ Ìðà ÂÖÙæÀ, ÜÖ áæàáøæäã ËéãÉÌ ÈðÛÓ (ËÍÔ., ÓÅÀÍ. ÐÒÏÆ. ÔÄØÓÔ., III, 1967, 35:17-18) `àúéíôé ÚÅÄËÉ ÈÖ ÀÒ ÂÅÀØÅÓ, ÅÀËÁÏÁÈ ÌÀÒÉËÉÀÍ ÚÅÄËÓ" ËÀÃìæÛËÀÃÉ ÄÍÌÀßæÃÀá ÈáÖÌ, ÄÃÏ ÌÀÙæÀÒÓ áæààãä (ÜÏË.),,ÃÙÄÓÅÄ ÂÀÉÌÀÒÈËÏÍ ÈÀÅÉ, ÈÏÒÄÌ ÃÀÅÀ ÉÝÄÁ" ÐÉÒÏÁÉÈÃÀÌÏÊÉÃÄÁÖËÉÀÍ ßÉÍÀÃÀÃÄÁÄÁÛÉ ÊÀÅÛÉÒÈÀ ÂÀÌÏÚÄÍÄ- ÁÉÓ ÈÅÀËÓÀÆÒÉÓÉÈ ÓÅÀÍÖÒÉÓ ÃÉÀËÄØÔÄÁÉ ÀÒÀÄÒÈÂÅÀÒÏÅÀÍ ÓÖÒÀÈÓ ÂÅÉÜÅÄÍÄÁÄÍ, ÆÄÌÏÓÅÀÍÖÒÉ ÃÉÀËÄØÔÄÁÉÓÀÂÀÍ ÂÀÍÓáÅÀÅÄÁÉÈ (ÓÀÃÀÝ ÖÊÀÅÛÉÒÏ ÛÄÄÒÈÄÁÀÀ ÖÐÉÒÀÔÄÓÉ) ØÅÄÌÏÓÅÀÍÖÒ ÃÉÀËÄØÔÄÁÛÉ (ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ ÜÏËÖÒÖËÛÉ) ÜÀÌÏÈÅËÉËÉ ÊÀÅÛÉÒÄÁÉ áûéòàã ÂÀÌÏÉÚÄÍÄÁÀ. cira goge gebas basvi vili ruxi feri svanur nursi (da danar narcen qartve Tvelur enebtan mimar marte TebiT bit) ruxi warmoadgens gardamaval fers TeTrsa da Savs Soris. qartuli enis ganmartebiti leqsikonis mixedvit, ruxi TeTrnarevi Savia, muqi nacrisferi, lega. svanursi misi Sesatyvisia fðr (zs.), fiar (Cbx.), qurux rux (lsx.), isviatad 27
29 far (zs.), fðr{ } (lnt.); nacrisfers ki mtel svanursi Seesabameba imave struqturisa da mnisvnelobis tˆtifer (bz.), tˆtisfer (bq.), dˆtifer (lsx.), tˆtefer (lnt.): mi maya fðr C J (bz.) `me myavs ruxi cxeni"; nar Jurd fðr abgil J'osJ osrek hingir girs `vajma ruxi xurjini Camohkida unagirs"; Sina ir buzul xosa mumfðr li (lnt.) `Sinauri buzi ufro moruxo aris"; gare reul cic ferd qurux feris li (lsx.) `gareuli kata ferad ruxi feris aris". svanuri nacrisferis gamomxatveli leqsema fðr- migebuli unda iyos saerto-qartveluri Zirisagan velaruli umlautis gzit (m. qaldani, b. gigineisvili, z, sarjvelaze). rogorc cnobilia, fero Zvel qartulsi ert-erti feris armnisvneli terminia. sulxan-saba orbelianis ganmartebit, igi aris `TeTrsa da Savs sasuali". igive vitarebaa dres megrul- Si: fer-o qoto Tomi `SavTeTri qatamia" (p. Waraia, o. qajaia). ruxisa da nacrisfris jgufebsi ertiandeba Semdegi kompozitebi: bz., lnt. k ðmi mifer fer, bq. k ðmi misfer Sfer, lsx. k amifer (`kvamlisferi"), bz. gimfer fer, bq. gimis misfer fer, qs. gime mefer (`miwisferi"), lnt. bˆrifer (`Ria nacrisferi"), bz. berjðfer fer, bq. berjem Jemfer fer, lsx. berji Jifer fer, lnt. bere reji Jifer (`rkinisferi"=moruxo), bz. q isifer fer q isšmi q isšmifer fer, bq. q isemfer (`qvi- Sisferi"= monacrifro-mosavo), bq. widis disfer (`WuWyisferi"=monacrisfro-moSavo), bz. Sdug ifer, bq. Sdug isfer fer, lsx. Sdug efer, lnt. Stug efer (`Tagvisferi"), bz. W adðfer fer, bq. W edis isfer fer, lsx. W edifer (monacrisfro, `kedlisferi"), bz., lnt. bðci Cifer fer, bq. bac emfer fer, lsx. beci Ci- fer (`qvisferi"), bq. bih isfer (`obisferi"=monacrisfro), bz. qðmi mifer fer, bq. qðmi misfer Sfer, lxm. filis lisfer (`ferflisferi"), bq. hðsdk is Sdk isfer (`xvlikisferi"), bz., lsx. TxerŠmifer fer, bq. Txerem remfer fer, lnt. Txere reîfer (`mglisferi"=moruxo), lsx. SyeJ ifer, lnt. SyaJ ifer ("mwyrisferi"=monacrisfro-moyavisfro, lsx. cxek ifer, lnt. cxak ifer (`qorisferi"=na- 28
30 crisferi Savi wertilebit), zs. TuTni nifer fer, lsx. TuTu Tuni nifer (`Tambaqosferi")... ruxi (nacrisferi) gvxvdeba TikunebSi (fa faro roca Ca, vejna na), cxovelta, frinvelta da balaxta monacemebsi (far farna naî, ko- ma k ama k ama, farcol Col, fardel del, farol rol, faro ro, q isara raî, q ise- raî, q isor)... SesaZlebelia lasxuri qu-rux rux- geneturad qartul rux fuzes ukavsirdebodes. saertoqartveluri fer- Ziri gamoyenebulia aramxolod zogadi (`feri"), aramed konkretuli mnisvnelobitac: qartuli enis dasavlur dialeqtebsi fer-a-fer (gur., imer.), fer-ua (raw.), me-fer fer-v-ia (lcx.)`wiaferas"arnisnavs (Phitolacca americana, rus. лаконос _ mravalwlovani balaxovani mcenare; aqvs mowitalo datotvili Rero; iketebs TeTr wvril yvavilebs; isxams yurznis mtevnis msgavs nayofs; ixmareba sarebavad da melnis gasaketeblad). rawuli forma unda hqondes gamoyenebuli arsen onians Tavis wignsi `megmares i balxare JaxŠle xora ", romelic 1917 wels gamosca niko marma petrogradsi: ferua ruaî balax li i Zir muy Tel x r i amsa Zirs iƒmarix larfen ld (gv. 28) `Wiafera balaxia da Ziri yviteli aqvs da amis Zirs xmaroben sarebavad". svanuri enis balsqvemour dialeqtsi (iseve, rogorc sxvagan) fer- Ziri zogadi semantikisaa (`feri"), magram mis zogiert kilokavsi `kvetiani rzis amosarev Cxirsac" (`xis amonayarsac") nisnavs; cnobili andazaa fer megam q'eser q amxe (`amonayari xes aaxlebso"). 29
31 gior orgi gogo golas lasvi vili e xmovni niani zmnuri fuze Zeebi qartul TulSi fuzesi e xmovnis Semcveli zmnuri fuzeebi qartulsi SeiZleba sam jgufad daiyos: a) zmnebi, romelta fuziseuli e xmovani yvela formasi ucvlelad aris warmodgenili: wer-s _ wer-a _ uwer-ia... b) zmnebi, romelta fuziseuli e xmovani monacvleobs i xmovantan: drek-s / drik-a... g) zmnebi, romelta fuziseuli e xmovani monacvleobs nultan: gav-cer _ ga-cr-a _ cr-is... I-II SemTxvevisagan gansxvavebit III SemTxveva imitacaa saintereso, rom am tipis yvela zmnuri fuzis zanuri Sesatyvisi Seicavs qartuli a xmovnis Sesatyvis xmovans (o/u/i)... es imaze metyvelebs, rom mesame tipis fuzeta amosavali xmovani aris a. zog SemTxvevaSi es amosavali a xmovani dasturdeba kidec sxvadasxva formasi: cer _ na-car-i; Wer _ gav-war-i (guruli dialeqt.)... a>e gadabgereba qartulsi istoriulad moqmedi umlautis procesis moqmedebis Sedegi unda iyos... rados doslav kanar narkov kovsk ski (kra krakovi kovi) adami mianis sxeulis nawi wilta saxel xelwo wode deba bani ubixur xursi moxsenebasi warmodgenilia ubixur anatomiur saxelwodebata struqturuli daxasiateba da etimologiuri analizi. sinqroniul ÚrilSi agebulebis TvalsazrisiT saanalizo sityvata Soris SeiZleba ganvasxvavot otxi mtavari jgufi: a) wminda fuze: g j ƽ `guli~; ša `Tavi~; χa `ZarRvi~ 30
32 am jgufs ganekutvneba agretve fuzeebi gaqvavebul klasis nisnit: t-xƽ `mxari~; b-ƽʒ `ZuZu~ b) fuze + afiqsi: nƽ-ḇa `filtvi~; g j ƽ-fa `mkerdi~; fa-ca `cxviri~ g) reduplicirebuli fuze: čj a-čj a `Tirkmeli~ d) kompoziti: bla-c a [Tvali + kana] `qututo~; ša-pq [Tavi + Zvali] `qala~; gansakutrebul SemTxvevas warmoadgens sinonimuri kompoziti: qā-ṗa [xeli + xeli] `xeli~ e) kompoziti + afiqsi: ša-ča-fa [Tavi + win + TavsarTi] `Subli~ zogi Ziri dadasturebulia rogorc afxazur-abazursi aseve CerqezulSi: ub. ša afx. a-xƽ abaz. qa Cerq. ŝhƽ s. afx.-ad. ardgeba: *qa `Tavi~. ub. bza afx. a-bƽz abaz. bzƽ Cerq. bzƽ-g ƽ ს. afx.-ad. ardgeba: *baza // *bƽza // *bza `ena~. ub. t-xƽ afx. a-b-γa-š:ara abaz. b-γa ad. t-xƽ-q ƽpŝh yab. t-xƽ ს. ს. afx.-ad. ardgeba: *d/t + *xa xa/xƽ `mxari~, `xerxemali~ [d-/twarmomavlobit klasis nisnebia]. sxva SemTxvevaSi ardgeba mxolod saerto ubixur-cerqezuli Ziri, romelic ar Semoinaxa afxazur-abazursi. isviatad gvxvdeba sapirispiro vitareba, roca ardgeba mxolod saerto ubixur-afxazur-abazuri Ziri: ub. b-ƽʒ ad. b-ƽʒƽ yab. b-ƽʒ s. ub.-cerq. ardgeba: *b-ƽʒƽ `ZuZu~ [Sdr. afx. a-kik ika abaz. kik ika]. ub. χa ad. x ƽ yab. fƽ s. ub.-cerq ardgeba: *x a `ZarRvi~ [Sdr. afx. a-da abaz. da]. 31
33 xeli ub. qā-ṗa afx. a-na-ṗƽ abaz. na-ṗƽ s. ub.-cerq. ardgeba: *-ṗa [Sdr. Cerq. ς e] sainteresoa sakitxi saerto afxazur-adirur-qartveluri anu saerto afxazur-adirur-naxuri Zirebis arsebobis Sesaxeb: ub. χa; CeC. bacb. p-χa < *b-χa < *b-χ a `ZarRvi~ ub. t-xƽ < *d-xƽ; qart. m-x-ar-i; megr. x-uǯ-i; laz. (m-)x-uǯ-i; p-x-uǯ-i < *b-x-uǯ-i `mxari~. levan kela laura raze amosa sava vali pirda dapi piri obieq eqti tisa da fina nalu luri subi bieq eqtis mravlo lobi bito Tobis /en en/ nisnis nis rekon konstruq struqci ciisa satvis saer erto Toqar qartve Tvelur lursi Zveli qartuli enis prefiqsuli vnebitebis meore seriis mravlobiti ricxvis formata da svanuri enis prefiqsuli vnebitebis meore seriis formata Sepirispirebis safuzvelze saertoqartvelursi inian da enian vnebitta meore seriis formata Semdegi yalibebi ardgeba: mx. r. *-i-r-e (*xí-i-mal-e), *-e-r-e (*xí-e-mal-e), mr. r. *-i-r-en-t (*xí-i-mal-en-t), *-e-r-en-t (*xí-e-mal-en-t), sadac /en/ saboloo subieqtis _ anu amosavali pirdapiri obieqtis! _ mravlobitobis nisania. Zvel qartulsi sq /en/ nisnis refleqsebi daculia, Tanamedrove saliteraturo qartulsi ukve arar ixmareba, zanur- Si ar Cans, xolo svanursi vnebitebis meore seriis orive ricxvis formata fuzesira dasturdeba, Sdr., mag.: (<*ad-xí-i-six-en) `daviwvi~, atsix-ae (<*ad-i-six-en-a) `daiw- 32
34 (<ad-l-i-six-en-sd) (<*ad-xí-e-six-en) (<*ad-e-six-en-a) `daewva~ da sxv. maka labar bartya tyava rekla lama-ab abre rebis warwe wera rata martlwe Tlweri risa satvis 1. abrebze gantavsebuli warwerebi (sabrendo saxelwodebani Tu sareklamo gancxadebebi) sami ZiriTadi saxit dasturdeba. warmodgenilia: a) jer qartuli, xolo Semdeg ucxouri dasaxeleba (sauke- Teso SemTxvevaSi): klinika medi MEDI klinika kuracio CURATIO optika linza OPTICAL LINZA b) jer ucxouri, Semdeg ki qartuli saxelwodeba: DELFOS delfosi APOTHEKA aftiaqi WESTERN UNION fuladi gzavnilebi g) mxolod ucxouri saxelwodebani: STYLE BEAUTY SALOON BIER ПИВО BIER LEVIS DOCKERS JEANS WRANGLER zemot warmodgenili sami SemTxvevidan, ra Tqma unda, misa- Rebia mxolod pirveli _ jer qartuli da Semdeg ucxouri saxelwodebebit gaformebuli warwerebi. 2. unda gaswordes ucxo enebidan umartebulod gadmotanili ortanxmovniani sityva-saxelwodebani: fraiville ki ara: fraivi vile 33
35 klassika ki ara: klasika ka azzato ki ara: azato 3. ucxo enebidan gadmorebuli (sabrendo saxelwodebebad warmodenili) TanxmovanfuZiani saxelebi qartulad unda gaformdes saxelobiti brunvit: vogg ki ara: vogi okaid ki ara: okaidi 4. kompozitis pirveli nawili _ fuzis saxit warmodgenili _ calke ar daiwereba: bluz kafe ki ara: bluzka kafe feniqs jgufi ki ara: feniq niqsjgu sjgufi 5. is daboloebiani ucxo sityva _ servisi _ gagebulia, rogorc natesaobiti brunvis forma da asea warmodgenili: servis centri (saxelis fuzed micneulia servi). unda iyos: servis viscen centri tri. 6. zogi saxelwodeba brwyalebsia Casmuli (klinika `kuracio~...), xolo zogi ubrwyalebodaa warmodgenili (klinika medi...). vfiqrobt, sawiroa ertgvarovnebis dacva. 7. gasasworebelia abreviaciata dawerilobac, mag., wertilebis garese unda daiweros Sps (da ara: S.p.s.), ertad unda daiweros Tibi bisi (da ara: Ti bi si) da sxv. 8. SeiniSneba agretve stilistikuri uzustobani (gacerebebi ayvanilia videotvaltvalze...). 9. warwerebi unda gaiwmindos barbarizmebisagan (`remnebi~, `benzonasosebi~, `promoagentebi~...). 10. sareklamo warwerebsi daculi ar aris punqtuaciis wesebi (mag., sesxebi jarimebis garese oqros vercxlis aparaturis saojaxo nivtebis binebis avtomobilis uzrunvelyofit). 34
36 roman lolua lua uvula laru ruli Tanxmov xmovne nebi kavka kasi siis is alba banur nursi da mati saer erto Tolez lezgi giuri Sesa satyvi tyviso soba bani! " # $%& ხ: **, *,, *,-, *., *.-. 0, %#% "1 & " 0ხ # $%& (,,.), 04, " "" %# 5#!6#. 5# 0.",- ხ-!01# 1" $% 0#", 0, 0 04#" $1. # ხ 08! 9# 1 1&.#" 10 $0 0ხ #! ": %#%.-"... ".!.. 9ხ. %9. ". ხ. :..-.!!, ხ!,,-!,,-!,,,-,.!,,-!,,-!,,-!,,-!, %,.,, ხ- **, ": *, " 4 1, %#% "1 90 # $4. ხ# "1 %*," $" : %#%.-"... ".!.. 9ხ. %9. ". ხ. :..-. Ø Ø ხ,, ხ,, ხ,, ხ,, ხ,, ხ,, ხ,,, ხ *, 0" $%& *,- 1&.#" 10 $0 0ხ #! ": 35
37 %#%.-"... ".!.. 9ხ. %9. ". ხ. :..-.,,,,!,, ხ,,, ხ,!, ხ *,-, " %#% "1 & *; $%& ხ0# $ 4 ##".. ":. ხ0# %#% "1 ხ# ხ# 901": 16" %#1 " 4 *.- ", *.-4, 04, # 0ხ#, 16" 00 " 4!& # $%& (*.),!& $" # ხ1-0% 0 (*.<). ხ1."%#% "1 & *= $%& $ ##". #,!1#, 0 " *.ɀ %0? %#% "1 #6#?-( 1 $@-). & # & $%& *. 1&.#" 10 $0 0ხ #! ": %#%.-"... ".!.. 9ხ. %9. ". ხ. :..-..,!,@,!, Ø...,.., %..., %,!. *. 0" # & $%& *.- 10 " 90 : 36
38 %#%.-"... ".!.. 9ხ. %9. ". ხ,, ხ %.,Ø *.-! ": " $6-1! ".! %#% "1 ხ# ხ# 901": 16" 08! # $%& (**), & & # $%& (*.) 08! & $%& (*A). 0!". ხ ": ". 1#, 0?#". #?& & 0". & #?& 10 $0 0ხ #! ":.!; ". ხ,,;!. ხ;. ხ; 9ხ. ხ; ხ. ხ; :. ხ;. ხ, ხ & *ხ- ", 4 ". 1# 0:#,.# 1 ხ $ #6#.!1, 0 0" *ხ- "?&" 9 0." ხ6- - :#", ხ "1 16" #ხ" 0 $0 ",, :#,!& *ხ *ხ :# $0 #!": %#%.-"... ".!.. 9ხ. %9. ". ხ. :..-. ხ ხ! ხ,, ხ, D ხ ხ, D ხ ხ ხ,, ხ, E,, *ხ 0, ხ %#% " 1 *F *G &?&" $ ##". 37
39 Tamar lomtaze qartul-ebrauli leqsikuri kontaqtebisatvis xalxebs Soris aqtiuri kontaqtebis dros, bunebrivia, xdeba enobriv erteulta erti enidan meoresi sesxeba, amitom qartvelta da ebraelta mravalsaukunovani urtiertobis Sedegebi, ra Tqma unda, leqsikasicaa saziebeli. qartul-ebrauli enobrivi kontaqtebis Taobaze gamokvlevata simcire sagrznobia. mat Soris arsanisnavia k. lerneris, k. dumbazis, r. enoxis... Sromebi. sxvadasxva qveyanasi xangrzlivad cxovrebis pirobebsi xsirad xdeboda ebrauli enis Sereva adgilobriv enebtan, ris Sedegad miviret, magalitad srulfasovan enobriv sistemebad idisi da ispa pani niola (romeltagan pirveli germanuli, ebrauli da nawilobriv slavuri, xolo meore _ Zveli espanuri da ebrauli enobrivi elementebis narevia _ k. dumbaze, nawili ama Tu im enis odnav gansxvavebuli dialeqturi nairsaxeobaa _ magalitad, ebraul-italiuri, ebraul-arabuli), xolo azerbaijansi, darestansa Tu tajiketsi SemorCenil metyvelebas yofili enobrivi kontinuumis nastebad miicneven (s. aslanovi). k. dumbazis SromaSi `leqsikuri ebraizmebi qartul qalaqur JargonSi~ damajerebladaa nacvenebi sefarduli tradiciebis normebis matarebel qartvel ebraelta metyvelebasi SemorCenili sityvebis analizi, romelta arsebobam Tanamedrove ebrauli enis istoriulad gamartlebuli modelis ardgena- Sic udidesi roli Seitana. sailustraciod dasaxelebuli da gaanalizebulia sityvebi tobe be, ganabi bi, mayu yuti da a. S. sainteresoa am mxriv sityva itoxla lava va, romelic dumbazes mxolod `Wamis~ mnisvnelobit aqvs dasaxelebuli. mag., me ukve vitoxlave, Toxle da male gamodi. Toxli dasaxelebuli aqvs agretve sawmlis mnisvnelobit, magram aqve arafers ambobs ert niuansze. qartul JargonSi Wam- zmnas aqvs gadataniti mnisvneloba: awama `moatyua~, Wama `motyuvda~. zustad amave mnisvne- 38
xelnawerta erovnuli centri g i w v e v T
Tvelos mecnierebata erovnuli akademia xelnawerta erovnuli centri saqartvelos mecnierebata erovnuli akademia xelnawerta erovnuli centri g i w v e v T saiubileo sxdomaze, romelic ezrvneba gamocenili qartveli
Διαβάστε περισσότεραm e m o r a n d u m i
saqartvelos sapatriarqos wmida andria pirvelwodebulis saxelobis qartuli universitetis qartvelologiis centris pirveli saertasoriso konferencia Temaze: `qartvelologiis aqtualuri problemebi" 25-26 nomberi,
Διαβάστε περισσότεραneologisms phenomenon. The present paper describes the production process of speech and neologisms are entering the modern English language.
saqartvelos teqnikuri universiteti xelnaweris uflebit ani beqauri Tanamedrove inglisurenovani leqsika da sityvatawarmoebis meqanizmebis aqtiurobis sakitxi komunikaciis sxvadasxva sferosi doqtoris akademiuri
Διαβάστε περισσότεραqap ქართველოლოგიის აქტუალური პრობლემები Actual Problems of Kartvelology
qap ქართველოლოგიის აქტუალური პრობლემები Actual Problems of Kartvelology II 2013 saqartvelos sapatriarqos wmida andria pirvelwodebulis saxelobis qartuli universiteti Saint Andrew the First-Called Georgian
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos teqnikuri universiteti nana xaraze `sajaro samsaxuris Sesaxeb saqartvelos kanonmdeblobis problemebi
saqartvelos teqnikuri universiteti xelnaweris uflebit nana xaraze `sajaro samsaxuris Sesaxeb saqartvelos kanonmdeblobis problemebi doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad wardgenili disertaciis a v t
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos ekonomikisa da mdgradi ganvitrebis saministro mezrvaurta uwyebani uwyeba # gamosveba #10 04/19 TariRi: 5 oqtomberi 2016w.
216 10 saqartvelos ekonomikisa da mdgradi ganvitrebis saministro,,saqartvelos saxelmwifo hidrografiuli samsaxuri uwyeba # gamosveba #10 04/19 TariRi: 5 oqtomberi 2016w. sazrvao ruqebi da saxelmzrvaneloebi
Διαβάστε περισσότεραnikoloz javaxisvli _ CV
nikoloz javaxisvli _ CV dabadebis TariRi _ 12. 09. 1972 dabadebis adgili _ q. Telavi ojaxuri mdgomareoba _ meurle da Svilebi telefoni _ 599 90 73 55 el. fosta _ javakhishvili_n@yahoo.com ganatleba _ umarlesi,
Διαβάστε περισσότερα"evropuli qartia. saqartvelo. "European Charter for Regional or Minority Languages" and Georgia. tariel futkaraze eka dadiani revaz Serozia
tariel futkaraze eka dadiani revaz Serozia "evropuli qartia regionuli an umciresobis enis Sesaxeb" da saqartvelo "European Charter for Regional or Minority Languages" and Georgia 2010 0 ganatlebis erovnuli
Διαβάστε περισσότερα1 SeTanxmeba saqartvelos mtavrobasa da israelis saxelmwifos mtavrobas Soris Semosavlebze ormagi dabegvris Tavidan acilebisa da gadasaxadebis gadauxdel
1 SeTanxmeba saqartvelos mtavrobasa da israelis saxelmwifos mtavrobas Soris Semosavlebze ormagi dabegvris Tavidan acilebisa da gadasaxadebis gadauxdelobis arkvetis Sesaxeb 1 2 saqartvelos mtavroba da israelis
Διαβάστε περισσότεραluri xatu tule kara ::gaxa
- 13 - araver verba balu luri da verba balu luri xatu tule lebis morfo rfo-se seman manti tiku kuri anali lizi natia amarlo lobe beli, natia futka kara raze ilia WavWavaZis saxelmwifo universiteti, Tsu
Διαβάστε περισσότεραinteleqtualuri sakutrebis erovnuli centri
inteleqtualuri sakutrebis erovnuli centri gamogonebebi da sasargeblo modelebi 1 ra aris patenti? patenti aris gamomgoneblis an misi ufle bamo_ nacvlisatvis saxelmwifos mier gansazrvruli droit miniwebuli
Διαβάστε περισσότεραwera Η ΓΡΑΦΗ sabavsvo barsi ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Έχει συνταχθεί σύμφωνα με τα «Πρότυπα Μάθησης και Ανάπτυξης σε Πρώιμη Παιδική Ηλικία».
wera Η ΓΡΑΦΗ sabavsvo barsi ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Seqmnilia `adreul asaksi swavlisa da ganvitarebis standartis~ mixedvit. Έχει συνταχθεί σύμφωνα με τα «Πρότυπα Μάθησης και Ανάπτυξης σε Πρώιμη Παιδική Ηλικία».
Διαβάστε περισσότεραΟΙ ΕΠΟΧΕΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. sabavsvo barsi ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ. Έχει συνταχθεί σύμφωνα με τα «Πρότυπα Μάθησης και Ανάπτυξης σε Πρώιμη Παιδική Ηλικία».
weliwadis droebi ΟΙ ΕΠΟΧΕΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ sabavsvo barsi ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Seqmnilia `adreul asaksi swavlisa da ganvitarebis standartis~ mixedvit. Έχει συνταχθεί σύμφωνα με τα «Πρότυπα Μάθησης και Ανάπτυξης
Διαβάστε περισσότεραrogor vaswavlot qartuli anbani (wera, kitxva, mosmena da warmotqma) swrafad da efeqturad?
qartvelologiisaqtualuriproblemebi ACTUAL PROBLEMS OF KARTVELOLOGY III 35 xatuna gelasvili /ivane javaxisvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti/ rogor vaswavlot qartuli anbani (wera, kitxva, mosmena
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi
saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY-BUILDING OF THE GEORGIAN LEADERSHIP COMMUNITY FOR IMPROVED DECISION-MAKING
Διαβάστε περισσότεραZveli da Tanamedrove xelovneba. axali xedva. programa Programme. Old and modern art. A new vision
Zveli da Tanamedrove xelovneba axali xedva programa Programme Old and modern art A new vision paraskevi, 20 noemberi/friday, 20 November 9:30 monawileta registracia/registration of Participants 10:00 konferenciis
Διαβάστε περισσότερα!!!!!!! bmcbupcjt!ufpsjb!
!!!!!!! bmcbupcjt!ufpsjb! ivae javaxisvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo uiversiteti fmj{cbs!obebsbjb-! sfwb{!bctbwb-!{fwjobs!gbdbdjb! bmcbupcjt!ufpsjb! wigi warmoadges albatobis Teoriis saxelmzrvaelos,
Διαβάστε περισσότεραss rt çã r s t Pr r Pós r çã ê t çã st t t ê s 1 t s r s r s r s r q s t r r t çã r str ê t çã r t r r r t r s
P P P P ss rt çã r s t Pr r Pós r çã ê t çã st t t ê s 1 t s r s r s r s r q s t r r t çã r str ê t çã r t r r r t r s r t r 3 2 r r r 3 t r ér t r s s r t s r s r s ér t r r t t q s t s sã s s s ér t
Διαβάστε περισσότεραg a n C i n e b a saqartvelos saxelit
g a n C i n e b a saqartvelos saxelit saqme #2b/2730-09 29 ianvari, 2010 weli q. Tbilisi Tbilisis saapelacio sasamartlo samoqalaqo saqmeta palata Tavmjdomare: mosamartleebi: paata qatamaze xatuna arevaze
Διαβάστε περισσότεραadministraciul saqmeta palata Semadgenloba mosamartle _ merab lomize sxdomis mdivani lela mildenbergeri
PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPF saqme #3b/534-11 sasamartlo sxdomis o q m i 07 aprili 2011 weli q. Tbilisi Tbilisis saapelacio sasamartlo administraciul saqmeta palata Semadgenloba mosamartle _ merab lomize sxdomis
Διαβάστε περισσότεραΤΑ ΣΧΗΜΑΤΑ. sabavsvo barsi ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ. Έχει συνταχθεί σύμφωνα με τα «Πρότυπα Μάθησης και Ανάπτυξης σε Πρώιμη Παιδική Ηλικία».
formebi ΤΑ ΣΧΗΜΑΤΑ sabavsvo barsi ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Seqmnilia `adreul asaksi swavlisa da ganvitarebis standartis~ mixedvit. Έχει συνταχθεί σύμφωνα με τα «Πρότυπα Μάθησης και Ανάπτυξης σε Πρώιμη Παιδική Ηλικία».
Διαβάστε περισσότεραHONDA. Έτος κατασκευής
Accord + Coupe IV 2.0 16V (CB3) F20A2-A3 81 110 01/90-09/93 0800-0175 11,00 2.0 16V (CB3) F20A6 66 90 01/90-09/93 0800-0175 11,00 2.0i 16V (CB3-CC9) F20A8 98 133 01/90-09/93 0802-9205M 237,40 2.0i 16V
Διαβάστε περισσότεραiyavi mzad skauturi cxovrebisatvis
iyavi mzad skauturi cxovrebisatvis 2010 Semdgeneli _ TinaTin qoiava redaqtori _ medea mtvralasvili mxatvar-ilustratori _ zura sulakauri dizaini, dakabadoneba _ Sps `goia dizaini wignze musaobdnen: irina
Διαβάστε περισσότεραmenejment konsaltingis raoba da saqmianobis analizi MANAGEMENT CONSULTING - PURPOSE AND ACTIVITY ANALYSIS
menejment konsaltingis raoba da saqmianobis analizi MANAGEMENT CONSULTING - PURPOSE AND ACTIVITY ANALYSIS vaxtang datasvili ekonomikis mecnierebata doqtori, saqartvelos teqnikuri universitetis profesori
Διαβάστε περισσότεραsajaro politikis dokumentebi POLICY PAPER SERIES
sajaro politikis dokumentebi POLICY PAPER SERIES 2016 saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY-BUILDING OF THE
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi
saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY-BUILDING OF THE GEORGIAN LEADERSHIP COMMUNITY FOR IMPROVED DECISION-MAKING
Διαβάστε περισσότερα#57 STYLE. June, July, August. arqiteqtura interieri dizaini
#57 2016 June, July, August arqiteqtura interieri dizaini STYLE A R C H I T E C T U R E I N T E R I O R D E S I G N sertificirebulia sertificirebulia gamomcemeli - saqartvelos arqiteqtorta asociacia mtavari
Διαβάστε περισσότεραsajaro politikis dokumentebi POLICY PAPER SERIES
sajaro politikis dokumentebi POLICY PAPER SERIES 2018 saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY-BUILDING OF THE
Διαβάστε περισσότεραricxvebi ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ sabavsvo barsi ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Έχει συνταχθεί σύμφωνα με τα «Πρότυπα Μάθησης και Ανάπτυξης σε Πρώιμη Παιδική Ηλικία».
ricxvebi ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ sabavsvo barsi ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Seqmnilia `adreul asaksi swavlisa da ganvitarebis standartis~ mixedvit. Έχει συνταχθεί σύμφωνα με τα «Πρότυπα Μάθησης και Ανάπτυξης σε Πρώιμη Παιδική
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos parlamentis aparati
saqartvelos s aparati kvleviti departamenti kanonsemoqmedebiti saqmianobis sainformacio uzrunvelyofis ganyofileba SekiTxvaze pasuxi SedarebiTi tabula am tabulasi moyvanilia informacia im qveynebis Sesaxeb,
Διαβάστε περισσότεραMyts, Rituals, Sumbpls
sarcevi miti, rituali, simbolo Myts, Rituals, Sumbpls qetevan sixarulize 5 erti ucnobi mitisa da mastan dakavsirebuli ritualis rudimentebi kavkasielta folklorsi Ketevan Sikharulidze Rudiments of unknown
Διαβάστε περισσότεραiv. javaxisvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti humanitarul mecnierebata fakulteti kavkasiologiis instituti saswavlo weli
iv. javaxisvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti humanitarul mecnierebata fakulteti kavkasiologiis instituti (BA) kavkasiologia 2009-2010 saswavlo weli programis xelmzrvaneli: sr. prof. cira
Διαβάστε περισσότεραSarò signor io sol. α α. œ œ. œ œ œ œ µ œ œ. > Bass 2. Domenico Micheli. Canzon, ottava stanza. Soprano 1. Soprano 2. Alto 1
Sarò signor io sol Canzon, ottava stanza Domenico Micheli Soprano Soprano 2 Alto Alto 2 Α Α Sa rò si gnor io sol del mio pen sie io sol Sa rò si gnor io sol del mio pen sie io µ Tenor Α Tenor 2 Α Sa rò
Διαβάστε περισσότεραsajaro politikis dokumentebi POLICY PAPER SERIES
sajaro politikis dokumentebi POLICY PAPER SERIES 2017 saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY-BUILDING OF THE
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelo-iranis ormxrivi urtiertobebis gaaqtiurebis perspeqtiva
saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY BUILDING OF THE GEORGIAN LEADERSHIP COMMUNITY FOR IMPROVED DECISION
Διαβάστε περισσότεραdrois fasi da problemebi saqartvelosi
inovaciuri ekonomika da martva - INNOVATIVE ECONOMICS AND MANAGEMENT drois fasi da problemebi saqartvelosi VALUE OF TIME AND RELATED ISSUES IN GEORGIA eduard miqelaze, ekonomikis akademiuri doqtori, saqartvelos
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi
saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY-BUILDING OF THE GEORGIAN LEADERSHIP COMMUNITY FOR IMPROVED DECISION-MAKING
Διαβάστε περισσότερα,2 17,6 17,5
qirurgiuli daxmareba 25.0 macvenebeli 1000 mosaxleze macvenebeli 1000 bavsvze 20.8 20.0 17.4 17.5 16.6 15.6 17.2 17.8 19.1 15.0 10.0 8.8 11.3 11.4 13.0 11.9 9.9 9.6 9.8 5.0 0.0 1997 1998 1999 2000 2001
Διαβάστε περισσότεραsaertasoriso konferencia ΓΗΔΘΝΔ ΤΝΔΓΡΗΟ INTERNATIONAL CONFERENCE
iv. javaxisvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti klasikuri filologiis, bizantinistikisa da neogrecistikis instituti Κξαηηθό Παλεπηζηήκην Σηθιίδαο Ηλζηηηνύην Κιαζηθώλ, Βπδαληηλώλ θαη Νενειιεληθώλ
Διαβάστε περισσότεραnarkopolitikis saxelmzrvanelo
narkopolitikis saertasoriso konsorciumi narkopolitikis Sesaxeb obieqturi da Ria dialogis xelsewyobis globaluri qseli narkopolitikis saxelmzrvanelo 77 51 gamocema 1, 2010 wlis marti narkopolitikis saertasoriso
Διαβάστε περισσότεραgamomcemloba grifoni
giorgi axvledianis saxelobis enatmecnierebis istoriis sazogadoeba ivane javaxisvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti saertasoriso konferencia ideologia da lingvisturi ideebi INTERNATIONAL CONFERENCE
Διαβάστε περισσότεραanisi gzajvaredinze programa PROGRAMME ANI AT THE CROSSROADS
anisi gzajvaredinze programa PROGRAMME ANI AT THE CROSSROADS paraskevi, 17 noemberi / FRIDAY, 17 NOVEMBER Tbilisis saxelmwifo universitetis I korpusi, 107-e auditoria, WavWavaZis gamziri 1 Tbilisi State
Διαβάστε περισσότεραsaxelovnebo mecnierebata Ziebani #2 (47), 2011
saqartvelos SoTa rustavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo universiteti Shota Rustaveli Theatre and Film Georgian State University saxelovnebo mecnierebata Ziebani #2 (47), 2011 ART SCIENCE STUDIES #2 (47),
Διαβάστε περισσότεραsajaro politikis dokumentebi POLICY PAPER SERIES
sajaro politikis dokumentebi POLICY PAPER SERIES 2016 saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY-BUILDING OF THE
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos ekonomikisa da mdgradi ganvitrebis saministro zrvaosanta uwyebani uwyeba # gamosveba #01 04/28-04/34 TariRi: 5 ianvari 2017 w.
217 01 saqartvelos ekonomikisa da mdgradi ganvitrebis saministro,,saqartvelos saxelmwifo hidrografiuli samsaxuri uwyeba # gamosveba #01 04/28-04/34 TariRi: 5 ianvari 2017 w. sazrvao ruqebi da saxelmzrvaneloebi
Διαβάστε περισσότεραgaazrebistvis nacvlad arsebuli safinanso sistemis cifrul garemosi gadargvisa, SesaZlebelia, Tavisufali monetaruli sistemis funqcionirebis
sakitxis gaazrebistvis mirza xidaseli, biznesis administrirebis doqtori, qutaisis universitetis asocirebuli profesori Mirza Khidasheli, PhD Business Administration, Associate Professor of Kutaisi Univsreity
Διαβάστε περισσότεραrogorc samkurnalo-diagnostikuri procesis efeqtianobis gazrdis instrumenti
telemedicina, rogorc samkurnalodiagnostikuri procesis ekaterine gvarisvili, medicinis doqtori, batumis navigaciis saswavlo universitetis asocirebuli profesori Ekaterina Gvarishvili, MD, PhD, Associated
Διαβάστε περισσότεραzviad zedginize makroekonomikuri da finansuri urtiertkavsirebis modelireba saqartvelos magalitze
avtoris stili culia ivane javaxisvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti ekonomikisa biznesis fakulteti zviad zedginize makroekonomikuri urtiertkavsirebis modelireba saqartvelos magalitze ekonomikis
Διαβάστε περισσότεραeleqtoratis profili: gamokitxvis angarisi
sazogadoebrivi politikis instituti INSTITUTE FOR POLICY STUDIES eleqtoratis profili: gamokitxvis angarisi ELECTORATE PROFILE: REPORT OF THE SURVEY Tbilisi 2012 Tbilisi gamotqmuli mosazreba ar gamoxatavs
Διαβάστε περισσότεραმათემატიკა ეკონომიკისა და ბიზნესისათვის, 1&2
მათემატიკა ეკონომიკისა და ბიზნესისათვის, 1&2 თამაზ ზერეკიძის (მიმართულების ხელმძღვანელი) კონსპექტი ამ ელექტრონულ ვერსიას აქვს "ელექტრონული სარჩევი" (მარცხენა პანელი). კონსპექტი ძალზე შეკუმშულია და შეიცავს
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi
saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY BUILDING OF THE GEORGIAN LEADERSHIP COMMUNITY FOR IMPROVED DECISION
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos ekonomikis konkurentunarianoba: Tanamedrove gamowvevebi
SoTa rustavelis saxelmwifo universiteti saqartvelos teqnikuri universiteti evgeni baratasvili, badri gecbaia vladimer Rlonti saqartvelos ekonomikis konkurentunarianoba: Tanamedrove gamowvevebi gamomcemloba
Διαβάστε περισσότεραExecutive Board. Chairman: Gia Nodia. Members: Inga Todria Archil Osidze Iago Kachkachishvili Giorgi Loladze George Gvakharia Revaz Sakevarishvili
2005 4(5) armasrulebeli sabwo: sabwos Tavmjdomare: gia nodia wevrebi: inga Todria argil osize iago kawkawisvili giorgi lolaze giorgi gvaxaria revaz sayevarisvili armasrulebeli dirqtori: davit dargiasvili
Διαβάστε περισσότεραrs r r â t át r st tíst Ó P ã t r r r â
rs r r â t át r st tíst P Ó P ã t r r r â ã t r r P Ó P r sã rs r s t à r çã rs r st tíst r q s t r r t çã r r st tíst r t r ú r s r ú r â rs r r â t át r çã rs r st tíst 1 r r 1 ss rt q çã st tr sã
Διαβάστε περισσότεραΤο άτομο του Υδρογόνου
Το άτομο του Υδρογόνου Δυναμικό Coulomb Εξίσωση Schrödinger h e (, r, ) (, r, ) E (, r, ) m ψ θφ r ψ θφ = ψ θφ Συνθήκες ψ(, r θφ, ) = πεπερασμένη ψ( r ) = 0 ψ(, r θφ, ) =ψ(, r θφ+, ) π Επιτρεπτές ενέργειες
Διαβάστε περισσότεραqristianoba da ekonomika
qristianoba da ekonomika VII samecniero konferenciis moxsenebata krebuli (gori _ 2013 wlis 30 ivlisi) konferencia ezrvneba ivane javaxisvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis daarsebis 95-e
Διαβάστε περισσότεραasocirebuli profesori;
Tamar dolbaia, sazogadoebrivi geografiis doqtori asocirebuli profesori socialur da politikur mecnierebata fakultetis dekani dabadebis TariRi: 2 oqtomberi, 1957; misamarti: Tbilisi, brolosanis q. #29; telefoni:
Διαβάστε περισσότεραCURRICULUM VITAE. merabisvili inesa
CURRICULUM VITAE merabisvili inesa dabadebis 5 marti, 1950 moqalaqeoba ojaxuri mdgomareoba saqartvelo daojaxebuli sacxovrebeli adgili misamarti griboedovis q. N2, Tbilisi, 0108 tel. 293 1578, 293 5753
Διαβάστε περισσότεραtyis ukanono WrasTan brzolisa da monitoringis metodebi
2006 i. mawarasvili n. gujaraize tyis ukanono WrasTan brzolisa da monitoringis metodebi saxelmzrvanelo saqartvelos moqalaqeebisatvis Tbilisi 2006 sarcevi Sesavali 3 I nawili 6 saqartvelos tyeebi 6 saqartvelos
Διαβάστε περισσότεραwm. grigol noselis `didi kateqeturi sityvis~ qartuli Targmanis atribuciisatvis
wm. grigol noselis `didi kateqeturi sityvis~ qartuli Targmanis atribuciisatvis eqvtime kowlamazasvili IV s-is didi kapadokieli RmrTismetyvelisa da saeklesio mwerlis grigol noselis ( 394) mravali nasromia
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos uzenaesi sasamartlos ertgvarovani praqtika
saqartvelos uzenaesi sasamartlos ertgvarovani praqtika Sromis samartalsi (2012 _ 2016 wlebi) saqartvelos uzenaesi sasamartlo sasamartlo praqtikis Seswavlisa da ganzogadebis ganyofileba Tbilisi 2017 Uniform
Διαβάστε περισσότεραCveni garemo 4. lia SalvaSvili manana mawavariani. moswavlis saxelmzrvanelo bunebismetyvelebasi
საქართველოს სახელმწიფო გერბი lia SalvaSvili manana mawavariani moswavlis saxelmzrvanelo bunebismetyvelebasi gamomcemloba `meridiani~ 2011 moswavlis saxelmzrvanelo bunebismetyvelebasi avtorebi: lia SalvaSvili
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi
saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY-BUILDING OF THE GEORGIAN LEADERSHIP COMMUNITY FOR IMPROVED DECISION-MAKING
Διαβάστε περισσότεραsajaro politikis dokumentebi POLICY PAPER SERIES
sajaro politikis dokumentebi POLICY PAPER SERIES 2018 saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY-BUILDING OF THE
Διαβάστε περισσότεραgamoica manglisisa da walkis mitropolit ananias (jafarize) locva-kurtxevit
gamoica manglisisa da walkis mitropolit ananias (jafarize) locva-kurtxevit Printed with the blessing of Metropolitan Anania (Japaridze) of Manglisi and Tsalka wmida petre iberi Saint Petre Iberi meotxe
Διαβάστε περισσότεραთამარ ბერიძე საინჟინრო გეომეტრიისა და სამრეწველო დიზაინის ზოგიერთი ერთობლივი ამოცანა და მათი გადაწყვეტის მაგალითები
თამარ ბერიძე საინჟინრო გეომეტრიისა და სამრეწველო დიზაინის ზოგიერთი ერთობლივი ამოცანა და მათი გადაწყვეტის მაგალითები წარმოდგენილია დოქტორის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი
Διαβάστε περισσότεραGeneral Director s Message. The Milestones. Financial Indicators. Our Partners. Map of Branches. Consolidated Financial Statements
CONTENTS / Sinaarsi 3 4 5 6 7 19 24 26 29 generaluri direqtoris mimartva General Director s Message mnisvnelovani TariRebi The Milestones produqtebi Products finansuri macveneblebi Financial Indicators
Διαβάστε περισσότεραpremier-ministrma saertasoriso sainvesticio forumi gaxsna
No 247 3.11.2014 premier-ministrma saerta- Soriso sainvesticio forumi gaxsna Prime Minister Opened Int ernational Investment Forum premier-ministrma saertasoriso sainvesticio forumi gaxsna Prime Minister
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi
saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY-BUILDING OF THE GEORGIAN LEADERSHIP COMMUNITY FOR IMPROVED DECISION-MAKING
Διαβάστε περισσότεραSIEMENS Squirrel Cage Induction Standard Three-phase Motors
- SIEMENS Squirrel Cage Induction Standard Three-phase Motors 2 pole 3000 rpm 50Hz Rated current Power Efficiency Rated Ratio Noise Output Frame Speed Weight 3V 400V 415V factor Class 0%Load 75%Load torque
Διαβάστε περισσότεραOCTOBER - DECEMBER oqtomberi - dekemberi 2004
OCTOBER - DECEMBER 2004 oqtomberi - dekemberi 2004 2004 წლის ოქტომბერი - დეკემბერი October - December 2004 აღმასრულებელი საბჭო: საბჭოს თავმჯდომარე მიხეილ ჩაჩხუნაშვილი ინგა თოდრია არჩილ ოსიძე რევაზ საყევარიშვილი
Διαβάστε περισσότεραDiscovery and Decipherment of Caucasian Albanian Writing
saqartvelos mecnierebata erovnuli akademiis moambe, 175, ½1, 2007 BULLETIN OF THE GEORGIAN NATIONAL ACADEMY OF SCIENCES, 175, ½1,, 2007 History & Philology Discovery and Decipherment of Caucasian Albanian
Διαβάστε περισσότεραM p f(p, q) = (p + q) O(1)
l k M = E, I S = {S,..., S t } E S i = p i {,..., t} S S q S Y E q X S X Y = X Y I X S X Y = X Y I S q S q q p+q p q S q p i O q S pq p i O S 2 p q q p+q p q p+q p fp, q AM S O fp, q p + q p p+q p AM
Διαβάστε περισσότεραADDICTION RESEARCH CENTER ალკოჰოლის, თამბაქოს და ნივთიერების მოხმარების სკრინინგ-ტესტი A S S I S T პირველად ჯანდაცვაში გამოსაყენებელი სახელმძღვანელო
ADDICTION RESEARCH CENTER ალკოჰოლის, თამბაქოს და ნივთიერების მოხმარების სკრინინგ-ტესტი A S S I S T პირველად ჯანდაცვაში გამოსაყენებელი სახელმძღვანელო 1 ალკოჰოლის, თამბაქოს და ნივთიერების მოხმარების სკრინინგ-ტესტი
Διαβάστε περισσότεραHUNTING AND FOREST MANAGEMENT CUSTOMS IN ANCIENT GEORGIA
ნადირობისა და ტყით სარგებლობის ტრადიციები ძველ საქართველოში HUNTING AND FOREST MANAGEMENT CUSTOMS IN ANCIENT GEORGIA გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაცია თბილისი, 2018 FOOD AND AGRICULTURE
Διαβάστε περισσότεραΓΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΝ. Εικόνα 1. Φωτογραφία του γαλαξία μας (από αρχείο της NASA)
ΓΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΝ Φύση του σύμπαντος Η γη είναι μία μονάδα μέσα στο ηλιακό μας σύστημα, το οποίο αποτελείται από τον ήλιο, τους πλανήτες μαζί με τους δορυφόρους τους, τους κομήτες, τα αστεροειδή και τους μετεωρίτες.
Διαβάστε περισσότερα!"!# ""$ %%"" %$" &" %" "!'! " #$!
" "" %%"" %" &" %" " " " % ((((( ((( ((((( " %%%% & ) * ((( "* ( + ) (((( (, (() (((((* ( - )((((( )((((((& + )(((((((((( +. ) ) /(((( +( ),(, ((((((( +, 0 )/ (((((+ ++, ((((() & "( %%%%%%%%%%%%%%%%%%%(
Διαβάστε περισσότεραParts Manual. Trio Mobile Surgery Platform. Model 1033
Trio Mobile Surgery Platform Model 1033 Parts Manual For parts or technical assistance: Pour pièces de service ou assistance technique : Für Teile oder technische Unterstützung Anruf: Voor delen of technische
Διαβάστε περισσότεραsarcevi COPYRIGHT CONTENTS xelovnebis saganzuri firosmani - Teatraluri mxatvari saavtoro uflebebi msofliosi interviu karen biuztan
sarcevi CONTENTS 2 COPYRIGHT saavtoro uflebebi msofliosi interviu karen biuztan WORLDWIDE INTERVIEW WITH MS. KAREN BUSE 52 TREASURE xelovnebis saganzuri firosmani - Teatraluri mxatvari OF ART PIROSMAI
Διαβάστε περισσότεραEstimation of grain boundary segregation enthalpy and its role in stable nanocrystalline alloy design
Supplemental Material for Estimation of grain boundary segregation enthalpy and its role in stable nanocrystalline alloy design By H. A. Murdoch and C.A. Schuh Miedema model RKM model ΔH mix ΔH seg ΔH
Διαβάστε περισσότεραdabadebis adgili: Tbilisi dabadebis TariRi: 17/05/58 erovneba: qartveli ojaxuri mdgomareoba: gasorebuli Svilebi: erti
mayasvili qetevani 34c.dadiani.12 b 22 Tbilisisi, 0180 saqartvelo tel (995 32) 66 54 89 mob 8(93) 27 04 03 el.fosta: ketevan_makashvili@iliauni.edu.ge personaluri informacia dabadebis adgili: Tbilisi dabadebis
Διαβάστε περισσότεραadamianis patogeni qoleras jgufis baqteriebis da mat mimart specifikuri baqteriofagebis gamoyofa, daxasiateba da mravalferovneba
ivane javaxisvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti zust da sabunebismetyvelo mecnierebata fakulteti mimartuleba: imunologia, mikrobiologia TinaTin elbaqize adamianis patogeni qoleras jgufis
Διαβάστε περισσότεραAgrarian-economic. Science and Technologies
agrarul-ekonomikuri mecniereba da teqnologiebi 2014 #4 (25) saertasoriso samecnierometodologiuri da praqtikuli, yovelkvartaluri referirebuli Jurnali Agrarian-economic Science and Technologies 2014 #4 (25
Διαβάστε περισσότεραtradiciuli mravalxmianobis mecxre saertasoriso simpoziumi
30 oqtomberi _ 3 noemberi 2018 Tbilisi, saqartvelo tradiciuli mravalxmianobis mecxre saertasoriso simpoziumi The Ninth International Symposium on Traditional Polyphony 30 october 3 november 2018 Tbilisi,
Διαβάστε περισσότεραivane javaxisvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti Ivane Javakhishvili Tbilisi State University V saertasoriso samecniero konferencia
ivane javaxisvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti Ivane Javakhishvili Tbilisi State University V saertasoriso samecniero konferencia The 5th International Scientific Conference `sivrce, sazogadoeba,
Διαβάστε περισσότεραvin arian qali patimrebi? saqartvelos kvlevis Sedegebi
vin arian qali patimrebi? saqartvelos kvlevis Sedegebi gender-sensitiuri sasjelarsrulebiti politikis mimartulebit 2013 w. 1 2 cixis saertasoriso reforma Who are women prisoners? Survey results from Georgia
Διαβάστε περισσότεραQ π (/) ^ ^ ^ Η φ. <f) c>o. ^ ο. ö ê ω Q. Ο. o 'c. _o _) o U 03. ,,, ω ^ ^ -g'^ ο 0) f ο. Ε. ιη ο Φ. ο 0) κ. ο 03.,Ο. g 2< οο"" ο φ.
II 4»» «i p û»7'' s V -Ζ G -7 y 1 X s? ' (/) Ζ L. - =! i- Ζ ) Η f) " i L. Û - 1 1 Ι û ( - " - ' t - ' t/î " ι-8. Ι -. : wî ' j 1 Τ J en " il-' - - ö ê., t= ' -; '9 ',,, ) Τ '.,/,. - ϊζ L - (- - s.1 ai
Διαβάστε περισσότεραΝόµοςπεριοδικότητας του Moseley:Η χηµική συµπεριφορά (οι ιδιότητες) των στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού.
Νόµοςπεριοδικότητας του Moseley:Η χηµική συµπεριφορά (οι ιδιότητες) των στοιχείων είναι περιοδική συνάρτηση του ατοµικού τους αριθµού. Περιοδικός πίνακας: α. Είναι µια ταξινόµηση των στοιχείων κατά αύξοντα
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi
saqartvelos sajaro moxeleta profesiuli SesaZleblobebis zrda gadawyvetilebis mirebasa da molaparakebebis warmartvis teqnikasi CAPACITY BUILDING OF THE GEORGIAN LEADERSHIP COMMUNITY FOR IMPROVED DECISION
Διαβάστε περισσότεραSupporting Information
Electronic Supplementary Material (ESI) for ChemComm. This journal is The Royal Society of Chemistry 2015 Synthesis of 3-omosubstituted Pyrroles via Palladium- Catalyzed Intermolecular Oxidative Cyclization
Διαβάστε περισσότεραsarcevi jeostari 2010 daiwyo suxita _ `mismine me~
N34 2010 Semodgoma redaqtori EDITOR salome kikaleisvili Salome Kikaleishvili nomerze musaobdnen CONTRIBUTORS nino kalandia Nino Kalandia ana mayasvili Ana Makashvili maia cecaze Maya Tsetsadze qeto giorgobiani
Διαβάστε περισσότερα!"#$ %"&'$!&!"(!)%*+, -$!!.!$"("-#$&"%-
!"#$ %"&$!&!"(!)%*+, -$!!.!$"("-#$&"%-.#/."0, .1%"("/+.!2$"/ 3333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333 4.)!$"!$-(#&!- 33333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333333
Διαβάστε περισσότεραsametvalyureo sabwos Tavmjdomaris mimartva bankis prezidentis mimartva saertasoriso ariarebebi fizikuri pirebis sakredito momsaxureba
ANNUAL REPORT 2007 TBC BANK 1 www.tbcbank.ge Sinaarsi CONTENT 6 misia da xedva 7 bankis menejmenti 8 bankis istoria 16 sametvalyureo sabwos Tavmjdomaris mimartva 18 bankis prezidentis mimartva 24 finansuri
Διαβάστε περισσότεραP P Ó P. r r t r r r s 1. r r ó t t ó rr r rr r rí st s t s. Pr s t P r s rr. r t r s s s é 3 ñ
P P Ó P r r t r r r s 1 r r ó t t ó rr r rr r rí st s t s Pr s t P r s rr r t r s s s é 3 ñ í sé 3 ñ 3 é1 r P P Ó P str r r r t é t r r r s 1 t r P r s rr 1 1 s t r r ó s r s st rr t s r t s rr s r q s
Διαβάστε περισσότερα! "# $ % $&'& () *+ (,-. / 0 1(,21(,*) (3 4 5 "$ 6, ::: ;"<$& = = 7 + > + 5 $?"# 46(A *( / A 6 ( 1,*1 B"',CD77E *+ *),*,*) F? $G'& 0/ (,.
! " #$%&'()' *('+$,&'-. /0 1$23(/%/4. 1$)('%%'($( )/,)$5)/6%6 7$85,-9$(- /0 :/986-$, ;2'$(2$ 1'$-/-$)('')5( /&5&-/ 5(< =(4'($$,'(4 1$%$2/996('25-'/(& ;/0->5,$ 1'$-/%'')$(($/3?$%9'&-/?$( 5(< @6%-'9$
Διαβάστε περισσότεραთვითდახმარების სტრატეგიები
ADDICTION RESEARCH CENTER თვითდახმარების სტრატეგიები ნივთიერების მოხმარების შემცირების ან შეწყვეტისთვის გზამკვლევი თვითდახმარების სტრატეგიები 1 ნივთიერების მოხმარების შემცირების ან შეწყვეტისთვის გზამკვლევი
Διαβάστε περισσότεραsamoqalaqo sazogadoebis instituti
2003 wliuri angarisi ANNUAL REPORT samoqalaqo sazogadoebis instituti CIVIL SOCIETY INSTITUTE WWW.CIVILIN.ORG adm@civilin.org Tbilisi 0171, 26 maisis moedani 2, V sartuli. 2 MAY 26 SQUARE, V FLOOR, TBILISI
Διαβάστε περισσότεραALFA ROMEO. Έτος κατασκευής
145 1.4 i.e. AR33501 66 90 10/94-01/01 0802-1626M 237,40 1.4 i.e. 16V AR33503 76 103 12/96-01/01 0802-1627M 237,40 1.6 i.e. AR33201 76 103 10/94-01/01 0802-1628M 237,40 1.6 i.e. 16V AR67601 88 120 12/96-01/01
Διαβάστε περισσότεραsaqartvelos uzenaesi sasamartlos ertgvarovani praqtika
saqartvelos uzenaesi sasamartlos ertgvarovani praqtika administraciul saqmeebze (2014 wlis II naxevari _ 2015 weli) saqartvelos uzenaesi sasamartlo sasamartlo praqtikis Seswavlisa da ganzogadebis ganyofileba
Διαβάστε περισσότερα(2), ,. 1).
178/1 L I ( ) ( ) 2019/1111 25 2019,, ( ), 81 3,,, ( 1 ), ( 2 ),, : (1) 15 2014 ( ). 2201/2003. ( 3 ) ( ). 2201/2003,..,,. (2),..,,, 25 1980, («1980»),.,,. ( 1 ) 18 2018 ( C 458 19.12.2018,. 499) 14 2019
Διαβάστε περισσότερα