Αντιδιαβητικές αγωγές και καρδιαγγειακό όφελος

Transcript

1 Αντιδιαβητικές αγωγές και καρδιαγγειακό όφελος Δρ. Α. Μελιδώνης Συντονιστής Διευθυντής Α Παθ. Κλινικής & Διαβητολογικού Κέντρου Γ.Ν. Πειραιά «ΤΖΑΝΕΙΟ»

2 Η επίπτωση του ΣΔτ2 διαρκώς αυξάνεται & η ΚΔ νόσος είναι η κύρια αιτία θανάτου 415 εκατομμύρια άτομα υποφέρουν από ΣΔ Αναμένεται να αυξηθεί στα 642 εκ. το Η ΚΔ νόσος είναι η υποκείμενη αιτία θανάτου σε >55% των θανάτων στο ΣΔτ2 1,2 1. IDF Diabetes Atlas 7th Edition Available at: accessed 26 Feb, 2016) 2. Nwanerl C et al. Br J Diabetes Vasc Dis 2013,

3

4 Οι γλυκαιμικοί στόχοι στις μελέτες DCCT, Kumamoto, UKPDs και ο χρόνος που απαιτήθηκε για να υπάρξη σημαντική μείωση των χρόνιων επιπλοκών S. Inzucchi et al Obs. Gyn. 2016;0:1-15

5 Αντιδιαβητικές αγωγές και καρδιαγγειακό όφελος Ο αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος των διαβητικών ασθενων και η επίδραση της εντατικής γλυκαιμικής παρέμβασης. Μελέτες CVOTs Οι CVD μελέτες για ινκρετινικές αγωγές Αναστολείς DPP-4 Αγωνιστές GLP-1 Οι CVD μελέτες για αναστολείς SGLT-2 Συμπερασματικά

6 Απαιτήσεις του FDA για μελέτες καρδιαγγειακών εκβάσεων για νέους αντιδιαβητικούς παράγοντες Οι κατευθυντήριες οδηγίες του FDA του 2008 ανέβασαν ουσιαστικά το κατώφλι έγκρισης των αντιδιαβητικών φαρμάκων από την τεκμηρίωση της μείωσης της γλυκόζης στην ισχυρή αξιολόγηση της καρδιαγγειακής ασφάλειας Οδηγία του FDA για τη Βιομηχανία. Σακχαρώσης διαβήτης αξιολόγηση καρδιαγγειακού κινδύνου στις νέες αντιδιαβητικές θεραπείες του διαβήτη τύπου 2. Διαθέσιμο από: [Accessed Jan 2014]

7 Γενικές αρχές σχεδιασμού των μελετών καρδιαγγειακής ασφάλειας των αντιδιαβητικών φαρμάκων Πρώτιστος στόχος: η απόδειξη μη βλαπτικότητας Δευτερεύων στόχος: η απόδειξη οφέλους Μείζονα καρδιαγγειακά καταληκτικά σημεία Πληθυσμοί υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου Σχετικά μικρή διάρκεια: 2-5 έτη Σύγκριση φαρμάκου με placebo επιπλέον της συνήθους αντιδιαβητικής αγωγής Βέλτιστη αγωγή μείωσης άλλων καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου Διατήρηση παρόμοιας γλυκαιμικής ρύθμισης στις ομάδες σύγκρισης

8 Η στοχευμένη αντιμετώπιση της πολυπαραγοντικής παθογένειας της υπεργλυκαιμίας Lancet 2011;378: Σουλφονυλουριες Μεγλιτινιδες TZDs Ινκετινικες αγωγες (αναστολεις DPP-4 Αγωνιστες GLP-1) Αναστολείς SGLT-2 Μετφορμινη

9 CVOTS

10 Clinicaltrials.gov; Numerous Studies Assessing CV Outcomes in T2DM Drugs Are Either Recently Completed or Ongoing Trial Name Drug Target Enrollment Timing* DPP-4 Inhibitors SAVOR Saxagliptin N=16,492 Began 2010; Complete EXAMINE Alogliptin N=5384 Began 2009; Complete TECOS Sitagliptin N=14,000 Began 2008; Ending 2014 CAROLINA Linagliptin N=6000 Began 2010; Ending 2018 CARMELINA Linagliptin N=8300 Began 2013; Ending 2018 GLP-1 Agonists ELIXA Lixisenatide N=6000 Began 2010; Ending 2014 EXSCEL Exenatide N=9500 Began 2010; Ending 2017 LEADER Liraglutide N=9340 Began 2010; Ending 2016 REWIND Dulaglutide N=9622 Began 2011; Ending 2019 SUSTAIN 6 Semaglutide N=3260 Began 2013; Ending 2016 SGLT-2 Inhibitors CANVAS Canagliflozin N=4410 Began 2009; Ending 2018 EMPA-REG Empagliflozin N=7000 Began 2010; Ending 2018 DECLARE Dapagliflozin N=17,150 Began 2013; Ending 2019 *Trial ending dates are anticipated based on publicly available information.

11 DPP-4 ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ: ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Meta-analysis of MACE events CARMELINA 1.00 ( ) 0.96 ( 1.16) HR =1,02 (0,89-1,17) 0.99 ( ) P-Value=0, ( ) Test for heterogeneity for 3 trials: p=0.877, I 2 =0%

12 SAVOR-TIMI, EXAMINE, and TECOS*: Νοσηλεία λόγω καρδιακής ανεπάρκειας p=0.16, I2=44.9 CARMELINA 0,90 (0,80-1,15 0,15 *Unadjusted Test for heterogeneity for 3 trials: p=0.16, I 2 =44.9

13 Αντιδιαβητικές αγωγές και καρδιαγγειακό όφελος Ο αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος των διαβητικών ασθενων και η επίδραση της εντατικής γλυκαιμικής παρέμβασης. Οι CVD μελέτες για τις νέες αντιδιαβητικές αγωγές. Αναστολείς DPP-4 Αγωνιστές GLP-1 Οι CVD μελέτες για αναστολείς SGLT-2 Συμπερασματικά

14 Clinicaltrials.gov; Numerous Studies Assessing CV Outcomes in T2DM Drugs Are Either Recently Completed or Ongoing Trial Name Drug Target Enrollment Timing* DPP-4 Inhibitors SAVOR Saxagliptin N=16,492 Began 2010; Complete EXAMINE Alogliptin N=5384 Began 2009; Complete TECOS Sitagliptin N=14,000 Began 2008; Ending 2014 CAROLINA Linagliptin N=6000 Began 2010; Ending 2018 CARMELINA Linagliptin N=8300 Began 2013; Ending 2018 GLP-1 Agonists ELIXA Lixisenatide N=6000 Began 2010; Ending 2014 EXSCEL Exenatide N=9500 Began 2010; Ending 2017 LEADER Liraglutide N=9340 Began 2010; Ending 2016 REWIND Dulaglutide N=9622 Began 2011; Ending 2019 SUSTAIN 6 Semaglutide N=3260 Began 2013; Ending 2016 SGLT-2 Inhibitors CANVAS Canagliflozin N=4410 Began 2009; Ending 2018 EMPA-REG Empagliflozin N=7000 Began 2010; Ending 2018 DECLARE Dapagliflozin N=17,150 Began 2013; Ending 2019 *Trial ending dates are anticipated based on publicly available information.

15 LEADER CVD RCT μελέτη της LIRAGLUTIDE 9340 διαβητικοί τύπου ΙΙ FU=3,4 ετη

16 LEADER trial: Τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού της μελέτης στο baseline 410 sites, 32 χώρες 9340 διαβητικοί τύπου ΙΙ: Μέση ηλικία 64,3 έτη 64,3% άνδρες Μέσο ΒΜΙ = 32,5 Μέση διάρκεια ΣΔ = 13 έτη Μέση HbA1c= 8,7% 81% είχαν ιστορικό CVD συμβάματος 19% ήταν υψηλού CVD κινδύνου (> 1RFs) Τυχαιοποίηση 1:1 Liraglutide vs placebo Πρωτογενές τελικό σημείο: Χρόνος έως την πρώτη εμφάνιση CVD θανάτου, μη θανατηφόρου ΟΕΜ ή ΑΕΕ Χρόνος παρακολούθησης 3,5 έτη 5 έτη S. Marso et al NEJM June 2016

17 LEADER trial: Πρωτογενές τελικό σημείο S. Marso et al NEJM June 2016

18 S. Marso et al NEJM June 2016 LEADER trial: Αποτελέσματα Πρωτογενές τελικό σημειο 13% (ομ. Liraglutide) p= 0,01 Καρδιαγγειακός θάνατος 22% p= 0,017 Οποιαδήποτε αιτιολογία θανάτου 15% p= 0,02 Μη θανατηφόρα Ε. Μ. 12% p = 0,11 Μη θανατηφόρα ΑΕΕ 11% p = 0,3 Νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια 13% p = 0,14 Σύνθετο CV outcome (Στεφ. επαναγ/ση, ασταθής στηθάγχη ή νοσηλεία για Κ. Α.) 12% p = 0,005

19

20 EASD 2016 SUSTAIN ΣΔ2, FU= 104 εβδομάδες EASD 2016 NEJM 2016

21 Semaglutide και καρδιαγγειακά συμβάματα σε ασθενείς με ΣΔ2: SUSTAIN 6: 3297 ΣΔ2, FU= 104 εβδομάδες Εκβάσεις Steven P. Marso et al NEJM Sept. 16, 2016

22 EASD 2017 EXSCEL ΣΔ2 FU=3,2 έτη EASD 2017 NEJM 2017

23 Primary Composite Cardiovascular Outcome Intention-to-Treat Analysis Exenatide N=7356 EXSCEL Study Placebo N=7396 FU 3,2 ετη Hazard Ratio 95% CI P value MACE 839 (11.4%) 3.7 per 100 pt-yrs 905 (12.2%) 4.0 per 100 pt-yrs , 1.00 <.001 (non-inferiority) (superiority) CV-death 229 (3.1%) 258 (3.5%) , 1.05 Non-fatal MI 455 (6.2%) 470 (6.4%) , (homogeneity among components) Non-fatal stroke 155 (2.1%) 177 (2.4%) , ,5 1 1,5 2 Exenatide favoured Placebo favoured EASD 2017 NEJM 2017

24 All-Cause Mortality Intention-to-Treat Analysis EXSCEL Study FU 3,2 ετη HR (95% CI) 0.86 (0.77, 0.97) P value EASD 2017 NEJM 2017

25 HARMONY CVD RCT μελέτη της ALBIGLUTIDE 9463pts FU=2,4ετη

26 Τα MACEs στην μελέτη HARMONY Πρωτογενές τελικό σημείο CVD Θάνατος Έμφραγμα μυοκαρδίου ΑΕΕ A. Hernandez et al the Lancet 2018

27 Μελέτη HARMONY

28 REWIND CVD RCT μελέτη της DULAGLUTIDE 9622pts. 31% με CVD

29

30

31

32 Αντιδιαβητικές αγωγές και καρδιαγγειακό όφελος Ο αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος των διαβητικών ασθενων και η επίδραση της εντατικής γλυκαιμικής παρέμβασης. Οι CVD μελέτες για ινκρετινικές αγωγές Αναστολείς DPP-4 Αγωνιστές GLP-1 Οι CVD μελέτες για αναστολείς SGLT-2 Συμπερασματικά

33 Clinicaltrials.gov; Numerous Studies Assessing CV Outcomes in T2DM Drugs Are Either Recently Completed or Ongoing Trial Name Drug Target Enrollment Timing* DPP-4 Inhibitors SAVOR Saxagliptin N=16,492 Began 2010; Complete EXAMINE Alogliptin N=5384 Began 2009; Complete TECOS Sitagliptin N=14,000 Began 2008; Ending 2014 CAROLINA Linagliptin N=6000 Began 2010; Ending 2018 CARMELINA Linagliptin N=8300 Began 2013; Ending 2018 GLP-1 Agonists ELIXA Lixisenatide N=6000 Began 2010; Ending 2014 EXSCEL Exenatide N=9500 Began 2010; Ending 2017 LEADER Liraglutide N=9340 Began 2010; Ending 2016 REWIND Dulaglutide N=9622 Began 2011; Ending 2019 SUSTAIN 6 Semaglutide N=3260 Began 2013; Ending 2016 SGLT-2 Inhibitors CANVAS Canagliflozin N=4410 Began 2009; Ending 2018 EMPA-REG Empagliflozin N=7000 Began 2010; Ending 2018 DECLARE Dapagliflozin N=17,150 Began 2013; Ending 2019 *Trial ending dates are anticipated based on publicly available information.

34 EASD 2015 EMPAREG CVD RCT μελέτη της EMPAGLIFLOZIN 7020 ΣΔ2 FU=3 έτη EASD 2015 NEJM Sept.2015

35 H χορήγηση empagliflozin σε διαβητικούς ασθενείς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου μείωσε σημαντικά το πρωτογενές CVD καταληκτικό σημείο EMPA-REG-OUTCOME: 7020 ασθενείς, FU= 3 έτη Zinman et al NEJM 2015;373:

36 H χορήγηση empagliflozin σε διαβητικούς ασθενείς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου μείωσε σημαντικά τη CVD και ολική θνησιμότητα EMPA-REG-OUTCOME: 7020 ασθενείς, FU= 3 έτη Zinman et al NEJM 2015;373:

37 H χορήγηση empagliflozin σε διαβητικούς ασθενείς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου μείωσε σημαντικά την νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια EMPA-REG-OUTCOME: 7020 ασθενείς, FU= 3 έτη Zinman et al NEJM 2015;373:

38

39 Χορήγηση Empagliflozin vs placebo σε διαβητικούς ασθενείς υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου: Ανεπιθύμητες ενέργειες ΙΙ EMPA-REG-OUTCOME: 7020 ασθενείς, FU= 3 έτη Β. Zinman et al NEJM September 2015

40 ADA,EASD 2017 CANVAS Program 667 κέντρα 30 χώρες CANVAS: 4330 ΣΔ 2 CANVAS R: 5812 CANVAS program: 9734 ΣΔ 2 Μέσο FU = 188,2 εβδομάδες EASD 2017 NEJM 2017

41 Η επίδραση της canagliflozin στις CVD εκβάσεις στα νεφρικά συμβάματα, στους θανάτους και στην νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια CANVAS program: pts ΣΔ2 με υψηλό CVD κίνδυνο, FU= 47 μήνες B. Neal et al NEJM June 12,

42 CANVAS Program

43 AHA 2018 DECLARE CVD RCT μελέτη της DAPAGLIFLOZIN ΣΔ2 FU=4,2 έτη AHA 2018 NEJM Nov.2018

44 Πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία DECLARE - Αξιολόγηση της Δαπαγλιφλοζίνης ως προς 2 κλινικά σημαντικές ΚΔ εκβάσεις σε ένα πληθυσμό με ΣΔτ2 και ευρύ προφίλ ΚΔ κινδύνου ~40% ~60% Ασθενείς με Ασθενείς με Εγκατεστημένη Πολλαπλούς ( 2) αθηροσκληρωτική παράγοντες ΚΔ νόσο κινδύνου Χωρίς Εγκατεστημένη αθηροσκληρωτική ΚΔ νόσο Σύνθετο καταληκτικό σημείο Καρδιαγγειακός (ΚΔ) θάνατος ή Νοσηλεία για Καρδιακή Ανεπάρκεια Σύνθετο καταληκτικό σημείο ΚΔ θάνατος ή Έμφραγμα Μυοκαρδίου ή Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (MACE) MACE (major adverse cardiovascular events): Μείζονα Ανεπιθύμητα ΚΔ Συμβάντα, ΚΔ: Καρδιαγγειακά, ΣΔτ2: Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2. Raz I, et al. Diabetes Obes Metab 2018;20:

45 Αθροιστική επίπτωση (%) DECLARE-TIMI 58 Κύριο τελικό σημείο: Σύνθετο νοσηλείας για Καρδιακή Ανεπάρκεια ή ΚΔ θάνατο 6 HR 95% CI τιμή p Placebo (496 Συμβάντα) 0.83 (0.73, 0.95) DAPAGLIFLOZIN 10 mg (417 Συμβάντα) N σε κίνδυνο Ημέρες DAPAGLIFLOZIN 10 mg Placebo Wiviott SD et al. Article and supplementary appendix online ahead of print. New Engl J Med

46 DECLARE-TIMI 58 Κύριο τελικό σημείο: Σύνθετο νοσηλείας για Καρδιακή Ανεπάρκεια ή ΚΔ θάνατο και επιμέρους στοιχεία Αριθμός Συμβάντων DAPAGLIFLOZIN 10 mg (N=8.582) Placebo (N=8.578) HR (95%CI) τιμή p Σύνθετο νκα / ΚΔ θάνατο (0.73, 0.95) Νοσηλεία για ΚΑ (0.61, 0.88) ΚΔ Θάνατος (0.82, 1.17) Υπέρ DAPAGLIZLOZIN Υπέρ Placebo Wiviott SD et al. Article and supplementary appendix online ahead of print. New Engl J Med

47 Αθροιστική επίπτωση (%) HR , 1.03 DECLARE-TIMI 58 Κύριο τελικό σημείο: MACE 95% CI p-value (superiority) p-value (noninferiority) 0.17 <0.001 Placebo (803 Συμβάντα) DAPAGLIFLOZIN 10 mg (756 Συμβάντα) DAPAGLIFLOZIN 10 mg Placebo N σε κίνδυνο Ημέρες Wiviott SD et al. Article and supplementary appendix online ahead of print. New Engl J Med

48 Αθροιστική Επίπτωση (%) DECLARE-TIMI 58 Νεφρικό τελικό σημείο Placebo (480 Συμβάντα) 6 HR 95% CI 0.76 (0.67, 0.87) 4 DAPAGLIFLOZIN 10 mg ( 370 Συμβάντα) 2 DAPAGLIFLOZIN 10 mg Placebo N σε κίνδυνο Ημέρες Σύνθετο νεφρικό καταληκτικό σημείο οριζόμενο ως επιβεβαιωμένη παρατεταμένη μείωση του egfr 40% έως τιμής egfr <60 ml/min/1.73 m 2 με τη χρήση του τύπου CKD-EPI και/ή ESRD (αιμοδιύλιση 90 ημερών ή μεταμόσχευση νεφρού, επιβεβαιωμένη σταθερή τιμή egfr <15 ml/min/1.73 m 2 ) και/ή θάνατος νεφρικής ή ΚΔ αιτιολογίας. Wiviott SD et al. Online ahead of print. New Engl J Med

49 Dapagliflozin vs placebo: Oι ανεπιθύμητες ενέργειες DECLARE TIMI 58: 17160pts (40% CVD (+), 60% CVD (-)), FU= 4,2 έτη S. D. Wiviott et al NEJM 2018

50 Oι CVOTs μελέτες των SGLT-2i: Συγκριτικά Δεδομένα T. Zelniker et al Lancet 2018

51 Oι CVOTs μελέτες των SGLT-2i: Το πρωτογενές τελικό σημείο (ΜACEs) στην πρωτογενή (CVD (-)) και δευτερογενη (CVD (+)) πρόληψη T. Zelniker et al Lancet 2018

52 Oι CVOTs μελέτες των SGLT-2i: Ο κίνδυνος νοσηλείας για καρδιακή ανεπάρκεια και καρδιαγγειακού θανάτου στην πρωτογενή (CVD (-)) και δευτερογενη (CVD (+)) πρόληψη T. Zelniker et al Lancet 2018

53 Πιθανοί μηχανισμοί της ωφέλιμης επίδρασης των SGLT-2 inh. στην καρδιακή ανεπάρκεια και την καρδιαγγειακή νόσο. Ε. Farkouh et al JACC 2018

54 Καρδιονεφρικά ωφέλη από την χορήγηση SGLT-2i σε διαφορετικούς διαβητικούς πληθυσμούς Lancet 2018

55 Αντιδιαβητικές αγωγές και καρδιαγγειακό όφελος Ο αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος των διαβητικών ασθενων και η επίδραση της εντατικής γλυκαιμικής παρέμβασης. Οι CVD μελέτες για ινκρετινικές αγωγές Αναστολείς DPP-4 Αγωνιστές GLP-1 Οι CVD μελέτες για αναστολείς SGLT-2 Συμπερασματικά

56 Μελέτες καρδιαγγειακής ασφάλειας Σύνοψη σκληρών εκβάσεων Εκβάσεις SAVOR-TIMI 53 HR (95% CI) EXAMINE HR (95% CI) TECOS HR (95% CI) ELIXA HR (95% CI) EMPA-REG HR (95% CI) LEADER HR (95% CI) CANVAS HR (95% CI) Φάρμακο Σαξαγλιπτίνη Αλογλιπτίνη Σιταγλιπτίνη Λιξισενατίδη Εμπαγλιφλοζίνη Λιραγλουτίδη Καναγλιφλοζίνη MACE ( ) 0.96 ( 1.16 ) 0.99 ( ) 0.86 ( ) 0.87 ( ) 0.86( ) ΚΑ θάνατος 1.03 ( ) 0.79 ( ) 1.03 ( ) 0.98 ( ) 0.62 ( ) 0.78 ( ) 0.87( ) Μη θανατηφόρο ΟΕΜ Μη θανατηφόρο ΑΕΕ Ολική θνησιμότητα 1.08 ( ) 0.87 ( ) 0.88 ( ) 0.85( ) 0.91 ( ) 1.24 ( ) 0.89 ( ) 0.90( ) 1.11 ( ) 0.88 ( ) 1.01 ( ) 0.94 ( ) 0.68 ( ) 0.85 ( ) 0.87( } Νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια 1.27 ( ) Tsapas et al. Data on file ( ) 1.00 ( ) 0.96 ( ) 0.65 ( ) 0.87 ( ) 0.67 ( )

57 Μελέτες καρδιαγγειακής ασφάλειας στο ΣΔτ2 Μελέτη SAVOR EXAMINE TECOS CAROLINA CARMELINA DPP4-i saxagliptin alogliptin sitagliptin linagliptin linagliptin Σύγκριση με placebo placebo placebo sulfonylurea placebo n 16,500 5,400 14,000 6,000 8,300 Λήξη Μελέτη LEADER ELIXA SUSTAIN 6 EXSCEL REWIND GLP1-RA liraglutide lixisenatide semaglutide exenatide LR dulaglutide Σύγκριση με placebo placebo placebo placebo placebo n 9,340 14,000 6,000 5,400 8,300 Λήξη Μελέτη EMPA-REG CANVAS DECLARE NCT SGLT2-i empagliflozin canagliflozin dapagliflozin ertugliflozin Σύγκριση με placebo placebo placebo placebo n , Λήξη

58

59 Aλγόριθμος αντιδιαβητικής αγωγής Κατευθυντήριες οδηγίες ΕΔΕ 2018 Κατευθυντήριες οδηγίες για την διαχείριση του Διαβητικού ασθενούς 2018, σελ. 35

60 2 Ο ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ΣΤΟ ΣΔτ2: ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΘΗΡΟΣΚΛ. ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟ Ή ΚΑΡΔ. ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ή ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟ AD A EASD CONSENSUS REPORT 2018 Diabetologia 2018

61 Συμπεράσματα Σημαντική η συσχέτιση μεταξύ υπεργλυκαιμιας και μακροαγγειακών επιπλοκών.η μακροχρόνια γλυκαιμική ρύθμιση φαίνεται να έχη ευνοική επίδραση Ερευνητική εστίαση τα τελευταία χρόνια στην καρδιαγγειακή επίδραση των νέων αντιδιαβητικών αγωγών. Δημοσιεύση δεδομένων καρδιαγγειακής ασφάλειας για αναστολείς DPP-4 και ευνοικά αποτελέσματα καρδιαγγειακού ωφέλους για εμπαγλιφλοζίνη,καναγλιφλοζίνη,νταπαγλιφλοζίνη αλλά και για αγωνιστές GLP-1 (λιραγλουτίδη σεμαγλουτίδη). Τα δεδομένα των μελετών αυτών αφορούν κυρίως τη δευτερογενή πρόληψη (ασθενείς με ήδη εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο) Αναθεώρηση της θεραπευτικής λογικής του ΣΔ2 τοποθετώντας πλέον την επιβίωση και τις καρδιαγγειακές εκβάσεις στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος

62 Ευχαριστώ για την προσοχή σας!

63 Ευχαριστώ για την προσοχή σας!

64 2 Ο ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ΣΤΟ ΣΔτ2: ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΘΗΡΟΣΚΛ. ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟ Ή ΚΑΡΔ. ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ή ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟ AD A EASD CONSENSUS REPORT 2018 Diabetologia 2018