Οπιζμόρ δημοζίων δαπανών

Transcript

1

2 Φύζη & Σηόσοι Γεκφζηεο δαπάλεο απνηεινχλ ην δεχηεξν κεγαιχηεξν ζθέινο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ Απνβιέπνπλ ζηελ επίηεπμε ζηφρσλ αλαπηπμηαθνχ, ζηαζεξνπνηεηηθνχ θαη αλαπηπμηαθνχ ραξαθηήξα. Η θξαηηθή δξαζηεξηφηεηα έρεη επηπηψζεηο ζηελ ζπκπεξηθνξά ησλ ηδησηψλ: πνιιέο θνξέο ζπκπιεξψλεη ηελ ηδησηηθή δξαζηεξηφηεηα (έξγα ππνδνκήο) θαη άιιεο ηελ αληαγσλίδεηαη (ζρνιεία, λνζνθνκεία). Δπηδξά ζην θίλεηξν γηα εξγαζία θαη απνηακίεπζε. Η δεκφζηα δξαζηεξηφηεηα απαηηεί θεθάιαηα (θφξνη ή δαλεηζκφο)

3 Οπιζμόρ δημοζίων δαπανών Πιεξσκέο πνπ δηελεξγνχλ δεκφζηνη θνξείο γηα επίηεπμε ζηφρσλ: Α) Άξηζηε θαηαλνκή παξαγσγηθψλ κέζσλ (ελνίθηα, κηζζνί δεκνζίσλ ππαιιήισλ, αγνξά αγαζψλ & ππεξεζηψλ)\ Β) Γίθαηε δηαλνκή εηζνδήκαηνο (θνηλσληθή πξφλνηα, επηδφκαηα πνιπηέθλσλ, εληζρχζεηο ζε αγξφηεο θιπ.) Γ) Σηαζεξνπνίεζε νηθνλνκίαο (ζε πεξίνδν χθεζεο απμάλνπκε δαπάλεο γηα λα εληζρχζνπκε δήηεζε) Γ) Οηθνλνκηθή κεγέζπλζε (δεκφζηεο επελδχζεηο επηρνξεγήζεηο ζε ηδηψηεο, δαπάλεο γηα έξεπλα θιπ.)

4 Οικονομική ηαξινόμηζη δημοζίων δαπανών Κξηηήξην: επεξεαζκφο παξαγσγήο, απαζρφιεζεο & εζληθνχ εηζνδήκαηνο. Α) Γαπάλεο γηα αγαζά θαη ππεξεζίεο (θαηαλαισηηθά θαη επελδπηηθά αγαζά ηα νπνία ηνλψλνπλ δήηεζε, απαζρφιεζε, φπσο κηζζνί ακνηβέο εξγαηψλ δεκνζίσλ έξγσλ θιπ Πεξηθιήο 5 νο αηψλαο π.χ.) ρσξίδνληαη ζε δαπάλεο ηξέρνπζαο θαηαλάισζεο θαη θεθαιαηνπρηθέο. Β) Γαπάλεο κεηαβηβαζηηθψλ πιεξσκψλ κνλνκεξείο παξνρέο ηνπ δεκνζίνπ πξνο ηδηψηεο (επηδφκαηα αλεξγίαο νηθνγελεηαθά, ζπληάμεηο, επηδνηήζεηο θιπ.) ρσξίδνληαη ζε κεηαβηβάζεηο εηζνδήκαηνο θαη θεθαιαίνπ.

5 Λειηοςπγική ηαξινόμηζη δημοζίων δαπανών Γίλεηαη βάζε ηνπ είδνπο ηνπ ηεο αλάγθεο πνπ ζα θαιχςεη ε θάζε δαπάλε. Γαπάλεο πγείαο & πξφλνηαο Γαπάλεο εζληθήο άκπλαο Γαπάλεο παηδείαο Γαπάλεο δεκφζηαο αζθάιεηαο

6 Διοικηηική ηαξινόμηζη δημοζίων δαπανών Κξηηήξην ν δεκφζηνο θνξέο πνπ πξαγκαηνπνηεί ηελ δαπάλε Α) Γαπάλεο θεληξηθήο δηνίθεζεο Β) Γαπάλεο νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο (ΟΤΑ) Γ) Γαπάλεο νξγαληζκψλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο Γ) Γαπάλεο λνκηθψλ πξνζψπσλ δεκνζίνπ δηθαίνπ (ΝΠΓΓ) Η ηαμηλφκεζε απηή δίλεη πιεξνθνξίεο γηα Α) Βαζκφ δηνηθεηηθήο απνθέληξσζεο Β) Τν θφζηνο θνηλσληθήο αζθάιηζεο Γ) Τα πεξηζψξηα ηδησηηθνπνηήζεσλ

7 Διασπονική αύξηζη δημοζίων δαπανών Γηαρξνληθά νη δεκφζηεο δαπάλεο παξνπζίαδαλ ζε φιεο ηηο ρψξεο κηα ζηαδηαθή αχμεζε. Κχξηνη ιφγνη βάζε αξρηθψλ εθηηκήζεσλ: Α) Αχμεζε ηνπ πιεζσξηζκνχ Β) Αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ Γ) Αχμεζε ηνπ ΑΔΠ Οη απφςεηο απηέο θαηά έλα κέξνο κπνξνχλ λα εμεγήζνπλ ην θαηλφκελν απηφ. Έηζη δηακνξθψζεθαλ θάπνηεο ζεσξίεο γηα λα ην εμεγήζνπλ.

8 Ο νόμορ ηος Wagner Ο βαζηθφο ιφγνο αχμεζεο ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ είλαη νη ζεηηθνί ξπζκνί νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο. Η αχμεζε ηνπ ΑΔΠ νδεγεί ζε κεγαιχηεξε αχμεζε ηεο δήηεζεο γηα αγαζά νπφηε θαη νη δεκφζηεο δαπάλεο γηα ηελ παξνρή ηνπο αλέξρνληαη. Γχν βαζηθέο ππνζέζεηο έρεη ε ζεσξία απηή νη νπνίεο δελ έρνπλ γίλεη δεθηέο απφ πνιινχο νηθνλνκνιφγνπο: Α) Οη δεκφζηεο δαπάλεο απμάλνληαη νκαιά απφ πεξίνδν ζε πεξίνδν ιφγσ νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο Β) Έθηαθηα γεγνλφηα δελ επεξεάδνπλ ηελ αλνδηθή ηάζε ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ

9 Θεωπία ηων Peacock & Wiseman Σε εηξεληθέο πεξηφδνπο νη δεκφζηεο δαπάλεο παξακέλνπλ ζρεδφλ ακεηάβιεηεο. Ο ιφγνο είλαη φηη νη πνιίηεο έρνπλ δηακνξθψζεη επίπεδν επεκεξίαο ην νπνίν ην θξάηνο δελ ζέιεη λα δηαηαξάμεη Σε πεξίνδν θξίζεο ην επίπεδν επηβάξπλζεο θφξσλ αλεβαίλεη κηαο θαη νη αλάγθεο ησλ πνιηηψλ είλαη πεξηζζφηεξεο θαη παξαηεξνχλ ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ θξάηνπο γηα παξνρή επηπιένλ αγαζά ηα νπνία ηα απαηηνχλ θαη ζε νκαιέο πεξηφδνπο. Απηφ νδεγεί ζε αχμεζε ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ.

10 Θεωπία ηος Baumol Βαζηθφο ιφγνο ηεο αχμεζεο ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ είλαη ε πζηέξεζε παξαγσγηθφηεηαο ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα Ο ιφγνο είλαη φηη ε παξαγσγηθφηεηα εξγαζίαο ζην δεκφζην είλαη κηθξφηεξε απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα επεηδή είλαη εληάζεσο εξγαζίαο θαη φρη θεθαιαίνπ (παηδεία, πγεία, δηθαηνζχλε, αζθάιεηα θιπ). Δθεί ππάξρνπλ κηθξά πεξηζψξηα βειηίσζεο κε ηελ εθαξκνγή θεθαιαηνπρηθνχ εμνπιηζκνχ. Οη ηηκέο ησλ δεκνζίσλ αγαζψλ είλαη πςειφηεξεο απφ ηα ηδησηηθά θαη ε δεηνχκελε πνζφηεηά ηνπο δελ κεηψλεηαη (ή φρη αλάινγα) απηφ νδεγεί ζε κειινληηθή αχμεζε ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ.

11 Λοιπέρ θεωπίερ (ζςμπεπιθοπά δημοζίων ιδιωηικών θοπέων) Πνιιέο δαπάλεο δελ πξνζθέξνπλ ρξεζηκφηεηα (θπιηφκελνη πξνυπνινγηζκνί) Τν χςνο ησλ δαπαλψλ θαζνξίδεηαη βάζε ηεο ρξεζηκφηεηαο ησλ θνκκαηηθψλ παξαηάμεσλ θαη φρη ηεο θνηλσλίαο Οη θνξνινγνχκελνη δελ έρνπλ επίγλσζε ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζηνπο ησλ δεκνζίσλ αγαζψλ (θνξνδηαθπγή) Οη δηνηθεηηθνί θαη πνιηηηθνί θνξείο δελ ελεξγνχλ κε γλψκνλα ην θνηλσληθφ ζπκθέξνλ.

12 οιπέρ θεωπίερ (οικονομικοί ημογπαθικοί παπάγονηερ) Οη δεκνζηνλνκηθνί ζηφρνη είλαη πεξηζζφηεξνη ηνπ ελφο (άξα ζα πξέπεη λα γίλεη θαηάιιειε θαηαλνκή ησλ δαπαλψλ αλαιφγσο ησλ αλαγθψλ) Όηαλ ν πιεζπζκφο δελ απμάλεηαη κε πςεινχο ξπζκνχο απαηηνχληαη πεξηζζφηεξεο δαπάλεο γηα ειηθησκέλα άηνκα (ζπληαμηνδνηηθφ δεκνγξαθηθφ δήηεκα) Τερλνινγηθέο αλαθαιχςεηο σζνχλ ην θξάηνο ζε επηπιένλ δαπάλεο Δπίπεδν νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο: Σε αλεπηπγκέλεο νηθνλνκίεο ππάξρεη πςειή θνξνδνηηθή ηθαλφηεηα πνιηηψλ, απνηειεζκαηηθφο ειεγθηηθφο κεραληζκφο άξα ηθαλφηεηα πιεξσκήο πςειψλ δεκνζίσλ δαπαλψλ

13 Επιδπάζειρ δαπανών ζηο κίνηηπο για επγαζία Γεκφζηεο δαπάλεο γηα αγαζά θαη ππεξεζίεο: επηδξνχλ ζην θίλεηξν γηα εξγαζία αληίζηξνθα απφ ηνλ ζηαζεξφ θφξν. Γεκφζηα αγαζά πνπ θαηαλαιψλνληαη απφ φινπο ηνπο πνιίηεο ζηελ ίδηα πνζφηεηα απμάλνπλ ην πξαγκαηηθφ εηζφδεκα θαη σζνχλ ηα άηνκα ζε ιηγφηεξε εξγαζία αθνχ έηζη θαη αιιηψο κε ιηγφηεξε εξγαζία εμαζθαιίδνπλ ίζν ή κεγαιχηεξν πξαγκαηηθφ εηζφδεκα. Π.ρ. δαπάλεο πγείαο θαη αζθαιηζηηθά ηακεία.

14 Επιδπάζειρ δαπανών ζηο κίνηηπο για επγαζία Μεηαβηβαζηηθέο πιεξσκέο πξνο ηα λνηθνθπξηά: Οη δεκφζηεο δαπάλεο έρνπλ εηζνδεκαηηθφ απνηέιεζκα θαη απνηέιεζκα ππνθαηάζηαζεο. Σπλνιηθά κεηψλνπλ ηελ πξνζθνξά εξγαζίαο: θάλνπλ ην άηνκν ιηγφηεξν πξφζπκν λα εξγαζηεί κηαο νη παξνρέο ηνπ θξάηνπο ηνπ εμαζθαιίδνπλ ην ειάρηζην επίπεδν δηαβίσζεο. Αλ νη κεηαβηβάζεηο ήηαλ πξνο φια ηα άηνκα αλεμαξηήησο εηζνδήκαηνο ηφηε ζα ππήξρε κφλν εηζνδεκαηηθφ απνηέιεζκα (πρ. Γψξα Χξηζηνπγέλλσλ Πάζρα)

15 Επιδπάζειρ δαπανών ζηο κίνηηπο για επγαζία Μεηαβηβαζηηθέο πιεξσκέο πξνο επηρεηξήζεηο: Δπηδνηήζεηο παξαγφκελσλ πξντφλησλ: Αλ επηδνηνχληαη φια ηα πξντφληα έρνπκε εηζνδεκαηηθφ απνηέιεζκα θαη ιηγφηεξε επηζπκία γηα εξγαζία Αλ επηδνηνχληαη αγαζά ζπκπιεξσκαηηθά ηεο αλάπαπζεο ηφηε έρνπκε απνηέιεζκα ππνθαηάζηαζεο (κείσζε εξγαζίαο θαη αχμεζε ειεχζεξνπ ρξφλνπ) Αλ επηδνηνχληαη αγαζά ζπκπιεξσκαηηθά ηεο εξγαζίαο (εμνπιηζκφο, εξγαιεία θιπ.) σζεί ηα άηνκα ζε κεγαιχηεξε πξνζθνξά εξγαζίαο

16 Επιδπάζειρ δαπανών ζηην διανομή ειζοδήμαηορ Μεηαβηβαζηηθέο πιεξσκέο: γίλνληαη πξνο ηνπο ηδηψηεο ζε ρξήκα (ζπληάμεηο, επηδφκαηα θιπ.) ή ζε είδνο (δσξεάλ βηβιία, δηαθνπέο, είδε δηαηξνθήο θιπ.) Μεηαβηβάζεηο ζε ρξήκα αθνινπζνχλ ηελ αξρή ηεο «θπξηαξρίαο ηνπ θαηαλαισηή» φπνπ θαιχηεξνο θξηηήο ηνπ ζπκθέξνληνο ηνπ πνιίηε είλαη ν ίδηνο ν πνιίηεο Μεηαβηβάζεηο ζε είδνο αθνινπζνχλ ηελ ηδέα ηνπ παηεξλαιηζκνχ ηνπ θξαηηθνχ κεραληζκνχ

17 Επιδπάζειρ δαπανών ζηην διανομή ειζοδήμαηορ Δπηδνηήζεηο ηηκψλ: κπνξνχλ λα γίλνπλ ζε επίπεδν παξαγσγήο (ιάδη, θαπλφο ξνδάθηλα, θσηνβνιηατθά θιπ.) ή ζε επίπεδν θαηαλάισζεο (δειηία, θνππφληα θιπ.) Μεηαβηβάζεηο ζε είδνο πεξηνξίδνπλ ηηο επηινγέο ησλ λνηθνθπξηψλ θαη ηα νδεγνχλ ζε ρακειφηεξν βηνηηθφ επίπεδν ζπγθξηηηθά κε ην βηνηηθφ επίπεδν ησλ κεηαβηβαζηηθψλ πιεξσκψλ ζε ρξήκα.