Ποςϊ προοριζόμενα για αύξηςη μετοχικού κεφαλαύου

Transcript

1 Ποςϊ προοριζόμενα για αύξηςη μετοχικού κεφαλαύου Αρθρο του κ. Γεωργύου τ. Αληφαντό Διδϊςκοντοσ ςτο ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩ, τ. Oρκωτού Eλεγκτό Λογιςτό υμβούλου ςτην Eταιρεύα Δικηγόρων POTAMITIS VEKRIS 1. Kαταθϋςεισ των μετόχων για αύξηςη του κεφαλαύου Kαταβολό αρχικού μετοχικού κεφαλαύου. Oι μϋτοχοι τησ ανώνυμησ εταιρεύασ κατϊ την ύδρυςό τησ εύναι υποχρεωμϋνοι να καταβϊλλουν το αρχικό μετοχικό κεφϊλαιο. H καταβολό αυτό πιςτοποιεύται από το διοικητικό ςυμβούλιο τησ εταιρεύασ εντόσ του πρώτου διμόνου από την ύδρυςη τησ εταιρεύασ (ϊρθρο 11, παρ. 1, κωδ. N. 2190/1920). Kαταβολό μετϊ από απόφαςη του αρμοδύου οργϊνου για αύξηςη μετοχικού κεφαλαύου. Eπύςησ οι μϋτοχοι, μπορούν να καταβϊλλουν μετρητϊ, ςε αποφαςιςθεύςα από το αρμόδιο όργανο (γενικό ςυνϋλευςη, διοικητικό ςυμβούλιο) αύξηςη του κεφαλαύου όπου, ςτην περύπτωςη αυτό, η πιςτοπούηςη ό μη τησ καταβολόσ αυτόσ από το διοικητικό ςυμβούλιο γύνεται εντόσ ενόσ (1) μηνόσ από τη λόξη τησ προθεςμύασ καταβολόσ του ποςού τησ αύξηςησ, όπωσ αναλυτικϊ αναφϋρουμε ςτην επόμενη παρ. 2. Πιςτοπούηςη καταβολόσ δεν γύνεται εϊν η αύξηςη του κεφαλαύου δεν γύνεται με νϋεσ ειςφορϋσ (ϊρθρο 11, παρ. 2, κωδ. N. 2190/1920). Προκαταβολό μετρητών λόγο μελλοντικόσ αύξηςησ του κεφαλαύου. Tϋλοσ, οι μϋτοχοι μπορούν να προκαταβϊλλουν μετρητϊ με απόφαςη του διοικητικού ςυμβουλύου λόγω μελλοντικόσ αύξηςησ του κεφαλαύου από το αρμόδιο όργανο (γενικό ςυνϋλευςη, διοικητικό ςυμβούλιο) ςε ςύντομο χρονικό διϊςτημα (ϋνα ϋτοσ από την ημϋρα τησ απόφαςησ του διοικητικού ςυμβουλύου για την καταβολό τησ προκαταβολόσ) (E.Γ.Λ.. παρ περ. 1. και ϊρθρο 11, παρ. 6, κωδ. N. 2190/1920). Tα θϋματα τα οπούα προκύπτουν λόγο τησ κατϊθεςησ από τουσ μετόχουσ ποςών προοριζόμενων για

2 μελλοντικό αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου τύθενται και αναλύονται με το παρόν ϊρθρο. 2. Προθεςμύα καταβολόσ του ποςού του μετοχικού κεφαλαύου την περύπτωςη αύξηςησ του μετοχικού κεφαλαύου ο κωδ. N. 2190/1920 θϋτει προθεςμύεσ καταβολόσ του ποςού τησ αύξηςησ ανϊλογα εϊν με την αύξηςη τροποποιεύται ό όχι το καταςτατικό τησ ανώνυμησ εταιρεύασ. Όταν δεν τροποποιεύται το καταςτατικό. H προθεςμύα καταβολόσ του ποςού τησ αύξηςησ του μετοχικού κεφαλαύου τησ ανώνυμησ εταιρεύασ δεν μπορεύ να οριςθεύ μικρότερη των δεκαπϋντε (15) ημερών και μεγαλύτερη των τεςςϊρων (4) μηνών από τη λόψη τησ ςχετικόσ απόφαςησ από το αρμόδιο όργανο τησ εταιρεύασ (ϊρθρο 11, παρ. 3, κωδ. N. 2190/1920). Όταν τροποποιεύται το καταςτατικό. την περύπτωςη που η αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου ςυνοδεύεται από ανϊλογη τροποπούηςη του ςχετικού με το μετοχικό κεφϊλαιο ϊρθρο του καταςτατικού τησ εταιρεύασ, η ωσ ϊνω προθεςμύα αρχύζει από την ημϋρα λόψησ τησ ςχετικόσ απόφαςησ από τη γενικό ςυνϋλευςη των μετόχων και μπορεύ να παραταθεύ από το Διοικητικό υμβούλιο για ϋνα (1) ακόμη μόνα (ϊρθρο 11, παρ. 4, κωδ. N. 2190/1920). H μηνιαύα αυτό προθεςμύα δεν αρχύζει πριν από την καταχώρηςη τησ αύξηςησ ςτο Mητρώο (ςόμερα ΓE.MH). τόχοσ εύναι να μην καλεύται ο μϋτοχοσ να καταβϊλει το κεφϊλαιο, ενώ ακόμη η αύξηςη του κεφαλαύου δεν ϋχει λϊβει υπόςταςη με καταχώρηςη τησ ςχετικόσ τροποπούηςησ (Aιτιολογικό ϋκθεςη N. 3604/2007). 3. Kαταθϋςεισ μετόχων με προοριςμό την μελλοντικό αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου H λογιςτικό παρακολούθηςη των προκαταβολών για αύξηςη του κεφαλαύου. Tο E.Γ.Λ.. αναφϋρει ότι ςτο λογαριαςμό «Kαταθϋςεισ μετόχων» παρακολουθούνται οι καταθϋςεισ από τουσ μετόχουσ για να καλυφθεύ, μερικϊ ό ολικϊ, η αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου τησ εταιρεύασ (E.Γ.Λ.. παρ περ. 1).

3 Oι προώποθϋςεισ για να κινηθεύ ο λογαριαςμόσ «Kαταθϋςεισ μετόχων» εύναι οι εξόσ: α) να μην ϋχει ολοκληρωθεύ η ςχετικό διαδικαςύα αυξόςεωσ του μετοχικού κεφαλαύου β) να ϋχει ληφθεύ ανϊλογη απόφαςη του διοικητικού ςυμβουλύου τησ εταιρεύασ και γ) με την ύδια απόφαςη του διοικητικού ςυμβουλύου να καθορύζεται η ημερομηνύα ςύγκλιςησ τησ γενικόσ ςυνϋλευςησ η οπούα δεν πρϋπει να απϋχει περιςςότερο από ϋνα ϋτοσ από την ϊνω ημερομηνύα τησ απόφαςησ του διοικητικού ςυμβουλύου ( E.Γ.Λ.. παρ , περ. 1). Aρμόδιο όργανο για τη λόψη απόφαςησ για την καταβολό από τουσ μετόχουσ τησ προκαταβολόσ για μελλοντικό αύξηςη κεφαλαύου. την πρϊξη, εύναι δυνατόν, οι μϋτοχοι τησ εταιρεύασ να καταθϋςουν χρόματα ςτουσ λογαριαςμούσ «Διαθεςύμων» τησ πριν αρχύςει η ϊνω διαδικαςύα για αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου. Aρμόδιο όργανο για τη λόψη απόφαςησ με θϋμα «την καταβολό από τουσ μετόχουσ τησ προκαταβολόσ για μελλοντικό αύξηςη κεφαλαύου» εύναι ςύμφωνα με το E.Γ.Λ.. (1) το διοικητικό ςυμβούλιο τησ ανώνυμησ εταιρεύασ. Δηλαδό, για να εύναι ϋγκυρη η ϊνω προκαταβολό του μετοχικού κεφαλαύου δεν απαιτεύται η γενικό ςυνϋλευςη να ϋχει λϊβει απόφαςη για την αύξηςη του κεφαλαύου ό ϋςτω να ϋχει ςυγκληθεύ προσ τούτο. H προώπόθεςη αυτό, ότι η ϊνω κατϊθεςη από τουσ μετόχουσ πρϋπει να γύνεται μετϊ από απόφαςη του διοικητικού ςυμβουλύου, όπωσ απαιτεύ το E.Γ.Λ.., αμφιςβητεύται. Όπωσ αναφϋρει ο καθηγητόσ κ. E. Περϊκησ «τϋτοια προώπόθεςη δεν απαιτεύται από το εταιρικό δύκαιο, δεν αποκλεύεται δε κατϊθεςη (ιδύωσ ςε επεύγουςεσ περιπτώςεισ) να γύνει ςε λογαριαςμό τησ εταιρεύασ ςε ςυνεννόηςη μεν με την εταιρικό διούκηςη, χωρύσ όμωσ προηγούμενη απόφαςη του Δ (2)». Πρϊγματι, το εταιρικό δύκαιο δεν θϋτει ωσ προώπόθεςη να προώπϊρχει απόφαςη του διοικητικού ςυμβουλύου για την καταβολό τησ ϊνω προκαταβολόσ. Πλην, όμωσ, η διϊταξη του E.Γ.Λ.. η οπούα απαιτεύ απόφαςη του διοικητικού ςυμβουλύου, βϊςει τησ οπούασ θα καταβληθούν από τουσ μετόχουσ οι ϊνω προκαταβολϋσ, πρϋπει να εφαρμόζεται. Oι ελεγκτϋσ των οικονομικών καταςτϊςεων ϋχουν ανϊγκη να πληροφορηθούν: α) Tο λόγο για τον οπούο γύνονται οι ϊνω χρηματικϋσ καταβολϋσ β) την αιτύα τησ προκαταβολόσ τησ ειςφορϊσ, δηλαδό ότι αποτελούν καταβολϋσ ϋναντι μελλοντικόσ αύξηςησ του μετοχικού κεφαλαύου και δεν ςυνιςτούν δϊνεια ό πιςτώςεισ των μετόχων προσ την εταιρεύα (3) και γ) το χρόνο κατϊ τον οπούο θα ςυνϋλθει η γενικό ςυνϋλευςη των μετόχων για να εγκρύνει την αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου.

4 Oι ελεγκτϋσ βεβαιώνουν ςτισ οικονομικϋσ καταςτϊςεισ ότι τα εμφανιζόμενα ϊνω ποςϊ ςτα ύδια κεφϊλαια του ιςολογιςμού ωσ «προοριζόμενα για αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου» αποτελούν ποςϊ τα οπούα καταβλόθηκαν από τουσ μετόχουσ τησ εταιρεύασ ϋναντι μελλοντικόσ αυξόςεωσ του κεφαλαύου μετϊ από απόφαςη τησ διοικόςεωσ και ορθϊ εμφανύζονται ςτα ύδια κεφϊλαια. Eϊν με βϊςη τισ οικονομικϋσ καταςτϊςεισ μιασ ανώνυμησ εταιρεύασ ςε δεδομϋνη χρονικό ςτιγμό, η ςχϋςη μετοχικού κεφαλαύου προσ ύδια κεφϊλαια εύναι μικρότερη του 50% οπότε ςυντρϋχει περύπτωςη εφαρμογόσ ϊρθρου 47 ό του 10% οπότε ςυντρϋχει περύπτωςη εφαρμογόσ του ϊρθρου 48 του κωδ. N. 2190/1920, τότε με την καταχώρηςη ςτα ύδια κεφϊλαια των ποςών των προκαταβολών για αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου βελτιώνονται οι ανωτϋρω περιγραφόμενοι δεύκτεσ των ϊρθρων 47 και 48 του κωδ. N. 2190/1920. Aντιθϋτωσ, εϊν οι καταβολϋσ αυτϋσ αποτελούν δϊνεια ό γενικότερα πιςτώςεισ των μετόχων προσ την εταιρεύα δεν εμφανύζονται ςτον ιςολογιςμό ςτα ύδια κεφϊλαια αλλϊ ςτισ υποχρεώςεισ τησ εταιρεύασ. Eπομϋνωσ, εύναι αναγκαύο και ςημαντικό ςτοιχεύο για τον ϋλεγχο του λογαριαςμού «Kαταθϋςεισ μετόχων», το πρακτικό του Διοικητικού υμβουλύου από το οπούο προκύπτει ότι η αιτύα καταβολόσ των ειςφορών αυτών εύναι «καταβολϋσ ϋναντι μελλοντικόσ αύξηςησ του μετοχικού κεφαλαύου η οπούα θα αποφαςιςθεύ από τη γενικό ςυνϋλευςη των μετόχων η οπούα θα ςυγκληθεύ εντόσ ϋτουσ από την ημερομηνύα ςυνεδρύαςησ του διοικητικού ςυμβουλύου». Tο πρακτικό αυτό αρχειοθετεύται ςτο φϊκελο ελϋγχου του ελεγκτό ωσ «τεκμόριο ελϋγχου» του λογαριαςμού Λόγοι για τουσ οπούουσ γύνονται οι ϊνω χρηματικϋσ καταβολϋσ από τουσ μετόχουσ. Ένασ από τουσ ςημαντικούσ λόγουσ για τουσ οπούουσ καλούνται οι μϋτοχοι να καταβϊλουν την ϊνω προκαταβολό εύναι κυρύωσ η ϋλλειψη ρευςτότητασ. Oι πιεςτικϋσ ανϊγκεσ τησ εταιρεύασ λόγο τησ ϋλλειψησ ρευςτότητασ μπορεύ να αντιμετωπιςτούν ϊμεςα, εκτόσ από τη χρηματοδότηςη τουσ από τα πιςτωτικϊ ιδρύματα, με χρηματικϋσ καταβολϋσ από τουσ μετόχουσ εύτε με τη μορφό ειςφορών ϋναντι μελλοντικόσ αυξόςεωσ κεφαλαύου εύτε με τη μορφό δανεύου ό πιςτώςεων προσ την εταιρεύα. Eπύςησ, η καταχώρηςη ςημαντικών ζημιών ςτα ύδια κεφϊλαια δημιουργεύ θϋμα επιβύωςησ τησ εταιρεύασ με βϊςη τισ διατϊξεισ των ϊρθρων 47 και 48 του κωδ. N. 2190/1920. Θϋλοντασ οι ανώνυμεσ εταιρεύεσ ϊμεςα να βελτιώςουν τα ύδια κεφϊλαιϊ τουσ, ώςτε να μη ςυντρϋχει περύπτωςη εφαρμογόσ των ϊνω ϊρθρων ζητούν από τουσ μετόχουσ τουσ, όπωσ με τη γρόγορη διαδικαςύα τησ περιγραφόμενησ με το παρόν ϊρθρο

5 προκαταβολόσ πετύχουν τη βελτύωςη αυτό. ε αντύθεςη με την ϋλλειψη ρευςτότητασ η οπούα θεραπεύεται εύτε με ειςφορϋσ των μετόχων ϋναντι μελλοντικόσ αύξηςησ του κεφαλαύου εύτε με δϊνειο ό πύςτωςη των μετόχων προσ την εταιρεύα, η βελτύωςη των δεικτών των ϊρθρων 47 και 48 πραγματοποιεύται μόνο με ειςφορϋσ των μετόχων ϋναντι μελλοντικόσ αύξηςησ του κεφαλαύου, αφού τα ποςϊ των ειςφορών αυτών καταχωρούνται ςτα ύδια κεφϊλαια (λογαριαςμόσ 43). H κατϊθεςη τησ προκαταβολόσ γύνεται ςε «ειδικό τραπεζικό λογαριαςμό». H προκαταβολό του κεφαλαύου, όπωσ και η κανονικό καταβολό του κεφαλαύου, θα γύνει ςε ειδικό τραπεζικό λογαριαςμό (ϊρθρο 11, παρ. 6, κωδ. N. 2190/1920) από τον οπούο το διοικητικό ςυμβούλιο μπορεύ να προβεύ ςτισ αναγκαύεσ αναλόψεισ χρηςιμοποιώντασ τα κεφϊλαια για την επύτευξη των ςκοπών τησ εταιρεύασ (N..K. 97/2000) (4). H καταβολό από τουσ μετόχουσ των ποςών των προοριζόμενων για αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου απεικονύζεται ςτα λογιςτικϊ βιβλύα με την παρακϊτω λογιςτικό εγγραφό π.χ. το διοικητικό ςυμβούλιο ανώνυμησ εταιρεύασ με απόφαςη που ϋλαβε την και λαμβϊνοντασ υπόψη τα ςτοιχεύα του προςωρινού ιςοζυγύου , από τα οπούα προκύπτει ότι ςτισ δημοςιευόμενεσ οικονομικϋσ καταςτϊςεισ τησ χρόςεωσ που λόγει την , τα ύδια κεφϊλαια τησ εταιρεύασ την προβλϋπεται να εύναι μικρότερα από το 10% του καταβεβλημϋνου μετοχικού κεφαλαύου και ωσ εκ τούτου προβλϋπεται ότι θα ςυντρϋχει περύπτωςη εφαρμογόσ του ϊρθρου 48 του κωδ. N. 2190/1920, δηλαδό ο οποιοςδόποτε ϋχει ϋννομο ςυμφϋρον μπορεύ να προςφύγει ςτο δικαςτόριο και να ζητόςει να λυθεύ η εταιρεύα, αποφϊςιςε όπωσ οι μϋτοχοι τησ εταιρεύασ προκαταβϊλλουν το ποςό ,00 ϋναντι μελλοντικόσ αύξηςησ του μετοχικού κεφαλαύου από τη γενικό ςυνϋλευςη των μετόχων που θα ςυνϋλθει την Oι μϋτοχοι την κατϋθεςαν ςτον τραπεζικό λογαριαςμό «Tρϊπεζα... υ/α... αρ. λ/μού...» το ποςό ,00 οπότε με βϊςη τα ϋγγραφα τησ κατϊθεςησ του ποςού , ο λογιςτόσ τησ ϊνω εταιρεύασ ςυνϋταξε την παρακϊτω λογιςτικό εγγραφό:

6 Κωδικόσ Λογαριαςμόσ Χρϋωςη Πύςτωςη 38 Χρεώςτεσ διϊφοροι Μϋτοχοι λ/ςμόσ καλύψεωσ κεφαλαύου Σρϊπεζα....υ/α... αρ. λογ ,00 43 Ποςϊ προοριζόμενα για αύξηςη του κεφαλαύου

7 43.00 Καταθϋςεισ μετόχων Μϋτοχοσ A , Μϋτοχοσ B ,00 Αιτιολογύα: Καταβολό μετρητών από τουσ μετόχουσ ϋναντι μελλοντικόσ αύξηςησ του μετοχικού κεφαλαύου, βϊςει απόφαςησ του διοικητικού ςυμβουλύου... ωσ παραςτατικϊ τησ τρϊπεζασ O ϋλεγχοσ του λογαριαςμού «Kαταθϋςεισ μετόχων» Έλεγχοσ και αρχειοθϋτηςη του πρακτικού του διοικητικού ςυμβουλύου. Όπωσ αναφϋρουμε ανωτϋρω (παρ. 3) για τον ϋλεγχο του λογαριαςμού «Kαταθϋςεισ μετόχων», αναγκαύο και ςημαντικό ςτοιχεύο εύναι το πρακτικό του Διοικητικού υμβουλύου. O ελεγκτόσ, με βϊςη το πρακτικό αυτό, ελϋγχει ότι: α) η αιτύα καταβολόσ των ειςφορών αυτών εύναι καταβολϋσ ϋναντι μελλοντικόσ αύξηςησ του μετοχικού κεφαλαύου και β) η αύξηςη θα αποφαςιςθεύ από τη γενικό ςυνϋλευςη των μετόχων η

8 οπούα θα ςυγκληθεύ εντόσ ϋτουσ (ό ςε εύλογο χρονικό διϊςτημα) από την ημερομηνύα ςυνεδρύαςησ του διοικητικού ςυμβουλύου. Tο πρακτικό αυτό αρχειοθετεύται από τον ελεγκτό ςτο φϊκελο ελϋγχου ωσ «τεκμόριο ελϋγχου» του λογαριαςμού «Kαταθϋςεισ μετόχων». Eπαλόθευςη ότι πρόκειται για πραγματικό χρηματικό καταβολό. O ελεγκτόσ των οικονομικών καταςτϊςεων, κατϊ τον ϋλεγχο του λογαριαςμού «Kαταθϋςεισ μετόχων», πρϋπει να διαπιςτώςει ότι τα ποςϊ των προκαταβολών για μελλοντικό αύξηςη κεφαλαύου: α) πρϊγματι κατατϋθηκαν από τουσ μετόχουσ ςε ειδικό τραπεζικό λογαριαςμό ο οπούοσ ϋχει ανούξει ςτο όνομα του νομικού προςώπου ςτο οπούο εύναι μϋτοχοι και β) ότι τα χρόματα αυτϊ εύτε παραμϋνουν διαθϋςιμα ςτον ϊνω τραπεζικό λογαριαςμό, κατϊ το χρόνο ςύνταξησ των οικονομικών καταςτϊςεων, επαληθεύοντασ το γεγονόσ αυτό με ςχετικό επιβεβαιωτικό επιςτολό τησ τρϊπεζασ προσ αυτόν ( τον ελεγκτό) εύτε ότι χρηςιμοποιόθηκαν για την επύτευξη των ςκοπών τησ εταιρεύασ π.χ. αγορϊ από την εταιρεύα ακινότου, εξόφληςη ενυπόθηκου χρϋουσ κ.α. τισ περιπτώςεισ αυτϋσ, ο ελεγκτόσ πρϋπει να πειςθεύ ότι οι ταμειακϋσ αυτϋσ εκροϋσ αποτελούν πραγματικϋσ πληρωμϋσ για απόκτηςη περιουςιακού ςτοιχεύου ςτο όνομα τησ εταιρεύασ ό για μεύωςη υποχρϋωςησ τησ εταιρεύασ ό για πληρωμό πραγματικών λειτουργικών δαπανών τησ επιχεύρηςησ. Aντιθϋτωσ, εϊν οι ϊνω ταμειακϋσ εκροϋσ δεν εμφανύζονται ςτα λογιςτικϊ βιβλύα τησ εταιρεύασ ότι γύνονται για τουσ ϊνω λόγουσ, αλλϊ ϋχουν καταχωρηθεύ ςε λογαριαςμούσ «προκαταβολών για αγορϊ παγύων» ό «χρεώςτεσ διϊφοροι» ό ςε διαφόρουσ ϊλλουσ λογαριαςμούσ του ιςολογιςμού τότε ο ελεγκτόσ πρϋπει να ερευνόςει την αλόθεια των λογιςτικών αυτών γεγονότων π.χ. ότι ςυνιςτούν πραγματικό προκαταβολό που δόθηκε για αγορϊ ακινότου ςτο όνομα τησ εταιρεύασ βϊςει ςυμβολαιογραφικού προςυμφώνου ό πραγματικό προκαταβολό που δόθηκε ςε καταςκευαςτικό εταιρεύα για εργολαβικό εκτϋλεςη ϋργου ςτο όνομα τησ εταιρεύασ και κατϊ την καταβολό τησ λόφθηκαν ανϊλογεσ εξαςφαλύςεισ. Δεν μπορεύ, όμωσ, τα εκδοθϋντα παραςτατικϊ με τα οπούα λογιςτικοποιούνται οι ϊνω ςυναλλαγϋσ, να αναφϋρουν πληρωμϋσ τησ εταιρεύασ προσ τουσ μετόχουσ ό τα μϋλη διοικόςεωσ ό τουσ διευθυντϋσ με το αιτιολογικό «επύ αποδώςει λογαριαςμού» ό παρόμοια αιτιολογύα και η απόδοςη του λογαριαςμού να μην ϋχει πραγματοποιηθεύ ϊμεςα οπότε οι πληρωμϋσ αυτϋσ πρϋπει να ερευνηθούν από τουσ

9 ελεγκτϋσ μόπωσ πραγματοποιόθηκαν για να καλύψουν εικονικϋσ ειςπρϊξεισ από τουσ μετόχουσ ποςών για αύξηςη του κεφαλαύου. 5. Xαρτόςημο επύ των ποςών των καταθϋςεων Πρϊξεισ ςχετικϋσ με την αύξηςη του κεφαλαύου των εμπορικών εταιρειών δεν υπόκεινται μετϊ την ιςχύ των ϊρθρων 17 ϋωσ 31 του N. 1676/1986 ςε τϋλοσ χαρτοςόμου. τισ πρϊξεισ αυτϋσ περιλαμβϊνονται και η εγγραφό ςτα βιβλύα εμπορικόσ εταιρεύασ περύ καταθϋςεων χρημϊτων για μελλοντικό αύξηςη του κεφαλαύου τησ. Yπό την αντύθετη εκδοχό, η επιβολό τϋλουσ χαρτοςόμου ςε τϋτοια εγγραφό, δηλαδό φόρου με τα ύδια χαρακτηριςτικϊ γνωρύςματα του φόρου ςυγκϋντρωςησ κεφαλαύου που θα επιβληθεύ κατϊ την αύξηςη του κεφαλαύου ςύμφωνα με τισ ϊνω διατϊξεισ του N. 1676/1986 θα προςϋκρουε ςτο ϊρθρο 10 και τουσ ςκοπούσ τησ Oδηγύασ 69/335/EOK του υμβουλύου τησ περύ των εμμϋςων φόρων των επιβαλλόμενων επύ των ςυγκεντρώςεων κεφαλαύων ( L-249) καθ υποχρϋωςη τησ οπούασ θεςπύςθηκαν οι διατϊξεισ αυτϋσ του N. 1676/1986. Παρϊδειγμα: Oι μϋτοχοι ανώνυμησ εταιρεύασ κατϊ τα διαχειριςτικϊ ϋτη 1988, 1989 και 1990 κατϋθεςαν μετρητϊ ςτο ταμεύο τησ ςυνολικού ποςού δρχ προσ αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου τησ κατόπιν των από και αποφϊςεων τησ γενικόσ ςυνϋλευςησ των μετόχων τησ. Tα δικαςτόρια ϋκριναν: α) οι ϊνω καταθϋςεισ των μετόχων δεν υπϊγονται ςε τϋλοσ χαρτοςόμου 1% πλϋον ειςφορϊ υπϋρ OΓA 20% επύ του ποςού του χαρτοςόμου, επειδό οι ϊνω πρϊξεισ αυξόςεωσ του μετοχικού κεφαλαύου τησ ανώνυμησ εταιρεύασ πραγματοποιόθηκαν ςε χρόνο κατϊ τον οπούο εύχαν καταργηθεύ οι περύ τελών χαρτοςόμου διατϊξεισ που αφορούςαν τισ πρϊξεισ αυτϋσ και β) οι ϊνω καταθϋςεισ μετόχων δεν υπϊγονται ςε τϋλοσ χαρτοςόμου 1% βϊςει του ϊρθρου 43 του N. 1041/1980 ςύμφωνα με το οπούο κϊθε εγγραφό ςτα βιβλύα τησ ανώνυμησ εταιρεύασ περύ καταθϋςεων ό αναλόψεων χρημϊτων από τουσ μετόχουσ χαρτοςημαύνεται με τϋλοσ 1% (πλϋον ειςφορϊ υπϋρ OΓA 20%). ε περύπτωςη καταβολόσ του ϊνω τϋλουσ χαρτοςόμου ςυμψηφύζεται το ποςό αυτού με τον οφειλόμενο κατϊ την αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου φόρο ςυγκϋντρωςησ κεφαλαύου, η δε καταβληθεύςα ειςφορϊ υπϋρ OΓA επιςτρϋφεται ωσ αχρεωςτότωσ. (5) 6. Aπόφαςη γενικόσ ςυνϋλευςησ των μετόχων για αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου

10 Xρόνοσ ςύγκλιςησ τησ γενικόσ ςυνϋλευςησ των μετόχων. Όπωσ αναφϋρουμε ανωτϋρω, το E.Γ.Λ.. θϋτει τισ εξόσ προώποθϋςεισ για να κινηθεύ ο λογαριαςμόσ «Kαταθϋςεισ μετόχων»: α) να μην ϋχει ολοκληρωθεύ η ςχετικό διαδικαςύα αυξόςεωσ του μετοχικού κεφαλαύου β) να ϋχει ληφθεύ ανϊλογη απόφαςη του διοικητικού ςυμβουλύου τησ εταιρεύασ και γ) με την ύδια απόφαςη του διοικητικού ςυμβουλύου να καθορύζεται η ημερομηνύα ςύγκλιςησ τησ γενικόσ ςυνϋλευςησ η οπούα δεν πρϋπει να απϋχει περιςςότερο από ϋνα ϋτοσ από την ϊνω ημερομηνύα τησ απόφαςησ του διοικητικού ςυμβουλύου (E.Γ.Λ.. παρ περ. 1). Tο E.Γ.Λ.., με την ϊνω διϊταξη, εκτόσ των ϊλλων, ρυθμύζει το χρόνο ςύγκλιςησ τησ γενικόσ ςυνϋλευςησ για αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου με κεφαλαιοπούηςη των προκαταβληθϋντων ποςών των προοριζόμενων για αύξηςη του κεφαλαύου. H ημερομηνύα ςύγκλιςησ τησ γενικόσ ςυνϋλευςησ καθορύζεται με την ύδια απόφαςη του διοικητικού ςυμβουλύου και δεν απϋχει περιςςότερο από ϋνα ϋτοσ από την ημερομηνύα απόφαςησ του διοικητικού ςυμβουλύου (E.Γ.Λ.. παρ περ. 1). Όπωσ αναφϋρει ο καθηγητόσ κ. E. Περϊκησ «η ετόςια προθεςμύα που ορύζει το E.Γ.Λ.. αφορϊ τη λογιςτικό απεικόνιςη των καταθϋςεων και δεν μπορεύ να αποτελϋςει ςταθερό κανόνα του εταιρικού δικαύου. Aφού ο εταιρικόσ νόμοσ δεν ορύζει χρόνο, οποιοςδόποτε καθοριςμόσ προθεςμύασ για την αύξηςη (ακόμη και το ϋτοσ του E.Γ.Λ..) εύναι αυθαύρετοσ, το πολύ που μπορεύ να λεχθεύ εύναι ότι η ςχετικό προθεςμύα θα πρϋπει να εύναι «εύλογη», κϊτι που εύναι αλόθεια». (6) Παρατηρούμε, όμωσ, ότι ο εύλογοσ χρόνοσ εντόσ του οπούου πρϋπει να ςυνϋλθει η γενικό ςυνϋλευςη των μετόχων για αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου καλύπτεται πλόρωσ με την ϊνω διϊταξη του E.Γ.Λ.. η οπούα αναφϋρει ότι «η ημερομηνύα ςύγκλιςησ τησ γενικόσ ςυνϋλευςησ δεν θα απϋχει περιςςότερο από ϋνα ϋτοσ από την ημερομηνύα απόφαςησ του διοικητικού ςυμβουλύου». Θϋτοντασ λοιπόν το E.Γ.Λ.. τισ προώποθϋςεισ για να κινηθεύ ο λογαριαςμόσ «Kαταθϋςεισ μετόχων» απαιτεύ όπωσ το διοικητικό ςυμβούλιο ςτην απόφαςη, με την οπούα θα ζητόςει από τουσ μετόχουσ να καταβληθούν χρηματικϊ ποςϊ για μελλοντικό αύξηςη του κεφαλαύου, πρϋπει να αναφϋρει ςτο ςχετικό πρακτικό και την ημερομηνύα κατϊ την οπούα θα ςυγκληθεύ η γενικό ςυνϋλευςη η αποφαςύζουςα την αύξηςη του κεφαλαύου και μη απϋχουςα ϋνα ϋτοσ από την ημερομηνύα τησ ϊνω ςυνεδριϊςεωσ του διοικητικού ςυμβουλύου.

11 O λόγοσ για τον οπούο το E.Γ.Λ.. θϋτει την ϊνω ετόςια προθεςμύα ςύγκλιςησ τησ γενικόσ ςυνϋλευςησ των μετόχων για κεφαλαιοπούηςη των προκαταβληθϋντων ποςών για μελλοντικό αύξηςη του κεφαλαύου εύναι ο εξόσ: Δημοςιεύοντασ η ανώνυμη εταιρεύα τισ οικονομικϋσ καταςτϊςεισ παρϋχει, εκτόσ των ϊλλων, και την πληροφορύα ότι ςτα ύδια κεφϊλαια περιλαμβϊνονται ποςϊ τα οπούα οι μϋτοχοι κατϋβαλαν ςτο ταμεύο τησ και τα οπούα ςε βραχύ χρονικό διϊςτημα θα ενςωματωθούν ςτο μετοχικό κεφϊλαιο. Διαφορετικϊ, εϊν παρϋλθει το βραχύ ό εύλογο αυτό χρονικό διϊςτημα και δεν ςυνϋρχεται η γενικό ςυνϋλευςη για να αποφαςύςει την αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου με αποτϋλεςμα ο λογαριαςμόσ «ποςϊ προοριςμϋνα για αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου» να εξακολουθεύ να εμφανύζεται ςτα ύδια κεφϊλαια, ο χρόςτησ των οικονομικών καταςτϊςεων προβληματύζεται για τουσ λόγουσ κατϊθεςησ των ϊνω ποςών από τουσ μετόχουσ. Oι διατϊξεισ του E.Γ.Λ.. λαμβϊνοντασ υπόψη τη ςημαςύα του μετοχικού κεφαλαύου τησ ανώνυμησ εταιρεύασ ωσ εγγύηςη των ςυναλλαγών ϋθεςαν το ϊνω περιγραφόμενο όριο του «ϋτουσ». Όριο το οπούο εύναι ςωςτό, αφού μϋςα ςε αυτό η ανώνυμη εταιρεύα θα παρϊςχει πληροφορύεσ για το πραγματικό ύψοσ του μετοχικού κεφαλαύου τησ το οπούο θα οριςτικοποιηθεύ με την κεφαλαιοπούηςη των ποςών που περιλαμβϊνονται ςτο λογαριαςμό «Ποςϊ προοριζόμενα για αύξηςη κεφαλαύου». Eϊν μια ανώνυμη εταιρεύα με βϊςη τουσ δεύκτεσ του ϊρθρου 47 ό του ϊρθρου 48 του κωδ. N. 2190/1920, ςε δεδομϋνη χρονικό ςτιγμό, ϋχει θϋμα επιβύωςησ και με τισ καταθϋςεισ των μετόχων ςτο λογαριαςμό των ιδύων κεφαλαύων «Ποςϊ προοριζόμενα για αύξηςη κεφαλαύου» αντιμετώπιςε προςωρινϊ το πρόβλημα αυτό, τότε, ςτην περύπτωςη αυτό, ο χρόςτησ των οικονομικών καταςτϊςεων θϋλει να γνωρύζει εϊν οι καταθϋςεισ αυτϋσ αποτελούν το πόριςμα μιασ μελϋτησ για ουςιαςτικό βοόθεια τησ εταιρεύασ, οπότε ςτην περύπτωςη αυτό θα πρϋπει να μεταφερθούν ςε αύξηςη του κεφαλαύου ό εύναι πρόςκαιρϋσ και ευκαιριακϋσ και ενδεχομϋνωσ να επιςτραφούν ςτουσ μετόχουσ. Φόροσ ςυγκϋντρωςησ κεφαλαύου. H αύξηςη του κεφαλαύου των εμπορικών εταιρειών (ανωνύμων εταιρειών, E.Π.E. κ.λπ.) υπόκειται από ςτο φόρο ςυγκϋντρωςησ κεφαλαύου 1% (ϊρθρο 18, παρ. 1α, N.1676/1989). H δόλωςη για την καταβολό του φόρου ςυγκϋντρωςησ κεφαλαύου ςε περύπτωςη αύξηςησ κεφαλαύου ανώνυμησ εταιρεύασ υποβϊλλεται εντόσ δεκαπϋντε ημερών από την ημερομηνύα ςύνταξησ του, κατϊ νόμο, διαπιςτωτικού τησ αύξηςησ του κεφαλαύου εγγρϊφου. (7) Ωσ «ςχετικό» ϋγγραφο νοεύται

12 κατϊ την ϋννοια τησ διϊταξησ αυτόσ, το ϋγγραφο εκεύνο, που αποδεικνύει, ςύμφωνα με το νόμο την αύξηςη του κεφαλαύου, όπου ςτην περύπτωςη τησ ανώνυμησ εταιρεύασ εύναι το πρακτικό τησ γενικόσ ςυνϋλευςησ. (8) 7. H λογιςτικό τησ αύξηςησ κεφαλαύου Kϊλυψη του μετοχικού κεφαλαύου. Tο E.Γ.Λ.. ςτην παρ , ςτην οπούα αναλύει το λογαριαςμό 40 «Kεφϊλαιο» καθορύζει ςτην περ. 8 τισ λογιςτικϋσ εγγραφϋσ καλύψεωσ του μετοχικού κεφαλαύου κατϊ τη ςύςταςη τησ ανώνυμησ εταιρεύασ καθώσ και ςε μεταγενϋςτερεσ αυξόςεισ. Kϊλυψη του μετοχικού κεφαλαύου εύναι η ανϊληψη από τουσ μετόχουσ τησ υποχρϋωςησ να καταβϊλουν το μετοχικό κεφϊλαιο. H κϊλυψη του μετοχικού κεφαλαύου απαιτεύται τόςο κατϊ τη ςύςταςη όςο και κατϊ την αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου. H κϊλυψη του μετοχικού κεφαλαύου μπορεύ να γύνει εύτε από τουσ ιδρυτϋσ εύτε από το κοινό με δημόςια εγγραφό. Mε βϊςει τα ςτοιχεύα του παραδεύγματοσ που αναφϋρουμε ςτην προηγούμενη παρ. 3, η γενικό ςυνϋλευςη των μετόχων ςυνόλθε την και αποφϊςιςε την αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου κατϊ το ποςό ,00 για την οπούα αύξηςη το διοικητικό ςυμβούλιο εύχε αποφαςύςει κατϊ τη ςυνεδρύαςη τησ να ζητόςει από τουσ μετόχουσ όπωσ προκαταβϊλλουν το ποςό ,00 ϋναντι μελλοντικόσ αύξηςησ. H κϊλυψη τησ αύξηςησ του μετοχικού κεφαλαύου π.χ. κατϊ ,00 το οπούο οι μϋτοχοι ϋχουν προκαταβϊλει και απεικονύζεται ςτο λογαριαςμό «Kαταθϋςεισ μετόχων» καταχωρεύται ςτα λογιςτικϊ βιβλύα τησ ανώνυμησ εταιρεύασ με τισ εξόσ λογιςτικϋσ εγγραφϋσ: Kωδικόσ

13 Λογαριαςμόσ Xρϋωςη Πύςτωςη 33 Xρεώςτεσ διϊφοροι Mϋτοχοι λ/ςμόσ καλύψεωσ κεφαλαύου Mϋτοχοσ A , Mϋτοχοσ B ,00

14 40 Kεφϊλαιο Oφειλόμενο κεφϊλαιο κοινών μετοχών ,00 γενικόσ Aιτιολογύα: Kϊλυψη τησ αυξόςεωσ του μετοχικού κεφαλαύου από τουσ μετόχουσ ωσ απόφαςη ςυνϋλευςησ των μετόχων... Tο τμόμα του μετοχικού κεφαλαύου το οπούο εύναι καταβλητϋο ςυγχρόνωσ με την κϊλυψη απεικονύζεται ςύμφωνα με τισ διατϊξεισ του E.Γ.Λ. ( παρ , περ.8β) με τισ εξόσ λογιςτικϋσ εγγραφϋσ:

15 Kωδικόσ Λογαριαςμόσ Xρϋωςη Πύςτωςη 33 Xρεώςτεσ διϊφοροι Oφειλόμενο κεφϊλαιο Mϋτοχοσ A ,

16 Mϋτοχοσ B , Mϋτοχοι λ/ςμόσ καλύψεωσ κεφαλαύου Mϋτοχοσ A , Mϋτοχοσ B ,00 με Aιτιολογύα: Tμόμα τησ αυξόςεωσ του μετοχικού κεφαλαύου το οπούο εύναι καταβλητϋο ςυγχρόνωσ την κϊλυψη. Πιςτοπούηςη καταβολόσ του μετοχικού κεφαλαύου. H διούκηςη τησ ανώνυμησ εταιρεύασ εύναι υποχρεωμϋνη από το ϊρθρο 11, παρ. 2, του κωδ. N. 2190/1920 να πιςτοποιόςει την ϊνω καταβολό του μετοχικού κεφαλαύου όπωσ αναλυτικϊ αναφϋρουμε ςτην

17 προηγούμενη παρ. 1. Tο ύδιο και η Διούκηςη κατϊ το ϊρθρο 52, του κωδ. N. 2190/1920. Για να εύναι ευχερόσ η ςυςχϋτιςη μεταξύ τησ προκαταβολόσ και τησ πιςτοπούηςησ τησ αύξηςησ του μετοχικού κεφαλαύου, πρϋπει η διαδικαςύα τησ αύξηςησ να γύνεται ςε ςύντομο χρονικό διϊςτημα. Όςο απομακρύνεται από το «ϋτοσ» ο χρόνοσ αύξηςησ του μετοχικού κεφαλαύου τόςο χϊνεται η ϊνω περιγραφόμενη ςυςχϋτιςη. (9) Oλοκλόρωςη τησ διαδικαςύασ για την αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου. Aμϋςωσ, μετϊ από την ολοκλόρωςη τησ ςχετικόσ διαδικαςύασ για την αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου, το υπόλοιπο του λογαριαςμού «Kαταθϋςεισ μετόχων» μεταφϋρεται ςτην πύςτωςη του λογαριαςμού «Oφειλόμενο κεφϊλαιο». H ολοκλόρωςη πραγματοποιεύται με την πιςτοπούηςη από το διοικητικό ςυμβούλιο τησ αύξηςησ του μετοχικού κεφαλαύου όπωσ αναλυτικϊ αναφϋρουμε ανωτϋρω (παρ. 1.). Eϊν υποθϋςουμε ότι ςτο παρϊδειγμα που αναφϋρουμε προηγουμϋνωσ, την ςυνόλθε ςε ςυνεδρύαςη το διοικητικό ςυμβούλιο και πιςτοπούηςε την καταβολό του μετοχικού κεφαλαύου, οπότε ςτα λογιςτικϊ βιβλύα τησ ανώνυμησ εταιρεύασ καταχωρόθηκαν οι εξόσ εγγραφϋσ: Kωδικόσ Λογαριαςμόσ Xρϋωςη Πύςτωςη

18 43.00 Kαταθϋςεισ μετόχων Mϋτοχοσ A , Mϋτοχοσ B ,00 33 Xρεώςτεσ διϊφοροι Oφειλόμενο κεφϊλαιο Mϋτοχοσ A

19 25.000, Mϋτοχοσ B ,00 εξόφληςη Aιτιολογύα: Mεταφορϊ των καταβληθϋντων ποςών από τουσ μετόχουσ για αύξηςη κεφαλαύου ςε τησ απαύτηςησ τησ εταιρεύασ για την αύξηςη αυτό. 01/06/13 Kωδικόσ Λογαριαςμόσ Xρϋωςη Πύςτωςη 40

20 Kεφϊλαιο Oφειλόμενο κεφϊλαιο κοινών μετοχών , Kαταβεβλημϋνο κεφϊλαιο κοινών μετοχών Aύξηςη-Aπόφαςη γενικόσ ςυνϋλευςησ με καταβολό μετρητών ,00

21 50.000,00 Aιτιολογύα: Aύξηςη μετοχικού κεφαλαύου με μετρητϊ ,00 8. Eπιςτροφό τησ προκαταβολόσ Eϊν η αύξηςη του κεφαλαύου τελικϊ ματαιωθεύ τότε ο καταβϊλλων μϋτοχοσ δικαιούται να αναλϊβει τισ καταθϋςεισ του. Tο E.Γ.Λ.. αναφϋρει ότι ανϊληψη των καταθϋςεων των προοριζόμενων για αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου επιτρϋπεται μόνο ςτην περύπτωςη που η αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου δεν πραγματοποιεύται, εύτε επειδό η πρόταςη του διοικητικού ςυμβουλύου τησ εταιρεύασ δεν εγκρύνεται από τη γενικό ςυνϋλευςη των μετόχων τησ, όταν απαιτεύται η ϋγκριςη αυτό, εύτε επειδό η ύδια η απόφαςη του διοικητικού ςυμβουλύου για την αύξηςη του μετοχικού κεφαλαύου ανακαλεύται από αυτό πριν ολοκληρωθεύ η ςχετικό διαδικαςύα, όταν η αύξηςη γύνεται με απόφαςη του διοικητικού ςυμβουλύου (E.Γ.Λ.. παρ περ. 1). Ωσ εκ τούτου, τα ποςϊ των επιςτρεφόμενων ςτουσ μετόχουσ καταθϋςεων θα πρϋπει να μεταφερθούν από το λογαριαςμό 43 «Kαταθϋςεισ μετόχων» ςε ϋνα λογαριαςμό βραχυπροθϋςμων υποχρεώςεων. υγχρόνωσ θα πρϋπει να γύνει και ειδικό αναφορϊ ςτο προςϊρτημα και ιδιαύτερα ςτην παρϊγραφο «λοιπϋσ ςημαντικϋσ πληροφορύεσ». Eϊν, ακολούθωσ, η ανώνυμη εταιρεύα αποφαςύςει να αυξόςει το μετοχικό κεφϊλαιο τότε θεωρεύται ότι γύνεται αύξηςη με κεφαλαιοπούηςη των αρχικών καταβληθειςών προκαταβολών και όχι αύξηςη με κεφαλαιοπούηςη υποχρεώςεων. Όπωσ αναφϋρει ο Παν. Pϋππασ η δια λογιςτικόσ εγγραφόσ ςτα βιβλύα επιςτροφό των κατατεθϋντων χρημϊτων από την εμπορικό εταιρεύα ςτον καταθϋτη, λόγω ματαύωςησ, για οποιαδόποτε λόγο τησ αύξηςησ του κεφαλαύου τησ δεν υπόκειται ςε τϋλοσ χαρτοςόμου. (10)

22 (1) 1 E.Γ.Λ.. παρ περ. 1. (2) E. Περϊκησ, «H προκαταβολό του κεφαλαύου ανώνυμησ εταιρεύασ» Δ.E.E. 2011, ςελ (3) Για τη διαφορϊ μεταξύ προκαταβολόσ και δανεύου βλϋπε E. Περϊκησ, «H προκαταβολό του κεφαλαύου ανώνυμησ εταιρεύασ» Δ.E.E. 2011, ςελ (4) Γ. Aληφαντόσ «Διανεμόμενα Kϋρδη AE και EΠE» Πϊμιςοσ 2011, Έκδοςη 6η, ςελ (5) Γ. Aληφαντόσ «Διανεμόμενα Kϋρδη AE και EΠE» Πϊμιςοσ 2011, Έκδοςη 6η, ςελ. 470,.τ.E. 1470/2002, Λογιςτόσ 2002, ςελ (6) E. Περϊκησ, «H προκαταβολό του κεφαλαύου ανώνυμησ εταιρεύασ» Δ.E.E. 2011, ςελ (7) Άρθρο 23, παρ. 2, περ. α. N. 1676/1986, όπωσ αντικαταςτϊθηκε με την παρ. 1, του ϊρθρου 37, N. 3220/2004. (8) Π. Pϋππασ «O φόροσ ςυγκϋντρωςησ κεφαλαύων των εταιρειών εν γϋνει», Έκδοςη 3η, Πϊμιςοσ ελ (9) E. Περϊκησ, «H προκαταβολό του κεφαλαύου ανώνυμησ εταιρεύασ» Δ.E.E. 2011, ςελ (10) Π. Pϋππασ «Tϋλη χαρτοςόμου επύ καταθϋςεων ό αναλόψεων χρημϊτων από εταύρουσ, μετόχουσ ό ϊλλα πρόςωπα προσ ό από εμπορικϋσ εταιρεύεσ ό επιχειρόςεισ» ΔΦN ελ