استخراج تركيبهاي موجود در صمغ كتيرا گونه Astragalus calliphysa Bge

Transcript

1 Journal of Separation Science and Engineering Vol. 7, No. 1, pp نشريه علوم و مهندسي جداسازي دوره هفتم شماره اول سال 1394 صفحه استخراج تركيبهاي موجود در صمغ كتيرا گونه Astragalus calliphysa Bge به روش سوكسله و شناسايي تركيبات با استفاده از كروماتوگرافي گازي متصل به طيفسنج جرمي * 2 1 طيبه شمسپور حميدرضا متصديزاده 1. بخش شيمي دانشكده علوم دانشگاه شهيد باهنر كرمان ايران 2. گروه رنگ و رزين و روكشهاي سطح پژوهشكده فرايند پژوهشگاه پليمر و پتروشيمي تهران ايران مشخصات مقاله تاريخچه مقاله: دريافت: 21 خرداد 93 دريافت پس از اصلاح: 26 شهريور 93 پذيرش نهايي: 18 بهمن 93 كلمات كليدي: كتيرا سوكسوله هگزادكان پولگون كروماتوگراف گازي متصل به طيفسنج جرمي انديس بازداري چكيده كتيرا صمغي است كه به صورت طبيعي يا در اثر شكاف دادن بافت ساقه گونههايي از گون به دست ميآيد. ايران مهمترين توليدكننده كتيراست. امروزه كتيرا در صنايع مختلف از جمله: دارويي بهداشتي و غذايي مصارف جديد و متنوعي پيدا كرده است. هدف از اين مطالعه شناسايي تركيبهاي موجود در عصارهي كتيراي گونه Astragalus calliphysa Bge بود. بدين منظور نمونه كتيرا در تابستان 1389 از منطقهاي بين زرند و كوهبنان ارتفاع 1650 متري واقع در استان كرمان جمعآوري و عصاره آن با حلال اتانول توسط دستگاه سوكسوله به مدت 8 ساعت استخراج گرديد. تركيبهاي تشكيلدهنده عصاره اتانولي با استفاده از دستگاههاي كروماتوگراف گازي (GC) و كروماتوگراف گازي متصل به طيفسنج جرمي (GC/MS) شناسايي شدند. 18 تركيب در عصاره اتانولي كتيراي اين گياه شناسايي شد كه در مجموع %99/6 كل عصاره را تشكيل ميدادند. تركيبهاي اصلي استخراج شده هگزادكان (%19/29) پنتادكان( %18/78 ) تترادكان (%15/36) هپتادكان (%10/38) پولگون (%9/25) و اوكتادكان (%8/04) بودند. حقوق ناشر محفوظ است. * عهده دار مكاتبات hamidreza8741@yahoo.com 55

2 طيبه شمسپور حميدرضا متصديزاده علمي پژوهشي 1 -مقدمه كتيرا ماده صمغي است كه به صورت خود به خود يا در 56 اثر ايجاد شكاف از بافت ساقه گونههايي از گون كه به گون 1 كتيرا معروفاند خارج ميگردد. حدود 2000 گونه از جنس گون در تمام نقاط جهان به جز استراليا پراكندگي دارد و در ايران شامل بيش از 804 گونه است [1 2]. از اين تعداد 156 گونه مولد كتيرا ميباشند.[3] 5 صمغ كتيرا جزو مهمترين منابع صمغ تجاري دنيا به شمار ميرود كه كاربردهاي عمده آن در صنايع داروسازي بهداشتي و صنايع غذايي است. در صنايع داروسازي اين صمغ به عنوان عامل تعليق كننده در امولسيونهاي روغن در آب ژلها خمير دندانها تثبيت- كننده در كرمها و لوسيونهاي پوستي و همچنين عامل پوشش دهنده در توليد قرصهاي دارويي استفاده ميشود.[4] در طول دهه گذشته مطالعات زيادي در مورد امكان استفاده از اين صمغ به عنوان عامل تا خير دهنده براي 2 سيستمهاي رهش آهسته دارو [5 6] و همچنين غشاء براي 3 سيستمهاي دارو رساني (DDS) انجام شده است [7]. تا كنون گزارشهاي در زمينه تركيب شيميايي اسانس گونههاي 4 گون اراي ه شده است از جمله آنها ميتوان به موارد زير اشاره كرد: پلاتيكانو و همكاران تركيبات فرار چهار گونه گون در كشور بلغارستان را در مراحل رشد بررسي كردند و تركيبات فرار هر گونه را در هر مرحله رشد گزارش كردند [8]. اسانسهاي گل ساقه و برگ گونه Astragalus hamzaogluiجمعآوري شده از ترابزان-تركيه به روش تقطير با آب (HD) و تقطير مايكروويو (MD) استخراج و اجزاء تشكيلدهنده آنها توسط GC/FID و GC/MS بررسي گرديده است. در اين پژوهش گزارش شده است كه اسانس به دست آمده داراي فعاليت ضد ميكروبي در برابر 12 6 ميكروارگانيسم است [9]. موافقي و همكاران تركيبهاي فرار اسانسهاي ريشه برگ و صمغ گونه Astragalus compactus به روش ميكرو استخراج فاز جامد استخراج و اجزاء تشكيلدهنده آنها توسط GC/MS بررسي كردند. آنها گزارش كردند كه تنها يك تركيب آلي كلردار فرار در ريشه (tetradecane,1-chloro) وجود دارد. اين نتيجه بيانگر كيفيت بالاتر صمغ.A compactus نسبت به صمغ برخي از گونههاي ديگر كه بنا بر گزارشها حاوي كلر هستند [10]. اسانسهاي گل ساقه و برگ گونه Astragalus schahrudensis bge جمعآوري شده از سبزوار(خراسان) به روش تقطير با آب مقطر استخراج و اجزاء تشكيلدهنده آن توسط GC و GC/MS بررسي گرديده است. 17 تركيب در گل 14 تركيب در ساقه و 18 تركيب در برگ جداسازي و شناسايي شده است. در اين ميان جرماكرنD (%47/6) بتا سلينن -α و (%29/4) (%33/8) پينن به ترتيب بيشترين تركيبهاي تشكيلدهنده اسانسهاي گل ساقه و برگ گزارش شده است [11]. موافقي و همكاران (2012) تركيبهاي آلي فرار تشكيلدهنده اسانس گل Astragalus lagopides به روش تقطير با آب مقطر استخراج و با استفاده از GC/MS مورد بررسي قرار داده و 25 تركيب در آن شناسايي و گزارش نمودند كه تركيبهاي غالب گواياكول و اوژنول بودند [12]. در اين تحقيق تركيبهاي شيميايي موجود در عصاره اتانولي كتيرا به دست آمده از گونه Astragalus calliphysa Bge توسط دستگاههاي كروماتوگراف گازي (GC) و كروماتوگراف گازي متصل به طيفسنج جرمي (GC/MS) مورد بررسي قرار گرفتند. بررسي منابع نشان داد كه تا كنون گزارشي در زمينه تركيب شيميايي عصاره گونه Astragalus calliphysa Bge منتشر نشده است. بنابراين گزارش حاضر ميتواند به عنوان اولين گزارش در اين زمينه محسوب شود. 2 -مواد و روش تحقيق 1-2 -مواد جمعآوري گياه كتيرا از گونه Astragalus calliphysa Bge در تيرماه 1389 از منطقه سربنان ارتفاع 1650 متري بين زرند و كوهبنان واقع در استان كرمان جمعآوري شد. براي استحصال كتيرا ابتدا گون را تيغ زده و بعد از 3 روز كتيرا از آن برداشت شد روش تحقيق قديميترين و سادهترين روش استخراج تركيبات گياهي روش تقطير با آب ميباشد و اين روش در مورد گياهاني استفاده ميشود كه در اثر جوشيدن دچار تخريب نميشوند از اين روش براي استخراج تركيبات فرار گياهان هم چنان به وفور استفاده ميشود [13 14]. در اين كار ابتدا 10 گرم از نمونه خرد شده كتيرا با آب مقطر به مدت ساعت در 3/5 دستگاه كلونجر قرار داده و تقطير شد اما لايه مجزايي بر روي 1 Astragalus tragacanthus 2 Sustained release 3 Drug delivery systems 4 Astragalus 5 Platikanov 6 Movafeghi

3 استخراج تركيبهاي موجود در صمغ كتيرا گونه Astragalus calliphysa Bge به روش سوكسله و شناسايي تركيبات... 5 دقيقه متوقف شد. دماي محفظه تزريق 250 درجه سانتي- گراد آن تشكيل نشد و اسانسي از صمغ كتيرا نتوانستيم به دست آوريم. بنابراين براي استخراج تركيبات و تهيه عصاره از روش سوكسله استفاده گرديد استخراج عصاره براي به دست آوردن عصاره مناسب توجه به مواردي از جمله خصوصيات ماده گياهي انتخاب حلال مناسب و دقت در مراحل و روش عصاره گيري ضروري ميباشد. روش سوكسله يك روش استانداردي است كه به عنوان مرجع اصلي ارزيابي ديگر روشها به كار ميرود [15]. اين روش به طور عمده براي استخراج تركيبات با فراريت كم يا متوسط كه در مقابل حرارت پايدار باشند به دليل مزاياي از قبيل استفاده آسان تماس مواد استخراجي به طور پيوسته با حلال تازه استفاده از دماي بالا براي استخراج كاملتر و سريعتر و عدم نياز به فيلتراسيون كاربرد زيادي پيدا كرده است [16]. در اين روش و ساير روشه يا عصاره گيري انتخاب حلال اهميت بسيار زيادي دارد بهطوريكه انتخاب حلالهاي مختلف موجب ايجاد عصارههاي متفاوت و تركيبات متنوع در آن عصاره خواهد شد[ 17 ]. در پژوهشهاي زيادي از هگزان به عنوان حلال استفاده شده است[ ] زيرا دماي جوش بين 63 تا 69 درجه سانتيگراد داشته حلاليت مواد روغني در آن خوب است و ميتوان پس از استفاده آن را بازيافت كرد اما اين حلال آلاينده محيط زيست بوده به همين دليل بهتر است از حلالهاي كم خطري مانند اتانول ايزوپروپانول هيدروكربنها و غيره استفاده كرد[ 20 ]. كه از ميان آنها اتانول به دليل دسترسي آسان و قيمت مناسب به عنوان حلال استخراجي انتخاب شد. عمل استخراج با استفاده از 10 گرم كتيرا خشك شده در دستگاه سوكسله با استفاده از حلال اتانول به مدت 8 ساعت انجام شد و پس از تبخير حلال عصاره مورد نظر تا شروع مراحل تزريق به دستگاهGC/MS در يخچال با دماي 4 درجه سانتيگراد نگهداري گرديد مشخصات دستگاه GC كروماتوگراف گازي Shimadzu 15A مجهز به ستون DB-5 به طول 50 متر قطر داخلي 25/. ميليمتر و ضخامت لايه فاز ساكن 25/. ميكرومتر بود. در برنامه حرارتي دماي اوليه ستون به مدت 3 دقيقه در 60 درجه سانتيگراد نگه داشته شده و سپس با سرعت 5 درجه سانتيگراد در دقيقه افزايش يافت و در دماي 220 درجه سانتيگراد به مدت دماي آشكارساز از نوع FID (آشكارساز يونيزاسيون شعلهاي) 270 درجه سانتيگراد و گاز حامل هليوم با جريان 1 ميليليتر بر دقيقه بود مشخصات دستگاه GC/MS طيفسنج جرمي Hewllett-packard مدل 5973 متصل به كروماتوگراف گازي HP 6890 ستونHP-5MS به طول 30 متر قطر داخلي 25/. ميليمتر و ضخامت لايه فاز ساكن 25/. ميكرومتر بود. برنامهريزي حرارتي ستون از 60 تا 240 درجه سانتيگراد با سرعت افزايش دماي دقيقه و دماي محفظه تزريق و آشكارساز 5 درجه سانتيگراد در (FID) به ترتيب 250 و 270 درجه سانتيگراد بود. گاز حامل هليوم با سرعت جريان 1 ميليمتر در دقيقه بود. زمان اسكن برابر يك ثانيه انرژي يونيزاسيون معادل 70 الكترون ولت و ناحيه جرمي از 40 تا 340 بود شناسايي تركيبهاي تشكيلدهنده عصاره عصاره حاصل توسط هگزان نرمال رقيق شد و با تزريق آن به دستگاه كروماتوگراف گازي (GC) مناسبترين برنامه- ريزي حرارتي براي جداسازي اجزاء تشكيلدهنده عصاره مشخص شد. پس از آن عصاره به دستگاه كروماتوگراف گازي متصل به طيفسنج جرمي (GC/MS) و طيفهاي جرمي اجزاء تشكيلدهنده عصاره و كروماتوگراف مربوطه به دست آمد. شاخص بازداري (RI) براي تمام اجزاء با تزريق آلكانهاي نرمال (C7-C21) به عنوان استاندارد در شرايط يكسان با تزريق عصاره با استفاده از زمانهاي بازداري محاسبه شدند. شناسايي تركيبهاي تشكيلدهنده عصاره با مقايسه طيفهاي جرمي و شاخصهاي بازداري تركيبهاي استاندارد ( Davies,1990 (Adams, 2004 و همچنين با استفاده از بانك اطلاعاتي Wiley L.275 موجود در دستگاه GC/MS انجام شد. درصد نسبي هر يك از تركيبهاي تشكيلدهنده عصاره با توجه به سطح زير منحني آنها در كروماتوگرام مربوطه و بدون در نظر گرفتن عكسالعمل دتكتور به دست آمد. 3 -نتايج و بحث 1-3 -نتايج 18 تركيب در عصاره اتانولي استخراجشده شناسايي شد كه روي هم رفته %99/6 از كل عصاره استخراجشده را تشكيل ميدادند. تركيبهاي اصلي استخراجشده هگزادكان 57

4 طيبه شمسپور حميدرضا متصديزاده علمي پژوهشي (%19/29) پنتادكان (%18/78) تترادكان (%15/36) هپتادكان (%10/38) پولگون (%9/25) و اوكتادكان (%8/04) بودند. جدول 1 تركيبهاي شناسايي شده شاخص بازداري و درصد تركيب را در عصارهي بازداري شاخص در تاييد اتانولي شناسايي كتيرا نشان ميدهد. تركيباتي كه با دستگاه GC & GC/MS آناليز قرار ميشود كارآيي بالايي دارد و در بسياري موارد بدون اين شاخص نميتوان به شناسايي دقيق تركيب شيميايي دست يافت [21]. نتيجه حاصل از آناليز عصاره اتانولي در كروماتوگرام شكل 1 نشان داده شده است. جدول (1) تركيبهاي شناسايي شده در عصاره اتانولي كتيرا گونه رديف Astragalus calliphysa Bge 1 نام تركيب Pulegone شاخص بازداري 998 درصد 9/25 3/22 1/03 1/11 0/92 1/59 15/36 2/22 0/48 18/78 1/46 19/29 0/47 10/38 8/04 1/56 4/42 0/ Cis-Geraniol Dodecane Phenoxetol Carvacrol (.+/-.)-lavandulol acetate Tetradecane Methyleugenol Curcumene Pentadecane 1'4-Cyclohexadiene Hexadecane Benzenemethanol Heptadecane Octadecane 1-Heptadecane Nonadecane Eicosane بحث همانطور كه در جدول 1 نشان داده شده است در عصاره اتانولي به دست آمده از صمغ كتيرا گونه Astragalus calliphysa Bge در صد آلكانها سبك تا نسبتا سنگين به مراتب بيش از ساير تركيبهاست. پولگون تركيب ديگر عصاره صمغ كتيرا گونه قابل توجهي از اين منوترپن تك حلقهاي در بسياري از روغن - هاي اسانسي به خصوص در اسانس گونههاي مختلف Menthapiperita Nepetacataria و pennyroyal وجود دارد [22 23]. پولگون داراي خاصيت ضد باكتري و ضد درد است به ويژه اينكه روي سوشهاي مختلف سالمونلا مو ثر ميباشد 7 [24]. پولگون قادر است از رشد كانديدا آلبيكانس و 8 سالمونلاتيفيموريوم جلوگيري نمايد و اثر آن بر آلبيكانس دو 9 برابر نيستاتيس است [25]. اثر ضد درد گياه كاكوتي از خانواده نعناعيان به پولگون نسبت داده شده است كه به نظر طريق از ميرسد مهار اسيد آراشيدونيك سنتز و اسيد پروستاگلندينها و اثر بر اپيوي يدها باشد [26]. ژرانيول يك اسانس گياهي با ساختار منوترپني غير حلقوي است كه در ميوهجات و سبزيجات مختلفي كه استفاده روزمره به طور ميشوند يافت ميشود [27]. اين ماده به ميزان 85-90% در روغن پالمارز و % 8/6 در رز يافت ميشود [28]. اثرات مختلفي براي ژرانيول مطرح شده است. ژرانيول با تا ثير بر روي بيان تيميدين كيناز و تيميديلات سنتتاز اثرات سميت سلولي 5 -فلورواوراسيل را در كانسركولون تقويت مينمايد [29]. اين تركيب بر سلولهاي سرطاني سينه وابسته به 3-10 هيدروكسي 3- متيل گلوتاريل كوآنزيم اثر ضد سرطاني [30]. دارد 11 ژرانيول در سلولهاي هپاتوماي انساني اثر القاء دارد [31]. از تا ثيرات ديگر اين تركيب ميتوان به اثرات ضد باكتريايي و ضد قارچي آن اشاره كرد [32]. كارواكرول ايزومر تيمول بوده و بويي شبيه به تيمول دارد. اين ماده يك عصاره گياهي خوراكي است كه در آب نامحلول بوده ولي در الكل و اتر حل ميشود. اين ماده در ساختار روغنهاي خوراكي گياهي مانند روغن Origanum و روغن Essential كه به عنوان چاشني غذا مورد استفاده قرار ميگيرند وجود دارد. كارواكرول داري طيف وسيعي از اثرات ضد ميكروبي است. اين ماده باعث مهار فعاليت ATPase و افزايش نفوذپذيري غيراختصاصي غشاي سلول باكتري ميشود و نه تنها خود باعث مهار جمعيت ميكروبي ميشود بلكه با افزايش نفوذپذيري غشاء باكتريها آنها را نسبت به ساير مواد ضد باكتري حساس و آسيبپذير مينمايد [33 34]. اما موضوع مهم در مورد كارواكرول اثرات ضد التهابي و ضد دردي آن است[ 35 ]. كارواكرول قابليت مهار آنزيم الاستار Astragalus calliphysa Bge است. درصد 7 Candidaalbicans 8 Salmonellatyphimurium 9 Nistatine 10 HMG-CoA 11 HepG 2 58

5 استخراج تركيبهاي موجود در صمغ كتيرا گونه Astragalus calliphysa Bge به روش سوكسله و شناسايي تركيبات... شكل (1) كروماتوگرام حاصل از عصاره اتانولي كتيرا گونه Astragalus calliphysa Bge نوتروفيلي و همينطور مهار توليد پروستاگلندين Fو 1 E 2 F 2 را داشته و بدين ترتيب علاوه بر خواص ضد ميكروبي قابليت مهار التهاب و تخفيف پروسههاي تخريبي ناشي از آن را دارد.[36 37] لاواندوليل استات يك مونوترپن خطي است. اثر ضد قارچي و ضد ميكروبي در اسانس گونهها غني از متيل اوژنول گزارش شده است [38]. 4- نتيجهگيري صمغه يا ترشحي در زمره قديميترين عوامل قوام- دهنده و پايداركننده به شمار ميروند. كتيرا مادهاي سخت مقاوم بدون بو و كمي شيرين داراي رنگهاي سفيد تا قهوهاي بوده و به راحتي قابل پودر شدن است. استفاده روز افزون اين ماده در صنايع مختلف آن را به صورت مادهي ارزشمند اقتصادي تبديل كرده است.اين صمغ به عنوان پايداركننده امولسيونكننده قوامدهنده و جايگزين چربي كاربرد وسيعي در صنايع غذايي دارد. در داروسازي نيز به عنوان ژلساز عامل معلقساز و چسباننده در تهيه قرصها و داروها و ريزپوشاني مواد مختلف مثل ويتامينها استفاده ميشود. انتخاب و استفاده از صمغها در فرايندهاي مختلف مستلزم شناسايي تركيبات موجود در آنها است. آلكانها بيشترين تركيبهاي موجود در صمغ كتيراست.پولگون تركيب ديگر عصاره صمغ كتيرا گونه Astragalus calliphysa Bge است. اين تركيب در بسياري از روغنه يا توجهي وجود اسانسي با درصد قابل دارد. پولگون داراي خاصيت ضد باكتري و ضد درد است. ژرانيول موجود در اين صمغ اثرات ضد باكتريايي و ضد قارچي از خود نشان ميدهد. بنابراين با توجه به تركيبات موجود در عصاره اين صمغ پتانسيل بالقوه براي مطالعات بيشتر در زمينه پزشكي و صنايع غذايي دارد. مراجع [1] رمك معصومي علي اصغر (1384) گونهاي ايران انتشارات موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور جلد 5 (جلد پاياني). [2] ميرمهديه سيدشريف صفار محمد تقي (1369) طرح بهره - برداري كتيرا در سه منطقه كاهرود طارنطنز زفره كوهپايه اداره كل منابع طبيعي استان اصفهان. [3] H. S. Gentry (1957) Gum tragacanth in Iran, Economic Botany, 11(1),

6 طيبه شمسپور حميدرضا متصديزاده علمي پژوهشي [16] T. Shamspur, I. Sheikhshoaie, D. Afzali, A. Mostafavi, S.M. Mirtadzadini (2011) Chemical Compositions of Salix aegyptiaca L. Obtained by Simultaneous Hydrodistilation and Extraction Journal of Essential Oil Bearing Plants.14(5): [17] R. Zarnowski, Y. Suzuki, (2004) Expedient soxhlet extraction ofresorcinolic lipids from wheat grains Journal of Food Composition and Analysis, 17: [18] دانشفر الهام عليرضالو كاظم احمدي حسيني سيدمحمد نقوي محمدرضا اميدبيگي رضا (1391) فصلنامة علمي- پژوهشي تحقيقات گياهان دارويي و معطر ايران 28(4) راد گيويان سارا صفارپور محمدهادي بهشتي پيمان (1391) شناسايي و تعيين مقدار تركي بهاي آنتي اكسيداني روغن دانه كاپاريس اسپينوزا (Capparis spinosa L.) در ايران (1) [19] [20] P.k. Mamidipally, S. X, Liu (2004) First approach on rice bran oil extraction using limonene European Journal of Lipid Science and Technology, 106, [21] ميرزا مهدي احمدي لطيفه (1379) محاسبه شاخص كواتس تركيبه يا شيميايي موجود در اسانس گياهان معطر و دارويي با ستونDB-5 (5) [22] F. Grundschober (1979) Literature review of pulegone, Perfumer Flavorist, 4, [23] J. B. Sullivan, B. H. Rumack, H. Thomas, R. G. Peterson,P. Bryson (1979) Pennyroyal oil poisoning and hepatotoxicity, JAMA, 242(26), [24] S. E. Sajadi, N. A. GHASEMI DEHKORDI, M. Baluchi (2003) volatile constituents of ziziphoraclinopodioides lam, pajouheshvasazandegi. [25] M. E. Duru, M. Öztürk,A. Uğur, O. Ceylan (2004) The constituents of essential oil and in vitro antimicrobial activity ofmicromeriacilicica from Turkey, Journal of ethnopharmacology, 94(1), [26] J. Ghahhari, G. Vaezi,N. Shariatifar, M. ZendehdelKh (2009) The study of hydroalcoholic extract of Ziziphoratenuior on visceral pain with writhing test in mice, The Horizon of Medical Sciences, 15(2), [27] P. Ji, M. S. Si, Y. Podnos, D. K. Imagawa (2002) Monoterpenegeraniol prevents acute allograft rejection, In Transplantation proceedings, 34(5), [28] W. C. Evans (2002) Trease and Evan s Pharmacognosy 15th Ed, B. Sanders Co. Ltd. Singapore, [4] D. Verbeken, S. Dierckx,K. Dewettinck (2003) Exudate gums: occurrence, production, and applications, Applied microbiology and biotechnology, 63(1), [5] B. Kaffashi, A. Zandieh, P. Khadiv-Parsi (2006) Drug Release Study of Systems Containing the Tragacanth and Collagen Composite: Release Characterization and Viscoelastic Measurements Macromolecular Symposia, 239(1): [6] A. Kiani, H. Asempour (2012) Hydrogel membranes based on gum tragacanth with tunable structures and properties. II. Comprehensive characterization of the swelling behavior Journal of Applied Polymer Science, 126(S1):E [7] M. Tavakol, E. Vasheghani-Farahani, M. Soleimani, M. A. Mohammadifar, S. Hashemi-Najafabadi, M. Hafizi (2014) Synthesis and Characterization of an Enzyme Mediated in situ Forming Hydrogel Based on Gum Tragacanth for Biomedical Applications Iran J Biotech, 12(1), e [8] S. Platikanov, S. Nikolov, D. Pavlova, L. Evstatieva, S. Popov(2005) Volatiles from four Astragalus species: phenological changes and their chemotaxonomical application. Zeitschrift für Naturforschung, Zeitschrift fur Naturforschung C-Journal of Biosciences, 60(7-8), [9] N. Y. İskender, N. Kahriman, G. Tosun, S. Terzioğlu, Ş. A. Karaoğlu, N. Yayli (2013) Chemical Composition and Antimicrobial Activity of the Essential Oils from the Aerial Parts of Astragalus hamzaoglui Extracted by Hydrodistillation and Microwave Distillation Records of Natural Products, 7(3), [10] A. Movafeghi, D. Djozan, J. a. Razeghi, T. Baheri (2010) Identification of volatile organic compounds in leaves, roots and gum of Astragalus compactus Lam. using solid phase microextraction followed by GC-MS analysis,natural product research, 24(8), [11] H. Akhlaghi,A. Rustaiyan, K. Larijani, A.Shafaghat, N. Masnabadi, S. Masoudi (2007) Chemical Composition of the Essential Oil from Flower, Stem and Leaves of Astragalus schahrudensis Bge. from Iran, Journal of Essential Oil Research, 19(3), [12] A. Movafeghi, A. Delazar, M. Amini, S. Asnaashari (2012) Identification of volatile organic compounds in flowers of Astragalus lagopoides, Natural product research, 26(13), [13] M. Mohamadi, T. Shamspur A. Mostafavi (2013) Comparison of the essential oil content and composition of the spathe, buds and pollen of Phoenix dactylifera Natural Product Research, 28(3), [14] A. Mostafavi, D. Afzali (2009) Chemical Composition of the Essential Oil of Rosa damascena from two different location in Iran Chemistry of Natural Compounds, 45(1), [15] B.S. Furniss, A.J. Hannaford, P.W.G. Smith, A.R. Tatchell (1989) Vogel s Text book of Practical Organic Chemistry, 5th ed. New York, USA. 60

7 استخراج تركيبهاي موجود در صمغ كتيرا گونه Astragalus calliphysa Bge به روش سوكسله و شناسايي تركيبات... plant oil aromatics, International journal of food microbiology, 108(1), 1-9. [34] I. M. Helander, H. L. Alakomi, K. Latva-Kala, T. Mattila-Sandholm, I. Pol, E. J. Smid... A. von Wright (1998) Characterization of the action of selected essential oil components on Gram-negative bacteria, Journal of agricultural and food chemistry, 46(9), [35] M. Amanlou, F. Dadkhah, A. Salehnia, H. Farsam, A. R. Dehpour (2005) An anti-inflammatory and antinociceptive effects of hydroalcoholic extract of SaturejakhuzistanicaJamzad extract, J Pharm PharmSci, 8(1), [36] R. Kacem, Z. Meraihi (2006) Effects of essential oil extracted from Nigella sativa (L.) Seeds and its main components on human neutrophil elastase activity, journal-pharmaceutical society of japan, 126(4), 301. [37] H. Wagner, M. Wierer, R. Bauer (1986) In vitro inhibition of prostaglandin biosynthesis by essential oils and phenolic compounds Plantamedica, (3), 184. [38] K. Koba,P. W. Poutouli, C. Raynaud, J. P. Chaumont, K. Sanda (2008) Chemical composition and antimicrobial properties of different basil essential oils chemotypes from Togo, Bangladesh Journal of Pharmacology, 4(1), 1-8. [29] S. Carnesecchi,R. Bras-Gonçalves,A. Bradaia,M. Zeisel, F. Gossé, M. F. Poupon, F. Raul (2004) Geraniol, a component of plant essential oils, modulates DNA synthesis and potentiates 5-fluorouracil efficacy on human colon tumor xenografts, Cancer letters, 215(1), [30] R. E. Duncan,D. Lau, A. El-Sohemy, M. C. Archer (2004) Geraniol and beta-ionone inhibit proliferation, cell cycle progression, and cyclin-dependent kinase 2 activity in MCF-7 breast cancer cells independent of effects on HMG-CoA reductase activity,biochempharmacol, 68(9): [31] S. Y. Paik, K. H. Koh, S. M. Beak, S. H. Paek, J. A. Kim (2005) The essential oils from Zanthoxylumschinifolium pericarp induce apoptosis of HepG2 human hepatoma cells through increased production of reactive oxygen species,biol Pharm Bull, 28(5), [32] N. Maruyama,T. Takizawa, H. Ishibashi, T. Hisajima, S. Inouye, H. Yamaguchi, S. Abe (2008) Protective activity of geranium oil and its component, geraniol, in combination with vaginal washing against vaginal candidiasis in mice, Biological & pharmaceutical bulletin, 31(8), [33] A. O. Gill, R. A. Holley (2006) Disruption of Escherichia coli, Listeria monocytogenes and Lactobacillus sakei cellular membranes by 61

8 طيبه شمسپور حميدرضا متصديزاده علمي پژوهشي Extraction chemical composition in the gum tragacanth of astragalus calliphysa bge by soxhelt and identification composition using GC/MS Tayebeh Shamspur 1, Hamidreza Motasadizadeh 2,* 1. Associate Professor of department Chemistry, Shahid Bahonar University of Kerman, Iran 2. Colour, Resin & Surface Coatings Department, Faculty of polymer processing, Iran Polymer and Petrochemical Institute (IPPI), Tehran, Iran ABSTRACT Gum tragacanth is a gum which is derived naturally or by splitting in stem tissue species of Astragalus. Iran is the most important producer of tragacanth and nowadays it is being used in various industries like food, health care services and pharmaceutics. This research was aimed to investigate the chemical composition of the tragacanth extract of Astragalus calliphysa Bge. For this purpose, in the end of July 2010, gum tragacanth were collected from the area between Zarand and Kohbanan, at a height of 1650 m, Kerman province, and extracts were extracted with ethanol solvent by soxhelt for 8 hours. Extract compounds were identified by gas chromatographyand gas chromatography mass spectrometry. Eighteen compounds, representing 99/6% of the total extract, were identified in the gum tragacanth extract. The main constituents were Hexadecane (19/29%), Pentadecane (18/78%), Tetradecane (15/36%), Heptadecane (10/38%), Pulegone (9/25%), Octadecane (8/04%). ARTICLE INFO Article history: Received: June 11, 2014 Revised: Sept. 17, 2014 Accepted: Feb. 7, 2015 Key words: Gum tragacanth Soxhelt Hexadecane Pulegone Gas chromatography mass spectrometry Retention index All right reserved. * Corresponding author hamidreza8741@yahoo.com 62