Παθήσεις αυχενικής µοίρας σπονδυλικής στήλης Ευδ. Μπίλλη Υπεύθυνη Μαθήµατος Κλινική Μυοσκελετική Φυσικοθεραπεία ΙΙ

Transcript

1 Παθήσειςαυχενικήςµοίρας σπονδυλικήςστήλης Ευδ. Μπίλλη Υπεύθυνη Μαθήµατος Κλινική Μυοσκελετική Φυσικοθεραπεία ΙΙ

2 Παθήσεις αυχενικής µοίρας σπονδυλικής στήλης Αυχενική ριζοπάθεια Αυχενική σπονδυλοαρθροπάθεια Αρθρίτιδα των οπίσθιων (ζυγοαποφυσιακών) αρθρώσεων Σύνδροµο µυοπεριτονιακού πόνου Κάκωση δίκην µαστιγίου Ανεπάρκεια αυχενικής αρτηρίας

3 Λειτουργική ανατοµική αυχενικής µοίρας Άνω αυχενική µοίρα: Α0-Α2 Κάτω αυχενική µοίρα: Α3-Α7 Μεσοσπονδυλική διάρθρωση µε µεσοσπονδύλιο δίσκο (ΜΣ ) Ζυγοαποφυσιακές ή οπίσθιες αpθρώσεις (facet) Aγκιστροειδείς αποφύσεις (αρθρώσεις Luschka)

4 Άνω αυχενική µοίρα (Α0-Α2) Παρουσιάζει µοναδικότητα ΤοπιοκινητόµέροςτηςΣΣ εν υπάρχει δίσκος Μικρή οστική αντιστοιχία (ιδίως Α1/2) Εµβιοµηχανική ατλαντο-ινιακής (Α0/Α1): νεύση (nodding) & πλάγια κάµψη

5 Ατλαντοαξονική άρθρωση (Α1-Α2) Μικρή οστική αντιστοιχία Η σταθερότητα επιτυγχάνεται κυρίως από συνδέσµους (πτερυγοειδείς, εγκάρσιος, καλυπτήριος υµένας κ.α.) Εµβιοµηχανική -κυρίως στροφή

6 Κάτω αυχενική µοίρα (Α3-Α7) Επίπεδο αρθρώσεων (facet): - διευκολύνεται η κάµψη & έκταση - σηµαντικό για θεραπεία manual therapy Συζευτικό πατέντο κινήσεων: Οµόπλευρη πλάγια κάµψη & στροφή Α5/6 σπονδυλικόεπίπεδο - χαρακτηρίζεται από µεγάλη κινητικότητα - Α4-6- επιρρεπή σε εκφυλιστικές αλλαγές Κλειδωµένη θέση (close-packed position) - έκταση (βοηθητικό στην κλινική διάγνωση /θεραπεία) Θυλακικό πατέντο -Πλάγιακάµψη & στροφή > έκταση

7 Αυχενικός µεσοσπονδύλιος δίσκος (ΜΣ ) Αµφισβητούµενος ρόλος Παρουσιάζει διαφορετικά µορφολογικά, εµβιοµηχανικά & λειτουργικά χαρακτηριστικά από οσφυϊκό ΜΣ? ύπαρξης ζελατινώδους πηκτοειδή πυρήνα σε ηλικίες > 40 ετών (προσοµοιάζει συνδεσµική δοµή)

8 Αυχενικέςρίζες 8 αυχενικές ρίζες (Α1-Α8) Προβάλλονται πάνω από κάθε σπονδυλικό σώµα (& κάτω από τον ΜΣ ) Είναι επιρρεπείς στη συµπίεση από ζυγοαποφυσιακέςαρθρώσεις, δίσκο, αγκιστροειδείς αποφύσεις (Luschka) Το µέγεθος των µεσοσπονδύλιων τρηµάτωνµέγιστοστοα2/3 & µειώνεται σταδιακά µέχρι Α6/7

9 Αυχενικοίσύνδεσµοι Οισηµαντικότεροι: Πρόσθιος επιµήκης Οπίσθιος επιµήκης Ωχρός (Ligamentum flavum) Επακάνθιος (Supraspinous) Μεσακάνθιος (Infraspinous)

10 Αυχενικοίµύες Αυχενο-ωµοπλατιαίοι (ανελκτήρας, άνωµοίρα τραπεζοειδή) Αυχενοπλευρικοί (σκαληνοί) Εν τω βάθει καµπτήρες αυχένα

11 Αυχενική ριζοπάθεια Πιο συνηθισµένη στα σπονδυλικά επίπεδα Α5-6 & Α6-7 (ν. ρίζες Α6 & Α7) Ενοχοποιητικά αίτια Οπισθο-πλάγια κήλη δίσκου Πλάγια σπονδυλική στένωση -εκφυλιστικές αλλαγές ζυγοαποφυσιακών (facet)αρθρώσεων (π.χ. οστεόφυτα), αγκιστροειδών αποφύσεων κτλ. Άλλα αίτια (τραύµα, όγκοι, φλεγµονές κτλ.)

12 Συµπτώµατα Έντονος, οξύς διαξιφιστικός πόνος Συνηθισµένες περιοχές πόνου: άνω άκρο > αυχένα, ώµος (πλάγιαόψη), έσω χείλος ωµοπλάτης, +/-αυχένα Συχνά χωρίς πόνο στον αυχένα Πόνος εντονότερος σε συγκεκριµένες περιοχές Επιδείνωση πόνου άνω άκρου µε κινήσεις που προκαλούν συµπίεση τουµεσοσπονδυλίουτρήµατος (π.χ. οµόπλευρηπλάγιακάµψη + στροφή) Αισθητικές αλλαγές (µούδιασµα) σε κατανοµή δερµοτοµίου (ιδιαίτερα στην άκρα χείρα)

13 Κλινικάσηµεία Μυϊκήατροφίαµεµύες-κλειδιά:υπερακάνθιος & υπακάνθιος (Α5, Α6 ρίζα), τρικέφαλος (Α7), µύες αντίχειρα (Α8), µεταξύ δείκτη & αντίχειρα (Θ1), ανάσπαση ωµοπλάτης (Α6 ή Α7) Μυοτόµια / αντανακλαστικά οκιµασία αυχενικής συµπίεσης (Spurling s test) οκιµασία αξονικής έλξης (axial manual traction) οκιµασία απαγωγής ώµου (shoulder abduction test) Νευροδυναµικότεστ (upper limb tension test-ultt)

14 Νευρολογικός έλεγχος ριζών Α2-Α4 Α2 ερµοτόµιο-περιοχή κρανίου & άνω περιοχή λαιµού Α3 ερµοτόµιο-περιοχήλαιµού Πόνος -αντανακλώµενοςστηνοπίσθιαπεριοχήλαιµού, µαστοειδή απόφυση & αυτιού Α4 ερµοτόµιο - άνω περιοχή ωµικής ζώνης Πόνος οπίσθια περιοχή αυχένα, άνω περιοχή ωµοπλάτης

15 Νευρολογικός έλεγχος ρίζας Α5 Μυοτόµιο-κυρίως δελτοειδής Αντανακλαστικό δικέφαλος (Α5/6) ερµοτόµιο περιοχή δελτοιεδή Περιοχήπόνου: πλάγια περιοχή άνω άκρου (βραχιονίου)

16 ΝευρολογικόςέλεγχοςρίζαςΑ6 Μυοτόµιο-κυρίωςέκταση καρπού ή αντίχειρα Αντανακλαστικό δικέφαλος (Α5/6) ερµοτόµιο περιοχή αντιβραχίου & αντίχειρα Περιοχήπόνου: πλάγια περιοχή άνω άκρου (αντιβραχίου)

17 ΝευρολογικόςέλεγχοςρίζαςΑ7 Μυοτόµιο-κυρίως τρικεφάλου Αντανακλαστικό τρικέφαλος ερµοτόµιο µέσο δάκτυλο & αντιβράχιο (οπίσθια)

18 ΝευρολογικόςέλεγχοςρίζαςΑ8 Μυοτόµιο-κυρίως ελµιθοειδείς & µεσόστεοι Αντανακλαστικό κανένα ερµοτόµιο 4 ο -5 ο δάκτυλο & πλάγια έσω περιοχή αντιβραχίου

19 Κλινικές δοκιµασίες οκιµασία αυχενικής συµπίεσης (Spurling s test) οκιµασία απαγωγής ώµου (shoulder abduction test)

20 Πλάγια σπονδυλική στένωση... καιεκφυλιστικές αλλοιώσεις ΜΣ & facet

21 Θεραπεία αυχενικής ριζοπάθειας Συντηρητική αντιµετώπιση αντί χειρουργικής Προτείνεται ολιστική φυσικοθεραπευτική προσέγγιση: Manual therapy µεχαµηλήςταχύτηταςκινητοποιήσεις (π.χ. εγκάρσιες ολισθήσεις) ή /και µε υψηλής ταχύτητας χειρισµούς τύπου thrust (π.χ. κάµψης-έλξης) Κινητοποίηση (ήπια) νευρικού ιστού Εφαρµογή ήπιας διακοπτόµενης έλξης Επανεκπαίδευση στάσης αυχένα Χρήση µαλακού κολάρου (?) Επιθέµατα (θερµό /ψυχρό) Συµβουλές /εργονοµική προσέγγιση (θέσεις, εργασίας & ύπνου)

22 Αυχενικήσπονδυλο-αρθροπάθεια (cervical spondylosis) Εκφύλιση δίσκου που κατ επέκταση επηρεάζει την διάρθρωση των σπονδυλικών σωµάτων

23 Αυχενικήσπονδυλοαρθροπάθεια Ιδιαίτεραεπιρρεπήςείναιηκατώτερηαυχενικήµοίρα, δηλ. Α5/6, Α6/7 & Α7/Θ1 Εκφυλιστικές αλλαγές (οστεοαρθρίτιδας): Πλησίασµα σπονδυλικών σωµάτων ηµιουργία οστεόφυτων Αύξηση φόρτισης στις ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις Παγίδευση νευρικής ρίζας ή/και συµπίεση νωτιαίου µυελού Ηλικιακήκατηγορία: >45 ετών Τραυµατική ή σταδιακή χωρίς λόγο έναρξη συµπτωµάτων

24 Πιθανά σενάρια δισκογενούς εκφυλιστικών αλλαγών (+/-τραύµα) Μείωση ύψους /αφυδάτωση Ρήξη ινώδους δακτυλίου (έξω χείλοςσπονδ. σώµατος) Αποσπαστικός τραυµατισµός (disc avulsions) ιαµελισµός δίσκου (disc disruptions Κήλη δίσκου (σπάνια)

25 Κατανοµές αντανακλώµενου πόνου δισκογενούς αιτιολογίας

26 Συµπτώµατα & κλινικάσηµεία Αυχενικός πόνος αµφοτερόπλευρα /µονόπλευρα Αντακλώµενος πόνος στο ώµο, άνω άκρο, κεφάλι Περιορισµένητροχιάκίνησης -συνήθωςπλάγιακάµψη & στροφή Αναπαραγωγή πόνου κατά την επικουρική κινητοποίηση των εµπλεκόµενων σπονδυλικών µονάδων Αστάθεια (κλινική) Λανθασµένη στάση Νευρολογική σηµειολογία (π.χ. αλλαγές δερµοτοµίων) σε εµπλοκή νευρικής ρίζας Εκφυλιστικές αλλοιώσεις σε ακτινογραφία

27 Ακτινογραφικόςέλεγχος Α5 Α5 Α6 Α5

28 Αρθρίτιδατωνοπισθίων (ζυγοαποφυσιακών) αρθρώσεων (facet joint arthrosis) Παθολογία: -Καταστροφήαρθρικούχόνδρου, υµενίτιδα, δηµιουργία οστεόφυτων, µείωση µεσάρθριου διαστήµατος Πολύ συχνά συνυπάρχει µε σπονδυλοαρθροπάθεια Συνήθως επηρεάζει Α1/2 & κάτω αυχενική µοίρα Ακτινογραφικέςαλλαγές: -Καταστροφήχόνδρου facet - Μείωση µεσάρθριου διαστήµατος - ηµιουργία οστεόφυτων γύρω από την άρθρωση -Μεσοσπονδύλιοςδίσκος & σώµατα-φυσιολογικά

29 Αρθρίτιδα αρθρώσεων facet

30 Συµπτώµατα Ηλικιακήκατηγορίας: > 60 ετών Πόνος στον αυχένα Συνοδάσυµπτώµατα: Πονοκέφαλος, ζάλη, ναυτίακ.α. υσκαµψία αυχένα µε 24ωρες διακυµάνσεις (π.χ. αύξηση πόνου το πρωί, µείωση πόνου µε ήπια άσκηση) Κριγµός (οπίσθια)

31 Κλινικάσηµεία Περιορισµένη τροχιά κίνησης-ακολουθεί πρότυπο του θυλακικού πατέντου Αλλαγέςσεδερµοτόµιο (σεεµπλοκήν. ρίζας) Επιδείνωση συµπτωµάτων µε θέσεις ή κινήσεις που δηµιουργούν συµπίεση στις αρθρικές επιφάνειες των facet (π.χ. έκταση +/-οµόπλευρηστροφή)

32 Κατανοµές αντανακλώµενου πόνου από ζυγοαποφυσιακή άρθρωση A5/6 A0/1 A3/4 A2/3 A4/5 A6/7

33 Αντιµετώπιση εκφυλιστικών παθήσεων αυχενικής µοίρας Επανεκπαίδευση στάσης Κινησιοθεραπεία/ ασκήσεις ROM ιόρθωση µυϊκών ανισορροπιών Ήπια κινητοποίηση τύπου Maitland / Mulligan Εργονοµικές παρεµβάσεις: -θέσειςεργασίας -θέσειςύπνου - καθιστές θέσεις /οδήγησης κτλ. Χειρισµοί τύπου thrust?

34 Σύνδροµο µυοπεριτονιακού πόνου (myofascial pain syndrome) Σύνδροµο που χαρακτηρίζεται από πόνο (τοπικό ή πιο εκτεταµένο-αντανακλώµενο) σε συγκεκριµένη περιοχή µέσω ψηλάφησης ευαίσθητων σηµείων (των λεγόµενων σηµείων πυροδότησης) υπό συνθήκες µηχανικής τάσης Τα σηµεία πυροδότησης (trigger points) αποτελούν σηµεία υπερευαισθησίας ή υπερτονίας που αφορούν µία τεταµένη λωρίδα (µυϊκή /µυοπεριτοναϊκή) µέσα σε έναν µυ Περιοχές πόνου σε ενεργά trigger points του στερνοκλειδοµαστοειδή

35 Χαρακτηριστικάτων trigger points (TrP) Συγκεκριµένα ευαίσθητα σηµεία γραµµωτών µυών που εκδηλώνουν µία τεταµένη λωρίδα (taut band) ή γροµπαλάκι (nodule) κατά την ψηλάφηση ηµιουργούν τοπικό ή αντανακλώµενο πόνο Συχνά δηµιουργούν και µία τοπική µυϊκή σύσπαση (µικρο-σύσπαση) Περιορισµένη τροχιά ελαστικότητας µυός Μπορεί να είναι είτε ανενεργά /σε λανθάνουσα κατάσταση (ευαίσθητα µόνο υπό ψηλάφηση) ή ενεργά (δηµιουργία πόνου τοπικού /αντανακλώµενου) Επίσης παρουσιάζουν και υπερευαισθησία (νευρογενούς αιτιολογίας) - συγκεντρώνουν ένα σύµπλεγµα από ευερέθιστους αλγοϋποδοχείς (sensitised nociceptors) Ενεργοποιούνται µέσω φλεγµονής /τραυµατισµού /υπέρχρησης ή χρόνιας τάσης µαλακών µορίων /καταστάσεων άγχους Τα TrP συµπίπτουν σε σηµαντικό βαθµό µε τα σηµεία βελονισµού

36 Μηχανισµός δηµιουργίας trigger point ιαδικασία ευαισθητοποίησης ΚΝΣ (central sensitisation) Τραύµα φλεγµονή κυτταρική καταστροφή απελευθέρωση ουσιών (π.χ. βραδυκινίνη, προσταγλαδίνη, ισταµίνη, σεροτονίνη, κάλιο) ευαισθητοποίηση Aδ & C ινών Μέσω διέγερσης ινών Αδ οξύς πόνος (αρχικά στάδια) Μέσω διέγερσης ινών C βραδεία εξέλιξη µουντού, διάχυτου πόνου Επιπλέον, καταστροφή σαρκοπλασµατικό δίκτυο απελευθέρωση ιόντων ασβεστίου (Ca) ενεργοποίηση συµπλέγµατος ακτίνης- µυοσίνης δηµιουργία τοπικής µικρο-σύσπασης µέσα στον µυ Υπό παρατεταµένη σύσπαση συγκέντρωση µεταβολιτών αντανακλαστική αγγειοσύσπαση µειωµένη διάχυση Ca από τον µυ διαταραχή συµπλέγµατος ακτίνης-µυοσύνης µείωση σαρκοµερίου

37 Κλινικάχαρακτηριστικά TrP Κατά την ψηλάφηση: υπερευαίσθητη & αρκετά σκληρή µικρή περιοχή (nodule) µυός Μυϊκή αδυναµία χωρίς ιδιαίτερη µυϊκή ατροφία Σχετικές αντιδράσεις του αυτόνοµου νευρικού συστήµατος Αντανακλώµενος πόνος ο οποίος δεν ακολουθεί δερµοτοµιακή κατανοµή /κατανοµή νευρικής ρίζας Παρ όλο που έχουν χαρτογραφηθεί οι περιοχές αντανακλώµενου πόνου των περισσοτέρων µυών του σώµατος, επιβάλλεται επιβεβαίωση µε ψηλάφηση /άλλους αξιόπιστους τρόπους για µεγαλύτερη ακρίβεια Ενεργό trigger point = εκδήλωση αντανακλώµενου πόνου µε ψηλάφηση Ανενεργό (λανθάνων) trigger point = εκδήλωση τοπικού πόνου (µε ψηλάφηση)

38 Περιοχέςπόνουσεενεργά trigger points µυών του αυχένα Τραπεζοειδής (άνω µοίρα) Ανελκτήρας ωµοπλάτης Κεφαλικός σπληνιοειδής & αυχενικός ηµιακανθώδης Τραπεζοειδής (µέση & κάτω µοίρα) Ροµβοειδείς

39 Ποιοςείναιοµύες /µύες? Σηµεία πυροδότησης Αντανακλώµενος πόνος

40 Θεραπεία /απενεργοποίηση των σηµείων πυροδότησης (trigger points) Ισχαιµική συµπίεση Ψυκτικό σπρέι & διάταση Πάγο & διάταση Θερµοθεραπεία Ηλεκτροθεραπεία - χρήση φυσικών µέσων (π.χ. US) Βελόνα /ένεση Ξηρή βελόνα Μηχανισµοί δράσης: νευροφυσιολογικοί, βελτίωση αιµατικής ροής

41 Κάκωση δίκην µαστιγίου (whiplash) Η κάκωση δίκην µαστιγίου αφορά µηχανισµό κάκωσης επιτάχυνσης επιβράδυνσης της κεφαλής Είναι αποτέλεσµα τροχαίου όπου η πρόσκρουση γίνεται από Ι.Χ. είτε από πίσω είτε απότοπλάι Έχει σαν αποτέλεσµα τραυµατισµό είτε σε οστούν είτε σε µαλακά µόρια & έχει ποικίλες κλινικές εκδηλώσεις

42 Κάκωση δίκην µαστιγίου (whiplash) Αιτιολογία: τροχαίο σύγκρουση (συνήθως από πίσω) σε σταµατηµένο αυτοκίνητο Μηχανισµοί κάκωσης: Υπερέκταση /κάµψη Υπερέκταση & κατόπιν υπερκάµψη Φάση υπερέκτασης-πιο επιρρεπής για κακώσεις Φάση υπερκάµψης περιορίζεται από το πιγούνι ή από το στήθος ή µέτωπο οδηγού (στο τιµόνι)

43 Πιθανοί τραυµατισµοί σε κακώσεις whiplash Μυϊκοί:στρνοκλειδοµαστοειδής, σκαληνοί κ.α. Αρθρώσεις facet: διάταση (υπερδιάταση) θύλακα Νωτιαίος µυελός & νευρικές ρίζες: εφελκυστικοί τραυµατισµοί Ισχαιµία σπονδυλικής αρτηρίας Ρήξειςσυνδέσµων: πρόσθιού /οπίσθιουεπιµήκη, µεσακάνθιων κ.α. ίσκος:κήλη, ρήξη, αποσπαστικόςτραυµατισµός, διαµελισµός ιάσυση Προβλήµατα στην θωρακική µοίρα Προβλήµατα στην κροταφογναθική άρθρωση Οπισθο-φαρυγγικό αιµάτωµα

44 Κλινικάσυµπτώµατα Σωµατικά συµπτώµατα: Πόνος (έναρξη έως αρκετές ώρες µετά απότροχαίο), δυσκαµψία, πονοκέφαλοι, ναυτία, ζάλη, αντανακλώµενος πόνος (άνω άκρο), υπαισθησία/ µουδιάσµατα /αιµωδίες, προβλήµαταόρασης, δυσκολίακατάποσης ιάρκειασυµπτωµάτων:από 6 εβδοµάδες 1 έτος (10% θα καταλήξουν µε χρόνιο πόνο) Ψυχοκοινωνικάσυµπτώµατα:Άγχος, κατάθλιψη, θυµό, οικογενειακά προβλήµατα Υπάρχει και ταξινόµηση βάση κλινικών & ψυχοκοινωνικών συµπτωµάτων σε 6 κατηγορίες

45 Φυσικοθεραπευτική αντιµετώπιση Συµβουλές /εργονοµικές παρεµβάσεις (µικρή αναρρωτική!) Αναλγησία /µείωση πόνου (µε Φ/θεραπευτικά µέσα & παυσίπονα) Φυσικάµέσα υπέρηχο, TENS κ.α. (στοοξύστάδιο) Εφαρµογή κολάρου (µόνο για τις πρώτες ηµέρες) Ασκήσεις- ενεργητική άσκηση το συντοµότερο (+ ασκήσεις για το σπίτι) Ασκήσεις (δυναµικής) σταθεροποίησης στους εν τω βάθει καµπτήρες του αυχένα Ειδικές τεχνικές κινητοποίησης (από το υποξύ στάδιο) Συµβουλευτική προσέγγιση (γνωστή και ως «τροποποίηση συµπεριφοράς») µε στόχο τον καλύτερο έλεγχο και υποµονή από τον ασθενή (coping skills)

46 Ανεπάρκεια σπονδυλικής αρτηρίας (cervical arterial dysfunction) Αναφέρεται σε µία σηµαντική διαφοροποίηση στην αιµατική ροή των σπονδυλικών αρτηριών µε αποτέλεσµα την ισχαιµία & αναπαραγωγή συγκεκριµένων συµπτωµάτων (που σχετίζονται µε την αιµάτωση που παρέχουν οι αρτηρίες αυτές σε ζωτικές δοµές)

47 Σπονδυλικέςαρτηρίες Πρόσθιο αρτηριακό σύστηµα - έσω & έξω καρωτίδα (αιµάτωση 80% του κεφαλιού) Οπίσθιο αρτηριακό σύστηµα Σπονδυλικές αρτηρίες Αιµάτωση 10-20% του κεφαλιού Αιµάτωση σε ζωτικές δοµές- στέλεχος, παρεγκεφαλίδα, νωτιαίοµυελό, III XII κρανιακά νεύρα κ.α. Επιρρεπείς σε συµπίεση σε συγκεκριµένα σηµεία (ιδιαίτερα µεταξύ Α0/1 & Α5/6) Εξάγωνοτου Willis -συνδέειπρόσθιο & οπίσθιο σύστηµα

48 Ανεπάρκεια σπονδυλικής αρτηρίας Αίτια & παράγοντες κινδύνου Ενοχοποιητικά αίτια: Αρτηριακή διατοµή (τραυµατική /ιδιοπαθής) Αρτηριακός σπασµός Αρτηριακή στένωση (µηχανική τάση/στρέψη, θροµβωτικές /αρτηριοσκληρωτικές πλάκες, συµπίεση λόγω εκφυλιστικών ή ανατοµικών αλλοιώσεων) Παράγοντες επικινδυνότητας: Ηλικία, καρδιακήνόσο, αρτηριακήνόσο (αρτηριοσκλήρυνση), υπέρταση, αγγειακόεγκεφαλικόεπεισόδιο, διαταραχές πηκτικότητας αίµατος, διαβήτης, αστάθεια άνω αυχενικής µοίρας, ρευµατοειδήςαρθρίτιδα, πονοκέφαλοςτύπου ηµικρανίας, αυχενικήσπονδυλοαρθροπάθεια, πρόσφατος τραυµατισµός αυχένα /κεφαλής ***, κάπνισµα

49 Συµπτώµατα & κλινικά σηµεία (που σχετίζονται µε ανεπάρκεια σπονδυλικών αρτηριών) Μη ισχαιµικού (τοπικά) τύπου: αυχενικό πόνος (οπίσθια οµποπλευρα), πονοκέφαλος (µετωπιαίος) εµφανίζονται λίγες ώρεςεβδοµάδες πριν από τα ισχαιµικά συµπτώµατα Ισχαιµικούτύπου: ζάλη, διπλωπία, δυσφαγία,δυσαρθρία, λιποθυµικόεπεισόδιο, ναυτία, νυσταγµό, αµφοτερόπλευροµούδιασµα προσώπου, πάρεση κρανιακών νεύρων κ.α. Αντενδείξεις φυσικοθεραπευτικών τεχνικών: δεν εφαρµόζουµε κανένα είδος στροφικής κινητοποίηση σε τελικές τροχιές ή χειρισµοί τύπου thrust σε περίπτωση ύπαρξης ενός εκ των παραπάνω συµπτωµάτων (επίσης θέλουµε στενή παρακολούθηση &? παραποµπή σε αρµόδιο ιατρό)