ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ ΜΕ ΣΥΡΟΜΕΝΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΩΣ ΜΕΣΟ ΠΡΟΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΉΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Τομέας Υγρού Στίβου ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ ΜΕ ΣΥΡΟΜΕΝΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΩΣ ΜΕΣΟ ΠΡΟΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΘΩΜΟΣ ΗΛΙΑΣ ΛΙΟΥΓΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Ειδικότητα Κολύμβησης Αθήνα, Φεβρουάριος 2017 Σελίδα 1

2 ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΉΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Τομέας Υγρού Στίβου ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ ΜΕ ΣΥΡΟΜΕΝΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΩΣ ΜΕΣΟ ΠΡΟΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΘΩΜΟΣ ΗΛΙΑΣ ΛΙΟΥΓΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Επιβλέπων Καθηγητής: Τουμπέκης Ανάργυρος, Επίκουρος Καθηγητής Ακαδημαϊκό έτος Σελίδα 2

3 Ευχαριστίες Ιδιαίτερες ευχαριστίες θα θέλαμε να δώσουμε στον καθηγητή της Ειδικότητας μας Αργύρη Τουμπέκη για την πολύτιμη συνεισφορά του στην πραγμάτωση αυτής της έρευνας, είτε συμμετέχοντας άμεσα στην μέθοδο της έρευνας που ακολουθήσαμε είτε με την μετάγγιση των γνώσεών του πάνω στο βασικό θέμα της πτυχιακής μας εργασίας. Επιπλέον, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τις ομάδες Α.Ο ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ και Γ.Σ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ και τους προπονητές τους για την παροχή αθλητών και την κατανόησή τους. Σελίδα 3

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός της έρευνας ήταν να εξετάσει την πιθανότητα εμφάνισης του φαινομένου της προενεργοποίησης (post-activation potentiation) μετά από προσπάθειες κολύμβησης με έλξη αντίστασης. Στην έρευνα συμμετείχαν 10 άρρενες κολυμβητές (ηλικία: 17,9 ± 9,9 έτη, σωματική μάζα: 66,5 ± 5,41 kg, ανάστημα: 174,4 ± 6,1 cm). Οι συμμετέχοντες πραγματοποίησαν κολυμβητική προθέρμανση (800 μέτρα) και στη συνέχεια 4 προσπάθειες διάρκειας 6 δευτερολέπτων (4X6 s) κολύμβηση με μέγιστη ένταση ξεκινώντας κάθε 60 s. Τρία και πέντε λεπτά μετά από την ολοκλήρωση των 4Χ6 s πραγματοποιήθηκε προσπάθεια 25 μέτρων ελεύθερο μέγιστης έντασης με εκκίνηση μέσα από το νερό. Σε δυο διαφορετικές συνθήκες, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν με χρονική απόσταση 7 ημερών και ισοσταθμισμένη σειρά, οι προσπάθειες των 4Χ6 s πραγματοποιήθηκαν με έλξη συρόμενης αντίστασης (ΕΑ) ή χωρίς έλξη αντίστασης (Χ- ΕΑ). Ως αντίσταση χρησιμοποιήθηκε διάτρητη λεκάνη με διάμετρο 24 cm και βάθος 10 cm. Κατεγράφη ο χρόνος στα 25 μέτρα μέγιστης έντασης, ο δείκτης υποκειμενικής αντίληψης της κόπωσης και η δύναμη λαβής σε διάφορα χρονικά σημεία των δοκιμασιών. Ο χρόνος κολύμβησης στις προσπάθειες 25 μέτρων ήταν καλύτερος μετά από την συνθήκη ΕΑ συγκριτικά με την Χ-ΕΑ (13,26±0,52 έναντι 13,54±0,58 s; F 1,9 =7.06, p<0.05). Η διαφορά εντοπίζεται κυρίως στη δεύτερη προσπάθεια 25 μέτρων (πρώτη προσπάθεια 25 μέτρων, ΕΑ:13,28 ± 0,49 έναντι Χ-ΕΑ:13,49 ± 0,58, p>0,05; δεύτερη προσπάθεια 25 μέτρων, ΕΑ:13,25 ± 0,60 έναντι Χ-ΕΑ:13,59 ± 0,60 s, p<0,05). Δεν παρατηρήθηκε διαφορά μεταξύ των 2 συνθηκών είτε στον δείκτη υποκειμενικής αντίληψης της κόπωσης (p=0,35) είτε στη δύναμη λαβής (p=0,76). Τα ευρήματα φανερώνουν ότι η έλξη αντίστασης κατά την κολύμβηση είναι δυνατό να προκαλέσει προενεργοποίηση η οποία εμφανίζεται με αύξηση της ταχύτητας σε προσπάθειες μικρής διάρκειας που εκτελούνται 5 λεπτά αργότερα. Άρα η συρόμενη αντίσταση είναι πιθανό να αποτελεί ένα χρήσιμο προπονητικό εργαλείο το οποίο είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί πριν από κολυμβητικά σετ με στόχο τη βελτίωση της αναερόβιας ισχύος. Σελίδα 4

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. 1. Εισαγωγή Προσδιορισμός του προβλήματος Σκοπός της μελέτης Σημασία της μελέτης 9 2 Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας Μηχανισμός της προενεργοποίησης Η προθέρμανση σε σύγκριση με την προενεργοποίηση Ορισμός της συνδυαστικής προπόνησης και ο ρόλος της στην 12 δημιουργία «παράθυρου ευκαιρίας» 2.4 Χρόνος αποκατάστασης μετά από την άσκηση προενεργοποίησης Η επίδραση της σχετικής δύναμης και του φύλου στην προενεργοποίηση 2.6 Ορισμός της άσκησης ενεργοποίησης και η επίδρασή της σε άλλα αθλήματα Η επίδραση της προενεργοποίησης στην κολύμβηση Ενεργειακές απαιτήσεις των προσπαθειών μέγιστης έντασης στην κολύμβηση 17 3 Μέθοδος Συμμετέχοντες Μέσα συλλογής των δεδομένων Διαδικασία συλλογής των δεδομένων Στατιστική επεξεργασία. 22 Σελίδα 5

6 4 Αποτελέσματα Μεταβολές του Δείκτη Υποκειμενικής Κόπωσης (ΔΥΚ) Μεταβολές δύναμης στη χειροδυναμομέτρηση Επίδοση στα 25 μέτρα μέγιστης έντασης 25 5 Συζήτηση 27 6 Συμπεράσματα 30 7 Προτάσεις για μελλοντικές μελέτες Βι βλιογραφία 31 Παράρτημα-Έντυπο συμμετοχής 36 Σελίδα 6

7 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Εικόνα 3.1 Εικόνα 3.2 Στην αριστερή εικόνα φαίνεται το ύψος-βάθος της διάτρητης λεκάνης. Στην δεξιά εικόνα φαίνεται η διάμετρος και το βάθος της λεκάνης Στην εικόνα φαίνεται η συρόμενη αντίσταση νερού (λεκάνη, σχοινί, γάντζος, ζώνη). Σελ Εικόνα 3.3 Σχήμα 3.1 Σχήμα 4.1 Σχήμα 4.2 Σχήμα 4.3 Η καταδυτική ζώνη Apnea η οποία προσαρμόστηκε στη μέση του κολυμβητή. Στο Σχήμα εμφανίζεται σχηματικά το χρονοδιάγραμμα των δοκιμασιών στις δυο συνθήκες. Στο σχήμα απεικονίζεται η μεταβολή του Δείκτη Υποκειμενικής αντίληψης Κόπωσης στη διάρκεια των δοκιμασιών. *:p<0,05 σε σύγκριση με την έναρξη. Στο Σχήμα απεικονίζεται η μεταβολή της δύναμης λαβής (kg) στη διάρκεια των δοκιμασιών. Στο Σχήμα απεικονίζεται η μεταβολή της επίδοσης στις προσπάθειες 25 μέτρων τα οποία εκτελέστηκαν με μέγιστη ένταση και διάλειμμα μεταξύ τους 2 λεπτά. *: p<0,05 μεταξύ συνθηκών ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΙΝΑΚΩΝ Σελ. Πίνακας 3.1 Χαρακτηριστικά του αγωνιστικού επιπέδου των συμμετεχόντων 19 Σελίδα 7

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Εισαγωγή Η προενεργοποίηση ή η νευρομυϊκή διευκόλυνση ή η ασκησιογενής προενεργοποίηση (post-activation potentiation) μπορεί να οριστεί ως μία συνθήκη μέσω της οποίας αυξάνεται άμεσα η μυϊκή ισχύς εξαιτίας προηγούμενης άσκησης υψηλής αντίστασης. Γενικά, αποτελεί μία σύντομη ενίσχυση στην μυϊκή δύναμη και ισχύ η οποία είναι επακόλουθο μιας δραστηριότητας με έντονα ερεθίσματα. Κατανοώντας πως οι συσταλτές ιδιότητες των μυϊκών ινών επηρεάζουν την απόδοση, μπορούν να παρέχουν στους προπονητές και τους αθλητές επιπλέον επιλογές όταν εκπονούν ένα προπονητικό πρόγραμμα. Η ιδέα της προενεργοποίησης έχει ενδιαφέρον γιατί έχει αποδειχθεί ότι έχει εργογόνο επίδραση στην αθλητική απόδοση (Kilduff et al., 2008; Matthews et al., 2004; Requena et al., 2011; Rixon et al., 2007; Stone et al., 2008). Η ασκησιογενής προενεργοποίηση χαρακτηρίζεται από αυξημένο ρυθμό ανάπτυξης της ισχύος και έχει παρατηρηθεί να ακολουθεί εκούσιες και ηλεκτρικώς διεγειρόμενες μυϊκές συσπάσεις (Hanson et al., 2007; Jubeau et al., 2010). Η φύση και η ένταση των ελεγχόμενων δραστηριοτήτων (conditioning activity), ο χρόνος αποκατάστασης μετά το ερέθισμα (recovery time), η προπονητική εμπειρία και το φύλο έχουν ταυτιστεί με τους παράγοντες που επηρεάζουν τις πιθανές επιδράσεις της προενεργοποίησης (Tillin and Bishop, 2009; Chiu et al., 2003) και πιθανότατα εξηγούν τα αντικρουόμενα ευρήματα των ερευνών. Άρα, παρά τις αντιφάσεις και τις διαφωνίες των ερευνών, είναι ξεκάθαρο πως η ασκησιογενής προενεργοποίηση έχει τις προοπτικές να επιδράσει στο τελικό αποτέλεσμα των αγωνισμάτων ταχύτητας και ισχύος, όπου οι διαφορές μεταξύ των αθλητών είναι ελάχιστες. Η προπόνηση εκτός νερού ως συνθήκη προενεργοποίησης προκαλεί ενίσχυση στην κορυφαία οριζόντια και κάθετη δύναμη στον βατήρα, χωρίς όμως να ενισχύει την απόδοση στην κολύμβηση του ελεύθερου στυλ (Barbosa et al., 2015). Αυτό οφείλεται πιθανόν στο γεγονός ότι οι ελεγχόμενες δραστηριότητες στη ξηρά (έλξεις, άλματα) δεν μπορούσαν να προσομοιωθούν με τις κολυμβητικές κινήσεις μέσα στο νερό, λόγω πολυπλοκότητας των κινήσεων. Αντίθετα, είναι πιθανό οι δραστηριότητες δύναμης μέσα στο νερό να είναι πιο αποτελεσματικές ως μέσο ενίσχυσης στο κολύμπι. Είναι ενδιαφέρον να χρησιμοποιηθεί μια μορφή αντίστασης μέσα στο νερό και η χρήση ενός αλεξίπτωτου νερού (συρόμενη αντίσταση) είναι πιθανώς μια ιδανική προσέγγιση για την πρόκληση προενεργοποίησης. Πιο συγκεκριμένα, το αλεξίπτωτο δημιουργεί επιπλέον Σελίδα 8

9 αντιστάσεις στους κολυμβητές και τους οδηγεί στο να παράγουν μεγαλύτερες προωθητικές δυνάμεις σε κάθε χεριά, χωρίς σημαντικές αλλαγές στην τροχιά, την ένταση της προσπάθειας και την γωνία επίθεσης του χεριού (Μαυρίδης, 2010; Barbosa et al., 2015). Η χρήση αυτού του μέσου αντίστασης μπορεί να αντιπροσωπεύσει ειδικό ερέθισμα που προκαλεί προϋποθέσεις προενεργοποίησης στην κολύμβηση. 1.1 Προσδιορισμός του προβλήματος Ο κύριος προβληματισμός της έρευνας αφορά τον ιδανικό χρόνο αποκατάστασης (recovery time) μεταξύ δραστηριότητας προενεργοποίησης και προσπάθειας στην κολύμβηση, χρησιμοποιώντας αντιστάσεις μέσα στο νερό ως μέσο ενεργοποίησης. Οι περισσότερες έρευνες τα τελευταία χρόνια ασχολούνται συστηματικά με την δημιουργία πρωτοκόλλων προενεργοποίησης με στόχο να προκληθεί διευκόλυνση σε συνθήκες αγώνα (προθέρμανση, χρόνος ξεκούρασης, αγώνισμα). Όμως, δεν έχει χρησιμοποιηθεί κανένα πρωτόκολλο που να βασίζεται στις ανάγκες της προπόνησης, και πιο συγκεκριμένα ενός απαιτητικού σετ προπόνησης ταχύτητας. Αυτή την έλλειψη πληροφοριών από τη βιβλιογραφία προσπαθεί να καλύψει η παρούσα έρευνα. 1.2 Σκοπός της μελέτης Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να εξετάσει το ενδεχόμενο της πρόκλησης προενεργοποίησης μετά από κολύμβηση με συρόμενη αντίσταση, Το επίπεδο ενεργοποίησης θα ελεγχθεί με καταγραφή της απόδοσης κατά την διάρκεια κολύμβησης μέγιστης έντασης σε διαφορετικές χρονικές στιγμές μετά από κολύμβηση ενεργοποίησης, για να εξετάσει ποιος είναι ο ιδανικός χρόνος αποκατάστασης, ώστε ο κολυμβητής να έχει τα μέγιστα οφέλη ενίσχυσης πριν πραγματοποιήσει ένα προπονητικό σετ ταχύτητας και ισχύος. 1.3 Σημασία της μελέτης Τα ευρήματα της μελέτης θα προστεθούν στις λίγες μελέτες της βιβλιογραφίας που έχουν μελετήσει την επίδραση της προενεργοποίησης στην κολύμβηση μετά από ασκήσεις με αντιστάσεις στο νερό, τον τρόπο που επηρεάζεται η κολύμβηση ταχύτητας (σπριντ) και την σημασία που έχει ο χρόνος αποκατάστασης στην απόδοση. Για τον προπονητή θα Σελίδα 9

10 αποτελέσει έναν χρήσιμο οδηγό, γιατί η πιθανή ενίσχυση της απόδοσης με την χρήση αλεξίπτωτου νερού και ο καθορισμός του ιδανικού χρόνου αποκατάστασης μπορούν να γίνουν ένα προπονητικό εργαλείο ιδανικό για την αύξηση της απόδοσης σε προπονητικά σετ (ταχύτητα και ισχύ). Σελίδα 10

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας 2.1 Μηχανισμός της προενεργοποίησης Η απόδοση των σκελετικών μυών επηρεάζεται από το ιστορικό σύσπασης (contractile history). Η πιο προφανής επίδραση του ιστορικού συστολής του μυός είναι η κόπωση που βλάπτει την απόδοση, ενώ αντίθετα η ασκησιογενής προενεργοποίηση, η οποία είναι μια άλλη επίδραση του ιστορικού σύσπασης, φαίνεται να την βελτιώνει (Sale, 2002). Η προενεργοποίηση περιλαμβάνει μια αύξηση στην μυϊκή ισομετρική σύσπαση και στην χαμηλής συχνότητας τετανική δύναμη που είναι επακόλουθο μια ελεγχόμενης δραστηριότητας (Sale, 2002; MacIntosh, 2003). Ο υποβόσκων μηχανισμός πίσω από την προενεργοποίηση δεν είναι ξεκάθαρος, αλλά η φωσφορυλίωση των ρυθμιστικών λεπτών αλυσίδων μυοσίνης και η αυξημένη στρατολόγηση των κινητικών μονάδων υψηλού κατωφλιού έχουν προταθεί ως οι δύο πιο λογικές θεωρίες σχετικά με τον «κρυφό» μηχανισμό της προενεργοποίησης (Tillin and Bishop, 2009). H προενεργοποίηση έχει παρατηρηθεί να ακολουθεί συνεχόμενες συσπάσεις διάρκειας 4-10 δευτερολέπτων και η επίδρασή της έχει φανεί από 4-12 λεπτά μετά τις ελεγχόμενες συσπάσεις (Kilduff et al., 2011; Kilduff et al., 2008; Batista et al., 2007; Stone et al., 2008; Gouvea et al., 2013). Όταν η δραστηριότητα περιλαμβάνει μία σειρά από συσπάσεις, οι συσπάσεις από μόνες τους έχουν μια αθροιστική επίδραση στην κινητοποίηση του μηχανισμού προενεργοποίησης (Gossen and Sale, 2000; Hughes et al., 2001). Αυτό εν μέρει εξηγεί τη σταδιακή αύξηση της απόδοσης που παρατηρείται σε σειρές αλμάτων ή σε δυναμικές εκτάσεις γονάτων (Gossen and Sale, 2000; Hughes et al., 2001; Gullich and Schmidtbleicher, 1995). 2.2 Η προθέρμανση σε σύγκριση με την προενεργοποίηση Η παθητική και ενεργητική προθέρμανση επηρεάζει εμφανώς την απόδοση στις επακόλουθες ασκήσεις, μέσω της οποίας αυξάνονται τα επίπεδα της τριφωσφορικής αδενοσίνης (ATP) και η πρόσληψη οξυγόνου κατά την κίνηση, τα οποία ενισχύουν την μυϊκή λειτουργικότητα. Μια ενεργητική προθέρμανση για τα περισσότερα είδη αγωνισμάτων αποτελείται από ένα σύντομο αερόβιο κομμάτι (< 15 min.) και την εκτέλεση 4-5 ενεργητικών σπριντ ή ρυθμού αγώνα προσπαθειών, ασκήσεις προενεργοποίησης και ασκήσεις παιγνιώδους μορφής (McGowan et al., 2015). Η Σελίδα 11

12 παθητική τεχνική προθέρμανσης εστιάζει στην διατήρηση της υψηλής θερμοκρασίας του σώματος που προξενεί η ενεργητική προθέρμανση. Οι αθλητές που ανταγωνίζονται σε σπριντ και σε αγωνίσματα συνεχόμενης υψηλής έντασης, φαίνεται να έχουν τα μεγαλύτερα οφέλη από την άνοδο της θερμοκρασίας του σώματος, εξαιτίας της αύξησης της διαθεσιμότητας του μυϊκού γλυκογόνου και του ρυθμού ανάπτυξης δύναμης (McGowan et al., 2015). Συγκρίνοντας τα διάφορα είδη της προθέρμανσης με τις συνθήκες προενεργοποίησης, διαπιστώνουμε ότι η ενεργητική προθέρμανση έχει θετική επίδραση στην κολύμβηση ανεξαρτήτου αποστάσεως (Neiva et al., 2013; Neiva et al., 2014; Balilionis et al., 2012). Τα ευρήματα για την ασκησιογενή ενεργοποίηση στην κολύμβηση δείχνουν την θετική της επίδραση (Sarramian et al., 2014; Hancock et al., 2014; Cuenca-Fernandez et al., 2015), αν και υπάρχουν έρευνες που δείχνουν αρνητική επίδραση (Barbosa et al., 2015). Τέλος, φαίνεται ο συνδυασμός ενεργητικής προθέρμανσης και συνθήκης προενεργοποίησης να προετοιμάζει καλύτερα το σώμα και πιθανότατα να αυξάνει την απόδοση (Neiva et al., 2013). 2.3 Ορισμός της συνδυαστικής προπόνησης και ο ρόλος της στην δημιουργία «παράθυρου ευκαιρίας» Η πρακτική εφαρμογή της προενεργοποίησης μπορεί να φανεί στην συνδυαστική προπόνηση (complex training). Η συνδυαστική προπόνηση περιλαμβάνει προπόνηση δύναμης, πλειομετρικές ασκήσεις και μερικές εξειδικευμένες ασκήσεις στο άθλημα. Αποτελείται από έντονη προπόνηση δύναμης που ακολουθείται από πλειομετρική εξάσκηση. Η συνδυαστική προπόνηση ενεργοποιεί το νευρικό σύστημα και ταυτόχρονα προκαλεί ταχεία σύσπαση στις μυϊκές ίνες (εκρηκτική δύναμη). Η συνδυαστική προπόνηση χρησιμοποιείται σε πολλά αθλήματα και περιλαμβάνει την επιβάρυνση του μυός με μια δραστηριότητα αντίστασης πριν εκτελέσει μια συγκεκριμένη αθλητική δραστηριότητα που εμπλέκει όμοιες μυϊκές ομάδες. Εάν ακολουθήσει μια μέγιστη ή σχεδόν μέγιστη μυϊκή συστολή, οι μυς είναι ταυτόχρονα σε κατάσταση κόπωσης και ενίσχυσης (Jubeau et al., 2010). Η φάση ενίσχυσης συνεχίζει να διαρκεί για μία περίοδο αφού η κόπωση υποχωρήσει, και παρέχει την δίοδο και την ευκαιρία στην αύξηση της απόδοσης, στην διάρκεια της οποίας ο αθλητής ίσως μπορέσει να εκμεταλλευτεί τα εργογόνα οφέλη αυτής της κατάστασης. Σελίδα 12

13 Γενικά, όλες οι συνθήκες προενεργοποίησης έχουν ως στόχο να αναδείξουν τα εργογόνα οφέλη που παρατηρούνται κατά την διάρκεια αυτής της φάσης. Πιο συγκεκριμένα, ο Hancock και συν. (2014) χρησιμοποίησε δυναμικά σπριντ αντίστασης στο μηχάνημα POWER RACK, εκμεταλλευόμενος τον ελκτικό μηχανισμό που επιβαρύνει τους μυς με επιπλέον αντίσταση λόγω βάρους στα 10 μέτρα σπριντ κολύμπι ελεύθερο, και καθόρισε ως χρόνο αποκατάστασης, πριν από την δοκιμασία των 100 μέτρων ελεύθερο μέγιστης ταχύτητας, τα 6 λεπτά παθητικό διάλειμμα. Δημιουργώντας λοιπόν αυτή τη συνθήκη προενεργοποίησης θεώρησε ότι οι δοκιμαζόμενοι θα εκμεταλλεύονταν ιδανικά το «παράθυρο ευκαιρίας» για την ενίσχυση της απόδοσής τους που τους παρείχε το συγκεκριμένο πρωτόκολλο (Hancock et al., 2014). 2.4 Χρόνος αποκατάστασης μετά την άσκηση προενεργοποίησης Ως χρόνος αποκατάστασης ορίζεται το χρονικό διάστημα που ξεκινάει με την παύση της ελεγχόμενης δραστηριότητας και τελειώνει με το ξεκίνημα της οποιασδήποτε αγωνιστικής δραστηριότητας. Με βάση τις προηγούμενες έρευνες και την υπάρχουσα βιβλιογραφία, φαίνεται ότι ο χρόνος αποκατάστασης πρέπει να εμπίπτει στο εύρος των 4-12 λεπτών για να μπορεί να παρέχει επαρκή χρόνο ξεκούρασης, ώστε να παρατηρήσουμε τις εργογόνες επιδράσεις της προενεργοποίησης. Εάν για παράδειγμα ο χρόνος αποκατάστασης οριστεί στα 15 δευτερόλεπτα, η απόδοση φαίνεται ότι μειώνεται λόγω υψηλής κόπωσης από την προηγούμενη ελεγχόμενη συνθήκη (Gossen and Sale, 2000). Αντίθετα, εάν ο χρόνος αποκατάστασης οριστεί κοντά στα 3 λεπτά η απόδοση φαίνεται ότι αυξάνεται, καθώς η κόπωση ελαττώθηκε σε ταχύτερο ρυθμό απ ότι η ενίσχυση της προενεργοποίησης άρχισε να φθίνει (Young et al., 1998; French et al., 2003). Τέλος, ο Kilduff και συν. (2011) έχει ορίσει ως ιδανικό χρόνο αποκατάστασης, πριν από την πραγματοποίηση κολυμβητικών σπριντ 15 μέτρων, τα 8 λεπτά (Kilduff et al., 2011). 2.5 Η επίδραση της σχετικής δύναμης και του φύλου στην προενεργοποίηση Ο Seitz και συν. (2013) παρατήρησε ότι τα άτομα με μεγαλύτερους δείκτες μυϊκής δύναμης, για να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν τα οφέλη της προενεργοποίησης, χρειάζονται ένα σετ με ερεθίσματα μέγιστης έντασης και σχετικά μικρό χρόνο αποκατάστασης. Αντίθετα, τα άτομα με χαμηλότερους δείκτες μυϊκής δύναμης, χρειάζονται αρκετά σετ με ερεθίσματα υπομέγιστης έντασης και αυξημένο χρόνο Σελίδα 13

14 αποκατάστασης σε σχέση με τα δυνατά άτομα (Seitz et al., 2013). Επιπλέον, ο Barbosa και συν. (2015) εντόπισε ότι οι κολυμβητές με χαμηλότερη μέγιστη δύναμη ήταν αυτοί με την μεγαλύτερη μείωση στην απόδοση σε διαλειμματική κολύμβηση. Παράλληλα, δεν έχουν παρατηρηθεί σημαντικές διαφορές στο βαθμό επίδρασης της προενεργοποίησης ανάμεσα στα δύο φύλα (Sarramian et al., 2014; Hancock et al., 2014). Παρόλα αυτά, γίνονται υποθέσεις ότι υπάρχουν αποκλίσεις ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες λόγω των διαφορών που παρατηρούνται μεταξύ τους στη σωματική διάπλαση και μυϊκή δύναμη, οπότε χρήζει περαιτέρω έρευνας το συγκεκριμένο θέμα. 2.6 Ορισμός της άσκησης ενεργοποίησης και η επίδρασή της σε άλλα αθλήματα Η άσκηση ενεργοποίησης συσχετίζεται άμεσα με το ιστορικό σύσπασης του μυός και περιλαμβάνει μια σειρά από προκαλούμενες μυϊκές συσπάσεις, μια προκαλούμενη τετανική σύσπαση ή μια εκούσια μέγιστη σύσπαση μεγάλης διάρκειας. Στην πραγματικότητα, η άσκηση ενεργοποίησης μπορεί ταυτόχρονα, να αυξήσει λόγω επίδρασης της προενεργοποίησης και να μειώσει λόγω κόπωσης, την χαμηλής και υψηλής συχνότητας δύναμη αντίστοιχα. Οπότε, μία ελεγχόμενη δραστηριότητα πιο έντονης και μεγάλης διάρκειας είναι πιθανό να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό προενεργοποίησης σε μεγαλύτερο βαθμό, αλλά να προκαλέσει και μεγαλύτερη κόπωση, ενώ μια αντίστοιχη δραστηριότητα με μεγαλύτερο χρόνο αποκατάστασης μπορεί να περιορίσει τον βαθμό κόπωσης του αθλητή, αλλά να οδηγήσει και σε παράλληλη πτώση του μηχανισμού. Τα οφέλη των παρεμβάσεων προενεργοποίησης έχουν φανερωθεί σε μεγάλο αριθμό ερευνών που ασχολήθηκαν με το τρέξιμο μικρών αποστάσεων ταχύτητας (σπριντ). Στα 100 μέτρα τρέξιμο σε γυναίκες δρομείς κολλεγίου σημειώθηκε μέση βελτίωση στον χρόνο 0,19 δευτερόλεπτα (Linder et al., 2010). Στα 30 μέτρα σπριντ μετά από 10 σετ της μίας επανάληψης στο 90% της μέγιστης επανάληψης καθίσματος με βάρος (back squat) παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση (Chatzopoulos et al., 2007), ενώ ο McBride και συν. (2005) παρατήρησε μείωση χρόνου στα 40 μέτρα σπριντ σε ποδοσφαιριστές κολλεγιακού επιπέδου (McBride et al., 2005). Επιπλέον, σε άλλη έρευνα στα 40 μέτρα σπριντ, οι χρόνοι που σημειώθηκαν ήταν ταχύτεροι για ποδοσφαιριστές, αθλητές στίβου και αρσιβαρίστες μεταξύ μέτρων και μέτρων (Yetter and Moir, 2008). Όσον αφορά την ποδηλασία μέγιστης έντασης παρατηρήθηκε ότι η μέση ισχύς απόλυτη και σχετική αυξήθηκε σημαντικά σε σπριντ 10 Σελίδα 14

15 δευτερολέπτων (Smith et al., 2001). Για τα άλματα έχουν γίνει πολλές έρευνες που έχουν αναδείξει τις θετικές επιρροές των συνθηκών προενεργοποίησης στην αύξηση της απόδοσης (Young et al., 1998; Chiu et al., 2003; Saez Saez devillarreal et al., 2007; Gilbert and Lees, 2005; Weber et al., 2008). Αντίθετα, οι Seitz και Haff (2015) αναφέρουν ότι η επίδραση της προενεργοποίησης είναι μικρή για άλματα, ρίψεις και βαλλιστικές δραστηριότητες του πάνω μέρος του σώματος (Seitz and Haff, 2015). Mε αυτή την άποψη συμφωνούν οι έρευνες των Khamoui και συν. (2009) και Scott και συν. (2004) οι οποίες δείχνουν μη σημαντικές βελτιώσεις στην οριζόντια και κάθετη απόδοση των αλμάτων (Khamoui et al., 2009; Scott and Docherty, 2004). Συγκεκριμένα, ο Seitz και συν. (2013) μελέτησε την απόδοση στο κάθετο άλμα από κάθισμα κορυφαίων παικτών του ράγκμπι, χρησιμοποιώντας ως συνθήκη ενεργοποίησης 1 σετ καθισμάτων με στηριζόμενο βάρος (3 επαναλήψεις στο 90%) με διάλειμμα 15 δευτερόλεπτα, 3, 6, 9 ή 12 λεπτά, και διαπίστωσε μικρή βελτίωση στην δύναμη εδάφους και στο ύψος των κάθετων αλμάτων ύστερα από το διάλειμμα 6 ή 9 λεπτών (Seitz et al., 2013). Παράλληλα, ο Khamoui και συν. (2009) παρατήρησε ότι δεν υπάρχει βελτίωση στο ύψος, στη δύναμη αντίδρασης εδάφους, στην ισχύ και στη ταχύτητα απογείωσης των αλμάτων μετά από συνθήκη ενεργοποίησης που περιλάμβανε καθίσματα με στηριζόμενο βάρος (2, 3, 4 ή 5 επαναλήψεις στο 85%), ενώ χρησιμοποιώντας παρόμοιο πρωτόκολλο καθισμάτων (5 επαναλήψεις μέγιστες), οι Scott και Docherty (2004) δεν βρήκαν κάποια σημαντική αύξηση στις οριζόντιες ή κάθετες συνιστώσες δυνάμεις των αλμάτων. Επίσης, σε διεθνείς άντρες εμποδιστές παρατηρήθηκε σημαντική ελάττωση της μέγιστης δύναμης του ποδιού μετά από ισομετρική δραστηριότητα προενεργοποίησης (Tsolakis et al., 2010), ενώ υπάρχουν και ευρήματα που δεν δείχνουν καμία επίδραση σε αθλητές στίβου,body-builders και απλούς ασκούμενους (Batista et al., 2011). Από την ανασκόπηση τη βιβλιογραφίας κατανοούμε ότι τα ευρήματα κάθε έρευνας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το είδος του αγωνίσματος που μελετάται και τις ιδιαιτερότητες του πρωτοκόλλου που εφαρμόζονται. Ωστόσο, παρά τα αντικρουόμενα ευρήματα, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την θετική επίδραση πού φαίνεται να έχουν τα ερεθίσματα προενεργοποίησης στην απόδοση των αθλητών σε μεγάλο αριθμό ερευνών. Σελίδα 15

16 2.7 Η επίδραση της προενεργοποίησης στην κολύμβηση Έρευνες που χρησιμοποίησαν ως βασική δοκιμασία, μετά τα διάφορα πρωτόκολλα που ακολούθησαν, 15 μέτρα σπριντ ελεύθερο με εκκίνηση από βατήρα έδειξαν σημαντική επίδραση των συνθηκών προενεργοποίησης στην αύξηση της απόδοσης. Ο Kilduff και συν. (2011) εξέτασε την επιρροή της ειδικής αγωνιστικής προθέρμανσης σε σχέση με μια συνθήκη ενεργοποίησης έξω από το νερό (1 σετ back squat, 3 επαναλήψεις στο 87%) στην απόδοση των 15 μέτρων σπριντ ελεύθερο με εκκίνηση, και βρήκε ότι η συνθήκη βελτίωνε σημαντικά τις παραμέτρους δύναμης στον βατήρα, ενώ δεν υπήρχαν σημαντικές διαφορές στον τελικό χρόνο των 15 μέτρων μεταξύ προθέρμανσης και προενεργοποίησης (Kilduff et al., 2011). Παράλληλα, ο Cuenca-Fernandez και συν. (2015) διαπίστωσε ότι η σχετική δύναμη παίζει σημαντικό ρόλο στην εκκίνηση και οι αθλητές με μεγάλη σχετική δύναμη αντιδρούν καλύτερα μετά από συνθήκες προενεργοποίησης σε σχέση με την κλασσική προθέρμανση (Cuenca-Fernandez et al., 2015). Επιπλέον, έχει φανεί η θετική επίδραση των συνθηκών προενεργοποίησης που προηγούνταν δοκιμασιών είτε 50 μέτρων κολύμβησης ελεύθερο σε μέγιστη ένταση (Sarramian et al., 2014) είτε 100 μέτρων κολύμβησης ελεύθερο σε μέγιστη ένταση (Hancock et al., 2014). Πιο συγκεκριμένα, ο Cuenca-Fernandez και συν. (2015) και ο Hancock και συν. (2014) καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα, ότι οι συνθήκες προενεργοποίησης, είτε μέσα στο νερό με τη χρήση του μηχανισμού POWER RACK και χρόνο αποκατάστασης 6 λεπτών (Hancock et al., 2014) είτε έξω από το νερό με ασκήσεις προβολών (3 επαναλήψεις στο 85%) και καθισμάτων (4 επαναλήψεις σε μηχάνημα) με αντιστάσεις-βάρη όπως είναι η πλατφόρμα YoYo squat και χρόνο αποκατάστασης 8 λεπτών (Cuenca-Fernandez et al., 2015), υπερέχουν από τις κλασσικές κολυμβητικές προθερμάνσεις και είναι πιθανό να οδηγούν σε αύξηση της μετέπειτα αγωνιστικής απόδοσης στα σπριντ 15 μέτρων και στα 100 μέτρα ελεύθερο αντίστοιχα. Επιπλέον, ο Sarramian και συν. (2014) στην έρευνά του σύγκρινε την ειδική για τον αγώνα προθέρμανση κολύμβησης με πρωτόκολλα προενεργοποίησης που εστίαζαν στο άνω μέρος του σώματος (3 επαναλήψεις ρίψης medicine ball) ή κάτω μέρος του σώματος (5 CMJ με επιπλέον βάρος 10% του σωματικού) αποκλειστικά και στο συνδυασμό και των 2 συνθηκών ενίσχυσης έξω από το νερό (3 έλξεις σε μονόζυγο και 5 άλματα), καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η ειδική προθέρμανση και ο συνδυασμός των 2 συνθηκών προενεργοποίησης υπερτερούν της συνθήκης ενίσχυσης του άνω μέρος του σώματος, άρα εν τέλει ο συνδυασμός προθέρμανσης και συνθήκης ενεργοποίησης έχει σημαντικά οφέλη στην κολύμβηση μέγιστης έντασης 50 μέτρων (Sarramian et al., Σελίδα 16

17 2014). Αντίθετα, στην έρευνα του Barbosa και συν. (2015), η συνθήκη προενεργοποίησης με αλεξίπτωτο νερού και χεράκια (12,5 μέτρα σπριντ, 8 επαναλήψεις κάθε 2,5 λεπτά) φαίνεται να μειώνει την μέγιστη δύναμη και προώθηση κολύμβησης, όχι όμως και τον ρυθμό ανάπτυξης της δύναμης. Τα ευρήματα λοιπόν δείχνουν αρνητική επίδραση της συγκεκριμένης συνθήκης στα σπριντ (10 s) πιθανότατα λόγω κακού σχεδιασμού της δοκιμασίας (μάλλον ήταν μικρός ο χρόνος αποκατάστασης 2,5 και 6,5 λεπτών πριν από κάθε σπριντ αντίστοιχα) καθώς εμφανίστηκε μεγαλύτερη κόπωση στον αθλητή επισκιάζοντας τις επιδράσεις της ενεργοποίησης (Barbosa et al., 2015). 2.8 Ενεργειακές απαιτήσεις των προσπαθειών μέγιστης έντασης στην κολύμβηση Τα 25 μέτρα ελεύθερο κολύμπι με μέγιστη ταχύτητα (σπριντ) είναι μια αθλητική δραστηριότητα που διαρκεί δευτερόλεπτα ανάλογα με το επίπεδο του αθλητή που το εκτελεί. Τα σπριντ γενικότερα απαιτούν υψηλή αναερόβια ισχύ και μεγάλο αναερόβιο δυναμικό (χωρητικότητα). Κατά κύριο λόγο, το βασικό σύστημα παραγωγής ενέργειας τουλάχιστον για τα πρώτα δευτερόλεπτα του σπριντ είναι το αναερόβιο αγαλακτικό (σύστημα ATP-PCr). Μετά τα 10 δευτερόλεπτα της προσπάθειας μέγιστης έντασης αυξάνεται σημαντικά η συμμετοχή του αναερόβιου γαλακτικού συστήματος στην παραγωγή ενέργειας (γλυκολυτικό σύστημα). Στο αναερόβιο αγαλακτικό σύστημα, η ενέργεια παρέχεται από τα ήδη υπάρχοντα ενδομυϊκά αποθέματα ATP και της φωσφοκρεατίνης (PC). Κύριο χαρακτηριστικό αυτού του μηχανισμού είναι η ταχύτατη παραγωγή ενέργειας που απαιτείται σε αγωνίσματα ταχύτητας και ισχύος. Ωστόσο, τα αποθέματα ATP και PC στο μυϊκό κύτταρο είναι πολύ περιορισμένα και ως εκ τούτου δύνανται να παρέχουν ενέργεια σε έντονη προσπάθεια διάρκειας μέχρι και 30 δευτερολέπτων (Κλεισούρας, 2011). Επιπλέον, στο αναερόβιο γαλακτικό σύστημα η ενέργεια παρέχεται από την διαδικασία της αναερόβιας γλυκόλυσης (διάσπαση υδατανθράκων). Όταν το οξυγόνο δεν επαρκεί, η διάσπαση των υδατανθράκων είναι μερική και το τελικό προϊόν είναι το γαλακτικό οξύ ενώ ταυτόχρονα παράγονται δύο ωφέλιμα ATP για κάθε μόριο γλυκόζης που διασπάται. Ο σχηματισμός του γαλακτικού οξέος συνδέεται με πολύ έντονη προσπάθεια διάρκειας από 30 δευτερόλεπτα ως 3 λεπτά (Κλεισούρας, 2011). Παρά τις όποιες διαφορές παρουσιάζονται μεταξύ των ερευνών, η συμμετοχή του αναερόβιου μηχανισμού στην απόσταση των 50 μέτρων ελεύθερο είναι μεγαλύτερη του 80%, άρα και ο αερόβιος μηχανισμός συμμετέχει Σελίδα 17

18 σε ποσοστό μικρότερο του 20% (Trappe et al., 1996). Επομένως, σε προσπάθειες μικρότερες των 15 δευτερολέπτων όπως διαρκούν τα 25 μέτρα σπριντ ελεύθερο, ο αερόβιος μηχανισμός θα συμμετέχει περίπου 13% (Bogdanis et al., 1998) με αποτέλεσμα ο μηχανισμός που κυριαρχεί στο σπριντ 25 μέτρα ελευθέρου να είναι ο αναερόβιος αγαλακτικός. Με βάση τα παραπάνω, κατανοούμε την σημασία της αναερόβιας ισχύος κάθε αθλητή στην μεγιστοποίηση της απόδοσής του σε αγώνες ταχύτητας, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο συμμετέχουν τα συστήματα παραγωγής ενέργειας στη διαμόρφωση του τελικού χρόνου κολύμβησης στα σπριντ 25 μέτρων. Η παρούσα έρευνα εστιάζει στην ενίσχυση της απόδοσης των προπονητικών σετ ισχύος, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τα ποσοστά συμμετοχής των 2 αυτών συστημάτων ενέργειας στα κολυμβητικά σπριντ, έτσι ώστε να μπορούμε να προσαρμόσουμε τον χρόνο αποκατάστασης μετά την συνθήκη στο αναγκαίο διάλειμμα που χρειάζεται ο κολυμβητής για να μπορέσει να επαναλάβει το σπριντ. Σελίδα 18

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : Μέθοδος 3.1 Συμμετέχοντες Στην έρευνα συμμετείχαν 10 κολυμβητές (ηλικία: 17,9 ± 9,9 έτη, σωματική μάζα: 66,5 ± 5,41 kg, ανάστημα: 174,4 ± 6,1 cm). Παράλληλα, εκτός από το βάρος, το ανάστημα και την ηλικία των αθλητών, καταγράφηκε για τον κάθε δοκιμαζόμενο η κολυμβητική εμπειρία, η εβδομαδιαία απόσταση των προπονήσεων κατά την περίοδο των δοκιμασιών και οι καλύτερες αγωνιστικές επιδόσεις στα 50 και 100 μέτρα ελεύθερο (Πίνακας 3.1). Το επίπεδο των αθλητών ήταν υψηλό, αφού όλοι οι κολυμβητές έπαιρναν μέρος στο πανελλήνιο πρωτάθλημα της κατηγορίας τους, με ένα μεγάλο μέρος από αυτούς να έχουν αγωνιστεί σε τελικούς και να διεκδικούν μετάλλια στα αγωνίσματα τους. Πίνακας 3.1. Χαρακτηριστικά του αγωνιστικού επιπέδου των συμμετεχόντων. Κολυμβητική εμπειρία Εβδομαδιαία απόσταση προπόνησης 13,2 ± 9,26 έτη 34,9 ± 11,95 km Καλύτερη επίδοση 50 μέτρων 26,44 ± 0,86 s. Καλύτερη επίδοση 100 μέτρων 57,5 ± 1,6 s. 3.2 Μέσα συλλογής των δεδομένων Για την καταγραφή των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκαν 2 χρονόμετρα χειρός JUNSO JS507, ένα για κάθε χρονομέτρη, μία σφυρίχτρα, ένα δυναμόμετρο χειρός (GRIP-A STRENGTH DYNAMOMETER T.K.K 5001) για την αξιολόγηση της δύναμης λαβής και η δεκάβαθμη κλίμακα υποκειμενικής αντίληψης της κόπωσης ως δείκτης υποκειμενικής αντίληψης κόπωσης (ΔΥΚ; Borg, 1970). Επιπλέον, κατασκευάστηκε και χρησιμοποιήθηκε ένα αλεξίπτωτο νερού, το οποίο αποτελείται από την καταδυτική ζώνη Apnea, ένα μεταλλικό γάντζο, ένα σχοινί μήκους 3 μέτρων και πάχους 8 χιλιοστών, την μεταλλική βαλβίδα από την οποία περνάει μέσα το σχοινί, και μια πλαστική λεκάνη με διάμετρο 24 εκατοστά και βάθος 10 εκατοστά, η οποία είναι διάτρητη στην βάση της - υπάρχουν 6 τρύπες περιμετρικά που επιτρέπουν στο νερό να περνάει μέσα από τη λεκάνη- όπως φαίνεται και στις παρακάτω εικόνες (Εικόνα 3.1, Εικόνα 3.2, Εικόνα 3.3). Παράλληλα, χρησιμοποιήθηκαν έντυπα καταγραφής δεδομένων για κάθε δοκιμαζόμενο Σελίδα 19

20 όπου καταγράφονταν τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά και τα χαρακτηριστικά απόδοσης (βάρος, ύψος, ηλικία, κολυμβητική εμπειρία, καλύτερες επιδόσεις σε 50 και 100 μέτρα ελεύθερο, και τα χιλιόμετρα της προπόνησης που καλύφθηκαν τις εβδομάδες που πραγματοποιήθηκαν τα τεστ). Επιπλέον, στο έντυπο κατεγράφησαν, η δύναμη λαβής μετρημένη σε χιλιόγραμμα για διάφορες χρονικές στιγμές των μετρήσεων και οι τελικοί χρόνοι των 25 μέτρων ελεύθερο μέγιστης έντασης σε δευτερόλεπτα. Εικόνα 3.1. Στην αριστερή εικόνα φαίνεται το ύψος-βάθος της διάτρητης λεκάνης. Στην δεξιά εικόνα φαίνεται η διάμετρος και το βάθος της λεκάνης. Εικόνα 3.2. Στην εικόνα φαίνεται η συρόμενη αντίσταση νερού (λεκάνη, σχοινί, γάντζος, ζώνη). Σελίδα 20

21 Εικόνα 3.3. Η καταδυτική ζώνη Apnea η οποία προσαρμόστηκε στη μέση του κολυμβητή. 3.3 Διαδικασία συλλογής των δεδομένων Την ημέρα διεξαγωγής κάθε δοκιμασίας ο αθλητής έπρεπε να βρίσκεται στο χώρο της πισίνας 30 λεπτά πριν την έναρξη του τεστ για να κάνει ελεύθερη προθέρμανση και διατάσεις έξω από το νερό. Η κάθε δοκιμασία, ανεξαρτήτως συνθήκης, περιλάμβανε προκαθορισμένη προθέρμανση μέσα στο νερό 800 μέτρων (400m ελεύθερο-100m πόδια με σανίδα-100m pull-buoy-100m άσκηση catch-up-2χ50m ελεύθερο προοδευτικά αυξανόμενα). Μόλις ο αθλητής ολοκλήρωνε την προθέρμανση, τηρούνταν διάλειμμα 2 λεπτών. Στο διάστημα αυτό ο αθλητής έκανε παθητικό διάλειμμα κρατώντας τα τοιχώματα της πισίνας. Με την λήξη του δίλεπτου διαλείμματος ο αθλητής, ανάλογα με την συνθήκη που έκανε, πραγματοποιούσε τέσσερα σπριντ ελεύθερης κολύμβησης διάρκειας 6 δευτερολέπτων με ή χωρίς συρόμενη αντίσταση με 1 λεπτό παθητικό διάλειμμα ανάμεσα σε κάθε επανάληψη. Στα τεστ, ανεξαρτήτως συνθήκης, ο αθλητής ξεκινούσε κάθε σπριντ με το σφύριγμα των εξεταστών, χωρίς πάτημα στο τοίχωμα, βρισκόμενος σε πρηνή θέση πάνω στο νερό, και τερμάτιζε πάλι με το σφύριγμα των εξεταστών με την ολοκλήρωση των 6 δευτερολέπτων. Παράλληλα, στη δοκιμασία με συρόμενη αντίσταση ο δοκιμαζόμενος τοποθετούσε το σώμα του σε πρηνή θέση πάνω Σελίδα 21

22 στο νερό με τη συρόμενη αντίσταση να επιπλέει στην ίδια ευθεία με τη νοητή γραμμή σώματος του αθλητή και το σχοινί να είναι τεντωμένο πριν από κάθε μέγιστη προσπάθεια. Αμέσως μετά την τέταρτη επανάληψη των 6 δευτερολέπτων τηρούνταν παθητικό διάλειμμα 3 λεπτών για τον αθλητή. Με την λήξη του διαλείμματος ο δοκιμαζόμενος κολυμπούσε 25 μέτρα ελεύθερο με μέγιστη ένταση. Στη συνέχεια, αφού ο αθλητής έκανε παθητικό διάλειμμα 2 λεπτών ακριβώς μετά τον τερματισμό του σπριντ, πραγματοποιούσε το δεύτερο σπριντ 25 μέτρων ελεύθερο, με το οποίο έληγε και η δοκιμασία. Τα δύο σπριντ των 25 μέτρων ελεύθερο γίνονταν χωρίς εκκίνηση, μόνο με ώθηση από το τοίχωμα της πισίνας και χωρίς καθόλου δελφινισμό, με τον αθλητή να ξεκινάει με το σφύριγμα των εξεταστών και να προσπαθεί να τερματίσει με μέγιστη ταχύτητα στον τοίχο. Και τα δύο 25άρια χρονομετρούνταν και από τους δύο εξεταστές. Στην αρχή και στο τέλος κάθε διαλείμματος, αλλά και με την λήξη της δοκιμασίας ο αθλητής έδειχνε στους εξεταστές τον αριθμό που αντιστοιχούσε στον δείκτη αντιλαμβανόμενης κόπωσης (κλίμακα BORG 1-10, Borg, 1970) και αναγράφονταν σε πλαστικοποιημένη καρτέλα. Επιπλέον, ανάμεσα σε κάθε παθητικό διάλειμμα του αθλητή (3 διαλείμματα), ο δοκιμαζόμενος πραγματοποιούσε χειροδυναμομέτρηση όρθιος έξω από το νερό, 1 λεπτό ακριβώς πριν την λήξη του διαλείμματος. Στο Σχήμα 3.1 αποτυπώνεται σχηματικά η πειραματική διαδικασία της μελέτης. Η πισίνα όπου πραγματοποιήθηκαν τα τεστ είχε μήκος 25 μέτρα, βάθος 2,10 μέτρα και σταθερή θερμοκρασία 26 C. Η σειρά εκτέλεσης των δύο συνθηκών για τους δέκα δοκιμαζόμενους ήταν ισοσταθμισμένη. 3.4 Στατιστική επεξεργασία Για τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων του ΔΥΚ, των αποτελεσμάτων της χειροδυναμομέτρησης και των τελικών χρόνων στα σπριντ 25 μέτρων, χρησιμοποιήθηκε ανάλυση διακύμανσης ΑΝOVA για επαναλαμβανόμενες μετρήσεις σε δύο παράγοντες (συνθήκες x επαναλήψεις). Οι συνθήκες ήταν πάντα δύο, κολύμβηση με ή χωρίς αλεξίπτωτο νερού, ενώ ο αριθμός των επαναλήψεων ποικίλει ανάλογα με την εξαρτημένη μεταβλητή. Επιπλέον, χρησιμοποιήθηκε το τεστ πολλαπλών συγκρίσεων Tukey (Tukey s post hoc test) μετά την ανάλυση ANOVA, ώστε να εξεταστεί που ακριβώς εντοπίζονται οι διαφορές που παρατηρήθηκαν μεταξύ των δύο συνθηκών. Τα αποτελέσματα Σελίδα 22

23 παρουσιάζονται ως μέση τιμή τυπική απόκλιση (mean sd). Το επίπεδο σημαντικότητας ορίστηκε με p<0,05. Προθ. 4 x 6 s 2 min. 3 min. 2 min. 25άρι ΜΑ 1 ο 2 ο 25άρι Προθ. 4 x 6 s 2 min. 3 min. 2 min. 25άρι ΧΑ 1 ο 2 ο 25άρι = Κλίμακα Borg (ΔΥΚ) = Χειροδυναμομέτρηση = Διάλειμμα 4 x 6 s = Σπριντ ελεύθερο Με Αντίσταση(ΜΑ) ή Χωρίς Αντίσταση(ΧΑ) 25άρι = 25 μέτρα ελεύθερο μέγιστης έντασης χωρίς εκκίνηση Σχήμα 3.1. Στο Σχήμα εμφανίζεται σχηματικά το χρονοδιάγραμμα των δοκιμασιών στις δύο συνθήκες. Σελίδα 23

24 Δείκτης Υποκειμενικής Αντίληψης Κόπωσης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της έρευνας. 4.1 Μεταβολές του Δείκτη Υποκειμενικής Κόπωσης Παρατηρήθηκε, στατιστικώς σημαντική διαφορά μεταξύ των επαναλήψεων (p=0,003), αφού ο ΔΥΚ αυξήθηκε απότομα μετά από την συνθήκη προενεργοποίησης και ήταν αισθητά μειωμένος ύστερα από κάθε διάλειμμα, λόγω ξεκούρασης των αθλητών. Παρόλα αυτά, δεν φαίνεται κάποια σημαντική διαφορά (p=0,358) μεταξύ των δύο συνθηκών (Σχήμα 4.1). 6,0 5,0 Αντίσταση Χωρίς αντίσταση * * 4,0 * 3,0 2,0 1,0 0,0 Έναρξη Πρίν 4Χ6 s Μετά 4X6 s Πρίν 1Χ25 Μετά 1Χ25 Πρίν 2Χ25 Μετά 2Χ25 Σχήμα 4.1. Στο σχήμα απεικονίζεται η μεταβολή του Δείκτη Υποκειμενικής αντίληψης Κόπωσης στη διάρκεια των δοκιμασιών. *:p<0,05 σε σύγκριση με την έναρξη. 4.2 Μεταβολές δύναμης στη χειροδυναμομέτρηση Η δύναμη λαβής μετρήθηκε πριν από την συνθήκη προενεργοποίησης, πριν από το πρώτο και δεύτερο 25άρι, ένα λεπτό ακριβώς πριν από την έναρξη κάθε δοκιμασίας αντίστοιχα. Σελίδα 24

25 Ισομετρική δύναμη λαβής (kg) Δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά ούτε μεταξύ συνθηκών (p=0,766) ούτε μεταξύ επαναλήψεων (p=0,081). Τα παραπάνω ευρήματα απεικονίζονται στο Σχήμα Αντίσταση Χωρίς Αντίσταση Ηρεμία μετά 4x6 s μετά από 25 μ Σχήμα 4.2. Στο σχήμα απεικονίζεται η μεταβολή της δύναμης λαβής (kg) στη διάρκεια των δοκιμασιών. 4.3 Επίδοση στα 25 μέτρα μέγιστης έντασης Παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο συνθηκών, καθώς ο καλύτερος μέσος όρος επιδόσεων σημειώθηκε στη συνθήκη με αντίσταση (p=0,026). Αντίθετα, δεν φάνηκε κάποια σημαντική διαφορά μεταξύ των επαναλήψεων (p=0,557). Όμως, με τον έλεγχο Tukey διαπιστώθηκε ότι η διαφορά μεταξύ των δύο συνθηκών εντοπίζεται κυρίως στο δεύτερο 25άρι σπριντ (p=0,017) στη συνθήκη με αντίσταση (Σχήμα 4.3). Σελίδα 25

26 Χρόνος (s) 14,5 14,4 14,3 14,2 14,1 14,0 13,9 13,8 13,7 13,6 13,5 13,4 13,3 13,2 13,1 13,0 12,9 12,8 12,7 12,6 Με αντίσταση Χωρίς αντίσταση 1 2 Προσπάθειες 25 μέτρων * Σχήμα 4.3. Στο σχήμα απεικονίζεται η μεταβολή της επίδοσης στις προσπάθειες 25 μέτρων τα οποία εκτελέστηκαν με μέγιστη ένταση και διάλειμμα μεταξύ τους 2 λεπτά. *: p<0,05 μεταξύ συνθηκών. Σελίδα 26

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Συζήτηση Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εξετάσει την επίδραση κολύμβησης με αντίσταση ως μορφή προενεργοποίησης στην απόδοση των κολυμβητών. Το σημαντικό εύρημα της έρευνας είναι η βελτίωση της απόδοσης στο δεύτερο σπριντ 25 μέτρων ελεύθερο με την χρήση συρόμενης αντίστασης, σε σύγκριση με την συνθήκη χωρίς αντίσταση. Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα με άλλες έρευνες παρατηρούμε ότι τα πρωτόκολλα ενεργοποίησης βελτιώνουν την απόδοση στην κολύμβηση. Ο Hancock και συν. (2014) βρήκε ότι ο τελικός χρόνος των 100 μέτρων ελεύθερο και τα περάσματα σε πρώτο και δεύτερο 50άρι ήταν σαφώς πιο γρήγορα μετά από προθέρμανση και συνθήκη ενεργοποίησης σε σχέση με την κλασσική προθέρμανση κολύμβησης, ενώ ο Cuenca και συν. (2015) έδειξε ότι οι συνθήκες ενεργοποίησης από μόνες τους υπερτερούν της κολυμβητικής προθέρμανσης στην βελτίωση της επίδοσης στα 15 μέτρα σπριντ ελεύθερο. Βέβαια, υπάρχουν και έρευνες που δεν φάνηκε κάποια διάφορα στο τελικό χρόνο των σπριντ (15 μ.) (Kilduff et al., 2011). Όσων αφορά τον χρόνο αποκατάστασης, σύμφωνα με τις έρευνες, φαίνεται ότι ο χρόνος αποκατάστασης μεταξύ συνθήκης και αγωνιστικής δραστηριότητας πρέπει να εμπίπτει στο εύρος των 4-12 λεπτών (Kilduff et al., 2011; Kilduff et al., 2008; Batista et al., 2007). Οι περισσότερες έρευνες που ασχολήθηκαν με την ενεργοποίηση στην κολύμβηση, χρησιμοποίησαν ως αποδεκτό διάλειμμα τα 6-8 λεπτά πριν το αγωνιστικό τεστ (Sarramian et al., 2014; Hancock et al., 2014; Barbosa et al., 2015; Kilduf et al., 2011; Cuenca-Fernandez et al., 2015). Ο καθορισμός του διαλείμματος σε κάθε έρευνα ξεχωριστά προέκυψε από τις προσωπικές ανάγκες του κάθε αθλητή, την κολυμβητική του εμπειρία, το φύλο, αλλά και την μετέπειτα αγωνιστική δραστηριότητα που ακολουθούσε. Όμως, υπάρχουν και έρευνες που θεωρούν ως ιδανικό χρόνο αποκατάστασης τα 3 λεπτά ανεξαρτήτως αγωνιστικής δραστηριότητας που ακολουθεί (Young et al., 1998; French et al., 2003). Με βάση λοιπόν τα παραπάνω, στην παρούσα μελέτη έγινε προσπάθεια προσαρμοστεί ο χρόνος αποκατάστασης στον χρόνο που μεσολαβεί σε μια προπόνηση από το τέλος της προθέρμανσης μέχρι την έναρξη ενός απαιτητικού προπονητικού σετ αναερόβιας ισχύος. Για το λόγο αυτό επιλέξαμε ως ιδανικό χρόνο αποκατάστασης τα 3 λεπτά πριν το πρώτο σπριντ 25 μέτρων και τα 2 λεπτά πριν το δεύτερο σπριντ 25 μέτρων. Με αυτόν τον τρόπο θέλαμε να προσαρμόσουμε στις πραγματικές ανάγκες της Σελίδα 27

28 προπόνησης και τις δύο συνθήκες ενεργοποίησης, χωρίς να θέλουμε να συγκρίνουμε τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας με έρευνες που βασίζονται στις συνθήκες κολυμβητικού αγώνα. Επειδή λοιπόν οι αποστάσεις που χρησιμοποιήθηκαν ως δείκτες μέτρησης (25 μέτρα) βασίζονται στην αναερόβια ισχύ του αθλητή, και στα προπονητικά σετ ισχύος στην κολύμβηση όπου το αποδεκτό διάλειμμα είναι μέχρι 2 λεπτά από προσπάθεια σε προσπάθεια (Maglischo, 2003), πιστεύαμε ότι τα 3 λεπτά χρόνου αποκατάστασης θα επέτρεπαν στον αθλητή να έχει οφέλη ενίσχυσης στην απόδοσή του στο πρώτο και δεύτερο σπριντ. Με βάση λοιπόν τα αποτελέσματα της έρευνας, όπου παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στους μέσους όρους επιδόσεων των 2 σπριντ ελεύθερο μεταξύ των δύο συνθηκών, βλέπουμε ότι ο χρόνος αποκατάστασης για την συνθήκη με αντίσταση ίσως δεν επιτρέπει στον αθλητή να εκμεταλλευτεί την εργογόνο επίδραση της προενεργοποίησης στο πρώτο 25άρι, συγκρίνοντάς την πάντα με την συνθήκη χωρίς αντίσταση, καθώς δεν υπάρχει σημαντική διαφορά στον τελικό χρόνο (13,28 ± 0,49 vs. 13,49 ± 0,58 s). Αντίθετα, η στατιστικώς σημαντική διαφορά που παρατηρείται στο δεύτερο 25άρι μεταξύ των δυο συνθηκών (13,25 ± 0,60 vs. 13,59 ± 0,60 s), είναι πιθανό να υποδεικνύει ότι τα 5 λεπτά αποκατάστασης, που μεσολαβούν από το τέλος της συνθήκης μέχρι την έναρξη του δεύτερου σπριντ, είναι καταλληλότερος χρόνος και επιτρέπει στον κολυμβητή να εκμεταλλευτεί καλύτερα την εργογόνο επίδραση της προενεργοποίησης. Παρόλα αυτά, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε την πιθανή επίδραση του πρώτου σπριντ στο δεύτερο, αφού το πρώτο 25άρι μπορεί να έχει δημιουργήσει ερέθισμα προενεργοποίησης στο δεύτερο. Ωστόσο, η επίδραση του πρώτου σπριντ στο δεύτερο περιμένουμε να είναι ίδια και στις δύο συνθήκες. Στα αποτελέσματα διακρίνουμε μη σημαντικές διαφορές μεταξύ των 2 συνθηκών ως αφορά τον ΔΥΚ. Γενικά, ο δείκτης υποκειμενικής κόπωσης (ΔΥΚ) είναι μια έγκυρη και αξιόπιστη μέθοδος εκτίμησης της σχετικής έντασης της μυϊκής δραστηριότητας, που βασίζεται στη γενική αίσθηση της προσπάθειας, της επιβάρυνσης και της κόπωσης που αισθάνεται το άτομο (Κλεισούρας, 2011). Αξιολογείται με την διαβαθμισμένη κλίμακα Borg που κυμαίνεται μεταξύ 1-10 (καθόλου προσπάθεια-μέγιστη προσπάθεια). Παρόλα αυτά, επειδή οι δραστηριότητες των ελεγχόμενων συνθηκών είναι σύντομες και δεν προκαλούν υψηλά επίπεδα κόπωσης, ο ΔΥΚ δεν συνηθίζεται να είναι δείκτης μέτρησης σε έρευνες με θέμα την προενεργοποίηση. Στη μελέτη του Hancock και συν. (2014) χρησιμοποιήθηκε ως δείκτης αξιολόγησης της έντασης η συγκέντρωση γαλακτικού μετά το αγώνισμα (100μ.) και τα ευρήματα δείχνουν ότι η συγκέντρωση του γαλακτικού στην Σελίδα 28

29 συνθήκη προενεργοποίησης ήταν αυξημένη σε σχέση με την κλασσική προθέρμανση κολύμβησης, οπότε και η ενεργοποίηση των αθλητών ήταν πιθανό μεγαλύτερη (Hancock et al., 2014). Αυτό εν μέρει ίσως δικαιολογεί τις σημαντικές διαφορές που παρατηρήθηκαν μεταξύ των διαδοχικών χρονικών στιγμών που μετρήθηκε η κλίμακα Borg και συσχετίζεται με την αυξομείωση της έντασης της άσκησης (συνθήκη-διάλειμμασπριντ), αλλά και τον βαθμό αντιλαμβανόμενης κόπωσης που λογικά αυξάνεται όσο μεγαλώνει η ένταση και η διάρκεια της δραστηριότητας. Η χειροδυναμομέτρηση είναι δοκιμασία που αναδεικνύει την δύναμη των μυών του πήχεως και γενικότερα, χρησιμοποιείται ως δείκτης της μυϊκής δύναμης του ατόμου. Η μυϊκή δύναμη μαζί με την μυϊκή αντοχή και την ευκαμψία αποτελούν τις συνιστώσες της μυοσκελετικής λειτουργίας. Η χειροδυναμομέτρηση αποτελεί μία από τις βασικές δοκιμασίες του Ευρωτέστ και εμφανίζει υψηλή αξιοπιστία (Beuven et al., 1982). Στη συγκεκριμένη έρευνα, χρησιμοποιήθηκε ως βασικός δείκτης μέτρησης της δύναμης κατά την διάρκεια των δοκιμασιών. Προηγούμενες έρευνες έχουν εντοπίζει ότι οι συνθήκες ενεργοποίησης επηρεάζουν είτε θετικά (Kilduff et al., 2011) είτε αρνητικά (Barbosa et al., 2015) την μέγιστη δύναμη. Πιο συγκεκριμένα, τα ευρήματα δείχνουν ότι προκύπτει σημαντική αύξηση στην μέγιστη οριζόντια και κάθετη δύναμη στον βατήρα σε σπριντ 15 μέτρων (Kilduff et al., 2011), ενώ αντίθετα υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν την μείωση της μέγιστης δύναμης και προώθησης μέσα στο νερό (Barbosa et al., 2015). Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα της χειροδυναμομέτρησης από την παρούσα μελέτη με την υπάρχουσα βιβλιογραφία, φαίνεται ότι δεν παρουσιάζεται κάποια αξιόλογη μεταβολή στη δύναμη μεταξύ των δύο συνθηκών προενεργοποίησης. Με βάση όλα τα παραπάνω, υπογραμμίζουμε ότι η συρόμενη αντίσταση νερού ως μέσο προενεργοποίησης είναι πιθανό να βελτιώνει σημαντικά τον χρόνο στα 25 μέτρα σπριντ σε σύγκριση πάντα με την συνθήκη χωρίς αντίσταση. Όμως, δεν παρατηρούνται περαιτέρω διαφορές μεταξύ των δύο συνθηκών στους υπόλοιπους δείκτες μέτρησης (χειροδυναμομέτρηση, ΔΥΚ). Σελίδα 29

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Συμπεράσματα Συμπεραίνουμε ότι οποιαδήποτε μορφή προενεργοποίησης χρησιμοποιήσουμε μέσα στο νερό κατά την διάρκεια της προπόνησης δεν θα παρατηρήσουμε κάποια διαφορά στην δύναμη και στο βαθμό κόπωσης του κολυμβητή, καθώς αυτός πραγματοποιεί ένα σετ ταχύτητας και ισχύος. Επιπλέον, φαίνεται ότι η συρόμενη αντίσταση μέσα στο νερό ως μέσο ενεργοποίησης επιτρέπει την αύξηση της απόδοσης σε σπριντ 25 μέτρων ελεύθερο. Παράλληλα, παρατηρώντας ότι οι κολυμβητές στην συνθήκη με συρόμενη αντίσταση βελτίωσαν κατά κύριο λόγο τον χρόνο τους στο δεύτερο 25άρι, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι είτε ο ιδανικός χρόνος αποκατάστασης για την συγκεκριμένη συνθήκη είναι τα 5 λεπτά (3+2) είτε η πρώτη προσπάθεια σπριντ 25 μέτρων λειτούργησε η ίδια ως επίδραση ενίσχυσης και επηρέασε θετικά την απόδοση της δεύτερης προσπάθειας. Με βάση λοιπόν όλα τα παραπάνω, η λεκάνη ως συρόμενη αντίσταση είναι πιθανό να αποτελεί ένα καλό μέσο προενεργοποίησης και ένα ιδανικό προπονητικό εργαλείο που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί πριν από κολυμβητικά σετ αναερόβιας ισχύος. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: Προτάσεις για μελλοντικές έρευνες Προτείνεται σε περαιτέρω έρευνα να εξεταστεί το ίδιο τεστ (2 x 25 μέτρα) χρησιμοποιώντας στην μεθοδολογία παραπάνω εξεταζόμενες συνθήκες προενεργοποίησης, οι οποίες να περιλαμβάνουν εκτός από συρόμενη αντίσταση νερού και κολυμβητικά χεράκια ως μέσο αντίστασης. Επίσης, ερευνητικό ενδιαφέρον έχει να καθοριστεί με σαφήνεια ο ιδανικός χρόνος αποκατάστασης πριν από μια προσπάθεια σπριντ ή και επαναλαμβανόμενες προσπάθειες σπριντ σε ατομική βάση. Τέλος, το μεγαλύτερο κενό που παρατηρούμε στην βιβλιογραφία έχει να κάνει με το γεγονός ότι όλες οι έρευνες με βασικό τους θέμα την ασκησιογενή προενεργοποίηση είναι προσαρμοσμένες στα δεδομένα ενός αγώνα κολύμβησης και όχι στις προπονητικές ανάγκες των αθλητών, οπότε θα μπορούσαν να καταρτιστούν έρευνες που έχουν βασικό τους άξονα τις συνθήκες μιας προπόνησης αποκλειστικά. Επιπλέον, η χρήση εξατομικευμένης αντίστασης είναι πιθανό να έχει σημαντική επίδραση στην απόδοση (π.χ. αντίσταση-διάμετρος αλεξίπτωτου ανάλογα με τη δύναμη του κολυμβητή). Σελίδα 30

31 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Balilionis, G., Nepocatych, S., Ellis, C. M., Richardson, M. T., Neggers, Y. H., & Bishop, PA. (2012). Effects of different types of warm-up on swimming performance, reaction time, and dive distance. J Strength Cond Res, 26(12), Barbosa, A. C., Barroso, R., & Andries, O. J. (2015). Post-activation potentiation in propulsive force after specific swimming strength training. Int J Sports Med, 37(4), Batista, M. A. B., Ugrinowitsch, C., & Roschel, H. (2007). Intermittent exercise as a conditioning activity to induce postactivation potentiation. J Strength Cond Res, 21(3), Batista, M., Roschel, H., Barroso, R., Ugrinowitsch, C., & Tricoli, V. (2011). Influence of strength training background on postactivation potentiation response. J Strength Cond Res, 25(9), Beuven, G., Simons, J., & Ostyn, M. (1982). The leuven growth study of flemish girls: study design and data quality control in evaluation of motor fitness. Simons & Renson (Eds), Leuven. Bogdanis, G. C., Nevill, M. E., Lakomy, H. K. A., & Boobis, L. H. (1998). Power output and muscle metabolism during and following recovery from 10 and 20 s of maximal sprint exercise in humans. Acta Physiologica Scandinavica, 163(3), Chatzopoulos, D. E, Michailidis, C. J., Giannakos, A. K., Alexiou, K. C., Patikas, D. A., Antonopoulos, C. B., & Kotzamanidis, C. M. (2007). Postactivation potentiation effects after heavy resistance exercise. J Strength Cond Res, 21(4), Chiu, L. Z. F., Fry, A. C., Weiss, L. W., Schilling, B. K., Brown, L. E., & Smith, S. L. (2003). Post activation potentiation response in athletic and recreationally trained individuals. J Strength Cond Res, 17(4), Cuenca-Fernandez, F., Taladriz, S., Lopez-Contreras, G., Fuente, B., Arguelles, J., & Arellano, R. (2015). Relative force and PAP in swimming start performance. J Strength Cond Res, 25(9), Σελίδα 31

32 French, D. N., Kraemer, W. J., & Cooke, C. B. (2003). Changes in dynamic exercise performance following a sequence of preconditioning isometric muscle actions. J Strength Cond Res, 17, Gilbert, G., & Lees, A. (2005). Changes in the force development characteristics of muscle following repeated maximum force and power exercises. Ergonomics, 48(11-14), Gossen, E. R., & Sale, D. G. (2000). Effect of postactivation potentiation on dynamic knee extension performance. Eur J Appl Physiol, 83, Gouvea, A. L., Fernandes, I. A., Cesar, E. P., Silva, W. A., & Gomes, P. S. (2013). The effects of rest intervals on jumping performance: a meta-analysis on postactivation potentiation studies. J Sports Sci, 31, Gullich, A., & Schmidtbleicher, D. (1995). Short-term potentiation of power performance induced by maximal voluntary contractions. XVth Congress of the International Society of Biomechanics, Hancock, A. P., Sparks, K. E., & Kullman, E. L. (2014). Post-activation potentiation enhances swim performance in collegiate swimmers. J Strength Cond Res, 29(4), Hanson, E. D., Leigh, S., & Mynark, R. G. (2007). Acute effects of heavy- and light-load squat exercise on the kinetic measures of vertical jumping. J Strength Cond Res, 21(4), Hughes, S. C., Gossen, E. R., & Sale, D. G. (2001). Effect of postactivation potentiation on dynamic knee extension performance. Can J Appl Physiol, 26, 486. Jubeau, M., Gondin, J., Martin, A., Van Hoecke, J., & Maffiuletti, N. A. (2010). Differences in twitch potentiation between voluntary and stimulated quadriceps contractions of equal intensity. Scand J Med Sci Sport, 20, Khamoui, A. V., Brown, L. E., Coburn, J. W., Judelson, D. A., Uribe, B. P., Nguyen, D., Tran, T., Eurich, A. D., & Noffal, G. J. (2009). Effect of potentiating exercise volume on vertical jump parameters in recreationally trained men. J Strength Cond Res, 23(5), Σελίδα 32

33 Kilduff, L. P., Kunningham, D. J., Owen, N. J., West, D. J., Bracken, R. M., & Cook, C. J. (2011). Effect of postactivation potentiation on swimming starts in international sprint swimmers. J Strength Cond Res, 25(9), Kilduff, L. P., Owen, N., Bevan, H., Bennett, M., Kingsley, M. I. C., & Cunningham, D. (2008). Influence of recovery time on post-activation potentiation in professional rugby players. J Sports Sci, 26(8), Linder, E. E., Prins, J. H., Murata, N. M., Derenne, C., Morgan, C. F., & Solomon, J. R. (2010). Effects of preload 4 repetition maximum on 100-m sprint times in collegiate women. J Strength Cond Res, 24(5), MacIntosh, B. R. (2003). Role of calcium sensitivity modulation in skeletal muscle performance. News Physiol Sci, 18, Maglischo, E. W. (2003). Αγωνιστική κολύμβηση. Human Kinetics (Eds), Αθήνα. Matthews, M. J., Matthews, H. P., & Snook, B. (2004). The acute effects of a resistance training warm up on sprint performance. Res Sports Med, 12, McBride, J. M., Nimphius, S., & Erickson, T. M. (2005). The acute effects of heavy-load squats and loaded countermovement jumps on sprint performance. J Strength Cond Res. 19(4), McGowan, C. J., Pyne, D. B., Thompson, K. G., & Rattray, B. (2015). Warm-up strategies for sport and exercise: mechanisms and applications. Sports Med, 45(11), Neiva, H. P., Marques, M. C., Barbosa, T. M., Izquierdo, M., & Marinho, D. A. (2013). Warm-up and performance in competitive swimming. Sports Med, 42(1), Neiva, H. P., Marques, M. C., Fernandez, R. J., Viana, J. L., Barbosa, T. M., & Marinho, D. A. (2014). Does warm-up have a beneficial effect on 100-m freestyle. International Journal of Sports Physiology and Performance, 9, Requena, B., Saez-Saez de Villarreal, E., Gapeyeva, H., Ereline, J., Garcia, I., & Paasuke, M. (2011). Relationship between postactivation potentiation of knee extensor muscles, sprinting and vertical jumping performance in professional soccer players. J Strength Cond Res, 25, Σελίδα 33

34 Rixon, K. P., Lamont, H. S., & Bemben, M. G. (2007). Influence of type of muscle contraction, gender, and lifting experience on postactivation potentiation performance. J Strength Cond Res, 21(2), Saez Saez de Villarreal, E., Gonzalez-Badillo, J. J., & Izquierdo, M. (2007). Optimal warm-up stimuli of muscle activation to enhance short and longterm acute jumping performance. Eur J Appl Phys, 100(4), Sale, D. G. (2002). Postactivation potentiation: role in human performance. Exerc Sport Sci Rev, 30(3), Sale, D. G. (2004). Postactivation potentiation: role in performance. Br J Sports Med, 38, Sarramian, V. G., Turner, A., & Greenhalgh, A. K. (2014). Effect of postactivation potentiation on fifty meters freestyle in national swimmers. J Strength Cond Res, 29(4), Scott, S. L., & Docherty, D. (2004). Acute effects of heavy preloading on vertical and horizontal jump performance. J Strength Cond Res, 18(2), Seitz, L. B., & Haff, G. G. (2015). Factors modulating post-activation potentiation of jump, sprint, throw, and upper-body ballistic performances: a systematic review with meta-analysis. Sports Med. Seitz, L. B., De Villarreal, E. S., & Haff, G. G. (2013). The temporal profile of postactivation potentiation is related to strength levels. J Strength Cond Res, 28(3), Smith, J. C., Fry, A. C., Weiss, L. W., Li, Y., & KInzey, S. J. (2001). The effects of highintensity exercise on a 10-second sprint cycle test. J Strength Cond Res, 15, Stone, M. H., Sands, W. A., Pierce, K. C., Ramsey, M. W., & Haff, G. G. (2008). Power and power potentiation among strength-power athletes: preliminary study. Int J Sports Physiol Perform, 3, Tillin, N. A., & Bishop, D. (2009). Factors modulating post-activation potentiation and its effect on performance of subsequent explosive activities. Sports Med, 39(2), Σελίδα 34

35 Trappe, S. W. (1996). 18 Metabolic demands for swimming. Biomechanics and medicine in swimming VII, 127. Tsolakis, C., Bogdanis, G. C., Nikolau, A., & Zacharogiannis, E. (2010). Influence of type of muscle contraction and gender on postactivation potentiation of upper and lower limb explosive performance in elite fencers. Journal of Sports Science and Medicine, 10, Weber, K. R., Brown, L. E., Coburn, J. W., & Zinder, S. M. (2008). Acute effects of heavy-load squats on consecutive squat jump performance. J Strength Cond Res, 22(3), Yetter, M., & Moir, G. L. (2008). The acute effects of heavy back and front squats on speed during forty-meter sprint trials. J Strength Cond Res, 22(1), Young, W. B., Jenner, A., & Griffiths, K. (1998). Acute enhancement of power performance from heavy load squats. J Strength Cond Res, 12, Κλεισούρας, Β. (2011). Εργοφυσιολογία. Π. Χ. Πασχαλίδης (Εκδ.), Αθήνα. Μαυρίδης, Γ. (2010). Επίδραση της προπόνησης με έλξη αντίστασης σε κολυμβητές: μελέτη κινηματικών και τεχνικών χαρακτηριστικών (Doctoral dissertation, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ). Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού). Σελίδα 35

36 ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΡΟΥ ΣΤΙΒΟΥ Εργαστήριο Υγρού Στίβου ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ Μελέτη για τη πτυχιακή εργασία του Θώμου Ηλία και Λιούγκου Αναστάσιου Επιβλέπων καθηγητής: Τουμπέκης Αργύρης, Επίκουρος Καθηγητής Πληροφορίες για τους ενδιαφερόμενους και δήλωση συμμετοχής Τίτλος της μελέτης: Προενεργοποίηση με αντίσταση στο νερό και η επίδρασή της στην απόδοση εφήβων κολυμβητών Η προενεργοποίηση ή αλλιώς η ενίσχυση μετα-ενεργοποίησης είναι μια κατάσταση ενίσχυσης και ταυτόχρονης κόπωσης του μυός πριν από ένα αγώνισμα. Δημιουργείται αυτή η πιθανή κατάσταση ενίσχυσης της απόδοσης συνήθως μετά από μια ελεγχόμενη προθερμαντική δραστηριότητα που περιλαμβάνει μερικά ερεθίσματα αντίστασης. Οι έρευνες τα τελευταία χρόνια ασχολούνται συστηματικά με τον τρόπο που επιδρά στην βελτίωση της αγωνιστικής απόδοσης και δημιουργούν πρωτόκολλα προενεργοποίησης παρόμοια με τις συνθήκες αγώνα(προθέρμανση-χρόνος ξεκούρασης-αγώνισμα). Όμως, δεν έχει χρησιμοποιηθεί κανένα πρωτόκολλο σε έρευνα που να βασίζεται στις ανάγκες της προπόνησης, και πιο συγκεκριμένα ενός απαιτητικού σετ προπόνησης. Αυτή την έλλειψη βιβλιογραφίας προσπαθεί να καλύψει η δική μας έρευνα. Σελίδα 36