Smig Tikka Malti 3b. Taqsima 6: Draguni u dinosawri. Testi tal-podcasts li jinsabu fuq

Transcript

1 Smig Tikka Malti 3b Testi tal-podcasts li jinsabu fuq Taqsima 6: Draguni u dinosawri Pa na 9 Id-dragun ÇiniΩ u d-dragun Malti Mhux kull dragun l-istess. La fil-kulur u lanqas fil-karattru. Dak ÇiniΩ a mar nar u d-dragun Malti a dar axix. Id-dragun Çiniz twil immens u l-malti afna iqsar minnu. Anke l-karattru tag hom differenti! Id-dragun Malti ma tiççajtax mieg u g ax malajr jurik snienu: ribelluω, makakk u a rax. Filwaqt li dak ÇiniΩ iktar timidu, anin, mans u mhux ta min jibωa minnu. Pa na 12 Fatti u fantasija Id-dinosawri kienu jeωistu miljuni ta snin ilu. Dan nafuh g ax instabu afna fossili f pajjiωi u kontinenti differenti. Id-draguni qatt m eωistew lief fl-istejjer tal-kbar jew tattfal. Allura d-draguni ng idu li huma ma luqa mill-imma inazzjoni tal-awturi. Hemm xi affarijiet li d-draguni u d-dinosawri g andhom l-istess u hemm affarijiet o ra li huma differenti. PereΩempju, kemm id-dinosawri kif ukoll id-draguni huma slava, g andhom denbhom twil u g andhom ukoll id-dwiefer. Imma hemm afna affarijiet li mhumiex komuni: id-dinosawri mhux kollha jtiru filwaqt li d-draguni iva. Id-dinosawri ma jtajrux nar u jieklu l-la am, il- axix jew it-tnejn. Imma d-draguni jtajru n-nar ja raq u jieklu minn kollox. Pa na 15 Lara u l-karnival Dis-sena g all-karnival se nilbes ta dragun minn rasi sa saqajja. Iz-ziju ietli kostum a dar bi wiena kbar u mmew a, denb twil u bil-pizzi, snien ippuntati, g ajnejn imqabbωin, dahar niggieωi, ingwanti daqsiex, qliezi wesg in u dwiefer jaqtg u. Tg idx kemm se nbeωωa nies! Pa na 19 Il-kavallier tar-re Piju Jien kuntent na dem mar-re Piju. Xog li noqg od g assa mal-kançell ta wara talpalazz. M ilux attakkawna tliet manigoldi. Smajt il- sejjes minn qalb il- axix u g allbidu sibtu xi volpi. Sejja t lil Paskal li kien rieqed mal- ajt. Paskal, g edtlu, qum, g ax hawn xi a a tiççaqlaq. Lestejt ix-xabla u ntfajt b ru i u ismi quddiem il-kançell. U lanqas il aqt spiççajt il-kelma li ma qabωux fuqi tliet ir iel kbar b wiççhom mg otti. Paskal, rieqed kien u rieqed baqa u dil-biçça xog ol kelli ne odha f idejja. F akka

2 t g ajn tajjartilhom ix-xabla minn idhom u niωlu g arkupptejhom quddiemi jitolbuni l- niena. Ìabuli qalbi un liena jibku kemm jifil u, u g alhekk widdibthom biex ma jer g ux jag mluha u arbu b kemm kellhom sa a. Taqsima 7: Kemm in obb naqra Pa na 27 Il- allelin g ajjenin Tliet allelin g ajjenin u Ωew ba rin imfattrin qamrilhom jisirqu l-vjolin ta Kilin mill-kaωin fin fin fin ta ÌuΩi l-miskin a jdoqquh ta t il-gallarija mimlija iωimin, peprin u plattin bit-tin ta Charlene Darmanin mill-iklin li fi ftit snin se tag laq tmenin, imma l- allelin, kienu wisq reqdin u l-ba rin kienu wisq mitluqin u la serqu l-vjolin la daqqu l Charlene g ax x wa da din sarilhom il- in! Pa na 30 Ósejjes fil-kastell Lisa u Francesco, tewmin ta 9 snin, jg ixu ftit il bog od minn kastell qadim. Fil-kastell joqg od il-professur Mantell. Is-soltu add ma jersaq lejn dan il-kastell imma dan l-a ar raw karozza ejja u raw lil xi add die el. U minn mindu hemm xi add ie or mal-professur, Lisa u Francesco bdew jisimg u afna sejjes strambi: laned, u baned, jew bombi u trombi... G alhekk darba wa da jiddeçiedu li jmorru jinvestigaw. Tg id jirnexxilhom jid lu fil-kastell? U fuq kollox, tg id isiru jafu min hu dan il- abib il- did tal-professur Mantell? Taqsima 8: Djarji u orarji Pa na 32 Id-djarju tieg i (T axwix ta karti jitqallbu) Óa nara naqra x g andi llum g ax jien tg idx kemm ninsa ta. Dad-djarju xtratuli l-mamà ftit qabel ma bdejna skola. G ax ming ajru n awwad jien. Jekk ma niktibx kollox, ninsa nag mel il-hw tal-maths, tal-ingliω, tal-malti. Wara l-iskola tg idx kemm ikolli affarijiet jien u nkella Ωgur ninsiehom kollha. Ninsa mmur il-muωew, ninsa l-klarinett, ninsa mmur il-futbol e, nini nini, dak ma ninsieh qatt!

3 Pa na 36 Re a Seba ta Trevor Ûahra Ix-xemx telg et! Re a Seba! Oh xi lewwa! Xi pjaçir! Ilbes affef, I ri w erri Kul add donnu Irid itir! Missieri jlesti l-breakfast, Ommi tg addi l- wejje, Missieri jqajjem lil Bobby, Ommi tlesti l-lunch, Missieri jlibbes lil Bobby, Ommi tid ol tin asel, Bobby jpixxi ta tu, Missieri jitlag lu San Filep, Bobby jibda jwerωaq, Ommi trid taf x gara, Missieri biddillu l- arqa, Bobby jwerωaq aktar. Ommi to ro mill-banju, Missieri jid ol flokha! Isa, affu, mexxu, It-tmienja neqsin kwart, Óaffu f ie is-sema, G ax Ωgur se naslu tard! Jien kilt il-breakfast wa di, In silt U lbist U tlaqna lkoll in affu mhux bi ftit: Baqa biss wa du l-amorin ol-ga a, Igawdi x-xemx u s-sikta ta jum did. Ix-xemx telg et! Re a seba! Oh xi lewwa dan il-jum! Naqta nifsi f dit-tellieqa, Kull filg odu malli nqum!

4 Pa na 43 Is-Sibt kemm g andi x nag mel Aaa, is-sibt. Is-Sibt! Is-Sibt!!! Ma nafx int imma l- urnata tas-sibt tieg i mimlija daqs bajda. Nibda billi mmur id-drama. Nag mel mid-disg a sal-g axra. Fl-g axra mmur nixtri mal-mamà. Wara mmur mal-papà g and in-nannu. Noqg od ng inu fil- nien. Niekol mal-familja fis-sieg a. Imbag ad ng in lill-mamà ta sel il-platti. Jien noqg od nixxotta. Wara l-platti, nitilg u nonxru l- wejje. Imbag ad nie u lil Sheba dawra sal-bandli. Il-bandli niltaqa ma Sammy li wkoll idur dawra bil-kelba tieg u. G al xi l-erbg a ng in lill-papà fil-garaxx. NiΩbarazza, na sel il-karozza, inpo i l-affarijiet f posthom. Fis-sitta jkolli aptit noqg od nilg ab bil-kompjuter. Imma x tilg ab? Dak il- in iddoqq il-qanpiena. Ti i n-nanna u no or u xi passi ata mag ha, jew inkella naraw xi film. Imbag ad immorru nieklu u fi tmiem il- urnata tista tobsor kif inkun! G ajjien mejjet. Taqsima 9: L-isports Pa na 49 It-tifla li emma l-kupuni Jiena n emma l-kupuni tan-nies li jag mlu l-isport. Dawn insibhom maç-çikkulata. Kull kupun ikollu ritratt u afna informazzjoni dwar xi add famuω, b al fejn twieled u meta. Daqqa dwar xi add li jilg ab it-tennis b al Serena Williams, daqqa dwar xi add li jilg ab il-futbol b al Michael Mifsud B kollox di à g andi g oxrin, u l-iktar kupun li tog obni hu ta Suzanne Buttigieg il- innasta g ax jien la nikber irrid insir b alha. Pa na 56 Il-passju Uuu kemm konna nilag bu passju fi Ωmieni! G ax biex taqbad tilg ab? Taqbad ebla, tpin i disa kaxxi mal-art, tikteb in-numri minn wie ed sa disg a, u tibda hux? L-ewwel titfa l- ebla u trid tara li ti ik fin-numru t-tajjeb. Jekk ti i fuq il-linja jew fuq xi numru ie or, ma tg oddx! Imbag ad tibda taqbeω sa ma tasal san-numru disa u lura, u trid tara li ma tirfisx il-kaxxa fejn hemm il- ebla jew li taqa. Trid tibqa g addejja sakemm iddur in-numri kollha. U min jispiçça l-ewwel jirba hux! Dejjem jien kont nirba mela a na çajt? Pa na 57 Pizzi pizzi kanna Pizzi pizzi kanna Dolorers ta Sant Anna Sant Anna tal-morina Tini biçça pellegrina Mag ref tal-fidda

5 Bandieri tal- arir Noli kannoli Insara qaddisin. IΩ-ΩunΩana ddur iddur IΩ-ΩunΩana ddur iddur Fuq il-bejt tal-kaççatur Meta tasal ta t il-mina Tag mel Ûinn, Ûann, Ûunn! Taqsima 10: L-ambjent ta madwari Pa na 70 Il-vja tar-riçikla Ta kuljum no or u borωa skart quddiem il-bieb. Ìieli tkun sewda. Ìieli tkun adra jew griωa. Ìieli mmorru narmuh fl-iskips fit-tarf tar-ra al. Il-borΩa li n allu wara l-bieb ji borha trakk taω-ωibel. Hemm postijiet fejn ji bruh filg odu u hemm ir ula fejn ji bruh filg axija. Imbag ad l-iskart ji i sseparat. Il-karti jitfg uhom g alihom. Il-landa u l-plastik ukoll. Xi materjali jer g u jintuωaw. Hemm skart li ma jer ax jintuωa. Dan jintrema f postijiet apposta. Pa na 71 Kemm taf tissepara? A na nie du sieb l-ambjent kemm nifil u. Il- wejje flok narmuhom, nag tuhom lit-tfal tal-istitut jew it-tfal immigranti. U meta jifdal l-ikel nieklu minnu l-g ada u mhux naqbdu u narmuh. Sa ftit tas-snin ilu, l-iskart kollu kien jintrema f borωa wa da: il-borωa s-sewda. Sew jekk ikunu fliexken tal- ie jew tal-plastik, bottijiet tal-landa jew biççiet tad-drapp, kif ukoll karti, kartun u fdalijiet tal-ikel. Imbag ad ji i t-trakk taω- Ωibel ji bor il-boroω is-suwed minn wara l-bieb tan-nies u jo odhom f post fejn jintremew il-boroω is-suwed. Imma maω-ωmien, bdejna nisseparaw l-iskart sabiex ftit minnu jkun jista jer a jintuωa. Il-fdalijiet tal-ikel narmuhom fil-borωa l-bajda. Din il-borωa tintuωa g all-iskart organiku. Fiha narmu wkoll Ωerrieg a, ikel nej, qxur, amrija, boroω tat-te, axix, u ikel tal-annimali. Il-karti, il-plastik, il-kartun u l-materjali tal-landa narmuhom fil-borωa griωa jew adra. Din no or uha darba f img a. Daqqa t-tlieta u daqqa l-ìimg a. Fil-kaxxa mhux l-ewwel darba li sibna lil Mixu l-qattus rieqed, imma malajr ingerrxuh minn hemm, biex inpo u l-flixkien tal- ie. Fir-ra al tieg i il- ie jin abar darba f xahar. Il-borΩa s-sewda nuωawha biss g all-kumplament. Bin-naqra ta kul add l- ambjent inωommuh pinna!

6 Pa na 72 Das-sajf se mmur fuq vapur kbir fil-mediterran. Se nkunu familja s i a: jien, il- enituri, uti, in-nanniet, iz-zijiet. Kul add f daqqa. Na seb se n ennuh vapur! Imbag ad, meta ni u lura, se ng in lill-papà biex inbajdu d-dar. Se nibda mmur ng um mal-ku ini kull nhar ta Sibt u Óadd. Se niekol afna frott tas-sajf b ad-dullieg u l-bettie. Tg idx kif jinωilli g asel. Forsi naqra ftit u nikteb ftit. Le, mhux vera, qed niççajta. Se naqra ktieb fil- img a. Hekk qaltilna nag mlu Miss Sandra. U jien dejjem nobdiha lill-miss. Se nωomm djarju wkoll u nikteb fih dak kollu li nag mel. Imbag ad meta ner a nibda skola se nurih lill-g alliema l- dida.