Smig Tikka Malti 3a. Taqsima 1: Min Jien? Fejn noqg od? Taqsima 2: L-iskola

Transcript

1 Smig Tikka Malti 3a Testi tal-podcasts li jinsabu fuq Taqsima 1: Min Jien? Fejn noqg od? Pa na 7 Bon u. G adni nqum. X raqda dik! B alissa Ωgur qed tg id f qalbek, din min hi? U din fejn toqg od? G andek ra un. Óa ng idlek min jien. Jiena Bettina Brown. G andi tmien snin. Twila ftit mhux aωin. Xag ri isfar u m ieg ed: la lixx u lanqas nokkli. G ajnejja kannella çari. Ma noqg odx f post wie ed g ax il-karavan id-dar tieg i. Hemm jien u l-familja: il-mamà, il -papà u o ti Petra ta sitt snin. Petra naqra iqsar minni, g andha xag arha isfar, im ieg ed b al tieg i u g ajnejha kannella skuri. Fil -karavan g andna kçina fejn insajru, mejda u erba si ijiet. F rokna tal-karavan hemm sodda g alija u g al Petra u f parti o ra hemm sodda o ra g all- mamà u l -papà. Jien in obb inpin i fuq il-mejda tal-kçina jew naqra xi ktieb fuq is-sufan. In obb ukoll afna s- somom li jag tini na dem il-papà. A na dejjem nivvja aw. Daqqa nkunu g al ftit Ωmien fil -kampanja u daqqa nkunu dejn il -ba ar. G andi ftit bieb li jg ixu f karavan b al tag na u afna drabi nivvja aw flimkien. Jekk trid, xi darba nistiednek ti i g andi. B alissa qeg din fil -kampanja. Xi tg id? Pa na 15 Ìulinu l - urdien Ej! Jiena Ìulinu l - urdien. Tag rafni g ax griω bi mnie ri, denbi, idejja u saqajja roωa. G andi g axar snin u noqg od o toqba fid-dar il-kbira li hemm fil-kantuniera. In obb afna l- obon u ç- çirasa. Meta ma nkunx qed niekol, inkun qed na dem. Eee, jien tg idx kemm jien bieωel! In obb innaddaf fejn noqg od u nie u sieb id- dar. Ilbiera kelli x nag mel aktar mis-soltu imma. Waslet kamra tas- sodda dida bis- sodda kbira daqs trakk, bil-gwardarobba minn ajt sa ajt, skrivanija bis- si u komdu u komodina fina. Fuq il-komodina po ejt ir-radju u ftit kotba. Il- kxaxen tal- gradenza mlejthom bil- wejje u x-xugamani kollha kuluri. G amilt ukoll it-tapit l -a mar fin-nofs tal-kamra. E, sa filg axija kont g ajjien mejjet. Taqsima 2: L-iskola Pa na 20 Óar a ma tal-iskola F Malta g al afna Ωmien kellna Gran Mastru. Il -Gran Mastru kien jikkmanda kollox. Kien jg ix f palazz kbir fil -Belt Valletta. Dan li qed tara fl -istampa huwa l-palazz tal- Gran Mastru. Tant hu kbir li tintilef fih. Hemm afna swali enormi bi twieqi kbar u madum ikkulurit. Hemm ukoll pitturi sbie u g amara antika. Ma jonqsux il -kurituri twal mimlija suldati tal- adid dejjem g assa. F dan il-palazz kollox ileqq daqs ilkristall. Illum hemm it-tfal tal-iskola primarja ta Ra al Ìdid. Il- gwida qed tg idilhom afna affarijiet fuq il -palazz. It- tfal kollha kurjuωi. Inti ieli mort il-palazz?

2 Pa na 29 Il- abiba tieg i Katrinska L- ikbar abiba ta Nora kienet Katrinska. Kienu ilhom skola flimkien mill-kinder. Dejjem ma xulxin. Dejjem fl-istess bank. Imma jum fost l-o rajn, Katrinska qalet lil Nora li l- familja tag ha se tmur lura f pajjiωha li kien is -Serbja. Il-bniet iddispjaçihom afna li kienu se jinfirdu. Fl-a ar jum tag ha tal- iskola, Katrinska adet lil Nora ors taç -çarrut b isimha fuqu. U Nora tatha djarju lil Katrinska. L -g ada Katrinska kienet qieg da fuq l -ajruplan u Nora kienet we edha fil-klassi. Imma ftit tal-jiem wara, l-g alliema g enet lil Nora biex tkellem lil Katrinska permezz tal-internet. U tg idx kemm paçpçu! L- g ada Nora qag det tisma l -muωika li bag titilha Katrinska mis-serbja. Taqsima 3: L-annimali s abna Pa na 32 Fis-santwarju tal-annimali Bon u! Karmenu jien. Jien ma na dimx g ax jien pensjonant, imma kuljum ni i nag mel xi xog ol volontarju fis -santwarju tal-annimali. Ikun hawn afna xi jsir. Irrid na sel l -annimali, innaddaf fejn joqog du, nixtri l- ikel, nag tihom x jieklu, nilg ab mag hom u insomma, nag mel dak li jinqala. Ji u wkoll afna tfal tal- iskola u jien noqg od indawwarhom mal-post u nispjegalhom xi jsir. B alissa g andna afna klieb u qtates. Fihom g adma! In-nies jibag tulna afna flus, ikel u çraret. Jien nie u gost afna meta ti i familja biex tag Ωel kelb jew qattus u tie du d-dar mag ha. Anki jekk mag na ma jkunux imdejqin. Ara ej Krispin. Dan il -qattus in obbu wisq. Sibtu fit-triq kien g adu fer u kienet laqtitu karozza. Ìibtu hawn mill-ewwel u adna siebu sew. Issa tg idx kemm sar qattus sabi u nebbiexi! Mjaw Xi trid eh? Titfissed hux trid? Óalli g alik int. Ara, a noqg od infissdu ftit. G al hemm jien! Pa na 40 Din hija g alqa. Fiha Ωew si riet kbar b zokk kannella u l -weraq odor. Fiha wkoll afna fjuri. Ftit minnhom sofor, o rajn bojod u hemm wa da amra. Iii, qed tisimg uha? Zzzzzzz Hemm araha n-na la. Po iet fuq il-fjura l- amra. Pa na 41 Dakinhar li arab Kejlu Min hu Kejlu? Kejlu l -amorin tg idx kemm kien jg anni bil -qalb. Meta jg anni l -kuluri tieg u kienu jisbie u. L-oran jo jsir aktar oran jo u l-isfar isir aktar isfar. Sam u Kylie dejjem kienu jag tuh jiekol u jixrob u minn Ωmien g al Ωmien kienu jnaddfulu l- ga a wkoll. G alhekk Kejlu kien amorin kuntent. Fejn joqg od? Kejlu kellu ga a kbira fejn joqg od. Fiha kellu mera u kien viçin il -gallarija g all -arja.

3 Kellu wkoll bieqja Ωg ira g all-ilma u bieqja Ωg ira o ra g all-iskalora. Din il -ga a kienet ol-kçina. U l -kçina ta Sam u Kylie qieg da isfel fid-dar tag hom il -Mosta. X ara? Issa darba wa da ara li missier Sam u Kylie, meta mar biex jag tih jiekol, nesa l-ga a miftu a. Kif ra l -ga a miftu a Kejlu tar il barra. Min jaf x aseb dak il- in? Anke l - bieb tal- gallarija kien miftu u Kejlu arab. Malli t-tfal ew lura mill- iskola u ma rawx lil Kejlu fil -ga a bkew mhux aωin. Waranofsinhar ar u jduru biex jaraw jekk isibuhx g ax miskin min jaf kemm kien imbeωωa Kejlu wa du. Wa lu wkoll karti b ritratt tieg u u bl- indirizz tad -dar tag hom biex jekk xi add isibu ikun jaf ta min hu. Talli jo duhulhom kienu se jag tuh mitt ewro! Filg axija abbat il-bieb. Kien Tommy, il - - ar. Kellu ga a f idu u fiha kien hemm Ωew amorini. Na seb dan Kejlu tag kom, qalilhom. Ìie dejn Wendy tieg i u g edt, dan Ωgur arab lil xi add, ja mqareb li hu. Imbag ad fta tlu l-bieba u da al dejha. Pa na 44 Il-Merill ta Alfred C. Sant Mag ruf g all-g ana tieg u Li tidwi fuq l-irdum, Mill-weraq jibni bejta F g oljiet fuq il-bastjun. Sidru ta lewn ka lani Ìwen ajh kulur iç-çomb. Kull min hu Malti b ali B g oωω o qalbu jωomm. Kull filg odu jqum ikanta. G asfuq Ωg ir li jbejjet f Malta. Kif jisba le nu jsemma Li jg axxaq il-widien, U jtir mas-seba sema Jitpaxxa bil- olqien. Irid ifittex l-ikel Ma jmurx g and tal- anut, IΩda jmur g and il-bidwi Je ilsu minn skoss dud. Kull filg odu jqum ikanta. G asfuq Ωg ir li jbejjet f Malta.

4 G alkemm il-li i t arsu Minn xi kiefer traditur, Mhux darba jew tnejn smajna B xi nassab jew kaççatur Jixxabtu, jie du l-bejta Jisirqu ç-çkejkna frie, Dan ag ar minn vandaliωmu Li jien afna kontrih. Kull filg odu jqum ikanta. G asfuq Ωg ir li jbejjet f Malta. Taqsima 4: Dawra mad-dinja Pa na 46 Il- uta! Hemm uta f nofs ta ba ar. Óalq il - uta qisu miftu. Min jaf x se tiekol? Ara ftit x tie u gost fl-ilma ba ar! Jismu l-ba ar Mediterran. Imma din il- uta mhux tal -ikel! Leee, din il- uta hija blata kbira u fuqha hemm in-nies. Hemm ukoll djar, karozzi, wienet, lukandi, libreriji, ristoranti, g elieqi, teatri, fabbriki u skejjel. Biex tasal mill- alq sad-denb iddum inqas minn sieg a. Jekk ma ssibx traffiku! Jien noqg od kwaωi f Ωaqq il- uta il-mosta! Biex tmur f pajjiω ie or trid taqbad vapur jew ajruplan. Taf liema hu wie ed mill eqreb pajjiωi? L-Italja. Pa na 52 Sa Spanja Tasha: Albert! Albert! Ejja g inni... Albert: Haw xi trid? Tasha: Ejja g inni nippakkja... Albert: Imma jien irrid nippakkja wkoll... Tasha: G idli kemm se ib wejje imqar... Albert: Jien se n ib qalziet pulit, qalziet ta kuljum, jeans u xi erba flokkijiet. Hekk qalli l -papà nsomma. Tasha: U xorz, kappell u xuguman? Albert: Óeqq mela. Dawk ukoll. Tasha: Jien irrid na seb g al -libsa mela. Albert: Ag mel inti... e, tinsiex il-passaport! G ax ma mmorru mkien.

5 Pa na 54 Ìej bid-dg ajsa jew bil-gondola! Malta mdawra bl- ilma ba ar u Venezja mibnija fuq l-ilma. Kemm f Malta kif ukoll f Venezja nistg u mmorru minn na a g al o ra fuq l- ilma. F Malta nuωaw id- dg ajsa u f Venezja nuωaw il -gondola. Dawra bil -gondola ddum xi 40 minuta imma biex taqsam mill -Birgu g all -Belt iddum xi 20 minuta. It -turisti j obbuhom afna dawn it-tip ta dawriet, kemm f Malta kif ukoll f Venezja. La d-dg ajsa f Malta u lanqas il-gondola f Venezja m g adhom jintuωaw wisq min-nies tal -lokal. F Malta kul add juωa l-karozza u f Venezja l -vapurett. Pa na 56 Il-Banda ta Joe Fri ieri, bil-muωika ta Charles Camilleri Tkanta Miriam Cauchi Il-banda g addejja papparappa, Il-kurunetti peppereppe, Il-klarinetti fuq quddiem, Pipp - pirippi, Parapppa, perepperepeppe. Illejla Il-festa tag na Kemm hawn sabi papparapappa, Illejla Ejja dejja U nibqg u hawn sa jg addi l-lejl. Ara fejn sejjer papparapappa, Mela fis-sakra pepperepeppe, Tg addix minn hawn, tg addix minn hemm, Pippi-pirippi, U nibqg u hawn sa jg addi l-lejl Sa jg addi l-lejl, Sa jg addi l-lejl. Irfistli l-kallu, papparapappa, Ma nistax nimxi, pepperepeppe, Kemm int qanω a, tg a ibhiex, Pippi-pirippi, U nibqg u hawn sa jg addi l-lejl Sa jg addi l-lejl, Sa jg addi l-lejl.

6 Taqsima 5: Óaddiema differenti Pa na 60 In-nani u l-iskarpan Jien Ìe u ija Ìu. A na Ω-Ωew nani li morna ng inu l-iskarpan. U issa se ng idilkom l-istorja kif nafuha a na. A na xog olna ng inu n-nies fil-bωonn. Na dmu ljieli s a. Nag mlu minn kollox. Hux vera Ìu? Uuuuu allini g ax g ajjien issa. Óeqq g ax ovvja, tag mel lejl ta dem, imbag ad tkun trid torqod hux hekk? Imma jien xorta rrid ng idilkom fuq l-iskarpan. Ma kellux flus biex jg ix iktar. Allura ma tg inux? Bdejna mmorru billejl, waqt li jkun rieqed u n itulu Ω-Ωraben. Eee u a na ninqalg u g al kollox. Tg idx kemm nafu n itu i. Imbag ad meta beda jbig hom u jaqla l-flus ma baqax fqir hux. Mhux ovvja Ìe! Insomma mbag ad darba wa da morna biex in itu b as-soltu u rajna l- wejje imdendlin u Ω-Ωarbun çkejken kollox bid-daqs tag na. U a na, meta xi add i allilna rigal ikun ifisser li issa m g adx g andu bωonna iktar. Allura biddilna l- wejje qodma li kellna, ilbisna Ω-Ωarbun did li g amlilna l-iskarpan u tlaqna ng inu lil xi add ie or. Pa na 63 Filg odu Kmieni ta John B. Dougall Jisba il-jum bid-dawl isfar tax-xemx miω-ωerniq li ie j abbar il-jum. Nog rok g ajnejja u nitmattar xi ftit. No ro mill-friex. Nilbes xi lbies. Waqt li nittewweb intappan il- ie. Nifta it-tieqa li g andi fil-kamra tas-sodda u nittawwal fit-triq. Nara t-triq vojta timtela bin-nies. Min a g ax-xog ol. Min g all-quddies. Min sejjer jixtri u min di à ie. Tal-Óaxix jg ajjat u jqajjem in-nies. (Óaxix!) Tal-Óalib fliexken içekçku l xulxin. (Óalib!) Tal- ut ejjin, tal- obω qassam u mar. (Óajjin!) Kemm tie u gost to ro kmieni mid-dar! Tal- ut ejjin jg ajtu b an ra daqsiex li l- ut l g andhom illum g adu aj. Serbut ta qtates fil-post jistennew. Vopi w Sawrell. Tunna i w Tumbrell. G adhom ajjin il-klamari w l-qarnit. Tal-Óaxix jg ajjat u jqajjem in-nies. (Óaxix!) Tal-Óalib fliexken içekçku l xulxin. (Óalib!) Tal- ut ejjin, tal- obω qassam u mar. (Óajjin!) Kemm tie u gost to ro kmieni mid-dar!

7 Tal- obω ie tard u bil- enn nesa j alli ratlejn lil Gerit tal- addied. Din wara ftit xirfet rasha mill-bieb. X kien g ad ma iex? Jew ie, u mar? Ûgur in arqulu, g ax tg idx kemm hu mar! Tal-Óaxix jg ajjat u jqajjem in-nies. (Óaxix!) Tal-Óalib fliexken içekçku l xulxin. (Óalib!) Tal- ut ejjin, tal- obω qassam u mar. (Óajjin!) Kemm tie u gost to ro kmieni mid-dar! Pa na 67 Kul add jistenna g and il-veterinarju! Illami kemm hemm nies jistennew! Kollha jridu lill-veterinarju. Min g andu w ig xi mkien u min xi mkien ie or. IΩ-Ωiemel we a siequ, il- eru ma jridx jiekol, l-g asfur qed jag mel f qalbu g ax mititlu l-g asfura u l-qattus g andu infezzjoni f g ajnu. Imma xorta qed i ares lejn il-qattusa! Dak kif se jil aq jara lil kul add il-veterinarju? Pa na 69 Ilbiera kelli afna x nag mel. Jiena Kevin il-kuççier. Ji ifieri dak li jmexxi Ω-Ωiemel. Fost afna vja i li kelli, telg u mieg i Jake u n-nanna tieg u Melda. Meta n-nanna ta Jake kienet Ωg ira ma kinitx tuωa karozza jew mutur biex tmur iddur! Kienet tuωa karettun jew karozzin. B alm g andi jien! Il-karozzin kienu juωawh l-aktar in-nies li ma kellhomx afna flus. Dan kien ikun imqabbad maω-ωiemel u Ω-Ωiemel ji bed bissa a kollha tieg u! Eee, irid ikun b sa tu afna tafux, g ax idum g addej ftit mhux aωin. Daqqa l-belt, o ra l-imdina Lil Jake u n-nanna adthom dawra l-belt. Bdejna mill-barrakka ta Fuq u rajna l-kastilja, inωilna minn Triq San Pawl, dorna fuq il-lemin g al Triq San Kristofru u waqafna ftit il-barrakka t isfel. Imbag ad dorna minn Triq il-mediterran biex naraw Dar il-mediterran. Wara bqajna sejrin lejn Forti Sant Iermu u minn hemm adna d-dawra mas-swar minn Triq Marsamxett. D alna lura l-belt minn Triq San Mark u dorna fuq ix-xellug g al Triq l-ifran. Wara ftit dorna g al Triq San Kristofru fuq il-lemin u minn hemm qbadna Triq ir-repubblika fejn waqafna ftit Pjazza San Ìor quddiem il-palazz tal-gran Mastru. X dawra dik ej. Inti ieli rkibt karozzin? Pa na 72 Issa fejn g amiltu l-martell? Meta nkun se nirreçta, ikolli afna eççitament. Jien na dem ta attur! Eçitanti hux? Veru veru. Nista nag milha ta afna nies. Ara, ieli kont re, darb o ra qaddej ni ri bil-gabarrè, u darb o ra kummidjant, u ieli kont kantant g amiltha ta perit, ta qassis, ta spiωjar, kunduttur, kok u darba kont furnar. Ta kollox ikolli nag milha fuq il-palk. Imma dan ix-xog ol jog obni afna. Fil- ranet meta ma nkunx fuq il-palk, nipprattika g al sig at twal afna. Imma b al-lum inqum, mhux kmieni afna, u nag mel irja twila, nie u kolazzjon tajjeb imma mhux kbir wisq. Imbag ad wara nag mel ftit prattika tal-vuçi. Trid tismag ni g addej nonfo innifs il ewwa u l barra forsi xi darba nurik. U mbag ad ni i t-teatru, ner a nag ti daqqa t g ajn l-iskritt, nara li l- wejje f posthom u ma jdumux ma jibdew jiωbg uli wiççi. B al-lum se nkun ma istrat bejnietna anke parrokka se jlibbsuli. Óadd mhu se jag rafni, issa tara!