Differentiation Parathyroid Carcinomas of Sonography between Benign Parathyroid Adenomas and Malignant Eleni Konstantatou Serena Baroncini Paul S.Sidhu King s College London, Department of Radiology, King s College Hospital, london United Kingdom Translated by: Eleni Konstantatou, MSc, Resident in Radiology, University Hospital of Patras, Greece Honorary Observer in Radiology Department, King s College Hospital, London, United Kingdom Τπερηχογραφικά διαγνωστικά κριτήρια μεταξύ καλόηθους αδενώματος του παραθυροειδούς αδένα και κακοήθους καρκινώματος του παραθυροειδούς. Εισαγωγή Ο παραθυροειδής αδένας δεν απεικονίζεται φυσιολογικά κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο. Η ανάδειξη υποηχογενούς ωοειδούς ή στρόγγυλου σχηματισμού, οπισθίως του θυρεοειδούς αδένα και στην ανατομική θέση που φυσιολογικά εντοπίζεται ο παραθυροειδής αδένας, θα πρέπει να εγείρει την υποψία παθολογίας αυτού. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος δύναται να επιτρέψει το διαχωρισμό μεταξύ καλοήθους αδενώματος του παραθυρεοειδούς και καρκινώματος αυτού. Σο καρκίνωμα του παραθυροειδούς αδένα είναι σπανιο (1036 περιπτώσεις καταγεγραμένες στη βιβλιογραφία), ενώ τα αδενώματα του παραθυροειδούς είναι πιο συχνά (δια βίου επίπτωση 0.5-4 ανά 1000 ασθενείς). Η προεγχειρητική διάγνωση στην περίπτωση του καρκινώματος του παραθυροειδούς είναι σημαντική, καθώς αλλάζει ριζικά το πλάνο του χειρουργείου, οδηγεί σε εκτεταμένο καθαρισμό από το πρώτο χειρουργείο, βελτιώνοντας έτσι την πρόγνωση.
Έχουν διαμορφωθεί συνδυασμένα υπερηχογραφικά κριτήρια, βασιζόμενα στην υπάρχουσα βιβλιογραφία, για την προεγχειρητική διάγνωση του καρκινώματος του παραθυροειδούς αδένα. Σα υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά ενός πιθανού καρκινώματος του παραθυροειδούς παρατίθενται ως εξής: 1. Μετρήσεις σε τρεις διαστάσεις, η μεγαλύτερη λαμβάνεται ως η μέγιστη διάμετρος: >15mm είναι ενδεικτικό κακοήθειας. 2. To έγχρωμο Doppler αποκαλύπτει ακανόνιστη αγγείωση πέριξ ή εντός της αλλοίωσης το μοτίβο αγγείωσης μοιάζει με αυτό σε άλλες κακοήθειες. 3. Χαρακτηριστικά στο B-mode: a. Τπερηχογενή στοιχεία εντός της αλλοίωσης (αποτιτανώσεις). b. Κυστική εκφυλιση c. Μεταβολή σχήματος (από ωοειδές σε στρόγγυλο) d. Διήθηση των πέριξ ιστών e. Ετερογένεια f. Πάχυνση κάψας που περιβάλλει την αλλοίωση Δεν υπάρχει ανώτατο όριο στις μετρήσεις, το οποίο να υποδεικνύει ότι μια αλλοίωση είναι κακοήθης με τις αλλοιώσεις <15 mm σπάνια να αποδεικνύονται κακοήθεις (μόνο 6 στην παγκόσμια βιβλιογραφία). Σα καρκινώματα του παραθυρεοειδούς αδένα συνήθως είναι στρογγυλά ή/και ακανόνιστου σχήματος με ανώμαλα όρια. Επίσης είναι σκληρά κατά τη συμπίεση, χαρακτηριστικό το οποίο μπορεί να εκμεταλλευτεί στο μέλλον η ελαστογραφία. Η διήθηση των γύρω ιστών στον καρκίνο του παραθυροειδούς μπορεί να απεικονίζεται ως μια παχυσμένη κάψα. Η ετερογένεια της δομής της αλλοίωσης αποτελεί το πιο συχνό εύρημα σε περίπτωση κακοήθειας, ενώ τα αγγεία συνήθως διατάσσονται ακτινωτά χωρίς να υπάρχει σαφές τροφοφόρο αγγείο. Οι αποτιτανώσεις στα αδενώματα του παραθυροειδούς αδένα είναι σπάνιες εκτός από την περίπτωση του δευτεροπαθούς υπερθυρεοειδισμού. Σα αδενώματα σε αντίθεση με τα καρκινώματα είναι ωοειδή με το λόγο εγκάρσιου/επιμηκη άξονα <0.5 και αναδεικνύουν διάχυτη αγγείωση.
τις περιπτώσεις που τα υπερηχογραφικά ευρήματα είναι μη διαγνωστικά, επιβάλλεται η κυτταρολογική μελέτη από δείγμα ιστούν σε συνδυασμό με τον ορμονικό εργαστηριακό έλεγχο (σημαντικά αυξημένοι στο καρκίνωμα). τη συνέχεια παρουσιάζονται τρία περιστατικά αδενώματος (με τυπική και άτυπη εικόνα) και ένα καρκίνωμα του παραθυροειδούς, με χαρακτηριστικά όπως αναφέρθηκαν ανωτέρω, που στηρίζουν την πιθανότητα χρήσης των υπερηχογραφικών χαρακτηριστικών για προεγχειρητική διάγνωση. ΠΕΡΙΠΣΩΗ 1 : ΣΤΠΙΚΟ ΑΔΕΝΩΜΑ ΠΑΡΑΘΤΡΟΕΙΔΟΤ Άνδρας 56 ετών, σε τυχαίο έλεγχο εμφανίζει αυξημένα επίπεδα ασβεστίου(2.77mmol/l) και αυξημένα επίπεδα παραθορμόνης (phpt) ~125ng/l, και κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο αναγνωρίσθηκε αδένωμα του παραθυροειδούς στο κατώτερο τμήμα του ΑΡ λοβού του θυροειδούς αδένα (η πιο συχνή εντόπιση με τον υπερηχογραφικό έλεγχο). Η αλλοίωση εξαιρέθηκε χειρουργικά και ταυτοποιθήκε και ιστολογικά η ύπαρξη αδενώματος του παραθυροειδούς. ΕΙΚΟΝΑ 1 ε αυτήν την επιμήκη διατομή, ελέγχεται αλλοίωση ωοειδούς σχήματος στο κατώτερο τμήμα του ΑΡ λοβού του θυροειδούς αδένα. Η κάψα δεν είναι ακανόνιστη ή παχυσμένη (βέλη), και στο έγρωμο Doppler παρατηρείται έντονη περιφερική και εσωτερική αγγείωση. Σα ανωτέρω χαρακτηριστικά συνθέτουν ένα τυπικό αδένωμα του παραθυροειδούς. ΠΕΡΠΣΩΗ 2 : ΚΤΣΙΚΟ ΑΔΕΝΩΜΑ ΠΑΡΑΘΤΡΟΕΙΔΟΤ Άνδρας 31 ετών υποβλήθηκε σε υπερηχογραφικό έλεγχο της τραχηλικής χώρας λόγω αυξημένων επιπέδων phpt, ασβεστίου και χαμηλών επιπέδων Βιταμίνης D. Κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο διαπιστώθηκε συμπαγής/κυστική αλλοίωση διαστάσεων 20χ13χ15 χιλ κάτωθεν του κάτω χείλους του ΑΡ λοβού του θυροειδούς αδένα, πρωτίστως αποδιδόμενο σε ευμέγεθες αδένωμα του παραθυροειδούς. Ο θυροειδής αδένας είχε φυσιολογικές διαστάσεις και ηχομορφολογία. Ο ασθενής υποβλήθηκε σε
σε ολική en block χειρουργική εξαίρεση του παραθυροειδούς καθώς και του ΑΡ λοβού του θυροειδούς αδένα. Σο χειρουργικό παρασκεύασμα εστάλη για παθολογοανατομική ανάλυση, όπου ταυτοποιήθηκε η ύπαρξη αδενώματος του παραθυροειδούς. ΕΙΚΟΝΑ 2 Μερικώς κυστικό (κεφαλές βελών) αδένωμα του παραθυροειδούς (βέλη) διαστάσεων 20 χιλ, χωρίς εστίες αποτιτάνωσης, χωρίς διήθηση των πέριξ ιστών ή παχυσμένη κάψα. Σο μέγεθος και τα αυξημένα επίπεδα της παραθορμόνης επεβαλαν τη ριζική χειρουργική επέμβαση. ΠΕΡΙΣΑΣΙΚΟ 3: ΕΤΜΕΓΕΘΕ ΑΣΤΠΟ ΑΔΕΝΩΜΑ ΠΑΡΑΘΤΡΟΕΙΔΟΤ Γυναίκα 48 ετών υποβλήθηκε σε υπερηχογράφημα τραχηλου με την υποψία αδενώματος του παραθυροειδούς. Η ασθενής ήταν υπο αγωγή με ασβέστιο και βιταμίνη D λόγω έλλειψης βιταμίνης D στο πλαίσιο νεοδιαγνωσθείσας Ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Κατά τον εργαστηριακό έλεγχο παρατηρήθηκαν αυξημένα επίπεδα ασβεστίου (2.90 mm/l) και phpt (83 ng/l). Ο υπερηχογραφικός έλεγχος ανέδειξε μία μερικώς κυστική στρόγγυλη αλλοίωση διαστάσεων 22χ21χ15, σαφώς αφοριζόμενη από το θυροειδή αδένα (ΔΕ), με χαρακτηριστικά όχι πλήρως συμβατά με ευμέγεθες αδένωμα του παραθυροειδούς. Η ιστολογική ανάλυση ταυτοποίησε την αλλοίωση ως αδένωμα. ΕΙΚΟΝΑ 3 Ευμεγέθες, μερικώς κυστικό αδένωμα του παραθυροειδούς (μακρύ βέλος) οπισθίως του ΔΕ λοβού του θυροειδούς αδένα, με φυσιολογική κάψα (μικρά βέλη), το οποίο ασκεί πίεση αλλά δε διηθεί το θυροειδή αδένα. ΠΕΡΙΣΑΣΙΚΟ 4: ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΣΟΤ ΠΑΡΑΘΤΡΟΕΙΔΟΤ Άνδρας 66 ετών προσήλθε για υπερηχογραφικό έλεγχο ψηλαφητής σκληρής αλλοίωσης στην ΑΡ πρόσθια τραχηλική χώρα. Από τον εργαστηριακό έλεγχο διαπιστώθηκαν αυξημένα επίπεδα ασβεστίου και phpt. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος ανέδειξε διόγκωση του ΑΡ κάτω παραθυροειδούς αδένα με διαστάσεις 25χ16 χιλ. Ο
αδένας ήταν υποηχογενής, χωρίς στοιχεία κυστικής εκφύλισης, με λοβωτή παρυφή και μοτίβο κακοήθους τύπου αγγείωσης.ο ασθενής υποβλήθηκε σε en block αφαίρεση του εν λόγω παραθυροειδούς και του ΑΡ λοβού του θυρεοειδούς αδένα. Η ιστολογική ανάλυση επιβεβαίωσε την ύπαρξη καρκινώματος του παραθυροειδούς. ΕΙΚΟΝΑ 4 Εγκάρσια διατομή στην ΑΡ τραχηλική χώρα στο επίπεδο της ψηλαφητής αλλοίωσης, όπου αναγνωρίζεται ο ευμεγέθης υπόηχος και παραθυροειδής αδένας (μακρύ βέλος) με ακανόνιστη μορφολογία. Κατά τον έλεγχο με το έγχρωμο Doppler αναδεικνύεται παθολογική αγγείωση (μικρό βέλος), μικρότερης έκτασης από αυτήν του αδενώματος. Σο κατώτερο τμήμα της κάψας (κεφαλή βέλους) είναι παχυσμένο και με ανώμαλα όρια. BIBLIOGRAPHY 1. Sidhu PS, Talat N, Patel P, Mulholland NJ, Schulte KM (2011) Ultrasound features of malignancy in the preoperative diagnosis of parathyroid cancer: a retrospective analysis of parathyroid tumours larger than 15 mm Eur Radiol (2011) 21:1865 1873 2. Talat N, Schulte K (2010) Clinical presentation, staging and long-term evolution of parathyroid cancer. Ann Surg Oncol 17:2156 2174 3. Robert JH, Trombetti A, Garcia A et al (2005) Primary hyperparathyroidism: can parathyroid carcinoma be anticipated on clinical and biochemical grounds? Report of nine cases and review of the literature. Ann Surg Oncol 12:526 532 4. Shelby H (2008) Age and sex-related incidence of primary hyperparathyroidism. World J Surg 32:800 35. 5. Hundahl SA, Fleming ID, Fremgen AM, Menck HR (1999) Two hundred eighty-six cases of parathyroid carcinoma treated in the U.S. between 1985 1995: a National Cancer Data Base Report. The American College of Surgeons Commission on Cancer and the American Cancer Society. Cancer 6. 86:538 544 7. Lee PK, Jarosek SL, Virnig BA et al (2007) Trends in the incidence and treatment of parathyroid cancer in the United States. Cancer 109:1736 1741 8. Oertli D, Udelsman R (2007) Surgery of the thyroid and parathyroid glands. Springer DeLellis RA (2005) Parathyroid carcinoma: an overview. Adv Anat Pathol 12:53 61 9. Randel SB, Gooding GA, Clark OH, Stein RM, Winkler B. Parathyroid variants: US evaluation. Radiology 1987; 165: 191-194 10. Pacini F, Antonelli A, Lari R, Gasperini L,Bashieri L, Pinchera A. Unsuspected parathyroid cysts diagnosed by measurement of thyroglobulin and parathyroid hormone concentrations in fluid aspirates. Ann Intern Med 1985; 102:793 794
11. Lane MJ, Desser TS, Weigel RJ, Jeffrey RB. Use of color and power Doppler sonography to identify feeding arteries associated with parathyroid adenomas.