Κεφάλαιο 2 Στρατηγικά Πληροφοριακά Συστήµατα Ο στρατηγικός ρόλος των Πληροφοριακών Συστηµάτων ιοίκησης στην επιχείρηση Ευαγγελάτος Ανδρέας Εργαστήριο Πολυµέσων Επικοινωνίας
1. Εκπαιδευτικοί στόχοι του κεφαλαίου Μετά την ολοκλήρωση του παρόντος κεφαλαίου θα πρέπει: 1. Να αναγνωρίζετε τους 6 κύριους τύπους ΠΣ που υπάρχουν στους οργανισµούς. 2. Να είστε ικανοί να αναλύσετε το ρόλο κάθε τύπου ΠΣ. 3. Να µπορείτε να περιγράψετε τον τύπο καθενός ΠΣ που υποστηρίζει µια κύρια λειτουργία ενός οργανισµού. 4. Να µπορείτε να παρουσιάσετε και να χρησιµοποιήσετε το µοντέλο των ανταγωνιστικών δυνάµεων. 5. Να µπορείτε να παρουσιάσετε το µοντέλο της αλυσίδας της αξίας και να το χρησιµοποιήσετε για τον εντοπισµό ευκαιριών για την ανάπτυξη ΠΣ. 6. Να εξηγήσετε την δυσκολία διατήρησης των ΠΣ που λειτουργούν σε στρατηγικό επίπεδο. 7. Να µπορείτε να περιγράψετε πως ένας οργανισµός µπορεί να χρησιµοποιήσει ένα ΠΣ προκειµένου να βελτιώσει την λειτουργία του, ή τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που αυτός προσφέρει. 2
2.α. Τύποι ΠΣ σε ένα οργανισµό ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΜΑ Α ΠΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΙ ΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΜΕΣΟΥ ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΓΝΩΣΗΣ ΙΑΝΟΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΠΩΛΗΣΕΙΣ & ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΧΡΗΜΑΤΟ- ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΚΑΙ ΣΤΕΛΕΧΗ 1 ης ΓΡΑΜΜΗΣ 3
2.β. Τύποι ΠΣ σε ένα οργανισµό Συστήµατα υποστήριξης διοίκησης (ESS) Συστήµατα πληροφοριών διοίκησης (ΜΙS) Συστήµατα υποστήριξης αποφάσεων (DSS) Συστήµατα γνώσης (ΚWS) Συστήµατα γραφείου (DTS) Συστήµατα επεξεργασίας συναλλαγών (TPS) Συστήµατα στρατηγικού επιπέδου Πρόβλεψη τάσης πωλήσεων 5-ετίας ιαχείριση πωλήσεων Λειτουργικό πρόγραµµα 5-ετίας Έλεγχος αποθεµάτων Πρόβλεψη προϋπολογισµών 5-ετίας Συστήµατα διοικητικού επιπέδου Ανάλυση περιοχών Σταθµός εργασίας... Επεξεργασία κειµένου Ετήσιος προϋπολογισµός Προγραµµατισµός παραγωγής Σταθµός εργασίας... Ανάλυση κόστους Συστήµατα επιπέδου γνώσης Χρήση λογιστικών φύλλων Σταθµός εργασίας... Συστήµατα λειτουργικού επιπέδου Παρακολούθηση πελατολογίου Πωλήσεις & Μάρκετινγκ Προγραµµατισµός ηµέρας Παραγωγή Πρόβλεψη Κερδών Ανάλυση επενδύσεων Ανάλυση τιµολόγησης Σταθµός εργασίας... Προγραµµατισµός ανθρώπινου δυναµικού Μετακίνηση προσωπικού Ανάλυση κόστους συµβολαίων Σταθµός εργασίας... Χρήση... Χρήση... Χρήση... Ταµειακή διαχείριση ηµέρας Χρηµατοοικονοµικά Μισθοδοσία Λογιστήριο Αρχείο προσωπικού Ανθρώπινοι Πόροι Βλέπε Laudon & Laudon σελ.. 43 4
2.β. Τύποι ΠΣ σε ένα οργανισµό ΤΥΠΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ESS DSS MIS KWS DTS ΕΙΣΟ ΟΣ Συγκεντρωτικά δεδοµένα από εσωτερικά ή εξωτερικά συστήµατα. εδοµένα για ανάλυση και εισαγωγή σε συγκεκριµένα µοντέλα αποφάσεων. εδοµένα συναλλαγών, δεδοµένα µεγάλου όγκου, πρωτογενή δεδοµένα. Προσαρµογή δεδοµένων σε πρότυπα, βάσεις γνώσεις. Έγγραφα, χρονοδιαγράµµατα, κλπ. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ Γραφικές απεικονίσεις, προσοµοιώσεις, µοντελοποιήσεις αλληλεπιδράσεων. Προσοµοιώσεις, µοντελοποιήσεις αλληλεπιδράσεων. Απλά µοντέλα, αναλύσεις κατώτερου επιπέδου. Κατασκευή µοντέλων, προσοµοιώσεις. ιαχείριση εγγράφων, χρονοπρογραµµατισµός εργασιών, κλπ. ΕΞΟ ΟΣ Προβλέψεις τάσεων, εκτιµήσεις υποθέσεων εργασίας, κλπ. Εξειδικευµένες αναφορές, αναλύσεις σεναρίων αποφάσεων, κλπ. Συνοπτικές αναφορές, αναφορές αποκλίσεων από νόρµες, κλπ. Αποτελέσµατα µοντελοποιήσεων, γραφικά, κλπ. Έγγραφα, εσωτερικές και εξωτερικές αναφορές, κλπ. ΧΡΗΣΤΕΣ Ανώτερα και ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων. Σύµβουλοι ανωτάτων στελεχών, διευθυντές τοµέων, εξειδικευµένο προσωπικό. Μεσαία στελέχη, ειδικευµένοι εργαζόµενοι. Εξειδικευµένο προσωπικό, τεχνικά στελέχη και εργαζόµενοι. Υπάλληλοι γραφείου. TPS Λεπτοµερή δεδοµένα συναλλαγής Ταξινόµηση, κατάταξη, συγχώνευση, ενηµέρωση, κλπ. Αναλυτικές αναφορές, καταστάσεις, κλπ. Προϊστάµενοι, υπάλληλοι γραφείου. Βλέπε Laudon & Laudon σελ.. 44 5
3. Παραδείγµατα των πληροφοριακού συστήµατος ΤΥΠΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ESS DSS MIS KWS DTS TPS ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Σύστηµακαθορισµού 5-ετους πλάνου λειτουργίας. Σύστηµα αξιολόγησης των ανταγωνιστών σε 2-ετη βάση. Σύστηµα κοστολογικής ανάλυσης συµβολαίων προσωπικού. Σύστηµααξιολόγησηςαπόδοσηςυποκαταστηµάτων αλυσίδας Σύστηµακαθορισµού του ετήσιου προϋπολογισµού. Σύστηµα παρακολούθησης των πωλήσεων. Σύστηµα υποστήριξης τεχνικού υπαλλήλου (π.χ. στατικοί υπολογισµοί). Σύστηµα επιτραπέζιας τυπογραφίας (DTP). Σύστηµα οργάνωσης της παραγγελιοληψίας. Σύστηµα κοστολόγησης. Σύστηµα ελέγχου ποιότητας παραγωγής. Σύστηµα µηνιαίας µισθοδοσίας και πληρωµών Σύστηµα παρακολούθησης ηµερησίων εσόδων λιανοπωλικής επιχείρησης. Βλέπε Laudon & Laudon σελ.. 43-44 44 6
4. Σχέσεις µεταξύ των διαφόρων ΠΣ ΠΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Οι διάφοροι τύποι ΠΣ ενός οργανισµού παρουσιάζουν σηµαντικές αλληλοεξαρτήσεις µεταξύ τους. Αυτό που είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουµεείναιότιτα συστήµατα επεξεργασίας συναλλαγών (TPS), αποτελούν την κύρια πηγή πληροφόρησης των υπολοίπων συστηµάτων. Ενώ τα συστήµατα υποστήριξης της διοίκησης (ESS), αποτελούν την τελική κατάληξη της πληροφόρησης που έχει συγκεντρωθεί από τα διάφορα ΠΣ ενός οργανισµού. MIS KWS DTS ESS DSS TPS Βλέπε Laudon & Laudon σελ.. 48 7
5. Σχέσεις µεταξύ τριών TPS και ενός MIS Η ΣΧΕΣΗ TPS KAI MIS Στο παράδειγµαπου παρουσιάζεται 3 TPS εφοδιάζουν µετην απαιτούµενη πληροφόρηση ένα MIS, προκειµένου να δηµιουργήσει τις αναφορές αυτές µετην βοήθεια των οποίων τα στελέχη που έχουν πρόσβαση στο σύστηµα θα υλοποιήσουν τις λειτουργίες των πωλήσεων και του µάρκετινγκ. ORDER FILE TPS Order Processing System Materials Resource Planning System PRODUCTION MASTER FILE General Ledger System ACCOUNTING FILES SALES DATA UNIT PRODUCT COST PRODUCT CHANGE DATA EXPENSE DATA MIS FILES MIS MIS REPORTS MANAGERS Βλέπε Laudon & Laudon σελ.. 51 8
6. Το µοντέλο των ανταγωνιστικών δυνάµεων ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΩΝ ΥΝΑΜΕΩΝ Το µοντέλο παρουσιάστηκε από τον Porter (1980), και παρουσιάζει συνοπτικά τους κινδύνους που αντιµετωπίζει µια επιχείρηση. ΝΕΟ-ΕΙΣΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΠΕΛΑΤΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Ως ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα µιας επιχείρησης µεβάσητο ανωτέρω µοντέλο ονοµάζουµε την ενίσχυση της ικανότητας µιας επιχείρησης να αντιµετωπίζει τις ανωτέρω απειλές. ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ Βλέπε Laudon & Laudon σελ.. 56 9
6. Το µοντέλο των ανταγωνιστικών δυνάµεων ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΕΝΩΝ ΕΣΜΩΝ ΜΕ ΠΕΛΑΤΕΣ Σύστηµα παραγγελιών φαρµακευτικού υλικού για αποθήκη χωρίς απόθεµα της Baxter. Σύστηµα κράτησης θέσεων και αγοράς εισιτηρίου της Easy Jet. ΝΕΟ-ΕΙΣΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ / ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ TαΑΤΜτηςCitibank (διαφοροποίηση υπηρεσίας). Το σύστηµαπωλήσεωνκατά παραγγελία της Dell (διαφοροποίηση υπηρεσίας). ΠΕΛΑΤΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΕΝΩΝ ΕΣΜΩΝ ΜΕ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ Σύστηµα έκδοσης αεροπορικών εισιτηρίων της American Airlines. ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΕΣΤΙΑΣΜΕΝΗ ΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ Εντοπισµός των «πακέτων αγοράς» πελατών µέσω εργαλείων data mining και διαµόρφωση κατάλληλων προσφορών (διαφοροποίηση υπηρεσίας). Βλέπε Laudon & Laudon σελ.. 56 10
7. Μοντέλο της Αλυσίδας αξίας ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΗΣ ΑΛΥΣΙ ΑΣ ΑΞΙΑΣ Προκειµένου να εφαρµόσουµε το µοντέλο των ανταγωνιστικών δυνάµεων κατά την χάραξη στρατηγικής σε µια επιχείρηση, είναι χρήσιµο να εντοπίσουµε µέσω του µοντέλου της αλυσίδας αξίας τις επιχειρηµατικές λειτουργίες που θα µπορούσαν να υποστηριχτούν µε ΠΣ. Στη συνέχεια µε βάσητην λειτουργία που θα επιλεγεί να καθορίσουµε την ανταγωνιστική δύναµη πουθαεπιδιώξουµε να αντιµετωπίσουµε. Θα µπορούσαµε φυσικά να ενεργήσουµε και αντίστροφα στην περίπτωση που µια στρατηγική ανταγωνισµού µας υποδεικνύει λειτουργίες που πρέπει να υποστηρίξουµε. ΥΠΟ ΟΜΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Λογιστήριο, πάγια, διαχείριση υποδοµών (π.χ. στόλος οχηµάτων), κλπ. ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ Μισθοδοσία, σύστηµα ανταµοιβών, εκπαίδευση-κατάρτιση προσωπικού, παρακολούθηση παρουσιών-αδειών, κλπ. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Σχεδιασµός και ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών, εταιρικής διαχείριση γνώσης, κλπ. ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ Αγορές πρώτων υλών και υπηρεσιών, κλπ. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΙΣΕΡΧΟ- ΜΕΝΩΝ Αγορά και αποθήκευση πρώτων υλών, διανοµή πρώτων υλών, προγραµµατισµός νέων αγορών, κλπ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Σχεδιασµός και ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών, εταιρικής διαχείριση γνώσης, κλπ. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑ Ο- ΣΕΩΝ Αποστολή και παράδοση προϊόντων ή υπηρεσιών σε χονδρεµπόρους, λιανέ- µπορους, τελικούς καταναλωτές, κλπ. ΠΩΛΗΣΕΙΣ & ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Σχεδιασµός και ανάπτυξη πλάνων µάρκετινγκ, προώθηση, διαφήµιση, προσωπική πώληση, κλπ. ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ Επαφή και επικοινωνία µε τον πελάτη, καλλιέργεια πιστότητας για τους υπάρχοντες πελάτες, κλπ. Βλέπε Laudon & Laudon σελ.. 62 11
v. Απορίες - Ερωτήσεις ΑΠΟΡΙΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:?????? 12