Κοινωνική Οικονομία Συνεταιριστική Επιχειρηματικότητα Ενότητα 7: Αλληλασφαλιστικοί φορείς Δρ. Ανδρονίκη Καταραχιά Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τα βασικά στοιχεία των αλληλασφαλιστικών φορέων. 4
Περιεχόμενα ενότητας Ορισμοί αλληλασφαλιστικών φορέων. Κοινά χαρακτηριστικά αλληλασφαλιστικών φορέων. Βασικοί τύποι ταμείων αλληλασφάλισης στην Ευρώπη. Αλληλασφάλιση στην Ελλάδα. Αλληλασφαλιστικοί Συνεταιρισμοί στην Ελλάδα. 5
Αλληλασφαλιστικοί Φορείς Ορισμός Δεν υπάρχει κοινά αποδεκτός ορισμός. Ο ορισμός τους προκύπτει από τη νομοθεσία κάθε χώρας. Mutuals (αγγλικά), mutuelles (γαλλικά) «αμοιβαιότητα» ή «αμοιβαία βοήθεια». Mutual scheme «σύστημα αλληλασφάλισης». Τα ταμεία αλληλασφάλισης είναι εθελοντικές ομάδες φυσικών ή νομικών προσώπων σκοπός των οποίων είναι να ικανοποιούν τις ανάγκες των μελών τους και όχι να επιτυγχάνουν απόδοση των επενδύσεων αλλά να χρησιμοποιούν το πλεόνασμα των δραστηριοτήτων τους προς όφελος των μελών τους. 6
Κοινά χαρακτηριστικά Εθελοντική συμμετοχή φυσικών ή νομικών προσώπων. Αλληλεγγύη. Δεν έχουν μετοχική βάση αλλά τελούν υπό κοινή ιδιοκτησία. Συλλογικός τρόπος χρηματοδότησης. Απουσία διακρίσεων και ισότιμη πρόσβαση. 7
Βασικοί τύποι ταμείων αλληλασφάλισης στην Ευρώπη (1) Εταιρείες «αλληλοβοήθειας» ή «πρόνοιας για την υγεία»: Παρέχουν προνοιακή κάλυψη η οποία είναι επικουρική, συμπληρωματική ή ενσωματωμένη στα συστήματα υποχρεωτικής κοινωνικής προστασίας. Εταιρείες «αλληλασφάλισης»: μπορούν να καλύψουν κάθε είδος κινδύνου για την ιδιοκτησία και για τη ζωή. Σε ορισμένα κράτη μέλη, τα ταμεία αλληλασφάλισης μπορούν να παρέχουν υπηρεσίες και σε άλλους τομείς, όπως ο τομέας της στέγασης ή των πιστώσεων. Πηγή: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2013. 8
Βασικοί τύποι ταμείων αλληλασφάλισης στην Ευρώπη (2) Ανοικτοί: δεν βάζουν καταστατικά περιοριστικούς όρους στην εγγραφή μελών. Κλειστοί: θέτουν καταστατικά προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν τα μέλη, π.χ. Ταμείο Υγείας Προσωπικού Εθνικής Τράπεζας. 9
Μερίδιο Αγοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση Παρ όλo που δεν υφίστανται ταμεία αλληλασφάλισης σε όλα τα κράτη μέλη, το μερίδιο αγοράς του τομέα της αλληλασφάλισης στην EU25 αντιπροσωπεύει το 27 % (ποσό ασφαλίστρων 247 δισεκατομμύρια ευρώ το 2004). Το μερίδιο αγοράς των αλληλασφαλίσεων είναι ιδιαίτερα υψηλό στις ασφαλίσεις ζημιών, δεδομένου ότι ανέρχεται σε 39 % (ποσό ασφαλίστρων 106 δισεκατομμύρια ευρώ το 2004). Στις ασφαλίσεις ζωής, αντίστροφα, το μερίδιό τους στην αγορά είναι χαμηλότερο, ανερχόμενο σε 19 % (ποσό ασφαλίστρων 77 δισεκατομμύρια ευρώ το2004). Πηγή: Παπαστάμκος, 2013. 10
Αλληλασφάλιση στην Ελλάδα Οι οργανισμοί που ασκούν την αμοιβαία ασφάλιση ή αλληλασφάλιση, με αποκλειστικό σκοπό την αλληλασφάλιση των μελών τους υπάγονται στην εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδας. Οι αλληλασφαλιστικοί συνεταιρισμοί λειτουργούν σύμφωνα τα άρθρα 35, 36 και 37 του Ν.Δ. 400/1970 και μπορούν να ασκούν αποκλειστικά ασφαλιστικές εργασίες που κατατάσσονται και ταξινομούνται στις ασφαλίσεις κατά ζημιών. Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, 2013. 11
Αλληλασφαλιστικοί συνεταιρισμοί στην Ελλάδα (1) Αλληλασφαλιστικός συνεταιρισμός Αυτ/στών μετόχων υπεραστικού ΚΤΕΛ Ν. Ιωαννίνων. Αλληλασφαλιστικός συνεταιρισμός επαγγελματιών ιδιοκτητών δημόσιας χρήσης Βορείου Ελλάδος και Θεσσαλίας ΣΥΝ.Π.Ε. Αλληλασφαλιστικός συνεταιρισμός ιδιοκτητών λεωφορείων ΚΤΕΛ Ν. Αχαΐας. Αλληλασφαλιστικός Συνεταιρισμός Ιδιοκτητών Λεωφορείων Πούλμαν Η Γενική Πανελλαδική ΣΥΝ.Π.Ε. 12
Αλληλασφαλιστικοί συνεταιρισμοί στην Ελλάδα (2) Ελληνικός Συνεταιρισμός Θαλάσσιας Αλληλασφάλισης, Προστασίας, Αποζημίωσης και Πολεμικών Κινδύνων. Πανελλαδικός Αλληλασφαλιστικός συνεταιρισμός ιδιοκτητών αστικών λεωφορείων και επαγγελματιών αυτοκινήτων ΣΥΝ.Π.Ε. Πανελλαδικός Αλληλασφαλιστικός συνεταιρισμός ιδιοκτητών αυτοκινήτων δημόσιας χρήσεως ΣΥΝ.Π.Ε. 13
Ο Συνεταιρισμός Θαλάσσιας Αλληλασφάλισης 1. Ο συνεταιρισμός θαλάσσιας αλληλασφάλισης έχει ως αντικείμενο την ασφάλιση αποκλειστικά των μελών αυτού, κατά των κινδύνων στους οποίους εκτίθενται πλοία και μεταφερόμενα εμπορεύματα, κατά ατυχημάτων και ασθενειών του πληρώματος και προσώπων που με οποιαδήποτε ιδιότητα επιβαίνουν σε αυτά, καθώς και την ασφάλιση αστικής ευθύνης από τη χρήση πλοίων. 2. Μέλη συνεταιρισμού θαλάσσιας αλληλασφάλισης μπορούν να γίνουν κύριοι πλοίων, πλοιοκτήτες, εφοπλιστές, διαχειριστές εταιρειών πλοιοκτησίας, εφοπλισμού και κυριότητας πλοίων, διαχειριστές πλοίων και εκναυλωτές. (ΝΟΜΟΣ 3569/2007 - ΦΕΚ 122/Α'/8.6.2007) 14
Βιβλιογραφία Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2013, Αλληλασφάλιση, Ανάκτηση Νοέμβριος 18, 2013, από http://www.europarl.europa.eu/sides/getdoc.do?type=report&ref erence=a7-2013-0018&language=el. Παπαστάμκος, Γ. 2013, Ανάκτηση Νοέμβριος 18, 2013, από http://www.papastamkos.gr/index.php?pathid=1_1697_1896_2014 _1909_1915_1931_1933_1940&aid=4290. Τράπεζα της Ελλάδος, 2013, Αλληλασφάλιση στην Ελλάδα, Ανάκτηση Νοέμβριος 18, 2013, από http://pisc.bankofgreece.gr/insurance%20firms.aspx) 15