Τεχνολογία Ηλεκτρονικού Εμπορίου

Τεχνολογία Ηλεκτρονικού Εμπορίου 2η διάλεξη: Εισαγωγικές έννοιες Χρήστος Γεωργιάδης

Ξεκινώντας... Ανοικτή συζήτηση Υπηρεσίες Συναλλαγές Ηλεκτρονικό Εμπόριο (ΗΕ ) E-commerce (e-εμπόριο) και e-business (eεπιχειρηματικότητα) Κατηγορίες (Β2Β, Β2C, ); Μικρή Ιστορική Αναδρομή Οφέλη; Περιορισμοί, προβληματισμοί (Web 2.0 ); 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 2

ραστηριότητες ΗΕ Η έννοια του ΗΕ περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές δραστηριότητες όπως: ηλεκτρονική διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών, παράδοση ψηφιακού περιεχομένου (άυλων αγαθών), ηλεκτρονική αγοραπωλησία μετοχών, ηλεκτρονική έκδοση φορτωτικών, εμπορικές δημοπρασίες, συλλογικές εργασίες σχεδίασης και τεχνικών μελετών, ενημέρωση από πηγές σε απευθείας σύνδεση, κρατικές προμήθειες, πωλήσεις απευθείας στον καταναλωτή και μετά-αγοραστική εξυπηρέτηση. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 3

Εφαρμογές ΗΕ Οι εφαρμογές ΗΕ αφορούν τόσο προϊόντα (π.χ. καταναλωτικά αγαθά) όσο και υπηρεσίες (π.χ. υπηρεσίες πληροφόρησης, χρηματοπιστωτικές και νομικές υπηρεσίες), παραδοσιακές δραστηριότητες (π.χ. ιατρική περίθαλψη, εκπαίδευση) και νέες δραστηριότητες (π.χ. εικονικά πολυκαταστήματα). Το ΗE προσφέρει τη δυνατότητα εκτέλεσης πράξεων για την ανταλλαγή προϊόντων ή υπηρεσιών μεταξύ δύο ή περισσότερων μερών με χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και δικτύων υπολογιστών. Βασίζεται στην ηλεκτρονική επεξεργασία και μετάδοση δεδομένων, ήχου και εικόνων βίντεο. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 4

Τι είναι το ηλεκτρονικό εμπόριο Ένα σύνολο από ενδο- και διεπιχειρηματικές στρατηγικές και προηγμένες τεχνολογίες Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ICT) που αποσκοπούν: στην αυτοματοποίηση και απλοποίηση των διεπιχειρησιακών διαδικασιών στημείωσητουκόστους στην βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών στην αύξηση της ποιότητας και ταχύτητας παράδοσης στη δημιουργία «εξατομικευμένων» σχέσεων με τους εμπορικούς εταίρους (δηλ. επιχειρήσεις) και τελικoύς καταναλωτές 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 5

Τι είναι το ηλεκτρονικό εμπόριο συνέχεια Σύμφωνα με την ECA (Electronic Commerce Association) «Το ηλεκτρονικό εμπόριο καλύπτει οποιαδήποτε μορφή επιχειρηματικής ή διοικητικής συναλλαγής ή ανταλλαγής πληροφοριών, η οποία εκτελείται με τη χρησιμοποίηση οποιασδήποτε τεχνολογίας Πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών» 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 6

Η Ανάγκη για Ηλεκτρονικό Εμπόριο Αλλαγές στο επιχειρηματικό περιβάλλον και στις συμπεριφορές των καταναλωτών Τεχνολογικές Εξελίξεις Παγκοσμιοποίηση του Εμπορίου Συνεχώς αυξανόμενος ανταγωνισμός Ανάγκη για εκσυγχρονισμό Επανασχεδιασμός Επιχειρηματικών Πρακτικών Ηλεκτρονικό Εμπόριο 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 7

Συστατικά Στοιχεία Ηλεκτρονικού Εμπορίου Επιχειρήσεις: η εφαρμογή της νέας τεχνολογίας προς την κατεύθυνση του αυτοματισμού των συναλλαγών και της ροής εργασιών. Αγαθά και υπηρεσίες: τα αγαθά που πωλούνται μπορεί να είναι υλικά όπως για παράδειγμα ένα βιβλίο, ένα έπιπλο, ή άυλα όπως το δικαίωμα χρήσης ενός προγράμματος ή μιας φωτογραφίας. Μερικές φορές είναι δύσκολο να διακρίνουμε αν κάτι είναι αγαθό ή υπηρεσία. Και αυτό συμβαίνει συνήθως με τα νέα προϊόντα που πωλούνται στο ιαδίκτυο. Απόσταση: ηλεκτρονικό εμπόριο είναι η δυνατότητα αγοραπωλησίας προϊόντων και υπηρεσιών μέσω του Internet ανεξάρτητα από τη γεωγραφική απόσταση. Επικοινωνία: ηλεκτρονικό εμπόριο είναι η δυνατότητα παροχής πληροφοριών, προϊόντων ή υπηρεσιών, και πληρωμών μέσα από δίκτυα ηλεκτρονικών υπολογιστών. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 8

Γιατί τόσο ενδιαφέρον; 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 9

Αρχική Προσέγγιση ΗΕ Αποτελεί κάθε μoρφή επιχειρηματικής συναλλαγής, παροχής υπηρεσιών και επικοινωνίας που γίνεται με ηλεκτρονικά μέσα. Ένας τέτοιος απλοϊκός ορισμός όμως, (παρόλο που τεχνικά μπορεί να είναι ακριβής), δεν μπορεί να συλλάβει το βασικό πνεύμα του ΗΕ. εν είναι απλώς η χρήση ηλεκτρονικών μέσων για επικοινωνία, αλλά οι δυνατότητες για επανακαθορισμό του τρόπου με τον οποίο γίνονται οι συναλλαγές, οι οποίες γίνονται για πρώτη φορά εφικτές με τη χρήση νέων τεχνολογιών από τους σύγχρονους οργανισμούς. Έτσι, το ΗΕ θα μπoρoύσε να οριστεί ως ένα σύνολο επιχειρηματικών στρατηγικών που μπορούν να υποστηρίξουν συγκεκριμένους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας και συγκεκριμένες επιχειρηματικές πρακτικές οι οποίες επιτρέπουν, μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών, τη διεκπεραίωση εμπορικών διαδικασιών με ηλεκτρονικά μέσα. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 10

Περιεχόμενο ΗΕ αποτελεί κάθε μορφή επιχειρηματικής συναλλαγής και στρατηγικής που υποστηρίζεται από τις νέες τεχνολογίες δικτύων (τηλεπικοινωνιακών - υπολογιστών) και ιδιαιτέρως του ιαδικτύου. Το ΗΕ περιγράφει τις διαδικασίες διεκπεραίωσης αγορών-πωλήσεων προϊόντων, υπηρεσιών και πληροφοριών με χρήση προηγμένων ηλεκτρονικών μέσων. ΗβασικήυποδομήγιαΗΕείναιδικτυωμένοι υπολογιστές, που εξελίσσονται ως το πρότυπο περιβάλλον για επιχειρήσεις-οργανισμούς και για το σπίτι. Ο νεώτερος όρος ηλεκτρονικό επιχειρείν (e-business) αναφέρεται σε έναν ευρύτερο ορισμό του E-commerce. Όχι μόνο πωλήσεις-αγορές, αλλά επίσης εξυπηρέτηση πελατών, συνεργασία επιχειρηματικών εταίρων και διεξαγωγή ηλεκτρονικών συναλλαγών μέσα σε έναν οργανισμό. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 11

Ηλεκτρονικό επιχειρείν & ηλεκτρονικό εμπόριο Το ηλεκτρονικό εμπόριο αφορά τη χρήση του Internet, των ψηφιακών μέσων επικοινωνίας και των εφαρμογών τεχνολογιών πληροφορικής, η οποία είναι προσανατολισμένη στη διαδικασία αγοράς. Το ηλεκτρονικό επιχειρείν αφορά τη συνεχή βελτιστοποίηση της διαδικασίας δημιουργίας αξίας και του ρόλου της επιχείρησης στην εφοδιαστική αλυσίδα μέσω της υιοθέτησης ψηφιακών τεχνολογιών και τη χρήση του Internet ως κύριο μέσο επικοινωνίας. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 12

Ορισμοί Internet: Ένα παγκόσμιο δικτυωμένο περιβάλλον Intranet: Εταιρικό δίκτυο, εγκατεστημένο εντός των ορίων ενός οργανισμού/επιχείρησης, που λειτουργεί με τεχνολογίες του Internet (Http, TCP/IP, κλπ.) Extranet: Επεκτείνει τα intranets, έτσι ώστε αυτά να είναι προσπελάσιμα μέσω ιαδικτύου από επιχειρηματικούς εταίρους. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 13

Κατάταξη του πεδίου του ΗΕ με βάση τη φύση των συναλλαγών Βασικές κατηγορίες συναλλαγών: 1. Επιχειρήσεις με καταναλωτές (Business-to-Consumer, B2C): το λιανικό ΗΕ με συναλλαγές μέσω Internet 2. Επιχειρήσεις με επιχειρήσεις (Business-to-Business, Β2Β), συχνά ονομάζονται και συστήματα ηλεκτρονικών προμηθειών (eprocurement): το χονδρικό ΗΕ συνήθως μέσω extranet. 3. Εσωτερικής οργάνωσης (ή εσωτερικού δικτύου ή ενδοεπιχειρισιακό ΗΕ, ή intrabusiness, Β2Ε): συναλλαγές στο εσωτερικό του οργανισμού, συνήθως γίνονται σε intranet. Π.χ. η online εκπαίδευση, η πώληση εταιρικών αγαθών σε υπαλλήλους, η τηλεεργασία. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 14

2. Ηλεκτρονικό εμπόριο μεταξύ επιχειρήσεων Το ηλεκτρονικό εμπόριο επιτρέπει σε επιχειρήσεις να βελτιώσουν τη μεταξύ τους συνεργασία, απλοποιώντας τις διαδικασίες των προμηθειών, το κόστος, την ταχύτερη αποστολή τους και τον αποτελεσματικότερο έλεγχο του επιπέδου αποθεμάτων. Η διαχείριση των επαφών με εταίρους (διανομείς, μεταπωλητές, μετόχους) της επιχείρησης γίνεται πολύ πιο αποτελεσματική. Η δυνατότητα ηλεκτρονικής σύνδεσης με προμηθευτές και διανομείς, και η πραγματοποίηση ηλεκτρονικών πληρωμών, βελτιώνουν ακόμη περισσότερο την αποτελεσματικότητα: οι ηλεκτρονικές πληρωμές περιορίζουν το ανθρώπινο λάθος, αυξάνουν την ταχύτητα και μειώνουν το κόστος των συναλλαγών. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 15

3. Συναλλαγές εσωτερικής οργάνωσης συνέχεια Η εσωτερική χρήση εφαρμογών του HE έχει ως στόχο την αποτελεσματικότερη λειτουργία των δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης, ώστε να μπορεί να προσφέρει καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες στους πελάτες της. Οι εφαρμογές που συνήθως εντάσσονται στη λειτουργία ενός ενδο-δικτύου μιας επιχείρησης είναι οι εξής: Επικοινωνία μεταξύ ομάδων εργασίας. Ηλεκτρονική δημοσίευση. Παραγωγικότητα πωλήσεων. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 16

Εσωτερικό «ηλεκτρονικό εμπόριο» Επικοινωνία μεταξύ ομάδων εργασίας. επιτρέπουν το διοικητικό συντονισμό και τη συνεχή πληροφόρηση των ομάδων, αυξάνοντας τη ροή των πληροφοριών και βελτιώνοντας την απόδοση των ομάδων εργασίας. Ηλεκτρονική δημοσίευση. Επιτρέπει την άμεση διανομή πληροφοριών όπως λειτουργικές διαδικασίες, προδιαγραφές προϊόντων, χρονοδιαγράμματα εργασιών και συναντήσεων Η ηλεκτρονική δημοσίευση έχει σημαντικά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με την παραδοσιακή έντυπη διανομή πληροφοριών, όπως: σχεδόν μηδενικό κόστος, ταχύτερη μετάδοση, συνεχής ενημέρωση και αυτόματη αντικατάσταση πληροφοριών που έχουν πάψει να ισχύουν. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 17

Κατάταξη συναλλαγών ΗΕ ευτερεύουσες κατηγορίες συναλλαγών: 4. Καταναλωτές με καταναλωτές (Consumer-to-Consumer, C2C): πωλήσεις από αγγελίες, διαφήμιση προσωπικών υπηρεσιών, πώληση εξειδίκευσης, δημοπρασία. 5. Καταναλωτές με επιχειρήσεις (Consumer-to-Business, C2Β): συναλλαγές ατόμων που πωλούν προϊόντα ή υπηρεσίες σε οργανισμούς. Π.χ. καθορισμός απαιτούμενης προσφοράς από τον καταναλωτή και ζήτηση προσφορών από πωλητές (αντίστροφη δημοπρασία), ητηλε-εργασία χωρίς συμβόλαιο. 6. Μη επιχειρηματικό ΗΕ: βελτίωση λειτουργιών/εξυπηρέτησης πελατών ή μείωση εξόδων των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, κυβερνητικών υπηρεσιών, κοινωνικών οργανώσεων κλπ. Συμπεριλαμβάνει τις συναλλαγές Government-to-Citizens (G2C) και τις Government-to-Business (G2B) 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 18

Περιβάλλον Ηλεκτρονικού Εμπορίου B2C B2G Επιχείρηση Α C2C Καταναλωτής B2B C2G Δημόσιος Φορέας Επιχείρηση Β 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 19

Απλή εκτέλεση ή και διαπραγμάτευση; Συναλλαγές απλής εκτέλεσης (χωρίς διαπραγμάτευση), χρησιμοποιείται ο όρος IOS Interorganizational Information Systems. Χρήση κλειστών δικτύων Τα συναλλασσόμενα μέρη είναι (ως επί το πλείστον) από πριν γνωστά και έχουν διευθετηθεί οι λεπτομέρειες. Συνήθως σε συναλλαγές B2B Συναλλαγές ηλεκτρονικής αγοράς (e-market) Χρήση ανοικτών δημόσιων δικτύων (Internet) Καθορισμός λεπτομερειών κατά τη συναλλαγή (και όχι από πριν) Και σε Β2Β καισεb2c συναλλαγές 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 20

Ηλεκτρονικό επιχειρείν & ηλεκτρονικό εμπόριο συνέχεια Η ηλεκτρονική επιχείρηση είναι μια μεταμορφωμένη επιχείρηση: ικανή να δραστηριοποιείται στους παραδοσιακούς τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας, προσαρμοζόμενη ταχύτατα στις αλλαγές της αγοράς, ανταποκρινόμενη με τον ταχύτερο τρόπο στις ανάγκες των πελατών, λειτουργώντας με το χαμηλότεροδυνατόκόστος, και διαχειριζόμενη τη δημιουργία και την αξιοποίηση των επιχειρηματικών της σχέσεων με τους διαφορετικούς παίκτες της αγοράς. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 21

Ηλεκτρονικό επιχειρείν & ηλεκτρονικό εμπόριο συνέχεια Η ηλεκτρονική μεταμόρφωση της επιχείρησης υποστηρίζεται από: Συστήματα διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων (ERP Enterprise Resource Planning, ανθρώπινοι πόροι, οικονομική διαχείριση, πωλήσεις, παραγωγή, κλπ.). Συστήματα διαχείρισης γνώσης (Knowledge Management, πελάτες, ανταγωνιστές, προϊόντα, υπηρεσίες, διαδικασίες, κλπ.). Έξυπνες συσκευές (μεταφέρουν την επεξεργασμένη πληροφορία στο σημείο χρήσης της π.χ. οι μεταβολές τιμών των μετοχών στο κινητό τηλέφωνο του χρήστη). Στρατηγικές δικτύωσης επιχειρήσεων (πολλές επιχειρήσεις εμφανίζονται ως μια σε συγκεκριμένη λειτουργία ή δραστηριότητα π.χ. υπηρεσίες για νομικά θέματα ή φορολογία παρέχονται από ένα τμήμα ή από έναν εξωτερικό συνεργάτη). Ηλεκτρονικές υπηρεσίες (π.χ. πληροφόρησης, υποστήριξης, προφίλ πελάτη, κλπ.). ιαδικασίες προσανατολισμένες στον πελάτη (personalization). 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 22

Ορολογία: Επιχείρηση (απλά) ή/και Οργανισμός Προσοχή: Οι όροι εμπόριο (commerce) και επιχειρείν (business) προδιαθέτουν για πληρωμές, αγορές και πωλήσεις (ως τυπικές συναλλαγές μιας επιχείρησης) Όμως: Σε μια επιχείρηση, υπάρχουν και πολλές άλλες συναλλαγές και υπηρεσίες που θα μπορούσαν να υποστηριχθούν για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Η ηλεκτρονική μεταμόρφωση μιας επιχείρησης την καθιστά έναν ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ που μεριμνά και για άλλες δραστηριότητες (π.χ. πέρασμα από τη πώληση προϊόντος, σε παροχή ολοκληρωμένης υπηρεσίας για αυτό) Έτσι: μια χρήσιμη προσέγγιση είναι να μιλάμε (στην ευρεία μορφή) για ηλεκτρονικές συναλλαγές και υπηρεσίες ενός οργανισμού που προσπαθεί σε έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους τομείς: (α) να οργανωθεί εσωτερικά (InO - εσωτερικές e-υπηρεσίες και συναλλαγές), (β) να απευθυνθεί σε άλλο/άλλους οργανισμούς (Ο2Ο), (γ) να απευθυνθεί σε μεμονωμένα άτομα (O2P) (δ) να λειτουργήσει ως ένα (ενδιάμεσο) περιβάλλον υποστήριξης-υποδοχής για επιδιωκόμενες υπηρεσίες και συναλλαγές από μεμονωμένα άτομα (P2O). Στη τελευταία περίπτωση, μέσω λειτουργιών τύπου (β) ή (γ), τα μεμονωμένα άτομα έχουν αντίστοιχα πρόσβαση σε τρίτους οργανισμούς (P2O), ή σεάλλαάτομα(p2p) 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 23

Συνοπτική Ιστορία του ΗΕ Αρχές δεκαετίας του 70, η ηλεκτρονική μεταφορά κεφαλαίων (EFT) EDI για οικονομικές αρχικά συναλλαγές και έπειτα για επεξεργασία και των υπόλοιπων συναλλαγών Τηλεπικοινωνιακές εφαρμογές (διαπραγμάτευση μετοχών, κρατήσεις θέσεων για ταξίδια) Αρχές του 90 η εμπορευματοποίηση του Internet οδήγησε στην επινόηση του όρου ΗΕ Ταχεία ανάπτυξη λόγω κυρίως της ανάπτυξης των δικτύων, της αύξησης του ανταγωνισμού και άλλων επιχειρηματικών πιέσεων 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 24

Η ανάπτυξη του ΗΕ: ιστορικό εκαετία του 1970: Εμφανίζονται τα συστήματα ηλεκτρονικής μεταφοράς χρηματικών πόρων (EFT) μεταξύ τραπεζών, που χρησιμοποιούσαν ασφαλή ιδιωτικά δίκτυα. Τα συστήματα EFT άλλαξαν τη μορφή των χρηματοοικονομικών αγορών. Σήμερα υπάρχουν πολλές παραλλαγές των συστημάτων EFT, που περιλαμβάνουν τις κάρτες χρέωσης οι οποίες γίνονται δεκτές ως μέσο πληρωμής από πάρα πολλά καταστήματα λιανικής και εταιρίες ταχυδρομικών παραγγελιών. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 25

Η ανάπτυξη του ΗΕ: ιστορικό συνέχεια Αρχές-μέσα της δεκαετίας του 1980: Οι τεχνολογίες ηλεκτρονικής επικοινωνίας που βασίζονται στην αρχιτεκτονική της ανταλλαγής μηνυμάτων (συστήματα EDI και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) αποκτούν σημαντική διάδοση. Πολλές δραστηριότητες, που παραδοσιακά χρησιμοποιούσαν ως μέσο το χαρτί, μπορούν πλέον να γίνουν ταχύτερα και με μικρότερο κόστος. Οι συναλλαγές, που παλιότερα απαιτούσαν έντυπα όπως παραγγελίες αγοράς, συνοδευτικά έγγραφα και επιταγές πληρωμής, μπορούν να γίνουν κατά ένα μέρος ή στο σύνολό τους ηλεκτρονικά - με δομημένο τρόπο χάρη στα συστήματα EDI ήπιοανεπίσημα(και πιο ευέλικτα) μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 26

Η ανάπτυξη του ΗΕ: ιστορικό συνέχεια Τέλη της δεκαετίας του 1980: Οι τεχνολογίες ηλεκτρονικής επικοινωνίας γίνονται αναπόσπαστο μέρος της ροής εργασιών ή της συνεργασίας μεταξύ μηχανογραφημένων συστημάτων - όπως για παράδειγμα το επιτυχημένο λογισμικό «Lotus Notes». 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 27

Η ανάπτυξη του ΗΕ: ιστορικό συνέχεια Αρχές της δεκαετίας του 1990: Τα δίκτυα ηλεκτρονικής επικοινωνίας (όπως America On-line και κυρίως το INTERNET) προσφέρουν μια νέα μορφή κοινωνικής επικοινωνίας, με δυνατότητες όπως: ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail), ηλεκτρονική διάσκεψη (conferencing) και ηλεκτρονική συνομιλία (IRC), δημοσιοποίηση γνώσεων με δυνατότητες όπως ομάδες συζήτησης (newsgroups) και μεταφορά αρχείων (FTP). Ταυτόχρονα η πρόσβαση στο δίκτυο γίνεται φθηνότερη λόγω της διεθνούς απελευθέρωσης της αγοράς τηλεπικοινωνιών. Παρά την ύπαρξη όμως των δικτύων, έλλειπε μια ακόμη κρίσιμη συνιστώσα, που ήταν η ευκολία στη χρήση των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 28

Η ανάπτυξη του ΗΕ: ιστορικό συνέχεια Μέσα της δεκαετίας του 1990: Η εμφάνιση του ιστού WWW στο δίκτυο INTERNET. Η απόλυτη επικράτηση των προσωπικών ηλεκτρονικών υπολογιστών (PC). Η χρησιμοποίηση των λεγόμενων «παραθυρικών» συστημάτων λογισμικού, τα οποία επιτρέπουν την εμφάνιση εικόνων στην οθόνη. Όλα τα παραπάνω αποτέλεσαν ορόσημο στην πορεία του ηλεκτρονικού εμπορίου, καθώς προσέφεραν μια μεγάλη ευκολία χρήσης λύνοντας το πρόβλημα της δημοσίευσης και της εύρεσης πληροφοριών στο δίκτυο. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 29

Η ανάπτυξη του ΗΕ: ιστορικό συνέχεια Τοηλεκτρονικόεμπόριοέγινεέναςπολύφθηνότερος τρόπος για την πραγματοποίηση μεγάλου όγκου συναλλαγών (οικονομίες κλίμακας) ενώ συγχρόνως επέτρεψε την παράλληλη λειτουργία πολλών διαφορετικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, επιτρέποντας σε μικρές επιχειρήσεις να ανταγωνιστούν μεγαλύτερες με πολύ ευνοϊκότερες προϋποθέσεις. Οι συνθήκες αυτές έχουν υποχρεώσει παραδοσιακά επιτυχημένες επιχειρήσεις να αναθεωρήσουν τη στρατηγική και τη δομή τους, ώστε να παραμείνουν ανταγωνιστικές σε ένα περιβάλλον όπου νέοι ανταγωνιστές μπορούν πολύ εύκολα να απειλήσουν τους κυρίαρχους της αγοράς. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 30

Η ανάπτυξη του ΗΕ: ιστορικό συνέχεια Τέλη της δεκαετίας του 1990: Η καθιέρωση μεθόδων κρυπτογράφησης του περιεχομένου και εξακρίβωσης της ταυτότητας του αποστολέα ηλεκτρονικών μηνυμάτων, καθώς και η φιλελευθεροποίηση των εθνικών νομοθεσιών σε τομείς εισαγωγών-εξαγωγών και επικοινωνιών, κάνει δυνατή την πραγματοποίηση ασφαλών διεθνών ηλεκτρονικών συναλλαγών. Οικονομικά ιδρύματα, όπως τράπεζες και οργανισμοί πιστωτικών καρτών, έχουν ενεργοποιηθεί για την καθιέρωση πρωτοκόλλων που να επιτρέπουν ασφαλείς ηλεκτρονικές πληρωμές, όπως το SET (Secure Transaction Protocol - Πρωτόκολλο Ασφαλών Συναλλαγών), που είναι ήδη ενσωματωμένο στα υπάρχοντα τραπεζικά δίκτυα. Ταυτόχρονα, η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης από ιστοσελίδες σε βάσεις δεδομένων επιτρέπει τη σύνδεση τιμοκαταλόγων και καταλόγων προϊόντων με συστήματα ηλεκτρονικών παραγγελιών και πληρωμών. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 31

Η ανάπτυξη του ΗΕ: ιστορικό συνέχεια Τα επόμενα χρόνια: Οι προμήθειες μεταξύ επιχειρήσεων αναμένεται να γίνονται στο μεγαλύτερο μέρος τους μέσω του INTERNET. Το ηλεκτρονικό εμπόριο λιανικής πώλησης θα αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο. Εταιρίες που θα προσφέρουν υπηρεσίες ηλεκτρονικών παραγγελιών και πληρωμών θα αποτελέσουν ένα σημαντικό κλάδο ενδιαμέσων για το ηλεκτρονικό εμπόριο, ανάλογο με τους οργανισμούς πιστωτικών καρτών. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 32

Παραδείγματα Οι παρακάτω τύποι δραστηριότητας αποτελούν μια ΑΠΛΗ μορφή ηλεκτρονικού εμπορίου: Ο πελάτης βρίσκει στο INTERNET τον κατάλογο προϊόντων της επιχείρησης, στέλνει την παραγγελία του δικτυακά και τακτοποιεί τις λεπτομέρειες της παράδοσης των προϊόντων τηλεφωνικά, ενώ δίνει τον αριθμό της πιστωτικής του κάρτας για την πληρωμή. Μια επιχείρηση δημιουργεί μια ιστοσελίδα στο δίκτυο INTERNET ως μέρος μιας στρατηγικής για την προσέλκυση νέων πελατών. Ένας πελάτης «κατεβάζει» ένα προϊόν σε ηλεκτρονική μορφή από τον κόμβο μιας επιχείρησης στο INTERNET και στέλνει την πληρωμή ταχυδρομικά με επιταγή. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 33

Παραδείγματα συνέχεια Οι παρακάτω τύποι δραστηριότητας αποτελούν μια ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ μορφή ηλεκτρονικού εμπορίου: Ένας πελάτης εξετάζει τον κατάλογο προϊόντων στην ιστοσελίδα μιας επιχείρησης, επιλέγει στην οθόνη του μερικά προϊόντα, εισάγει τον αριθμό της πιστωτικής του κάρτας και στέλνει αμέσως την παραγγελία μέσω του INTERNET. Τα προϊόντα παραδίδονται ταχυδρομικά. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 34

Παραδείγματα συνέχεια Ένας προμηθευτής κλείνει συμφωνία με μια εταιρία διανομής να παραδίδει τα προϊόντα του στους πελάτες, ενώ η όλη δραστηριότηταθαλειτουργείμέσααπόέναειδικάσχεδιασμένο σύστημα υπολογιστών. Οι παραγγελίες που δέχεται ο προμηθευτής θα μεταδίδονται αυτόματα στο διανομέα μαζί με πληροφορίες για την παράδοση των προϊόντων. Η επιβεβαίωση της παράδοσης και τα τιμολόγια θα μεταδίδονται επίσης αυτόματα από το διανομέα στον προμηθευτή, ενώ οι πληρωμές θα γίνονται αυτόματα στον τραπεζικό λογαριασμό του διανομέα. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 35

Παραδείγματα συνέχεια Όπως παραπάνω, αλλά οι συναλλαγές πραγματοποιούνται μέσα από ένα πλήρες σύστημα EDI (Electronic Data Interchange - Ηλεκτρονική Ανταλλαγή εδομένων) που λειτουργεί σε κλειστό δίκτυο. Όπως παραπάνω, αλλά οι συναλλαγές πραγματοποιούνται μέσω του INTERNET. Αυτό είναι ένα πλήρες σύστημα EDI που λειτουργεί σε ανοικτό δίκτυο. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 36

Τα οφέλη του ΗΕ Οφέλη για Οργανισμούς Επεκτείνει τη θέση της αγοράς σε εθνικές και διεθνείς αγορές Μειώνει το κόστος της δημιουργίας, επεξεργασίας, διανομής, αποθήκευσης και ανάκτησης πληροφοριών που βρίσκονται σε χαρτί, μειώνει τον όγκο χαρτιού Ταχύτερη πρόσβαση στις πληροφορίες Επιτρέπει τη μείωση αποθεμάτων και εξόδων, διευκολύνοντας τη διαχείριση αλυσίδας προμηθειών τύπου έλξης ( pull type SCM) Η επεξεργασία τύπου έλξης επιτρέπει προσαρμογή προϊόντων και υπηρεσιών, ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 37

Οφέλη για Οργανισμούς (ΙΙ) Μειώνει το χρόνο ανάμεσα στη διάθεση του κεφαλαίου και στη λήψη των προϊόντων και των υπηρεσιών, μειώνει το χρόνο παραγωγής και παράδοσης υνατότητα δημιουργίας άκρως εξειδικευμένων επιχειρήσεων Εκκινεί επιχειρηματικές διαδικασίες έργων ανασχεδίασης (business processes reengineering, BPR) με σκοπό την απλοποίηση διαδικασιών και την αύξηση της παραγωγικότητας Μειώνει το τηλεπικοινωνιακό κόστος - το Internet είναι πολύ φθηνότερο από τα VANs Επίσης: βελτιωμένη εικόνα, βελτιωμένη εξυπηρέτηση πελατών, εύρεση νέων επιχειρηματικών εταίρων, μειωμένο κόστος μεταφοράς και αυξημένη ευελιξία. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 38

Γιατί οι εταιρίες χρησιμοποιούν το Internet 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 39

Οφέλη για Καταναλωτές Επιτρέπει σε πελάτες να ψωνίζουν ή να κάνουν άλλες συναλλαγές 24 ώρες τη μέρα, όλοτοέτος, από σχεδόν οποιοδήποτε μέρος Προσφέρει περισσότερες επιλογές (προμηθευτών ή/και προϊόντων) Παρέχει συχνά, λιγότερο ακριβά προϊόντα και υπηρεσίες, επιτρέποντάς τους να κάνουν γρήγορες συγκρίσεις και να ψωνίζουν από πολλά μέρη Επιτρέπει πολύ γρήγορη παράδοση, κυρίως με ψηφιοποιημένα προϊόντα 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 40

Οφέλη για Καταναλωτές (ΙΙ) Οι πελάτες μπορούν να πάρουν σχετικές και λεπτομερείς πληροφορίες σε δευτερόλεπτα και όχι σε μέρες ή σε εβδομάδες Επιτρέπει σε πελάτες να αλληλεπιδρούν με άλλους πελάτες σε ηλεκτρονικές κοινότητες, να ανταλλάσσουν ιδέες και να συγκρίνουν εμπειρίες ιευκολύνει τον ανταγωνισμό, κάτι που οδηγεί σε σημαντικές εκπτώσεις Επιτρέπει σε περισσότερα άτομα να εργάζονται στο σπίτι και να κάνουν λιγότερες μετακινήσεις για αγορές, με αποτέλεσμα να υπάρχει λιγότερη κίνηση στους δρόμους και μικρότερη μόλυνση του περιβάλλοντος 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 41

Οφέλη για τη Κοινωνία Επιτρέπει σε μερικά εμπορεύματα να πωλούνται σε χαμηλότερες τιμές, οπότε λιγότερο πλούσιοι άνθρωποι μπορούν να αγοράσουν περισσότερα και έτσι να αυξήσουν το βιοτικό τους επίπεδο Επιτρέπει σε ανθρώπους από χώρες του 3ου κόσμου και από αγροτικές περιοχές, να απολαμβάνουν προϊόντα και υπηρεσίες που αλλιώς δε θα ήταν διαθέσιμα σε αυτούς ιευκολύνει τη διανομή δημόσιων υπηρεσιών, όπως υγείαεκπαίδευση-κοινωνικές παροχές, με μειωμένο κόστος και/ή με βελτιωμένη ποιότητα 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 42

Οι περιορισμοί του ΗΕ Τεχνικοί Περιορισμοί του ΗΕ Έλλειψη επαρκούς ασφάλειας συστημάτων, αξιοπιστίας, προτύπων και πρωτοκόλλων επικοινωνίας Ανεπαρκές εύρος ζώνης τηλεπικοινωνιών Τα εργαλεία ανάπτυξης λογισμικού εξακολουθούν με γρήγορο ρυθμό να εξελίσσονται και να μεταβάλλονται Αναγκαιότητα για ειδικούς διακομιστές Ιστού (Web servers) και άλλες υποδομές, επιπλέον των διακομιστών δικτύου (επιπρόσθετο κόστος) 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 43

Τεχνικοί Περιορισμοί του ΗΕ (ΙΙ) ΗολοκλήρωσητουInternet με το λογισμικό HE, παρουσιάζει δυσκολίες με μερικές υπάρχουσες βάσεις δεδομένων και εφαρμογές Πιθανά προβλήματα δια-λειτουργικότητας (interoperability), δηλαδή κάποιο λογισμικό ΗΕ μπορεί να μην είναι κατάλληλο για κάποιο υλικό, ή μπορεί να παρουσιάζει ασυμβατότητες με κάποια λειτουργικά συστήματα ή άλλα συστατικά υποδομής (προσοχή: εδώ η τεχνολογία Web Services είναι καθοριστική) 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 44

Μη Τεχνικοί Περιορισμοί Κόστος και δικαιολόγηση (35% των ερωτηθέντων) Το κόστος ανάπτυξης ΗΕ μέσα στην εταιρία μπορεί να είναι πολύ ψηλό, και λάθη λόγω έλλειψης εμπειρίας μπορούν να προκαλέσουν καθυστερήσεις. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για ανάπτυξη εκτός της εταιρίας (outsourcing), αλλά το που και πως θα γίνει αυτό, δεν είναι απλό θέμα. Επίσης, για να αιτιολογήσει το σύστημα κάποιος, πρέπει να συνυπολογίσει μερικά μη απτά οφέλη (όπως αξία διαφήμισης και βελτιωμένη εξυπηρέτηση πελατών), τα οποία είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 45

Μη Τεχνικοί Περιορισμοί (ΙΙ) Ασφάλεια - διασφάλιση απορρήτου (privacy) (17% των ερωτηθέντων) Αυτά τα θέματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Από τεχνικής απόψεως δεν υπάρχει σημαντικό πρόβλημα ασφάλειας και τα μέτρα διασφάλισης απορρήτου βελτιώνονται συνεχώς. Και όμως οι πελάτες θεωρούν αυτά τα θέματα πολύ σημαντικά και έτσι η βιομηχανία ΗΕ έχει ένα αρκετά δύσκολο έργο: να πείσει τους πελάτες ότι οι online συναλλαγές είναι στη πραγματικότητα πολύ ασφαλείς διαδικασίες Έλλειψη εμπιστοσύνης και αντίσταση χρηστών (4% των ερωτηθέντων) Οι πελάτες δεν εμπιστεύονται έναν άγνωστο και απρόσωπο πωλητή, τις συναλλαγές χωρίς χαρτιά, και τα ηλεκτρονικά χρήματα. Έτσι η μετάβαση απόταφυσικάσταεικονικά(virtual) καταστήματαμπορείναείναι δύσκολη 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 46

Άλλοι περιοριστικοί παράγοντες Έλλειψη επαφής αίσθηση online, μείωση των ανθρώπινων σχέσεων Πολλά μη διευθετημένα ζητήματα: νομικά θέματα, κυβερνητικές ρυθμίσεις και πρότυπα ΣυνεχώςκαιγρήγορααναπτυσσόμενηηεπιστήμηΗΕ όχι σταθερή περιοχή Έλλειψη υπηρεσιών υποστήριξης (όχι κέντρα αποσαφήνισης θεμάτων για συναλλαγές ΗΕ, σπάνιοι οι ειδικοί φορολόγησης ΗΕ και οι εκτιμητές υψηλής ποιότητας) Σε αρκετές εφαρμογές, όχι ικανά μεγάλος αριθμός πωλητών και αγοραστών για επικερδείς δραστηριότητες ΗΕ Ακριβή και/ή άβολη ακόμη πρόσβαση στο Internet για πολλούς πελάτες (καθοριστικοί παράγοντες η πρόσβαση μέσω κινητής τηλεφωνίας, και η προσοχή από τα ΜΜΕ) 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 47

Web 2.0 Κοινωνική δικτύωση και επιπτώσεις στο e- commerce. 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 48

E-mail: geor@uom.gr 4/10/2011 Δρ. Χρήστος Κ. Γεωργιάδης - Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 49