Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων Ενότητα 1: Εισαγωγικές Έννοιες Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τις εισαγωγικές έννοιες της διοίκησης ανθρωπίνων πόρων. 4
Περιεχόμενα ενότητας Ορισμός διοίκησης ανθρωπίνων πόρων. Δραστηριότητες διοίκησης ανθρωπίνων πόρων. Λειτουργίες προσωπικού τμήματος. Εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον. Στρατηγική της διοίκησης ανθρωπίνων πόρων. 5
Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων (ΔΑΠ) (1) Διαδικασία επίτευξης των στόχων της επιχείρησης μέσω της απόκτησης, διατήρησης, αποδέσμευσης, ανάπτυξης και κατάλληλης χρήσης των ανθρωπίνων πόρων. 6
Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων (ΔΑΠ) (2) Οι άνθρωποι γίνονται ανθρώπινοι πόροι ανθρώπινο κεφάλαιο. - Χαρακτηριστικά (ευφυΐα, ικανότητες, αφοσίωση, πείρα και δεξιότητες, κατανόηση για μάθηση). Μελετάται το προσωπικό ως περιουσιακό στοιχείο. Εκτείνεται σε μεγάλο φάσμα και αφορά την ανάπτυξη κ διατήρηση των βασικών υπαλλήλων, την εκπαίδευσή τους, τη στάση τους έναντι της εργασίας-επιχείρησης και των προσδοκιών τους. 7
Δραστηριότητες ΔΑΠ Η Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού, αφορά τις πολιτικές, τις διαδικασίες και τις πρακτικές που απαιτούνται για να διαχειριστεί κανείς τον ανθρώπινο παράγοντα στο περιβάλλον εργασίας. Πρόσληψη: προσέλκυση, διαδικασία πρόκρισης, επιλογή, τοποθέτηση. Διατήρηση: Επικοινωνία - κίνητρα διαχείριση μισθών. Λύση Συνεργασίας. Ανάπτυξη: κατάρτιση, εκπαίδευση, αξιολόγηση απόδοσης, προετοιμασία. 8
Η ΔΑΠ αφορά: (1) Την διεξαγωγή περιγραφών θέσεων εργασίας, προσέλκυση και επιλογή εργαζόμενων. Το σχεδιασμό των αναγκών των θέσεων εργασίας Τη διαχείριση και τον καθορισμό της μισθολογικής κλίμακας. Την παροχή κινήτρων και έξτρα παροχών. Τον καθορισμό κωδίκων επικοινωνίας. Την προσαρμογή των εργαζόμενων στο περιβάλλον εργασίας. 9
Η ΔΑΠ αφορά: (2) Παροχή κατευθύνσεων και εκπαίδευση των εργαζομένων. Την υγεία, την ασφάλεια και την ηθική μεταχείριση του εργαζόμενου. Τις ίσες ευκαιρίες, την ηθική και τη θετική δράση. Την αντιμετώπιση παραπόνων και τις σχέσεις εργασίας. Την ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ των εργαζόμενων και την δέσμευσης τους με την επιχείρηση τους στόχους της και τις πολιτικές της. 10
Λειτουργίες τμήματος Προσωπικού 1. Εισάγει και διαμορφώνει την πολιτική προσωπικού του οργανισμού, σε συμφωνία πάντα και υπό την έγκριση του ανώτατου management. 2. Συμβουλεύει τα διοικητικά στελέχη. 3. Προσφέρει υπηρεσίες που υπόκεινται καθαρά σε θέματα προσωπικού (προσλήψεις, αποχωρήσεις, εκπαίδευση, πρόσθετες παροχές, θέματα πρόσθετης περίθαλψης κ.α.). 4. Ελέγχει και παρακολουθεί κατά πόσο οι ιεραρχικές και επιτελικές υπηρεσίες συμμορφώνονται και τηρούν την καθορισμένη πολιτική της εταιρίας μέσω της αξιολόγησης του κάθε εργαζόμενου. 11
Επιδράσεις του περιβάλλοντος Εσωτερικό Περιβάλλον. Εξωτερικό Περιβάλλον. 12
Εσωτερικό περιβάλλον Τα στοιχεία που βρίσκονται μέσα στην επιχείρηση και είναι διαθέσιμα να χρησιμοποιηθούν για την εκπλήρωση των στόχων της. 13
Πόροι του εσωτερικού περιβάλλοντος Οικονομικοί. Φυσικοί. Ανθρώπινοι. Τεχνολογικοί. 14
Εξωτερικό περιβάλλον Δυνάμεις έξω από τα όρια της επιχείρησης που μπορούν να την επηρεάσουν. Ευκαιρίες: ευκαιρίες για τους μάνατζερς να αυξήσουν τα έσοδα ή να δημιουργήσουν αγορές. - Νέες τεχνολογίες, νέες αγορές και ιδέες. Απειλές: θέματα που μπορούν να βλάψουν την επιχείρηση. - Οικονομικές υφέσεις, πετρελαϊκή κρίση. 15
Ειδικό περιβάλλον Οι δυνάμεις των πελατών, προμηθευτών, ανταγωνιστών, διανομέων, συνεργαζόμενων επιχειρήσεων, που επηρεάζουν τη δράση της επιχείρησης. Άμεσοι Παράγοντες (Προμηθευτές, Διανομείς, Πελάτες, Ανταγωνιστές). Έμμεσοι Παράγοντες (Πιστωτικά Ιδρύματα Τράπεζες, Συνδικάτα, Συνεργάτες (επιχειρήσεις ή άτομα), Κρατικοί φορείς). 16
Αλλαγές στο Εξωτερικό περιβάλλον (1) Ταχύτατες επιχειρηματικές αλλαγές και υψηλή αβεβαιότητα. Αύξηση του κόστους παραγωγής και υψηλές πιέσεις για αποδοτικότητα. Συνεχείς τεχνολογικές αλλαγές που αυξάνουν τη ζήτηση για νέες ειδικότητες. Σύνθετες επιχειρηματικές μονάδες με ποικιλία προϊόντων, επιχειρηματικών λειτουργιών, πελατών και αγορών. Ανάγκη για αυξημένη ευελιξία στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών. 17
Αλλαγές στο Εξωτερικό περιβάλλον (2) Εσωτερική αναδιάρθρωση επιχειρήσεων, οργανωτική ευελιξία, κατάργηση γραφειοκρατικών δομών, ομαδική συνεργασία, ανάληψη έργων. Αλλαγές στο εξωτερικό πλαίσιο λειτουργίας επιχειρήσεων (νομοθεσία, πολιτικές αλλαγές, συνδικαλισμός, κοινωνικός διάλογος). Αύξηση του ανταγωνισμού αλλά και της συνεργασίας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Αλλαγές στους εργαζομένους, όπως υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, ικανοποίηση ηθικών αναγκών και απαιτήσεις για υψηλότερη ποιότητα εργασίας και ζωής. 18
Η στρατηγική της ΔΑΠ Η στρατηγική αφορά στο σχεδιασμό της επιχείρησης με τρόπο που μπορεί να συνταιριάζει τα εσωτερικά της δυνατά και αδύνατα σημεία με εξωτερικές προς αυτήν ευκαιρίες και απειλές, ώστε να διατηρεί ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η ανάπτυξη και η εφαρμογή στρατηγικών διοίκησης ανθρωπίνων πόρων στη σύγχρονη επιχείρηση δεν επικεντρώνεται μόνο στην επιλογή και στην πρόσληψη του κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού. Συνδέεται με τις απαιτήσεις και τις ανάγκες της επιχείρησης για την διαμόρφωση αποτελεσματικών στρατηγικών, καθώς και με τον καθορισμό και την επίτευξη κοινών επιχειρηματικών στόχων, με απώτερο στόχο την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικής θέσης της επιχείρησης στις αγορές. 19
Βιβλιογραφία Dessler, G. (2012), Διαχείριση ανθρώπινου Δυναμικού, Εκδόσεις Κριτική. Ξυροτύρη-Κουφίδου, Σ. (2010)/Δ έκδοση, Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων-Κτίζοντας τα Θεμέλια για τη Στρατηγική Διοίκηση των Ανθρώπων. Εκδόσεις Ανικούλα, Θεσσαλονίκη. Τερζίδης, Κ. και Τζωρτζάκης, Κ. (2004), Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων, Εκδόσεις Rosili, Γέρακας Αττικής. 20