MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Junie 2015

5

MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Junie 2015 Saamgesit en versprei deur: OVERBERG AGRI (EDMS) BPK www.overbergagri.co.za Tel. 028 214 3800 Francois Human francoish@overbergagri.co.za 028 214 3826 Pierre Laubscher pierrel@overbergagri.co.za 028 425 5827 KAAP AGRI www.kaapagri.co.za Tel. 022 482 8000 Louis Coetzee louis.coetzee@kaapagri.co.za 022 931 8210 SENTRAAL-SUID KOÖPERASIE BPK (SSK) www.ssk.co.za Tel. 022 514 8600 Willem Burger wburger@ssk.co.za 028 514 8642 TUINROETE AGRI www.tagri.co.za Tel. 044 601 1200 Nico de Wet ndewet@ssk.co.za 072 110 3607 MOORREESBURG KORINGBOERE (EDMS) BPK www.mkb.co.za Tel. 022 433 8300 Wynand Heunis wynandh@overbergagri.co.za 022 433 8381 Spesiale erkenning word ook gegee aan die volgende persone vir hul insette en bydraes: Pieter Burger. Landbou-ekonoom Dr. Willem Hoffmann. Departement van Landbou-Ekonomie. Universiteit van Stellenbosch. Charl van Rooyen. Weskaap Departement van Landbou (WKDL). Baie dankie aan die verskaffers van masjinerie wat die pryse verskaf. Sonder hulle hulp en insette sou die gids glad nie moontlik gewees het nie. Vrywaring: Die voorbereiding van die inligting is met groot sorg gedoen om die akkuraatheid daarvan te verseker. Weens die aard van die inligting en data wat in die dokument weergegee word, kan geen persoon aanspreeklik gehou word vir enige skade of verliese deur enige een gely weens die gebruik of nie-gebruik hiervan nie.

INHOUD INLEIDING... AANNAMES VIR MASJINERIEKOSTE... 1 9.00 PLANTERS EN SAAIMASJIENE... 21 9.01 MINIMUM BEWERKING KLEINGRAAN GRAVITASIE PLANTERS... 21 3 9.02 MINIMUM BEWERKING KLEINGRAAN LUGDRUK PLANTERS... 21 TREKKERS 5 10.00 SPUITE... 22 10.01 BALKSPUITE... 22 1.00 4 X 2 TREKKERS... 5 10.02 KOUSBALKSPUIT... 23 2.00 4 X 4 TREKKERS... 5 11.00 GRAAN EN HOOI SNYERS... 23 11.01 PLATSNYERS... 23 11.02 SKYFSNYMASJIENE... 23 SELF-AANGEDREWE MASJINERIE 8 11.03 SNYER-KNEUSERS / HAYBINE... 24 11.04 SWAAILEMSNYERS / BOSSIESLANERS... 24 3.00 SELF-AANGEDREWE STROPERS... 8 11.05 KUILVOERKERWERS... 25 3.01 TAFELS VIR SELF-AANGEDREWE STROPERS... 8 3.02 SELF-AANGEDREWE STROPERS MET OPTELLER... 8 12.00 HOOIHARKE EN SKUDDERS... 25 3.03 SELF-AANGEDREWE STROPERS MET SNYTAFEL... 9 12.01 VINGER-WIEL HOOIHARKE... 25 3.04 STROPER MODELLE EN ENGIN GROOTTES... 10 12.02 HOOISKUDDERS / KRAGHARK / TEDDERS... 25 4.00 SELF-AANGEDREWE PLATSNYERS... 11 13.00 BALERS EN WRAPPERS... 26 13.01 KLEIN VIERKANT BALERS... 26 5.00 SELF-AANGEDREWE SPUITE... 12 13.02 GROOT VIERKANT BALERS / BIG PACK... 26 13.03 RONDE BALERS... 26 13.04 RONDE BAAL TOEDRAAIER / WRAPPER... 26 IMPLEMENTE EN SLEEPWAENS 14 14.00 VOERVERWERKING... 27 6.00 GRONDBEWERKING... 14 14.01 VOERMENGWAENS... 27 6.01 HANDICULT EN FIELDSPAN... 14 6.02 TRASH HANDICULT, TRASH FIELDSPAN, SCARRIFIER... 14 15.00 SLEEP- EN ANDER WAENS... 27 6.03 BEITELPLOEG / DLB12 / BLANTON... 15 15.01 SLEEPWAENS... 27 6.04 SKEURPLOEË... 16 15.02 GRAAN AFTAPKAR... 28 6.05 DIEP EN EKSTRA DIEP SKEURPLOEË... 17 15.03 MASSAWAENS... 28 6.06 SKAARPLOEG... 17 15.04 MASSABAKKE VIR GRAAN... 28 6.07 OMKEERPLOEË... 17 15.05 WATER EN DIESEL KARRE... 28 6.08 SKOTTELPLOEE... 18 6.09 KONTRA-SNYEG... 18 16.00 ANDER... 29 16.01 TREKKER LAAIGRAWE... 29 7.00 VINGER EGGIES EN SAADBEDROLLERS... 19 16.02 PAD-/SLOOTSKRAPER... 29 7.01 VINGER EGGIES... 19 16.03 DAMSKROP... 29 7.02 SAADBED ROLLERS... 19 7.03 SWAARDIENS KLUITROLLER / ROLMOER... 19 BAKKIES EN VRAGMOTORS 31 8.00 STROOIERS... 20 8.01 KALK EN KUNSMISSTROOIER... 20 17.00 BAKKIES... 31 8.02 MIS EN SLYKSTROOIERS... 21 18.00 VRAGMOTORS / LORRIES... 34

MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Junie 2015 VOORWOORD 1.1 VOORWOORD Die Masjineriekostegids vir Weskaap Graanprodusente is saamgestel om riglyne daar te stel vir koste berekeninge van masjinerie wat gebruik word in die graanproduserende areas in die Weskaap. Die gids is saamgesit deur die verskeie landbou-besighede in hierdie gebied om die berekening van masjineriekoste te standardiseer en n volledige kostegids vir graanprodusente te publiseer. 1.2 NOTAS OOR MASJINERIE KOSTE Masjineriekoste bestaan uit twee gedeeltes: vaste en veranderlike koste. Alle aannames en berekeninge van kostes word duidelik in die gids aangedui. 1.2.1 Vaste koste Vaste koste is die koste wat aangegaan word om die masjien te besit. Dit bestaan uit Waardevermindering, Versekering, Lisensies, en Rente. Die verskillende kostes word bereken as n jaarlikse bedrag en toegedeel aan die aantal werksure waarvoor dit jaarliks gebruik word. Waardevermindering word bereken as die verlies in waarde van die masjien. Die reglynige metode word gebruik en die totale verlies in waarde word oor die leeftyd van die masjien verdeel. Versekering en Lisensies word saamgevoeg en bereken as n persentasie van die masjien se gemiddelde waarde oor sy lewensduur. Die jaarlikse koste word bereken en toegedeel volgens jaarlikse gebruik. Rente word bereken as die opbrengs wat behaal sou kon word, indien die koste aan kapitaal anders bestee sou word. Die bedrag vir rente word bereken as die rente op die gemiddelde waarde van die 1.2.2 Veranderlike koste Veranderlike koste bestaan uit die kostes wat voortspruit uit die fisiese gebruik van die masjien. Dit sluit kostes aan Herstel en Onderhoud en Brandstof in. Herstel en Onderhoud word gebasseer op spesifieke aannames vir elke masjien en is vasgestel as n persentasie van die aankoopprys verdeel oor die lewensduur van die masjien. Brandstof-verbruik word gebasseer op vasgestelde aannames. Vir self-aangedrewe masjinerie word riglyne vir brandstof-verbruik hoofsaaklik volgens die engin-grootte van die masjien en drywingsvereiste (laag, medium, hoog) bepaal. Die brandstof-verbruik vir verskillende drywingsvereistes verskil en word bereken volgens n persentasie van enginkrag (kw) wat gebruik word en die brandstof-verbruik per kwuur. Die brandstof verbruik vir n masjien word dus bereken as die enjin-grootte in kw, vermenigvuldig met die brandstof- verbruik volgens drywingsvereiste. Vir bakkies en vragmotors word die brandstofverbruik as liter per 100km en km per liter aangedui. Brandstof-koste word bereken as die brandstof-verbruik vermenigvuldig met die dieselprys nadat die diesel-rabat verhaal is. MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 1 JUNIE 2015

1.2.3 Koste per uur en per kilometer Kostes vir trekkers, ander self-aangedrewe masjinerie, implemente en sleepwaens word in Rand per Uur bereken. Kostes vir bakkies en vragmotors word in Rand per Kilometer aangedui. Die koste per uur vir n trekker met n implement word bereken deur die kostes van die trekker en die implement saam te voeg. 1.2.4 Koste per hektaar Lopende koste per hektaar word volgens werktempo (hektaar per uur) en koste per uur (R/uur) bereken. Werktempo word volgens werkspoed (km/uur), werkwydte (meter), en werk-doeltreffendheid bereken. Die formule om werktempo te bereken is soos volg: Werktempo (ha/uur) = Werkspoed (km/uur) x Werkwydte (meter) x Werkdoeltreffendheid (%) 10 Die koste per hektaar word bereken deur die Loopkoste per Uur (R/uur) deur die Werktempo (Ha/uur) te deel. Die formule is soos volg: Koste per Hektaar (R/hektaar) = Koste per Uur (R/uur) Werktempo (Ha/uur) Werkdoeltreffendheid word beïnvloed deur die hoeveelheid kere wat die trekker moet draai, stop en wag en hoe ver die trekker op die wenakker moet ry. n Laer werkdoeltreffend verlaag dus die werktempo en verhoog die koste per hektaar. Plaagbeheerspuite, strooiers en balers het dus lae werkdoeltreffendheid-persentasies aangesien daar baie stilgestaan word om die masjien te hervul of om te stop vir die baal om gebind en uittegooi te word. Die normes wat gebruik word vir werkdoeltreffendheid word in die aanname blad ingesluit. 1.3 VERDERE VERWYSINGS DAFF. Guide to Machinery Cost. Department of Agriculture, Forestry and Fisheries. Gratis. Besoek: www.daff.gov.za/publications : Economic analyses Farmers Weekly. Agricultural Tractor Prices and Light Commercial Vehicle Prices. Kwartaalliks beskikbaar. Gratis. Besoek: www.farmersweekly.co.za : Technical GWK. Kostegids. Behels begrotings vir gewasse onder besproeiïng en masjineriekostes. Te koop. Besoek: www.gwk.co.za. Vinpro. Kostegids. Behels begrotings vir wingerdproduksie en masjineriekoste. Gratis. Besoek: www.vinpro.co.za : Publikasies : Kostegids. Koos le Roux. Meganisasiegids. Te koop. Kontak: koosleroux@live.co.za. Computus. Meganisasiekoste en Vertakkingbegrotings. Te koop. Ou weergawes is gratis beskikbaar. Besoek: www.computus.co.za : Publikasies. MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 2 JUNIE 2015

AANNAMES BASIESE AANNAMES EN FORMULES VAN BEREKENING 1 Aankooppryse (R) van masjinerie en enige ander pryse sluit nie BTW in nie, tensy andersins gespesifiseer. 2 Die gebruik van handelsname is slegs vir informasie om die gebruiker te help om die gids maklikker te gebruik aangesien produkbeskrywings mag wissel tussen verskaffers. 3 Die pryse wat deurgegee word dien slegs as riglyn en aanpassings sal gemaak moet word indien die aankoopprys van die gebruiker se huidige omstandighede verskil. 4 Die aannames wat gebruik word is gesta 5 5 Masjinerie wat nie meer vervaardig word nie word met *** aangedui. Vir hierdie masjinerie word 'n aangepaste prys gebruik. 6 Masjinerie pryse wat nie verkry is nie, is met die gemiddelde masjinerie prysstyging persentasie aangepas. 7 Berekende koste sluit slegs koste van die masjien in. Operateur koste en winsmarge is nie ingesluit nie. 8 Die term "droog" verwys na loopkoste sonder brandstof, terwyl "nat" verwys na loopkoste met brandstof ingesluit. "Totale loopkoste" sluit koste van brandstof in. 9 Basiese omskakelingsfaktore : 1 Perdekrag = 0.7457 kilowatt, 1 kw = 1.3410 pk 1 Voet = 0.3048 meter, 1 meter = 3.2808 voet Werktempo (Ha/Uur) = Werk wydte (meter) x Werk spoed (km/uur) x Doeltreffendheid (%) 10 Werksduur (Hr/Ha) = 1 Werktempo (Ha/Uur) Die omtrek van 'n ronde baal kan soos volg bereken word: Omtrek = 2 x π x radius = π x deursnee (π = 3.1416) d.w.s 1.20 meter deursnee baal het 'n omtrek van = 3.77 meter 10 Formules vir koste berekeninge. Vir bakkies en vragmotors word kilometer (km) in plaas van uur gebruik. Gemiddelde belegging (R) = (Aankoopprys + Skrootwaarde) 2 Waardevermindering (R/Uur) = (Aankoopprys - Skrootwaarde) Leeftyd in ure Skrootwaarde (R) = % van Aankoopprys Rente (R/Uur) = % van Gemiddelde belegging ure gebruik per jaar Versekering en lisensie (R/Uur) = % van Gemiddelde belegging ure gebruik per jaar Herstel & Onderhoud (R/Uur) = % van Aankoopprys Leeftyd in ure Brandstofkoste (R/Uur) = Brandstofverbruik x Brandstofprys Gebeurlikheidsfaktor % vir bakkies en vragmotors = % van die veranderlike koste Bandkoste per kilometer = (Aankoopprys van 'n nuwe band x Aantal Bande) Bandleeftyd in Kilometer Olie verbruik vir bakkies en vragmotors = % van brandstof verbruik EKONOMIE OORSIG Met die opdatering van die Gids was die ekonomiese aanwysers soos volg: Repo koers 5.75% R/$-wisselkoers R 11.98 per VS dollar VPI 3.90% Datum: 2015/04/10 Prima koers 9.25% R/ -wisselkoers R 17.57 per VK pond PPI 2.60% Bron: http://www.resbank.co.za/ R/ -wisselkoers R 12.72 per Euro MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 3 JUNIE 2015

AANNAMES GEBRUIK VIR ALLE MASJINERIE Die volgende aannames vir koste berekening geld vir alle masjinerie. 1 Skrootwaarde (R) = 10.00 % van Aankoopprys 2 Rente (R/Uur) = 9.00 % van Gemiddelde belegging ure gebruik per jaar 3 Diesel prys (gebruik) = R 10.50 per liter (Dieselprys na korting/rabat word as standaard gebruik) (250.00c x 80% soos vanaf 10 April 2015) Dieselprys (Handel) = R 12.50 per liter (187.80c x 80% soos vanaf 3 April 2014) Dieselkorting = 250.00 sent per liter x 80% = R 200.00 sent/liter (175.00c x 80% soos vanaf 3 April 2013) Dieselprys (na korting) = R 10.50 per liter (158.00c x 80% soos vanaf 4 April 2012) 4 Petrol Prys (handel) R 11.00 5 Prys van olie = R 599.00 per 20 liter kan Multi Agri Super olie = R 29.95 per 1 liter olie MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 4 JUNIE 2015

TREKKERS kw pk Dryf Vaste Koste Veranderlike Koste Totale Lopende Koste Aankoopprys Waardever Versekering Rente Totaal Herstel & Brandstof Totaal mindering & lisensie Laag Medium Hoog Laag Medium Hoog Droog Laag Medium Hoog Rand R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur 1. 4 X 2 TREKKERS 10 13 2W 58 000 5.20 1.10 5.75 12.05 5.80 14.70 16.55 18.90 20.50 22.35 24.70 17.85 32.55 34.40 36.75 20 27 2W 5 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 29.40 33.05 37.80 29.40 33.05 37.80 0.00 29.40 33.05 37.80 30 40 2W 174 500 15.70 3.35 17.30 36.35 17.45 44.10 49.60 56.70 61.55 67.05 74.15 53.80 97.90 103.40 110.50 40 54 2W 233 000 20.95 4.50 23.05 48.50 23.30 58.80 66.15 75.60 82.10 89.45 98.90 71.80 130.60 137.95 147.40 50 67 2W 291 000 26.20 5.60 28.80 60.60 29.10 73.50 82.70 94.50 102.60 111.80 123.60 89.70 163.20 172.40 184.20 60 80 2W 536 500 48.30 10.35 53.10 111.75 53.65 88.20 99.20 113.40 141.85 152.85 167.05 165.40 253.60 264.60 278.80 70 94 2W 626 000 56.35 12.05 61.95 130.35 62.60 102.90 115.75 132.30 165.50 178.35 194.90 192.95 295.85 308.70 325.25 80 107 2W 715 500 64.40 13.75 70.85 149.00 71.55 117.60 132.30 151.20 189.15 203.85 222.75 220.55 338.15 352.85 371.75 90 121 2W 804 500 72.40 15.50 79.65 167.55 80.45 132.30 148.85 170.10 212.75 229.30 250.55 248.00 380.30 396.85 418.10 100 134 2W 894 000 80.45 17.20 88.50 186.15 89.40 147.00 165.40 189.00 236.40 254.80 278.40 275.55 422.55 440.95 464.55 110 148 2W 983 500 88.50 18.95 97.35 204.80 98.35 161.70 181.90 207.90 260.05 280.25 306.25 303.15 464.85 485.05 511.05 2. 4 X 4 TREKKERS 10 13 4W 68 500 6.15 1.30 6.80 14.25 6.85 14.70 16.55 18.90 21.55 23.40 25.75 21.10 35.80 37.65 40.00 20 27 4W 137 000 12.35 2.65 13.55 28.55 13.70 29.40 33.05 37.80 43.10 46.75 51.50 42.25 71.65 75.30 80.05 30 40 4W 205 500 18.50 3.95 20.35 42.80 20.55 44.10 49.60 56.70 64.65 70.15 77.25 63.35 107.45 112.95 120.05 40 54 4W 274 000 24.65 5.25 27.15 57.05 27.40 58.80 66.15 75.60 86.20 93.55 103.00 84.45 143.25 150.60 160.05 50 67 4W 342 500 30.85 6.60 33.90 71.35 34.25 73.50 82.70 94.50 107.75 116.95 128.75 105.60 179.10 188.30 200.10 60 80 4W 566 500 51.00 10.90 56.10 118.00 56.65 88.20 99.20 113.40 144.85 155.85 170.05 174.65 262.85 273.85 288.05 70 94 4W 660 500 59.45 12.70 65.40 137.55 66.05 102.90 115.75 132.30 168.95 181.80 198.35 203.60 306.50 319.35 335.90 80 107 4W 755 000 67.95 14.55 74.75 157.25 75.50 117.60 132.30 151.20 193.10 207.80 226.70 232.75 350.35 365.05 383.95 90 121 4W 849 500 76.45 16.35 84.10 176.90 84.95 132.30 148.85 170.10 217.25 233.80 255.05 261.85 394.15 410.70 431.95 100 134 4W 944 000 84.95 18.15 93.45 196.55 94.40 147.00 165.40 189.00 241.40 259.80 283.40 290.95 437.95 456.35 479.95 110 148 4W 1 038 000 93.40 20.00 102.75 216.15 103.80 161.70 181.90 207.90 265.50 285.70 311.70 319.95 481.65 501.85 527.85 120 161 4W 1 313 000 118.15 25.30 130.00 273.45 131.30 176.40 198.45 226.80 307.70 329.75 358.10 404.75 581.15 603.20 631.55 130 174 4W 1 422 500 128.05 27.40 140.85 296.30 142.25 191.10 215.00 245.70 333.35 357.25 387.95 438.55 629.65 653.55 684.25 140 188 4W 1 532 000 137.90 29.50 151.65 319.05 153.20 205.80 231.55 264.60 359.00 384.75 417.80 472.25 678.05 703.80 736.85 150 201 4W 1 641 000 147.70 31.60 162.45 341.75 164.10 220.50 248.05 283.50 384.60 412.15 447.60 505.85 726.35 753.90 789.35 160 215 4W 1 750 500 157.55 33.70 173.30 364.55 175.05 235.20 264.60 302.40 410.25 439.65 477.45 539.60 774.80 804.20 842.00 170 228 4W 1 860 000 167.40 35.80 184.15 387.35 186.00 249.90 281.15 321.30 435.90 467.15 507.30 573.35 823.25 854.50 894.65 180 241 4W 2 047 000 184.25 39.40 202.65 426.30 204.70 264.60 297.70 340.20 469.30 502.40 544.90 631.00 895.60 928.70 971.20 190 255 4W 2 161 000 194.50 41.60 213.95 450.05 216.10 279.30 314.20 359.10 495.40 530.30 575.20 666.15 945.45 980.35 1 025.25 200 268 4W 2 274 500 204.70 43.80 225.20 473.70 227.45 294.00 330.75 378.00 521.45 558.20 605.45 701.15 995.15 1 031.90 1 079.15 210 282 4W 2 388 500 214.95 46.00 236.45 497.40 238.85 308.70 347.30 396.90 547.55 586.15 635.75 736.25 1 044.95 1 083.55 1 133.15 220 295 4W 2 502 000 225.20 48.15 247.70 521.05 250.20 323.40 363.80 415.80 573.60 614.00 666.00 771.25 1 094.65 1 135.05 1 187.05 230 308 4W 2 616 000 235.45 50.35 259.00 544.80 261.60 338.10 380.35 434.70 599.70 641.95 696.30 806.40 1 144.50 1 186.75 1 241.10 240 322 4W 2 865 500 257.90 55.15 283.70 596.75 286.55 352.80 396.90 453.60 639.35 683.45 740.15 883.30 1 236.10 1 280.20 1 336.90 250 335 4W 2 984 500 268.60 57.45 295.45 621.50 298.45 367.50 413.45 472.50 665.95 711.90 770.95 919.95 1 287.45 1 333.40 1 392.45 MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 5 JUNIE 2015

TREKKERS kw pk Dryf Vaste Koste Veranderlike Koste Totale Lopende Koste Aankoopprys Waardever Versekering Rente Totaal Herstel & Brandstof Totaal mindering & lisensie Laag Medium Hoog Laag Medium Hoog Droog Laag Medium Hoog Rand R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur 3. 4 X 4 TREKKERS (VERVOLG) 260 349 4W 3 104 000 279.35 59.75 307.30 646.40 310.40 382.20 430.00 491.40 692.60 740.40 801.80 956.80 1 339.00 1 386.80 1 448.20 270 362 4W 3 223 500 290.10 62.05 319.15 671.30 322.35 396.90 446.50 510.30 719.25 768.85 832.65 993.65 1 390.55 1 440.15 1 503.95 280 375 4W 3 343 000 300.85 64.35 330.95 696.15 334.30 411.60 463.05 529.20 745.90 797.35 863.50 1 030.45 1 442.05 1 493.50 1 559.65 290 389 4W 3 462 500 311.65 66.65 342.80 721.10 346.25 426.30 479.60 548.10 772.55 825.85 894.35 1 067.35 1 493.65 1 546.95 1 615.45 300 402 4W 3 540 000 318.60 68.15 350.45 737.20 354.00 441.00 496.15 567.00 795.00 850.15 921.00 1 091.20 1 532.20 1 587.35 1 658.20 310 416 4W 3 658 000 329.20 70.40 362.15 761.75 365.80 455.70 512.65 585.90 821.50 878.45 951.70 1 127.55 1 583.25 1 640.20 1 713.45 320 429 4W 3 776 000 339.85 72.70 373.80 786.35 377.60 470.40 529.20 604.80 848.00 906.80 982.40 1 163.95 1 634.35 1 693.15 1 768.75 330 443 4W 3 894 000 350.45 74.95 385.50 810.90 389.40 485.10 545.75 623.70 874.50 935.15 1 013.10 1 200.30 1 685.40 1 746.05 1 824.00 340 456 4W 4 012 000 361.10 77.25 397.20 835.55 401.20 499.80 562.25 642.60 901.00 963.45 1 043.80 1 236.75 1 736.55 1 799.00 1 879.35 350 469 4W 4 130 000 371.70 79.50 408.85 860.05 413.00 514.50 578.80 661.50 927.50 991.80 1 074.50 1 273.05 1 787.55 1 851.85 1 934.55 360 483 4W 4 248 000 382.30 81.75 420.55 884.60 424.80 529.20 595.35 680.40 954.00 1 020.15 1 105.20 1 309.40 1 838.60 1 904.75 1 989.80 370 496 4W 4 366 000 392.95 84.05 432.25 909.25 436.60 543.90 611.90 699.30 980.50 1 048.50 1 135.90 1 345.85 1 889.75 1 957.75 2 045.15 380 510 4W 4 484 000 403.55 86.30 443.90 933.75 448.40 558.60 628.45 718.20 1 007.00 1 076.85 1 166.60 1 382.15 1 940.75 2 010.60 2 100.35 390 523 4W 4 602 000 414.20 88.60 455.60 958.40 460.20 573.30 644.95 737.10 1 033.50 1 105.15 1 197.30 1 418.60 1 991.90 2 063.55 2 155.70 400 536 4W 4 720 000 424.80 90.85 467.30 982.95 472.00 588.00 661.50 756.00 1 060.00 1 133.50 1 228.00 1 454.95 2 042.95 2 116.45 2 210.95 AANNAMES Geldig vir alle masjienerie 1 Aankoopprys (R) sluit nie BTW in nie. 2 Gemiddelde belegging (R) = (Aankoopprys + Skrootwaarde) 2 3 Waardevermindering (R/Uur) = (Aankoopprys - Skrootwaarde) Leeftyd in ure 4 Skrootwaarde (R) = 10.00 % van Aankoopprys 5 Rente (R/Uur) = 9.00 % van Gemiddelde belegging ure gebruik per jaar 6 Diesel prys (gebruik) = R 10.50 per liter Dieselprys (Handel) = R 12.50 per liter (187.80c x 80% soos vanaf 3 April 2014) Dieselkorting = 250 sent per liter x 80% = 200 c/liter (175.00c x 80% soos vanaf 3 April 2013) Dieselprys (na korting) R 10.50 /liter (158.00c x 80% soos vanaf 4 April 2012) Spesifiek tot trekkers 7 Versekering en lisensie (R/Uur) = 1.75 % van Gemiddelde belegging ure gebruik per jaar 8 Herstel & (R/Uur) = 100.00 % van Aankoopprys Leeftyd in ure 9 Leeftyd in ure = 10 000 ure vir alle trekkers 10 Jaarlikse gebruik = 500 ure vir alle trekkers 11 Brandstof gebruik volgens drywingsvereiste = % van kw gebruik x liter gebruik per kw uur L Lae krag : 35.00 % van kw x 0.40 liter per kw-uur = 0.1400 liter per kw-uur M Meduim krag : 45.00 % van kw x 0.35 liter per kw-uur = 0.1575 liter per kw-uur H Hoë krag : 60.00 % van kw x 0.30 liter per kw-uur = 0.1800 liter per kw-uur MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 6 JUNIE 2015

TREKKERS kw pk Dryf Vaste Koste Veranderlike Koste Totale Lopende Koste Aankoopprys Waardever Versekering Rente Totaal Herstel & Brandstof Totaal mindering & lisensie Laag Medium Hoog Laag Medium Hoog Droog Laag Medium Hoog Rand R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur 12 Gemiddelde aankoopprys per kilowatt (R/kW) : * Bron: Opsomming van Farmers Weekly (www.farmersweekly.co.za) : Tractor Prices (datum: Januarie 2014) kw kategorie 4 X 2 4 X 4 0-59 R 5 819 per kw R 6 851 per kw 60-119 R 8 941 per kw R 9 438 per kw 120-179 R 10 941 per kw 180-239 R 11 373 per kw 240-299 R 11 939 per kw 300 + R 11 800 per kw MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 7 JUNIE 2015

SELF-AANGEDREWE MASJINERIE Vaste Koste Veranderlike Koste Totale Lopende Koste kw pk MODEL OF BESKRYWING TAFEL Aankoopprys Leeftyd Jaarlikse H&O Waardever Versekering Rente Totaal Brandstof Herstel & Totaal gebruik % mindering & lisensie Droog Totaal meter Rand Ure Ure % R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur 3. SELF-AANGEDREWE STROPERS 3.01 TAFELS VIR SELF-AANGEDREWE STROPERS Tafelkoste is reeds ingesluit by die stropers se pryse. Koring optel-tafel, 12vt 364 300 4 000 300 40 81.95 11.70 60.10 153.75 0.00 36.45 36.45 190.20 190.20 Koring optel-tafel, 15vt 413 225 4 000 300 40 93.00 13.25 68.20 174.45 0.00 41.30 41.30 215.75 215.75 Koring straight-tafel, flex, 30vt 610 080 4 000 300 40 137.25 19.55 100.65 257.45 0.00 61.00 61.00 318.45 318.45 Koring straight-tafel, draper, 25vt 684 875 4 000 300 40 154.10 21.95 113.00 289.05 0.00 68.50 68.50 357.55 357.55 Koring straight-tafel, draper, 30vt 994 600 4 000 300 40 223.80 31.90 164.10 419.80 0.00 99.45 99.45 519.25 519.25 Mielie tafel, 6ry x 0.9m = 5.4m 470 300 4 000 300 40 105.80 15.10 77.60 198.50 0.00 47.05 47.05 245.55 245.55 3.02 SELF-AANGEDREWE STROPERS MET OPTELLER 45 60 Stroper met Opteller - 45kW / 60PK 930 000 4 000 300 40 209.25 29.85 153.45 392.55 85.05 93.00 178.05 485.55 570.60 60 80 Stroper met Opteller - 60kW / 80PK 1 130 000 4 000 300 40 254.25 36.25 186.45 476.95 113.40 113.00 226.40 589.95 703.35 75 101 Stroper met Opteller - 75kW / 101PK 1 335 000 4 000 300 40 300.40 42.85 220.30 563.55 141.75 133.50 275.25 697.05 838.80 90 121 Stroper met Opteller - 90kW / 121PK 1 535 000 4 000 300 40 345.40 49.25 253.30 647.95 170.10 153.50 323.60 801.45 971.55 105 141 Stroper met Opteller - 105kW / 141PK 1 740 000 4 000 300 40 391.50 55.85 287.10 734.45 198.45 174.00 372.45 908.45 1 106.90 120 161 Stroper met Opteller - 120kW / 161PK 1 940 000 4 000 300 40 436.50 62.25 320.10 818.85 226.80 194.00 420.80 1 012.85 1 239.65 135 181 Stroper met Opteller - 135kW / 181PK 2 145 000 4 000 300 40 482.65 68.80 353.95 905.40 255.15 214.50 469.65 1 119.90 1 375.05 150 201 Stroper met Opteller - 150kW / 201PK 2 425 000 4 000 300 40 545.65 77.80 400.15 1 023.60 283.50 242.50 526.00 1 266.10 1 549.60 165 221 Stroper met Opteller - 165kW / 221PK 2 630 000 4 000 300 40 591.75 84.40 433.95 1 110.10 311.85 263.00 574.85 1 373.10 1 684.95 180 241 Stroper met Opteller - 180kW / 241PK 2 830 000 4 000 300 40 636.75 90.80 466.95 1 194.50 340.20 283.00 623.20 1 477.50 1 817.70 195 261 Stroper met Opteller - 195kW / 261PK 3 035 000 4 000 300 40 682.90 97.35 500.80 1 281.05 368.55 303.50 672.05 1 584.55 1 953.10 210 282 Stroper met Opteller - 210kW / 282PK 2 920 000 4 000 300 40 657.00 93.70 481.80 1 232.50 396.90 292.00 688.90 1 524.50 1 921.40 225 302 Stroper met Opteller - 225kW / 302PK 3 100 000 4 000 300 40 697.50 99.45 511.50 1 308.45 425.25 310.00 735.25 1 618.45 2 043.70 240 322 Stroper met Opteller - 240kW / 322PK 3 280 000 4 000 300 40 738.00 105.25 541.20 1 384.45 453.60 328.00 781.60 1 712.45 2 166.05 255 342 Stroper met Opteller - 255kW / 342PK 3 460 000 4 000 300 40 778.50 111.00 570.90 1 460.40 481.95 346.00 827.95 1 806.40 2 288.35 270 362 Stroper met Opteller - 270kW / 362PK 3 640 000 4 000 300 40 819.00 116.80 600.60 1 536.40 510.30 364.00 874.30 1 900.40 2 410.70 285 382 Stroper met Opteller - 285kW / 382PK 3 820 000 4 000 300 40 859.50 122.55 630.30 1 612.35 538.65 382.00 920.65 1 994.35 2 533.00 300 402 Stroper met Opteller - 300kW / 402PK 4 000 000 4 000 300 40 900.00 128.35 660.00 1 688.35 567.00 400.00 967.00 2 088.35 2 655.35 315 422 Stroper met Opteller - 315kW / 422PK 4 180 000 4 000 300 40 940.50 134.10 689.70 1 764.30 595.35 418.00 1 013.35 2 182.30 2 777.65 330 443 Stroper met Opteller - 330kW / 443PK 4 360 000 4 000 300 40 981.00 139.90 719.40 1 840.30 623.70 436.00 1 059.70 2 276.30 2 900.00 345 463 Stroper met Opteller - 345kW / 463PK 4 540 000 4 000 300 40 1 021.50 145.65 749.10 1 916.25 652.05 454.00 1 106.05 2 370.25 3 022.30 360 483 Stroper met Opteller - 360kW / 483PK 4 540 000 4 000 300 40 1 021.50 145.65 749.10 1 916.25 680.40 454.00 1 134.40 2 370.25 3 050.65 375 503 Stroper met Opteller - 375kW / 503PK 4 715 000 4 000 300 40 1 060.90 151.25 778.00 1 990.15 708.75 471.50 1 180.25 2 461.65 3 170.40 390 523 Stroper met Opteller - 390kW / 523PK 4 885 000 4 000 300 40 1 099.15 156.75 806.00 2 061.90 737.10 488.50 1 225.60 2 550.40 3 287.50 405 543 Stroper met Opteller - 405kW / 543PK 5 060 000 4 000 300 40 1 138.50 162.35 834.90 2 135.75 765.45 506.00 1 271.45 2 641.75 3 407.20 MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 8 JUNIE 2015

SELF-AANGEDREWE MASJINERIE Vaste Koste Veranderlike Koste Totale Lopende Koste kw pk MODEL OF BESKRYWING TAFEL Aankoopprys Leeftyd Jaarlikse H&O Waardever Versekering Rente Totaal Brandstof Herstel & Totaal gebruik % mindering & lisensie Droog Totaal meter Rand Ure Ure % R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur 3.03 SELF-AANGEDREWE STROPERS MET SNYTAFEL 45 60 Stroper met Snytafel - 45kW / 60PK 1 265 000 4 000 300 40 284.65 40.60 208.75 534.00 85.05 126.50 211.55 660.50 745.55 60 80 Stroper met Snytafel - 60kW / 80PK 1 465 000 4 000 300 40 329.65 47.00 241.75 618.40 113.40 146.50 259.90 764.90 878.30 75 101 Stroper met Snytafel - 75kW / 101PK 1 670 000 4 000 300 40 375.75 53.60 275.55 704.90 141.75 167.00 308.75 871.90 1 013.65 90 121 Stroper met Snytafel - 90kW / 121PK 1 870 000 4 000 300 40 420.75 60.00 308.55 789.30 170.10 187.00 357.10 976.30 1 146.40 105 141 Stroper met Snytafel - 105kW / 141PK 2 075 000 4 000 300 40 466.90 66.55 342.40 875.85 198.45 207.50 405.95 1 083.35 1 281.80 120 161 Stroper met Snytafel - 120kW / 161PK 2 275 000 4 000 300 40 511.90 73.00 375.40 960.30 226.80 227.50 454.30 1 187.80 1 414.60 135 181 Stroper met Snytafel - 135kW / 181PK 2 480 000 4 000 300 40 558.00 79.55 409.20 1 046.75 255.15 248.00 503.15 1 294.75 1 549.90 150 201 Stroper met Snytafel - 150kW / 201PK 2 680 000 4 000 300 40 603.00 86.00 442.20 1 131.20 283.50 268.00 551.50 1 399.20 1 682.70 165 221 Stroper met Snytafel - 165kW / 221PK 2 885 000 4 000 300 40 649.15 92.55 476.05 1 217.75 311.85 288.50 600.35 1 506.25 1 818.10 180 241 Stroper met Snytafel - 180kW / 241PK 3 085 000 4 000 300 40 694.15 99.00 509.05 1 302.20 340.20 308.50 648.70 1 610.70 1 950.90 195 261 Stroper met Snytafel - 195kW / 261PK 3 290 000 4 000 300 40 740.25 105.55 542.85 1 388.65 368.55 329.00 697.55 1 717.65 2 086.20 210 282 Stroper met Snytafel - 210kW / 282PK 3 175 000 4 000 300 40 714.40 101.85 523.90 1 340.15 396.90 317.50 714.40 1 657.65 2 054.55 225 302 Stroper met Snytafel - 225kW / 302PK 3 355 000 4 000 300 40 754.90 107.65 553.60 1 416.15 425.25 335.50 760.75 1 751.65 2 176.90 240 322 Stroper met Snytafel - 240kW / 322PK 3 535 000 4 000 300 40 795.40 113.40 583.30 1 492.10 453.60 353.50 807.10 1 845.60 2 299.20 255 342 Stroper met Snytafel - 255kW / 342PK 3 715 000 4 000 300 40 835.90 119.20 613.00 1 568.10 481.95 371.50 853.45 1 939.60 2 421.55 270 362 Stroper met Snytafel - 270kW / 362PK 3 895 000 4 000 300 40 876.40 124.95 642.65 1 644.00 510.30 389.50 899.80 2 033.50 2 543.80 285 382 Stroper met Snytafel - 285kW / 382PK 4 075 000 4 000 300 40 916.90 130.75 672.40 1 720.05 538.65 407.50 946.15 2 127.55 2 666.20 300 402 Stroper met Snytafel - 300kW / 402PK 4 255 000 4 000 300 40 957.40 136.50 702.10 1 796.00 567.00 425.50 992.50 2 221.50 2 788.50 315 422 Stroper met Snytafel - 315kW / 422PK 4 435 000 4 000 300 40 997.90 142.30 731.75 1 871.95 595.35 443.50 1 038.85 2 315.45 2 910.80 330 443 Stroper met Snytafel - 330kW / 443PK 4 615 000 4 000 300 40 1 038.40 148.05 761.50 1 947.95 623.70 461.50 1 085.20 2 409.45 3 033.15 345 463 Stroper met Snytafel - 345kW / 463PK 4 795 000 4 000 300 40 1 078.90 153.85 791.15 2 023.90 652.05 479.50 1 131.55 2 503.40 3 155.45 360 483 Stroper met Snytafel - 360kW / 483PK 4 795 000 4 000 300 40 1 078.90 153.85 791.15 2 023.90 680.40 479.50 1 159.90 2 503.40 3 183.80 375 503 Stroper met Snytafel - 375kW / 503PK 4 970 000 4 000 300 40 1 118.25 159.45 820.05 2 097.75 708.75 497.00 1 205.75 2 594.75 3 303.50 390 523 Stroper met Snytafel - 390kW / 523PK 5 140 000 4 000 300 40 1 156.50 164.90 848.10 2 169.50 737.10 514.00 1 251.10 2 683.50 3 420.60 405 543 Stroper met Snytafel - 405kW / 543PK 5 315 000 4 000 300 40 1 195.90 170.50 877.00 2 243.40 765.45 531.50 1 296.95 2 774.90 3 540.35 MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 9 JUNIE 2015

SELF-AANGEDREWE MASJINERIE Vaste Koste Veranderlike Koste Totale Lopende Koste kw pk MODEL OF BESKRYWING TAFEL Aankoopprys Leeftyd Jaarlikse H&O Waardever Versekering Rente Totaal Brandstof Herstel & Totaal gebruik % mindering & lisensie Droog Totaal meter Rand Ure Ure % R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur 3.04 STROPER MODELLE EN ENGIN GROOTTES Stroper klasse volgens enjin grootte Kilowatt (kw) Perdekrag (pk) Klas 4 en 5 <200 kw <267 pk Klas 6 200-239 kw 268-322 pk Klas 7 240-279 kw 323-374 pk Klas 8 280-300 kw 375-410 pk Klas 9 en 10 > 345 kw > 462 pk kw pk Model beskrywing kw pk Model beskrywing kw pk Model beskrywing 49 66 FAHR M770 140 188 CLAAS 320 TUCANO 230 308 JD 9660 55 74 LAVERDA 3300 (VETSAK) 142 190 JD 9500 239 321 CASE Axial-Flow 6130 57 76 CLAYSON 103 148 198 CLAAS MEGA 204 240 322 NH CX8070 62 83 JD 960 151 202 CLAAS 106 251 337 CLAAS 470 LEXION 64 86 FAHR M1080 157 211 LAVERDA 521 HILLSIDE 343 460 JD S660 74 99 LAVERDA 3400 (VETSAK) / JD 630 160 215 CASE IH 1666 / JD 9500 260 349 NH CR 960; CASE AXFLO 7088 - KLAS 7 75 101 CLAAS D 68 / MERCATOR S / CLAYSON 1530 170 228 JD 9600 261 350 CASE Axial-Flow 7130 81 109 FAHR M1202 176 236 CLAAS MEGA 208 261 350 Challenger 670B - KLAS 7 88 118 NH 8050 / CLAAS 76 177 237 CLAAS 430 TOCANO 268 359 CASE Axial-Flow 7120 90 121 MF 750 180 241 CASE IH AXELFLOW 2366 269 361 JD 9770 STS 91 122 CLAAS DOMINATOR 78 CLASSIC 184 247 CLAAS D 115CS 273 366 CLAAS 480 TUCANO 92 123 JD 965 HILLSIDER / JD 1065 / JD 1068 185 248 CLAAS LEXION 440 274 367 CLAAS 570 LEXION 93 125 CLAAS DOMINATOR 68 186 249 NH TF44 284 381 CASE Axial-Flow 7230 95 127 LAVERDA 3550(VETSAK) 190 255 CASE IH AXELFLOW 2377 292 392 JD S670 103 138 NH TX30/ JD 1068 SIDEHILL 191 256 CLAAS 320 TUCANO 297 398 CASE 6130 110 148 NH 8060 ; 8070 / CASE 1640 193 259 CASE IH 1688 313 420 CASE Axial-Flow 8120 110 148 CASE 1640 / CLAAS 96/ CLAYSON 8060 196 263 CASE IH 2188 316 424 CLAAS 580 LEXION 115 154 MF 850 198 266 CASE Axial-Flow 5130 319 428 CLAAS 480 LEXION 118 158 CLAAS D 78 SL / CLAAS MEGA 202 199 267 CLAAS MEGA 218 336 451 CASE Axial-Flow 8230 119 160 CLAAS 98 / MF 860 200 268 CTS II JD 343 460 CLAAS 750 LEXION 125 168 CLAAS D 98 SL ; MEGA 203 / FAHR M35.80H 204 274 JD 8640 / JD CTS2 350 469 CLAAS 760 LEXION 127 170 JD 9400 207 278 NH CS 660 / CASE 2388 360 483 CASE Axial-Flow 9120 128 172 LAVERDA 3790(VETSAK) 213 286 CASE IH AXELFLOW 2388 370 496 CLAAS 770 LEXION 130 174 NH TR85 216 290 JD 9650 STS / JD S550 373 500 CASE Axial-Flow 9230 132 177 JD 1450 222 298 CLAAS 460 LEXION 377 506 CLAAS 580 TUCANO / JD S680 134 180 CASE IH 1644 227 304 JD STS 9670 / CASE IH 2399 433 581 JD S690 137 184 CLAAS MEDION 310 227 304 JD STS 9660 MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 10 JUNIE 2015

SELF-AANGEDREWE MASJINERIE Vaste Koste Veranderlike Koste Totale Lopende Koste kw pk MODEL OF BESKRYWING TAFEL Aankoopprys Leeftyd Jaarlikse H&O Waardever Versekering Rente Totaal Brandstof Herstel & Totaal gebruik % mindering & lisensie Droog Totaal meter Rand Ure Ure % R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur 4. SELF-AANGEDREWE PLATSNYERS 4.01 SELF-AANGEDREWE PLATSNYERS SELF-AANGEDREWE PLATSNYERS, SONDER TAFELS 75 101 SL Platsnyer sonder tafel 75kW / 101PK sonder 1 015 000 5 000 250 80 182.70 39.10 200.95 422.75 141.75 162.40 304.15 585.15 726.90 90 121 SL Platsnyer sonder tafel 90kW / 121PK sonder 1 215 000 5 000 250 80 218.70 46.80 240.55 506.05 170.10 194.40 364.50 700.45 870.55 100 134 SL Platsnyer sonder tafel 100kW / 134PK sonder 1 275 000 5 000 250 80 229.50 49.10 252.45 531.05 189.00 204.00 393.00 735.05 924.05 110 148 SL Platsnyer sonder tafel 110kW / 148PK sonder 1 405 000 5 000 250 80 252.90 54.10 278.20 585.20 207.90 224.80 432.70 810.00 1 017.90 125 168 SL Platsnyer sonder tafel 125kW / 168PK sonder 1 595 000 5 000 250 80 287.10 61.40 315.80 664.30 236.25 255.20 491.45 919.50 1 155.75 150 201 SL Platsnyer sonder tafel 150kW / 201PK sonder 1 800 000 5 000 250 80 324.00 69.30 356.40 749.70 283.50 288.00 571.50 1 037.70 1 321.20 175 235 SL Platsnyer sonder tafel 175kW / 235PK sonder 2 100 000 5 000 250 80 378.00 80.85 415.80 874.65 330.75 336.00 666.75 1 210.65 1 541.40 PLATSNYER TAFELS Snyer-kneuser - 16 vt tafel - 4.88m 4.88 465 000 3 750 200 80 111.60 22.40 115.10 249.10 0.00 99.20 99.20 348.30 348.30 Platsny tafel - 20 vt tafel - 6.10m 6.10 627 500 3 750 200 80 150.60 30.20 155.30 336.10 0.00 133.85 133.85 469.95 469.95 Platsny tafel - 25 vt tafel - 7.62m 7.62 698 500 3 750 200 80 167.65 33.60 172.90 374.15 0.00 149.00 149.00 523.15 523.15 Platsny tafel - 30 vt tafel - 9.14m 9.14 837 000 3 750 200 80 200.90 40.30 207.15 448.35 0.00 178.55 178.55 626.90 626.90 Platsny tafel - 35 vt tafel - 10.67m 10.67 861 000 3 750 200 80 206.65 41.45 213.10 461.20 0.00 183.70 183.70 644.90 644.90 Platsny tafel - 40 vt tafel - 12.19m 12.19 877 500 3 750 200 80 210.60 42.25 217.20 470.05 0.00 187.20 187.20 657.25 657.25 Cross-Auger - 25vt - 7.62m 7.62 60 000 3 750 200 80 14.40 2.90 14.85 32.15 0.00 12.80 12.80 44.95 44.95 Cross-Auger - 30vt - 9.14m 9.14 78 000 3 750 200 80 18.70 3.75 19.30 41.75 0.00 16.65 16.65 58.40 58.40 Cross-Auger - 35vt - 10.67m 10.67 80 500 3 750 200 80 19.30 3.85 19.90 43.05 0.00 17.15 17.15 60.20 60.20 Cross-Auger - 40vt - 12.19m 12.19 83 500 3 750 200 80 20.05 4.00 20.65 44.70 0.00 17.80 17.80 62.50 62.50 PLATSNYER MET TAFEL Om die koste van 'n selfloper-platsnyer met 'n tafel te bereken kan die twee items se kostes soos volg bymekaar gevoeg word. 100 134 SL Platsnyer sonder tafel 100kW / 134PK sonder 1 275 000 5 000 250 80 229.50 49.10 252.45 531.05 189.00 204.00 393.00 735.05 924.05 + Platsny tafel - 30 vt tafel - 9.14m 9.14 837 000 3 750 200 80 200.90 40.30 207.15 448.35 0.00 178.55 178.55 626.90 626.90 + Cross-Auger - 30vt - 9.14m 9.14 78 000 3 750 200 80 18.70 3.75 19.30 41.75 0.00 16.65 16.65 58.40 58.40 TOTAAL 9.14 2 112 000 430.40 89.40 459.60 979.40 189.00 382.55 571.55 1 361.95 1 550.95 MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 11 JUNIE 2015

SELF-AANGEDREWE MASJINERIE Vaste Koste Veranderlike Koste Totale Lopende Koste kw pk MODEL OF BESKRYWING TAFEL Aankoopprys Leeftyd Jaarlikse H&O Waardever Versekering Rente Totaal Brandstof Herstel & Totaal gebruik % mindering & lisensie Droog Totaal meter Rand Ure Ure % R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur 5. SELF-AANGEDREWE SPUITE 5.01 SELF-AANGEDREWE SPUITE SELF-AANGEDREWE SPUITE, MET SPUITBALKE 125 168 SL Spuit 125kW / 168PK + 24m balk 24.0 2 250 000 5 000 350 100 405.00 61.90 318.20 785.10 236.25 450.00 686.25 1 235.10 1 471.35 150 201 SL Spuit 150kW / 201PK + 30m balk 30.0 2 710 000 5 000 350 100 487.80 74.55 383.25 945.60 283.50 542.00 825.50 1 487.60 1 771.10 175 235 SL Spuit 175kW / 235PK + 30m balk 30.0 3 135 000 5 000 350 100 564.30 86.20 443.40 1 093.90 330.75 627.00 957.75 1 720.90 2 051.65 200 268 SL Spuit 200kW / 268PK + 30m balk 30.0 3 360 000 5 000 350 100 604.80 92.40 475.20 1 172.40 378.00 672.00 1 050.00 1 844.40 2 222.40 225 302 SL Spuit 225kW / 302PK + 36m balk 36.0 3 920 000 5 000 350 100 705.60 107.80 554.40 1 367.80 425.25 784.00 1 209.25 2 151.80 2 577.05 250 335 SL Spuit 250kW / 335PK + 36m balk 36.0 4 320 000 5 000 350 100 777.60 118.80 610.95 1 507.35 472.50 864.00 1 336.50 2 371.35 2 843.85 275 369 SL Spuit 275kW / 369PK + 36m balk 36.0 4 720 000 5 000 350 100 849.60 129.80 667.55 1 646.95 519.75 944.00 1 463.75 2 590.95 3 110.70 AANNAMES Geldig vir alle masjienerie 1 Aankoopprys (R) sluit nie BTW in nie. 2 Gemiddelde belegging (R) = (Aankoopprys + Skrootwaarde) 2 3 Waardevermindering (R/Uur) = (Aankoopprys - Skrootwaarde) Leeftyd in ure 4 Skrootwaarde (R) = 10.00 % van Aankoopprys 5 Rente (R/Uur) = 9.00 % van Gemiddelde belegging ure gebruik per jaar 6 Diesel prys (gebruik) = R 10.50 per liter Dieselprys (Handel) = R 12.50 per liter (187.80c x 80% soos vanaf 3 April 2014) Dieselkorting = 250.0 sent per liter x 80% = 200.0 sent/liter (175.00c x 80% soos vanaf 3 April 2013) Dieselprys (na korting) = R 10.50 /liter (158.00c x 80% soos vanaf 4 April 2012) Spesifiek tot self-aangedrewe masjienerie 7 Versekering en lisensie (R/Uur) = 1.75 % van Gemiddelde belegging ure gebruik per jaar 8 Herstel & (R/Uur) = spesifieke % van Aankoopprys Leeftyd in ure 9 Leeftyd in ure en Jaarlikse gebruik is spesifiek tot elke implement 10 Brandstof gebruik berekening: 60.00 % van kw x 0.30 liter per kw = 0.1800 liter per kw MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 12 JUNIE 2015

SELF-AANGEDREWE MASJINERIE Vaste Koste Veranderlike Koste Totale Lopende Koste kw pk MODEL OF BESKRYWING TAFEL Aankoopprys Leeftyd Jaarlikse H&O Waardever Versekering Rente Totaal Brandstof Herstel & Totaal gebruik % mindering & lisensie Droog Totaal meter Rand Ure Ure % R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur Spesifiek tot self-aangedrewe stropers alleenlik 11 Gemiddelde aankoopprys per kilowatt (R/kW) vir self-aangedrewe stropers sonder tafels: kw kategorie pk kategorie 0-199 0-269 R 13 500 200-349 270-469 R 12 000 350 + 470 + R 11 500 12 Addisionele koste van 'n optel-tafel wat by stroper se aankoopprys gevoeg word: kw kategorie pk kategorie 0-149 0-199 R 320 720 150 + 200 + R 400 900 per kw per kw per kw, 12 voet, 15 voet Addisionele koste van 'n sny-tafel wat by stroper se annkoopprys gevoeg word: R 655 000 Spesifiek tot self-aangedrewe platsnyers alleenlik 13 Gemiddelde aankoopprys per kilowatt (R/kW) vir self-aangedrewe platsnyers sonder tafels: kw kategorie pk kategorie 0-99 0-134 R 13 500 100-149 135-199 R 12 750 150 + 200 + R 12 000 per kw per kw per kw Spesifiek tot self-aangedrewe spuite alleenlik 14 Gemiddelde aankoopprys per kilowatt (R/kW) vir self-aangedrewe spuit met 'n 24 meter balk: kw kategorie pk kategorie 0-149 0-199 R 18 000 150-199 200-269 R 17 000 200 + 270 + R 16 000 15 'n Koste aanpassing word vir balkwydte gemaak vir die verskil vanaf 24 meter teen: R 26 500 per kw per kw per kw per meter MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 13 JUNIE 2015

IMPLEMENTE EN SLEEPWAENS MODEL OF BESKRYWING Vaste koste Veranderlike koste Totale Aankoopprys Leeftyd Jaarlikse Herstel & Waardever Versekering Rente Totaal Herstel & Ander Totaal Lopende gebruik Onderh. % mindering & lisensie Koste Rand Ure Ure % R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur 6. GRONDBEWERKING 6.01 HANDICULT EN FIELDSPAN HANDICULT AND FIELDSPAN Die Handicult en Fieldspan gebruik dieselfde tande vir bewerkings. Maksimum werkdiepte : 150mm Tandspasiëring : 150mm 3-PUNT HANDICULT (S-TAND) Handicult : 19 tand, 2.9m, 3-punt, 'S'-tand 30 500 2 500 250 50 11.00 1.00 6.05 18.05 6.10 0.00 6.10 24.15 Handicult : 23 tand, 3.5m, 3-punt, 'S'-tand 41 000 2 500 250 50 14.75 1.35 8.10 24.20 8.20 0.00 8.20 32.40 Handicult : 31 tand, 4.7m, 3-punt, 'S'-tand 66 000 2 500 250 50 23.75 2.20 13.05 39.00 13.20 0.00 13.20 52.20 SLEEP FIELDSPAN (S-TAND) Fieldspan : 33 tand, 5.1m, sleep, 'S'-tand 133 642 2 500 250 50 48.10 4.40 26.45 78.95 26.75 0.00 26.75 105.70 Fieldspan : 41 tand, 6.1m, sleep, 'S'-tand 147 923 2 500 250 50 53.25 4.90 29.30 87.45 29.60 0.00 29.60 117.05 Fieldspan : 49 tand, 7.5m, sleep, 'S'-tand 160 000 2 500 250 50 57.60 5.30 31.70 94.60 32.00 0.00 32.00 126.60 Fieldspan : 61 tand, 9.3m, sleep, 'S'-tand 185 000 2 500 250 50 66.60 6.10 36.65 109.35 37.00 0.00 37.00 146.35 Fieldspan : 73 tand, 11.2m, sleep, 'S'-tand 199 000 2 500 250 50 71.65 6.55 39.40 117.60 39.80 0.00 39.80 157.40 6.02 TRASH HANDICULT, TRASH FIELDSPAN, SCARRIFIER TRASH HANDICULT, TRASH FIELDSPAN, SCARRIFIER Die Trash Handicult, Trash Fieldspan en Scarrifier gebruik dieselfde tande vir bewerkings. Maksimum werkdiepte : 175mm Tandspasiëring : 225mm vir 3-punt, en 150mm vir sleep 3-PUNT TRASH HANDICULT ('S' TAND) Trash Handicult : 13tand, 2.9m, 3-punt, HD 'S' Tand 45 000 2 500 250 50 16.20 1.50 8.90 26.60 9.00 0.00 9.00 35.60 Trash Handicult : 23tand, 5.2m, 3-punt, HD 'S' Tand 68 000 2 500 250 50 24.50 2.25 13.45 40.20 13.60 0.00 13.60 53.80 Trash Handicult : 31tand, 7.0m, 3-punt, HD 'S' Tand, vouvle 115 000 2 500 250 50 41.40 3.80 22.75 67.95 23.00 0.00 23.00 90.95 3-PUNT TRASH HANDICULT (DUBBELVEER TAND) Trash Handicult : 13tand, 2.9m, 3-punt, 590 Dubbelveer Tan 67 000 2 500 250 50 24.10 2.20 13.25 39.55 13.40 0.00 13.40 52.95 Trash Handicult : 23tand, 5.2m, 3-punt, 590 Dubbelveer Tan 108 000 2 500 250 50 38.90 3.55 21.40 63.85 21.60 0.00 21.60 85.45 Trash Handicult : 31tand, 7.0m, 3-punt, 590 Dubbelveer Tan 168 000 2 500 250 50 60.50 5.55 33.25 99.30 33.60 0.00 33.60 132.90 MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 14 JUNIE 2015

IMPLEMENTE EN SLEEPWAENS MODEL OF BESKRYWING Vaste koste Veranderlike koste Totale Aankoopprys Leeftyd Jaarlikse Herstel & Waardever Versekering Rente Totaal Herstel & Ander Totaal Lopende gebruik Onderh. % mindering & lisensie Koste Rand Ure Ure % R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur TRASH HANDICULT, TRASH FIELDSPAN, SCARRIFIER (VERVOLG) TRASH HANDICULT, TRASH FIELDSPAN, SCARRIFIER (VERVOLG) SLEEP 6-RY HOË FLOTASIE TRASH FIELDSPAN (HD 'S' TAND) Trash Fieldspan : 31tand, 4.6m, sleep, HD 'S' Tand 361 891 2 500 250 50 130.30 11.95 71.65 213.90 72.40 0.00 72.40 286.30 Trash Fieldspan : 41tand, 6.0m, sleep, HD 'S' Tand 396 912 2 500 250 50 142.90 13.10 78.60 234.60 79.40 0.00 79.40 314.00 Trash Fieldspan : 59tand, 8.7m, sleep, HD 'S' Tand 467 000 2 500 250 50 168.10 15.40 92.45 275.95 93.40 0.00 93.40 369.35 Trash Fieldspan : 67tand, 10.0m, sleep, HD 'S' Tand 485 000 2 500 250 50 174.60 16.00 96.05 286.65 97.00 0.00 97.00 383.65 SLEEP 6-RY HOË FLOTASIE TRASH FIELDSPAN (590 DUBBELVEER TAND) Trash Fieldspan : 31tand, 4.6m, sleep, 590 Dubbelveer tand 461 119 2 500 250 50 166.00 15.20 91.30 272.50 92.20 0.00 92.20 364.70 Trash Fieldspan : 41tand, 6.0m, sleep, 590 Dubbelveer tand 501 977 2 500 250 50 180.70 16.55 99.40 296.65 100.40 0.00 100.40 397.05 Trash Fieldspan : 59tand, 8.7m, sleep, 590 Dubbelveer tand 569 000 2 500 250 50 204.85 18.80 112.65 336.30 113.80 0.00 113.80 450.10 Trash Fieldspan : 67tand, 10.0m, sleep, 590 Dubbelveer tan 600 000 2 500 250 50 216.00 19.80 118.80 354.60 120.00 0.00 120.00 474.60 6.03 BEITELPLOEG / DLB12 / BLANTON DLB 12 CHISEL PLOUGH Maksimum werkdiepte : 300mm Krag benodig: 8-10 kw per tand 3-PUNT Beitelploeg : 3tand, 0.9m, 3-punt 53 000 2 500 250 50 19.10 1.75 10.50 31.35 10.60 0.00 10.60 41.95 Beitelploeg : 5tand, 1.5m, 3-punt 69 000 2 500 250 50 24.85 2.30 13.65 40.80 13.80 0.00 13.80 54.60 Beitelploeg : 7tand, 2.1m, 3-punt 98 199 2 500 250 50 35.35 3.25 19.45 58.05 19.65 0.00 19.65 77.70 Beitelploeg : 9tand, 2.7m, 3-punt 117 047 2 500 250 50 42.15 3.85 23.20 69.20 23.40 0.00 23.40 92.60 Beitelploeg : 11tand, 3.3m, 3-punt 135 282 2 500 250 50 48.70 4.45 26.80 79.95 27.05 0.00 27.05 107.00 Beitelploeg : 13tand, 3.9m, 3-punt 164 748 2 500 250 50 59.30 5.45 32.60 97.35 32.95 0.00 32.95 130.30 Beitelploeg : 15tand, 4.5m, 3-punt 187 050 2 500 250 50 67.35 6.15 37.05 110.55 37.40 0.00 37.40 147.95 Beitelploeg : 19tand, 5.7m, 3-punt 306 996 2 500 250 50 110.50 10.15 60.80 181.45 61.40 0.00 61.40 242.85 Beitelploeg : 21tand, 6.3m, 3-punt 327 000 2 500 250 50 117.70 10.80 64.75 193.25 65.40 0.00 65.40 258.65 Beitelploeg : 23tand, 6.9m, 3-punt 343 000 2 500 250 50 123.50 11.30 67.90 202.70 68.60 0.00 68.60 271.30 SLEEP Beitelploeg : 19tand, 5.7m, sleep 545 707 2 500 250 50 196.45 18.00 108.05 322.50 109.15 0.00 109.15 431.65 Beitelploeg : 23tand, 6.9m, sleep 550 000 2 500 250 50 198.00 18.15 108.90 325.05 110.00 0.00 110.00 435.05 Beitelploeg : 25tand, 7.5m, sleep 565 000 2 500 250 50 203.40 18.65 111.85 333.90 113.00 0.00 113.00 446.90 Beitelploeg : 27tand, 8.1m, sleep 587 000 2 500 250 50 211.30 19.35 116.25 346.90 117.40 0.00 117.40 464.30 MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 15 JUNIE 2015

IMPLEMENTE EN SLEEPWAENS MODEL OF BESKRYWING Vaste koste Veranderlike koste Totale Aankoopprys Leeftyd Jaarlikse Herstel & Waardever Versekering Rente Totaal Herstel & Ander Totaal Lopende gebruik Onderh. % mindering & lisensie Koste Rand Ure Ure % R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur 6.04 SKEURPLOEË RIPPERS Skeurploeë sluit Super 19 en DLB 19 implemente in. Maksimum werkdiepte : 475mm Krag benodig: 18-20 kw per tand Skeurploeë se tandspasiëring kan wissel tussen 300 en 450mm. Koste vir skeurploeë met dieselfde aantal tande kos min of meer dieselfde. Slegs die werkwydte verskil tussen implement met verskille tandspasiëring. Werkswydte is volgens 375mm tandspasiëring bereken. 3-PUNT, 475MM WERKDIEPTE, 375MM TANDSPASIËRING, 18-20 KW BENODIG PER TAND Skeurploeg 475mm : 1tand, 0.4m, 3-punt 21 000 2 500 250 50 7.55 0.70 4.15 12.40 4.20 0.00 4.20 16.60 Skeurploeg 475mm : 2tand, 0.8m, 3-punt 32 000 2 500 250 50 11.50 1.05 6.35 18.90 6.40 0.00 6.40 25.30 Skeurploeg 475mm : 3tand, 1.1m, 3-punt 70 452 2 500 250 50 25.35 2.30 13.95 41.60 14.10 0.00 14.10 55.70 Skeurploeg 475mm : 5tand, 1.9m, 3-punt 100 734 2 500 250 50 36.25 3.30 19.95 59.50 20.15 0.00 20.15 79.65 Skeurploeg 475mm : 7tand, 2.6m, 3-punt 130 230 2 500 250 50 46.90 4.30 25.80 77.00 26.05 0.00 26.05 103.05 Skeurploeg 475mm : 9tand, 3.4m, 3-punt 158 464 2 500 250 50 57.05 5.25 31.40 93.70 31.70 0.00 31.70 125.40 Skeurploeg 475mm : 11tand, 4.1m, 3-punt 197 145 2 500 250 50 70.95 6.50 39.05 116.50 39.45 0.00 39.45 155.95 Skeurploeg 475mm : 13tand, 4.9m, 3-punt 220 188 2 500 250 50 79.25 7.25 43.60 130.10 44.05 0.00 44.05 174.15 Skeurploeg 475mm : 15tand, 5.6m, 3-punt, vouvlerke 297 667 2 500 250 50 107.15 9.80 58.95 175.90 59.55 0.00 59.55 235.45 Skeurploeg 475mm : 17tand, 6.4m, 3-punt, vouvlerke 320 013 2 500 250 50 115.20 10.55 63.35 189.10 64.00 0.00 64.00 253.10 Skeurploeg 475mm : 19tand, 7.1m, 3-punt, vouvlerke 339 815 2 500 250 50 122.35 11.20 67.30 200.85 67.95 0.00 67.95 268.80 SLEEP, 475MM WERKDIEPTE, 375MM TANDSPASIËRING, 18-20 KW BENODIG PER TAND Skeurploeg 475mm : 5tand, 1.9m, sleep 138 000 2 500 250 50 49.70 4.55 27.30 81.55 27.60 0.00 27.60 109.15 Skeurploeg 475mm : 7tand, 2.6m, sleep 168 000 2 500 250 50 60.50 5.55 33.25 99.30 33.60 0.00 33.60 132.90 Skeurploeg 475mm : 9tand, 3.4m, sleep 193 000 2 500 250 50 69.50 6.35 38.20 114.05 38.60 0.00 38.60 152.65 Skeurploeg 475mm : 11tand, 4.1m, sleep 265 000 2 500 250 50 95.40 8.75 52.45 156.60 53.00 0.00 53.00 209.60 Skeurploeg 475mm : 13tand, 4.9m, sleep 288 000 2 500 250 50 103.70 9.50 57.00 170.20 57.60 0.00 57.60 227.80 Skeurploeg 475mm : 15tand, 5.6m, sleep, vouvlerke 549 000 2 500 250 50 197.65 18.10 108.70 324.45 109.80 0.00 109.80 434.25 Skeurploeg 475mm : 17tand, 6.4m, sleep, vouvlerke 572 000 2 500 250 50 205.90 18.90 113.25 338.05 114.40 0.00 114.40 452.45 Skeurploeg 475mm : 19tand, 7.1m, sleep, vouvlerke 595 000 2 500 250 50 214.20 19.65 117.80 351.65 119.00 0.00 119.00 470.65 Skeurploeg 475mm : 25tand, 9.4m, sleep, vouvlerke 872 000 2 500 250 50 313.90 28.80 172.65 515.35 174.40 0.00 174.40 689.75 Skeurploeg 475mm : 27tand, 10.1m, sleep, vouvlerke 895 000 2 500 250 50 322.20 29.55 177.20 528.95 179.00 0.00 179.00 707.95 MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 16 JUNIE 2015

IMPLEMENTE EN SLEEPWAENS MODEL OF BESKRYWING Vaste koste Veranderlike koste Totale Aankoopprys Leeftyd Jaarlikse Herstel & Waardever Versekering Rente Totaal Herstel & Ander Totaal Lopende gebruik Onderh. % mindering & lisensie Koste Rand Ure Ure % R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur R/Uur 6.05 DIEP EN EKSTRA DIEP SKEURPLOEË DEEP RIPPER Maksimum werkdiepte : 650mm Krag benodig per tand : ±30 kw 3-PUNT, 650MM WERKDIEPTE, 600MM TANDSPASIËRING, ±30 KW BENODIG PER TAND Skeurploeg 650mm : 5tand, 3m, 3-punt 185 000 2 500 250 50 66.60 6.10 36.65 109.35 37.00 0.00 37.00 146.35 Skeurploeg 650mm : 7tand, 4.2m, 3-punt 227 000 2 500 250 50 81.70 7.50 44.95 134.15 45.40 0.00 45.40 179.55 Skeurploeg 650mm : 9tand, 5.6m, 3-punt 310 000 2 500 250 50 111.60 10.25 61.40 183.25 62.00 0.00 62.00 245.25 Skeurploeg 650mm : 11tand, 6.6m, 3-punt 350 000 2 500 250 50 126.00 11.55 69.30 206.85 70.00 0.00 70.00 276.85 Skeurploeg 650mm : 13tand, 7.8m, 3-punt 415 000 2 500 250 50 149.40 13.70 82.15 245.25 83.00 0.00 83.00 328.25 3-PUNT, 800MM WERKDIEPTE, 600MM TANDSPASIËRING, ±40 KW BENODIG PER TAND Skeurploeg 800mm : 5tand, 3m, 3-punt 195 000 2 500 250 50 70.20 6.45 38.60 115.25 39.00 0.00 39.00 154.25 Skeurploeg 800mm : 7tand, 4.2m, 3-punt 240 000 2 500 250 50 86.40 7.90 47.50 141.80 48.00 0.00 48.00 189.80 Skeurploeg 800mm : 9tand, 5.6m, 3-punt 325 000 2 500 250 50 117.00 10.70 64.35 192.05 65.00 0.00 65.00 257.05 Skeurploeg 800mm : 11tand, 6.6m, 3-punt 380 000 2 500 250 50 136.80 12.55 75.25 224.60 76.00 0.00 76.00 300.60 Skeurploeg 800mm : 13tand, 7.8m, 3-punt 438 000 2 500 250 50 157.70 14.45 86.70 258.85 87.60 0.00 87.60 346.45 6.06 SKAARPLOEG MOULDBOARD PLOUGH Skaarploeg : 2-voor, 14, 0.70m 13 400 2 500 250 100 4.80 0.45 2.65 7.90 5.35 0.00 5.35 13.25 Skaarploeg : 3-voor, 14, 1.05m 18 300 2 500 250 100 6.60 0.60 3.60 10.80 7.30 0.00 7.30 18.10 Skaarploeg : 3-voor, 16, 1.20m 18 300 2 500 250 100 6.60 0.60 3.60 10.80 7.30 0.00 7.30 18.10 6.07 OMKEERPLOEË REVERSIBLE PLOUGHS 3-PUNT, BLADVEER HERSET Omkeerploeg : 3-voor, 2.7m, 3-punt 201 514 2 500 250 60 72.55 6.65 39.90 119.10 48.35 0.00 48.35 167.45 Omkeerploeg : 4-voor, 3.6m, 3-punt 238 400 2 500 250 60 85.80 7.85 47.20 140.85 57.20 0.00 57.20 198.05 Omkeerploeg : 5-voor, 4.5m, 3-punt 288 399 2 500 250 60 103.80 9.50 57.10 170.40 69.20 0.00 69.20 239.60 MASJINERIEKOSTEGIDS VIR WESKAAP GRAANPRODUSENTE Page 17 JUNIE 2015