It-tag lim ta esù Kristu fil-bibbja kien

IX-XHIEDA TAL-PROFETA JOSEPH SMITH Il-Knisja ta esù Kristu tal-qaddisin ta l-a ar Jiem IT-TAGπLIM TA KRISTU It-tag lim ta esù Kristu fil-bibbja kien g al mien twil, sors ta ispirazzjoni g all-bniedem. Hemm aktar tag lim tas-salvatur f volum sie eb ta skrittura il-ktieb ta Mormon: Testment Ie or ta esù Kristu. Dan i iblek pa i u fer dejjiema billi jag tik direzzjoni spirata f ajtek. Biex ting ata kopja ming ajr las tal-ktieb ta Mormon: Testment Ie or ta esù Kristu, empel fuq 1-800-453-1800. www.mormon.org 1998 mill-intellectual Reserve, Inc. Drittijiet kollha mi muma. Stampat fil- ermanja. Approvazzjoni g all-ingli : 3/99 Approvazzjoni g at-traduzzjoni: 12/99 Traduzzjoni ta The Testimony of the Prophet Joseph Smith Maltese 32667 159 Stampa fil-qoxra ta quddiem: Brother Joseph ta David Lindsley Stampa fil-qoxra ta wara: dettall minn He is Risen, ta Del Parson MALTESE 4 02326 67159 7 32667 159

Joseph Smith: Profeta ta Alla Meta Joseph Smith kellu 14 il-sena, ried ikun jaf ma liema knisja kellu jing aqad, u sa ansitra staqsa lil Alla f talba sin iera. Bi twe iba g al din it-talba, Alla l-missier u Ibnu, esù Kristu, dehru lil Joseph u qalulu li l-veru Knisja ta esu Kristu ma kienetx fid-dinja u huma kienu g a lu lil Joseph biex jirrestawraha. Minn dak inhar, Joseph adem bis-s i fisservizz ta Alla, adem biex jistabilixxi l-knisja ta esù Kristu tal-qaddisin ta l-a ar Jiem u biex jibni s-saltna ta Alla fid-dinja fl-a ar jiem. Membri fidili tal-knisja jixhdu li esù Kristu huwa s-salvatur u r-redentur tad-dinja. esù jmexxi l-knisja Tieg u illum bir-revelazzjoni lill-profeta fid-dinja. Joseph Smith kien wie ed Meta ried jaf ma liema knisja jing aqad, Joseph dar lejn il-bibbja biex tiggwidah. Hemm qara, Staqsi lil Alla. minn dawn il-profeti. G alkemm Joseph wettaq afna affarijiet matul ajtu, l-aktar a a importanti kien il-kompromess li jkun dixxiplu u xhud ta esù Kristu. Il-Profeta Joseph Smith u Sidney Rigdon qalu li wara l- afna xhieda li iet mog tija dwar is-salvatur, huma taw ix-xhieda tag hom, l-a ar wa da fosthom kollha, li Hu jg ix! (ara D&P 76:22). Dawk li jir ievu xhieda tal-profeta bil-qawwa tal-ispirtu s-santu isiru jafu l-verità tax-xog ol li ie msejja biex jag mel. Jistg u ukoll isiru jafu l-pa i u l-hena li ji u mis-salvatur esù Kristu, dak li Joseph Smith qiem u serva. Liema Knisja Hija Vera? Joseph Smith twieled fl-1805 f Sharon, Vermont. Fi - mien li jibda r-rakkont, kellu 14 il-sena, kien jg ix mal-familja tieg u fi New York, u kien b erqa qieg ed jikkonsidra ma liema knisja jing aqad. Din li ejja hija l-esperjenza ta Joseph, miktuba fi kliemu stess. Waqt dan i - mien ta e itament kbir mo i intrabat f riflessjoni serja u tqanqil kbir....ta spiss kont ng id lili nnifsi: X nista nag mel? Liema minn dawn il-gruppi huwa t-tajjeb, jew, tg id kollha kemm huma iena? Jekk xi wie ed minnhom huwa t-tajjeb, liema wie ed hu, u kif ser inkun naf? Waqt li kont im abbat f diffikultajiet kbar kaw a ta dawn id-dibattiti minn dawn il-gruppi ta reli ju i, kont f jum minnhom qieg ed naqra l-epistola ta akbu, l-ewwel kapitlu u l- ames vers, li jaqra Jekk xi add minnkom jonqsu l-g erf, g andu jitlob lil Alla, li jag ti lil kul add b id miftu a u bla ma j anfar lil add, u jag tihulu. 1

Qatt qabel l-ebda passa mill-iskrittura ma laqg at qalb ta bniedem b tant qawwa daqs kemm dan laqg at lili f dan il-waqt. Kien qisu qed jid ol b forza kbira o kull sentiment ta qalbi. Jien irriflettejt fuqu drabi u drabi, filwaqt li kont naf li jekk kien hemm persuna li kellha b onn g erf minn g and Alla, kont jien; g aliex ma kontx naf x azzjoni kelli nie u, u jekk ma kontx ser insib aktar g erf milli kelli, qatt ma kont ser inkun naf; g aliex l-g alliema tarreli jon tas-setet differenti fehmu l-istess passa- i ta skrittura b mod differenti tant li qerdu kull fidu ja li nwie eb il-mistoqsija billi nirreferi lejn il-bibbja. Wara afna in, ejt g all-konklu joni li kelli jew nibqa fid-dlam u l-konfu joni, jew kelli nag mel kif jidderie i akbu, li hu, itlob lil Alla. Jien, finalment idde idejt li nitlob lil Alla, b konklu joni li jekk Hu jag ti l-g erf lil min ma kellux, u jag ti b id miftu a, bla ma j anfar, stajt nipprova. L-Ewwel Vi joni ta Joseph Smith Bi qbil ma din id-determinazzjoni tieg i li nitlob lil Alla, irtirajt lejn il-bosk biex nag mel dan l-attentat. Wie ed minnhom... dar lejn l-ie or u qal Dan Hu Ibni l-ma bub. Isma Lilu! Kienet l-g odwa ta jum ar u sabi, kmieni firrebbieg a tal-elf tmien mija u g oxrin. Kienet l-ewwel darba f ajti li ppruvajt nag mel attentat b al dan, g aliex fost l-ansjetajiet li kelli ma kont qatt g amilt attentat li nitlob b vu i g olja. Wara li kont irtirajt lejn il-post fejn kont ippjanajt li mmur, arist arsa madwari, u kif sibt ru i wa di, in ilt g arkubtejja u bdejt nesprimi x-xewqat li kelli f qalbi lil Alla. Bilkemm kont g adni bdejt, meta immedjatament ejt ma kum minn xi qawwa li g elbitni g al kollox, u li kellha influenza tant qawwija fuqi li rabtitli lsieni b tali mod li ma stajtx nitkellem. Dalma kbira waqg et madwari, u g al ftit in kien jidher li kont iddestinat li nintemm f salt. I da e er itajt il-qawwa kollha li kelli biex insejja lil Alla sabiex je lisni mill-qawwa ta dan l-g adu li kien akimni. U propju f dak il-waqt li kont ser neg req f ba ar ta disperazzjoni u n iedi ru i g all-qirda - mhux g allqirda imma inarja, i da g all-qawwa ta xi e istenza mid-dinja li ma tidhirx, li kella qawwa meravilju a tant li qatt qabel ma kont assejt fl-ebda kreatura. I da proprju f dan il-mument ta bi a, rajt kolonna ta dawl e att fuq rasi, b dija akbar minn dik tax-xemx, li ni let bilmod sakemm waqg et fuqi. 2

staqsejt li - ew perona i li kienu l fuq minni fid-dawl, liema mis-setet kienet it-tajba (g ax sa dan il-waqt ma kien qatt da alli f qalbi li l-ebda wa da ma kienet tajba) u ma liema kelli ning aqad. ejt imwie eb li ma kelli ning aqad ma l-ebda wa da minnhom, g aliex l-ebda wa da ma kienet tajba u l-persona li indirizzani qal li t-twemmin tag hom kien mistmerr minnu. Hu qal li dawk il-professuri kienu kollha korrotti. U hu qal li joqorbu lejja b xofftejhom, i da qlubhom mbeg din minni. Jg allmu d-duttrina u l-kmandamenti tal-bniedem. G andhom forma ta allat, i da ji du il-qawwa ta dan. Hu re a wissieni biex ma ning aqad ma l-ebda wa da minnhom; u qalli afna affarijiet o ra, li ma nistg ax nikteb dwarhom f dan ilwaqt. Meta er ajt ejt f tieg i, sibt lili nnifsi mix ut g al dari, b arsti lejn is-smewwiet. Meta d-dawl kien mar, ma kellix sa a; i da malajr irkuprajt xi ftit, u mort lejn id-dar. Lanqas la qet dehret li ma sibtx ru i me lus mill-g adu li kien akimni. Meta d-dawl stra fuqi rajt ew persona i, li d-dija u l-glorja tag hom jg elbu kull deskrizzjoni, bil-wieqfa l fuq minni fl-arja. Wie ed minnhom kellimni, sejja li b ismi u qalli, filwaqt li wera b subg ajh lejn l-ie or Dan Hu Ibni l-ma bub. Isma Lilu! L-iskop li mmur nistaqsi lill-mulej kien li nsir naf liema mis-setet kienet it-tajba, sabiex inkun naf ma liema wa da kelli ning aqad. Hekk kif, allura, ejt f tieg i, tant li stajt nitkellem, Persekuzzjoni Joseph obda lil Alla u ma ng aqad ma l-ebda knisja li kienet te isti. Meta beda jg id lin-nies dak li kien ra u sema, beda jg addi minn afna oppo izzjoni u persekuzzjoni. Malajr sibt.....li meta g edt l-istorja tieg i qam afna pre udizzju kontrija fost professuri tar-reli jon, u din kienet il-kaw a ta afna persekuzzjoni, li baqg et ti died; u g alkemm kont tifel mhux mag ruf, ta bejn l-erbatax u l- mistax il-sena, u - irkustanzi f ajti kienu tali li kont tifel ming ajr ebda importanza fid-dinja, madanakollu ir iel ta po izzjoni g olja taw bi ejjed ka tieg i li 3

sa nu l-im u tan-nies kontrija, u olqu persekuzzjoni qarsa; u dan kien fost is-setet kollha kollha mag qudin biex jippersegwitawni. Dan ieg lni nirrifletti bis-serjetà dak i - mien u afna drabi minn dak i - mien l hawn, kemm kienet a a stramba li tifel mhux mag ruf ta ftit l fuq minn erbatax il-sena, u wie ed, ukoll, li kien destinat g an-ne essità li jaqla l-ftit g ixien tieg u billi ja dem kuljum, kellu jitqies importanti tant li ji bed l-attenzjoni tal-kbarat tal-iktar setet popolari ta dak i - mien, u b tali mod li jo loq fihom spirtu ta l-aktar persekuzzjoni qarsa u tkasbir. I da stramba jew mhijiex, hekk kien, u afna drabi kienet il-kaw a ta afna niket g alija. Madanakollu, kien fatt tassew li jiena kont rajt vi joni. Minn dak inhar sibt afna, assejtni b al Pawlu, li meta ddefenda ru u quddiem is-sultan Agrippa, u rrakkonta l-vi joni li kellu meta kien ra dawl, u sema le en; i da xorta wa da kienu ftit li emmnuh; xi w ud qalu li kien di onest, o rajn li kien mi nun; u kien ie mwaqqa g a - ajt u mkasbar. I da dan kollu ma qeridx ir-realtà tad-dehra li kellu. Hu kien ra dehra, kien jaf li kien raha, u l-persekuzzjoni kollha ta t is-smewwiet ma setg etx tibdel dal-fatt; u g alkemm kellhom jippersegwitawh sal-mewt, kien jaf, kien ser jibqa jaf sa l-a ar nifs ta ajtu, li kien kemm ra dawl kif ukoll sema le en ikellmu, u d-dinja kollha ma setg etx i ieg lu ja seb jew jemmen xort o ra. Uhekk ukoll kont jien. Kont rajt dawl, u f dak id-dawl rajt ew persona i, u huma fir-realtà kellmuni; u g alkemm kont mibg ud u persegwitat g ax kont g idt li rajt vi joni, i da dan kien veru; u filwaqt li kienu jippersegwitawni, ikasbruni, u jg idu kull xorta ta g idud falz kontrija g aliex Kont rajt vi joni; kont naf, u kont naf li Alla kien jaf, u ma stajtx ni ad dan u l-anqas issograjt. kont g idt hekk, assejt li g andi ng id f qalbi: G alfejn jippersegwitawni g ax g idt il-verità? Jien tassew rajt vi joni; u min jien biex ne odha kontra Alla, jew x ta seb id-dinja biex i ieg lni ni ad dak li kont rajt? G aliex jien tassew rajt vi joni; dan kont nafu, u kont naf li Alla kien jaf, u ma stajtx ni du, lanqas ma ssograjt, g aliex g allanqas kont naf li kieku g amilt hekk kont noffendi lil Alla, u ni i ta t kundanna. Issa kelli mo i sodisfatt dwar id-dinja tassetet li ma kienx dmiri li ning aqad ma xi wa da minnhom, i da li nibqa kif kont sakemm nir ievi direzzjonijiet o rajn. Sibt li x-xhieda ta akbu kienet vera li l-bniedem li naqsu l-g erf seta jitlob lil Alla, u jing atalu, u ma ji ix im anfar. Jien bqajt insegwi l-vokazzjonijiet regolari tal- ajja sal-wie ed u g oxrin ta Settembru, elf tmien mija u tlieta u g oxrin, dejjem insofri persekuzzjoni ejja minn kull klassi ta nies, kemm reli ju i u mhumiex, g aliex bqajt niddikjara li kont rajt vi joni. Waqt il-medda ta mien ta bejn li kelli d-dehra u s-sena elf tmien mija u tlieta u g oxrin, ejt imwissi biex ma ning aqad ma l- ebda setta ta dak inhar. Kont ta età tenera. Kont persegwitat minn dawk li suppost li kienu biebi u suppost li trattawni b qalb tajba. 4

Jekk asbu li kont ejt imqarraq, kien ikun xieraq li jag mlu ilithom biex jittrattawni b mod tajjeb u b affezzjoni biex jer g u ji bduni lejhom. G aldaqstant, ejt su ett g al kull xorta ta tentazzjoni. Hekk kif kont nit allat ma kull tip ta so jetà, afna drabi kont naqa fi balji ta bluha, u nuri d-djufija ta - g o ija, u l-imperfezzjoni tan-natura umana. Dawn, jiddispja ini ng id, wassluni g al afna tentazzjonijiet, offensivi fil- arsien ta Alla. Meta nag mel din il-qrara, add m g andu ja sibni ati ta xi dnubiet kbar jew gravi. Qatt ma kelli fin-natura tieg i dispo ozzjoni li nikkommetti wejje b al dawn. I -{jara ta Moroni Il-persekuzzjoni baqg et g addejja waqt li Joseph baqa jirrifjuta li ji ad li kien ra lil Alla. Fil-21 ta Settembru 1823 wara li rtira lejn is-sodda, Tlett snin war l-ewwel Vi joni ta Joseph Smith, Alla bag at l-an lu Moroni biex jg allem lil Joseph biex jirrestawra l-evan elju ta esù Kristu. Joseph talab biex ikun jaf kif kien hu quddiem il- Mulej. L-an lu Moroni deherlu. Filg axija tal-imsemmija 21 ta Settembru, wara li kont irtirajt lejn soddti g al-lejl, intfajt nitlob bil-qalb u bil- niena lil Alla s-setg ani g all-ma fra ta dnubieti u l- merijiet tieg i, u wkoll tlabt g all-manifestazzjoni g alija, biex insir naf kif kont qed nidher quddiemu; g ax kelli fidu ja kbira li nir ievi manifestazzjoni divini kif kien di a kelli. Kif kont qieg ed insejja lil Alla, skoprejt dawl jidher f kamarti. Baqa ji died sakemm ilkamra kienet imdawwla aktar minn nofsinhar, meta immedjatament persona deher ma enb is-sodda tieg i, wieqaf fl-ajru, g aliex ri- lejh ma kienux imissu l-art. Kellu libsa mer ija ta bjuda eskwi ita. Kienet bjuda li qatt ma kont rajt b alha fid-dinja, u nemmen li l-ebda a a fid-dinja ma tista qatt tidher daqshekk bajda u brillanti. Idejh kienu mikxufa, u dirg ajh ukoll, ftit il-fuq mill-polz; u, ukoll, saqajh kienu ming ajr arbun, hekk kif kienu ri lejh, ftit il-fuq millg aksa. Rasu u g onqu kienu wkoll mikxufa. Stajt ninduna li ma kellu l-ebda ilbies fuqu g ajr il-libsa, billi kienet miftu a, u stajt naralu sidru. Mhux biss il-libsa kienet bajda, i da l-persuna kollha tieg u kienet glorju a tant li ma tistax tiddeskriviha, u d-dehra tieg u kienet tabil aqq qisa sajjetta. Il-kamra kienet tassew imdawwla, i da mhux daqs kemm kien imdawwal madwar il-persuna tieg u. Meta bdejt biex in ares lejh, b ajt;i da l-bi a malajr allieni. Sejja li b ismi u qalli li hu kien messa ier mibg ut mill-pre enza ta Alla g alija, u li 5

ismu kien Moroni;li Alla kellu xog ol g alija x nag mel;u li ismi kien ser jissemma fit-tajjeb u fil- a in fost in-nazzjonijiet, il- nus, u l-ilsna kollha, jew li g andu jkun imsemmi tajjeb u a in dwaru fost il-popli kollha. Qal li kien hemm ktieb merfug, miktub fuq pjan i tad-deheb, li kien jag ti rakkont ta l-ewwel abitanti ta dan il-kontinent, u minn fejn ew. Hu qal ukoll li l-milja tal-evan elju ta dejjem kienet tinsab fih, hekk kif ie mwassal mis-salvatur lill-abitanti tal-qedem; Kif ukoll, li kien hemm ew a riet ewwa vle e tal-fidda u dawn il- a riet, marbutin ma korazza, kienu jiffurmaw dawk li jissej u Urim u Thummim imqieg da mal-pjan i;u dawk li kellhom u kienu ju aw dawn il- a riet Fl-421 A.D. il-profeta Moroni difen ir-rakkonti sagri tal-poplu tieg u fl-g olja Cumorah. Meta aktar tard irritorna b ala irxoxt, hu qal lil Joseph dwar ir-re istri antiki, li fihom kienet tinsab il-milja tal-evan elju hekk kif mog ti mis-salvatur lill-abitanti tal-qedem tal-kontinent Amerikan. Dak ir-re istru huwa l-ktieb ta Mormon. kienu jissej u bassara fi mien il-qedem;u li Alla kien ippreparhom g all-iskop li ji i tradott il-ktieb. Wara li qalli dawn l-affarijiet, beda biex jikkwotali l-profeziji tat-testment ilqadim. L-ewwel ikkwota parti mit-tielet kapitlu ta Malakija; u kkwota wkoll ir-raba jew l-a ar kapitlu tal-istess profezija, g alkemm b varjazzjoni g ira minn kif tinsab fil-bibbja tag na. Minflok li kkwota l-ewwel vers kif jinsab filkotba tag na, hu ikkwotah hekk: G ax ara, g ad irid ji i l-jum li jkun ja raq daqs forn, u l-imkabbrin, iva, u dawk kollha li jag mlu l- a en jin arqu b at-tiben;g ax dawk li ji u ser ja arquhom, qal il-mulej tal- E er ti, tant li ma jit allilhom la g erq u lanqas ferg a. U g al darb o ra, hu ikkwota l- ames vers hekk: Ara, Jien nuri lilek is-sa erdozju, permezz ta Elija l-profeta, qabel il-mi ja tal-jum kbir u tat-tkexkix li fih ji i l-mulej. Hu ukoll ikkwota l-vers li jmiss b differenza: U hu ser jizra fi qlub l-ulied il-weg diet li saru lill-missierijiet, u l-qlub tal-ulied jintrefg u lejn missierijiethom. Kieku ma kienx hekk, iddinja kollha tispi a erba fil-mi ja tieg u. Minbarra dawn, hu ikkwota l- dax il-kapitlu ta I aija, u qal li fil-qrib kien ser ise. Hu ikkwota wkoll it-tielet kapitlu tal-atti, it-tnejn u g oxrin u t-tlieta u g oxrin vers, pre i ament kif inhuma fit-testment il- did. Hu qal li l-profeta kien Kristu;i da l-jum li fih dawk li ma jisimhux le nu jinqatg u mill-poplu Tieg u kien g adu ma iex, i da kien fil-qrib. Hu ukoll ikkwota it-tieni kapitlu minn oel, mit-tmienja u g oxrin vers sa l-a ar vers. Hu 6

qal ukoll li dan kien g adu ma se x, i da kien fil-qrib. Stqarr ukoll li - mien ta meta dawk li mhumiex mit-tribù ta I rael kellhom jir ievu l- milja tal-evan elju ma kienx fil-bog od. Hu ikkwota afna versi ta Bil-vi joni li kelli stajt nara fejn kienu mqieg da il-pjan i.l skrittura o rajn, u offra afna spjegazzjonijiet li ma jistg ux jissemmew f dan il-waqt. U, re a qalli, li meta kont ser in ib dawk ilpjan i li kien kellimni dwarhom (g ax i - mien li fih kellhom jinstabu kien g adu ma wasalx) ma kelli nurihom lill-ebda persuna. Lanqas ma kelli nuri il-korazza bl-urim u t-thummim. Stajt biss nuri dawn l-affarijiet lil dawk li kelli ni i kkmandat li nurihom. U jekk nurihom kont ni i meqrud. Meta kien qed ikellimni dwar dawn il-pjan i, infet et vi joni f mo i li fiha stajt nara l-post fejn kienu ew mqieg da l-pjan i, u li tant kienet ara u fiddettal li g araft il-post mill-ewwel meta ortu. Wara din il-komunikazzjoni, rajt li d-dawl fil-kamra beda jin ema mal-persuna ta dak li kien qed ikellimni, u baqa jin ema sakemm il-kamra re g et sabet ru ha fid-dlam, lief e att madwaru;meta, f daqqa wa da rajt, b al passa li kien jinfed dritt il-fuq lejn is-smewwiet, u hu tela minn o fih sakemm sparixxa, u l-kamra re g et g al li kienet qabel ma kien deher dan id-dawl tal- enna. Bqajt mindud na seb dwar dik ix-xena unika u nitg a eb bil-kbir b dak li kien intqal lili minn dak il-messa ier straordinarju; meta, f nofs il-meditazzjoni tieg i, skoprejt li, l-kamra re g et bdiet tinxteg el, u f temp ta minuta, l-istess messa ier mis-sema re a kien hemm ma enb is-sodda. Re a beda jg idli l-istess affarijiet li kien qalli fl-ewwel jara tieg u, ming ajr l-i ken varjazzjoni. Meta kien g amel dan, g arrafni dwar udizzji kbar li kienu ser ji u fiddinja, b erba kbira imnissla minn u, gwerer u mard. Hu qal li dawn il- udizzji koroh kienu ser ji u fid-dinja f dinil- enerazzjoni. Meta kien qalli dawn l-affarijiet, re a tela l- fuq kif kien g amel qabel. Sa dan il- in tant kont impressjonat li ma stajtx norqod, u bqajt mindud img a eb L-g olja Cumarah qieg da xi tlett mili xlokk mir-razzett tas-smiths f Palmyra, New York. Fi mien Joseph il-parti tat-tramuntana kienet miksija bil- axix, u n-nofsinhar b si ar u foresti. Il-pjan i kienu midfuna fin-na a ta lbi, mhux ilbog od mill-qu ata. Itratt: Awissu 1907 b dak li kont rajt kif ukoll dak li smajt. I da s-sorpri a tieg i kienet meta er ajt rajt l-istess messa ier ma enb soddti, u smajtu jer a jirrepetili l-istess affarijiet li kien qalli qabel. Din id-darba tani twissija: qalli li Satana kien ser jittantani li nu a l-pjan i biex insir sinjur (dan min abba l-qag da fqira tal-familja ta missieri). Dan wissieni biex ma nag mlux, u qalli li ma kellu jkolli l-ebda g an f mo i meta n ib il-pjan i lief li nag ti glorja lil Alla, u ma kellix ni i nfluenzat b ebda motiv ie or g ajr li 7

nibni s-saltna tieg u; inkella ma kellix g alfejn in ibhom. Moroni irritorna darba fis-sena g al erba snin u kompla jidderie i lill-profeta ag ug. Wara erba snin, Joseph ir ieva l-pjan i u beda jittradu i l-ktieb ta Mormon. Wara din it-tielet jara, re a tela fis-smewwiet b al qabel, u jien er ajt ejt mer i fil- sieb ta dawk l-affarijiet strambi li kont g adni kemm g addejt minnhom; meta kwa i immedjatament wara li allieni l-messa ier mis-smewwiet g at-tielet darba, idden is-serduq, u intba t li l-jum kien qorob, u li t-ta ditiet tag na kienu adu il-lejl kollu. Ftit wara, qomt mis-sodda, u, b as-soltu bdejt bix-xog ol me tie tal-jum; i da ma stajtx nag mel ix-xog ol li kont soltu nag mel g aliex tant kont g ajjien li sa ti ma tatnix. Missieri, li kien qed ja dem ma enbi, induna li kelli xi a a, u qalli biex immur id-dar. Qbadt triqti lejn id-dar; i da, kif mort naqbe i - int barra mill-g alqa fejn konna, sa ti ediet g al kollox, u waqajt fl-art, bla sa a, u g al in twil kont barra minn sensija. L-ewwel a a li niftakar kienet vu i, ssejja li b ismi. πarist il-fuq, u rajt l-istess messa ier wieqaf fuq rasi, imdawwal b al qabel. Imbag ad beda jg idli dak kollu li kien qalli l-lejl ta qabel, u kkmandani biex immur ng id lil missieri bilvi joni u l-kmandamenti li kont ir ivejt. Jien obdejt; mort lura fejn missieri fl-g alqa, u g idltu b kollox. Hu qalli li dan kien ej minn Alla, u qalli biex immur nag mel dak li kien ikkmandani l-messa ier. πallejt l-g alqa, u mort fil-post fejn kien qalli l-messa ier li kienu l-pjan i; u min abba d-dettal tal-vi joni li kien kelli dwaru, g araft il-post minnufih. Ir-Rakkont Sagru Biswit ir-ra al ta Manchester, fid-distrett ta Ontario, New York, hemm g olja mdaqqsa, u l-aktar wa da g olja f dawk l-in awi. Fuq ixxaqliba tal-punent tal-g olja, mhux il-bog od mill-qu ata, ta t blata mdaqqsa, kienu l-pjan i, po uti ewwa kaxxa tal- ebel. Din il-kaxxa kienet mag mula b mod li ti xien g an-nofs tan-na a ta fuq, u tidjieq lejn it-truf, b tali mod li l-parti tan-nofs kienet tidher minn fuq wi l-art, i da it-trufijiet ta mad-dawra kollha kienu midfuna ta t il- amrija. Wara li ne ejt il- amrija, iddubbajt lieva, li wara li tfajtha ta t tarf il-blata, bi ftit sforz g ollejtha. Ittawwalt ewwa, u hemm tabil aqq kien hemm il-pjan i, l-urim u t-thummim, u l-korazza, kif kien qal il-messa ier. Il-kaxxa li kienu fiha kienet mag mula minn afna ebel imwa lin b xi forma ta siment. Fil-qie- 8

g tal-kaxxa kien hemm ew ebliet imsallbin u fuq dawn il- ebliet kienu l-pjan i u l-affarijiet l-o ra mag hom. G amilt attentat li no ro hom, i da ejt imwaqqaf mill-messa ier, u er ajt ejt imfakkar li l- in li jin ar u ma kienx g adu wasal, u lanqas ma kien ser jasal, qabel erba snin minn dak inhar. I da Fuq in-na a tal-punent tal-g olja mhux il-bog od mill-qu ata, ta t blata mdaqqsa, kienu l-pjan i, po uti o kaxxa tal- ebel. qalli li kelli ner a nirritorna f dak il-post e att sena wara, u li hu kien ser jiltaqa mieg i hemmhekk. Hu qalli li kelli nibqa nag mel hekk sakemm isir i - mien li jin ar u l-pjan i Kif ejt ikkmandat, jien mort eg luq kull sena, u kull darba sibt l-istess messa ier hemmhekk, u r ivejt l-istess istruzzjonijiet u tag rif minn g andu kull darba li ltqajna, dwar dak li kien ser iwettaq il-mulej, u kif u x fatta is-saltna tieg u kienet ser ti i mmexxija fl-a ar jiem. Min abba l-mezzi foqra li konna fihom, a na kien ikollna na dmu xog ol iebes, konna ni u mikrija biex na dma jum b jum, jew kif ti i l-opportunità. Daqqa konna nkunu d-dar, u daqqa l-bog od mid-dar, u b din il- idma kontinwa konna ng adduha. Joseph adem numru ta xog olijiet u pprovda g ixien komdu g all-familja tieg u. Fl-1825 sab xog ol fid-distrett ta Chenengo, New York. Hemmhekk iltaqa ma Emma Hales, u ewwi ha fit- 18 ta Jannar 1827. Fl-a ar kien wasal i - mien li fih kellhom jin abru l-pjan i, l-urim u t-thummin, u l-korazza. Fit-tnejn u g oxrin urnata ta Settembru, elf tmien mija u seba w g oxrin, mort b as-soltu f eg luq is-sena fil-post fejn kienu ew imqeg da. L-istess messa ier mis-smewwiet tahomli b din l-inkariga: li jien inkun responsabbli tag hom; jekk nitlaqhom minn idi bi traskura ni jew b nuqqas ta sieb, kont ni i maqtug ; I da jekk nag mel ilti kollha biex nie u siebhom sakemm hu, l-messa ier, ji i g alihom, huma kienu ser ikunu protetti. Malajr sirt naf g alfejn kelli tant inkarigi stretti biex nie u siebhom, u g alfejn il-messa ier kien qalli li meta kont ser inlesti minn dak li qalli biex nag mel, kien ji i g alihom. G ax lanqas la qu ew g andi li ma bdewx isiru sforzi kbar biex jittie du minni. Kull strate ija li setg et ti i ivvintata iet u ata g al dan il-g an. Il-persekuzzjoni raxet u qraset aktar minn qatt qabel, u folol s a kienu dejjem lesti biex jekk ikun possibli je duhom minni. I da bl-g erf ta Alla, baqg u salvi f idejja, sakemm g amilt bihom dak li kien me tie minni li nag mel. Meta, skond il-ftehim, il-messa ier ie g alihom, jiena tajthomlu; u jinsabu f idej sal- urnata tal- llum li huwa t-tieni jum ta Mejju, elf tmien mija u tmienja u tletin.... Fil- ames jum t April, 1829, Oliver Cowdery ie d-dar tieg i, qabel dan qatt ma kont rajtu b g ajnejja. Qalli li kien qed jg allem fi skola fl-in awi ta fejn kien joqg od missieri. Peress li missieri kien wie ed minn dawk li jibg atu t-tfal l-iskola, hu kien mar joqg od g andu g al sta un. Meta kien hemm, l-familja qalulu bil- rajja tas-sejba tal-pjan i. G aldaqstant, kien ie g andi biex isir jaf aktar dwar il- rajja. 9

Jumejn wara l-wasla ta s-sur Cowdery (kien is-7 t April) bdejt nittradu i l-ktieb ta Mormon, u hu beda jikteb dak li niddettalu. F April 1829 Joseph Smith, flimkien ma Oliver Cowdery b ala kittieb, bdew jittradu u l-ktieb ta Mormon bid-don u l-qawwa ta Alla. Wara li Joseph spi a, xi nies kellhom il-privile li jaraw il-pjan i tad-deheb. Dawn in-nies taw ix-xhieda tag hom, g ax fuq il-kelma ta ew xhieda jew tlieta titwettaq il-kelma (2 Korintin 13:1). Joseph Smith u Oliver Cowdery ir evew is-sa erdozju ta Aron bit-tqeg id tal-idejn minn wanni l-battista fil-15 ta Mejju 1829 Il-Knisja ta esù Kristu tal-qaddisin ta l-a ar Jiem iet organizzata fid-dar ta Peter Whitmer il-kbir fis-6 ta April 1830. Madwar 60 ruh xhiedu hekk kif 6 ir iel wettqu dak kollu li kien me tie fi New York biex jistabilixxu so jetà reli ju a dida. Ji i Restawrat Is-Sa erdozju Komplejna bix-xog ol tat-traduzzjoni, meta, fix-xahar ta wara (Mejju, 1829), f jum minnhom morna fil-bosk biex nitolbu u nistaqsu lil Alla dwar il-mag mudija g all-ma fra tad-dnubiet, li konna sibna imsemmija fittraduzzjoni tal-pjan i. Kif konna hemm, nitolbu u nsej u lill-mulej, messa ier mill- enna ni el fi s aba ta dawl, u filwaqt li midd idejh fuqna, ordinana, u qal: Fuqkom qaddejja, f isem il-messija, innissel is-sa erdozju ta Aron, li fih l-imfieta tal-qadi tal-an li, u tal-evan elu tal-indiema, u tal-mag mudija bl-immersjoni g all-ma fra taddnubiet; u dawn ma jer g u jittie du qatt mid-dinja sakemm ulied Levi jibqg u jag tu offerta xierqa lill-mulej. Hu qal li s-sa erdozju ta Aron ma kellux ilqawwa tat-tqeg id tal-idejn g ad-don tal-ispirtu s-santu, i da dan kien ser ji i mog ti lilna aktar tard; hu ikkmandana biex immorru nitg ammdu u tana l-istruzzjonijiet li jiena kelli ng ammed lil Oliver Cowdery, u li wara hu kellu jg ammed lili. Ub hekk morna u tg ammidna. Jien g ammidt lilu l-ewwel, u wara g ammidni hu wara dan qg edt idejja fuq rasu u ordinajtu g as-sa erdozju ta Aron, imbag ad hu qieg ed idejh fuq rasi u ordinani fl-istess Sa erdozju g aliex hekk konna ejna kkmandati li nag mlu. 10

Il-messa ier li arna f din l-okka joni u nissel fuqna s-sa erdozju ta Aron, qal li ismu kien wanni, l-istess imsejja wanni l-battista fit-testment il- did, u li hu kien mexa fuq id-direzzjoni ta Pietru, akbu u wanni, li kellhom l-imfieta tas-sa erdozju ta Melkisedek, liema Sa erdozju, qal hu, kien filwaqt opportun ser jing ata lilna, u jien kelli nibda nissejja l-ewwel anzjan tal-knisja, u Oliver Cowdery, it-tieni. Kien il- mistax il-jum ta Mejju, 1829, li ejna ordnati ta t id dan il-messa ier, u tg ammidna. Hekk kif qomna mill-ilma wara li tg ammidna, ir evejna barkiet kbar u glorju i mill-missier tas-smewwiet. Lanqas il aqt g ammidt lil Oliver Cowdery li ma ni ilx fuqu l-ispirtu s-santu, u hu qam u beda i abbar afna affarijiet li kienu ser ise u. U wkoll, hekk kif jien ejt mg ammed minnu, ir evejt l-ispirtu talprofezija, u, meta qomt, abbart il-qawma u t-tkattir ta din il-knisja, u afna affarijiet o rajn konnessi mal-knisja, u ma din il- enerazzjoni ta ulied il-bniedem. A na mtlejna bl-ispirtu s-santu, u fra na f Alla s-salvatur tag na. F din ix-xhieda, sempli i u diretta minn Joseph Smith, li tirrakkonta xi ftit mill- rajjiet li wasslu g ar-restawrazzjoni tal-evan elju u t-twaqqif tal-knisja Ta esù Kristu tal-qaddisin Ta l-a ar Jiem. G al rakkont aktar dettaljat tal-istorja ta Joseph Smith, ara Joseph Smith l-istorja fil-perla Prezzju a jew History of the Church (l-istorja tal-knisja), 1:2 79. Il-Ktieb ta Mormon, stampat g all-ewwel darba fl-1830, qed ji i ppubblikat f aktar minn 80 lingwa madwar id-dinja. 11