Βιοτημεία Ι. Καραπαναγιωηίδης

Transcript

1 Βιοτημεία Ι. Καραπαναγιωηίδης

2 Λίπε ή ιηπίδηα Μηα κεγάιε νκάδα νξγαληθώλ ελώζεσλ κε αλόκνηα ρεκηθά ραξαθηεξηζηηθά Αδηάιπηεο ζην λεξό - Γηαιπηέο ζε δηάθνξνπο νξγαληθνύο δηαιύηεο (π.ρ. ρισξνθόξκην, κεζαλόιε, βελδόιην) Τπάξρνπλ ζε όια ηνπο δσληαλνύο νξγαληζκνύο (βαθηήξηα & κύθεηεο έσο θπηά & δώα) ΦΤΙΟΛΟΓΙΚΟ ΡΟΛΟ Πεγή Δλέξγεηαο Σα ιηπίδηα είλαη θαη νη θύξηεο απνζήθεο ελέξγεηαο γηα ηνλ νξγαληζκό (απνδόκεζε ιηπαξώλ νμέσλ κέζσ β-νμείδσζεο θύθινο Krebs παξαγσγή ΑΣP) Γνκηθά ζπζηαηηθά θπηηαξηθώλ κεκβξαλώλ (ειέγρνπλ δηαπεξαηόηεηα, ξεπζηόηεηα) Παξνρή ησλ απαξαίηεησλ ιηπαξώλ νμέσλ (απαξαίηεηα ζξεπηηθά ζπζηαηηθά) Μεηαθνξείο ιηπνδηαιπηώλ βηηακηλώλ & ρξσζηηθώλ Απνηεινύλ πξώηεο ύιεο γηα ηελ παξαγσγή νξκνλώλ

3 Λίπε ή ιηπίδηα Λίπε = ζηεξεέο ζε Θ. δσκαηίνπ, Έιαηα = ξεπζηέο ζε Θ. δσκαηίνπ Απιά (ή νπδέηεξα) ύλζεηα (ή πνιηθά) - Σξηαθπινγιπθεξόιεο - Φσζθνιηπίδηα (ιεθηζίλεο, θεθαιίλεο θ.ιπ.) - Κεξνί - Γιπθνιηπίδηα - ηεξόιεο (ρνιεζηεξόιε) Σα θσζθνιηπίδηα θαη ηα γιπθνιηπίδηα είλαη δνκηθά ζπζηαηηθά ηεο θπηηαξηθήο κεκβξάλεο - Ο νξγαληζκόο ζπλζέηεη νξηζκέλε πνζόηεηα θσζθνιηπηδίσλ - Η πνζόηεηα ηνπο ζην ζώκα ηνπ δ. νξγαληζκνύ δελ κεηαβάιιεηαη πνιύ Οη ηξηαθπινγιπθεξόιεο & νη θεξνί απνζεθεύνληαη - Θα ρξεζηκνπνηεζνύλ κειινληηθά γηα ηελ παξαγσγή Δ, παξαγσγή νξκνλώλ θ.ιπ.

4 Ληπαξά νμέα Μεθυλική ομάδα καπβοξυλική ομάδα ω άηομο C Σα ιηπίδηα απνηεινύληαη από ιηπαξά νμέα ( R COOH ) Κάζε ιηπαξό νμύ απνηειείηαη από κία αλζξαθηθή αιπζίδα - ηε κία άθξε ππάξρεη κία θαξβνμπινκάδα, ζηελ άιιε άθξε κία κεζπινκάδα To πιένλ απνκαθξπζκέλν άηνκν C από ηελ θαξβνμπινκάδα νλνκάδεηαη «σ» Η νλνκαηνινγία ελόο Λ.Ο. πξνθύπηεη από ην όλνκα ηνπ αξρηθνύ πδξνγνλάλζξαθα κε αληηθαηάζηαζε ηεο θαηάιεμεο από ιο ζε - ικό (π.ρ. δεθανθηαληθό νμύ)

5 Ληπαξά νμέα - CH 3 (CH 2 )ncooh ηε θύζε ππάξρνπλ πεξίπνπ 40 ιηπαξά νμέα ηνπο θπηηθνύο & δσηθνύο νξγαληζκνύο ζπλήζσο απαληώληαη Λ.Ο. κε : - άξηην αξηζκό αηόκσλ άλζξαθα, θπξίσο από 12 έσο 26 - Αλζξαθηθή αιπζίδα ρσξίο δηαθιαδώζεηο (επζεία) δηαθιαδηζκέλε αλζξ. αιπζίδα βηηακίλε Β12 Με δηαθιαδηζκέλε αλζξ. αιπζίδα εηθνζαληθό νμπ & δεθανθηεληθό νμύ

6 Ληπαξά νμέα ύπαξμε δηπινύ δεζκνύ (αθνξεζηόηεηα) Σα ΛΟ κπνξεί λα πεξηέρνπλ δηπινύο δεζκνύο ζηελ αλζξ. ηνπο αιπζίδα: 1) Κνξεζκέλα Λ.Ο. (ρσξίο δηπινύο δεζκνύο ζηελ αιπζίδα) CΗ 3 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 COOH 2) Μνλναθόξεζηα Λ.Ο( 1 δηπιόο δεζκόο ζηελ αιπζίδα) CΗ 3 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 - CH 2 CH 2 CH == CH CH 2 CH 2 COOH 3) Πνιπαθόξεζηα Λ.Ο (2 ή πεξηζζόηεξνπο δηπινύο δεζκνύο ζηελ αιπζίδα) CΗ 3 CH 2 CH 2 CH 2 - CH == CH CH == CH CH 2 CH 2 CH 2 COOH Οη Γ.Γ. ησλ Πνιπαθόξεζησλ Ληπαξώλ Ομέσλ ρσξίδνληαη από κία ηνπιάρηζηνλ κεζπιηθή νκάδα

7 Οη θπζηθέο ηδηόηεηεο ησλ Λ.Ο. εμαξηώληαη από ηε ρεκηθή ηνπ δνκή Οη ηδηόηεηεο ησλ Λ.Ο. θαη ησλ ιηπηδίσλ πνπ παξάγνληαη από απηά εμαξηώληαη: - Από ην κήθνο ηεο αλζξαθηθήο αιπζίδαο - Από ην βαζκό αθνξεζηόηεηαο ηεο Π.ρ. - ηα αθόξεζηα Λ.Ο. έρνπλ ρακειόηεξν ζεκείν ηήμεο από όηη ηα θνξεζκέλα κε ίδηα άηνκα C - To ζεκείν ηήμεο ηνπ ζηεαξηθνύ νμένο CΗ 3 (CH 2 ) 16 COOH είλαη 69,6 C - Δλώ ηνπ νιετθνύ (1 Γ.Γ.) είλαη 13,4 C - Σα ΠΛΟ έρνπλ αθόκα ρακειόηεξν ζεκείν ηήμεο - Δπίζεο, όζν πην κηθξή αιπζίδα ηόζν ρακειόηεξν ζ. ηήμεο - Παικηηηθό (C16) έρεη ρακειό.σ. θαηά 6 C από ην ζηεαξηθό (C18) - Άπα, η βπασεία αλςζίδα και η ακοπεζηόηηηα αςξάνοςν ηη πεςζηόηηηα ηων Λ.Ο. και ηων λιπιδίων

8 Ολνκαηνινγία ιηπαξώλ νμέσλ Σα Λ.Ο. έρνπλ δηάθνξεο νλνκαηνινγίεο π.ρ. : - βάζε ηνπ ρεκηθνύ ηύπνπ CΗ 3 (CH 2 ) 12 COOH - Με θνηλό όλνκα κπξηζηηθό νμύ πήξε ην όλνκα ηνπ ιόγσ ηεο αθζνλίαο ηνπ ζην ιάδη ηεο κνζρνθαξπδηάο (Myristica fragrans) - πληνκνγξαθία C 14 : 0 o πξώηνο αξηζκόο δείρλεη ηνλ αξηζκό αηόκσλ C (εδώ 14) o δεύηεξνο αξηζκόο δείρλεη ηνλ αξηζκό δηπιώλ δεζκώλ (εδώ 0, άξα θνξεζκέλν Λ.Ο.) Άιιν παξάδεηγκα: - CΗ 3 (CH 2 ) 14 COOH - Παικηηηθό νμύ (άθζνλν ζην ιάδη ηνπ θαξπνύ ηνπ θνίληθα) - C 16 : 0

9 Ολνκαηνινγία ιηπαξώλ νμέσλ ηα κνλν- & πόιπ- αθόξεζηα ιηπαξά νμέα πξέπεη λα δεηρζεί θαη ε ζέζε ηνπ δηπινύ δεζκνύ - Γει. ζε πνην άηνκν C βξίζθεηαη ν Γ.Γ. - Αξηζκώληαο από ην άθξν ηεο αιπζίδαο όπνπ βξίζθεηαη ε κεζπιηθή νκάδα (σ άηνκν C) β α ω άηομο C Ολεϊκό οξύ ή 18:1 ω-9

10 Ολνκαηνινγία πνιπαθόξεζησλ ιηπαξώλ νμέσλ: σ-3 θαη σ-6 Θέζε ηνπ 1 νπ δηπινύ δεζκνύ - ην 6 ν άηνκν σ-6 - ην 3 ν άηνκν σ-3

11 Ολνκαζία ιηπαξώλ νμέσλ Υεκηθόο ηύπνο Κνηλό όλνκα πληνκνγξαθία Κοπεσμένα λιπαπά οξέα CΗ 3 (CH 2 ) 12 COOH Μσριζηικό C14:0 CΗ 3 (CH 2 ) 14 COOH Παλμιηικό C16:0 CΗ 3 (CH 2 ) 16 COOH Σηεαρικό C18:0 Μονοακόπεστα λιπαπά οξέα CΗ 3 (CH 2 ) 7 CΗ=CΗ(CH 2 ) 7 COOH Ολεϊκό C18:1ω-9 CΗ 3 (CH 2 ) 5 CΗ=CΗ(CH 2 ) 9 COOH Βαηζενικό C18:1ω-7 CΗ 3 (CH 2 ) 9 CΗ=CΗ(CH 2 ) 7 COOH Γονδοϊκό C20:1ω-11 Πολυακόπεστα λιπαπά οξέα CΗ 3 (CH 2 ) 4 CΗ=CHCΗ 2 CH=CH(CH 2 ) 7 COOH Λινολεϊκό C18:2ω-6 CΗ 3 CH 2 CΗ=CHCΗ 2 CH=CHCΗ 2 CH=CH(CH 2 ) 7 COOH -λινολενικό ή λινολενικό C18:3ω-3 CΗ 3 CH 2 (CΗ=CHCΗ 2 ) 4 CH=CH(CH 2 ) 3 COOH Εικοζιπενηενοϊκό C20:5ω-3 CΗ 3 CH 2 (CΗ=CHCΗ 2 ) 5 CH=CH(CH 2 ) 2 COOH Κεβρονικό C22:6ω-3

12 Πνιπαθόξεζηα Ληπαξά νμέα ζηνπο ηζηνύο ησλ ςαξηώλ Κορεσμένα Μονοακόρεστα Πολυακόρεστα C12:0 C16:1ω-7 C18:2ω-6 C14:0 C18:1ω-9 C18:3ω-6 C15:0 C18:1ω-7 C20:3ω-6 C16:0 C20:1ω-11 C20:4ω-6 C18:0 C20:1ω-9 C22:4ω-6 C20:0 C22:1ω-11 C22:5ω-6 C22:0 C22:1ω-9 C18:3ω-3 C24:0 C24:1ω-9 C18:4ω-3 C20:5ω-3 C22:5ω-3 C22:6ω-3 - ηνπο ηζηνύο ησλ ςαξηώλ βξίζθνληαη ΛΟ κε άηνκα C (θπξίσο κε δπγό αξηζκό)

13 Αθόξεζηα ιηπαξά νμέα δηάηαμε ζην ρώξν Αθόξεζηα ΛΟ : cis - trans γεσκεηξηθή ηζνκέξεηα (ζηεξενηζνκέξεηα) cis : ζηελ ίδηα πιεπξά trans : ζηελ αληίζεηε

14 Ληπαξά νμέα ζε δηάθνξεο ηξνθέο Κύξηεο πεγέο Ληπαξώλ νμέσλ ζε δηάθνξεο ηξνθέο ΛΟ Κνξεζκέλα Μνλναθόξεζηα Πνιπαθόξεζηα Πεγέο βνύηπξν, ηπξί, θξέαο (θαη πξντόληα), γάια, γηανύξηη, ιαξδί, καξγαξίλεο, ηα πεξηζζόηεξα θπηηθά έιαηα Διηέο, ειαηνθξάκβε, μεξνί θαξπνί (θηζηίθηα, ακύγδαια, θνπληνύθηα, avocados, θαη ηα έιαηα απηώλ. Ω-3 : Όια ηα ςάξηα (θπξίσο ηα ιηπαξά ςάξηα π.ρ. ζνινκόο, ζαξδέια, ξέγγα, πέζηξνθα, θνιηόο θ.ιπ), πεξηέρνπλ 20:5σ-3 & 22:6σ-3 ζόγηα, ειαηνθξάκβε, ιηλάξη & ηα έιαηα ηνπο (πεξηέρνπλ 18:3σ-3) Ω-6: Ηιηόζπνξνο, θξηζάξη, ζηηάξη, ζνπζάκη, ζόγηα, θαιακπόθη & ηα έιαηα ηνπο. Κάπνηεο καξγαξίλεο. Trans αθόξεζηα Λάδηα ηεγαλίζκαηνο θαη καγεηξηθά πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζε κπηζθόηα, θέηθ, γαιαθηνθνκηθά πξντόληα, θξέαο βνδηλό θαη πξόβην.

15 Σξπαθπινγιπθεξόιεο Οη ηξπαθπινγιπθεξόιεο απνηεινύληαη από γιπθεξόιε θαη 3 Λ.Ο. CH 2 OH CH 2 O - COR CH OH 3 R - COOH CH O -COR 3 H 2 O CH 2 OH CH 2 O -COR Γιπθεξόιε 3 Ληπαξά νμέα Σξηγιπθεξίδην (Ληπίδην) Νεξό Απνηεινύλ απνζήθεο ηεο κεηαβνιηθήο ελέξγεηαο (θαη κάιηζηα ζπκππθλσκέλεο) Η πιήξεο νμείδσζε ησλ Λ.Ο. ηνπο απνδίδεη ελέξγεηα = 9 Kcal / g - ε νμείδσζε ησλ πξσηετλώλ = 5 Kcal / g, ησλ πδαηαλζξάθσλ = 4 Kcal / g Οη ηξπαθ. δελ είλαη πνιηθέο (απνζεθεύνληαη ζε άλπδξε κνξθή), ελώ πξση. & πδ. είλαη πεξηζζόηεξν πνιηθά κόξηα (πην ελπδαησκέλα)

16 Σξπαθπινγιπθεξόιεο ηα ζειαζηηθά ε θύξηα πεξηνρή ζπζζώξεπζεο είλαη ηα θύηηαξα ηνπ ιηπώδε ηζηνύ - ηαγνλίδηα ηξπαθπινγιπθεξνιώλ ζπλελώλνληαη ζρεκαηίδνληαο έλα ζθαηξίδην, πνπ θαηαιακβάλεη ηνλ πεξηζζόηεξν όγθν ηνπ θπηηάξνπ - ηα ιηπώδε θύηηαξα είλαη εμεηδηθεπκέλα γηα ηε ζύλζεζε θαη απνζήθεπζε ησλ Σξ. θαη ηελ θηλεηνπνίεζε ηνπο σο θαύζηκα κόξηα, ηα νπνία κεηαθέξνληαη ζε άιινπο ηζηνύο & ην αίκα Κύξηα απνζήθε ηξηαθπινγιπθεξνιώλ ζηα ςάξηα: - Ήπαξ - κπτθόο ηζηόο - ιηπώδεο ηζηόο ησλ ζπιάρλσλ (πεξηζπιαρληθό, πεξηεληεξηθό, κεζεληέξην ιίπνο) ηα θαξθηλνεηδή: ζην επαηνπάγθξεαο

17 Τδξόιπζε ηξηαθπινγιπθεξνιώλ Οη ηξπαθπινγιπθεξόιεο απνδνκνύληαη κέζσ κίαο πδξνιπηηθήο δηεξγαζίαο «λιπόλςζη» - ηα ςάξηα, θπξίσο ζην πξόζζην ηκήκα ηνπ εληέξνπ & ππισξηθά ηπθιά CH 2 OH CH 2 O - COR CH OH 3 R - COOH CH O -COR 3 H 2 O CH 2 OH CH 2 O -COR Γιπθεξόιε 3 Ληπαξά νμέα Σξηγιπθεξίδην (Ληπίδην) Νεξό - Ληπνιπηηθά έλδπκα «ιηπάζεο» εθθξίλνληαη από ην επαηνπάγθξεαο & βιελλνγόλν εληέξνπ - Η δξαζηηθόηεηα ησλ ιηπαζώλ ξπζκίδεηαη από νξκόλεο (επηλεθξίλε, γιπθαγόλε, λνξεπηλεθξίλε) ζε αληίζεζε ε ηλζνπιίλε αλαζηέιεη ηε ιηπόιπζε Κύξηα πξντόληα ιηπόιπζεο: - Διεπζέξα ιηπαξά νμέα & γιπθεξόιε - Δπίζεο, κνλνάθπιν- & δηάθπιν-γιπθεξόιεο, ρνιεζηεξόιε, θσζθνγιπθεξίδηα

18 Τδξόιπζε ηξηαθπινγιπθεξνιώλ - Η γιπθεξόιε είλαη ζε ζέζε λα κεηαηξαπεί ζε ππξνζηαθπιηθό νμύ ή γιπθόδε ζην ήπαξ - Η γιπθόδε είλαη ε βαζηθή κνλάδα ησλ πδαηαλζξάθσλ - Γειαδή πδαηάλζξαθεο κπνξεί λα παξαρζνύλ ζηνλ νξγαληζκό από ιίπνο (θαη ην αληίζηξνθν) «γιπθνλενγέλεζε»

19 Υξεζηκνπνίεζε ησλ ιηπαξώλ νμέσλ Σα ΛΟ πνπ πξνθύπηνπλ από ηελ πδξόιπζε ησλ ιηπηδίσλ κεηαθέξνληαη ζηα κηηνρόλδξηα ησλ θπηηάξσλ ηνπ ζώκαηνο γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε ηνπο γηα δηάθνξεο ιεηηνπξγίεο (θπξίσο σο θαύζηκν γηα ηελ παξαγσγή Δ) Σα ΛΟ ελεξγνπνηνύληαη πξηλ εηζέιζνπλ ζηα κηηνρόλδξηα ηελ θαξβνμπινκάδα ηνπο πξνζθνιιάηαη ην ζπλέλδπκν Α θαη παξάγεηαη αθπιν-coa R-COO - + HS-CoA + 2 ATP R-CO-S-CoA + AMP + 2 PPi Ληπαξό νμύ + ζπλέλδπκν Α + ATP αθπιν-coa + AMP + ππξνθσζθνξηθό νμύ CoA = ζπλέλδπκν Α, πεξηέρεη ζείν (S) θαη παξάγεηαη από δηάθνξεο βηηακίλεο ΑΣP = Σξηθσζθνξηθή αδελνζίλε, κόξην πνπ απνηειείηαη από αδελίλε, ξηβόδε θαη 3 θσζθνξηθέο νκάδεο, πνπ ελώλνληαη κε δεζκνύο πςειήο ελέξγεηαο, ε πδξόιπζε ησλ δεζκώλ ειεπζεξώλεη ελέξγεηα ΑΜP κνλνθσζθνξηθή αδελνζίλε Τα λιπαπά οξέα ειζέπσονηαι ζηα μιηοσόνδπια ηων κςηηάπων ωρ ακςλο-coa

20 ΑΠΟΙΚΟΓΟΜΗΗ Λ.Ο. ζηα κηηνρόλδξηα Σν αθπιν-coa θαηαβνιίδεηαη (απνηθνδνκήηαη) κε κία αιιεινπρία 4 αληηδξάζεσλ (νη νπνίεο επαλαιακβάλνληαη έσο όηνπ απνδνκεζεί εληειώο) νμείδσζε από FAD (κεηαθνξέαο ειεθηξνλίσλ) R-CH2-CH2-CH2-CO-S-CoA R-CH2-CH-CH-CO-S-CoA παξαγσγή FADH2 ελπδάησζε (Η2Ο) R-CH2-CH-CH-CO-S-CoA R-CH2-CHΟΗ-CH2-CO-S-CoA νμείδσζε από NAD+ R-CH2-CHΟΗ-CH2-CO-S-CoA R-CH2-CO-CH2-CO-S-CoA παξαγσγή NADH ζεηόιπζε CoA-SH R-CH2-CO-CH2-CO-S-CoA R-CH2-CO-S-CoA + CH3-CO-S-CoA άθπιν-coa κηθξόηεξν θαηά 2 άηνκα C (ζα ππνζηεί λέα αιιεινπρία αληηδξάζεσλ) αθέηπιν-coa

21 Υξεζηκνπνίεζε ησλ ιηπαξώλ νμέσλ Η απνδόκεζε απηή ησλ Λ.Ο. νλνκάδεηαη β-νμείδσζε γηαηί ε απνδόκεζε ζπκβαίλεη ζηνλ β- άλζξαθα C 6 H 5 - (CH 2 -CH 2 ) v - COOH > C 6 H 5 COOH + 2νCΟ 2 + 2νΗ 2 Ο ε θάζε θύθιν ηεο αληίδξαζεο: - έλα αθπιν-coa κηθξαίλεη θαηά 2 άηνκα C - ρεκαηίδνληαη έλα FADH 2, έλα NADH θαη έλα αθεηπιν-coa - Kάζε FADH2 νμεηδώλεηαη --- 1,5 ΑΣP - Kάζε NADH νμεηδώλεηαη (ζηελ αλαπλεπζηηθή αιπζίδα) --- 2,5 ΑΣP (ύλνιν 14 ATP) - Kάζε αθεηπιν-coa (θύθινο ηνπ θηηξηθνύ νμένο) ΑΣP

22 Υξεζηκνπνίεζε ησλ ιηπαξώλ νμέσλ - Π.ρ. ε πιήξεο νμείδσζε ελόο Λ.Ο. κε 16 άηνκα C (παικηηηθό) απαηηεί 7 θύθινπο αληηδξάζεσλ - Καηά ηνλ 7 ν θύθιν, ην C 4 ζα δώζεη 2 αθεηπιν-coa C16-CoA + 7 FAD + 7 NAD CoA + 7 H 2 O αθεηπιν-coa + 7 FADH NADH +7H + (8 * 10) + (7 * 1,5) + (7 * 2,5) = 108 ATP - 2 ATP (πνπ ρξεζηκνπoηήζεθαλ αξρηθά) = 106 ATP * H πιήξεο νμείδσζε ηνπ παικηηηθνύ νμένο απνδίδεη ζπλνιηθά 106 κόξηα ΑΣP ζηνλ νξγαληζκό ε νμείδσζε ησλ ΛΟ κε δηπινύο δεζκνύο, όπσο θαη ΛΟ κε κνλό αξηζκό αηόκσλ C είλαη πην πεξίπινθε

23 ύλζεζε ιηπαξώλ νμέσλ Οη νξγαληζκνί κπνξεί λα ζπλζέηνπλ ΛΟ εληόο ηνπ ζώκαηνο ηνπ (ελδνγελώο, de novo ζύλζεζε) Σα ΛΟ ζπληίζεληαη ζην θπηηαξνδηάιπκα κε κηα πνξεία δηαθνξεηηθή από ηελ β-νμείδσζε 1 ν Βήκα: θαξβνμπιίσζε ηνπ αθεηπιν-coa πξνο κεινλπιν-coa (κε αληηζηξεπηή) CH3-CO-S-CoA + ATP + HCO CO-CH2-CO-S-CoA + ADP + Pi + H Βήκα 2 ν : Σν κεινλπιν-coa & έλα λέν αθεηπιν-coa ζπλδένληαη κε κηα αθπινθέξνπζα πξσηεΐλε (ACP) CH3-CO-S-CoA + ΑCP -- CH3-CO-S-ACP + CoA CO-CH2-CO-S-CoA + ΑCP -- CO-CH2-CO-S-ACP + CoA

24 ύλζεζε ιηπαξώλ νμέσλ Βήκα 3 ν : Oη αθέηπιν-acp θαη κεινλπιν-acp ζπκππθλώλνληαη γηα ην ζρεκαηηζκό αθεηπιν-αθεηπιν-αcp CH3-CO-S-ACP + CO-CH2-CO-S-ACP ---- CH3-CO-CH2-CO-S-ACP Δπόκελα βήκαηα : αλαγσγή, αθπδάησζε, λέα αλαγσγή CH3-CO-CH2-CO-S-ACP CH3-CΗ-ΟΗ-CH2-CO-S-ACP ΝΑDP+ CH3-CΗ-ΟΗ-CH2-CO-S-ACP CH3-CΗ=CH-CO-S-ACP H2O CH3-CΗ=CH-CO-S-ACP CH3-CΗ2-CH2-CO-S-ACP ΝΑDP+ βνπηπξπιν-acp To βνπηπξπιν-acp είλαη έηνηκν γηα έλα δεύηεξν θύθιν επηκήθπλζεο (πάληα πξνζηίζεληαη 2 C) πλνιηθά 7 θύθινη επηκήθπλζεο απνδίδνπλ ην C16-ACP πνπ πδξνιύεηαη ζε C16

25 Βηνζύλζεζε αθόξεζησλ ιηπαξώλ νμέσλ Σν θύξην πξντνλ ηεο ζύλζεζεο ησλ ΛΟ είλαη ην παικηηηθό νμύ ( C16:0 ) ην νπνίν κπνξεί λα επηκεθπλζεί πεξαηηέξσ ζε C18:0, C20:0 θ.ιπ. Γηα ηε ζύλζεζε κνλναθόξεζησλ θαη πνιπαθόξεζησλ Λ.Ο. εηζάγνληαη δηπινί δεζκνί: O 1oο Γ.Γ. εηζάγεηαη ζην σ-9 άηνκν C κέζσ νμείδσζεο κε Ο2 θαη NADH Π.ρ. C18 : 0 κεηαηξέπεηαη ζε C18 : 1 σ-9 Καηόπηλ, ε αιπζίδα επηκεθύλεηαη θαη δεκηνπξγνύληαη ηα ππόινηπα κνλναθνξεζηα Λ.Ο. Π.ρ. ην C18 : 1 σ-9 επηκεθύλεηαη ζε 20 : 1 σ-9 Δλαιιαθηηθά, κπνξεί λα δεκηνπξγεζεί έλα 2 νο Γ.Γ. γηα λα πξνθύςεη πνιπαθόξεζην Λ.Ο. Π.ρ. ην C18 : 1 σ-9 κεηαηξέπεηαη ζε 18 : 2 σ-6

26 Βηνζύλζεζε πνιπαθόξεζησλ ιηπαξώλ νμέσλ Η ζύλζεζε απηή γίλεηαη γηα θνξεζκέλα ΛΟ Σα ζπνλδπισηά δώα (ζειαζηηθά, ηρζύεο θ.ιπ.) έρνπλ ηα θαηάιιεια έλδπκα πνπ εηζάγνπλ 1 δηπιό δεζκό ζε άηνκα C ζηε ζέζε σ-9 -- ζπλζέηνληαο κνλναθόξεζηα ΛΟ Ωζηόζν, δελ έρνπλ ηα θαηάιιεια έλδπκα πνπ εηζάγνπλ πεξαηηέξσ δηπινύο δεζκνύο Γελ είλαη ζε ζέζε λα βηνζπλζέηνπλ ελδνγελώο ΠΟΛΤΑΚΟΡΔΣΑ ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΔΑ (όπσο 18:2 σ-6 θαη 18:3 σ-3 ) θαη επνκέλσο ζα πξέπεη λα ηα ιακβάλνπλ απνθιεηζηηθά από ηελ ηξνθή ηνπο («απαίηεζε») Ωζηόζν, εθόζνλ ιάβνπλ ηα 18:2 σ-6 θαη 18:3 σ-3 από ηελ ηξνθή έρνπλ θάπνηα ηθαλόηεηα λα ζπλζέζνπλ ΠΛΟ κε πεξηζζόηεξνπο δεζκνύο θαη κεγαιύηεξεο αιπζίδαο

27 de novo ζύνθεζη 16:0 Τποθή 18:0 18:1ω-9 18:2ω-9 20:2ω-9 20:3ω-9 18:2ω-6 18:3ω-6 20:3ω-6 20:4ω-6 18:3ω-3 18:4ω-3 20:4ω-3 20:5ω-3 22:5ω-3 24:5ω-3 24:6ω-3 22:6ω-3

28 βηβιηνγξαθία Stryer L. Βηνρεκεία. Σξίηε έθδνζε. Απόδνζε ζηα ειιεληθά. Παλεπηζηεκηαθέο εθδόζεηο Κξήηεο, Σξαθαηέιιεο Α. Βηνρεκεία. Δθδνηηθόο Οίθνο Αδειθώλ Κπξηαθίδε, Θεζζαινλίθε 1991.