1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Ο ρόλος της Στατιστικής στην Ιατρική Η εξέλιξη της Ιατρικής από το δογµατισµό, ακόµη και το µυστικισµό, στην επιστηµονική αβεβαιότητα
|
|
- Ευρώπη Γαλάνη
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 . ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Ο ρόλος της Στατιστικής στην Ιατρική Η εξέλιξη της Ιατρικής από το δογµατισµό, ακόµη και το µυστικισµό, στην επιστηµονική αβεβαιότητα ξεκίνησε τον 7 ο αιώνα. Το κλειδί σ αυτή την εξέλιξη υπήρξε η συλλογή και έγκυρη ερµηνεία των ενδεικτικών στοιχείων, κυρίως ποσοτικών, που παρέχονται από την εφαρµογή στατιστικών µεθόδων στην ιατρική έρευνα. Τις τελευταίες -3 δεκαετίες το πεδίο της ιατρικής στατιστικής εξελίχθηκε ραγδαία και σύνθετες στατιστικές διαδικασίες αποτελούν πλέον ρουτίνα της ιατρικής έρευνας. Αυτό είναι δυνατό λόγω της ανάπτυξης πολλών στατιστικών πακέτων. Η στατιστική παίζει σηµαντικό ρόλο σε πολλές διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Στην ιατρική έρευνα είναι πανταχού παρούσα. Η πλειοψηφία των εργασιών που δηµοσιεύονται σε ιατρικά περιοδικά περιέχουν σηµαντική ποσότητα στατιστικού υλικού. Κανένας γιατρός δε µπορεί πλέον να αποφύγει τα στατιστικά αποτελέσµατα, τα οποία συχνά συνδέονται µε το υλικό προώθησης φαρµάκων ή άλλων ιατρικών θεραπειών. Η λογιστική παλινδρόµηση, η παλινδρόµηση Cox για δεδοµένα επιβίωσης, τα γενικευµένα γραµµικά µοντέλα, η ανάλυση παραγόντων, τα µοντέλα τυχαίων επιδράσεων για επαναλαµβανόµενες µετρήσεις και η µπεϋζιανή ανάλυση είναι πλέον κοινός τόπος στην ιατρική βιβλιογραφία. Παραθέτουµε ορισµένα χαρακτηριστικά παραδείγµατα εφαρµογής τη στατιστικής στο χώρο της Ιατρικής: Πριν την κυκλοφορία ενός νέου φαρµάκου, αυτό πρέπει να υποβληθεί σε µια κλινική δοκιµή προκειµένου να επιβεβαιωθεί η αποτελεσµατικότητα µα και η ασφάλειά του. Η µαστεκτοµή πρέπει πάντα να προτείνεται σε ασθενείς µε καρκίνο του µαστού; Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εµφάνισης εµφράγµατος του µυοκαρδίου; ιαχείριση ασθενών σε ένα νοσοκοµείο και προγραµµατισµός ανάρρωσης. Σε κρατικό επίπεδο, προγράµµατα κοινωνικής ασφάλισης στηρίζονται στις προβλέψεις µακροζωίας του πληθυσµού. Πού να επενδύσει το κράτος ώστε να µειωθεί η βρεφική θνησιµότητα; Η χρήση ζώνης ασφαλείας και αερόσακου µειώνουν τη πιθανότητα θανατηφόρων τροχαίων; Ο ρόλος λοιπόν της στατιστικής αναφέρεται κυρίως στον ερευνητικό τοµέα των βιοϊατρικών επιστηµών. Στην ανακάλυψη νέων θεραπευτικών αγωγών ή τη σύγκριση εναλλακτικών θεραπευτικών αγωγών. Στα πλαίσια µιας κλινικής δοκιµής, η στατιστική παίζει θεµελιώδη ρόλο σε όλα τα στάδια της, από το σχεδιασµό της και τον υπολογισµό του µεγέθους του δείγµατος, ως την ανάλυση των σχετικών δεδοµένων και τη διατύπωση των συµπερασµάτων. Ο ρόλος της στατιστικής είναι θεµελιώδης και στην περιγραφή των κατανοµών ασθενειών στον ευρύτερο πληθυσµό (επιδηµιολογία). ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ»
2 Η σηµασία της στατιστικής είναι εµφανής στη διαµόρφωση και διαχείριση των βάσεων δεδοµένων ιατρικής φύσης ενός κρατικού µηχανισµού καθώς και στον προγραµµατισµό της πολιτικής σε ζητήµατα υγείας. Τέλος, ο κλάδος της διαχείρισης νοσοκοµειακών µονάδων προϋποθέτει χρήση στατιστικής µεθοδολογίας.. Βασικές Έννοιες Είναι γνωστό ότι ανάλογα µε τη φύση των δεδοµένων, οι µεταβλητές διαχωρίζονται σε συνεχείς και κατηγορικές. Ανάλογα µε το ρόλο των δεδοµένων στη µελέτη, οι µεταβλητές διαχωρίζονται σε Μεταβλητές Απόκρισης (response): Πρόκειται για τις εξαρτηµένες µεταβλητές. Επεξηγηµατικές Μεταβλητές (explanatory variables): Είναι οι ανεξάρτητες µεταβλητές. Στόχος της στατιστικής ανάλυσης είναι η ανάδειξη του τρόπου που οι επεξηγηµατικές µεταβλητές επηρεάζουν τις αποκρίσεις. Για το λόγο αυτό, οι επεξηγηµατικές µεταβλητές ονοµάζονται και προγνωστικοί παράγοντες. Μεταβλητές Ελέγχου (control variables): Η µεταβλητή ελέγχου έχει σταθερή τιµή σε όλο το υπό ανάλυση δείγµα. Θεραπευτική Αγωγή (treatment): Στις µελέτες, η πλειοψηφία των αγωγών είναι φαρµακευτικές (πολλές φορές οι ενδιαφερόµενοι και χρηµατοδότες της µελέτης είναι φαρµακευτικές εταιρείες). Όµως, η υπό έλεγχο θεραπευτική αγωγή µπορεί να είναι κάποια χειρουργική επέµβαση, ακτινοθεραπεία, διαφορετικές µορφές ιατρικών συµβουλών (π.χ. διατροφή και φυσική άσκηση µετά από έµφραγµα) ή εναλλακτικές µορφές management ασθενών (π.χ. περίθαλψη στο νοσοκοµείο ή στο σπίτι). Οµάδα Ελέγχου: Η οµάδα των υποκειµένων ή ασθενών η οποία σε µια κλινική µελέτη δε λαµβάνει τη νέα υπό έρευνα θεραπεία ή δεν εκτίθεται στον υπό έλεγχο παράγοντα (αλλά διαφοροποιείται από την πειραµατική οµάδα µόνο ως προς αυτό) και χρησιµοποιείται για σύγκριση µε την πειραµατική οµάδα. Placebo: Μια µη-ενεργή ουσία που µοιάζει µε φάρµακο και χορηγείται πειραµατικά ή για ψυχολογικούς λόγους..3 Βασικές Κατανοµές ιωνυµική Poisson Κανονική Εκθετική ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ»
3 . ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΜΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Ανάλογα µε τη µέθοδο ελέγχου του σχεδιασµού της έρευνας, µια µελέτη µπορεί να είναι πειραµατική, ηµι-πειραµατική ή παρατηρητική: Πειραµατική Μελέτη (experimental): Σχεδιάζεται η µέτρηση των µεταβλητών απόκρισης, που εξαρτώνται από τις επεξηγηµατικές µεταβλητές. Καθορίζεται αυστηρά το πλαίσιο της µελέτης και ελέγχονται απόλυτα οι συνθήκες του πειράµατος. Ο πιο σηµαντικός παράγοντας ενός πειραµατικού σχεδιασµού είναι η τυχαιοποίηση (randomization). Ηµι-πειραµατική Μελέτη (quasi-experimental): Σχεδιάζεται όπως και η πειραµατική µελέτη, µόνο που δε γίνεται τυχαιοποίηση. Παρατηρητική Μελέτη (observational): Σε µία παρατηρητική µελέτη ο ερευνητής δεν έχει κανένα έλεγχο σχετικά µε την ανάθεση θεραπείας ή την έκθεση σε κάποιο παράγοντα. Τα υποκείµενα της µελέτης καθορίζουν από µόνα τους το επίπεδο έκθεσής τους στον παράγοντα και ο ερευνητής απλά παρακολουθεί τι θα τους συµβεί. Είναι πιθανό οι οµάδες που σχηµατίζονται να διαφέρουν σηµαντικά και σε άλλα χαρακτηριστικά, διαφορετικά από τον παράγοντα έκθεσης. Ως προς τη µέθοδο δειγµατοληψίας, παρατηρούµε ότι σε µια µελέτη µπορεί η ανάθεση των συµµετεχόντων στις οµάδες ενδιαφέροντος να γίνεται τυχαία ή οι συµµετέχοντες να έχουν δικαίωµα επιλογής. Ανάλογα µε τη χρονική διαδοχή, µια µελέτη µπορεί να είναι προοπτική ή αναδροµική. Προοπτική (prospective): ΟΙ συµµετέχοντες εντοπίζονται από την αρχή της «θεραπείας» τους και ο ερευνητής τους ακολουθεί και καταγράφει την πορεία τους. Αναδροµική (retrospective): Τα δεδοµένα συλλέγονται µε τη µία και ταυτόχρονα οι συµµετέχοντες στη µελέτη ταξινοµούνται στις οµάδες κατηγοριών. Μία πειραµατική ή ηµι-πειραµατική µελέτη είναι πάντα προοπτική ενώ µια παρατηρητική µελέτη µπορεί να είναι προοπτική ή αναδροµική. Χαρακτηριστικά Είδη Ιατρικών Μελετών Case-Control Study: Πρόκειται για αναδροµικές παρατηρητικές µελέτες στις οποίες οι συµµετέχοντες χωρίζονται σε δύο οµάδες ανάλογα µε το αν εµφανίζουν ή όχι την υπό µελέτη ασθένεια. Cross-Sectional Study: Μελετά διαφορές µεταξύ υπο-πληθυσµών (δύο ή περισσότερων) σε διαφορετικές ηλικίες (σε σταθερό χρόνο). Σε αντιδιαστολή είναι µια longitudinal µελέτη στην οποία οι διαφορές µελετιούνται διαχρονικά. ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ» 3
4 Κλινική δοκιµή (clinical trial): Μία προσεκτικά σχεδιασµένη προοπτική, πειραµατική ιατρική µελέτη που επιχειρεί να απαντήσει σε ένα σύνολο ερωτηµάτων, ορισµένων µε σαφήνεια, σε σχέση µε τις επιδράσεις µιας ή περισσοτέρων θεραπευτικών αγωγών. Cohort Study: Πρόκειται για προοπτικές ηµι-πειραµατικές ιατρικές µελέτες. ιαφοροποιούνται από τις κλινικές δοκιµές ως προς την τυχαιοποίηση. Στις µελέτες αυτές δε γίνεται τυχαιοποίησης και οι συµµετέχοντες έχουν το δικαίωµα επιλογής της οµάδας στην οποία θα ενταχθούν. Παρατηρήσεις Μελέτες όπου οι πειραµατικές µονάδες είναι ζώα σαφέστατα δεν εµπίπτουν στις κλινικές δοκιµές αν και αποτελούν το πρώτο στάδιο µιας ιατρικής έρευνας για τον έλεγχο της καταλληλότητας και ασφάλειας φαρµάκων (preclinical research). Οι δοκιµές πεδίου (field trials) εµβολίων και δοκιµές κυρίως πρόληψης αν και αντιµετωπίζουν πολλά κοινά επιστηµονικά και ηθικά ζητήµατα µε τις κλινικές δοκιµές, δεν λογίζονται ως τέτοιες.. Κλινικές οκιµές Οι φαρµακολογικές κλινικές δοκιµές ταξινοµούνται συνήθως ως εξής: Φάσης Ι : Έλεγχος Τοξικότητας Έυρεση δόσης. Φάσης ΙΙ : Αρχική κλινική διερεύνηση αποτελεσµατικότητας της θεραπευτικής αγωγής. Φάσης ΙΙΙ : Πλήρης αξιολόγηση της θεραπευτικής αγωγής συγκριτικές µελέτες. Φάσης ΙV : Παρακολούθηση µετά τη κυκλοφορία Extended Safety. Υπάρχουν επίσηµες Οδηγίες ή Εγκύκλιοι που διασφαλίζουν τον τρόπο διεξαγωγής µιας κλινικής δοκιµής και εκδίδονται από κρατικούς οργανισµούς [ΕΟΦ, Food and Drug Administration (FDA, ΠΑ), Committee on Safety of Medicines (M.B.)] Για περισσότερα στις κλινικές δοκιµές βλ. Παπαϊωάννου και Φερεντίνος (), σελ. 9. ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ» 4
5 3. ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΤΕΣΤ ιαγνωστικό τεστ (screening test) είναι η εφαρµογή ενός τεστ σε υποκείµενα που δεν έχουν εµφανίσει ακόµη κλινικά συµπτώµατα µε σκοπό την ταξινόµησή τους µε βάση την πιθανότητα να πάσχουν ή όχι από µια συγκεκριµένη ασθένεια. Ένα διαγνωστικό τεστ αποτυπώνεται στον πίνακα που ακολουθεί Ασθένεια Τεστ ναι όχι Θετικό Αρνητικό Τεστ «θετικό» ή «αρνητικό» σηµαίνει θετική ή αρνητική διάγνωση αντίστοιχα για την υπό έλεγχο ασθένεια, η οποία στην πραγµατικότητα υφίσταται (ασθένεια = ναι) ή όχι. 3. Ευαισθησία και Ειδικότητα Σε ένα πρόβληµα διαγνωστικού ελέγχου ορίζονται οι παρακάτω πιθανότητες: Ευαισθησία (sensititvity) του ελέγχου ευαισθησία= P(τεστ + ασθενης) Ειδικότητα (specificity) του ελέγχου ειδικότητα= P(τεστ µηασθενης) ηλαδή ευαισθησία ενός διαγνωστικού ελέγχου είναι η πιθανότητα σωστής θετικής διάγνωσης της ασθένειας ενώ ειδικότητα είναι αντίστοιχα η πιθανότητα σωστής αρνητικής διάγνωσης. Για τις πιθανότητες λανθασµένης διάγνωσης θα ισχύει λοιπόν: Πιθανότητα λανθασµένου αρνητικού (false negative) = - ευαισθησία Πιθανότητα λανθασµένου θετικού (false positive) = - ειδικότητα Με βάση το θεώρηµα ολικής πιθανότητας, προκύπτει για το ολικό σφάλµα λανθασµένης ταξινόµησης: ποσοστό ολικού σφάλµατος λανθασµένης ταξινόµησης = P(λανθασµένου θετικού) P(υγιής)+ P(λανθασµένου αρνητικού) P(ασθενής) ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ» 5
6 Παρατήρηση Αν δούµε το παραπάνω διαγνωστικό τεστ ως ένα κλασικό πρόβληµα ελέγχου υποθέσεων µε µηδενική υπόθεση την ύπαρξη της ασθένειας, τότε διαπιστώνουµε ότι η πιθανότητα λανθασµένου αρνητικού είναι η πιθανότητα σφάλµατος τύπου Ι ενώ η πιθανότητα λανθασµένου θετικού είναι η πιθανότητα σφάλµατος τύπου ΙΙ. ηλαδή, ευαισθησία = - P(σφάλµα τύπου Ι) = -α ειδικότητα = - P(σφάλµα τύπου ΙΙ) = -β Καθώς τα α και β δε µπορεί να ελαχιστοποιούνται ταυτόχρονα, η ευαισθησία και η ειδικότητα δε θα µπορούν να µεγιστοποιούνται ταυτόχρονα. ο Παράδειγµα Τεστ Pap για τη διάγνωση του καρκίνου γυναικολογικών οργάνων. Μελέτη,, γυναικών σε 36 κυτταρολογικά εργαστήρια σε 44 πολιτείες των ΗΠΑ. Καρκίνος Pap-test ναι όχι Θετικό Αρνητικό Για τα δεδοµένα αυτά, οι πιθανότητες που ορίσαµε πριν εκτιµούνται ως: ευαισθησία = P(τεστ + καρκινος) = = ειδικότητα = P(τεστ υγειης) = = ποσοστό λανθασµένου αρνητικού (false negative) = - ευαισθησία = =.566 ποσοστό λανθασµένου θετικού (false positive) = - ειδικότητα = =.864 ποσοστό ολικού σφάλµατος = = ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ» 6
7 ο Παράδειγµα Στα πλαίσια µιας µελέτης, 8 άτοµα υποβλήθηκαν σε ακτινογραφία θώρακος προκειµένου να διαγνωστεί η ύπαρξη φυµατίωσης. Τα αποτελέσµατα δίνονται στον πίνακα που ακολουθεί. Φυµατίωση X-ray ναι όχι Θετικό 5 Αρνητικό Για τα δεδοµένα αυτά, οι πιθανότητες που ορίσαµε πριν εκτιµώνται ως: ευαισθησία = P(τεστ + ασθενής) = = ειδικότητα = P(τεστ υγιής) = = ποσοστό λανθασµένου αρνητικού (false negative) = ευαισθησία =.7333 =.667 ποσοστό λανθασµένου θετικού (false positive) = ειδικότητα =.975 =.85 ποσοστό ολικού σφάλµατος = = Προβλεπτική Αξία (predictive value) Η προβλεπτική αξία ενός διαγνωστικού ελέγχου είναι η εκ των υστέρων πιθανότητα να αποφανθεί σωστά σχετικά µε την ύπαρξη ή µη της νόσου, δηλαδή η πιθανότητα όταν το τεστ είναι θετικό το υποκείµενο να είναι πράγµατι ασθενής και η πιθανότητα όταν το τεστ είναι αρνητικό, το υποκείµενο να είναι υγιές. Έχουµε λοιπόν δύο είδη προβλεπτικής αξίας, την θετική προβλεπτική αξία (positive predictive value) PPV= P(ασθενης τεστ + ) και την αρνητική προβλεπτική αξία (negative predictive value) ΝPV= P(υγιης τεστ ). Χρησιµοποιώντας το θεώρηµα του Bayes, οι προβλεπτικές αξίες ενός διαγνωστικού ελέγχου ορίζονται βάσει της ευαισθησίας και της ειδικότητάς του µέσω των παρακάτω τύπων ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ» 7
8 ( ευαισθησια) ( επιπολασµος ) PPV =, ( ευαισθησια ) ( επιπολασµος )+(- ειδικοτητα ) (- επιπολασµος ) ( ειδικοτητα) (- επιπολασµος ) NPV =, ( ειδικοτητα ) (- επιπολασµος )+(- ευαισθησια ) ( επιπολασµος ) όπου επιπολασµός (prevalence) της νόσου είναι η εκ των προτέρων πιθανότητα εµφάνισης της νόσου επιπολασµος = P( νοσος ). Σε ένα διαγνωστικό έλεγχο, εκτός από την ευαισθησία ενδιαφερόµαστε και για τη θετική προβλεπτική του αξία. ο Παράδειγµα (συνέχεια ) Το έτος που πραγµατοποιήθηκε η έρευνα, στο γενικό πληθυσµό παρατηρήθηκαν 9.3 περιστατικά φυµατίωσης ανά του πληθυσµού, δηλαδή ο επιπολασµός της νόσου ήταν επιπολασµός=.93. Έτσι, η θετική προβλεπτική αξία του διαγνωστικού ελέγχου φυµατίωσης ισούται µε ( ευαισθησια) ( επιπολασµος ) PPV = ( ευαισθησια ) ( επιπολασµος )+(- ειδικοτητα ) (- επιπολασµος ) (.7333) (.93) = =.39. (.7333) (.93)+(.85) (.99997) Συνεπώς, για κάθε θετικές ακτινογραφίες θώρακος, µόνο οι 39 καταδεικνύουν πραγµατικά περιστατικά φυµατίωσης. Αυτό αποτελεί την εκ των υστέρων πιθανότητα της νόσου, δεδοµένου της θετικής ακτινογραφίας. Πριν γίνει η ακτινογραφία, ένα υποκείµενο που θα επιλεγεί τυχαία από το γενικό πληθυσµό έχει πιθανότητα νόσου (εκ των προτέρων) ίση µε.93. Παρά το γεγονός ότι οι 9976 από τους µε θετική ακτινογραφία θώρακος δεν πάσχουν από φυµατίωση, ο διαγνωστικός αυτό έλεγχος αύξησε τη πιθανότητα ανίχνευσης της νόσου καθώς η πιθανότητα να πάσχει από φυµατίωση ένα άτοµο µε θετική ακτινογραφία είναι 5.7 (=.39/.93) φορές µεγαλύτερη της αντίστοιχης πιθανότητας ενός ατόµου τυχαία επιλεγµένου από το γενικό πληθυσµό. Παρατήρηση Θα περίµενε κανείς, εφόσον το τεστ είναι θετικό η PPV να είναι µεγάλη. Παρατηρούµε ότι αυτό δε συµβαίνει καθώς η θετική προβλεπτική αξία ενός ελέγχου συνήθως δεν είναι µεγάλη. Το γεγονός αυτό οφείλεται στο µικρό (συνήθως) επιπολασµό. Προκειµένου να αυξηθεί η θετική προβλεπτική αξία ενός διαγνωστικού ελέγχου αρκεί να αυξήσουµε τον επιπολασµό της νόσου, γεγονός που επιτυγχάνεται µέσω της εφαρµογής του διαγνωστικού ελέγχου σε οµάδες υψηλού κινδύνου, όπου η πιθανότητα της νόσου είναι ψηλότερη σε σχέση µε το γενικό πληθυσµό. ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ» 8
9 4. ΖΕΥΓΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΕΝΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΩΝ Πολλές φορές μας ενδιαφέρει η ανάλυση ζευγών συσχετισμένων παρατηρήσεων, όπου τα ζεύγη έχουν προέλθει μετρώντας το ίδιο χαρακτηριστικό είτε στο ίδιο άτομο σε διαφορετικές χρονικές στιγμές είτε σε διαφορετικά άτομα που όμως είναι συσχετισμένα μεταξύ τους. Στις περιπτώσεις που το χαρακτηριστικό είναι κατηγορικό, τα δεδομένα αποδίδονται από ένα διδιάστατο τετραγωνικό πίνακα IxI, που οι μεταβλητές ταξινόμησής του είναι σύμμετρες. Τα δεδομένα της διαγωνίου του πίνακα αντιστοιχούν σε περιπτώσεις με ταυτόσιμες αποκρίσεις στη γραμμή και τη στήλη του πίνακα. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στα μη-διαγώνια στοιχεία του πίνακα, δηλ. Σε αυτά που αντιπροσωπεύουν αλλαγή κατάστασης. Βασική υπόθεση ενδιαφέροντος σε αυτό το πλαίσιο είναι η υπόθεση της ομοιογένειας περιθωρίου (marginal homogeneity), δηλαδή της I : π i = π i, i =,..., I, οπου π i = π ij και π i = π ji. j= I j= 4. Σύγκριση Συσχετισμένων Ποσοστών Τεστ του McNemar Στην ειδική περίπτωση δίτιμης μεταβλητής απόκρισης (I=), ο σχετικός πίνακας είναι n n n n και η υπόθεση της ομοιογένειας περιθωρίου ισοδυναμεί με την υπόθεση συμμετρίας : π = π. Ο έλεγχος της παραπάνω υπόθεσης έναντι της : π π γίνεται μέσω του τεστ του McNemar (947) ή ισοδύναμα Z = X n n ( n n + n n ~ N(,) = ~ X. n + n ) Το παραπάνω τεστ βασίζεται στη δεσμευμένη κατανομή του n, δοθέντος ότι * περιοριζόμαστε στα μη-διαγώνια στοιχεία n = n + n, που είναι * n ~ B( n, ), p ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ» 9
10 π όπου p = π + π. Κάτω από τη μηδενική υπόθεση, θα ισχύει p =. Το (-α)% Διάστημα Εμπιστοσύνης για τη διαφορά των κατανομών περιθωρίου δ = π π είναι d ± z ˆ( ) a /σ d, όπου d είναι η διαφορά των αντίστοιχων δειγματικών ποσοστών περιθωρίου, n n d = p p =, και ˆ σ ( d) = ( p ) ( ) + p p p n. n Παράδειγμα Στον πίνακα που ακολουθεί διασταυρώνονται οι απαντήσεις 85 ατόμων στις ερωτήσεις «Πιστεύετε ότι κάποιος που πάσχει από μια ανίατη ασθένεια έχει το δικαίωμα να τερματίσει τη ζωή του;» και «Σε περίπτωση ανίατης και επώδυνης ασθένειας, πιστεύετε ότι πρέπει να επιτρέπεται στους γιατρούς να τερματίζουν ανώδυνα τη ζωή του ασθενή αν κάτι τέτοιο απαιτηθεί από τον ίδιο και την οικογένειά του;». Να συγκριθούν τα ποσοστά αποδοχής της ευθανασίας και της αυτοκτονίας σε περιπτώσεις ανίατων επώδυνων παθήσεων. Ευθανασία Αυτοκτονία ναι όχι ναι 97 9 όχι Παρατηρείται ισχυρή συνάφεια μεταξύ των απαντήσεων στις δύο παραπάνω ερωτήσεις, καθώς το δειγματικό odds ratio ισούται με 6.9 και το αντίστοιχο 95% ΔΕ είναι (9.9, 34.8). Το δειγματικό ποσοστό αποδοχής της αυτοκτονίας είναι p =. 65 και το αντίστοιχο της ευθανασίας p =. 7. Το 95% ΔΕ για τη διαφορά των κατανομών περιθωρίου δ = π π είναι (-.6, -.68). Έτσι το ποσοστό αποδοχής της ευθανασίας είναι από 6.8% ως 6.% υψηλότερο του αντίστοιχου ποσοστού της αυτοκτονίας. Το τεστ του McNemar ισούται με n n Z = = = = 6.65 n + n και παρέχει ισχυρή ένδειξη για διαφοροποίηση των ποσοστών αποδοχής της αυτοκτονίας και της ευθανασίας, με υψηλότερο το ποσοστό αποδοχής της ευθανασίας, ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ»
11 4. Πολλαπλοί x Πίνακες Τεστ των Cochran Mantel - aenszel Έστω ότι διαθέτουμε Κ ανεξάρτητους x πίνακες συνάφειας = n n n n = n n n n =K n Κ n Κ n Κ n Κ Φυσικό Πλαίσιο: Μελετούμε το πρόβλημα της εμφάνισης ή όχι μιας ασθένειας (π.χ. καρκίνος) σε σχέση με την ύπαρξη ή μη ενός παράγοντα (π.χ. κάπνισμα). Τα στοιχεία της μελέτης αυτής αποδίδονται σε έναν x πίνακα συνάφειας. Διαθέτουμε Κ ανεξάρτητες μελέτες του ίδιου προβλήματος (σε διαφορετικές χρονικές στιγμές ή διαφορετικά κέντρα) ή τα άτομα που μετείχαν στην έρευνα ταξινομούνται και βάσει ενός άλλου χαρακτηριστικού (π.χ. ηλικία) σε Κ ομάδες. Το Cochran-Μantel-aenszel X τεστ ερευνά αν υπάρχει σχέση μεταξύ των δύο χαρακτηριστικών για όλα τα επίπεδα (Κ το πλήθος) του τρίτου παράγοντα (στρώματα). Ελέγχει δηλαδή τη μηδενική υπόθεση : Τα δύο χαρακτηριστικά (π.χ. ασθένεια παράγοντας) είναι υπό συνθήκη ανεξάρτητα δοθέντος του επιπέδου του τρίτου παράγοντα (K στρώματα). Βασίζεται στο ότι για κάθε x υποπίνακα, δοθέντων των κατανομών περιθωρίου ( n, n, n, n ), η συχνότητα n ακολουθεί υπεργεωμετρική κατανομή. Κάτω από την ισχύει n n μ = = και E( n ) n n n n n σ = Var( n ) = n ( n ) Καθώς οι συχνότητες n (=,,K) είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους, το στατιστικό τεστ συνδυάζει πληροφορία από τους K υποπίνακες, συγκρίνοντας το n με την αναμενόμενη τιμή του κάτω από την. Έτσι, το στατιστικό των Cochran-Μantel-aenszel είναι [ n μ ] CM = X, σ όπου η δηλώνει τη μη ύπαρξη σχέσης μεταξύ παράγοντα και ασθένειας για όλα τα στρώματα.. ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ»
12 Παρατηρήσεις. Οι Μantel-aenszel (959) πρότειναν το παραπάνω τεστ με μια διόρθωση συνέχειας n. n. n.. n M = N(,). n. n. n. n. n ( n.. )... Ο Cochran (954) πρότεινε ένα παρόμοιο στατιστικό. Θεώρησε ότι οι γραμμές κάθε x υποπίνακα προέρχονται από δύο ανεξάρτητες διωνυμίες κατανομές (αντί της υπεργεωμετρικής) και κατέληξε στο παραπάνω στατιστικό, με διαφορετική όμως διακύμανση n n nn σ = Var( n ) =. 3 n 3. Όταν Κ=, τότε το τεστ των Cochran - Μantel-aenszel ισοδυναμεί το τεστ του McNemar. Παράδειγμα (Armitage & Berry, 987, p. 46) Σε ανεξάρτητες αναδρομικές μελέτες, ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα και μάρτυρες ταξινομούνται ως καπνιστές ή μη, όπως δείχνουν οι πίνακες που ακολουθούν. Κάπνισμα (=) Ασθενείς Μάρτυρ Κάπνισμα (=) Ασθενείς Μάρτυρ Κάπνισμα (=3) Ασθενείς Μάρτυρ Κάπνισμα (=4) Ασθενείς Μάρτυρ Κάπνισμα (=5) Ασθενείς Μάρτυρ Κάπνισμα (=6) Ασθενείς Μάρτυρ Κάπνισμα (=7) Ασθενείς Μάρτυρ Κάπνισμα (=8) Ασθενείς Μάρτυρ ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ»
13 Κάπνισμα (=9) Ασθενείς Μάρτυρ Υπολογίζουμε: Κάπνισμα (=) Ασθενείς Μάρτυρ n = = 3793 n. n. = n = = n. n. n. n = n.. (.. n ) 7 7 = = 93.7 και τελικά: CM = n. n. [ n ] n.. n. n. n. n. n.. ( n.. ) = [ ] 93.7 = 93.6 = Επειδή η τιμή του X X M >,.5 =3.84, είναι στατιστικώς σημαντική (p<.5, για την ακρίβεια p-value = 8.689x -66 ), απορρίπτεται η Η της μη σχέσης μεταξύ καπνίσματος και εμφάνισης καρκίνου για όλα τα στρώματα (Κ=). Παρατήρηση Θα μπορούσε κανείς να χρησιμοποιήσει τον τύπο του της συνέχειας (continuity correction) X M με τη διόρθωση X M = n. n. [ n.5] n.. n. n. n. n. n.. ( n.. ) που για το παράδειγμά μας δίνει X M = [ ] 93.7 = 9.37 ΚΑΤΕΡΗ ΜΑΡΙΑ (6): «ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ» 3
Υ: Νόσος. Χ: Παράγοντας Κινδύνου 1 (Ασθενής) 2 (Υγιής) Σύνολο. 1 (Παρόν) n 11 n 12 n 1. 2 (Απών) n 21 n 22 n 2. Σύνολο n.1 n.2 n..
Μέτρα Κινδύνου για Δίτιμα Κατηγορικά Δεδομένα Σε αυτή την ενότητα θα ορίσουμε δείκτες μέτρησης του κινδύνου εμφάνισης μίας νόσου όταν έχουμε δίτιμες κατηγορικές μεταβλητές. Στην πιο απλή περίπτωση μας
Διαβάστε περισσότεραΣυγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας
Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών Συγγραφή και κριτική ανάλυση επιδημιολογικής εργασίας Δ. Παρασκευής Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και
Διαβάστε περισσότεραΥ: Νόσος. Χ: Παράγοντας Κινδύνου 1 (Ασθενής) 2 (Υγιής) Σύνολο. 1 (Παρόν) n 11 n 12 n 1. 2 (Απών) n 21 n 22 n 2. Σύνολο n.1 n.2 n..
Μέτρα Κινδύνου για Δίτιμα Κατηγορικά Δεδομένα Σε αυτή την ενότητα θα ορίσουμε δείκτες μέτρησης του κινδύνου εμφάνισης μίας νόσου όταν έχουμε δίτιμες κατηγορικές μεταβλητές. Στην πιο απλή περίπτωση μας
Διαβάστε περισσότεραΑναλυτική Στατιστική
Αναλυτική Στατιστική Συμπερασματολογία Στόχος: εξαγωγή συμπερασμάτων για το σύνολο ενός πληθυσμού, αντλώντας πληροφορίες από ένα μικρό υποσύνολο αυτού Ορισμοί Πληθυσμός: σύνολο όλων των υπό εξέταση μονάδων
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΈΣ ΔΟΚΙΜΑΣΊΕΣ
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΈΣ ΔΟΚΙΜΑΣΊΕΣ Εμμανουήλ Σμυρνάκης Λέκτορας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ smyrnak@auth.gr Θέματα Διαγνωστικές Δοκιμασίες Μέτρα Εγκυρότητας Ευαισθησία Ειδικότητα Θετική και
Διαβάστε περισσότεραΔΗΜΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
ΔΗΜΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 5 Η (Θ) ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 2 Παρατηρήσεις (Observations) Δομικά στοιχεία
Διαβάστε περισσότεραΚλινικές Μελέτες στην Ελλάδα Ο δρόμος προς την αξιοπιστία από την πλευρά του ερευνητή: Εμπειρίες, προβλήματα και λύσεις. Γεώργιος Β.
Κλινικές Μελέτες στην Ελλάδα Ο δρόμος προς την αξιοπιστία από την πλευρά του ερευνητή: Εμπειρίες, προβλήματα και λύσεις Γεώργιος Β. Παπαθεοδωρίδης Καθηγητής Παθολογίας-Γαστρεντερολογίας Διευθυντής Πανεπιστημιακής
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Είδη μεταβλητών Ποσοτικά δεδομένα (π.χ. ηλικία, ύψος, αιμοσφαιρίνη) Ποιοτικά δεδομένα (π.χ. άνδρας/γυναίκα, ναι/όχι) Διατεταγμένα (π.χ. καλό/μέτριο/κακό) 2 Περιγραφή ποσοτικών
Διαβάστε περισσότεραΒασικές αρχές της θεωρίας των πιθανοτήτων και η εφαρµογή τους στην εκτίµηση των ασφαλιστικών κινδύνων
Βασικές αρχές της θεωρίας των πιθανοτήτων και η εφαρµογή τους στην εκτίµηση των ασφαλιστικών κινδύνων Αθηνά Λινού Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήµιο Αθηνών Βασικές αρχές της θεωρίας των
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πιθανότητες. Τυχαίες μεταβλητές - Κατανομές ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Πιθανότητες 1.1 Πιθανότητες και Στατιστική... 5 1.2 ειγματικός χώρος Ενδεχόμενα... 7 1.3 Ορισμοί και νόμοι των πιθανοτήτων... 10 1.4 εσμευμένη πιθανότητα Ολική
Διαβάστε περισσότεραΠέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχέση μεταξύ εμβολίων και αυτισμού Θέση ύπνου των βρεφών και συχνότητα εμφάνισης του
Διαβάστε περισσότεραΕπαναληπτικό μάθημα Βασικών επιδημιολογικών εννοιών. Ειρήνη Αγιαννιωτάκη
Επιδημιολογία Επαναληπτικό μάθημα Βασικών επιδημιολογικών εννοιών Συγχυτικοί Παράγοντες Οι συγχυτικοί παράγοντες προκύπτουν όταν οι ομάδες των εκτεθέντων και των μη-εκτεθέντων (του υπό μελέτη πληθυσμού)
Διαβάστε περισσότεραΖ Σεμινάριο ΕΧΕ 24 Σεπτεμβρίου 2013
Κλέα Κατσουγιάννη Καθηγήτρια Βιοστατιστικής και Επιδημιολογίας Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Ζ Σεμινάριο ΕΧΕ 24 Σεπτεμβρίου 2013 Μεταβλητότητα
Διαβάστε περισσότεραΠροσδιοριστής (determinant) Συνώνυμα
Προσδιοριστής Το χαρακτηριστικό (συγγενές, περιβαλλοντικό ή συμπεριφοράς) των ατόμων από το οποίο εξαρτάται η συχνότητα εμφάνισης της μελετώμενης έκβασης Προσδιοριστής (determinant) Συνώνυμα Έκθεση Μελετώμενος
Διαβάστε περισσότεραΈλεγχοι Χ 2 (Μέρος 1 ο ) 28/4/2017
Έλεγχοι Χ 2 (Μέρος 1 ο ) 28/4/2017 2 Έλεγχοι Χ 2 Οι έλεγχοι που μπορούν να πραγματοποιηθούν είναι οι εξής: 1. Έλεγχος Χ 2 καλής προσαρμογής 2. Έλεγχος Χ 2 ανεξαρτησίας 3. Έλεγχος Χ 2 ομογένειας Αυτό που
Διαβάστε περισσότεραΣτόχος µαθήµατος: Παράδειγµα 1: µελέτη ασθενών-µαρτύρων ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΙΙ
ΠΜΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ, ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΚ. ΕΤΟΣ 2006-2007, 3ο εξάµηνο ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 5 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 ΜΕΤΡΑ ΚΙΝ ΥΝΟΥ & ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ SPSS
Διαβάστε περισσότεραΔημήτριος Κουτσούρης, Καθηγητής ΕΜΠ Ηλιοπούλου Δήμητρα, Δρ. Βιοϊατρικής Τεχνολογίας, Ηλεκτρολόγος Μηχ. και Μηχ. Υπολογιστών, ΕΜΠ
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΕ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΤΕΣΤ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Δημήτριος Κουτσούρης, Καθηγητής ΕΜΠ Ηλιοπούλου Δήμητρα, Δρ. Βιοϊατρικής Τεχνολογίας, Ηλεκτρολόγος
Διαβάστε περισσότεραΒιοστατιστική Ι. Δείκτες αξιολόγησης διαγνωστικών μεθόδων Θετική-Αρνητική Διαγνωστική Αξία ROC καμπύλες
Βιοστατιστική Ι Δείκτες αξιολόγησης διαγνωστικών μεθόδων Θετική-Αρνητική Διαγνωστική Αξία ROC καμπύλες Διαγνωστικές εξετάσεις Κλινικές ή εργαστηριακές Αναγνώριση ατόμου ως πάσχον από ένα νόσημα πολλές
Διαβάστε περισσότεραΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (# 252) Ε ΕΞΑΜΗΝΟ 9 η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ I: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ & ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΛΙΓΗ ΘΕΩΡΙΑ Στην προηγούμενη διάλεξη μάθαμε ότι υπάρχουν διάφορες μορφές έρευνας
Διαβάστε περισσότεραΈλεγχος Ανεξαρτησίας x2 του Pearson x2 του Pearson
Έλεγχος Ανεξαρτησίας x του Parso Έστω ότι λαμβάνουμε δείγμα μεγέθους. Η πιθανότητα π εμφάνισης ενός χαρακτηριστικού να βρεθεί στο κελί (i,j) κάτω από την υπόθεση Η 0 της ανεξαρτησίας δίνεται από την σχέση
Διαβάστε περισσότεραΚλινικές Μελέτες. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Κλινικές Μελέτες Δέσποινα Ν. Περρέα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθύντρια Εργαστηρίου Πειραματικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Ερεύνης «Ν.Σ. Χρηστέας» Κλινικές Μελέτες
Διαβάστε περισσότεραΚΛΙΝΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΕΣ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ Μπενέτου Βίκυ Παιδίατρος Επίκουρη Καθηγήτρια Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή Αθηνών ΠΜΣ «ΜΕΘ και Επείγουσα Νοσηλευτική»
Διαβάστε περισσότεραΠινάκες συνάφειας. Βαρύτητα συμπτωμάτων. Φύλο Χαμηλή Υψηλή. Άνδρες. Γυναίκες
Πινάκες συνάφειας εξερεύνηση σχέσεων μεταξύ τυχαίων μεταβλητών. Είναι λογικό λοιπόν, στην ανάλυση των κατηγορικών δεδομένων να μας ενδιαφέρει η σχέση μεταξύ δύο ή περισσότερων κατηγορικών μεταβλητών. Έστω
Διαβάστε περισσότεραΚλινική Επιδηµιολογία
Κλινική Επιδηµιολογία Ρυθµιστικοί παράγοντες Συγχυτικοί παράγοντες Ενδιάµεσοι παράγοντες Πρέπει να πιστέψουµε τις µετρήσεις µας; Κάπνισµα Καρκίνος Πνεύµονα OR = 9.1 Πραγµατική σχέση αιτιολογική µη-αιτιολογική
Διαβάστε περισσότεραΠοιοι από τους παρακάτω πληθυσμούς είναι κλειστοί ή ανοιχτοί και γιατί;
Άσκηση Ποιοι από τους παρακάτω πληθυσμούς είναι κλειστοί ή ανοιχτοί και γιατί; 1. Οι κάτοικοι της Ελλάδας, το 2010 2. Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 3. Οι νοσηλευθέντες σε ένα νοσοκομείο το 2012
Διαβάστε περισσότεραΤΕΙ Αθήνας Μεθοδολογία της έρευνας και Ιατρική στατιστική
ΤΕΙ Αθήνας Μεθοδολογία της έρευνας και Ιατρική στατιστική Ενότητα 3: Έλεγχοι υποθέσεων - Διαστήματα εμπιστοσύνης Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Οι ερευνητικές υποθέσεις Στην έρευνα ελέγχουμε
Διαβάστε περισσότεραΔιάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος
Διάγνωση και προσυμπτωματικός έλεγχος Χρήστος Α. Βενέτης MD, MSc Μαιευτήρας- Γυναικολόγος Υποψήφιος Διδάκτωρ Α.Π.Θ. Μονάδα Ανθρώπινης Αναπαραγωγής Α Μαιευτική- Γυναικολογική Κλινική Ιατρική Σχολή, Α.Π.Θ.
Διαβάστε περισσότεραΕρώτηση. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;
Ερώτηση Σε μια συγχρονική μελέτη μετρήθηκε ο δείκτης μάζας σώματος 5000 αγοριών και 5500 κοριτσιών ηλικίας 14-17 ετών. Το 15% των αγοριών και το 8% των κοριτσιών ήταν υπέρβαρα. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;
Διαβάστε περισσότεραΕρώτηση. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;
Ερώτηση Σε μια συγχρονική μελέτη μετρήθηκε ο δείκτης μάζας σώματος 5000 αγοριών και 5500 κοριτσιών ηλικίας 14-17 ετών. Το 15% των αγοριών και το 8% των κοριτσιών ήταν υπέρβαρα. Ποιο μέτρο συχνότητας υπολογίστηκε;
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα 2: Έλεγχοι Υποθέσεων Διαστήματα Εμπιστοσύνης
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΝΕΥΡΟΑΝΑΤΟΜΙΑ» «Βιοστατιστική, Μεθοδολογία και Συγγραφή Επιστημονικής Μελέτης» Ενότητα 2: Έλεγχοι Υποθέσεων
Διαβάστε περισσότεραΣτόχος µαθήµατος: ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΙΙ. Α1.2 Παράδειγµα 1 (συνέχεια) Α1. ΙΤΙΜΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΣΕ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΑ ΕΙΓΜΑΤΑ Παράδειγµα 1: αρτηριακή πίεση
ΠΜΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ, ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΚ. ΕΤΟΣ 20062007, 3ο εξάµηνο ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 9 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΓΙΑ 2 ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΑ ΕΙΓΜΑΤΑ & ΓΙΑ ΠΙΝΑΚΕΣ
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδος μέγιστης πιθανοφάνειας
Μέθοδος μέγιστης πιθανοφάνειας Αν x =,,, παρατηρήσεις των Χ =,,,, τότε έχουμε διαθέσιμο ένα δείγμα Χ={Χ, =,,,} της κατανομής F μεγέθους με από κοινού σ.κ. της Χ f x f x Ορισμός : Θεωρούμε ένα τυχαίο δείγμα
Διαβάστε περισσότεραΚλινική Επιδηµιολογία. Μέτρα κινδύνου Αιτιολογική συσχέτιση
Κλινική Επιδηµιολογία Μέτρα κινδύνου Αιτιολογική συσχέτιση Μέτρα κινδύνου Αιτιολογική συσχέτιση Σύγκριση µεταξύ διαφορετικών πληθυσµών ως προς την έκθεση (exposure) Σύγκριση της κατανοµής της συχνότητας
Διαβάστε περισσότερα1.α ιαγνωστικοί Έλεγχοι. 2.α Ευαισθησία και Ειδικότητα (εισαγωγικές έννοιες) ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΙΙ. Πολύ σηµαντικό το θεώρηµα του Bayes:
ΠΜΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ, ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΚ. ΕΤΟΣ 2006-2007, 3ο εξάµηνο ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 6 ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ 1.β ιαγνωστικοί Έλεγχοι Πολύ σηµαντικό το θεώρηµα
Διαβάστε περισσότεραΠΜΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ, ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ. Βιοστατική ΙΙ
1 Κεφάλαιο 3: είκτες Νοσηρότητας, Μέτρα Κινδύνου και ιαγνωστικού Ελέγχου 3 ΠΜΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ, ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ Βιοστατική ΙΙ Ενότητα 3 είκτες Νοσηρότητας, Μέτρα
Διαβάστε περισσότεραΤεκμηριωμένη Ιατρική Evidence-Based Medicine
Τεκμηριωμένη Ιατρική Evidence-Based Medicine Δημήτριος Γ. Γουλής Επίκουρος καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ Περιστατικό
Διαβάστε περισσότεραΠοιοι από τους παρακάτω πληθυσμούς είναι κλειστοί ή ανοιχτοί και γιατί;
Ποιοι από τους παρακάτω πληθυσμούς είναι κλειστοί ή ανοιχτοί και γιατί; 1. Οι κάτοικοι της Ελλάδας, το 2010 2. Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 3. Οι νοσηλευθέντες σε ένα νοσοκομείο το 2012 4.
Διαβάστε περισσότεραΕίδη Μεταβλητών. κλίµακα µέτρησης
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1 Εισαγωγικές Έννοιες 19 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 Η Μεταβλητότητα Η Στατιστική Ανάλυση Η Στατιστική και οι Εφαρµοσµένες Επιστήµες Στατιστικός Πληθυσµός και Δείγµα Το στατιστικό
Διαβάστε περισσότεραKλινικές ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Kλινικές Mελέτες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 1Τι είναι οι κλινικές μελέτες είναι σημαντικές; > Μη διστάσετε να ρωτήσετε το γιατρό σας για οποιαδήποτε και άλλη γιατί πληροφορία ή διευκρίνηση χρειάζεστε
Διαβάστε περισσότεραUniversity of Cyprus Optical Diagnostics Laboratory. ΗΜΥ 370 Εισαγωγή στη Βιοϊατρική Μηχανική. Κλινικές Μελέτες και Βιοστατιστική
University of Cyprus Optical Diagnostics Laboratory ΗΜΥ 370 Εισαγωγή στη Βιοϊατρική Μηχανική Κλινικές Μελέτες και Βιοστατιστική Σχεδίαση Ερευνητικής Διαδικασίας Για επιτυχημένη βιοϊατρική έρευνα 1. Καθορισμός
Διαβάστε περισσότεραΠρόλογος... xv. Κεφάλαιο 1. Εισαγωγικές Έννοιες... 1
Πρόλογος... xv Κεφάλαιο 1. Εισαγωγικές Έννοιες... 1 1.1.Ιστορική Αναδρομή... 1 1.2.Βασικές Έννοιες... 5 1.3.Πλαίσιο ειγματοληψίας (Sampling Frame)... 9 1.4.Κατηγορίες Ιατρικών Μελετών.... 11 1.4.1.Πειραµατικές
Διαβάστε περισσότεραΠέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Μέτρα συχνότητας (measures of frequency) Μέτρα σχέσης (measures
Διαβάστε περισσότεραStatXact ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΙΙ. StatXact. ΜΑΘΗΜΑ 5 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 - συνέχεια ΜΕΤΡΑ ΚΙΝ ΥΝΟΥ & ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ StatXact
ΠΜΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ, ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΚ. ΕΤΟΣ 2006-2007, 3ο εξάµηνο StatXact ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 5 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 - συνέχεια ΜΕΤΡΑ ΚΙΝ ΥΝΟΥ & ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα 1: Εισαγωγή. ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας. Τμήμα Φυσικοθεραπείας. Προπτυχιακό Πρόγραμμα. Μάθημα: Βιοστατιστική-Οικονομία της υγείας Εξάμηνο: Ε (5 ο )
ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Τμήμα Φυσικοθεραπείας Προπτυχιακό Πρόγραμμα Μάθημα: Βιοστατιστική-Οικονομία της υγείας Εξάμηνο: Ε (5 ο ) Ενότητα 1: Εισαγωγή Δρ. Χρήστος Γενιτσαρόπουλος Λαμία, 2017 1.1. Σκοπός και
Διαβάστε περισσότερα. Τι πρακτική αξία έχουν αυτές οι πιθανότητες; (5 Μονάδες)
Εργαστήριο Μαθηματικών & Στατιστικής Α ΣΕΙΡΑ ΘΕΜΑΤΩΝ η Πρόοδος στο Μάθημα Στατιστική //7 ο Θέμα α) Περιγράψτε τη σχέση Θεωρίας Πιθανοτήτων και Στατιστικής. β) Αν Α, Β ενδεχόμενα του δειγματικού χώρου Ω
Διαβάστε περισσότεραΓ. Πειραματισμός - Βιομετρία
Γ. Πειραματισμός - Βιομετρία Πληθυσμοί και δείγματα Πληθυσμός Περιλαμβάνει όλες τις πιθανές τιμές μιας μεταβλητής, δηλαδή αναφέρεται σε μια παρατήρηση σε όλα τα άτομα του πληθυσμού Ο πληθυσμός προσδιορίζεται
Διαβάστε περισσότεραΘεμελιώδεις αρχές επιστήμης και μέθοδοι έρευνας
A. Montgomery Θεμελιώδεις αρχές επιστήμης και μέθοδοι έρευνας Καρολίνα Δουλουγέρη, ΜSc Υποψ. Διαδάκτωρ Σήμερα Αναζήτηση βιβλιογραφίας Επιλογή μεθοδολογίας Ερευνητικός σχεδιασμός Εγκυρότητα και αξιοπιστία
Διαβάστε περισσότεραΤεκµηριωµένη Ιατρική 2011-12 ΒΛΑΒΗ. Βασίλης Κ. Λιακόπουλος Λέκτορας Νεφρολογίας ΑΠΘ
Τεκµηριωµένη Ιατρική 2011-12 ΒΛΑΒΗ Βασίλης Κ. Λιακόπουλος Λέκτορας Νεφρολογίας ΑΠΘ Αναλογία Λόγος Πηλίκο Αναλογία Proportion Αναλογία (Proportion) Ο αριθµητής ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ στον παρανοµαστή
Διαβάστε περισσότεραΑνάλυση διακύμανσης (Μέρος 1 ο ) 17/3/2017
Ανάλυση διακύμανσης (Μέρος 1 ο ) 17/3/2017 2 Γιατί ανάλυση διακύμανσης; (1) Ας θεωρήσουμε k πληθυσμούς με μέσες τιμές μ 1, μ 2,, μ k, αντίστοιχα Πως μπορούμε να συγκρίνουμε τις μέσες τιμές k πληθυσμών
Διαβάστε περισσότεραLOGO. Εξόρυξη Δεδομένων. Δειγματοληψία. Πίνακες συνάφειας. Καμπύλες ROC και AUC. Σύγκριση Μεθόδων Εξόρυξης
Εξόρυξη Δεδομένων Δειγματοληψία Πίνακες συνάφειας Καμπύλες ROC και AUC Σύγκριση Μεθόδων Εξόρυξης Πασχάλης Θρήσκος PhD Λάρισα 2016-2017 pthriskos@mnec.gr LOGO Συμπερισματολογία - Τι σημαίνει ; Πληθυσμός
Διαβάστε περισσότεραΣυνοπτικά περιεχόμενα
b Συνοπτικά περιεχόμενα 1 Τι είναι η στατιστική;... 25 2 Περιγραφικές τεχνικές... 37 3 Επιστήμη και τέχνη των διαγραμματικών παρουσιάσεων... 119 4 Αριθμητικές μέθοδοι της περιγραφικής στατιστικής... 141
Διαβάστε περισσότεραΜΕΡΟΣ Α Κάθε µια από τις παρακάτω φράσεις (1α, 1β, 1γ, 2α κτλ) µπορεί να είναι σωστή ή λανθασµένη. Ποιες είναι σωστές και ποιες όχι;
2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΓΩΓΗ. ΣΚΟΠΟΣ στο τέλος της ενότητας είναι να γνωρίζετε - Τι είναι η «δειγµατοληπτική κατανοµή» π.χ. της µέσης τιµής - τι είναι και σε τι χρησιµεύει το «τυπικό σφάλµα της µέσης
Διαβάστε περισσότεραΈλεγχος υποθέσεων - Ισχύς και Μέγεθος είγματος Sample Size and Power. Γρηγόρης Χλουβεράκης, Ph.D. Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστήμιο Κρήτης
Έλεγχος υποθέσεων - Ισχύς και Μέγεθος είγματος Sample Size and Power Γρηγόρης Χλουβεράκης, Ph.D. Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστήμιο Κρήτης Πόσα άτομα να συμπεριλάβω στη μελέτη μου για να είναι έγκυρη,
Διαβάστε περισσότεραΕρευνητική υπόθεση. Εισαγωγή ΜΑΘΗΜΑ 11Ο 1. ΜΑΘΗΜΑ Θεραπεία Μέρος 2 ο. Κλινικές µελέτες. Σύνδεση µε το προηγούµενο µάθηµα
ΜΑΘΗΜΑ Θεραπεία Μέρος 2 ο Κλινικές Μελέτες 1 Εισαγωγή Σύνδεση µε το προηγούµενο µάθηµα Ανάγκη ελέγχου και επιβεβαίωσης των προτεινόµενων θεραπειών Είδη µελετών των θεραπευτικών µεθόδων Κλινικές µελέτες
Διαβάστε περισσότεραΠροσδιοριστής (determinant) Συνώνυμα
Προσδιοριστής Το χαρακτηριστικό (συγγενές, περιβαλλοντικό ή συμπεριφοράς) των ατόμων από το οποίο εξαρτάται η συχνότητα εμφάνισης της μελετώμενης έκβασης Προσδιοριστής (determinant) Συνώνυμα Έκθεση Μελετώμενος
Διαβάστε περισσότεραΚριτήρια επιλογής μέτρων συνάφειας
Κριτήρια επιλογής μέτρων συνάφειας Ο όρος συνάφεια προέρχεται από τον Pearso (1904) όπου ορίζεται για ένα πίνακα IJ ως ένα μέτρο της συνολικής απόκλισης της ταξινόμησης από την ανεξάρτητη πιθανότητα. Από
Διαβάστε περισσότεραΕίδη Μεταβλητών Κλίμακα Μέτρησης Οι τεχνικές της Περιγραφικής στατιστικής ανάλογα με την κλίμακα μέτρησης Οι τελεστές Π και Σ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγικές Έννοιες 19 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 Η Μεταβλητότητα Η Στατιστική Ανάλυση Η Στατιστική και οι Εφαρμοσμένες Επιστήμες Στατιστικός Πληθυσμός και Δείγμα Το στατιστικό
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή στη Στατιστική
Εισαγωγή στη Στατιστική Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο στην ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ, Επίκουρος Καθηγητής, Τομέας Μαθηματικών, Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών
Διαβάστε περισσότεραΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΤΩΝ ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΤΩΝ ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ Τα δηµογραφικά δεδοµένα τα οποία προέρχονται από τις απογραφές πληθυσµού, τις καταγραφές της φυσικής και µεταναστευτικής κίνησης του πληθυσµού
Διαβάστε περισσότεραΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Γεώργιος ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Γιατί η ερώτηση πρέπει να είναι
Διαβάστε περισσότεραΔεσμευμένη (ή υπο-συνθήκη) Πιθανότητα (Conditional Probability)
Δεσμευμένη (ή υπο-συνθήκη) Πιθανότητα (Condtonal robablty) Συχνά μας ενδιαφέρει η συσχέτισή 2 ενδεχομένων Α και Β, δηλ. να δούμε το κατά πόσο η γνώση του ενός από τα δύο (π.χ. Β) επηρεάζει τη πιθανότητα
Διαβάστε περισσότεραΑπάντηση. Συγχρονική μελέτη
Ερώτηση Ποιο είδος μελέτης και γιατί θεωρείτε πως είναι το καταλληλότερο για την εκτίμηση της συχνότητας του διαβήτη τύπου 2 στον πληθυσμό μιας πόλης; Περιγράψτε συνοπτικά (εντός 100 λέξεων) τον σχεδιασμό
Διαβάστε περισσότεραΠρόληψη. Τι θα διαπραγµατευτεί το. Ορισµοί στην πρόληψη. Ιατρικές δραστηριότητες πρόληψης. Κατανόηση των βασικών αρχών της πρόληψης π.χ.
Πρόληψη Να ζείτε συνετά, σε χίλιους ανθρώπους µόνο ένας θα πεθάνει φυσικά, οι υπόλοιποι θα υποκύψουν λόγω του παράλογου τρόπου ζωής τους Μαµµωνίδης 1135-1204 µ.χ. Τι θα διαπραγµατευτεί το µάθηµα Ιατρικές
Διαβάστε περισσότεραΔΗΜΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
ΔΗΜΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Θεωρία Παρουσίαση 3 η ΕΙΔΗ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ 1 Είδη Επιδημιολογικών Μελετών Περιγραφικές Μελέτες Αναλυτικές Μελέτες Οικολογικές Μελέτες (Ecological Studies) ή Συσχέτισης
Διαβάστε περισσότεραΚΕΦΑΛΑΙΟ Εισαγωγή Μεθοδολογία της Έρευνας ΕΙΚΟΝΑ 1-1 Μεθοδολογία της έρευνας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή Η Μεθοδολογία της Έρευνας (research methodology) είναι η επιστήμη που αφορά τη μεθοδολογία πραγματοποίησης μελετών με συστηματικό, επιστημονικό και λογικό τρόπο, με σκοπό την παραγωγή
Διαβάστε περισσότερα6 ο ΜΑΘΗΜΑ Έλεγχοι Υποθέσεων
6 ο ΜΑΘΗΜΑ Έλεγχοι Υποθέσεων 6.1 Το Πρόβλημα του Ελέγχου Υποθέσεων Ενός υποθέσουμε ότι μία φαρμακευτική εταιρεία πειραματίζεται πάνω σε ένα νέο φάρμακο για κάποια ασθένεια έχοντας ως στόχο, τα πρώτα θετικά
Διαβάστε περισσότεραΠεριγραφικές και ημιπειραματικές μελέτες. Γεωργία Σαλαντή gsalanti@cc.uoi.gr
Περιγραφικές και ημιπειραματικές μελέτες Γεωργία Σαλαντή gsalanti@cc.uoi.gr Έρευνα Αιφνίδιος θάνατος στα μωρά (παράγοντες που σχετίζονται) Λιπαρά ψαριά (omega 3 fats) και πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων
Διαβάστε περισσότεραΑντικείμενο των επιδημιολογικών μελετών
Αντικείμενο των επιδημιολογικών μελετών Ο μεγάλος δρόμος για την εύρεση αιτιακών σχέσεων είναι γεμάτος σφάλματα Αιτιακή σχέση Τυχαίο σφάλμα Συγχυτές Συστηματικό σφάλμα επιλογής Συστηματικό σφάλμα Συστηματικό
Διαβάστε περισσότεραΛογαριθµιστική εξάρτηση
Είδη δεδοµένων Σε µία επιδηµιολογική έρευνα, καταγράφονται τα παρακάτω δεδοµένα για κάθε άτοµο: Λογαριθµιστική εξάρτηση Βάνα Σύψα Επίκουρη Καθηγήτρια Επιδηµιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής Εργαστήριο
Διαβάστε περισσότεραΕγκυρότητα και Αξιοπιστία. Χριστίνα Καραμανίδου, PhD
Εγκυρότητα και Αξιοπιστία Χριστίνα Καραμανίδου, PhD Η έννοια της εγκυρότητας Η εγκυρότητα της έρευνας είναι το βασικό κριτήριο με βάση το οποίο θα ληφθεί η απόφαση για αξιοποίηση ή όχι των ευρημάτων. Η
Διαβάστε περισσότεραΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Γνωριµία και ερµηνεία των πιθανοτήτων Χρήση σε πρακτικά προβλήµατα και σε θέµατα στατιστικής συµπερασµατολογίας. Προσθετικός και πολλαπλασιαστικός κανόνας των πιθανοτήτων Έννοια της
Διαβάστε περισσότεραΜεθοδολογίες Αξιοποίησης Δεδομένων
Μεθοδολογίες Αξιοποίησης Δεδομένων Βλάχος Σ. Ιωάννης Λέκτορας 407/80, Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Εργαστήριο Πειραματικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Ερεύνης «Ν.Σ. Σ Χρηστέας» Στάδια Αξιοποίησης
Διαβάστε περισσότεραΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ. Επικ. Καθ. Στέλιος Ζήμερας. Τμήμα Μαθηματικών Κατεύθυνση Στατιστικής και Αναλογιστικά Χρηματοοικονομικά Μαθηματικά
ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ Επικ. Καθ. Στέλιος Ζήμερας Τμήμα Μαθηματικών Κατεύθυνση Στατιστικής και Αναλογιστικά Χρηματοοικονομικά Μαθηματικά 015 Ανάλυση Διακύμανσης Η Ανάλυση Διακύμανσης είναι μία τεχνική που
Διαβάστε περισσότεραΤυχαία vs. συστηµατικά σφάλµατα (random vs. systematic errors)
Τυχαία vs. συστηµατικά σφάλµατα (random vs. systematic errors) Εσωτερική & εξωτερική εγκυρότητα Εσωτερική εγκυρότητα Σχεδιασµός της µελέτης Εξωτερική εγκυρότητα (δυνατότητα γενίκευσης) Πολύ επιλεγµένος
Διαβάστε περισσότεραΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΣΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ: ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΣΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Κλινικές Μελέτες Πείραμα σε ανθρώπους ώστε να μετρηθούν η αποτελεσματικότητα και οι κίνδυνοι νέων θεραπευτικών
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ. Αντώνιος Αυγερινός, MPhil, PhD Φαρμακοποιός, Υποστράτηγος ε.α.
ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Αντώνιος Αυγερινός, MPhil, PhD Φαρμακοποιός, Υποστράτηγος ε.α. Μετ εμποδίων η πρόσβαση ενός εκατομμυρίου Ελλήνων με «σπάνιες παθήσεις» στις θεραπείες
Διαβάστε περισσότεραΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην έρευνα χρησιµοποίησης υπηρεσιών υγείας χρησιµοποιούνται επιδηµιολογικές, κοινωνιολογικές, οικονοµετρικές, καθώς και καθαρά
Διαβάστε περισσότεραKruskal-Wallis H... 176
Περιεχόμενα KΕΦΑΛΑΙΟ 1: Περιγραφή, παρουσίαση και σύνοψη δεδομένων................. 15 1.1 Τύποι μεταβλητών..................................................... 16 1.2 Κλίμακες μέτρησης....................................................
Διαβάστε περισσότεραΛόγοι έκδοσης γνώμης για τον χαρακτηρισμό φαρμακευτικού προϊόντος ως ορφανού
Παράρτημα 1 Λόγοι έκδοσης γνώμης για τον χαρακτηρισμό φαρμακευτικού προϊόντος ως ορφανού Η Επιτροπή Ορφανών Φαρμάκων (COMP), έχοντας εξετάσει την αίτηση, κατέληξε στα ακόλουθα: Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος
Διαβάστε περισσότεραΣυνάφεια μεταξύ ποιοτικών μεταβλητών. Εκδ. #3,
Συνάφεια μεταξύ ποιοτικών μεταβλητών Εκδ. #3, 19.03.2016 Ο έλεγχος ανεξαρτησίας χ 2 Ο έλεγχος ανεξαρτησίας χ 2 εφαρμόζεται για να εξετάσουμε τη συνάφεια μεταξύ δύο ποιοτικών μεταβλητών με την έννοια της
Διαβάστε περισσότεραΕπιδημιολογία 3 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΩΝ. Ροβίθης Μ. 2006
Επιδημιολογία 3 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΩΝ Ροβίθης Μ. 2006 1 Τα στάδια της επιδημιολογικής έρευνας ταξινομούνται με μια λογική σειρά στην οποία κάθε φάση εξαρτάται από την προηγούμενη. Μια εκτεταμένη λίστα είναι
Διαβάστε περισσότεραΜέτρα σχέσης. Ιωάννα Τζουλάκη Λέκτορας Επιδημιολογίας Υγιεινή και Επιδημιολογία
Μέτρα σχέσης Ιωάννα Τζουλάκη Λέκτορας Επιδημιολογίας Υγιεινή και Επιδημιολογία Στο τέλος...(learning outcomes) Να γνωρίζετε τα κυριότερα μέτρα σχέσης που χρησιμοποιούνται για μετρήσουμε μια συσχέτηση μεταξύ
Διαβάστε περισσότεραΑ Ν Ω Τ Α Τ Ο Σ Υ Μ Β Ο Υ Λ Ι Ο Ε Π Ι Λ Ο Γ Η Σ Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Υ Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α Τ Ο Λ Ο Γ Ι Ο
Α Ν Ω Τ Α Τ Ο Σ Υ Μ Β Ο Υ Λ Ι Ο Ε Π Ι Λ Ο Γ Η Σ Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Υ Ε Ρ Ω Τ Η Μ Α Τ Ο Λ Ο Γ Ι Ο «Περιγραφική & Επαγωγική Στατιστική» 1. Πάνω από το 3 ο τεταρτημόριο ενός δείγματος βρίσκεται το: α) 15%
Διαβάστε περισσότεραΚριτική Αξιολόγηση Τυχαιοποιημένης Κλινικής Δοκιμής (RCT)
Clinical Research & Evidence-Based Medicine Unit Aristotle University of Thessaloniki Κριτική Αξιολόγηση Τυχαιοποιημένης Κλινικής Δοκιμής (RCT) Πασχάλης Πάσχος MD, MSc Γαστρεντερολόγος Μονάδα Κλινικής
Διαβάστε περισσότεραΤμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά) Μάθημα: Στατιστική II Διάλεξη 6 η :Έλεγχοι Υποθέσεων V. Διδάσκουσα: Κοντογιάννη Αριστούλα
Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά) Μάθημα: Στατιστική II Διάλεξη 6 η :Έλεγχοι Υποθέσεων V Διδάσκουσα: Κοντογιάννη Αριστούλα Έλεγχος υποθέσεων για τους μέσους εξαρτημένων δειγμάτων Επίδραση παρέμβασης:
Διαβάστε περισσότεραΛειτουργικός ορισμός των μεταβλητών
Λειτουργικός ορισμός των μεταβλητών Σύμφωνα με μελέτη του 2000 στις ΗΠΑ, 4.000.000 έφηβοι ήταν καπνιστές Τι σημαίνει «έφηβος»;;; Τι σημαίνει «καπνιστής»;;; Λειτουργικός ορισμός των μεταβλητών Στη συγκεκριμένη
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Μ.Ν. Ντυκέν, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τ.Μ.Χ.Π.Π.Α. Ε. Αναστασίου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τ.Μ.Χ.Π.Π.Α. ΔΙΑΛΕΞΗ 07 & ΔΙΑΛΕΞΗ 08 ΣΗΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Βόλος, 016-017 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ
Διαβάστε περισσότεραΜελέτες ασθενών-μαρτύρων
Μελέτες ασθενών-μαρτύρων Η πρώτη ΜΑΜ δημοσιεύθηκε το 1920 και αφορούσε τη σχέση καπνιστικής συνήθειας και επιθηλιώματος των χειλιών (μορφή καρκίνου του δέρματος) Το 1950, δημοσιεύθηκαν οι πρώτες 4 μελέτες
Διαβάστε περισσότεραΑνάλυση Δεδομένων με χρήση του Στατιστικού Πακέτου R
Ανάλυση Δεδομένων με χρήση του Στατιστικού Πακέτου R, Επίκουρος Καθηγητής, Τομέας Μαθηματικών, Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Περιεχόμενα Εισαγωγή στο
Διαβάστε περισσότεραΧρήσεις του Η/Υ και Βάσεις Βιολογικών Δεδομένων
Χρήσεις του Η/Υ και Βάσεις Βιολογικών Δεδομένων 3. Δεδομένα και Στατιστική Επεξεργασία Χριστόφορος Νικολάου Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης computational-genomics-uoc.weebly.com Χριστόφορος Νικολαου,
Διαβάστε περισσότεραUniversity of Cyprus Biomedical Imaging and Applied Optics. ΗΜΥ 370 Εισαγωγή στη Βιοϊατρική Μηχανική. Κλινικές Μελέτες, Βιοστατιστική και Βιοηθική
University of Cyprus Biomedical Imaging and Applied Optics ΗΜΥ 370 Εισαγωγή στη Βιοϊατρική Μηχανική Κλινικές Μελέτες, Βιοστατιστική και Βιοηθική Σχεδιασμός στη Βιοϊατρική Μηχανική Γιατί η Βιοϊατρική Μηχανική
Διαβάστε περισσότεραΕρευνητική υπόθεση. Η ερευνητική υπόθεση αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη πρόβλεψη σχετικά με τη σχέση ανάμεσα σε δύο ή περισσότερες μεταβλητές.
Ερευνητική υπόθεση Η ερευνητική υπόθεση αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη πρόβλεψη σχετικά με τη σχέση ανάμεσα σε δύο ή περισσότερες μεταβλητές. Στα πειραματικά ερευνητικά σχέδια, η ερευνητική υπόθεση αναφέρεται
Διαβάστε περισσότεραΑντικείμενο των επιδημιολογικών μελετών
Αντικείμενο των επιδημιολογικών μελετών Αντικείμενο των αιτιογνωστικών μελετών Είναι το τελικό αποτέλεσμα μιας αιτιογνωστικής μελέτης και πιο συγκεκριμένα το είδος και η ποσότητα της εμπειρικής πληροφορίας
Διαβάστε περισσότεραΜπεττίνα Χάιδιτς. Επίκουρη Καθηγήτρια Υγιεινής Ιατρικής Στατιστικής e mail:
Μπεττίνα Χάιδιτς Επίκουρη Καθηγήτρια Υγιεινής Ιατρικής Στατιστικής e mail: haidich@med.auth.gr Υπολογισμός μεγέθους δείγματος Πιο πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν ως στόχο να εκτιμηθεί κάποιο χαρακτηριστικό
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα 2: Μέθοδοι δειγματοληψίας & Εισαγωγή στην Περιγραφική Στατιστική
ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας Τμήμα Φυσικοθεραπείας Προπτυχιακό Πρόγραμμα Μάθημα: Βιοστατιστική-Οικονομία της υγείας Εξάμηνο: Ε (5 ο ) Ενότητα 2: Μέθοδοι δειγματοληψίας & Εισαγωγή στην Περιγραφική Στατιστική Δρ.
Διαβάστε περισσότεραΕίδη Επιδημιολογικής Έρευνας. Εμμανουήλ Σμυρνάκης Λέκτορας ΠΦΥ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Στάθης Γιαννακόπουλος Γενικός Ιατρός, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ
Είδη Επιδημιολογικής Έρευνας Εμμανουήλ Σμυρνάκης Λέκτορας ΠΦΥ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Στάθης Γιαννακόπουλος Γενικός Ιατρός, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Λειτουργίες Επιδημιολογικής Έρευνας Η επιδημιολογική
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή - Πειραματικοί Σχεδιασμοί. Κατσιλέρος Αναστάσιος
Εισαγωγή - Πειραματικοί Σχεδιασμοί Κατσιλέρος Αναστάσιος 2017 Παραλλακτικότητα To φαινόμενο εμφάνισης διαφορών μεταξύ ατόμων ή αντικειμένων ή παρατηρήσεων-μετρήσεων, που ανήκουν στην ίδια ομάδα-κατηγορία,
Διαβάστε περισσότεραÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 395 396 ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ΣΕ ÅËËÇÍΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 397 398 399 400 401 402 3 ο Εθνικό Συνέδριο Κλινικής Μικροβιολογίας 9 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων & Υγιεινής,
Διαβάστε περισσότεραΤι είναι ο HPV; Μετάδοση Η μετάδοση του HPV μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους:
Τι είναι ο HPV; Ο HPV (Human Pappiloma Virus) είναι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Είναι μια από τις πιο συχνές σεξουαλικώς μεταδιδόμενες μολύνσεις στον άνθρωπο. Ο HPV είναι ο πιο συχνά σεξουαλικά μεταδιδόμενος
Διαβάστε περισσότεραΣτόχος της ψυχολογικής έρευνας:
Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Συστηματική περιγραφή και κατανόηση των ψυχολογικών φαινομένων. Η ψυχολογική έρευνα χρησιμοποιεί μεθόδους συστηματικής διερεύνησης για τη συλλογή, την ανάλυση και την ερμηνεία
Διαβάστε περισσότερα