Ερευνητική Δραστηριότητα

Transcript

1 Ερευνητική Δραστηριότητα Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων Άρης Μπεχλιούλης Ειδικευόμενος Καρδιολογίας Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΟΜΑΔΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2014

2 Σύγκρουση συμφερόντων Καμία

3 Νέες γυναίκες με διαταραχές εμμήνου ρύσεως Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια Πολυκυστικές ωοθήκες Γυναίκες σε περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία Παιδιατρικοί πληθυσμοί Νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα Οικογενής υπερχοληστερολαιμία

4 Νέες γυναίκες με διαταραχές εμμήνου ρύσεως Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια Πολυκυστικές ωοθήκες Γυναίκες σε περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία Παιδιατρικοί πληθυσμοί Νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα Οικογενής υπερχοληστερολαιμία

5 Μελέτη αγγείων Μέθοδοι Ενδοθηλιοεξαρτώµενη αγγειοδιαστολή βραχιονίου αρτηρίας (Flowmediated dilation FMD) Υπέρηχος Πάχος έσω-µέσου χιτώνα κοινών καρωτίδων (Intima-media thickness IMT) Υπέρηχος Ταχύτητα σφυγµικού κύµατος καρωτιδο-µηριαία (Pulse wave velocity PWV) Τονοµετρία (Sphygmocor, Version 7.01, At Cor Medical, Sydney, Australia) είκτης ενίσχυσης ανακλώµενων κυµάτων και κεντρικές πιέσεις (Augmentation index AIx, central pressures) Τονοµετρία (Sphygmocor, Version 7.01, At Cor Medical, Sydney, Australia)

6 Μελέτη αγγείων Μέθοδοι είκτες ελαστικότητας µικρών και µεγάλων αγγείων (Small artery elasticity Index C2, Large artery elasticity Index C1) Τονοµετρία (HDI/Pulsewave CR-2000 Cardiovascular Profiling System) είκτης αρτηριακής σκληρίας και δείκτης ανάκλασης (Stiffness Index SI, Reflection Index RI) Φωτοπληθυσµο-γραφία (PulseTrace, Micro Medical, Gillingham, Kent, UK) Σφυροβραχιόνιος δείκτης (Ankle Brachial Index ABI)

7 Σακχαρώδης Διαβήτης(I) Άτοµα µε Σ ετών, HbA 1C > 7.0% υπό σουλφονυλουρία µονοθεραπεία (glimeperide) για τουλάχιστον 6 µήνες, χωρίς γνωστό ιστορικό καρδιαγγειακών νοσηµάτων *LDL-c > 100 mg/dl ή λήψη στατινών Τυχαιοποιηµένη µελέτη προς λήψη Μετφορµίνης 850 mg bid (n=16) vs Πιογλιταζόνης 30 mg od (n=15) Παρακολούθηση 6 µηνών για µεταβολές σε µεταβολικούς παράγοντες και ενδοθηλιακή λειτουργία (FMD)

8 Group A - Metformin n= 16 Σακχαρώδης Διαβήτης(I) Group B - Pioglitazone n= 15 p Group A - Metformin (n=16) Group B Pioglitazone (n=15) Baseline Follow-up p Baseline Follow-up p Age, years 63±8 63± Male gender, n (%) 4 (25) 5 (33) Family history CAD, n (%) 10 (63) 8 (53) Hypertension, n (%) 10 (63) 9 (60) Smoking, n (%) 2 (13) 2 (13) Duration of T2DM, years 8.0± ± BMI, kg/m ± ± ± ± WC, cm 106±13 105± ±11 108± Glucose, mmol/l 8.3± ± ± ± Insulin, pmol/l 70.1± ± ± ± HbA 1C, % 8.1± ± ± ± GIR 19.2± ± ± ± HOMA-IR 3.6± ± ± ± TCHOL, mmol/l 5.7± ± ± ± HDL-c, mmol/l 1.4± ± ± ± Triglycerides, 1.6± ± ± ± mmol/l LDL-c, mmol/l 3.5± ± ± ± hs-crp, nmol/l 31.8± ± ± ± Naka KK, Papathanassiou K, Bechlioulis A, et al. Diab Vasc Dis Res SBP, mmhg 146±16 144± ±12 140± DBP, mmhg 80±6 76± ±6 73±

9 Σακχαρώδης Διαβήτης(I) Group A - Metformin Group B Pioglitazone (n=16) (n=15) Baseline Follow-up p Baseline Follow-up p EDD, mm 0.42± ± ± ± FMD, % 2.15± ± ± ± NMD, % 10.16± ± ± ± Group A - Metformin Group B Pioglitazone p (n=16) (n=15) FMD, % 0.72± ± NMD, % 0.55± ± Η προσθήκη πιογλιταζόνης σε γλιπερίδη βελτιώνει το FMD αλλά όχι σε σηµαντικά µεγαλύτερο βαθµό σε σχέση µε την προσθήκη µετφορµίνης Naka KK, Papathanassiou K, Bechlioulis A, et al. Diab Vasc Dis Res. 2012

10 Σακχαρώδης Διαβήτης(I) r p BMI, kg/m Waist circumference, cm Fasting glucose, mmol/l Insulin, pmol/l HbA 1C, % GIR HOMA Total-c, mmol/l HDL-c, mmol/l Η βελτίωση της ενδοθηλιακής λειτουργίας σε ασθενείς µε Σ 2 µε την προσθήκη των δυο φαρµάκων σε γλιµεπερίδη δεν εξαρτάται από τον γλυκαιµικό έλεγχο ή τη µείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη ΑΛΛΑ από τη µείωση της ολικής και LDL χοληστερόλης Triglycerides, mmol/l LDL-c, mmol/l hs-crp, nmol/l Systolic BP, mmhg Diastolic BP, mmhg Naka KK, Papathanassiou K, Bechlioulis A, et al. Diab Vasc Dis Res. 2012

11 Σακχαρώδης Διαβήτης(IΙ) Άτοµα µε Σ ετών (Ν=165), χωρίς γνωστή µακροαγγειοπάθεια, χωρίς οφθαλµοπάθεια ή µακροαλβουµινουρία υπό σταθερή αγωγή µε pos αγωγή (σουλφονυλουρίες ή µετφορµίνη) ή/και ινσουλίνη για > 6 µήνες Αναζήτηση προγνωστικών παραγόντων δεικτών υποκλινικής αθηροσκλήρωσης (FMD, NMD, PWV)

12 Σακχαρώδης Διαβήτης(II) 68% SBP > 140 mmhg 82% LDL-c > 2.6 mmol/l 46% BMI > 30 kg/m 2 10% HbA1c < 7% Vascular measurements Heart rate, beats/min 72±11 SBP, mmhg 146±15 DBP, mmhg 78±7 FMD, % 1.98±1.66 NMD, % 10.09±3.84 Carotid-femoral PWV, m/sec 10.2±2.2 Naka KK, Papathanassiou, Bechlioulis A, et al. Cardiovasc Diabetol. 2012

13 Σακχαρώδης Διαβήτης(IΙ) FMD, % NMD, % PWV, m/sec r P r P r P *Age, years < <0.001 *Time since diagnosis of diabetes, years < Body mass index, kg/m Fasting glucose, mmol/l HbA1c, % Total cholesterol, mmol/l HDL-c, mmol/l Triglycerides, mmol/l LDL-c, mmol/l Glomerular filtration rate, ml/min/1.73 m *Albumin to Creatinine ratio, mg/mmol *High sensitivity C-reactive protein, mg/l Heart rate, beats/min Systolic blood pressure, mmhg Diastolic blood pressure, mmhg Naka KK, Papathanassiou, Bechlioulis A, et al. Cardiovasc Diabetol. 2012

14 Σακχαρώδης Διαβήτης(IΙ) FMD, % P NMD, % P PWV, m/sec P Gender Male, n= ± ± ± Female, n= ± ± ±2.09 Smoking Yes, n= ± ± ± No, n= ± ± ±2.18 Hypertension Yes, n= ± ± ± No, n= ± ± ±1.98 Hypercholesterolemia Yes, n= ± ± ± No, n= ± ± ±2.23 Statins Yes, n= ± ± ± No, n= ± ± ±2.12 Insulin treatment Yes, n=36 No, n= ± ± ± ± ± ± Naka KK, Papathanassiou, Bechlioulis A, et al. Cardiovasc Diabetol. 2012

15 Σακχαρώδης Διαβήτης(IΙ) r 0.391, P<0.001 r , P=0.014 r , P<0.001 Naka KK, Papathanassiou, Bechlioulis A, et al. Cardiovasc Diabetol. 2012

16 Σακχαρώδης Διαβήτης(IΙ) Multivariate analysis B (95% CI) P FMD, % Time since diagnosis of diabetes, years* (-0.66, -0.14) NMD, % Age, years* (-9.49, -1.82) Hypertension (-3.25, -0.35) Fasting glucose, µmol/l (-0.54, -0.18) PWV, m/sec Age, years* 6.22 (3.81, 8.63) <0.001 Systolic blood pressure, mmhg 0.03 (0.00, 0.05) Naka KK, Papathanassiou, Bechlioulis A, et al. Cardiovasc Diabetol. 2012

17 Σακχαρώδης Διαβήτης(II) Επανεκτίµηση ασθενών µε τηλεφωνικό follow-up µετά από περίπου 9-10 έτη (median time 9 years) (Ν=119) 11 θάνατοι (ολική θνητότητα) και 21 καρδιαγγειακά συµβάµατα (θάνατοι από καρδιαγγειακά αίτια, ΟΕΜ, Επαναγγείωση στεφανιαίων χωρίς ΟΕΜ, ΑΕΕ, Περιφερική αγγειοπάθεια µε παρέµβαση) Εκτίµηση προγνωστικής ικανότητας δεικτών υποκλινικής αθηροσκλήρωσης (FMD, NMD, PWV), δεικτών φλεγµονής (hscrp, sngal, YKL40) και αντίστασης στην ινσουλίνη (RBP4, FABP4).

18 Σακχαρώδης Διαβήτης(IΙ)

19 Σακχαρώδης Διαβήτης(IΙ)

20 Σακχαρώδης Διαβήτης(IΙ) Σε πολυπαραγοντική ανάλυση (Cox Regression analysis) Ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες καρδιαγγειακών συµβαµάτων ήταν: Increased PWV (i.e. >10 m/s) (HR 3.2, p=0.049), Fasting glucose [HR 1.7 per 1 SD (i.e. 45 mg/dl) increase, p=0.015] BMI [HR 0.5 per 1 SD (i.e. 5.1 kg/m 2 ) increase, p=0.05] Ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες ολικής θνητότητας ήταν: Higher RBP4 (HR 2.3 per ca. 40% increase, p=0.049) and Male gender (HR 4.3, p=0.015)

21 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (Ι) 393 ασθενείς µε υποψία σταθερής στεφανιαίας νόσου (συµπτώµατα στη προσπάθεια και/ή θετική δοκιµασία ισχαιµίας) που υποβλήθηκαν σε διαγνωστική στεφανιογραφία Χωρίς γνωστό ιστορικό καρδιαγγειακών νοσηµάτων Μελέτη αρτηριακής σκληρίας (PWV, AIx) Συσχέτιση µε δείκτες παχυσαρκίας (BMI, WC) Προγνωστικός ρόλος αρτηριακής σκληρίας ανάλογα µε την παρουσία παχυσαρκίας

22 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (Ι) Carotid-Femoral PWV, m/sec BΜΙ, kg/m 2 WC, cm Univariate analysis Multivariate analysis Beta 0.020, p=0.70 Beta 0.103, p=0.04 Beta 0.004, p=0.93 Beta 0.041, p=0.35 Augmentation 75, % BΜΙ, kg/m 2 WC, cm Univariate analysis Beta , p=0.02 Beta , p<0.001 Multivariate analysis Beta , p<0.001 Beta , p<0.001 Bechlioulis A, et al. Am J Hypertens. 2013

23 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (Ι) CFPWV, m/sec Univariate Multivariate % Univariate Multivariate CFPWV, m/sec Univariate Multivariate % Univariate Multivariate CFPWV, m/sec Univariate Multivariate % Univariate Multivariate BMI <25 kg/m 2 n=70 (CAD n=39) OR 1.08 (0.69, 1.69), P=0.75 OR 0.70 (0.27, 1.75), P=0.46 OR 0.81 (0.49, 1.33), P=0.40 OR 1.21 (0.45, 3.27), P=0.71 BMI 25 and <30 kg/m 2 n=208 (CAD n=118) OR 1.44 (1.08, 1.93), P=0.02 OR 1.57 (1.07, 2.29), P=0.02 OR 0.80 (0.59, 1.08), P=0.15 OR 1.10 (0.73, 1.66), P=0.65 BMI 30 kg/m 2 n=115 (CAD n=45) OR 1.87 (1.18, 2.96), P=0.008 OR 3.69 (1.78, 7.63), P<0.001 OR 0.84 (0.59, 1.20), P=0.34 OR 1.71 (0.87, 3.38), P=0.12 Group 1 WC <102 cm, <88 cm n=51 (CAD n=36) OR 1.07 (0.61, 1.86), P=0.82 OR 0.80 (0.04, 18.19), P=0.89 OR 0.70 (0.37, 1.34), P=0.28 OR 1.16 (0.47, 2.35), P=0.42 Group 2 WC 102 & <110 cm, 88 & <105 cm n=218 (CAD n=117) OR 1.80 (1.19, 2.73), P=0.006 OR 2.34 (1.16, 4.71), P=0.02 OR 0.90 (0.72, 1.06), P=0.65 OR 1.31 (0.92, 2.10), P=0.63 Group 3 WC 110 cm, 105 cm n=124 (CAD n=49) OR 1.83 (1.20, 2.78), P=0.005 OR 2.34 (1.37, 4.02), P=0.002 OR 0.99 (0.71, 1.39), p=0.96 OR 1.87 (0.94, 3.85), P=0.55 Bechlioulis A, et al. Am J Hyp pertens. 2013

24 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (ΙΙ) 183 ασθενείς µε υποψία σταθερής στεφανιαίας νόσου (συµπτώµατα στη προσπάθεια και/ή θετική δοκιµασία ισχαιµίας) που υποβλήθηκαν σε διαγνωστική στεφανιογραφία Χωρίς γνωστό ιστορικό καρδιαγγειακών νοσηµάτων Μελέτη αρτηριακής σκληρίας (PWV, AIx) Γενετικοί πολυµορφισµοί rs (9p21) και rs (2q36) Προγνωστικός ρόλος αρτηριακής σκληρίας και γενετικών πολυµορ-φισµών στην πρόγνωση ΣΝ πλέον των κλασικών παραγόντων κινδύνου

25 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (ΙΙ) Significant CAD Multivessel CAD Yes, n=84 No, n=99 p Yes, n=56 No, n=127 p PWV, m/sec 10.3± ± ± ± AIx, % 23.8± ± ± ± Central PP, mmhg 50±12 46± ±12 47± rs risk allele, n (%) 68 (83) 71 (72) (87) 92 (73) rs risk allele, n (%) 76 (93) 81 (83) (91) 108 (86) Καµιά συσχέτιση των γενετικών πολυµορφισµών µε παράγοντες κινδύνου

26 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (ΙΙ) Presence of significant angiographic CAD OR 95% CI P Nagelkerke R 2 FRS FRS a, % , < FRS + Vascular indices FRS a, % PWV, m/sec , , < FRS + Genes FRS a, % , <0.001 rs risk allele , FRS + Genes + Vascular indices FRS a, % PWV, m/sec rs risk allele , , , < Presence of angiographic multivessel CAD OR 95% CI P Nagelkerke R 2 FRS FRS a, % , < FRS + Vascular indices FRS a, % , < FRS + Genes FRS a, % rs risk allele , , < FRS+ Genes + Vascular indices FRS a, % rs risk allele , , <

27 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (ΙΙ) Presence of significant angiographic CAD AUC Standard error p a p b FRS < FRS + Vascular indices < FRS + Genes (rs risk allele) < FRS + Genes + Vascular indices < Presence of angiographic multivessel CAD AUC Standard error p a p b FRS < FRS + Vascular indices < FRS + Genes (rs risk allele) < FRS + Genes + Vascular indices <

28 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (ΙΙΙ) 126 ασθενείς µε υποψία σταθερής στεφανιαίας νόσου (συµπτώµατα στη προσπάθεια και/ή θετική δοκιµασία ισχαιµίας) που υποβλήθηκαν σε διαγνωστική στεφανιογραφία Χωρίς γνωστό ιστορικό καρδιαγγειακών νοσηµάτων Μελέτη αρτηριακής σκληρίας µε τονοµετρία (PWV, AIx) Μελέτη πληθυσµογραφίας SI (Stiffness index) & RI (Reflection index) Συσχέτιση SI & RI µε παράγοντες κινδύνου (και συνολικό κίνδυνο FRS & Heart Score), PWV, AIx και παρουσία αγγειογραφικής ΣΝ

29 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (ΙΙΙ) High risk patients, n (%) Framingham risk score > 20% Heart score 5% 47 (37) 32 (25) PWV carotid-radial, m/sec 7.5 ± 1.1 PWV carotid-femoral, m/sec 9.7 ± 2.2 AIx, % 22.5 ± 9 SI, m/sec 9.9 ± 2.2 RI, % 73.5 ± 8.9 Presence of CAD, n (%) 52 (41)

30 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (ΙΙΙ) Univariate analysis Multivariate analysis Correlation P value B coefficient P value coefficient (95% CI) (r) SI, m/sec DBP, mmhg < (0.05, 0.12) <0.001 SBP, mmhg Male gender, yes/no (0.38, 1.96) Smoking, yes/no PWVcr, m/sec DBP, mmhg < (0.02, 0.05) Heart rate, beats/min SBP, mmhg Age, years Male gender, yes/no (0.04, 0.85) 0.033

31 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (ΙΙΙ) Univariate analysis Multivariate analysis Correlation coefficient (r) P value B coefficient (95% CI) P value PWVcf, m/sec SBP, mmhg < (0.01, 0.05) Heart rate, beats/min < Age, years < (0.03, 0.10) <0.001 Hypertension, yes/no Glucose, mg/dl* Diabetes, yes/no LDL cholesterol, mg/dl AIx, % Height, cm < (-0.44, -0.05) <0.016 Male gender, yes/no < (-9.45, -1.50) HDL cholesterol, mg/dl < Age, years SBP, mmhg (0.04, 0.20) Waist circumference, cm (-0.26, -0.01) 0.04 DBP, mmhg Smoking, yes/no Heart rate, beats/min

32 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (ΙΙΙ) High risk FRS, yes/no SI, m/sec OR 1.59 p=0.020 RI, % OR 1.23 p=0.285 PWV-CF, m/sec OR 1.68 p=0.009 PWV-CR, m/sec OR 1.18 p=0.382 AIx, % OR 0.89 p=0.527 High/Very high risk Heart score, yes/no OR 1.61 p=0.023 OR 1.18 p=0.439 OR 1.78 p=0.006 OR 1.14 p=0.516 OR 1.04 p=0.867 CAD, yes/no OR 0.99 p=0.952 OR 1.14 p=0.477 OR 1.72 p=0.007 OR 1.00 p=0.996 OR 0.87 p=0.460

33 Ερευνητική Ομάδα Τµήµα Καρδιολογίας & Μιχαηλίδειο Καρδιολογικό Κέντρο Μπεχλιούλης Άρης, MD Βακάλης Κωνσταντίνος, MD Κότσια Άννα, MD Μπουγιακλή Μάρα, MD Γιαννίτση Σοφία, MD Παππάς Κωνσταντίνος, MD Κατσούρας Χρήστος, MD Νάκα Αικατερίνη, MD, PhD Μιχάλης Λάµπρος, MD Τµήµα Ενδοκρινολογίας Παπαθανασσίου Αικατερίνη, MD Αντωνίου Σοφία, MD Τίγκας Στυλιανός, MD Τσατσούλης Αγαθοκλής, MD

34 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ

35 Ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια Ασθενείς με νεφρική νόσο Χρόνια νεφρική νόσος Εξωνεφρική κάθαρση Προμεταμοσχευτικό στάδιο, μεταμοσχευμένοι Ασθενείς με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο Ασθενείς με περιφερική αγγειακή νόσο Αποφρακτική νόσος κάτω άκρων Νόσος καρωτίδων Ανευρύσματα κοιλιακής αορτής

36 Παιδιατρικοί πληθυσμοί Νεανική ρευµατοειδής αρθρίτιδα (ΝΡΑ) (Juvenile idiopathic arthritis) H ρευµατοειδής αρθρίτιδα σε ενηλίκους σχετίζεται µε αυξηµένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσηµάτων και πρώιµη επιδείνωση δεικτών υποκλινικής αθηροσκλήρωσης Πλήρης µελέτη δεικτών υποκλινικής αθηροσκλήρωσης συµπεριλαµβανοµένων: ενδοθηλιακή λειτουργία (flow-mediated dilation-fmd), πάχος έσω-µέσου χιτώνα (carotid intima-media thickness - IMT) και αρτηριακή σκληρία (carotid-femoral pulse wave velocity - PWV, large and small artery elasticity indices C1 & C2) σε παιδιά και εφήβους µε νεανική ρευµατοειδή αρθρίτιδα Ν=30 παιδιά/έφηβοι µε ΝΡΑ (ηλικίας 7-18 ετών) Ν=33 παιδιά/έφηβοι υγιείς (οµάδα ελέγχου) ίδιας ηλικίας, φύλου και BMI

37 Παιδιατρικοί πληθυσμοί Νεανική ρευµατοειδής αρθρίτιδα (ΝΡΑ) (Juvenile idiopathic arthritis) JIA group - Control group N=30 - N=33 p Age, years 12 ± 3 12 ± Male gender, n (%) 9 (30) 12 (36) 0.6 Height, cm 151 ± ± BMI, kg/m ± ± JIA group - Control group - N=30 N=33 p Baseline brachial artery, mm 2.92 ± ± FMD, % 7.10 ± ± IMT, mm 0.46 ± ± Hemoglobin, g/dl 13.2 ± ± WBC /µl 6855 ± ± ESR, mm 19 ± 21 8 ± CRP, mg/dl 4.2 ± ± Glucose, mg/dl 87 ± 7 83 ± Creatinine, mg/dl 0.72 ± ± TCHOL, mg/dl 164 ± ± HDL, mg/dl 51 ± ± Triglycerides, mg/dl 71 ± ± LDL, mg/dl 98 ± ± SBP, mmhg 109 ± ± DBP, mmhg 58 ± 7 59 ± PWV, m/sec 5.5 ± ± C1, ml/mmhg 12.5 ± ± C2, ml/mmhg 6.8 ± ± After adjustment for differences between groups (ESR, ICAM-1 etc) the difference in FMD was no longer significant (p=0.054) No interaction with age (p>0.1 for all) Vlahos AP, Theocharis P, Bechlioulis A, et al. Arthritis Care Res 2011

38 Παιδιατρικοί πληθυσμοί Νεανική ρευµατοειδής αρθρίτιδα (ΝΡΑ) (Juvenile idiopathic arthritis) Στην οµάδα µε ΝΡΑ: Active N=21 Inactive N=9 P FMD, % 7.14± ± IMT, mm 0.46± ±0.03 PWV, m/sec 5.55± ±2.92 C1, ml/mmhg 11.4± ±6.6 C2, ml/mmhg 6.3± ±2.5 Οι δείκτες υποκλινικής αθηροσκλήρωσης δεν διέφεραν ανάλογα µε τη θεραπεία της νόσου (NSAIDs, methotrexate or anti-tnf agents) εκτός από την οµάδα που λάµβανε κορτικοστεροειδή (υψηλότερη PWV, C1 & C2) (p<0.05 για όλα) οι διαφορές αυτές χάνονταν µετά από στάθµιση για την ηλικία (µεγαλύτερης ηλικίας οι ασθενείς που λάµβαναν κορτικοστεροειδή) Vlahos AP, Theocharis P, Bechlioulis A, et al. Arthritis Care Res 2011

39 Παιδιατρικοί πληθυσμοί Νεανική ρευµατοειδής αρθρίτιδα (ΝΡΑ) (Juvenile idiopathic arthritis) Στην οµάδα µε ΝΡΑ: Oligoarticular N=15 Polyarticular N=8 Systemic N=7 P FMD, % 7.42± ± ± IMT, mm 0.45± ± ±0.02* PWV, m/sec 5.3± ± ± C1, ml/mmhg 12.8± ± ± C2, ml/mmhg 7.3± ± ± Η διαφορά στο ΙMT µεταξύ των οµάδων χάνονταν (p=0.114) µετά από στάθµιση για τις διαφορές στην ηλικία, ΒΜΙ, αρτηριακή πίεση, λιπίδια και λήψη κορτικοστεροειδών Vlahos AP, Theocharis P, Bechlioulis A, et al. Arthritis Care Res 2011

40 Παιδιατρικοί πληθυσμοί Ετερόζυγος οικογενειακή υπερχοληστερολαιµία (Heterozygous Familial Hypercholesterolemia) Παιδιά µε ετερόζυγο οικογενή υπερχοληστερολαιµία είναι χρονίως εκτεθειµένα σε υψηλές συγκεντρώσεις χοληστερόλης και είναι ευάλωτα στην εµφάνιση πρώιµης αθηροσκλήρωσης και καρδιαγγειακών νοσηµάτων πρώιµα στη ζωή τους Πλήρης µελέτη δεικτών υποκλινικής αθηροσκλήρωσης συµπεριλαµβανοµένων: ενδοθηλιακή λειτουργία (flow-mediated dilation-fmd), πάχος έσω-µέσου χιτώνα (carotid intima-media thickness - IMT) και αρτηριακή σκληρία (carotid-femoral pulse wave velocity - PWV, large and small artery elasticity indices C1 & C2) σε παιδιά και εφήβους µε ετερόζυγο οικογενή υπερχοληστερολαιµία Ν=30 παιδιά/έφηβοι µε ετερόζυγο οικογενή υπερχοληστερολαιµία (7-18 ετών) Ν=30 παιδιά/έφηβοι υγιείς (οµάδα ελέγχου) ίδιας ηλικίας, φύλου και BMI

41 Παιδιατρικοί πληθυσμοί Ετερόζυγος οικογενειακή υπερχοληστερολαιµία (Heterozygous Familial Hypercholesterolemia) HeFH N=30 Controls N=30 p Age, years 12±2 12±2 0.7 HeFH N=30 Controls N=30 p Male gender, n(%) 17(55) 17(55) 1.0 Height, cm 152±13 154± BΜΙ, kg/m ± ± SBP, mmhg 109±12 114± DBP, mmhg 57±7 59±7 0.2 Glucose, mg/dl 85±9 84±6 0.6 Creatinine, mg/dl 0.69± ± TCHOL, mg/dl 289±55 159±14 <0.001 HDL-C, mg/dl 62±11 57± Triglycerides, mg/dl 70±25 65± LDL-C, mg/dl 213±52 89±18 <0.001 ApoA1, mg/dl 147±20 140± Brachial EDD, mm 2.92± ± FMD, % 6.23± ± IMT, mm 0.46± ± PWV, m/sec 5.37± ± C1, ml/mmhg 13.5± ± C2, ml/mmhg 7.4± ± Η διαφορά στο FMD χάνονταν (P=0.12) µετά από στάθµιση για τη διαφορά στην LDL-C Vlahos AP, Naka KK, Bechlioulis A, et al. Pediatr Cardiol. 2014

42 Παιδιατρικοί πληθυσμοί Ετερόζυγος οικογενειακή υπερχοληστερολαιµία (Heterozygous Familial Hypercholesterolemia) 8 10 years old (n=23) years old (n=19) >13 years old (n=18) Two-way hefh (n=12) Controls (n=11) P* hefh (n=11) Controls (n=8) P* hefh (n=8) Controls (n=10) P* ANOVA p value FMD, % 6.98± ± ± ± ± ± IMT, mm 0.45± ± ± ± ± ± C1, ml/mmhg 10.6± ± ± ± ± ± C2, ml/mmhg 6.7± ± ± ± ± ± PWV, m/sec 5.28± ± ± ± ± ± Παρατηρούνται µεταβολές στους δείκτες υποκλινικής αθηροσκλήρωσης σε ηλικία ακόµα και 10 ετών (ενδοθηλιακή δυσλειτουργία) Πιθανώς πιο δοµικές αλλαγές (ΙΜΤ) να γίνονται εµφανείς αργότερα (>13 ετών). Πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες συστήνουν ακόµη και την έναρξη στατινών σε πολύ µικρή ηλικία (<10 έτών) Vlahos AP, Naka KK, Bechlioulis A, et al. Pediatr Cardiol. 2014

43 Παιδιατρικοί πληθυσμοί Ετερόζυγος οικογενειακή υπερχοληστερολαιµία (Heterozygous Familial Hypercholesterolemia) Συσχέτιση µεταξύ FMD και IMT µόνο στην οµάδα µε υπερχοληστερολαιµία (όχι στα υγιή παιδιά) Η επηρεασµένη ενδοθηλιακή λειτουργία προβλέπει την αύξηση του ΙΜΤ Vlahos AP, Naka KK, Bechlioulis A, et al. Pediatr Cardiol «Η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία ανιχνεύεται πριν την εµφάνιση ορατών δοµικών αλλαγών στα αγγεία και µπορεί να προβλέψει την επιδείνωση του ΙΜΤ» Davignon et al. Circulation 2004 Halcox et al. Circulation 2009

44 Σακχαρώδης Διαβήτης(IIΙ) Demographics Age, years 66 (40, 80) Laboratory investigations Gglucose, mmol/l 9.4±2.7 Female gender, n (%) 116 (70) HbA1c, % 8.3±1.2 Time since diagnosis of diabetes, years 10 (1, 33) TCHOL, mmol/l 5.6±1.0 Smoking, n (%) 28 (17) HDL-c, mmol/l 1.3±0.3 Hypertension, n (%) 131 (79) Triglycerides, mmol/l 1.7±0.8 Antihypertensive medications, n (%) 109 (66) LDL-c, mmol/l 3.4±0.9 ACE-I/ARBs 84 (51) Creatinine, µmol/l 78.7±17.7 Calcium channel blockers 58 (35) egfr, ml/min/1.73 m ±16.3 Diuretics 24 (15) HsCRP, mg/l 1.84 (0.31, 9.71) Beta blockers 13 (8) ACR, mg/mmol 1.20 (0.18, 34.50) Hypercholesterolemia, n (%) 150 (91) Microalbuminuria, n (%) 31 (19) Statins, n (%) 48 (29) Vascular measurements Oral antidiabetic medication, n (%) Sulfonylureas Metformin 129 (78) 98 (59) 89 (54) Heart rate, beats/min SBP, mmhg DBP, mmhg 72±11 146±15 78±7 Insulin treatment, n (%) 36 (22) FMD, % 1.98±1.66 Body mass index, kg/m ±5.5 NMD, % 10.09±3.84 Carotid-femoral PWV, m/sec 10.2±2.2 Naka KK, Papathanassiou, Bechlioulis A, et al. Cardiovasc Diabetol % SBP > 140 mmhg 82% LDL-c > 2.6 mmol/l 46% BMI > 30 kg/m 2 10% HbA1c < 7%

45 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (Ι) Age, years 62 (35, 80) Male gender, n (%) 295 (75) Smoking, n (%) 245 (62) Hypertension, n (%) 312 (79) Antihypertensive medications, n (%) RAAS 145 (37) Calcium channel blockers Beta-blockers Diuretics 111 (28) 210 (53) 63 (16) Nitrates, n (%) 127 (32) Hypercholesterolemia, n (%) 275 (70) Statins, n (%) 175 (45) Diabetes mellitus, n (%) 133 (34) Height, m 1.67 (1.37, 1.90) Body Mass Index, kg/m ±3.59 Waist circumference, cm 103±10 Heart rate, beats/min 65 (45, 100) Systolic blood pressure, mmhg 140±18 Diastolic blood pressure, mmhg 82±10 Mean blood pressure, mmhg Glucose, mmol/l 5.7 (3.3, 16.4) GFR, ml/min/1.73 m ±13.2 Total cholesterol, mmol/l 5.6±1.1 HDL-c, mmol/l 1.1 (0.3, 2.3) LDL-c, mmol/l 3.7±1.1 Triglycerides, mmol/l 1.5 (0.5, 4.0) Pulse wave velocity, m/sec 9.1 (3.5, 19.7) Augmentation Index 75, % 24.2±9.1 Bechlioulis A, et al. Am J Hypertens. 2013

46 Ασθενείς που υποβάλλονται σε διαγνωστική στεφανιογραφία (ΙΙ) Significant CAD Multivessel CAD Yes, n=84 No, n=99 p Yes, n=56 No, n=127 p Age, years 63±9 59± ±8 60± Smoking, n (%) 33 (39) 32 (32) (41) 42 (33) Male gender, n (%) 69 (82) 65 (66) (86) 86 (68) Hypertension, n (%) 74 (88) 69 (70) (91) 92 (52) Hypercholesterolemia, n (%) 70 (83) 87 (88) (79) 113 (89) Diabetes mellitus, n (%) 41 (49) 33 (33) (59) 41 (32) Body mass index, kg/m ± ± ± ± Waist circumference, cm 103±9 105± ±9 105± Glucose, mg/dl 116 (71, 348) 100 (68, 249) (83, 348) 101 (68, 249) <0.001 egfr, ml/min/1.73 m ± ± ± ± Total cholesterol, mg/dl 201±44 215± ±42 214± HDL-c, mg/dl 42 (19, 75) 49 (28, 87) < (19, 75) 46 (25, 87) <0.001 Triglycerides, mg/dl 147±61 129± ±63 130± LDL-c, mg/dl 129±39 139± ±36 139± Hs-CRP, mg/l 2.3 (0.2, 29.7) 2.4 (0.2, 24.5) (0.2, 29.7) 2.3 (0.2, 24.5) Systolic blood pressure, mmhg 146±17 140± ±17 141± Diastolic blood pressure, mmhg 82±9 82± ±9 82±

47 Σακχαρώδης Διαβήτης(II) Άτοµα µε Σ ετών, HbA 1C > 7.0% υπό ινσουλινοθεραπεία (isophane or premixed insulin injections) για > 1έτος, χωρίς γνωστό ιστορικό καρδιαγγειακών νοσηµάτων Τυχαιοποιηµένη µελέτη προς λήψη Ινσουλίνης + Ροζιγλιταζόνης 4 mg οd (n=17) vs Ινσουλίνης µόνο (n=14) Παρακολούθηση 6 µηνών για µεταβολές σε µεταβολικούς παράγοντες και ενδοθηλιακή λειτουργία (FMD)

48 Σακχαρώδης Διαβήτης(II) Insulin only Group A n=14 Rosiglitazone plus Insulin Group B n=17 RM ANOVA Baseline Follow-up P Baseline Follow-up P P Weight, kg 72±11 71± ±10 76± BMI, kg/m ± ± ± ± WC, cm 104.8± ± ± ± Glucose, mmol/l 10.8± ± ± ± HbA 1c, % 8.8± ± ± ±1.0 < TCHOL, mmol/l 5.6± ± ± ± HDL-c, mmol/l 1.3± ± ± ± Triglycerides, mmol/l 1.7± ± ± ± LDL-c, mmol/l 3.5± ± ± ± hs-crp, nmol/l 232± ± ± ± SBP, mmhg 150±14 148± ±13 148± Naka KK, Papathanassiou, Bechlioulis A, et al. Diab Vasc Dis Res. 2011

49 Σακχαρώδης Διαβήτης(II) Η προσθήκη χαµηλής δόσης ροζιγλιλταζόνης σε ινσουλίνη βελτίωσε την ενδοθηλιακή λειτουργία στους 6 µήνες Καρδιαγγειακή πρόγνωση????? Naka KK, Papathanassiou, Bechlioulis A, et al. Diab Vasc Dis Res. 2011