ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ ΣΕ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΡΓΩΝ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ ΠΟΡΩΝ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ ΣΕ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΡΓΩΝ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ ΠΟΡΩΝ Παπαδοπούλου Ελισάβετ Κατσαβούνης Στέφανος Αναπληρωτής Καθηγητής του Τομέα Συστημάτων Παραγωγής του Τμήματος Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Δ.Π.Θ. Καλφακάκου Γλυκερία Καθηγήτρια του Τομέα Μεταφορών, Συγκοινωνιακής Υποδομής Διαχείρισης Έργων και Ανάπτυξης (Το.Με.Σ.Υ.Δ.Ε.Αν.) του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, Α.Π.Θ. Αρετούλης Γεώργιος Επίκουρος Καθηγητής του Τομέα Μεταφορών, Συγκοινωνιακής Υποδομής Διαχείρισης Έργων και Ανάπτυξης (Το.Με.Σ.Υ.Δ.Ε.Αν.) του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη, Νοέμβριος 2016

2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ ΣΕ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΕΡΓΩΝ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ ΠΟΡΩΝ Παπαδοπούλου Ελισάβετ Κατσαβούνης Στέφανος Αναπληρωτής Καθηγητής του Τομέα Συστημάτων Παραγωγής του Τμήματος Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Δ.Π.Θ. Καλφακάκου Γλυκερία Καθηγήτρια του Τομέα Μεταφορών, Συγκοινωνιακής Υποδομής Διαχείρισης Έργων και Ανάπτυξης (Το.Με.Σ.Υ.Δ.Ε.Αν.) του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, Α.Π.Θ. Αρετούλης Γεώργιος Επίκουρος Καθηγητής του Τομέα Μεταφορών, Συγκοινωνιακής Υποδομής Διαχείρισης Έργων και Ανάπτυξης (Το.Με.Σ.Υ.Δ.Ε.Αν.) του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη, Νοέμβριος 2016 I

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα διπλωματική εργασία με τίτλο «Χρήση των πινάκων σχεδιασμού δομής σε χρονοδιαγράμματα πολλαπλών έργων με περιορισμούς πόρων με τη χρήση των λογισμικών Project DSM και MS Project» εκπονήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών «Διοίκηση και Διαχείριση Τεχνικών Έργων» του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κατά τη διάρκεια του Ακαδημαϊκού Έτους Η εργασία πραγματοποιήθηκε υπό την επίβλεψη του Αναπληρωτή Καθηγητή Δ.Π.Θ. κ. Στέφανου Κατσαβούνη και με συνεξεταστές την κ. Γλυκερία Καλφακάκου, Καθηγήτρια Α.Π.Θ. και τον κ. Γεώργιο Αρετούλη, Επίκουρο Καθηγητή Α.Π.Θ. Η Διαχείριση Έργου είναι η διαδικασία προγραμματισμού και ελέγχου της ανάπτυξης ενός συστήματος με την ορθή λειτουργικότητά του, μέσα στα προκαθορισμένα χρονικά και οικονομικά πλαίσια. Το στάδιο του προγραμματισμού, αντιστοιχεί συνήθως στο 15% του συνολικού χρόνου και η πολυπλοκότητα των σύγχρονων έργων επιβάλλει τη χρησιμοποίηση αξιόπιστων και αποτελεσματικών λογισμικών διαχείρισης έργων για την επιτυχή ολοκλήρωσή του. Η επιστήμη της Διαχείρισης Έργων προσπαθεί να μειώσει την εγγενή πολυπλοκότητα του προβλήματος με αποτελεσματικές προσεγγιστικές λύσεις, υλοποιώντας παραλλαγές του γενικού προβλήματος που λαμβάνουν υπόψη τους περιορισμούς χρήσης των πόρων και του προγραμματισμού πολλαπλών ταυτόχρονων έργων. Στα πλαίσια της παρούσης διπλωματικής μελετάται, κατά κύριο λόγο, η περίπτωση εφαρμογής χρονικού προγραμματισμού σε τρία Φωτοβολταϊκά Έργα, με χρονοδιαγράμματα, εν μέρει, παράλληλα. Για τις ανάγκες τις εργασίας πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με εμπλεκόμενους μηχανικούς, στα εν λόγω έργα, για την αποτύπωση και την τεκμηρίωση του τεχνικού αντικειμένου που αφορά την όλη διαδικασία εγκατάστασης ενός Φωτοβολταϊκού Πάρκου. Τους ευχαριστώ θερμά για την συνεργασία και την προθυμία τους να με βοηθήσουν. Το αντικείμενο της εργασίας αναλύεται σε εννέα (9) κεφάλαια, τα οποία περιγράφονται εν συντομία παρακάτω: Στο Πρώτο-εισαγωγικό (1 ο ) Κεφάλαιο γίνεται μία ιστορική αναδρομή του αντικειμένου της διαχείρισης έργων και της εξέλιξής του ως επάγγελμα. Αναλύονται βασικές έννοιες και βασικά χαρακτηριστικά της διαχείρισης έργων. Αναφέρονται τα υπέρ και τα κατά από την χρήση των πληροφοριακών συστημάτων, που έχουν αναπτυχθεί προς διευκόλυνση των διαχειριστών και γίνεται, επίσης, μία σύντομη αναφορά των λογισμικών διαχείρισης έργων. Στο Δεύτερο (2 ο ) Κεφάλαιο προσεγγίζεται το πρόβλημα της διαχείρισης πολλαπλών έργων με περιορισμούς πόρων, όπου γίνεται μία σύντομη βιβλιογραφική αναφορά στην εξέλιξη, στις τεχνικές και στις μεθόδους που έχουν αναπτυχθεί για το πρόβλημα. Γίνεται, επίσης, και μία σύντομη αναφορά της κατηγορίας των NP-Hard προβλημάτων και των τεχνικών αντιμετώπισής τους. II

4 Στο Τρίτο (3 ο ) Κεφάλαιο γίνεται η παρουσίαση των δύο δημοφιλέστερων λογισμικών Primavera και MS Project. Η τελική επιλογή του MS Project υπαγορεύτηκε από την δυνατότητα απλούστερης επίλυσης του προβλήματος που μελετάται στην παρούσα διπλωματική εργασία. Στο Τέταρτο (4 ο ) Κεφάλαιο γίνεται μία ιστορική αναδρομή στην ανάπτυξη της μεθόδου Μήτρας Σχεδιασμού Δομής (Design Structure Matrix DSM) και παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της δομής της, οι βασικές λειτουργίες της, όπως και τα πλεονεκτήματα, συγκριτικά με άλλες μεθόδους. Στο Πέμπτο (5 ο ) Κεφάλαιο γίνεται μία σύντομη αναφορά στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.), εστιάζοντας στην Ηλιακή Ενέργεια. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την ανάλυση των Φωτοβολταϊκών Συστημάτων. Στο Έκτο (6 ο ) Κεφάλαιο παρουσιάζεται, με μορφή διαγράμματος, η διαδικασία που ακολουθήθηκε στον κύριο κορμό της διπλωματικής και ακολουθεί μία σύντομη ανάλυση της μεθοδολογίας. Στο Έβδομο (7 ο ) Κεφάλαιο καταγράφεται η υπολογιστική εμπειρία που αποκομίστηκε από αυτό το εγχείρημα. Στο Όγδοο (8 ο ) Κεφάλαιο συγκεντρώνονται σε πίνακες και αναλύονται όλα τα αποτελέσματα της έρευνας. Στο Ένατο (9 ο ) και τελευταίο Κεφάλαιο καταγράφονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την εν λόγω μελέτη, καθώς, επίσης, παρουσιάζονται και προτάσεις για περαιτέρω έρευνα. III

5 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Στα πλαίσια της παρούσας διπλωματικής εργασίας, οφείλω να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου σε κάποιους σημαντικούς ανθρώπους για τη βοήθεια που μου προσέφεραν στην ολοκλήρωση της εκπόνησής της. Πρώτον από όλους, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον επιβλέποντα της εργασίας μου, κύριο Στέφανο Κατσαβούνη, Αναπληρωτή Καθηγητή στον Τομέα Συστημάτων Παραγωγής, του Τμήματος Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, της Πολυτεχνικής Σχολής Ξάνθης, του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Η άψογη συνεργασία μου μαζί του κατά τη διάρκεια εκπόνησης της διπλωματικής μου εργασίας σε προπτυχιακό επίπεδο, με οδήγησε στην επιλογή να συνεργαστώ και πάλι μαζί του στην εν λόγω διατριβή. Τον ευχαριστώ για την συμπαράσταση, την κατανόηση, την καθοδήγηση, τις πολύτιμες συμβουλές του και την δυνατότητα που μου έδωσε, μέσω του θέματος της εργασίας μου, να γίνω γνώστρια ενός πολύ σημαντικού λογισμικού, του Primavera, αλλά και να εμβαθύνω στο λογισμικό MS Project, εργαλεία απαραίτητα για κάθε Project Manager. Στη συνέχεια, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους διδάσκοντες του μεταπτυχιακού προγράμματος Διοίκησης και Διαχείρισης Τεχνικών Έργων, της Πολυτεχνικής σχολής του Α.Π.Θ., για την διαρκή και εποικοδομητική συνεργασία και τις γνώσεις που μου μετέδωσαν στο ευρύ πεδίο των αντικειμένων του προγράμματος. Τέλος, δεν θα μπορούσα να παραλείψω να ευχαριστήσω την οικογένειά μου και το φιλικό μου περιβάλλον για την ανεκτίμητη συμπαράσταση, κατανόηση και υποστήριξη καθ όλη τη διάρκεια της φοίτησής μου στο εν λόγω μεταπτυχιακό. IV

6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... II ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... IV ΠΕΡΙΛΗΨΗ... XXII ABSTRACT... XXIII Κεφάλαιο 1 : ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ ΩΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΩΝ Έργο Τεχνικό Έργο Βασικά χαρακτηριστικά ενός έργου Κύκλος Ζωής του Έργου Τρίγωνο διαχείρισης έργων Παράγοντες που οδηγούν στην επιτυχία ενός έργου Διοίκηση Διαχείριση Έργων Γνωστικές περιοχές της Διαχείρισης Έργων Υπεύθυνος - Διαχειριστής Έργων Πόροι του έργου Πληροφοριακά Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων στη Διοίκηση Έργων Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα από τη χρήση Πληροφοριακών Συστημάτων Λογισμικά Διαχείρισης έργων Κεφάλαιο 2 : ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Οι τεχνικές CPM και PERT Το πρόβλημα RCMPSP ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ RCMPS ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ NP HARD ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Κεφάλαιο 3 : MICROSOFT PROJECT 2010 και PRIMAVERA P6 PROFESSIONAL PROJECT MANAGEMENT ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΠΑΚΕΤΟΥ MS PROJECT ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΠΑΚΕΤΟΥ PRIMAVERA P Κεφάλαιο 4 : DESIGN STRUCTURE MATRIX - ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΙΝΑΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ (DSM) V

7 4.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ DSM Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ DSM ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ (DSM) ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ ΠΕΝΤΕ ΒΑΣΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΝΟΣ ΠΙΝΑΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ (DSM) ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΙΝΑΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ (DSM) Μέθοδος Αλληλουχίας (Sequencing) Μέθοδος Ομαδοποίησης (Clustering) ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ DSM.. 54 Κεφάλαιο 5 : ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ηλιακή ενέργεια ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ιστορική αναδρομή των φωτοβολταϊκών στοιχείων Βασικοί τύποι φωτοβολταϊκών συστημάτων Κριτήρια επιλογής χώρου για εγκατάσταση Φωτοβολταϊκού Πάρκου Παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση Πρακτικοί Κανόνες Χωροθέτησης Ενεργειακή Απολαβή πάνελ στον Ελλαδικό χώρο Φωτοβολταϊκή Τεχνολογία Υποσταθμοί Μέσης Τάσης Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα των Φωτοβολταϊκών Κεφάλαιο 6 : ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ, ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Διάγραμμα Ροής (Flow Chart) της μεθοδολογίας Συνοπτική Ανάλυση της Μεθοδολογίας Κεφάλαιο 7 : ΒΗΜΑΤΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ : 1 ο ΒΗΜΑ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟ ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ : 2ο ΒΗΜΑ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ MS PROJECT Επιλογή βασικών ρυθμίσεων Δημιουργία Ημερολογίου και Ορισμός ημερομηνίας έναρξης των υποέργων Εισαγωγή Δραστηριοτήτων, Διάρκειας Δραστηριοτήτων και Συσχετίσεων μεταξύ των Δραστηριοτήτων VI

8 7.2.4 Διαμόρφωση των έργων στην επιθυμητή μορφή για την εφαρμογή της μεθοδολογίας της DSM : 3ο ΒΗΜΑ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΠΟΡΩΝ (RESOURCE POOL) Επιλογή Βασικών Ρυθμίσεων Δημιουργία Ημερολογίου Καταχώρηση Πόρων : 4ο ΒΗΜΑ: ΑΝΑΘΕΣΗ ΠΟΡΩΝ ΣΤΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ : 5ο ΒΗΜΑ: ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ (PARTITIONING) ΜΕΣΩ DSM : 6 ο ΒΗΜΑ: ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗ (LEVELING) ΠΟΡΩΝ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΡΓΟ ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ DSM ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕ ΕΡΓΟ : Σενάρια Εξισορρόπησης για κάθε έργο : 7 ο ΒΗΜΑ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ MASTER_PROJECT Κεφάλαιο 8 : ΠΙΝΑΚΕΣ Κεφάλαιο 9 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΡΕΥΝΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Συμπεράσματα σχετικά με την εφαρμογή της Μεθοδολογίας της DSM Συμπεράσματα που αφορούν στις δραστηριότητες και τις συσχετίσεις μεταξύ τους Συμπεράσματα σχετικά με τα Κριτήρια Εξισορρόπησης Συμπεράσματα σχετικά με τις τρείς παραμέτρους: Διάρκεια, Εργατοώρες, Κόστος Συμπεράσματα που αφορούν στους πόρους Συμπεράσματα που αφορούν στο MS Project Συμπεράσματα που αφορούν το Program_DSM Συμπεράσματα που αφορούν τα λογισμικά MS PROJECT 2010 και PRIMAVERA P6 PROFESSIONAL PROJECT MANAGEMENT ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΡΕΥΝΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ A ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΧΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ PRIMAVERA P6 PROFESSIONAL PROJECT MANAGEMENT ΒΗΜΑΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΓΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΕΙΔΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ (CONSTRAINTS) VII

9 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ ΕΡΓΟ 1 : 100 KW : ΤΕΛΙΚΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΕΡΓΟ ΜΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΕΝΑΡΞΗΣ-ΛΗΞΗΣ, ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΕΡΓΟ 2 : 60 MW : ΤΕΛΙΚΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΕΡΓΟ ΜΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΕΝΑΡΞΗΣ-ΛΗΞΗΣ, ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΕΡΓΟ 3 : 150 MW : ΤΕΛΙΚΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ ΕΡΓΟ ΜΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΕΝΑΡΞΗΣ-ΛΗΞΗΣ, ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΠΟΡΩΝ ΠΟΡΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ/ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ), ΥΛΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ VIII

10 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1.1: Henry Fayol... 2 Εικόνα 1.2: Frederick Taylor... 2 Εικόνα 1.3: Henry Gantt... 2 Εικόνα 1.4: IPMA... 3 Εικόνα 1.5: PMI... 3 Εικόνα 1.6: Κύκλος ζωής έργου... 6 Εικόνα 1.7: Τρίγωνο διαχείρισης έργων... 8 Εικόνα 1.8: Σκίτσο αναπαράστασης κακής διαχείρισης... 9 Εικόνα 1.9: Η διεργασία διαχείρισης έργου Εικόνα 1.10: Process Groups σύμφωνα με το PMBOK Εικόνα 2.1: Διάγραμμα αναπαράστασης δικτύου πολλαπλών έργων Εικόνα 4.1: Ανεστραμμένη DSM (IC) Εικόνα 4.2: a) Ένα μοντέλο DSM με εισόδους στις σειρές (IR) και b) Ο αντίστοιχος γράφος (digraph) Εικόνα 4.3: a) Δυαδικό DSM, IC, b) Αριθμητικό DSM, IC Εικόνα 4.4: Έξι αριθμητικές DSM, που η καθεμιά αποδίδει με διαφορετικό τρόπο τις επιπλέον πληροφορίες Εικόνα 4.5: Γραφική αναπαράσταση των σχέσεων δύο διεργασιών που μπορούν να υπάρξουν σε ένα μοντέλο Εικόνα 4.6: Συνδεδεμένες δραστηριότητες, οι οποίες σχηματίζουν βρόγχους Εικόνα 4.7: Οι τέσσερις βασικοί τύποι Design Structure Matrix Εικόνα 4.8: Οι τέσσερις τύποι Design Structure Matrix Εικόνα 4.9: Δυαδικό μοντέλο κατηγορίας αρχιτεκτονικής διεργασίας. Απεικόνιση 14 δραστηριοτήτων από τις 100 στο σύνολο της συνολικής διεργασίας του έργου Cheetah της εταιρείας Kodak Εικόνα 4.10: Η μέθοδος DSM Tearing ανιχνεύει σημεία προς αφαίρεση από τις συνδεδεμένες δραστηριότητες στον πίνακα DSM Εικόνα 4.11: Ανάλυση σε σχηματισμό ζωνών Εικόνα 4.12: Αρχικός πίνακας DSM Εικόνα 4.13: Ομαδοποιημένος (clustered) πίνακας Εικόνα 4.14: Εναλλακτική ομαδοποίηση (Alternative Clustering) Εικόνα 5.1: Παραγωγή και μεταφορά ενέργειας σε αποκεντρωμένα συστήματα Εικόνα 5.2: Ισοδυναμία ηλεκτρικής ενέργειας με ένα βαρέλι πετρέλαιο Εικόνα 5.3: Φωτοβολταϊκά συστήματα απομονωμένα από το δίκτυο (stand-alone ή off grid) Εικόνα 5.4: Φωτοβολταϊκά συστήματα διασυνδεδεμένα στο δίκτυο (grid-connected ή on grid) Εικόνα 5.5: Μέση ετήσια παραγωγή ενέργειας στην Ελλάδα Εικόνα 5.6: Ροή ενέργειας διασυνδεδεμένου Φ/Β πάρκου Εικόνα 5.7: Αρχή λειτουργίας Φ/Β συστημάτων Εικόνα 5.8: Το φωτοβολταϊκό στοιχείο cell Εικόνα 5.9: Φωτοβολταϊκό στοιχείο Φωτοβολταϊκό πλάσιο Φωτοβολταϊκό Πάνελ Φωτοβολταϊκή συστοιχία Εικόνα 5.10: Φωτοβολταϊκό στοιχείο Φωτοβολταϊκό Πλαίσιο Φωτοβολταϊκό Πάνελ Φωτοβολταϊκή Συστοιχία Φωτοβολταϊκό Πάρκο Εικόνα 5.11: Τυπική σταθερή βάση στήριξης IX

11 Εικόνα 5.12: Σκυροδέτηση σταθερών βάσεων σε δοκάρι από μπετόν Εικόνα 5.13: Σκυροδέτηση σταθερών βάσεων σε πέλμα από μπετόν Εικόνα 5.14: Εδαφόμπηξη βάσεων Εικόνα 5.15: Μετατροπείς ή ηλιοπαρακολουθητές (Trackers) Εικόνα 5.16: Συστήματα ηλιοπαρακολουθητών μονού άξονα (single axis) Εικόνα 5.17: Συστήματα ηλιοπαρακολουθητών διπλού άξονα (dual axis) Εικόνα 5.18: Διατάξεις ιχνηλάτησης πορείας του ήλιου μονού άξονα Εικόνα 5.19: Διατάξεις ιχνηλάτησης πορείας του ήλιου διπλού άξονα Εικόνα 5.20: Κεντρικός μετατροπέας με μέγιστη ισχύ εισόδου 1,4 KWp Εικόνα 5.21: Μετατροπείς κλάδων Εικόνα 5.22: Αντιστροφέας πολλαπλών κλάδων Εικόνα 5.23: Αντιστροφείς για ενσωμάτωση σε Φ/Β πάνελ Εικόνα 6.1: Περιβάλλον εργασίας του MS Project Εικόνα 6.2: Επισκόπηση έκδοσης του λογισμικού MS Project Εικόνα 6.3: Δυνατότητα καταχώρησης βασικών πληροφοριών έργων Εικόνα 6.4: Πληθώρα προβολών μέσω της καρτέλας View Εικόνα 6.5: Εισαγωγή νέας στήλης στο Φύλλο Καταχώρησης Δραστηριοτήτων Εικόνα 6.6: Εισαγωγή στήλης %Complete Εικόνα 6.7: Παρακολούθηση έργου μέσω του Timeline Εικόνα 6.8: Διαμόρφωση του ραβδογράμματος (Gantt Chart) μέσω της καρτέλαςς Format και την εντολής Format Εικόνα 6.9: Διαμόρφωση ραβδών από την καρτέλα Bar Shape Εικόνα 6.10: Δυνατότητα εμφάνισης κειμένου στις ράβδους από καρτέλα Bar Text Εικόνα 6.11: Επιλογή Φύλλου Καταχώρησης Δραστηριοτήτων Εικόνα 6.12: Δυνατότητα εμφάνισης ονομάτων δραστηριοτήτων στις αντίστοιχες ράβδους στο Gantt Chart Εικόνα 6.13: Τελική διαμόρφωση του Gantt Chart Εικόνα 6.14: Παράθυρα Ταξινόμησης/ Δημιουργίας Φίλτρων Δεδομένων/ Διαμόρφωσης επιλογών Ομαδοποίησης προβαλλόμενων δεδομένων Εικόνα 6.15: Δυνατότητα ομαδοποίησης δραστηριοτήτων ανά κατηγορία από εντολή Group by της καρτέλας View Εικόνα 6.16: Ομαδοποίηση δραστηριοτήτων ανά κρίσιμες και μη κρίσιμες Εικόνα 6.17: Επισήμανση δραστηριοτήτων μίας συγκεκριμένης κατηγορίας από εντολή Highlight της καρτέλας View Εικόνα 6.18: Επισήμανση δραστηριοτήτων που ανήκουν στην κατηγορία 'Κρίσιμες' Δραστηριότητες (Critical Tasks) Εικόνα 7.1: Αποθήκευση των αρχείων με την εντολή Save As από καρτέλα File Εικόνα 7.2: Δημιουργία αντιγράφων των έργων Εικόνα 7.3: Αποθήκευση αρχείου ως αντίγραφο ή προς απλή ανάγνωση Εικόνα 7.4: Δημιουργία νέου αρχείου με επιλογή Blank project και Create από New της καρτέλας File Εικόνα 7.5: Καρτέλα Options κατάλληλων και βασικών ρυθμίσεων για κάθε έργο Εικόνα 7.6: Προκαθορισμένες επιλογές στην καρτέλα Display Εικόνα 7.7: Τροποποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν στην καρτέλα Display Εικόνα 7.8: Ορισμός ημέρας έναρξης της εργάσιμης εβδομάδας και των ημερήσιων εργάσιμων ωρών στην καρτέλα Schedule Εικόνα 7.9: Ορισμός τύπων δραστηριοτήτων και απαραίτητες ρυθμίσεις, στην καρτέλα Schedule, σχετικά με υπολογισμούς που πρόκειται να διενεργηθούν X

12 Εικόνα 7.10: Δυνατότητα επιλογής γλώσσας χειρισμού του λογισμικού στην καρτέλα Language Εικόνα 7.11: Διόρθωση νομισματικών μονάδων για τις προκαθορισμένες τιμές κόστους/ χρονική μονάδα αναθέσεων των πόρων στην καρτέλα Advanced Εικόνα 7.12: Επιλογή εμφάνισης της εργασίας σύνοψης (project summary task) κατά την εκκίνηση του προγράμματος MS Project Εικόνα 7.13: Δημιουργία ημερολογίου με βάση το πρότυπο (Standard) ημερολόγιο του λογισμικού MS Project Εικόνα 7.14: Διαμόρφωση εργάσιμων ημέρων και ωρών κατά τη φάση δημιουργίας ημερολογίου του έργου Εικόνα 7.15: Σύγκριση των εργάσιμων ωρών στην καρτέλα Options και στο παράθυρο δημιουργίας ημερολογίου του έργου Εικόνα 7.16: Ορισμός μη εργάσιμων ημερών ανά έτος Εικόνα 7.17: Ρύθμιση ρυθμού επανάληψης μη εργάσιμων ημερών ανά μήνα, έτος κτλ Εικόνα 7.18: Τελική διαμόρφωση ημερολογίου Εικόνα 7.19: Ορισμός του δημιουργηθέντος ημερολογίου ως το ημερολόγιο του έργου Εικόνα 7.20: Επιλογή 'Scheduling ignores resource calendars' σε περίπτωση σύγκρουσης δύο ημερολογίων Εικόνα 7.21: Ορισμός διαφορετικής εργάσιμης ώρας για μεμονωμένη δραστηριότητα Εικόνα 7.22: Συμπλήρωση στηλών 'Task Name', 'Duration' και 'Predecessors' κατά την εισαγωγή δραστηριοτήτων, διάρκειάς τους και μεταξύ τους συσχετίσεων, αντίστοιχα Εικόνα 7.23: Μορφοποίηση κλίμακας χρόνου (Timescale) Εικόνα 7.24: Αυξομείωση κλίμακας χρόνου (timescale) Εικόνα 7.25: Εντολή Entire Project για καλύτερη εποπτεία του χρονοδιαγράμματος Εικόνα 7.26: Εμφάνιση κρίσιμων δραστηριοτήτων στο Gantt Chart Εικόνα 7.27: Προσθήκη στηλών WBS και ID Εικόνα 7.28: Αρίθμηση δραστηριοτήτων Εικόνα 7.29: Αναλυτική επισκόπηση ημερολογίου του έργου μέσω της εντολής Calendar καρτέλα View Εικόνα 7.30: Επιλογή συγκεκριμένης ημερομηνίας και επισκόπηση όλων των δραστηριοτήτων που εκκινούν αυτήν την ημερομηνία Εικόνα 7.31: Έργο 1 '100 KW' με την αρχική ακολουθία δραστηριοτήτων Εικόνα 7.32: Έργο 2 '60 MW' με την αρχική ακολουθία δραστηριοτήτων Εικόνα 7.33: Έργο 3 '150 MW' με την αρχική ακολουθία δραστηριοτήτων Εικόνα 7.34: Χρονοδιάγραμμα 1ου Έργου '100 KW' Εικόνα 7.35: Gantt Chart 1ου Έργου '100 KW' Εικόνα 7.36: Χρονοδιάγραμμα 2ου Έργου '60 MW' Εικόνα 7.37: Gantt Chart 2ου Έργου '60 MW' Εικόνα 7.38: Χρονοδιάγραμμα 3ου Έργου '150 MW Εικόνα 7.39: Gantt Chart 3ου Έργου '150 MW' Εικόνα 7.40: Ορισμός ημερολογίου δεξαμενής πόρων Εικόνα 7.41: Ορισμός πόρων ως δεσμευμένους ή προτεινόμενους από εντολή Πληροφοριών (Information) της καρτέλας Resource κσι πεδίου Booking Type Εικόνα 7.42: Καθοδήγηση στο Φύλλο Πόρων (Resource Sheet) μέσω των καρτελών Task και View Εικόνα 7.43: Δημιουργία My Custom Tab προς απευθείας καθοδήγηση στο Resource Sheet Εικόνα 7.44: Φύλλο Πόρων (Resource Sheet) XI

13 Εικόνα 7.45: Καταχώρηση πόρων στο Φύλλο Πόρων Εικόνα 7.46: Ταξινόμηση πόρων σύμφωνα με το όνομά τους για επαλήθευση μη διπλής καταχώρησης πόρων Εικόνα 7.47: Διαγραφή διπλών πόρων Εικόνα 7.48: Επαναφορά ταξινόμησης πόρων σύμφωνα με τον κωδικό τους Εικόνα 7.49: Σύνδεση αρχείων έργων με Δεξαμενή Πόρων (Resource Pool) από καρτέλα Resource, μέσω της εντολής Resource Pool Εικόνα 7.50: Σύνδεση αρχείων με Resource Pool, με προβάδισμα στο Resource Pool Εικόνα 7.51: Ανάθεση πόρων μέσω της στήλης Resource Names στο Φύλλο Καταχώρησης Πόρων Εικόνα 7.52: Ανάθεση πόρων μέσω του παραθύρου πληροφοριών της κάθε δραστηριότητας με διπλό κλικ πάνω στην δραστηριότητα Εικόνα 7.53: Αναζήτηση πόρων προς ανάθεση Εικόνα 7.54: Ανάθεση πόρων από καρτέλα Task και εντολής Information Εικόνα 7.55: Ανάθεση πόρων μέσω της εντολής Assign Resources της καρτέλας Resource134 Εικόνα 7.56: Ανάθεση πόρων στις δραστηριότητες μέσω της εντολής Details της καρτέλας Task Εικόνα 7.57: Εναλλακτικός τρόπος μετάβασης στις πληροφορίες (Details) δραστηριοτήτων προς ανάθεση πόρων μέσω της εντολής Other Views της καρτέλας View με επιλογή 'Task Details Form' Εικόνα 7.58: Επιλογή Φίλτρου για αναζήτηση συγκεκριμένων πόρων από καρτέλα Resource και Assign Resources Εικόνα 7.59: Αναζήτηση συγκεκριμένης κατηγορίας πόρων μέσω Φίλτρου Εικόνα 7.60: Επαναφορά φίλτρου 'All Resources' για πρόσβαση σε όλους τους πόρους Εικόνα 7.61: Ανάθεση πόρων στις εργασίες σύνοψης Εικόνα 7.62: Προβολή λεπτομερειών των δραστηριοτήτων από εντολή Other Views καρτέλα View Εικόνα 7.63: Προβολή λεπτομερειών των δραστηριοτήτων από εντολή Details καρτέλα View Εικόνα 7.64: Προβολή λεπτομερειών των δραστηριοτήτων από εντολή Details καρτέλα Task Εικόνα 7.65: Προσθήκη στήλης Cost για καλύτερη εποπτεία προϋπολογισμού Εικόνα 7.66: Χρονοδιάγραμμα 1ου Έργου '100 KW' Εικόνα 7.67: Χρονοδιάγραμμα 2ου Έργου '60 MW' Εικόνα 7.68: Χρονοδιάγραμμα 3ου Έργου '150 MW' Εικόνα 7.69: Υπερχρησιμοποιημένοι πόροι με έντονα κόκκινα γράμματα Εικόνα 7.70: Κόκκινη ανθρώπινη φιγούρα δίπλα στα ονόματα δραστηριοτήτων στο Φύλλο Καταχώρησης Δραστηριοτήτων Υποδήλωση υπερφορτισμένων δραστηριοτήτων Εικόνα 7.71: Στατιστικά στοιχεία έργου με επιλογή Info στην καρτέλα File Εικόνα 7.72: Στατιστικά στοιχεία έργου μέσω εντολής Project Information της καρτέλας Project Εικόνα 7.73: Στατιστικά στοιχεία 1ου Έργου '100 KW' μετά τις αναθέσεις πόρων Εικόνα 7.74: Στατιστικά στοιχεία 2ου Έργου '60 MW' μετά τις αναθέσεις πόρων Εικόνα 7.75: Στατιστικά στοιχεία 3ου Έργου '150 MW' μετά τις αναθέσεις πόρων Εικόνα 7.76: Στήλες Work και Project στο Φύλλο Χρησιμοποίησης Πόρων (Resource Usage) της Δεξαμενής Πόρων (Resource Pool) για έλεγχο ανάθεσης των πόρων Εικόνα 7.77: Μήνυμα που εμφανίζεται στην οθόνη κατά το άνοιγμα κάποιου αρχείου των έργων, συνδεόμενων με την Δεξαμενή Πόρων XII

14 Εικόνα 7.78: Μήνυμα που εμφανίζεται στην οθόνη κατά το άνοιγμα του αρχείου Δεξαμενής Πόρων Εικόνα 7.79: Μήνυμα που εμφανίζεται στην οθόνη κατά την αποθήκευση αρχείου της Δεξαμενής Πόρων έπειτα από αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν Εικόνα 7.80: Εναλλακτικός τρόπος ενημέρωσης ανανέωσης της Δεξαμενής Πόρων μετά από ενδεχόμενες αλλαγές του χρήστη στις πληροφορίες των πόρων Εικόνα 7.81: Έλεγχος σύνδεσης της Δεξαμενής Πόρων με τα αρχεία των έργων από καρτέλα Rerource, εντολή Resource Pool και επιλογή Share Resources Εικόνα 7.82: Παράθυρο επισκόπησης συνδέσεων των αρχείων Εικόνα 7.83: Ανάθεση πόρων προϋπολογισμού στις εργασίες σύνοψης από καρτέλα Resource και εντολή Assign Resources Εικόνα 7.84: Προσθήκη στηλών 'Budgeted Cost' και 'Budgeted Work' στο Φύλλο Χρησιμοποίησης Πόρων (Task Usage) Εικόνα 7.85 : Προσθήκη στηλών Budget Cost και Budget Work στο Φύλλο Χρησιμοποίησης Πόρων (Resource Usage) Εικόνα 7.86: Πεδίο Units για τις μονάδες πόρων που θα χρησιμοποιηθούν εξαρτώμενοι ή μη από τη διάρκεια της δραστηριότητας Εικόνα 7.87: Μη δυνατότητα καταχώρησης κόστους στο Φύλλο Πόρων για τους πόρους κόστους Εικόνα 7.88: Καταχώρηση κόστους πόρων κόστους από εντολή Assign resources μέσω της καρτέλας Resource Εικόνα 7.89: Αποσύνδεση Δεξαμενής Πόρων με αρχείο έργου από καρτέλα Resource και εντολή Resource Pool Εικόνα 7.90: Ενεργοποίηση μακροεντολών στο Excel Εικόνα 7.91: Μεταφορά δραστηριοτήτων στη DSM Εικόνα 7.92: Ενημέρωση της DSM μετά τη μεταφορά των δραστηριοτήτων Εικόνα 7.93: Διαχωρισμός της DSM Εικόνα 7.94: Η νέα ακολουθία δραστηριοτήτων Εικόνα 7.95: Έργο 1 '100 KW' πριν το Partitioning Εικόνα 7.96: Η Partitioned DSM για το Έργο 1 '100 KW' με την προτεινόμενη ακολουθία 154 Εικόνα 7.97: Έργο 2 '60 MW' πριν το Partitioning Εικόνα 7.98: Η Partitioned DSM για το Έργο 2 '60 MW' με την προτεινόμενη ακολοθία Εικόνα 7.99: Έργο 3 '150 MW' πριν το Partitioning Εικόνα 7.100: Η Partitioned DSM για το Έργο 3 '150 MW' με την προτεινόμενη ακολουθία Εικόνα 7.101: Έργο 1 '100 KW' με τη νέα ακολουθία δραστηριοτήτων Εικόνα 7.102: Έργο 2 '60 MW' με τη νέα ακολουθία δραστηριοτήτων Εικόνα 7.103: Έργο 3 '150 MW' με τη νέα ακολουθία δραστηριοτήτων Εικόνα 7.104: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 1 '100 KW' Εικόνα 7.105: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 2 '60 MW Εικόνα 7.106: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 3 '150 MW' Εικόνα 7.107: Υπερφορτισμένοι πόροι στο Φύλλο Απασχόλησης Πόρων (Resource Usage) Εικόνα 7.108: Προβολή υπερφορτισμένων πόρων στο Ιστόγραμμα Απασχόλησης Πόρων (Resource Graph) Εικόνα 7.109: Αλλαγή προτεραιότητας έργου, ανάλογα με την επιθυμητή προτεραιότητα εξισορρόπησης στα έργα XIII

15 Εικόνα 7.110: Αλλαγή προτεραιότητας σε δραστηριότητα, ανάλογα με την επιθυμητή εξισορρόπηση πόρων στις δραστηριότητες Εικόνα 7.111: Εντολές της καρτέλας Resource Εικόνα 7.112: Κανόνες εξισορρόπησης από την εντολή Leveling Options της καρτέλας Resource Εικόνα 7.113: Επιλογές προτεραιότητας εξισορρόπησης Εικόνα 7.114: Εμφάνιση στήλης Leveling Gantt επικύρωσης αποτελεσμάτων της εξισορρόπησης Εικόνα 7.115: 1ο Σενάριο : Καμία επιλογή των κανόνων εξισορρόπησης Εικόνα 7.116: Μήνυμα αδυναμίας εξισορρόπησης πόρων στα άλλα δύο έργα Εικόνα 7.117: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 1 'Pr_1_100 KW' με την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου Εικόνα 7.118: Δυνατότητα επισκόπησης μετάθεσης δραστηριοτήτων σε μεταγενέστερες ημερομηνίες με προσθήκη της στήλης Leveling Delay στο Φύλλο Καταχώρησης Δραστηριοτήτων Εικόνα 7.119: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 1 'Pr_1_100_KW_DSM' με την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου Εικόνα 7.120: Μετάθεση δραστηριοτήτων από το MS Project χωρίς constraints Εικόνα 7.121: Επισκόπηση μετάθεσης δραστηριοτήτων χωρίς constraints στο Gantt Chart Εικόνα 7.122: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (χωρίς constraints) Εικόνα 7.123: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (με constraints) Εικόνα 7.124: Μετάθεση δραστηριοτήτων από το λογισμικό, χωρίς constraints Εικόνα 7.125: Επισκόπηση μετάθεσης δραστηριοτήτων, χωρίς constraints, από το λογισμικό στο Gantt Chart Εικόνα 7.126: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 2 'Pr_2_60_DSM' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (με constraints) Εικόνα 7.127: Μετάθεση δραστηριοτήτων από το MS Project 3ο Έργο '150 MW', χωρίς constraints Εικόνα 7.128: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (χωρίς constraints) Εικόνα 7.129: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (με constraints) Εικόνα 7.130: Μετάθεση δραστηριοτήτων από το λογισμικό χωρίς constraints Εικόνα 7.131: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμομγή του 1ου Σεναρίου (χωρίς constraints) Εικόνα 7.132: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (με constraints) Εικόνα 7.133: 2ο Σενάριο : Επιλογή Πρώτου (1ου) Κανόνα Εξισορρόπησης Εικόνα 7.134: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου Εικόνα 7.135: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW_DSM' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου Εικόνα 7.136: Επισκόπηση ημερομηνιών μετάθεσης δραστηριοτήτας Οργάνωση Εργοταξίου από το λογισμικό, χωρίς constraints XIV

16 Εικόνα 7.137: Επισκόπηση στο Gantt Chart μετάθεσηw δραστηριότητας Οργάνωση Εργοταξίου από το λογισμικό, χωρίς constraints Εικόνα 7.138: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου (χωρίς constraints) Εικόνα 7.139: Στατιστικά στοιχείου Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου (με constraints) Εικόνα 7.140: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW_DSM' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου (με constraints) Εικόνα 7.141: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου (με constraints) Εικόνα 7.142: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου (με constraints) Εικόνα 7.143: 3ο Σενάριο : Επιλογή 2ου Κανόνα Εξισορρόπησης Εικόνα 7.144: Διάσπαση κρίσιμης δραστηριότητας με εφαρμογή 3ου Σεναρίου στο Έργο 1 '100 KW' (before partitioning) Εικόνα 7.145: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 1 'Pr_1_100_KW' από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Εικόνα 7.146: Διάσπαση κρίσιμης δραστηριότητας 'Εγκατάσταση αλεξικέραυνου και γειώσεων με εφαρμογή 3ου Σεναρίου στο Έργο 1 '100 KW' (after partitioning) Εικόνα 7.147: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW_DSM' από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Εικόνα 7.148: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Εικόνα 7.149: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW_DSM' από τη εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Εικόνα 7.150: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_2_150_MW' από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Εικόνα 7.151: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Εικόνα 7.152: 4ο Σενάριο : Επιλογή 1ου και 2ου Κανόνα Εξισορρόπησης Εικόνα 7.153: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Εικόνα 7.154: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW_DSM' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Εικόνα 7.155: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Εικόνα 7.156: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW_DSM' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Εικόνα 7.157: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Εικόνα 7.158: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Εικόνα 7.159: 5ο Σενάριο : Επιλογή 1ου και 3ου Κανόνα Εξισορρόπησης Εικόνα 7.160: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Εικόνα 7.161: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW_DSM' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου XV

17 Εικόνα 7.162: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Εικόνα 7.163: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW_DSM' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Εικόνα 7.164: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Εικόνα 7.165: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Εικόνα 7.166: 6ο Σενάριο : Επιλογή του 3ου Κανόνα Εξισορρόπησης Εικόνα 7.167: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Εικόνα 7.168: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW_DSM' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Εικόνα 7.169: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Εικόνα 7.170: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW_DSM' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Εικόνα 7.171: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Εικόνα 7.172: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Εικόνα 7.173: Μήνυμα ειδοποίησης σύγκρουσης στο χρονοδιάγραμμα εξαιτίας των περιορισμών Εικόνα 7.174: Δυνατότητα εξισορρόπησης πόρων μέσω του Task Inspector Εικόνα 7.175: Καταχώρηση πόρων και κατηγοριοποίησή τους στην στήλη Group στη Δεξαμενή Πόρων Εικόνα 7.176: Επιλογή φίλτρου Group από εντολή Assign Rerources καρτέλα Resource για εύρεση συγκεκριμένης κατηγορίας πόρων Εικόνα 7.177: Εισαγωγή έργων στο Master Project μέσω της εντολής Subproject της καρτέλας Project Εικόνα 7.178: Επισκόπηση αρχείου Master Project μετά την εισαγωγή των έργων Εικόνα 7.179: Έλεγχος ενεργοποιημένης εντολής 'Link to project' από το παράθυρο πληροφοριών του κάθε έργου Εικόνα 7.180: Επιλογή Ημερολογίου του Master Project το κοινό Ημερολόγιο των έργων που εισήχθησαν και της Δεξαμενής Πόρων τους Εικόνα 7.181: Στατιστικά στοιχεία του Master Project Εικόνα 7.182: Ταυτόχρονη εισαγωγή πολλαπλών αρχείων έργων στο Master Project με πατημένο το κουμπί Ctrl και επιλέγοντας τα επιθυμητά έργα Εικόνα 7.183: Δυνατότητα δημιουργίας Master Project, όταν είναι ανοιχτά όλα τα αρχεία έργων, από την εντολή New Window της καρτέλας View Εικόνα 7.184: Ενεργοποίηση εντολής Read Only στην καρτέλα πληροφοριών του υποέργου, σε περίπτωση διαχείρισής τους από διαφορετικούς project managers Εικόνα Α 1: Σύνδεση στο Primavera P Εικόνα Α 2: Δημιουργία νέας βάσης δεδομένων ή δημιουργία από τις ήδη υπάρχουσες Εικόνα Α 3: Εμφάνιση Επιχειρησιακής Δομής (EPS) κατά την είσοδο στο λογισμικό Primavera XVI

18 Εικόνα Α 4: Περιβάλλον εργασίας του Primavera Εικόνα Α 5: Δυνατότητα αλλαγής παραθύρου εκκίνησης κατά την είσοδο στο λογισμικό. 234 Εικόνα Α 6: Επιλογές εμφάνισης Φύλλων Επεξεργασίας κατά την είσοδο στο λογισμικό Primavera Εικόνα Α 7: Επιλογή εμφάνισης όλων των έργων που ανήκουν στη Βάση Δεδομένων του λογισμικού Primavera ('Open Global Data') κατά την εκκίνηση του Primavera Εικόνα Α 8: Δυνατότητα αλλαγής γλώσσας χειρισμού του λογισμικού από καρτέλα Tools με εντολή Set Language Εικόνα Α 9: Προσαρμογή εμφανιζόμενων στηλών στη διάταξη προβολής Εικόνα Α 10: Επιλογή δεδομένων προβολής στις στήλες διάταξης Εικόνα Α 11: Επιλογή Hint Help από καρτέλα View για επεξήγηση στηλών Εικόνα Α 12: Μορφοποίηση του Timescale Εικόνα Α 13: Αποεπιλογή εμφάνισης της Εργασίας Σύνοψης (Summary Task) στο Gantt Chart Εικόνα Α 14: Αποθήκευση νέας διάταξης προς διάθεση στον τρέχοντα χρήστη Εικόνα Α 15: Activity Table Εικόνα Α 16: Activity Network Εικόνα Α 17: Resource Usage Spreadsheet (Φύλλο Χρήσης Πόρων) Εικόνα Α 18: Activity Usage Profile Εικόνα Α 19: Resource Usage Profile Εικόνα Α 20: Trace Logic Εικόνα Α 21: Αποεπιλογή 'Hide if empty' στο παράθυρο Group and Sort by της καρτέλας View Εικόνα Α 22: Παράθυρο επιλογής διαθέσιμων φίλτρων Εικόνα Α 23: Είσοδος στις προτιμήσεις του διαχειριστή από Admin Preferences της καρτέλας Admin Εικόνα Α 24: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού γενικών πληροφοριών Εικόνα Α 25: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού ορίων Εικόνα Α 26: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού κωδικών Εικόνα Α 27: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού χρονικών περιόδων Εικόνα Α 28: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού ρυθμίσεων που αναφέρονται στην Earned Value Εικόνα Α 29: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού των αναφορών Εικόνα Α 30: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού βασικών επιλογών Εικόνα Α 31: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού ποσοστών Εικόνα Α 32: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού τομέα των έργων Εικόνα Α 33: Μετάβαση στις Κατηγορίες Διαχειριστή (Admin Categories) από καρτέλα Admin και Admin Categories Εικόνα Α 34: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού Κατηγοριών Διαχειριστή (Admin Categories) Εικόνα Α 35: Δημιουργία νέων μονάδων μέτρησης υλικών πόρων Εικόνα Α 36: Είσοδος στις ρυθμίσεις για απλούς χρήστες Εικόνα Α 37: Καρτέλα Time Units Εικόνα Α 38: Καρτέλα Dates Εικόνα Α 39: Αλλαγή νομίσματος σε ευρώ Εικόνα Α 40: Καρτέλα Assistance Εικόνα Α 41: Καρτέλα Resource Analysis Εικόνα Α 42: Καρτέλα Startup Filters XVII

19 Εικόνα Α 43: Καρτέλα Calculations Εικόνα Α 44: Δημιουργία εναλλακτικών σεναρίων έργων με επιλογή Create Reflections Εικόνα Α 45: Διάγραμμα ιεραρχίας μεταξύ OBS EPS PROJECTS WBS Εικόνα Α 46: Πρόσθεση κόμβων PROJECTS 2016 και PHOTOVOLTAIC Εικόνα Α 47: Εμφάνιση στοιχείου E&C στην Οργανωτική Δομή ως Υπευθύνου για τα εξεταζόμενα έργα Εικόνα Α 48: Πλαίσιο διαλόγου ημερολογιών Εικόνα Α 49: α) Επιλογή προτύπου Ημερολογίου, β) Δημιουργία Ημερολογίων Εικόνα Α 50: Τροποποίηση υπάρχοντος ημερολογίου και ορισμός του ως προεπιλεγμένο. 262 Εικόνα Α 51: Ορισμός εργάσιμων και μη εργάσιμων ημερών Εικόνα Α 52: Αλλαγή προεπιλεγμένων εργάσιμων ημερών Εικόνα Α 53: Καθορισμός ωραρίου και εργάσιμων ημερών έτους Εικόνα Α 54: Προσθήκη νέου έργου στον κόμβο PHOTOVOLTAIC της EPS Εικόνα Α 55: Βήματα δημιουργίας νέου έργου με τη βοήθεια του New Project Wizard Εικόνα Α 56: Δυνατότητα προβολής λεπτομερειών έργων Εικόνα Α 57: Καρτέλες λεπτομερειών έργων Project Details Εικόνα Α 58: Καρτέλα General Project Details Εικόνα Α 59: Καρτέλα Notebook Project Details Εικόνα Α 60: Καρτέλα Budget Log Project Details XVIII

20 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1-1: Λογισμικά διαχείρισης έργων Πίνακας 4-1: Inputs in Rows και Inputs in Columns Πίνακας 4-2: Κατηγορίες DSM ανάλογα με τον τύπο συστήματος που μοντελοποιούν Πίνακας 4-3: Παραδοσιακή ταξινόμηση DSM Πίνακας 4-4: Στοιχεία της DSM και οι αλληλεπιδράσεις ανά κατηγορία Πίνακας 5-1: Συγκριτικός πίνακας φωτοβολταϊκών τεχνολογιών Πίνακας 5-2: Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα αντιστροφέων με μετασχηματιστή και χωρίς μετασχηματιστή Πίνακας 7-1: Αργίες που ορίστηκαν για τις ανάγκες μελέτης της περίπτωσής μας Πίνακας 7-2: Ημερομηνίες έναρξης των έργων Πίνακας 7-3: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών στοιχείων για τα τρία έργα Πίνακας 7-4: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών στοιχείων για τα 3 έργα με τις νέες ακολουθίες δραστηριοτήτων Πίνακας 7-5: Υπερφορτισμένοι πόροι που προέκυψαν Πίνακας 7-6: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων του 1ου Έργου, με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου Πίνακας 7-7: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων του 2ου έργου '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου Πίνακας 7-8: Συγκεντρωτικός πίνακας αποτελεσμάτων για το Έργο 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου Πίνακας 7-9: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων για το Έργο 1, με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου Πίνακας 7-10: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 2 '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου Πίνακας 7-11: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου Πίνακας 7-12: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 1 '100 KW', με την αρχική και τροποποιημένη αλληλουχία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Πίνακας 7-13: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 2 '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη αλληλουχία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Πίνακας 7-14: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Πίνακας 7-15: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 1 '100 KW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου XIX

21 Πίνακας 7-16: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 2 '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Πίνακας 7-17: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Πίνακας 7-18: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 1 '100 KW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Πίνακας 7-19: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 2 '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Πίνακας 7-20: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Πίνακας 7-21: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 1 '100 KW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Πίνακας 7-22: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 2 '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Πίνακας 7-23: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Πίνακας 7-24: Τελικό καλύτερο σενάριο για κάθε έργο σύμφωνα με την κρίση του project manager Πίνακας 7-25: Πίνακας στατιστικών στοιχείων για το Master Project Πίνακας 8-1: Συγκριτικός πίνακας αποτελεσμάτων εξισορρόπησης πόρων στα τρία έργα Πίνακας 8-2: Συγκριτικός πίνακας αποτελεσμάτων εξισορρόπησης πόρων στα τρία έργα σε σχέση με τη συνολική διάρκεια ολοκλήρωσης του έργου Πίνακας 8-3: Συγκριτικός πίνακας αποτελεσμάτων εξισορρόπησης πόρων στα τρία έργα σε σχέση με το κόστος ολοκλήρωσης του έργου Πίνακας 8-4: Συγκριτικός πίνακας αποτελεσμάτων εξισορρόπησης πόρων στα τρία έργα σε σχέση με τις εργατοώρες που χρειάστηκαν για την ολοκλήρωση του έργου Πίνακας 8-5: Συγκριτικός πίνακας αποτελεσμάτων εξισορρόπησης πόρων στα τρία έργα σε σχέση με τις δραστηριότητες στις οποίες η εξισορρόπηση επετεύχθη Πίνακας 8-6: Συγκεντρωτικός πίνακας επικρατέστερης μεθοδολογίας με βάση την εξισορρόπηση πόρων στα τρία έργα σε σχέση με τα παραπάνω κριτήρια Πίνακας 8-7: Πίνακας Αριθμητικών τιμών των μεταβλητών στα τρία έργα με τα σενάρια εξισορρόπησης Πίνακας Α 1: Ημερολόγιο Calendar Πίνακας Α 2: Ημερολόγιο Calendar Πίνακας Γ 1: ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW Πίνακας Γ 2: ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW XX

22 Πίνακας Γ 3: ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW Πίνακας Γ 4 : Δεξαμενή Πόρων Ανθρώπινοι Πόροι Πίνακας Γ 5: Δεξαμενή Πόρων Εξοπλισμός Πίνακας Γ 6: Δεξαμενή Πόρων Υλικοί Πόροι ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Διάγραμμα 6.1: Διάγραμμα Ροής (Flow Chart) της μεθοδολογίας XXI

23 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η Διοίκηση και Διαχείριση Έργων (Project Management) αναπτύχθηκε σαν ξεχωριστό γνωστικό πεδίο από την εφαρμογή των αρχών της διοίκησης αλλά και της επιχειρησιακής έρευνας σε διάφορους τομείς εφαρμογής, όπως αυτών των κατασκευών και της μηχανολογίας. Προϋπόθεση ενός επιτυχημένου Διαχειριστή Έργου (Project Manager) αποτελεί ο συνδυασμός γνώσεων κατάλληλων εργαλείων και τεχνικών, με την ορθή χρήση και εφαρμογή τους σε κάθε είδους έργο, ώστε να εξασφαλίζεται η ικανοποίηση των αναγκών των πελατών. Σε πραγματικές συνθήκες η διαχείριση ενός έργου υλοποιείται στις περισσότερες των περιπτώσεων παράλληλα με την διαχείριση πολλαπλών έργων, με περιορισμένη και προκαθορισμένη διαθεσιμότητα πόρων. Το πρόβλημα αυτό, γνωστό και ως Πρόβλημα Χρονοπρογραμματισμού Πολλαπλών Έργων με Περιορισμούς Πόρων (Resource Constrained Multi Project Scheduling Problem RCMPSP) έχει απασχολήσει σημαντικά πλήθος ερευνητών, που εστιάζουν τις προσπάθειές τους στην επίλυσή του, ενώ πλήθος προσεγγίσεων, μεθόδων και τεχνικών έχουν αναπτυχθεί από τα μέσα του 1970 έως και σήμερα. Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως αντικείμενο την διατύπωση μιας μεθοδολογίας επίλυσης του παραπάνω προβλήματος με τη χρήση των λογισμικών Project DSM και MS Project σε πολλαπλά έργα με περιορισμούς πόρων. Περιγράφεται η μεθοδολογία της DSM και διερευνώνται τα χαρακτηριστικά της και οι δυνατότητες χρήσης της στη διαχείριση πολλαπλών έργων με περιορισμούς πόρων. Η μεθοδολογία εφαρμόζεται σε ένα σύνολο τριών έργων, με ικανό πλήθος δραστηριοτήτων και κοινή δεξαμενή πόρων με τα λογισμικά Microsoft Project και Program_DSMV2.1. Η εργασία περιγράφει τις δυνατότητες και αδυναμίες ενσωμάτωσης και χρήσης των Μητρώων Σχεδιασμού Δομής στον αποτελεσματικό σχεδιασμό χρονοδιαγραμμάτων πολλαπλών έργων με περιορισμούς πόρων. Λέξεις-Κλειδιά: Διαχείριση έργων, Χρονοπρογραμματισμός πολλαπλών έργων με περιορισμούς πόρων, RCMPSP, Πίνακας Σχεδιασμού Δομής, Design Structure Matrix, DSM, MS Project XXII

24 ABSTRACT Project management was developed as an individual faculty, separate from management principles implementation and entrepreneurial research. It's application fields vary from construction to engineering. The proper combination of specialized knowledge, tools and practices in conjunction with their assiduous employment and implementation in any kind of project so as to secure customer satisfaction are deemed as prerequisites for a successful Project Manager. Under real circumstances, project management is effecuated, in most cases, in tandem with the management of a handful of projects, with limited as well as predefined resource allocation. This problem, known as Resource-constrained Multi-project scheduling problem (RCMPSP) has been occupying a host of researchers, who have commited their effort upon its solution, while a multitude of approaches, methods and techniques have been developed since The ulterior motive of the current thesis is to formulate a settlemennt methodology of the RCMPSPS problem by employing ProjectDSM and MSProject software packages. The DSM methodology is described while it's features along with the capacity of it's use in multiproject managemet with constained recources are being investigated. The leg-work is being implelented in a sum of 3 projects with an adequate amount of activities and a common recourse pool by using softare packages Microsoft Project and Program_DSMV2.1. The current dissertation describes both the potential as well as the shortcomings of integrating and using Structure-Design records during the course of effective designing of multi-project scheduling under constrained resources. Keywords: Project Management, Resource-Constrained Multi-Project Scheduling, RCMPSP, Design Structure Table, Design Structure Matrix, DSM, MS Project XXIII

25 Κεφάλαιο 1 : ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ 1.1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Μέχρι το 1900, τα έργα των πολιτικών μηχανικών διαχειρίζονταν αρχιτέκτονες, μηχανικοί και οι ίδιοι οι οικοδόμοι. Ήταν το 1950, όταν οι οργανισμοί άρχιζαν να εφαρμόζουν συστηματικά εργαλεία και τεχνικές διαχείρισης έργων σε σύνθετα έργα μηχανικής. Σαν επιστημονικός κλάδος, η Διαχείριση Έργων (Project Management) αναπτύχθηκε από διάφορους τομείς εφαρμογής, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστικών έργων και της μηχανικής. Δύο προπάτορες της Διαχείρισης Έργων θεωρούναι ο Henry Gantt και ο Henry Fayol. Ο Gantt, Αμερικανός μηχανικός και κοινωνικός επιστήμονας, καλείται πατέρας των τεχνικών προγραμματισμού και ελέγχου. Το Διάγραμμα Gantt, που πήρε το όνομα από τον ίδιο, δημιουργήθηκε το 1958, για να αντικαταστήσει τα bar charts που χρησιμοποιούνταν μέχρι τότε και αποτελεί εργαλείο διαχείρισης έργων. Είναι ουσιαστικά ένα ραβδόγραμμα, που παρουσιάζει τις δραστηριότητες του εκάστοτε έργου, την διαδοχή και την χρονική αλληλουχία τους. Ο Fayol, Γάλλος μηχανικός μεταλλείων και διευθυντής ορυχείων, δημιούργησε τις πέντε βασικές λειτουργίες διαχείρισης (Planning Organizing Commanding Coordinating Controlling), οι οποίες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο των γνώσεων, που σχετίζονται με την διαχείριση του έργου και του προγράμματος. Αναλυτικά: Planning (Σχεδιασμός): Η διοίκηση (management) πρέπει να σχεδιάζει και να προγραμματίζει κάθε μέρος των βιομηχανικών διεργασιών. Organizing (Οργάνωση): Εκτός από το σχεδιασμό διαδικασίας της κατασκευής, η διοίκηση πρέπει να επιβεβαιώνει ότι οι αναγκαίοι πόροι θα βρίσκονται στην παραγωγή την κατάλληλη στιγμή. Commanding (Διοίκηση): Η διοίκηση πρέπει να ενθαρρύνει και να καθοδηγεί την εργασία του προσωπικού. Coordinating (Συντονισμός): Η διοίκηση πρέπει να επιβεβαιώνει ότι υπάρχει συνεργασία μεταξύ του προσωπικού. Controlling (Έλεγχος): Η τελική αρμοδιότητα διοίκησης, σύμφωνα με τον Fayol, αφορά την αξιολόγηση και διασφάλιση από τον διοικητή (manager), ότι το προσωπικό ακολουθεί τις εντολές της διοίκησης. Και οι δύο, Gantt και Fayol, ήταν μελετητές των θεωριών της Επιστημονικής Διαχείρισης (Scientific Management ή Taylorism) του Frederick Winslow Taylor, Αμερικανού 1

26 μηχανολόγου μηχανικού. Το έργο του Taylor είναι ο πρόδρομος των σύγχρονων εργαλείων διαχείρισης έργων, συμπεριλαβανομένων της αναλυτικής δομής εργασιών (Work Breakdown Structure WBS) και της κατανομής των πόρων (Resource Allocation). Ο Gantt με τον Taylor έθεσαν τις θεμέλιες αρχές της διαχείρισης έργων. Εικόνα 1.1: Henry Fayol Εικόνα 1.2: Frederick Taylor Εικόνα 1.3: Henry Gantt Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, τη δεκαετία του 1950 αναπτύχθηκαν οι σύγχρονες αρχές της διαχείρισης έργων, θέτοντας την διαχείριση έργων ως διακριτό γνωστικό αντικείμενο και ως επάγγελμα. Εκείνη την εποχή, αναπτύχθηκαν δύο βασικά μαθηματικά μοντέλα χρονοπρογραμματισμού δραστηριοτήτων, οι μέθοδοι CPM (Critical Path Method) και PERT (Program Evaluation and Review Technique), οι οποίες αποτέλεσαν σταθμό στη διαχείριση έργων. Η CPM, γνωστή και ως Μέθοδος Κρίσιμης Διαδρομής, αναπτύχθηκε από τις εταιρείες Du Pont Corporation και Remington Rand Corporation για την ανάπτυξη μιας σύνθετης διαδικασίας χρονοπρογραμματισμού του κλεισίματος εργοστασίων επεξεργασίας χημικών ουσιών για σκοπούς συντήρησης. Η μέθοδος PERT αναπτύχθηκε από τους Booz, Allen και Hamilton σε συνεργασία με το Ναυτικό των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής το 1958, ως εργαλείο για τον συντονισμό των δραστηριοτήτων των και πλέον αναδόχων, που συμμετείχαν στο έργο για την ανάπτυξη των πυραυλικών συστημάτων Polaris. Η διάδοση και αποδοχή των μεθόδων αυτών έγινε με ταχύτατο τρόπο, ώστε σήμερα να αποτελούν βασικές μέθοδοι για τη διαχείριση έργων. [22] 1.2 Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ ΩΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Το 1967 στην Ευρώπη ιδρύθηκε η Internet, που αργότερα μετονομάστηκε σε IPMA (International Project Management Association, Διεθνής Ένωση Διαχείρισης Έργου), λόγω του ότι ο αρχικός όρος χρησιμοποιείται πλέον με διαφορετική σημασία και αναφέρεται στο Διαδίκτυο. Στόχος της εταιρείας, ήταν να δώσει τη δυνατότητα στους Ευρωπαίους διευθυντές 2

27 έργων, να ανταλλάξουν πληροφορίες και εμπειρίες. Σήμερα λειτουργεί ως οργάνωση-ομπρέλα, υπό την αιγίδα της οποίας τελούν οι ενώσεις διαχείρισης έργων διαφόρων χωρών. Η αντίστοιχη οργάνωση των Ηνωμένων Πολιτειών ονομάζεται PMI (Project Management Isnstitute, Ινστιτούτο Διαχείρισης Έργου) και ιδρύθηκε ως εταιρεία από πέντε εθελοντές το Αρχικός σκοπός της, ήταν να εξυπηρετήσει την Αμερικανική αγορά, αλλά σήμερα έχει παραρτήματα σε πολλές περιοχές του κόσμου. Το 1983, το PMI άρχισε να χορηγεί, μέσω της διαδικασίας των εξετάσεων, πιστοποιήσεις προσόντων σε διευθυντές έργου, οι οποίοι φέρουν, πλέον, τον τίτλο PMP (Project Management Professional, Επαγγελματίες Διαχείρισης Έργου). Η ενέργεια αυτή σηματοδότησε την επικύρωση του επαγγέλματος της διαχείρισης έργου, και σύντομα τη μιμήθηκαν και άλλες ενώσεις διαχείρισης έργων, οι οποίες εδραίωσαν τα δικά τους προγράμματα πιστοποίησης. Πρέπει να τονιστεί, ότι ο όρος professional (επαγγελματίας) στην αμερικανική ορολογία αντιστοιχεί στον αγγλικό όρο skilled person (έμπειρο άτομο). Το 1986, το PMI δημοσίευσε το πρώτο εγχειρίδιο, που αναφερόταν στον κορμό των γνώσεων για τη διαχείριση έργων (PMBOK, Project Management Body of Knowledge). Η δημοσίευση του PMBOK αποτελούσε μέρος της προσπάθειας του Ινστιτούτου να παρουσιάσει τη διαχείριση έργου ως μία πολύ καλά οργανωμένη, επιστημονική γνωστική περιοχή και όχι ως μία συλλογή εργαλείων και τεχνικών. [22], [25] Εικόνα 1.4: IPMA Εικόνα 1.5: PMI 1.3 ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΩΝ Έργο Τεχνικό Έργο Η εργασία (work), η οποία παράγεται από έναν οικονομικό οργανισμό (organization) είναι αποτέλεσμα λειτουργιών (operations) και έργων (projects). Έργο (Project) είναι η συνολική διαδικασία που απαιτείται για την παραγωγή ενός νέου προϊόντος, συστήματος ή άλλων συγκεκριμένων αποτελεσμάτων, ενώ Λειτουργία είναι μια χρονικά συνεχής και επαναλαμβανόμενη προσπάθεια. [22] 3

28 Η πρώτη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε στη διαχείριση έργων, είναι να εξασφαλίσουμε, ότι το έργο εκτελείται και παραδίδεται, λαμβάνοντας υπόψη καθορισμένους περιορισμούς. Έτσι, μπορούμε να ορίσουμε το έργο καλύτερα ως εξής: Έργο είναι ένα εγχείρημα κατά το οποίο, ανθρώπινοι πόροι, μηχανές, οικονομικοί πόροι και πρώτες ύλες οργανώνονται κατά καινοφανή τρόπο, με στόχο την ανάληψη συγκεκριμένου αντικειμένου εργασιών, που έχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές και υπόκεινται σε δεδομένους κοστολογικούς και χρονικούς περιορισμούς, ώστε να παραχθεί μια επωφελής μεταβολή, η οποία ορίζεται μέσω ποσοτικών και ποιοτικών στόχων. [23] Δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε και στον ορισμό των τεχνικών έργων, όπου σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, ορίζονται ως εξης: Ορισμός 1: «Τεχνικό έργο είναι κάθε οικοδομική ή άλλη κατασκευή ορισμένης χρονικής διάρκειας, όπως ανέγερση, προσθήκη, επισκευή, καθαίρεση και ηλεκτρομηχανολογική εγκατάσταση» (Άρθρο 2, παρ.1 του Νόμου 1396/1983 (ΦΕΚ 126/Α/ )). Ορισμός 2: «Ως Τεχνικό Έργο νοείται το αποτέλεσμα ενός συνόλου οικοδομικών εργασιών ή εργασιών πολιτικού μηχανικού, που προορίζεται να πληροί αυτό καθεαυτό μία οικονομική ή τεχνική λειτουργία. Πιο συγκεκριμένα, ως τεχνικό έργο νοείται κάθε κατασκευή δομική και ηλεκτρομηχανολογική ή άλλης φύσεως κατασκευή, που συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο με το έδαφος, ήτοι κάθε ανέγερση και συναρμολόγηση νέου. Επίσης, τεχνικό έργο θεωρείται κάθε επέκταση, ανακαίνιση, επισκευή, διαρρύθμιση, συντήρηση και λειτουργία υφισταμένου ή νέου έργου, καθώς και κάθε άλλη εργασία τεχνικής ή ερευνητικής φύσεως και κάθε συναφής δραστηριότητα, που απαιτεί τεχνική γνώση, μελέτη και επέμβαση» (Άρθρο 2, παρ.1 της Υ.Α / 1040 (ΦΕΚ 1171/ Β/ )) Βασικά χαρακτηριστικά ενός έργου Οι διαφορές μεταξύ των έργων τεχνικών ή μη μπορεί να είναι τεράστιες και να αφορούν διαφορετικούς τομείς, αλλά όλα παρουσιάζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, όπως αναλύονται παρακάτω. Ένας στόχος ή σκοπός: Το προϊόν-αποτέλεσμα που παίρνουμε από το συγκεκριμένο έργο, το οποίο μπορεί να καθοριστεί σε όρους κόστους, ποιότητας και χρόνου, συνοψίζοντας τις επιμέρους δραστηριότητες του έργου. Μοναδικότητα: Σε κάθε περίπτωση κάθε έργο είναι μοναδικό και δεν αποτελεί μια επαναλαμβανόμενη δραστηριότητα. Ακόμα και τα έργα που "μοιάζουν" μεταξύ τους, στην πραγματικότητα διαφέρουν στις λεπτομέρειές τους, εξαιτίας του διαφορετικού περιβάλλοντος εκτέλεσης. Πολυπλοκότητα: Κυρίως, όσον αφορά, στις σχέσεις μεταξύ των επιμέρους δραστηριοτήτων του έργου, μπορεί να παρουσιάζουν μεγάλη δυσκολία. 4

29 Περιορισμοί: Κάθε έργο υπόκειται σε περιορισμούς διαφόρων ειδών (χρόνου, κόστους, ποιότητας, απόδοσης κτλ.) και προδιαγραφές ποιότητας. Κατανάλωση πόρων: Κάθε έργο απαιτεί την κατανάλωση πόρων (ανθρώπους, μηχανήματα, εξοπλισμό κτλ.), οι οποίοι είναι περιορισμένοι. Προσωρινός χαρακτήρας: Ένα έργο έχει μια συγκεκριμένη διάρκεια με καθορισμένη αρχή και τέλος. Το τέλος μπορεί να επέλθει, είτε όταν οι λόγοι έναρξης του έργου έχουν επιτευχθεί, είτε όταν είναι προφανές ότι δεν υπάρχει πλέον ανάγκη ολοκλήρωσής του, είτε σε περίπτωση αδυναμίας ολοκλήρωσής του. Ο όρος προσωρινό δε σημαίνει απαραίτητα και σύντομο. Ένα έργο (όπως π.χ. η κατασκευή μιας γέφυρας) μπορεί να διαρκέσει ακόμα και πολλά χρόνια. Η έννοια του προσωρινού αναφέρεται, κυρίως, στις συγκεκριμένες συγκυρίες που επιτρέπουν να ολοκληρωθεί το έργο και να αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, αλλά και στο γεγονός ότι η ομάδα του έργου που έχει οριστεί, διαλύεται μετά το πέρας του και ίσως παίρνει άλλη μορφή για το επόμενο έργο. Μια προοδευτική διαδικασία: Ένα έργο αναπτύσσεται βήμα προς βήμα, με σκοπό την διόρθωση των αστοχιών και τη δυνατότητα λήψης νέων δεδομένων και αναθεωρήσεων. Με αυτόν τον τρόπο, καθίσταται η ολοκληρωμένη περιγραφή των βημάτων του έργου, που γίνεται σταδιακά και με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Εμπλεκόμενοι στο έργο: Σε ένα έργο εκτός από την ομάδα που εμπλέκεται άμεσα στην ολοκλήρωσή του, διακρίνονται και οι εξής πλευρές: Ο εντολοδόχος ή ο πελάτης: Είναι στην ουσία η εταιρεία ή ο οργανισμός που αναθέτει το έργο στην ομάδα που θα το εκτελέσει. Αυτός είναι και ο τελικός αποδέκτης, που θα δεχτεί ή θα απορρίψει τα αποτελέσματα του. Ελεγκτικός μηχανισμός χρηματοδότης: Σε περίπτωση που κάποιος χρηματοδοτεί ένα έργο, τότε θα περιλαμβάνει και κάποιον ελεγκτικό μηχανισμό, ο οποίος εποπτεύει τη σωστή εκτέλεσή του και την απορρόφηση των κονδυλίων με βάση τα συμφωνηθέντα. Εταιρεία ή οργανισμός εκτέλεσης: Είναι η διοίκηση που θα αποφασίσει σε ποιά ομάδα θα ανατεθεί το έργο και θα παρακολουθεί την υλοποίηση, καθώς είναι αυτή που έχει την τελική ευθύνη. Ομάδα έργου: Αποτελεί την απαραίτητη ομάδα ανθρώπων, οι οποίοι έχουν κληθεί να αναλάβουν συγκεκριμένες αρμοδιότητες στο έργο και οι οποίοι εποπτεύονται από τον υπεύθυνο του έργου. Ο υπεύθυνος του έργου αναλαμβάνει να βοηθήσει την ομάδα, να επιτύχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με το μικρότερο κόστος και στο λιγότερο δυνατό χρόνο Κύκλος Ζωής του Έργου Κάθε έργο χωρίζεται σε διαφορετικές Φάσεις (Phases), Διαδικασίες (Activities), ή ακόμα και υποδιαδικασίες προκειμένου να γίνει πιο εύκολη η υλοποίησή του. 5

30 Το σύνολο των φάσεων ενός έργου, που το καθορίζουν πλήρως από την αρχή μέχρι το τέλος του, ονομάζεται Κύκλος Ζωής του έργου (Project Life Cycle). Η διάρκεια των φάσεων αυτών ποικίλλει, ανάλογα με το έργο. [28] Σύμφωνα με το PMBOK: «...καθώς το κάθε έργο είναι μοναδικό και ενέχει κάποιο βαθμό κινδύνου, οι εταιρείες που αναλαμβάνουν την εκτέλεση έργων, συνήθως το υποδιαιρούν σε φάσεις, για να υπάρχει καλύτερος διοικητικός έλεγχος. Συλλογικά, όλες μαζί οι φάσεις αυτές συνιστούν τον Κύκλο Ζωής του έργου». Εικόνα 1.6: Κύκλος ζωής έργου ( GR/HTML/index.html?1_3_project_lifecycle.htm) Φάση 1: Φάση αρχικής σύλληψης και εκκίνησης: Διαπιστώνεται η ανάγκη ή η ευκαιρία Σκοπιμότητα έργου Αξιολόγηση σκοπιμότητας Αποδοχή = επόμενη φάση Φάση 2: Φάση σχεδιασμού και ανάπτυξης: Αποτελέσματα μελέτης σκοπιμότητας: Χρησιμοποιούνται ως οδηγός για σχεδιασμό και ανάπτυξη λεπτομερών προγραμμάτων και σχεδίων, βάσει των οποίων θα κατασκευαστεί το έργο Αναλυτικότερα: - Χρονοδιάγραμμα δραστηριοτήτων 6

31 - Σχέδιο διαχείρισης πόρων - Πρόγραμμα κόστους - Σχέδιο διαχείρισης κινδύνων - Σχέδιο ποιότητας - Σχέδιο διαχείρισης ζητημάτων - Σχέδιο διαχείρισης αλλαγών - Σχέδιο αποδοχής παραδοτέων - Σχέδιο επικοινωνίας - Δείκτες απόδοσης Φάση 3: Φάση υλοποίησης ή κατασκευής και λειτουργίας και έλεγχο του έργου: Υλοποίηση βάσει του αρχικού πλάνου, που αναπτύχθηκε στην προηγούμενη φάση και επιβεβαίωση υλοποίησης σύμφωνα με το σχέδιο Φάση 4: Φάση παράδοσης: Θεώρηση περάτωσης Κάθε φάση χαρακτηρίζεται από την ολοκλήρωση κάποιων επιμέρους στόχων, η οποία καταλήγει σε σχέδια, πρότυπα, προδιαγραφές, ενδιάμεσα προϊόντα ή υπηρεσίες, συμπεράσματα, τα οποία καλούνται Παραδοτέα (Deliverables) και τα οποία αποτελούν μέρος της διαδικασίας, με την οποία διασφαλίζεται ότι υπάρχει απόλυτος καθορισμός του έργου. Τα παραδοτέα αποτελούν σημεία ελέγχου μεταξύ των εμπλεκομένων στο έργο, που δίνει τη δυνατότητα να διαπιστωθεί αν το έργο εξελίσσεται σύμφωνα με τις κοινές επιδιώξεις. Εκτός από τον κύκλο ζωής του έργου, οι υπόλοιπες ειδικές τεχνικές διαχείρισης έργου, οι οποίες αποτελούν μέρος της ενοποιητικής διαδικασίας διοίκησης έργου είναι: Δομική ανάλυση έργου (WBS, work breakdown structure) Μέθοδος κρίσιμης διαδρομής (CPM, criticalpathmethod) Εξομάλυνση της κατανομής πόρων (Resourcesmoothing) Πιστοποιημένη αξία (Earned value) Έλεγχος στοιχειοθέτησης (Configuration control) [1] Τρίγωνο διαχείρισης έργων Κάθε έργο πρέπει να εκτελεστεί και να παραδοθεί κάτω από συγκεκριμένους περιορισμούς. Παραδοσιακά, οι περιορισμοί αυτοί είναι: το αντικείμενο του έργου (project scope), ο χρόνος (time) που απαιτείται για την εκτέλεση του έργου και το κόστος (cost) εκτέλεσης του έργου. Η τριάδα αυτή των περιορισμών συχνά αναφέρεται, επίσης, ως τρίγωνο 7

32 διαχείρισης του έργου, όπου κάθε πλευρά αντιπροσωπεύει έναν περιορισμό και είναι αδύνατον να μεταβληθεί κάποια, χωρίς να επηρεάσει τις άλλες. Περαιτέρω ανάλυση διαχωρίζει την απόδοση και την ποιότητα από το αντικείμενο, μετατρέποντας την ποιότητα σε τέταρτο περιορισμό. Συνήθως, αυτοί οι περιορισμοί δρουν ανταγωνιστικά μεταξύ τους. Αύξηση του αντικειμένου, συνεπάγεται αύξηση του χρόνου και του κόστους. Σφιχτό χρονοδιάγραμμα επιφέρει αύξηση του κόστους και μείωση του αντικειμένου. Ακόμη, χαμηλός προϋπολογισμός σημαίνει αύξηση του χρόνου και συρρίκνωση του αντικειμένου. Εικόνα 1.7: Τρίγωνο διαχείρισης έργων ( Αντικείμενο (Scope): Αρχικός καθορισμός γενικής στρατηγικής επιλογής Χρονοδιάγραμμα (Schedule): Η τήρηση των χρονικών δεσμεύσεων Κόστος (Cost): Η τήρηση του προϋπολογισμού του έργου Ποιότητα (Quality): Η τήρηση των ποιοτικών προδιαγραφών του έργου [6] Παράγοντες που οδηγούν στην επιτυχία ενός έργου Οι παράγοντες που οδηγούν στην επιτυχία ενός έργου είναι: Ο καθορισμός και η σαφής κατανόηση των στόχων του έργου Η υποστήριξη και δέσμευση της ανώτερης διοίκησης Ο αναλυτικός προγραμματισμός του έργου Η συνεχής διαβούλευση με τον πελάτη 8

33 Η αποτελεσματική επικοινωνία, η συνεργασία και οι αρμονικές σχέσεις μεταξύ των μελών της ομάδας Τα κατάλληλα τεχνικά μέσα Ο διαρκής έλεγχος του έργου [6], [23] Διοίκηση Διαχείριση Έργων Η Διοίκηση έργων (Project Management) είναι τόσο παλιά, όσο και η ιστορία της ανθρωπότητας. Για πολλούς το Project Management είναι «The science of getting things done» η επιστήμη για το πώς να κάνουμε πράγματα. Οι περισσότερες από τις τεχνικές και πρακτικές του Project Management ξεκίνησαν από τον στρατό, στην προσπάθειά του να φέρει εις πέρας projects (έργα), τα οποία δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν με τις συνηθισμένες οργανωτικές και διοικητικές πρακτικές των επιχειρήσεων. Όσο προχωράμε στον 21 ο αιώνα, η Διαχείριση έργων εξελίσσεται σε έναν από τους κρισιμότερους συντελεστές στην επιτυχή και ποιoτική διεκπεραίωση των δραστηριοτήτων ενός οργανισμού, καθώς τους επιτρέπει να εστιάσουν σε στόχους βασισμένους στη διαχείριση πόρων, χρόνου και κόστους. Υπάρχει μία πληθώρα για τον ορισμό της διαχείρισης έργου. Ανεξάρτητα από την διατύπωσή τους, στηρίζονται σε μία κοινή βάση, τον τρόπο διαχείρισης των δραστηριοτήτων για την επιτυχή ολοκλήρωση ενός έργου ως προς το αντικείμενο, το χρόνο, τα χρήματα και τους διαθέσιμους πόρους. Επομένως, ένας ορισμός σε αυτό το πλαίσιο δίνεται παρακάτω. Σύμφωνα με το PMI, ο επίσημος ορισμός της Διοίκησης Έργων είναι: «Διοίκηση Έργων είναι η εφαρμογή των γνώσεων, των ικανοτήτων, των εργαλείων και των τεχνικών στις δραστηριότητες ενός έργου με τέτοιο τρόπο, ώστε να ικανοποιηθούν ή και να ξεπεραστούν οι απαιτήσεις του έργου. Για την ικανοποίηση των απαιτήσεων είναι απαραίτητη η διασαφήνιση των στόχων, η συνεχής παρακολούθηση του έργου και ο έλεγχος εξισσορόπησης της ποιότητας, του σκοπού, του χρόνου και του κόστους.» [1] Εικόνα 1.8: Σκίτσο αναπαράστασης κακής διαχείρισης 9

34 Εικόνα 1.9: Η διεργασία διαχείρισης έργου Βασικές λειτουργίες της διοίκησης ενός έργου είναι [24]: Σχεδιασμός (Project Initiation, Project Planning) Διαχείριση έργων Προγραμματισμός (Project Scheduling) Έλεγχος (Project Control) Σχεδιασμός έργων: Ενέργειες για τον καθορισμό των δραστηριοτήτων, των ομάδων που θα τις υλοποιήσουν και τη σειρά προτεραιότητας της υλοποίησης. Προγραμματισμός έργων: Λεπτομερειακό πλάνο εργασίας (makespan), που καλείται πρόγραμμα, για την υλοποίηση ενός έργου. Το πρόγραμμα είναι ένας ταξινομημένος κατάλογος δραστηριοτήτων, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται ο στόχος, λαμβάνοντας υπόψιν τα κριτήρια και τους περιορισμούς που έχουν οριστεί, κατά τη φάση σχεδιασμού. Στόχος του προγραμματισμού, είναι ο ορισμός του χρονοδιαγράμματος, ώστε ένα έργο να ολοκληρωθεί έγκαιρα, με βάση τις απαιτούμενες προδιαγραφές ποιότητας κτλ. Έλεγχος έργων: Αφορά την εφαρμογή του προγραμματισμού, κατά τη φάση υλοποίησης του έργου. Πρόκειται για παρακολούθηση και έλεγχο των εργασιών, κατά τη διαδικασία υλοποίησης, και σύγκριση με το αρχικό πλάνο προγραμματισμού, αξιολόγηση επιπτώσεων από ενδεχόμενες αποκλίσεις και λήψη αποφάσεων για την περαιτέρω πορεία του έργου. [24] Γνωστικές περιοχές της Διαχείρισης Έργων Αξίζει να αναφέρουμε ότι η διαχείριση έργου αντλεί στοιχεία από δέκα γνωστικές περιοχές: 1. Ενοποίηση έργου (Project Integration Management) 10

35 2. Διαχείριση του αντικειμένου εργασιών (Project Scope Management) 3. Διαχείριση χρόνου (Project Time Management) 4. Διαχείριση κόστους (Project Cost Management) 5. Διαχείριση ποιότητας (Project Quality Management) 6. Διαχείριση ανθρώπινων πόρων (Project Human Resource Management) 7. Διαχείριση επικοινωνίας (Project Communication Management) 8. Διαχείριση κινδύνου (Project Risk Management) 9. Διαχείριση προμηθειών αγορών (Project Procurement Management) 10. Διαχείριση ενδιαφερομένων (Project Stakeholder Management) Αναλυτικά : 1. Project Integration Management: Αυτή η γνωστική περιοχή ασχολείται με τη δημιουργία του επίσημου προγράμματος του έργου και περιλαμβάνει τα εξής: Ανάπτυξη σχεδίου του έργου Εκτέλεση του σχεδίου του έργου Ολοκληρωμένος έλεγχος των αλλαγών 2. Project Scope Management: Η διαχείριση του αντικειμένου ασχολείται με τις εργασίες που είναι απαραίτητες, για να ολοκληρωθεί το έργο και επαληθεύει ότι βρίσκονται σε ευθυγράμμιση με τις απαιτήσεις του έργου. Περιλαμβάνει τα εξής: Έναρξη αρχική σύλληψη (ανάθεση αρμοδιοτήτων) Σχεδιασμός του αντικειμένου εργασιών Καθορισμός του αντικειμένου εργασιών Επικύρωση του αντικειμένου εργασιών Έλεγχος αλλαγών του αντικειμένου εργασιών 3. Project Time Management: Η διαχείριση του χρόνου περιλαμβάνει τα εξής: Ορισμός των δραστηριοτήτων Καθορισμός αλληλουχίας δραστηριοτήτων Εκτίμηση της διάρκειας των δραστηριοτήτων Ανάπτυξη του χρονοδιαγράμματος 11

36 Έλεγχος του χρονοδιαγράμματος 4. Project Cost Management: Η διαχείριση του κόστους περιλαμβάνει: Προγραμματισμός των πόρων Εκτίμηση του κόστους Προϋπολογισμός του κόστους Έλεγχος χρηματικών ροών και κόστους 5. Project Quality Management: Η διαχείριση ποιότητας εξασφαλίζει ότι τα προϊόντα του έργου ικανοποιούν τις ανάγκες του και περιλαμβάνει τα εξής: Προσδιορισμός των απαιτούμενων συνθηκών Σχεδιασμός της ποιότητας Διασφάλιση της ποιότητας Έλεγχος της ποιότητας 6. Project Human Resource Management: Η διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού περιλαμβάνει τα εξής: Σχεδίαση της οργανωτικής δομής Πρόσληψη προσωπικού Στελέχωση ομάδων έργου 7. Project Communication Management: Στη διαχείριση επικοινωνίας πρέπει να γνωρίζει κανείς ότι το παν είναι ποιός χρειάζεται τί και πότε και περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Σχεδιασμός της επικοινωνίας Διάχυση της πληροφορίας Αναφορά της απόδοσης Σύνταξη εκθέσεων προόδου και έκθεσης ολοκλήρωσης 8. Project Risk Management: Αυτή η γνωστική περιοχή αναγνωρίζει και αναλύει τους κινδύνους, για να καθορίσει τον αντίκτυπό τους στο έργο και περιλαμβάνει τα εξής: Προγραμματισμός για τη διαχείριση κινδύνου Προσδιορισμός των κινδύνων Χρησιμοποίηση της ποιότικης ανάλυσης του κινδύνου Χρησιμοποίηση της ποσοτικής ανάλυσης του κινδύνου Δημιουργία των σχεδίων αντιμετώπισης κινδύνου του έργου 12

37 Ενεργή παρακολούθηση και αντίδραση στους κινδύνους του έργου 9. Project Procurement Management: Η διαχείριση προμηθειών είναι η διαδικασία που αφορά στα αγαθά ή στις υπηρεσίες, που προέρχονται από τους προμηθευτές και περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Προγραμματισμός προμηθειών αγορών Σχεδιασμός υποκίνησης προμηθευτών Υποκίνηση προμηθευτών Επιλογή προμηθευτών Διαχείριση συμβάσεων Παρακολούθηση ολοκλήρωση λύση συμβάσεων 10. Project Stakeholder Management: Η διαχείριση των ενδιαφερόμενων μερών είναι η διαδικασία που αφορά τον προσδιορισμό όλων των εμπλεκομένων σε ένα έργο, εντός και εκτός οργανισμού. Οι διαδικασίες αυτές αφορούν την αξιολόγηση των αναγκών, των προσδοκιών και τη συμμετοχή στο έργο. Η διαχείριση των εμπλεκομένων στο έργο περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Προσδιορισμός εμπλεκομένων Προγραμματισμός διαχείρισης εμπλεκομένων Διαχείριση συμπλοκής ενδιαφερόμενων μερών Έλεγχος συμπλοκής ενδιαφερόμενων μερών [1] Το PMBOK περιγράφει 42 Processes (Διεργασίες) που ανήκουν στις παραπάνω γνωστικές περιοχές και τις χωρίζει σε 5 Process Groups, όπως διαφαίνεται στην παρακάτω εικόνα: Εικόνα 1.10: Process Groups σύμφωνα με το PMBOK 13

38 1.3.8 Υπεύθυνος - Διαχειριστής Έργων Ο Υπεύθυνος Έργου (Project Manager) αποτελεί το βασικό κινητήριο μοχλό του έργου, ανεξάρτητα από τη μορφή οργάνωσης του έργου. Έχει τη συνολική ευθύνη για το σχεδιασμό, την οργάνωση και τον έλεγχο του έργου. Οι βασικότεροι τομείς ευθύνης του είναι: η ανάλυση του έργου σε φάσεις και δραστηριότητες και η κατανομή των αντίστοιχων πόρων σε αυτές η δημιουργία χρονικού και οικονομικού προγράμματος του έργου η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων η δημιουργία συστήματος ελέγχου η δημιουργία καναλιών επικοινωνίας και πληροφόρησης Ο Project Manager είναι ένα πρόσωπο, που ευθύνεται για την επίτευξη καθορισμένων στόχων του έργου. Βασικές αρμοδιότητες της διαχείρισης έργου περιλαμβάνουν τη δημιουργία σαφών και εφικτών στόχων του έργου, την οικοδόμηση των απαιτήσεων του έργου και την διαχείριση του τριπλού περιορισμού για τα έργα, που είναι το κόστος (cost), ο χρόνος (time) και το πεδίο εφαρμογής (scope). Ένας Project Manager είναι συχνά ένας εκπρόσωπος του πελάτη και πρέπει να καθορίσει και να εφαρμόσει τις ακριβείς ανάγκες του πελάτη, με βάση τη γνώση της επιχείρησης που εκπροσωπούν. Η ικανότητα προσαρμογής στις διάφορες εσωτερικές διαδικασίες του συμβαλλόμενου μέρους και η δημιουργία στενών σχέσεων με τους οριζόμενους εκπροσώπους, είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση ότι τα κεντρικά ζητήματα του κόστους, του χρόνου, της ποιότητας και όλων των παραπάνω και κατ επέκταση η ικανοποίηση του πελάτη μπορούν να πραγματοποιηθούν. [26] Πόροι του έργου Η διεξαγωγή ενός έργου συνδέεται άμεσα με την έννοια των Πόρων (Resources). Πόροι είναι τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή έργων, αγαθών και υπηρεσιών [24]. Σε κάθε έργο εμπλέκονται περισσότερο ή λιγότερο, ανάλογα με το αντικείμενο του έργου: Ανθρώπινοι Πόροι (Human Resources) Εξοπλισμός (Equipment), δηλαδή οι μηχανές και τα εργαλεία Αναλώσιμοι πόροι (Consumable Resources), δηλαδή καθετί που καταναλώνεται στο έργο και που χρεώνεται άμεσα στο έργο (πρώτες ύλες, τροφή, ένδυση εργαζομένων κτλ.). Ιδαίτερο ρόλο και σημασία παίζουν τα υλικά ή αλλιώς υλικοί πόροι (materials). Το κεφάλαιο 14

39 - Η απαίτηση σε πόρους εκφράζει τις ανάγκες του έργου - Η διαθεσιμότητα των πόρων εκφράζει τη δυνατότητα ικανοποίησης των απαιτήσεων σε πόρους - Η φόρτωση πόρων εκφράζει την κατανομή πόρων από τους διαθέσιμους κατά δραστηριότητα Η σχέση απαίτησης-φόρτωσης πόρων είναι κρίσιμη για την ομαλή υλοποίηση του έργου, καθώς επηρεάζει άμεσα τη χρονική διάρκεια του έργου, αλλά και τη σχέση «κόστους χρόνου». [22], [24], [26] Πληροφοριακά Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων στη Διοίκηση Έργων Βασικό συντελεστή επιτυχίας στη Διοίκηση Έργων, αποτελεί η ποιότητα του συστήματος πληροφόρησης, καθώς και του μηχανισμού λήψης αποφάσεων. Βάση και των δύο, αποτελεί, αφενός, η ποιότητα και ο όγκος των πληροφοριών που εισάγονται, αφετέρου δε, η κατάλληλη επεξεργασία αυτών. Τα Πληροφοριακά Συστήματα Διαχείρισης Έργων (ΠΣΔΕ) (Project Management Information Systems PMIS) είναι ολοκληρωμένα συστήματα γρήγορης και σωστής επεξεργασίας πληροφοριών, που επιτρέπουν την αποτελεσματική διαχείριση και διοίκηση κάθε είδους έργου. Έχουν τη δυνατότητα εισαγωγής, συλλογής, αποθήκευσης, επεξεργασίας, ανάλυσης, αρχειοθέτησης, ανάκτησης και διανομής πληροφορίας, που αφορά στις επιμέρους συνιστώσες και δραστηριότητες της διαχείρισης των έργων. Η εισαγωγή ενός πληροφοριακού συστήματος στη Διοίκηση Έργων προϋποθέτει: Κατάλληλη οργανωτική δομή Αξιοπιστία των χρησιμοποιούμενων πληροφοριών Κατάλληλο Hardware και Software Εκπαιδευμένους χρήστες Με τα ΠΣΔΕ η αξιολόγηση και ο χειρισμός χρονοδιαγραμμάτων αποτελεί μία εύκολη υπόθεση, ενώ παρέχονται δυνατότητες για επιπρόσθετες λειτουργίες, οι οποίες διαφορετικά θα ήταν δύσκολο, χρονοβόρο ή ακόμα και αδύνατο να εκτελεστούν. Έτσι, ο διαχειριστής έργου έχει τη συνολική εικόνα του και είναι σε θέση να πάρει κατάλληλες αποφάσεις για την επιτάχυνση ή επιβράδυνση των εργασιών, την κατανομή των πόρων ή ακόμα και την λήψη των κατάλληλων μέτρων για την αποφυγή κινδύνων. Η εξέλιξη της πληροφορικής έχει δημιουργήσει νέες δυνατότητες στη Διοίκηση Έργων, όμως η σημασία του Project Manager και γενικότερα του ανθρώπινου παράγοντα δε μπορεί να αντικατασταθεί από οποιοδήποτε λογισμικό πακέτο. Η χρήση οποιουδήποτε πληροφοριακού συστήματος δεν μπορεί να αναιρέσει: Τη σημασία των προσωπικών επαφών και διαπραγματεύσεων Την υποκειμενικότητα της λήψης αποφάσεων 15

40 Την υποκειμενικότητα των αξιολογήσεων ανθρώπων, μεθόδων κτλ Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα από τη χρήση Πληροφοριακών Συστημάτων Τα βασικά Πλεονεκτήματα από τη χρήση πληροφοριακών συστημάτων είναι: Πραγματοποιούν υψηλής ταχύτητας και ακρίβειας και μεγάλης ποσότητας αριθμητικούς υπολογισμούς Παρέχουν γρήγορη και χαμηλού κόστους επικοινωνία μεταξύ των ομάδων του έργου Αποθηκεύουν μεγάλο όγκο πληροφοριών σε ένα εύκολα προσβάσιμο και σχετικά μικρό χώρο, γεγονός που βοηθά στην τυποποίηση των μεθόδων και παράγει πειθαρχημένες προσεγγίσεις Επιτρέπουν τη γρήγορη και άνευ κόστους πρόσβαση σε μεγάλο πλήθος πληροφοριών Παρέχουν τη δυνατότητα παρακολούθησης όλων των δραστηριοτήτων, ανεξάρτητα από το μέγεθος του έργου Επιταχύνουν τις διαδικασίες εκτύπωσης διαφόρων καταστάσεων, διαγραμμάτων, αναφορών, εκθέσεων, σχεδίων κτλ. Επιτρέπουν την προσομοίωση μοντέλων έργων και τη μελέτη εναλλακτικών λύσεων Αυτοματοποιούν, τόσο τις ημιαυτοματοποιημένες, όσο και τις χειρονακτικές διαδικασίες Αυξάνουν την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα της ομαδικής εργασίας τόσο σε ένα μέρος, όσο και περισσότερες τοποθεσίες Παρουσιάζουν με οργανωμένο τρόπο και στην επιθυμητή, από το χρήστη, φόρμα τις πληροφορίες, ώστε να δημιουργούν γνώση Παρέχουν ευκολία στο να κρατά κανείς εφεδρικά αντίγραφα και αντίγραφα ασφαλείας των δεδομένων του έργου Ευνοούν την ασύρματη επικοινωνία και υποστηρίζουν πρωτοποριακές εφαρμογές Υλοποιούν όλα τα παραπάνω με πολύ χαμηλότερο κόστος από την ανθρώπινη χειρονακτική παρέμβαση Επιτρέπουν οικονομικά στοιχεία να συνδεθούν με δραστηριότητες, βοηθώντας στην ανάλυση χρόνου κόστους και προσφέροντας ευκολότερη εποπτεία του έργου στο διαχειριστή του έργου Επιτρέπουν την ευκολότερη κατανόηση μεταβολών, που μπορεί να επιφέρουν κάποια αλλαγή στο σχεδιασμό 16

41 Δυστυχώς, πέρα από τα πολλά και σημαντικά τους πλεονεκτήματα, τα πληροφοριακά συστήματα διαχείρισης έργων παρουσιάζουν και ορισμένα μειονεκτήματα, όπως: Αύξηση εξόδων από αγορά υλικού και λογισμικού και εκπαίδευση και κατάρτιση των χρηστών, που οδηγούν σε μείωση παραγωγικότητας κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης του νέου συστήματος Αύξηση λειτουργικών εξόδων, λόγω των αναλώσιμων και της συντήρησης του εξοπλισμού Αναπροσαρμογή του ρόλου των συμβατικών και αυτοματοποιημένων εργασιών Αναδόμηση της οργάνωσης του έργου και πιθανόν ολοκλήρωση της επιχείρησης Βραδεία αναπροσαρμογή των εργασιών στη νέα μορφή οργάνωσης και προσωρινή μείωση της παραγωγικότητας, μέχρι την αφομοίωση του νέου τρόπου εργασίας Απαίτηση συστημάτων ασφαλείας των πληροφοριών για την προστασία τους από κακό χειρισμό, πειρατεία, φυσικές καταστροφές κτλ Λογισμικά Διαχείρισης έργων Η κύρια καινοτομία της δεκαετίας του 1980 ήταν η εκρηκτική αύξηση των προσωπικών ηλεκτρονικών υπολογιστών και λογισμικού με τη δημιουργία, όχι μόνο, γενικών εφαρμογών για επιχειρήσεις, αλλά και εξιδεικευμένων προγραμμάτων διαχείρισης έργων. Το 1983 παρουσιάζεται το πρώτο λογισμικό πακέτο προγραμματισμού έργων, το Harvard Project Manager. Στις μέρες μας, η ανάπτυξη της επιστημονικής διαχείρισης έργων συνοδεύεται από πληθώρα λογισμικών διαχείρισης έργων. Διακρίνονται δύο βασικές κατηγορίες εξ αυτών: Η πρώτη, αφορά λογισμικά, για τα οποία απαιτείται αγορά της άδειας χρήσης τους και η δεύτερη αφορά λογισμικά ανοιχτού κώδικα (open source), τα οποία διατίθενται δωρεάν, κυρίως μέσω του Διαδικτύου, και οι χρήστες τους αποδέχονται τους κανόνες, που καθορίζονται από το GNU General Public License. Ενδεικτικά, αναφέρουμε κάποια λογισμικά και από τις δύο κατηγορίες: Πίνακας 1-1: Λογισμικά διαχείρισης έργων 1 η ΚΑΤΗΓΟΡΑ 2 η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Clarizen Collabtive Tenrox Project Management Redmine Daptiv PPM Project Pier Genius Project Trac EPM Live KForge Microsoft Project dotproject Primavera Project Planner TaskJuggler Primavera Enterprise Project Portfolio 17

42 Άλλη μία κατηγοριοποίηση αφορά στα χαρακτηριστικά των λογισμικών. Σε γενικές γραμμές, τα λογισμικά χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες (Weber, 2005): 1 η Κατηγορία: Αφορά διαχειριστές (project managers) με μικρές απαιτήσεις και είναι λογισμικά που δεν απαιτούν σημαντική επένδυση κόστους και χρόνου. Με τα πακέτα της εν λόγω κατηγορίας πραγματοποιείται η αυτοματοποίηση, σε βασικό επίπεδο, των διαδικασιών κατάστρωσης σχεδίων και προετοιμασίας περιοδικών εκθέσεων και παραγωγής διαγραμμάτων Gantt και PERT. Ενδεικτικά προϊόντα αυτής της κατηγορίας: Primavera s SureTrack, Project Vision, Quick Gantt κτλ. 2 η Κατηγορία: Αφορά διαχειριστές μεγάλων έργων, έως και δραστηριοτήτων και παρότι είναι εφικτή η παρακολούθηση πολλαπλών έργων, ωστόσο ενδείκνυνται η παρακολούθηση έως και δύο έργων, παράλληλα. Τα πακέτα αυτής της κατηγορίας προσφέρουν, κατά κανόνα, μία ευρεία γκάμα εργαλείων σχεδιασμού, προγραμματισμού και παρακολούθησης των έργων και παράγουν μία πλήρη παράθεση αναφορών. Ενδεικτικά προϊόντα: Microsoft Project, Micro- Planner Manager κτλ. 3 η Κατηγορία: Το λογισμικό της τελευταίας κατηγορίας διαθέτει πολλές εξειδικευμένες δυνατότητες και παρέχει πολύ εξελιγμένα γραφικά. Επιτρέπει την εισαγωγή δεδομένων από πολλαπλούς χρήστες, ακόμη και μέσω διαδικτύου ή φορητών υπολογιστών, καθώς και παρακολούθηση πολλαπλών έργων, παράλληλα. Επιπλέον, είναι εφικτή η δημιουργία λεπτομερών προϋπολογισμών έργου και αντιγραφής του λογισμικού συστήματος, που εφαρμόζει η οργάνωση υλοποίησης. Τα εν λόγω προϊόντα απαιτούν σημαντική επένδυση κόστους και χρόνου εκμάθησης. Ενδεικτικά, αναφέρουμε τα εξής: Primavera Project Planner, Enterprise PM, Micro-Planner X-pert κτλ. 18

43 Κεφάλαιο 2 : ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 2.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Οι τεχνικές CPM και PERT Τις τελευταίες δεκαετίες έχει παρατηρηθεί αυξανόμενη ανάγκη για οργάνωση και εύρεση νέων τρόπων και μεθόδων για την αποτελεσματική διαχείριση έργων, που αναλαμβάνονται καθημερινά από επιχειρήσεις, κυβερνήσεις, ιδρύματα κ.ο.κ. Το οικονομικό κόστος, καθώς και το κόστος σε δαπάνη χρόνου, εντείνουν την ανάγκη αντιμετώπισης των ολοένα και πιο απαιτητικών και πολύπλοκων έργων αποτελεσματικά. Αρχικά, η μελέτη ξεκίνησε από τις μεθόδους CPM (Critical Path Method) και PERT (Program Evaluation and Review Technique) που αντιμετωπίζουν έργα, τα οποία μπορούν και κατακερματιστούν σε μερικές μόνο υποδιεργασίες και αποτελούν τους κλασικούς τρόπους αντιμετώπισης χρονοπρογραμματισμού. Αυτές οι τεχνικές εφαρμόζονται εύκολα και λειτουργούν σωστά για μικρά και στατικά έργα, στα οποία γνωρίζουμε τον αριθμό των υποεργασιών, τον αριθμό των πόρων, αλλά και την αρχική και τελική κατάσταση-σκοπό που θέλουμε να επιτύχουμε. Οι μέθοδοι αυτές παρουσιάζουν ευκολία στη σύλληψη και τη χρήση τους, απεικονίζουν το έργο και τις υπολειτουργίες του, καθώς και τις σχέσεις αλληλεξάρτησης μεταξύ των δραστηριοτήτων. Είναι εφαρμόσιμες σε οποιοδήποτε έργο, καθότι χτίζονται για το εκάστοτε έργο με κάποιους συγκεκριμένους και εύκολους κανόνες, αλλά το κύριό τους μειονέκτημα είναι ότι, όσο περισσότερες λειτουργίες προσπαθούμε να προσθέσουμε και όσο περισσότερες απαιτήσεις παρουσιάζει το έργο μας, τόσο δυσκολότερη γίνεται η χαρτογράφηση και κατά συνέπεια η απεικόνιση και η κατανόησή του. Η σημαντικότερη διαφορά μεταξύ των δύο τεχνικών είναι ότι η CPM θεωρεί ότι οι χρόνοι των δραστηριοτήτων έχουν αιτιοκρατικό χαρακτήρα, ενώ η PERT εκλαμβάνει τον χρόνο για την ολοκλήρωση μιας δραστηριότητας, ως μια τυχαία μεταβλητή, η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί από μια αισιόδοξη, μια απαισιόδοξη και μια πιθανότερη εκτίμηση, όσον αφορά στη διάρκειά της. Κατά τα πρώτα βήματα προσπάθειας προγραμματισμού πολλαπλών έργων, στόχος ήταν η μείωση της διάρκειας των έργων, με βασική παραδοχή, την δυνατότητα χρήσης απεριόριστων πόρων. Το γεγονός αυτό, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και έτσι, οι κυριότερες τεχνικές, CPM και PERT, που αναφέρθηκαν παραπάνω, δεν είναι εφαρμόσιμες σε ταυτόχρονο προγραμματισμό πολλαπλών έργων με περιορισμό πόρων. [4], [5] Το πρόβλημα RCMPSP Ο χρονικός προγραμματισμός έργων, προκειμένου να τίθεται στη βάση ρεαλιστικών σεναρίων, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τους περιορισμούς στα μέσα παραγωγής, δηλαδή 19

44 στους αναγκαίους πόρους για την εκτέλεση του έργου (εργατικό δυναμικό, μηχανήματα, υλικά κτλ.). Το πρόβλήμα του Χρονικού Προγραμματισμού Πολλαπλών Έργων με Περιορισμούς Πόρων (Resource Constrained Multiple Project Scheduling Problem RCMPSP), απασχόλησε πολλούς ερευνητές και αναφέρεται στη δυσκολία προγραμματισμού έργων σε παράλληλο χρόνο. Το πρόβλημα αυτό αποτελεί γενίκευση του προβλήματος χρονικού προγραμματισμού ενός έργου με περιορισμούς πόρων (Resource Constrained Project Scheduling Problem RCPSP). [5] Σε κάθε έργο συναντάμε ένα σύνολο δραστηριοτήτων και διαφορετικές δομές δικτύου. Προκειμένου να είναι εφικτή η εκτέλεση των δραστηριοτήτων των έργων του χαρτοφυλακίου, δημιουργείται και χρησιμοποιείται, από κοινού, μία δεξαμενή πόρων. Παρόλο που ορίζονται διαφορετικές σχέσεις αλληλεξάρτησης μόνο μεταξύ των δραστηριοτήτων του κάθε έργου, εντούτοις, τα έργα σχετίζονται μεταξύ τους, κατά τη φάση χρονοπρογραμματισμού τους, λόγω της κοινής χρήσης πόρων. Το διάγραμμα που ακολουθεί, αναπαριστά ένα δίκυο πολλαπλών έργων, διαμορφωμένο ως ένα γράφημα δραστηριοτήτων που διαθέτει μία αρχική και μία τελική δραστηριότητα (single entry, single exit). Εικόνα 2.1: Διάγραμμα αναπαράστασης δικτύου πολλαπλών έργων Ο Davis, το 1973 διατύπωσε για πρώτη φορά τον ορισμό των RCMPSPs ως εξής: «Ένα RCMPSP είναι μία μέθοδος, κατά την οποία χρονοπρογραμματίζεται μια σειρά διεργασιών με περιορισμένο, σε κάθε χρονική στιγμή, αριθμό πόρων, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου, με τέτοιο τρόπο, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η διάρκεια εκτέλεσής του». Όπως αναφέρεται και στον ορισμό, στόχος είναι να μειωθεί ο χρόνος ολοκλήρωσης του έργου, με την παράλληλη ικανοποίηση, όμως, περιορισμών προτεραιότητας, μεταξύ των δραστηριοτήτων και ταυτόχρονα με την ικανοποίηση των περιορισμών για τη διαθεσιμότητα των πόρων για τις προγραμματισμένες διεργασίες. 20

45 2.2 ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ RCMPS Για την παρουσίαση του μαθηματικού μοντέλου του εν λόγω προβήματος, είναι αναγκαία, πρώτα από όλα, η διατύπωση των ακόλουθων ορισμών: Το χαρτοφυλάκιο i I, i 1,2,3,..., m I αποτελείται από ένα σύνολο έργων m,με m I όπου Κάθε έργο αποτελείται από δραστηριότητες που ορίζουν το σύνολο N, i I, n N. Κάθε δραστηριότητα ενός έργου i I συμβολίζεται με i i i ni j 1,2,3,..., ni. Η διάρκεια εκτέλεσης των δραστηριοτήτων συμβολίζεται με ενώ ο χρόνος ολοκλήρωσης της δραστηριότητας yi, jσυμβολίζεται ως Fi, j yi, jόπου Ένα χρονοδιάγραμμα μπορεί να αναπαρασταθεί ως ένα διάνυσμα χρόνων ολοκλήρωσης F { F1,1,., F i, j }, με i, j I. Η αρχική και τελική δραστηριότητα κάθε di, j έργου ονομάζονται πλασματικές, οι οποίες έχουν μηδενική χρονική διάρκεια και δεν χρησιμοποιούν πόρους i I Κάθε έργο του χαρτοφυλακίου διαμοιράζεται με τα υπόλοιπα ένα πλήθος περιορισμένων πόρων k, όσον αφορά τη μέγιστη διαθεσιμότητά τους ανά ημέρα, οι οποίοι θεωρούνται ανανεώσιμοι. Ορίζουμε, λοιπόν, με R k τη διαθεσιμότητα του εκάστοτε πόρου k. Το σύνολο των πόρων θεωρείται το K, με k. Οι πόροι ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο χρήσης τους, σε τοπικούς και κοινόχρηστους. Η διαίρεση των πόρων γίνεται έμμεσα, κατά την ανάθεση τους στις επιμέρους δραστηριότητες. Αν ένας πόρος χρησιμοποιείται αποκλειστικά σε ένα έργο, θεωρείται τοπικός. Aντίθετα, ένας πόρος που χρησιμοποιείται σε διαφορετικά έργα, θεωρείται κοινόχρηστος, σύμφωνα με την ορολογία των προβλημάτων RCMPS. Για την εκτέλεση κάθε δραστηριότητας απαιτούνται ri, j, k μονάδες πόρων με k Οι παράμετροι di, j και ri, j, k yi, j θεωρούνται μη αρνητικοί και αιτιοκρατικοί (deterministic). Για τις δραστηριότητες έναρξης και λήξης των έργων i, yi,1, y,, αντίστοιχα, ισχύει ότι: d d και r,1, r,, 0, k K (2.1) i,1 i, n i 0 i k i ni k i ni, Η εκτέλεση των δραστηριοτήτων εξαρτάται και καθορίζεται από τους εξής περιορισμούς: 1. Τον περιορισμό αλληλεξάρτησης. Κάθε δραστηριότητα y i,1 προγραμματίζεται μετά την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων που προαπαιτούνται και προηγούνται χρονικά. 21

46 2. Τον περιορισμό διαθεσιμότητας των πόρων. Καθορίζει πόσοι πόροι μπορούν να ανατεθούν σε κάθε δραστηριότητα. Το πρόβλημα του χρονικού προγραμματισμού πολλαπλών έργων με περιορισμό πόρων συνίσταται στη δημιουργία ενός χρονοδιαγράμματος δραστηριοτήτων με καθορισμό ημερομηνίας έναρξης και λήξης των δραστηριοτήτων. Λαμβάνεται υπόψη ο ποσοτικός και χρονικός περιορισμός διαθεσιμότητας πόρων, καθώς επίσης και οι συσχετίσεις των δραστηριοτήτων, με απώτερο στόχο την ελαχιστοποίηση των μέτρων απόδοσης του χαρτοφυλακίου Έτσι, το Μαθηματικό Μοντέλο λεπτομερούς αναπαράστασης ενός προβλήματος RCMPS απεικονίζεται παρακάτω: i j Min F1,1 F i, j,..., F q, z,..., (2.2) F, F d j N (2.3), i, j 1 i, j 1 i I, i Αναλυτικά: m i n i i 1 j 1 r R, k K, i I j N (2.4) i, j, k k, i F, 0, i I, j N (2.5) i j Η σχέση (2.2) αποτελεί την αντικειμενική συνάρτηση η οποία επιδιώκει να ελαχιστοποιήσει τα μέτρα απόδοσης Οι σχέσεις (2.3), (2.4) και (2.5) αντιπροσωπεύουν τους περιορισμούς Η σχέση (2.3) καθορίζει τις σχέσεις προτεραιότητας μεταξύ των δραστηριοτήτων Η σχέση (2.4) θέτει περιορισμούς στην κατανάλωση των πόρων κάθε χρονική στιγμή, ώστε αυτή να μην ξεπερνά τη μέγιστη διαθεσιμότητα Ο περιορισμός (2.5) θέτει θετικούς τους χρόνους ολοκλήρωσης των δραστηριοτήτων [5] Η βιβλιογραφία κατατάσσει το εν λόγω πρόβλημα στην κατηγορία των NP Hard προβλημάτων. Παρακάτω, γίνεται αναλυτική περιγραφή των NP Hard προβλημάτων, προκειμένου να κατανοηθεί πλήρως η πολυπλοκότητα του προβλήματος. [8], [29], [30], [31], [32] i 2.3 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ NP HARD Τα προβλήματα που καθίστανται υπολογιστικά αδύνατο να επιλυθούν με τις κλασικές μεθόδους, ονομάζονται σε εύλογο χρόνο μη-πολυωνυμικά σκληρά (NP Hard) συνδυαστικά προβλήματα βελτιστοποίησης. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι είναι πρακτικά αδύνατο 22

47 να μελετήσουμε όλες τις πιθανές λύσεις του προβλήματός μας, ώστε να καταφύγουμε στην καλύτερη λύση όλων. Αντ αυτού, χρησιμοποιούμε αλγόριθμους επίλυσης, οι οποίοι, ανάλογα με τα εκάστοτε προβλήματα αναζητούν μέσα από έναν πεπερασμένο αριθμό επαναλήψεών τους, να βρουν ένα ικανοποιητικό αριθμό εφικτών λύσεων και με διάφορους τρόπους επιλογής, να επιλέξουν την καλύτερη εξ αυτών. Καταλήγοντας, σύμφωνα με τα παραπάνω, τα RCMPSP αποτελούν μία ιδιαίτερη κατηγορία, με μεγάλο βαθμό δυσκολίας και πολυπλοκότητας, για τα οποία, οι κλασσικές μέθοδοι χρονοδρομολόγησης υστερούν. Συνεπώς, εφορμόζονται ευρετικές, μετα-ευρετικές και εναλλακτικές μέθοδοι, για τον εντοπισμό της βέλτιστης λύσης, αν υπάρχει. Διαφορετικά, μία υποβέλτιστη λύση, ειδικά όσον αφορά χαρτοφυλάκια με υπερμεγέθη έργα, όπου η αντικειμενική δυσκολία εξεύρεσης πιθανών λύσεων είναι γεγονός. 2.4 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Η ανάγκη για ενσωμάτωση στις τεχνικές χρονοπρογραμματισμού των δύσκολων και πολύπλοκων έργων οδήγησε στους Ακριβείς αλγορίθμους (ή αλλιώς Exact Methods), τους Ευρετικούς αλγορίθμους (ή αλλιώς Heuristics Methods) και Μετα-ευρετικούς αλγορίθμους (ή αλλιώς Meta-heuristics Methods). [29] Χαρακτηριστικό των εν λόγω αλγορίθμων, είναι ότι αναζητούν και βρίσκουν λύσεις σε ένα δεδομένο χώρο λύσεων και κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις και περιορισμούς. Ο χρήστης μπορεί να επιβάλλει τους περιορισμούς που επιθυμεί, να ορίσει τα ελάχιστα και τα μέγιστα των πιθανών λύσεων, να ορίσει τον αριθμό των επαναλήψεων και γενικά να προσαρμόσει τους αλγόριθμους στις ανάγκες του προβλήματος και απλά να χρησιμοποιήσει στη συνέχεια έναν ή περισσότερους επεξεργαστές, για να πάρει τις απαντήσεις που χρειάζεται. Οι παραπάνω τεχνικές δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν κάθε περίπτωση προβλήματος. Πιο συγκεκριμένα, για μικρά έργα, με σύνολο δραστηριοτήτων λιγότερες από 60, που δεν υπόκεινται σε πολλούς περιορισμούς πόρων, χρησιμοποιούνται οι ακριβείς μέθοδοι και λαμβάνουμε την βέλτιστη λύση. Δε συμβαίνει, όμως, το ίδιο και για έργα που περιλαμβάνουν περισσότερες δραστηριότητες και περιορισμούς. Τέτοιου είδους έργα πρέπει να αντιμετωπίζονται με ειδικά σχεδιασμένους ευρετικούς αλγορίθμους, καθώς και με τους πιο πρόσφατα αναπτυγμένους μετα-ευρετικούς αλγορίθμους. Έτσι, ο ερευνητής θα πρέπει να γνωρίζει κάθε φορά ποιό είδος αλγορίθμου ή ποιός υβριδικός αλγόριθμος θα του επιφέρει τα σωστά αποτελέσματα. Πιο αναλυτικά, οι ακριβείς μέθοδοι ανήκουν στην κατηγορία της ακριβούς βελτιστοποίησης και προέρχονται από τις επιστημονικές περιοχές των οικονομικών μαθηματικών και της επιχειρησιακής έρευνας και ήταν οι πρώτες που εφαρμόστηκαν σε προβλήματα βέλτιστου προγραμματισμού των έργων. Οι ακριβείς μέθοδοι αναζητούν την καλύτερη δυνατή λύση στο σύνολο των δυνατών λύσεων, δηλαδή, η λύση που προκύπτει από την εφαρμογή τους είναι η μοναδική καλύτερη δυνατή λύση του προβλήματος. Η πολυπλοκότητα, όμως, που προκύπτει από την εκθετική αύξηση των δυνατών λύσεων με την αύξηση του μεγέθους και των αλληλοεξαρτήσεων των 23

48 εργασιών στο έργο, κάνει την χρήση αυτών των τεχνικών απαγορευτική, ακόμα και με τη χρήση υπολογιστών, εκτός από περιπτώσεις μικρών και μικρής πολυπλοκότητας έργων. [9] Οι ευρετικές μέθοδοι χρησιμοποιούν κανόνες, που έχουν προκύψει, όχι απαραίτητα από την εξαντλητική μαθηματική διερεύνηση, αλλά που εμπειρικά έχει βρεθεί ότι είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Βασικό χαρακτηριστικό αυτών των μεθόδων είναι ότι αναζητούν την καλύτερη δυνατή επαρκή λύση δεδομένων των περιορισμών από ένα περιορισμένο σύνολο πιθανών λύσεων και όχι απαραίτητα τη βέλτιστη για το εκάστοτε πρόβλημα από το σύνολο των δυνατών λύσεων. [9] Συμπερασματικά, η εφαρμογή των ευρετικών μεθόδων δεν εγγυάται ότι θα επιτύχει την βέλτιστη λύση, αλλά είναι ικανή να οδηγήσει σε μία αρκετά καλή λύση (κοντά στη βέλτιστη) σε εύλογο χρονικό διάστημα. Για τον λόγο αυτό, τα τελευταία χρόνια οι ευρετικές μέθοδοι έχουν γίνει εξαιρετικά δημοφιλείς στα προβλήματα χρονικού προγραμματισμού έργων και διαχείρισης των πόρων με περιορισμούς, αλλά και γενικότερα σε σύνθετα προβλήματα βελτιστοποίησης. Οι ευρετικές μέθοδοι βασίζονται σε κανόνες προτεραιοποίησης και αποτελούνται από δύο βασικά στοιχεία: Ένα σύστημα δημιουργίας προγράμματος (schedule generation scheme) και Έναν κανόνα προτεραιοποίησης (priority rule) Υπάρχουν δύο διαφορετικά συστήματα δημιουργίας προγράμματος: Το σειριακό (SGS), όπου κάθε προτεραιότητα οποιασδήποτε δραστηριότητας υπολογιζεται μία φορά στην αρχή του SGS αλγορίθμου και Το παράλληλο, όπου κάθε προτεραιότητα δραστηριότητας υπολογίζεται εκ νέου δυναμικά (εφόσον καθίσταται ανάγκη) σε κάθε χρονικό στάδιο. [10] Ανάλογα με τις πληροφορίες, στις οποίες βασίζονται οι κανόνες προτεραιοποίησης, διακρίνονται σε τρείς βασικές κατηγορίες: a) Κανόνες Προτεραιότητας Δραστηριοτήτων b) Κανόνες Προτεραιότητας Έργων c) Κανόνες Προτεραιότητας Πόρων Α) Οι κανόνες προτεραιότητας Δραστηριοτήτων αναθέτουν υψηλή προτεραιότητα σε μια Δραστηριότητα, που βασίζεται σε μία παράμετρο ή σε ένα χαρακτηριστικό της ίδιας της δραστηριότητας, όπως είναι η διάρκεια ή η ανοχή της. Β) Οι κανόνες προτεραιότητας Έργων δίνουν προτεραιότητας στις δραστηριότητες που βασίζονται στο έργο, στο οποίο ανήκουν ή στα χαρακτηριστικά του εν λόγω έργου (π.χ. Shortest Activity from Shortest Project First SASP). Γ) Οι κανόνες προτεραιότητας Πόρων προσδίδουν προτεραιότητα με βάση τις απαιτήσεις των πόρων για τις δραστηριότητες ή τα έργα. Οι μετα-ευρετικές μέθοδοι αποτελούν εξέλιξη των ευρετικών και προτείνουν τιμές, χωρίς να ενεργούν ευθέως στο χώρο των εφικτών λύσεων του προβλήματος, αλλά 24

49 διαχειρίζονται την εφαρμογή των λεγόμενων «χαμηλού επιπέδου» (low level) ευρετικών. Στην πραγματικότητα, δε γνωρίζουν τη φύση του προβλήματος που προσπαθούν να επιλύσουν και για το λόγο αυτό μπορούν να προσαρμοστούν σε πολλά και διαφορετικά προβλήματα. Στα θετικά της μεθόδου συγκαταλέγεται το γεγονός ότι δίνει καλύτερα αποτελέσματα,σε σχέση με μία ευρετική μέθοδο, ενώ στα αρνητικά της ότι χρειάζεται να αξιολογήσει πληθώρα λύσεων, αυξάνοντας τον υπολογιστικό χρόνο. Πολλές μετα-ευρετικές μέθοδοι εφαρμόζουν κάποια μορφή στοχαστικής βελτιστοποίησης. Κύρια κατηγορία των μετα-ευρετικών μεθόδων βελτιστοποίησης είναι οι εξελικτικές μέθοδοι. Σήμερα, οι εξελικτικοί αλγόριθμοι (evolutionary algorithms EA) εντάσσονται στον κλάδο της Επιστήμης των Υπολογιστών και αποτελούν μέρος μιας καινούργιας «κίνησης», που εξερευνά βιολογικά εμπνευσμένες υπολογιστικές προσεγγίσεις. Υποστηρικτές αυτής της κίνησης πιστεύουν, ότι για να δημιουργηθούν τα είδη των υπολογιστικών συστημάτων, που χρειαζόμαστε, (συστήματα, τα οποία είναι προσαρμόσιμα, πολύ δυνατά, ικανά να αντιμετωπίσουν κάθε πολυπλοκότητα, ικανά να εκμάθουν, ακόμα και να δημιουργήσουν) πρέπει να αντιγραφούν τα φυσικά συστήματα με αυτά τα χαρακτηριστικά. Οι ΕΑ είναι μία από τις βάσεις των Προγραμμάτων Τεχνητής Νοημοσύνης. Οι μέθοδοι αυτές και ειδικά η υποκατηγορία των Γενετικών Αλγορίθμων (ΓΑ) εφαρμόζονται σήμερα πολύ συχνά στον βέλτιστο χρονικό προγραμματισμό έργων και στη διαχείριση πόρων, με ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Το βασικό τους πλεονέκτημα είναι ότι λόγω της τυχηματικότητας στην διερεύνηση του χώρου αναζήτησης, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες για την εύρεση του απόλυτα βέλτιστου σχεδιασμού σε σχέση με τις μαθηματικές μεθόδους, οι οποίες χρησιμοποιούν νομοτελειακά καθορισμένες σχέσεις. Από την άλλη πλευρά, το βασικό τους μειονέκτημα είναι ο μεγάλος αριθμός των επαναλήψεων που απαιτούνται, κατά τη διαδικασία της βελτιστοποίησης, παρόλο που το υπολογιστικό κόστος της κάθε μιας από αυτές είναι σχετικά μικρό, αφού δεν εμπεριέχεται ανάλυση ευαισθησίας. 25

50 Κεφάλαιο 3 : MICROSOFT PROJECT 2010 και PRIMAVERA P6 PROFESSIONAL PROJECT MANAGEMENT 3.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΠΑΚΕΤΟΥ MS PROJECT Το Microsoft Project είναι ένα λογισμικό πρόγραμμα διαχείρισης έργων, που αναπτύχθηκε από την Microsoft. Έχει σχεδιαστεί για να βοηθά έναν διαχειριστή έργων (project manager) στην ανάπτυξη ενός σχεδιαγράμματος, στην ανάθεση πόρων στις δραστηριότητες, στην παρακολούθηση της προόδου, τη διαχείριση του προϋπολογισμού και την ανάλυση του φόρτου εργασίας. Πριν την ανάπτυξη του λογισμικού, οι διαχειριστές έργων εκτελούσαν τα παραπάνω καθήκοντα με τη χρήση χαρτιού και μολυβιού. Αρχικά, χρησιμοποιήθηκε ως εσωτερικό εργαλείο μέσα στη Microsoft για τη διευκόλυνση της διαχείρισης τεράστιων έργων λογισμικού, που ήταν σε εξέλιξη, ανά πάσα στιγμή εντός της εταιρείας. Ήταν το 1984 όταν δόθηκε για πρώτη φορά στη διάθεση του κοινού. Το Microsoft Project ήταν η τρίτη εφαρμογή της εταιρείας βασισμένη στα Microsoft Windows και μέσα σε δύο χρόνια από την εμφάνισή του έγινε το κυρίαρχο λογισμικό διαχείρισης έργων βασισμένο σε υπολογιστή. Πρόκειται για εργαλείο βασισμένο στη δημιουργία μεμονωμένων αρχείων (file-based), που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο χρονοπρογραμματισμό δραστηριοτήτων και τη δημιουργία κατανοητών αναφορών. Το πακέτο λογισμικού της Microsoft περιλαβάνει, επίσης, το MS Project Server 2010, παρέχοντας τη δυνατότητα αποθήκευσης πληροφοριών των έργων σε μία κεντρική βάση δεδομένων (SQL Server), στην οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση μόνο εξουσιοδοτημένοι χρήστες. Κατ αυτόν τον τρόπο, μπορούν να δημιουργηθούν προσβάσιμες αναφορές σε όλη την έκταση του οργανισμού. Το MS Project μπορεί να συνδυαστεί με την εφαρμογή Project Web App, επιτρέποντας κοινοποιήσεις πληροφοριών στους εμπλεκόμενους των έργων με τη βοήθεια του διαδικτύου μέσω των διαχειριστών έργων. Επιπρόσθετα, με το Microsoft SharePoint Workspace 2010 διευκολύνεται η άμεση συνεργασία των μελών ομάδων και επιτυγχάνεται η διαρκής ενημέρωσή τους αναφορικά με τα εταιρικά δεδομένα. [37], [47], [48] 3.2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΠΑΚΕΤΟΥ PRIMAVERA P6 Πρόκειται για το δεύτερο πιο διαδεδομένο πακέτο διαχείρισης έργων και αναμφισβήτητα θεωρείται ένα από τα πλέον εξέχοντα και εξελιγμένα εργαλεία προγραμματισμού και διαχείρισης έργων σε παγκόσμιο επίπεδο. Το λογισμικό Primavera P6 εμφανίστηκε στην αγορά το 1983 από την εταιρεία Primavera Systems Inc., για να καλύψει 26

51 την ανάγκη των επιχειρήσεων να διαχειρίζονται εξ ολοκλήρου τα διάφορα έργα τους από την αρχή μέχρι και το πέρας αυτών. Το 2008 η εταιρεία εξαγοράστηκε και το λογισμικό διακινείται από την εταιρεία Oracle Corporation. Βρίσκει εφαρμογή σε κατασκευαστικά έργα, χρηματοοικονομικούς οργανισμούς, στον ενεργειακό τομέα, την πληροφορική και τις τηλεπικοινωνίες, τις βιομηχανίες, τον Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα. Το Primavera παρέχει όλες τις απαραίτητες λειτουργίες διαχείρισης έργων, όπως ακριβώς και το MS Project. Είναι σχεδιασμένο να διαχειρίζεται πολύπλοκα έργα μεγάλης κλίμακας έργα μέχρι δραστηριότητες και απεριόριστους πόρους. Ακόμη και έργα που αγγίζουν το κόστος των 6 τρισεκατομμυρίων δολλαρίων, έχουν διαχειριστεί με τις εφαρμογές του Primavera με απόλυτη επιτυχία. Διαθέτει ευέλικτα εργαλεία οργάνωσης, που προσφέρουν πολλούς τρόπους φιλτραρίσματος και ταξινόμησης των δραστηριοτήτων και των πόρων των έργων. Διαχειρίζεται με ευκολία θέματα χαρτοφυλακίου, αξιολόγησης κινδύνων και των ωφελειών που σχετίζονται με κάθε τμήμα του έργου και τη λήψη αποφάσεων, όσον αφορά τον καθορισμό των επαρκών πόρων με τις κατάλληλες δεξιότητες, προκειμένου να ολοκληρωθεί επιτυχώς το εκάστοτε έργο. Οι βέλτιστες λύσεις που προσφέρει και οι δυνατότητες ελέγχου της πορείας του έργου αποτελούν στοιχεία, τα οποία συμβάλλουν στην έγκαιρη και εντός προϋπολογισμού παράδοση του έργου, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό. Για τη λειτουργία του χρησιμοποιεί το περιβάλλον των Windows, την αρχιτεκτονική πελάτη/εξυπηρετητή (client/server architecture), τη δυνατότητα διασύνδεσης και ενημέρωσης της βάσης δεδομένων στο διαδίκτυο (Web-enabled technology) και τη λειτουργία, είτε μέσα από αυτόνομη βάση δεδομένων (SQL Server Express) (Stand-Alone βάση δεδομένων για μικρές υλοποιήσεις), είτε μέσα από διαδικτυακή, network-based, βάση δεδομένων για υλοποιήσεις μεγάλης κλίμακας (Oracle and Microsoft SQL Server). εξής: Τα υπόλοιπα πακέτα λογισμικού, με τα οποία αλληλεπιδρά το Primavera P6 είναι τα Primavera P6 Enterprise Portfolio Management: Αποτελεί μία ολοκληρωμένη λύση για την προτεραιοποίηση, τον σχεδιασμό, τη διαχείριση και την εκτέλεση έργων, προγραμμάτων και χαρτοφυλακίων σε όλη την έκταση της επιχείρησης. Primavera P6 Analytics: Παρέχει πολύτιμες πληροφοριές, σχετικά με την απόδοση του χαρτοφυλακίου του έργου, έτσι ώστε να φανερώνονται οι τάσεις και οι αιτίες των προβλημάτων. Με τον τρόπο αυτό προβλέπονται τα κόστη και λαμβάνονται αποδοτικότερες αποφάσεις από τους διαχειριστές του έργου. Primavera Portfolio Management: Στοχεύει στη διαχείριση κάθε είδους χαρτοφυλακίου, από τη σύλληψη μέχρι την εκτέλεση, και διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών του οργανισμού. Primavera Unifier: Είναι η καλύτερη λύση για τη διαχείριση του κύκλου ζωής του έργου, από τον σχεδιασμό και την κατασκευή του έργου, μέχρι την παράδοση και τη συντήρησή του. Με το εργαλείο Business Process Automation ενσωματώνεται το σύνολο των διεργασιών, των δεδομένων και των εγγράφων σε όλη την επιχείρηση. 27

52 Primavera Contract Management: Υλοποιεί τη διαχείριση των εγγράφων ενός έργου, του κόστους των εργασιών και των ελέγχων πεδίου, ώστε να διατηρεί το έργο εντός τροχιάς χρόνου και προϋπολογισμού. Primavera Risk Analysis: Στοχεύει στην ανάλυση επικινδυνότητας του κόστους και του χρονοδιαγράμματος, καθόλη τη διάρκεια ζωής ενός έργου και προσδιορίζει τα επίπεδα αξιοπιστίας της επιτυχημένης εκτέλεσης των έργων. Primavera Contractor: Πρόκειται για μια προσιτή λύση για εργολάβους, που καθιστά τον προγραμματισμό, την υποβολή αναφορών και τον έλεγχο της προόδου του έργου, εύκολη υπόθεση. Επιτρέπει τη διαρκή επικοινωνία και επικαιροποίηση των αναφορών, ούτως ώστε να πληρώνονται όλοι στην ώρα τους. Primavera Earned Value Management: Υπολογίζει σε όρους κόστους την πορεία του έργου, ως προς το αρχικό χρονοδιάγραμμα και τον προϋπολογισμό. Το Primavera P6 προσφέρει τα ακόλουθα στοιχεία λογισμικού: Project Management: Tο εργαλείο της Διαχείρισης Έργων επιτρέπει στους χρήστες να παρακολουθούν και να αναλύουν τις επιδόσεις των έργων τους. Απευθύνεται, κατά κύριο, λόγο σε οργανισμούς, που καλούνται να διαχειριστούν ταυτόχρονα πολλαπλά έργα και να υποστηρίξουν την πρόσβαση πολλών χρηστών σε όλη την έκταση του οργανισμού. Λειτουργεί μέσα από τη θεμελιώδη βάση δεδομένων του Primavera (PMDB), που έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει μία επιχειρησιακή δομή (EPS) με απεριόριστο αριθμό έργων, δραστηριοτήτων, γραμμών βάσης, πόρων, στοιχείων δομής ανάλυσης έργου (WBS), κρίσιμων διαδρομών, κωδικών καθορισμένων από το χρήστη και μεθόδων εξισσορόπησης πόρων. Για μεγάλης κλίμακας εφαρμογές, κρίνεται κατάλληλη η χρήση της βάσης δεδομένων της Oracle ή SQL Server, ενώ για μικρές εφαρμογές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η βάση δεδομένων SQL Server Express. Methodology Management: Η μονάδα Διαχείρισης Μεθοδολογίας είναι ένα σύστημα σύνταξης μεθοδολογιών και προτύπων σε μία κεντρική βάση δεδεμένων (MMDB). Οι διαχειριστές έργων έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν, να συνδυάσουν, και να προσαρμόσουν μεθοδολογίες με σκοπό τη δημιουργία προσαρμοσμένων σχεδίων έργου. Αυτές οι προσαρμοσμένες μεθοδολογίες μπορούν να εισαχθούν στη μονάδα διαχείρισης έργων (Project Management) μέσω της εφαρμογής Project Architect Wizard, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως πρότυπα για νέα έργα. Με αυτόν τον τρόπο, ο οργανισμός μπορεί συνεχώς να βελτιώνει και να τελειοποιεί τις χρησιμοποιούμενες μεθοδολογίες και εκτιμήσεις, καθώς και το σύνολο των πληροφοριών που αφορούν τα υπό μελέτη έργα. Timesheets: Το λογισμικό πακέτο Primavera παρέχει επιπλέον τη δυνατότητα δικτυακής επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων έργων και την εφαρμογή ενός συστήματος χρονομέτρησης. Στα Timesheets καταγράφονται οι πιο πρόσφατες πληροφορίες για την εξέλιξη των εργασιών, επιτρέποντας στους διαχειριστές των έργων να λαμβάνουν κρίσιμες αποφάσεις με τη βεβαιότητα ότι κατέχουν τις πιο έγκυρες πληροφορίες. Primavera s Web Application: Η εφαρμογή Web του Primavera παρέχει τη δυνατότητα πρόσβασης στο χαρτοφυλάκιο και στα στοιχεία πόρων του οργανισμού, 28

53 μέσω ενός προγράμματος περιήγησης. Κάθε εξουσιοδοτημένος διαδικτυακός χρήστης μπορεί να δημιουργήσει, να αναρτήσει, και να έχει πρόσβαση σε προσαρμοσμένους πίνακες και προβολές δεδομένων, που απαιτούνται στα πλαίσια της διαχείρισης των χαρτοφυλακίων και των πόρων. Επίσης, παρέχει τη δυνατότητα διαδικτυακής διαχείρισης των έργων από τον σχεδιασμό μέχρι την ολοκλήρωσή τους. Project Link: Το Project Link είναι ένα πρόσθετο, που επιτρέπει στους χρήστες του Microsoft Project να εργαστούν σε περιβάλλον MS Project, ενώ έχουν πρόσβαση στις λειτουργίες του Primavera Enterprise. Το πρόσθετο, επιτρέπει στους χρήστες του MS Project να ανοίξουν και να αποθηκεύσουν έργα από και προς τη βάση δεδομένων του Primavera, ενώ εργάζονται μέσα στο περιβάλλον του MS Project. Μπορούν, για παράδειγμα, να αξιοποιήσουν τη διαχείριση πόρων του Primavera μέσα στο περιβάλλον του MS Project. Το Project Link επιτρέπει στους οργανισμούς να παρακολουθούν σε ημερήσια βάση την πορεία των έργων τους, μέσω του MS Project, ενώ παράλληλα έχουν πρόσβαση στις υψηλού επιπέδου επιχειρησιακές δομές του Primavera. Εκτός από τη δυνατότητα συνεργασίας του Primavera με το MS Project, είναι δυνατή η αλληλεπίδραση του Primavera Project Management με τα υπόλοιπα προϊόντα του πακέτου Primavera Enterprise και το Primavera Project Planner, καθώς και η εξαγωγή δεδομένων σε λογιστικά φύλλα του Excel. 29

54 Κεφάλαιο 4 : DESIGN STRUCTURE MATRIX - ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΙΝΑΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ (DSM) Το πρόβλημα του Χρονοπρογραμματισμού πολλαπλών έργων με περιορισμούς πόρων (RSMPSP) αποτελεί ένα πολύπλοκο σύστημα, με πληθώρα πληροφοριών, η μοντελοποίηση και επεξεργασία των οποίων θα δώσει και την λύση του προβλήματος. Για την αποτελεσματική αυτή μοντελοποίηση των πληροφοριών, έχουν αναπτυχθεί τεχνικές, με τις οποίες συνδυάζονται οι γνώσεις ξεχωριστών ατόμων. Μετά την επεξεργασία και ανάλυση των πληροφοριών, αυτές οπτικοποιούνται και παρουσιάζονται με τρόπο κατανοητό και προσιτό για περαιτέρω μελέτη. Μία τέτοια τεχνική αποτελεί η Design Structure Matrix (DSM). Η ενσωμάτωση των πινάκων DSM στην επιστήμη της διαχείρισης έργων και συστημάτων ήταν αναπόφευκτη. Οι τεχνικές DSM αποτελούν σημαντικό εργαλείο για τους διαχειριστές και μηχανικούς στη διαχείριση ενός έργου, για τους εξής λόγους: παρουσιάζουν πιο κατανοητά τα στοιχεία, από τα οποία αποτελείται το έργο επιτρέπουν την παρακολούθηση των εξαρτήσεων μεταξύ των στοιχείων αυτών εντοπίζουν τα σημεία, στα οποία μπορούν να γίνουν βελτιωτικές αλλαγές Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές που θα υποστεί ένα στοιχείο ενός έργου θα προκαλέσει αλλαγές και σε άλλα στοιχεία, λόγω της μεταξύ τους αλληλεξάρτησης. Έτσι, οι διαχειριστές χρησιμοποιώντας τους DSM πίνακες, μπορούν να αντλήσουν πληροφορίες σχετικά με τις ανάγκες για ανθρώπινο δυναμικό, πόρους και χρόνο σε ένα έργο, εντοπίζοντας εγκαίρως τους κινδύνους ή τις ελλείψεις και βαίνοντας σε αλλαγές, στην περίπτωση που θεωρηθεί αναγκαίο, με τον κατάλληλο τρόπο. Ουσιαστικά, βοηθά τους διαχειριστές να έχουν μια καλύτερη εικόνα του έργου που διαχειρίζονται. Επιπλέον, άλλο ένα βασικό στοιχείο των τεχνικών DSM είναι η δυνατότητά τους να χρησιμοποιούνται στο σχεδιασμό ενός συστήματος. Οι σχεδιαστές μπορούν να απεικονίσουν τους κανόνες και να ορίσουν τις αλληλεξαρτήσεις των συστατικών στοιχείων του. Έτσι, σε περίπτωση αλλαγής κάποιου κανόνα είναι εύκολα εντοπίσιμες οι αλλαγές, που θα προκύψουν στο σύστημα. 4.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ DSM Το 1970, ο Don Steward, καθηγητής του πανεπιστημίου Sacramento της Καλιφόρνια, επινόησε την μέθοδο DSM (Design Structure Matrix). Αρχικά, χρησιμοποίησε έναν τετραγωνικό πίνακα, για να απεικονίσει ένα δίκτυο και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των στοιχείων του, σε συνδυασμό με την εφαρμογή μεγάλων συστημάτων εξισώσεων, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επαναλήψεις. Η μέθοδος DSM παρέχει τη δυνατότητα για ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού τεχνικού σχεδίου, το οποίο υποδεικνύει πού πρέπει να γίνουν εκτιμήσεις και πώς να αντιμετωπίζονται 30

55 οι επαναλήψεις σχεδιασμού. Έτσι, διευκολύνει την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και ελέγχει τη ροή της πληροφορίας, κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού. Όλα τα παραπάνω την κάνουν να ξεχωρίζει ανάμεσα από άλλες τεχνικές. Αργότερα, κατά την δεκαετία του 1990, με χρήση πινάκων DSM, πραγματοποιήθηκαν μοντελοποιήσεις πάνω σε διάφορα σύνθετα συστήματα της βιομηχανίας, όπως στην αυτοκινητοβιομηχανία, την αεροδιαστημική βιομηχανία και τη βιομηχανία των ηλεκτρονικών συσκευών. Ωστόσο, οι εφαρμογές των DSM διαδικασιών έγιναν σε ακαδημαϊκό επίπεδο στα πλαίσια εκπόνησης ενός μεγάλου συνόλου μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών στο MIT (Massachusetts Institute of Technology). Οι πρώτες εφαρμογές της μοντελοποίησης με τη χρήση των τεχνικών DSM, στον επιχειρηματικό τομέα, ξεκίνησαν από την NASA, τη Boeing, τη General Motors και την Intel στις αρχές του 1990, εξάγοντας πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα και παροτρύνοντας στην υιοθέτηση της μεθόδου από ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις. Πλέον, η εφαρμογή τεχνικών DSM είναι αρκετά διαδεδομένη σε διάφορους τομείς της βιομηχανίας. Κάποιοι από τους τομείς, στους οποίους εφαρμόζονται αυτές οι τεχνικές, είναι οι εξής: κατασκευές, ορυχεία, πολιτική, ιατρική, διαδίκτυο, προγραμματισμός λογισμικών, αυτοκινητοβιομηχανία, αεροναυπηγική, πωλήσεις, ασφάλιση και οικονομικά, συμβουλευτικές υπηρεσίες και μεταφορές. Τα πεδία στα οποία γίνεται χρήση αυτών των τεχνικών είναι: ανάλυση συστημάτων τεχνολογίας και πληροφοριών (ΙΤ), διαχείριση και ανάλυση συστημάτων, στρατηγικός σχεδιασμός, προγραμματισμός έργων, διαχείριση έργων, διαχείριση χαρτοφυλακίου, ανάλυση και διαχείριση κινδύνου και ανάλυση αλληλεπιδράσεων. 4.2 Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ DSM Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 ιδρύθηκε η ερευνητική κοινότητα DSM (DSM Community), διοργανώνοντας μία σειρά από εκπαιδευτικά σεμινάρια στο ΜΙΤ και στο Engineering Design Center στο πανεπιστήμιο του Cambridge. Αυτή η παγκόσμια κοινότητα σήμερα περιλαμβάνει ένα δίκτυο από ερευνητές που προέρχονται από πανεπιστήμια της Ευρώπης, της Ασίας, της Αυστραλίας και της Βορείου Αμερικής, προγραμματιστές λογισμικού, συμβούλους και χρήστες σε διάφορες βιομηχανίες, όπου εφαρμόζεται το DSM. Τα αποτελέσματα των ερευνητικών εργασιών, το σύνολο των εφαρμογών που έχουν αναπτυχθεί με βάση τις τεχνικές DSM, καθώς και ένα ολοκληρωμένο σύνολο αρθρογραφίας, σχετικά με το αντικείμενο, είναι διαθέσιμα προς όλους στην ιστοσελίδα από την οποία είναι δυνατή και η επικοινωνία με τους υπευθύνους. Διαχειριστής της ιστοσελίδας είναι το Πολυτεχνείο του Μονάχου (TUM Technische Universität München). Επιπλέον, η ετήσια διεξαγωγή σεμιναρίων στο ΜΙΤ και στο Engineering Design Center στο πανεπιστήμιο του Cambridge εξελίχθηκε σε ετήσια διοργάνωση παγκόσμιου συνεδρίου σε διαφορετικό μέρος, για την προώθηση της νέας γνώσης, ανταλλαγής ιδεών και προτάσεων, καθώς και την ενημέρωση και συζήτηση μεταξύ των μελών για νέες εφαρμογές της μεθόδου, διαφορετικές προσεγγίσεις και οπτικές. Νέες ιδέες, προκλήσεις και δυνατότητες 31

56 παρουσιάζονται συνεχώς, ώστε να είναι δυνατή η διαχείριση οποιουδήποτε είδους συστήματος. Σήμερα, η κοινότητα αριθμεί 70 βασικά μέλη, ενώ στην ιστοσελίδα της κοινότητας είναι εγγεγραμμένα περίπου 750 μέλη και το ενδιαφέρον αυξάνεται συνεχώς. [4], [5] 4.3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ (DSM) Η Μέθοδος του Πίνακα Σχεδιασμού Δομής (DSM) χρησιμοποιείται για την μοντελοποίηση σχέσεων μεταξύ οντοτήτων ενός μοναδικού τομέα του συστήματος (π.χ. ομάδες εργαζομένων, δραστηριότητες κ.ά.). Εφαρμόζεται σε έναν τετραγωνικό πίνακα N Ν, στον οποίο τόσο οι γραμμές, όσο και οι στήλες αντιπροσωπεύουν Ν στοιχεία του συστήματος, με κάθε ένδειξη εκτός διαγωνίου να αποτελεί μία σχέση μεταξύ του ενός στοιχείου με το άλλο. Τα κελιά κατά μήκος της διαγωνίου δεν αντιπροσωπεύουν κάποια σχέση στο σύστημα, παρά μόνον τον εαυτό τους κάθε κελί στη διαγώνιο θεωρείται ότι δέχεται πληροφορία (inputs) από τα στοιχεία εκατέρωθεν αυτού και παρέχει πληροφορία (outputs) στα στοιχεία που βρίσκονται πάνω και κάτω από αυτό. Υπάρχουν δύο (2) ειδών αναπαράστασης της DSM: 1) Inputs in Row (IR) 2) Inputs in Columns (IC), αντίστροφη της IR Πολλές φορές ένα βελάκι, το πρώτο στοιχείο της μήτρας δείχνει ποιά είναι η ροή. (Εικόνα 4.1) Εικόνα 4.1: Ανεστραμμένη DSM (IC) Διαβάζοντας τα στοιχεία του πίνακα, κατά μήκος μιας σειράς και μιας στήλης και στις δύο περιπτώσεις, καταλαβαίνουμε τα εξής: 32

57 Πίνακας 4-1: Inputs in Rows και Inputs in Columns Κατά μήκος μιας σειράς Κατά μήκος μιας στήλης IR Από ποιά άλλα στοιχεια δέχεται δεδομένα το στοιχείο της γραμμής Σε ποιά άλλα στοιχεία της συγκεκριμένης στήλης δίνει δεδομένα IC Σε ποιά άλλα στοιχεία το κάθε στοιχείο της συγκεκριμένης σειράς αποδίδει δεδομένα Από ποιά άλλα στοιχεία το κάθε στοιχείο της στήλης δέχεται δεδομένα Για παράδειγμα, παρακάτω παρουσιάζεται ο τρόπος μετατροπής ενός δικτύου σε DSM (IR) (Εικόνα 4.2 (a)), από τον αντίστοιχο γράφο του (digraph) (Εικόνα 4.2(b)). [2] Παρατηρούμε, ότι το στοιχείο Β στον πίνακα (a) αποδίδει δεδομένα στα στοιχεία D και E, ενώ δέχεται δεδομένα από τα στοιχεία D, F και G. Εικόνα 4.2: a) Ένα μοντέλο DSM με εισόδους στις σειρές (IR) και b) Ο αντίστοιχος γράφος (digraph) Στους πίνακες DSM, διακρίνουμε δύο ειδών μοντέλων αναπαράστασής του: 1 ο ) Δυαδικό μοντέλο (Binary DSM): Τα κελιά του πίνακα DSM μπορεί να περιέχουν διάφορα χαρακτηριστικά σύμβολα (άσσους, μηδενικά, Χ, ή να είναι κενά), τα οποία υποδηλώνουν την ύπαρξη ή την απουσία σχέσης μεταξύ των διαφόρων στοιχείων του συστήματος. [2], [5] 2 ο ) Αριθμητικό μοντέλο (Numerical DSM) [5]: 33

58 Είναι μία επέκταση των Δυαδικών DSM και περιγράφουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τις σχέσεις μεταξύ των στοιχείων. Χρησιμοποιείται όταν η ύπαρξη ή η απουσία συσχέτισης μεταξύ των στοιχείων δεν επαρκεί για την αναπαράσταση ενός συστήματος. Αναλυτικότερα, οι αριθμητικοί DSM μπορεί να περιέχουν τα εξής: Αριθμούς-ετικέτες χρώματα: Χρησιμοποιούνται στις μεθόδους ανάλυσης της DSM. Διαφορετικά είδη τιμών, ετικετών, χρωμάτων στα κελιά του πίνακα DSM μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να δείξουν τους διάφορους τύπους των αλληλεπιδράσεων. Αποτιμήσεις σπουδαιότητας: Η συσχέτιση ή η εξάρτηση μεταξύ των στοιχείων μπορεί να χαρακτηριστεί, ως: Μεγάλη, Μεσαία, Μικρή ή να πάρει μια τιμή μεταξύ 0 και 1. Την ποσότητα της πληροφορίας: Αυτή που ανταλλάσσεται μεταξύ των στοιχείων. Τη μεταβλητότητα της πληροφορίας: Για παράδειγμα, σε έναν πίνακα DSM Δραστηριοτήτων, μπορεί να καταγραφούν στατιστικές τιμές των εξόδων των δραστηριοτήτων. Την πιθανότητα μίας επανάληψης ή της ανάγκης αναθεώρησης. Έχουν αναπτυχθεί μέθοδοι ανάλυσης με στόχο την ελαχιστοποίηση αυτής της πιθανότητας. Το μέγεθος της επίδρασης μιας πιθανής επανάληψης: Αυτό μπορεί να καταγραφεί με το ποσοστό της εργασίας που θα χρειαστεί να επαναληφθεί. Το μέτρο αυτό χρησιμοποιείται συνήθως σε συνδυασμό με το μέτρο της πιθανότητας της επανάληψης. Στην Εικόνα 4.3 [17] βλέπουμε δύο παραδείγματα μετατροπής Δυαδικού DSM και Αριθμητικού DSM από τους αντίστοιχους γράφους τους, ενώ στην Εικόνα 4.4 [2] παρατηρούμε έξι αριθμητικές DSM που η καθεμιά αποδίδει με διαφορετικό τρόπο τις επιπλέον πληροφορίες. Εικόνα 4.3: a) Δυαδικό DSM, IC, b) Αριθμητικό DSM, IC 34

59 Εικόνα 4.4: Έξι αριθμητικές DSM, που η καθεμιά αποδίδει με διαφορετικό τρόπο τις επιπλέον πληροφορίες Στη μέθοδο DSM υπάρχουν τρείς (3) βασικοί τρόποι για να περιγράψουν τον τρόπο σύνδεσης των στοιχείων ενός συστήματος (Εικόνα 4.5): 1. Οι παράλληλες δραστηριότητες (parallel/independent/concurrent activities), οι οποίες μπορούν να εκτελεστούν ταυτόχρονα. Το γεγονός οφείλεται στην ανεξαρτησία μεταξύ τους (δεν υπάρχει μεταξύ τους αλληλεπίδραση), αλλά, παρόλαυτα, μπορεί να εξαρτώνται από την ίδια δραστηριότητα. (Εικόνα 4.5, C και D παράλληλες, αλλά εξαρτώνται από την B). 2. Οι διαδοχικές δραστηριότητες (serial/sequential/dependent/precedence activities). Συνδέονται με μία προς τα εμπρός σύνδεση, υποδηλώνοντας μία σειριακή διαδικασία. Η ολοκλήρωση της προηγούμενης δραστηριότητας επιτρέπει την εκτέλεση της επόμενης, καθώς η τελευταία εξαρτάται από την προηγούμενη. Ωστόσο, κάποιες διαδοχικές δραστηριότητες μπορεί να είναι επικαλυπτόμενες (overlapped), καθώς η δεύτερη δραστηριότητα μπορεί να ξεκινήσει πριν την ολοκλήρωση της πρώτης. (Εικόνα 4.5, Δραστηριότητες A και B Διαδοχικές). 3. Οι αλληλοεξαρτώμενες δραστηριότητες, που ονομάζονται και συνδεδεμένες (coupled/interdependent/mutually/dependent activities). Αποτελεί την τρίτη και βασικότερη μορφή αναπαράστασης δύο διεργασιών. Οι μεθοδολογίες CPM/PERT αδυνατούν να αναπαραστήσουν αυτές τις δραστηριότητες, θέτοντας το μοντέλο DSM το πλέον κατάλληλο για αυτήν την δουλειά. Οι συνδεδεμένες δραστηριότητες αλληλοεξαρτώνται μεταξύ τους και η διαδικασία ολοκλήρωσης των δραστηριοτήτων επαναλαμβάνεται, έως ότου συγκλίνουν και οι δύο σε μια αμοιβαία ικανοποιητική λύση. 35

60 Στην Εικόνα 4.5 παρατηρούμε ότι οι συνδεδεμένες δραστηριότητες E και F απεικονίζονται με εμπρός και πίσω βελάκια. Τα βελάκια δείχνουν ότι η παράμετρος E δεν μπορεί να προσδιοριστεί (με βεβαιότητα), χωρίς να είναι γνωστή η παράμετρος F και η F δεν μπορεί να προσδιοριστεί χωρίς να είναι γνωστή η E. Αυτή η κυκλική εξάρτηση, είναι γνωστή ως Κύκλωμα (circuit) ή πληροφοριακός κύκλος (information cycle). Οι δραστηριότητες αυτές είναι πολύ κοινές και συναντώνται στις περισσότερες περιπτώσεις μηχανολογικού σχεδιασμού. Ο τέταρτος τύπος διαμόρφωσης σχέσεων που απεικονίζεται στην Εικόνα 4.5 [2] (conditional activities ή contingent activities) δεν αποτελεί βασικό τύπο και δε συναντάται συχνά στους πίνακες της DSM, για αυτό και δε συμπεριλήφθηκε στην παραπάνω κατηγοριοποίηση. Πρόκειται για δραστηριότητες υπό συνθήκη ή ενδεχόμενες δραστηριότητες, όπου η εκτέλεση των κατάντη δραστηριοτήτων εξαρτάται από τις αποφάσεις που λαμβάνονται στην ανάντη δραστηριότητα. Η αναπαράσταση αυτών των σχέσεων,αναγνωρίζεται, κυρίως, από την διαφορετικότητα του συμβολισμού τους, όπως είναι ο ρόμβος. Εικόνα 4.5: Γραφική αναπαράσταση των σχέσεων δύο διεργασιών που μπορούν να υπάρξουν σε ένα μοντέλο Οι συνδεδεμένες δραστηριότητες μπορούν να παρουσιάσουν διάφορες κυκλικές επαναλβανόμενες διαδικασίες (βρόγχους cyclic loops), οι οποίες εμφανίζουν ποικιλία κατά την αναπαράσταση ενός μοντέλου DSM πάνω στον πίνακά του. 36

61 Στην Εικόνα 4.6 (Karniel, 2011) παρουσιάζονται παραδείγματα βρόγχων τριών δραστηριοτήτων, καθώς και η αποτύπωσή τους πάνω στο μητρώο. Εικόνα 4.6: Συνδεδεμένες δραστηριότητες, οι οποίες σχηματίζουν βρόγχους Ένας βρόγχος με δραστηριότητες μπορεί να εμπεριέχει έναν εσωτερικό βρόγχο σύζευξης (Εικόνα 4.6-d και 4.6-e). Ανάλογα με τη σειρά των δραστηριοτήτων, μπορεί να αποδοθεί κάθε φορά και διαφορετική ερμηνεία των εξαρτημένων δεσμών. Οι δραστηριότητες που παρουσιάζονται στην Εικόνα 4.6-b και 4.6-c έχουν τον ίδιο αριθμό συνδέσμων, αλλά ο σύνδεσμος από το Z στο Y έχει διαφορετική ερμηνεία (ανάδραση στο (b) και προς τα εμπρός τροφοδότηση στο (c)) και ως εκ τούτου απεικονίζουν διαφορετικά είδη λογικής. Η ταυτόχρονη διαδικασία ερμηνείας των τριών δραστηριοτήτων απεικονίζεται στις Εικόνες 4.6-f και 4.6-j. 4.4 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ Η μέθοδος DSM αποτελεί ένα εξαιρετικά ευέλικτο εργαλείο και έχει χρησιμοποιηθεί για τη μοντελοποίηση πολλών τύπων συστημάτων. Η μέθοδος παριστάνει διαφορετικούς τύπους αρχιτεκτονικής (architecture), ανάλογα με τον τύπο του συστήματος που μοντελοποιεί. 37

62 Η παροδοσιακή ταξινόμηση των μελετών DSM απαριθμεί τέσσερις (4) κύριες κατηγορίες (Browing 2001), οι οποίες είναι: 1) Η κατηγορία Προγραμματισμού Δραστηριοτήτων (Task-Based, Activity-Based, Schedule DSM) 2) Η Παραμετρική Κατηγορία (Parameter-Based) 3) Η κατηγορία Αρχιτεκτονικής Συστατικών (Component-Based ή Architecture DSM) 4) Η κατηγορία Οργάνωσης Ομάδων Εργασίας (Team-based ή People-based) Οι δύο πρώτες μέθοδοι θεωρούνται χρονικά εξαρτημένες (time-based) και εφαρμόζονται ως εργαλεία διαχείρισης έργων. Οι άλλες δύο θεωρούνται στατικές (static), καθώς αποτελούν, κυρίως, εργαλεία ανάλυσης συστημάτων. Πίνακας 4-2: Κατηγορίες DSM ανάλογα με τον τύπο συστήματος που μοντελοποιούν Χρονικά Εξαρτημένες Στατικές Εργαλεία διαχείρισης έργων Εργαλεία ανάλυσης συστημάτων Προγραμματισμού Δραστηριοτήτων X X Παραμετρική X X Αρχιτεκτονικής Συστατικών Οργάνωσης Ομάδων Εργασίας X X X X Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζεται αναλυτικά η παραδοσιακή ταξινόμηση DSM, ο τρόπος που γίνεται η αναπαράστηση, οι εφαρμογές στις οποίες αναφέρεται η κάθε αρχιτεκτονική και η μέθοδος ανάλυσης. 38

63 Πίνακας 4-3: Παραδοσιακή ταξινόμηση DSM Είδος DSM Αναπαράσταση Εφαρμογές Task-based (Προγραμματισμού Δραστηριοτήτων) Parameter-based (Παραμετρική) Component-based (Αρχιτεκτονικής Συστατικών) Team-based (Οργάνωσης Ομάδων Εργασίας) Ροή πληροφοριών μεταξύ δραστηριοτήτων Σχέσεις μεταξύ των παραμέτρων σχεδίασης Σχέσεις μεταξύ των συστατικών Σχέσεις μεταξύ εργαζομένων ή ομάδων εργασίας Προγραμματισμός Προσδιορισμός αλληλουχίας δραστηριοτήτων Μείωση χρόνου ανάπτυξης προϊόντων Προσδιορισμός αλληλουχίας δραστηριοτήτων χαμηλού επιπέδου Αρχιτεκτονική συστημάτων Μηχανική και σχεδίαση Οργανωτική σχεδίαση Διαχείριση αλληλεπιδράσεων Ενσωμάτωση ομάδων Μέθοδος Ανάλυσης Αλληλουχία Αποκοπή Συγκέντρωση Ανάλυση ιδιοτιμών Προσομοίωση Αλληλουχία Αποκοπή Συγκέντρωση Ανάλυση ιδιοτιμών Προσομοίωση Ομαδοποίηση Ομαδοποίηση Το 2012, προτάθηκε μία άλλη ταξινόμηση, από τους Steven D. Epinger και Tyson R. Browning στο βιβλίο τους Design Structure Matrix Methods and Applications, και θεωρήθηκε επικρατέστερη της προηγούμενης. Οι τέσσερις βασικοί τύποι που προτείνουν, απεικονίζονται στην Εικόνα 4.7 [2]. [4] Οι τέσσερις κατηγορίες που προτείνουν, είναι οι εξής : 1) Κατηγορία Αρχιτεκτονικής Προϊόντος (Product Architecture DSM) 2) Κατηγορία Αρχιτεκτονικής Οργανισμού (Organization Architecture DSM) 3) Κατηγορία Αρχιτεκτονικής Διεργασίας (Process Architecture DSM) 4) Κατηγορία Αρχιτεκτονικής Πολλών Τομέων (Multidomain DSM) 39

64 Εικόνα 4.7: Οι τέσσερις βασικοί τύποι Design Structure Matrix Πίνακας 4-4: Στοιχεία της DSM και οι αλληλεπιδράσεις ανά κατηγορία ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ Αρχιτεκτονικής : Προϊόντος Οργανισμού Διεργασίας Στοιχεία της DSM Συστατικά του προϊόντος Οι άνθρωποι ή οι ομάδες στην οργάνωση Οι δραστηριότητες στο πλαίσιο της διεργασίας Αλληλεπιδράσεις Διασυνδέσεις μεταξύ των συστατικών Οι τρόποι επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων Οι ροές των πληροφοριών ή/και υλικών μεταξύ τους 40

65 Product Architecture DSM Η αρχιτεκτονική του προϊόντος αναφέρεται στα συστατικά και τις αλληλεπιδράσεις μέσα σε ένα πρoϊόν, όπως το υλικό (hardware) (και μερικές φορές το λογισμικό (software)), π.χ. αυτοκίνητα, αεροσκάφη, κτίρια, πλοία, υπολογιστές, εξοπλισμός, μηχανήματα, κ.ο.κ. Organization Architecture DSM Η αρχιτεκτονική ενός οργανισμού αναφέρεται στους ανθρώπους (ή ομάδες) και τις αλληλεπιδράσεις τους στο πλαίσιο ενός οργανισμού. Process Architecture DSM Η αρχιτεκτονική διεργασίας αναφέρεται στις δράσεις και τις αλληλεπιδράσεις που θα επιτελέσουν ένα έργο, όπως ο σχεδιασμός ή η παραγωγή ενός προϊόντος, η παροχή μιας υπηρεσίας ή η εκτέλεση του κώδικα του λογισμικού. Multidomain DSM Τα μοντέλα DSM διαφορετικών τύπων αρχιτεκτονικής, μπορούν να συνδυαστούν, για να αναπαραστήσουν τον τρόπο με τον οποίο τα διαφορετικά πεδία συσχετίζονται στο πλαίσιο ενός μεγαλύτερου συστήματος. Εικόνα 4.8: Οι τέσσερις τύποι Design Structure Matrix Από την παραπάνω Εικόνα 4.8 [2] αντιλαμβανόμαστε ότι : οι δύο πρώτες μέθοδοι (Προϊόντος και Οργανισμού) θεωρούνται στατικές (static), διότι αποτελούν, κυρίως, εργαλεία ανάλυσης συστημάτων η τρίτη μέθοδος (Διεργασίας) είναι η μόνη που εφαρμόζεται ως εργαλείο διαχείρισης έργων στη συγκεκριμένη προσέγγιση η τέταρτη μέθοδος (Πολλών τομέων) είναι μία νέα κατηγορία για την αναπαράσταση πολλαπλών τομέων, τόσο στατικών, όσο και χρονικά εξαρτημένων, η οποία εμπεριέχει την ταυτόχρονη απεικόνιση και σύνδεση όλων των παραπάνω αρχιτεκτονικών σε ένα ενιαίο μοντέλο 41

66 Για την καλύτερη κατανόηση των όσων έχουμε περιγράψει μέχρι στιγμής σχετικά με την Μήτρα Σχεδιασμού Δομής DSM, θα παρουσιάσουμε και θα αναλύσουμε το επόμενο παράδειγμα: Εικόνα 4.9: Δυαδικό μοντέλο κατηγορίας αρχιτεκτονικής διεργασίας. Απεικόνιση 14 δραστηριοτήτων από τις 100 στο σύνολο της συνολικής διεργασίας του έργου Cheetah της εταιρείας Kodak Στην Εικόνα 4.9 [2] απεικονίζονται κάποιες από τις δραστηριότητες του έργου Cheetah της εταιρείας Kodak, καθώς και οι μεταξύ τους συσχετίσεις. Πρόκειται για έναν δυαδικό πίνακα DSM, ανεστραμμένο (IC), αρχιτεκτονικής διεργασίας. Κατά μήκος μίας γραμμής μπορεί κάποιος να ενημερωθεί για τις εξαγόμενες πληροφορίες από την εν λόγω δραστηριότητα παρατηρώντας το σύμβολο Χ που σημειώνεται στη διασταύρωση της γραμμής και της στήλης, που φέρει το όνομα του στοιχείου, που παραλαμβάνει την πληροφορία. Διαβάζοντας κατά μήκος μίας στήλης μπορεί κανείς να ενημερωθεί για τις πληροφορίες, που δέχεται η δραστηριότητα της στήλης αυτής από τις άλλες δραστηριότητες. Για παράδειγμα, η δραστηριότητα C στον παραπάνω πίνακα δέχεται πληροφορίες από τις δραστηριότητες Α και Β και παρέχει πληροφορίες στις δραστηριότητες D, E, F και G. Συνήθως, η σειρά των δραστηριοτήτων σε έναν πίνακα απεικονίζει και την χρονολογική τους σειρά, σύμφωνα με ένα χρονοδιάγραμμα. Έτσι και στον πίνακα του παραδείγματος οι δραστηριότητες έχουν τοποθετηθεί με χρονολογική σειρά. Επομένως, συμπεραίνουμε ότι τα σημειωμένα κελιά πάνω από τη διαγώνιο παριστάνουν τη ροή πληροφοριών προς τις δραστηριότητες που έπονται χρονολογικά. Τα κελιά που είναι σημειωμένα με κόκκινο Χ κάτω από τη διαγώνιο χρήζουν ιδιαίτερης σημασίας, καθώς απεικονίζουν πληροφορίες ανατροφοδότησης (feedback) σε εργασίες που έχουν εκτελεστεί προγενέστερα, αποδεικνύοντας ότι μια εργασία του παρελθόντος μπορεί να εξαρτάται από μία μελλοντική. Αυτό υποδηλώνει ότι οι προγενέστερες διεργασίες ίσως θα πρέπει να αντικατασταθούν ή να επανεξεταστούν αργότερα μετά τη λήψη των πληροφοριών που απαιτούν από τις μελλοντικές διεργασίες. [17] 42

67 4.5 ΠΕΝΤΕ ΒΑΣΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΝΟΣ ΠΙΝΑΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ (DSM) Η επιτυχία μοντελοποίησης με τη μέθοδο DSM, βασίζεται στη σωστή ανάλυση του συστήματος στα συστατικά του και στην ακρίβεια των σχέσεων εξάρτησης μεταξύ τους. Τα πέντε βασικά βήματα υλοποίησης ενός DSM περιγράφονται παρακάτω: 1 ο ΒΗΜΑ: Στο βήμα αυτό ορίζεται το σύστημα, δηλαδή η αρχιτεκτονική του δομή και καθορίζονται τα όριά του. Διαφορετικός ορισμός στα όρια του συστήματος, συνεπάγεται και διαφορετικό αποτέλεσμα. 2 ο ΒΗΜΑ: Έπειτα καταγράφονται όλα τα συστατικά του συστήματος. Αυτό μπορεί να γίνει από τα υπάρχοντα σχέδια ή τις υποδείξεις των μηχανικών, όμως, κατά τη μελέτη των αλληλεπιδράσεων μεταξύ τους, παρατηρείται ανάγκη επαναπροσδιορισμού μερικών συστατικών. 3 ο ΒΗΜΑ: Σε αυτήν την φάση μελετάται η ροή της πληροφορίας μεταξύ των συστατικών του συστήματος. Για τη μελέτη αυτή απαιτούνται τα υπάρχοντα σχέδια, σε συνδυασμό με συνεντεύξεις με έμπειρους μηχανικούς, που δουλεύουν στην ανάπτυξη του συγκεκριμένου συστήματος. Εναλλακτικά, βοηθούν και τα φύλλα επισκόπησης (survey sheets), τα οποία, ναι μεν, εξοικονομούν χρόνο, αλλά με τον τρόπο αυτόν ενδέχεται να χαθούν πολλές σημαντικές λεπτομέρειες. Τα βήματα 2 και 3 επαναλαμβάνονται συχνά. Βαθύτερη κατανόηση του συστήματος οδηγεί σε ακριβέστερο επαναπροσδιορισμό των στοιχείων του. 4 ο ΒΗΜΑ: Στη συνέχεια, αναπαρίσταται η ροή πληροφοριών και επιλέγεται ποιά μορφή πληροφορίας θα καταγραφεί. Αρχικά, χτίζεται ένας δυαδικός DSM, που αποτυπώνει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των στοιχείων και αποτελεί τη βάση της ανάλυσης που ακολουθεί. Οι αριθμητικοί DSM χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις που υπάρχουν αυξημένες απαιτήσεις ανάλυσης. 5 ο ΒΗΜΑ: Τέλος, παρουσιάζεται ο πίνακας DSM στους μηχανικούς σχεδίασης για περαιτέρω σχόλια και χρήση. Ο κύριος στόχος του DSM είναι να βοηθήσει τους μηχανικούς σχεδίασης να κατανοήσουν καλύτερα και να προσεγγίσουν συστηματικά τη διαδικασία σχεδίασης. [2], [4] 4.6 ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΙΝΑΚΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΟΜΗΣ (DSM) Ένας πίνακας DSM, δυαδικός ή αριθμητικός, θεωρείται χρήσιμος, όταν τα στοιχεία του παρουσιάζονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούμε να αντλούμε πληροφορίες κατανόησης του συστήματος και επιπλέον, να είμαστε σε θέση να κρίνουμε, αν χρειάζεται να προβούμε ή όχι σε βελτίωσή του. Βασικός στόχος της DSM είναι η ελαχιστοποίηση των αναδράσεων και των επαναλήψεων μεταξύ αυτών των στοιχείων. Επομένως, πρώτα απ όλα πρέπει να γίνει η αναδιάταξη των στοιχείων του συστήματος. 43

68 Η ανακατανομή ή η αναδιάταξη των στοιχείων μπορεί να γίνει με διάφορες μεθόδους ανάλυσης. Οι πιο συνηθισμένες είναι οι εξής: Μέθοδος Αλληλουχίας (Sequencing) Μέθοδος Ομαδοποίησης (Clustering) Μέθοδος Αλληλουχίας (Sequencing) Η μέθοδος της αλληλουχίας εφαρμόζεται κυρίως σε χρονικά δίκτυα αλληλεπίδρασης και συνήθως σε κατηγορία αρχιτεκτονικής διεργασίας. Ο συγκεκριμένος αλγόριθμος αναδιατάσσει τα στοιχεία των γραμμών και στηλών με τέτοιο τρόπο, ώστε ο νέος πίνακας που θα προκύψει, να μην περιέχει αναδράσεις και επαναλήψεις μεταξύ των στοιχείων. Πιο συγκεκριμένα, επιδιώκεται η εξάλειψη των συμβόλων Χ κάτω από τη διαγώνιο και η μετατροπή του πίνακα σε άνω τριγωνικό (upper-triangular) για DSM μορφής IR και σε κάτω τριγωνικό (lower-triangular) για DSM μορφής IC. Σε σύνθετα συστήματα μηχανικών, η πολυπλοκότητα που παρουσιάζουν οι σχέσεις μεταξύ τους, δεν επιτρέπει την δημιουργία άνω τριγωνικής αναδιάταξης. Επομένως, στόχος είναι η μεταφορά των συμβόλων Χ όσο πιο κοντά γίνεται στη διαγώνιο και όχι η εξάλειψή τους. Το είδος του πίνακα που προκύπτει, ονομάζεται Block Triangular. Μέσω αυτής της διαδικασίας, αναδεικνύονται τα στοιχεία του συστήματος που χρήζουν επανεξέτασης, με σκοπό έναν καλύτερο σχεδιασμό. Για παράδειγμα, η ανάγκη διαίρεσης ενός στοιχείου σε δύο παράλληλα ή αφαίρεση αυτών. Υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται στον προσδιορισμό της αλληλουχίας DSM. Ωστόσο, όλες είναι παρόμοιες, με μοναδική διαφοροποίηση στον τρόπο εντοπισμού των κυκλικών διαδικασιών (αναδράσεις, επαναλήψεις) των συνδεδεμένων δραστηριοτήτων. Όλοι οι αλγόριθμοι, ωστόσο, ακολουθούν την αλληλουχία που περιγράφεται παρακάτω: Βήμα 1 ο : Σε αυτό το βήμα πραγματοποιείται η αναδιάρθρωση του πίνακα (Partitioning) [5] 1.1 Αρχική Μορφή Πίνακα DSM, IC 44

69 1.2 Εντοπισμός όλων των στοιχείων, που δεν απαιτούν πληροφορίες από άλλα στοιχεία. Τοποθέτηση αυτών αριστερά και πάνω και προσωρινή αφαίρεση τους, μαζί με τα στοιχεία που τους αντιστοιχούν. Στην περίπτωσή μας, έχουμε πίνακα IC, επομένως, εντοπίζουμε το στοιχείο F, το μοναδικό που έχει κενή στήλη. 1.3 Εντοπισμός όλων των στοιχείων που δεν αποδίδουν πληροφορίες σε άλλα στοιχεία. Τοποθέτηση αυτών δεξιά και κάτω και προσωρινή αφαίρεσή τους, μαζί με τα στοιχεία που τους αντιστοιχούν. Στον πίνακα δεξιά, το στοιχείο Ε δεν αποδίδει πληροφορίες σε κανένα άλλο στοιχείο. Βήμα 2 ο : Εάν μετά τo 1.2 και 1.3 δεν υπάρχουν εναπομείναντα στοιχεία στον πίνακα (με κενές γραμμές και στήλες), τότε η διαδικασία του διαχωρισμού (partitioning) έχει ολοκληρωθεί. Διαφορετικά, στα υπόλοιπα στοιχεία παρατηρούνται κύκλοι ανατροφοδότησης πληροφορίας (βρόγχοι). Βήμα 3 ο : Στη συνέχεια, γίνεται προσδιορισμός των βρόγχων (loops) με μία από τις εξής μεθόδους : Μέθοδος Αναζήτησης Μονοπατιού (Path Searching Method) Μεθοδος Εκθετικής Γειτνίασης του Πίνακα (Powers of Abjacency Matrix Method) Μέθοδος Προσέγγισης του Πίνακα (The Reachability Matrix Method) Μέθοδος Αλγορίθμου Τριγωνοποίησης (Triangularization Algorithm Method) Μέθοδος Πρώτα σε Βάθος Αναζήτησης Αλγορίθμου του Tarjan (Tarjan's Depth First Search Algorithm Method(Tarjan 1972)) Κάθε φορά που γίνεται καθορισμός ενός βρόγχου επιστρέφουμε στο Βήμα 1 και συνεχίζουμε τη διαδικασία, μέχρις ότου εξαλείψουμε όλους τους βρόγχους. Οι τρείς πρώτες μέθοδοι είναι οι πιο δημοφιλείς, για αυτό και θα περιγραφούν αναλυτικά παρακάτω, μέσω παραδειγμάτων. -1 η Μεθοδος Αναζήτησης Βρόγχου: Στο εν λόγω παράδειγμα, επιλέγεται η πρώτη μέθοδος, Αναζήτησης Μονοπατιού (Path Searching). 45

70 3.1 Ανίχνευση των βρόγχων, ξεκινώντας από την πρώτη δραστηριότητα που δεν αντιστοιχεί σε κενή στήλη και προχωρώντας αλυσιδωτά στη δραστηριότητα από την οποία εξαρτάται, μέχρι να καταλήξουμε στην αρχική δραστηριότητα. Όταν εντοπιστεί ένας βρόγχος γίνεται ενοποίηση των διαδικασιών, οι οποίες τον συνθέτουν και η διαδικασία επαναλαμβάνεται. Εδώ, το στοιχείο Α εξαρτάται από το στοιχείο C και το C εξαρτάται από το A. Σχηματίζουν, δηλαδή, έναν βρόγχο και ενοποιούνται σε ένα στοιχείο, το CA. 3.2 Εφόσον εντοπίσαμε τον 1 ο βρόγχο, επιστρέφουμε στο Βήμα 1. Το στοιχείο CA δεν αποδίδει πληροφορίες σε άλλα στοιχεία (έχει κενά τα κελιά της γραμμής του), επομένως, τοποθετείται δεξιά και κάτω και αφαιρείται προσωρινά, μαζί με τα στοιχεία που το αντιστοιχούν. 3.3 Ακολουθείται η ίδια διαδικασία με την 3.1. Το στοιχείο Β εξαρτάται από το στοιχείο G, το οποίο εξαρτάται από το στοιχείο D και το οποίο με τη σειρά του εξαρτάται από το B. Ο βρόγχος αυτός περιλαμβάνει όλα τα εναπομείνοντα στοιχεία. Έτσι, κλείνει ένα κύκλωμα. Δεν υπάρχουν πλέον κενές γραμμές ή στήλες, ούτε και άλλοι βρόγχοι. Οι σύνθετες δραστηριότητες αποσυντίθενται και ο DSM είναι στην τελική του μορφή μετά τη μέθοδο της αναζήτησης διαδρομών. Βήμα 4 ο : Αναδιαρθρωμένος Πίνακας 46

71 -2 η Μέθοδος Αναζήτησης Βρόγχου(από Βήμα 3) Εκθετικής Γειτνίασης του Πίνακα (Powers of Abjacency Matrix Method) Στη μέθοδο αυτή, τα κενά κελιά αντικαθιστώνται με μηδέν (0) και τα υπόλοιπα με τη μονάδα (1). Μετά την ύψωση του πίνακα στη δραστηριότητες που έχουν τη μονάδα πάνω στη διαγώνιο του πίνακα στη σειρά που τους αντιστοιχεί.. Οι εν λόγω δραστηριότητες, συνθέτουν έναν βρόγχο Ν δραστηριοτήτων. Αν κατά τον πολλαπλασιασμό, προκύψουν κελιά με τιμή μεγαλύτερη της μονάδας, αντικαθιστάται η τιμή με τη μονάδα. n -οστή δύναμη, εντοπίζουμε αν υπάρχουν Ακολουθεί παράδειγμα για μεγαλύτερη κατανόηση της μεθόδου. n 1. Αρχικός πίνακας, του οποίου τα κενά κελιά αντικαταστάθηκαν με μηδέν (0) και τα υπόλοιπα με τη μονάδα (1). 2. Υψώνοντας στο τετράγωνο, αναζητούμε δύο στοιχεία που έχουν τη μονάδα πάνω στη διαγώνιό τους. Εντοπίζουμε τα Α και Γ, που σχηματίζουν βρόγχο. 3. Υψώνοντας στον κύβο, αναζητούμε τρία στοιχεία που έχουν τη μονάδα πάνω στη διαγώνιό τους. Εντοπίζουμε τα Β,Δ,Ε που σχηματίζουν βρόγχο. 4. Υψώνοντας στην τετάρτη, αναζητούμε τέσσερα στοιχεία που έχουν τη μονάδα πάνω στη διαγώνιό τους. Παρατηρούμε, ότι δεν υπάρχουν τέσσερα τέτοια στοιχεία. Επομένως, δεν εντοπίζεται βρόγχος. 47

72 5. Δοκιμάζοντας μία ακόμη φορά, υψώνουμε στην πέμπτη και αναζητούμε πέντε στοιχεία με μονάδα στη διαγώνιό τους. Δεν εντοπίζεται κανένα στοιχείο, συνεπώς δεν υπάρχει και βρόγχος και καταλήγουμε ότι ο τελικός πίνακας DSM έχει διαμορφωθεί. 6. Τελικός αναδιαρθρωμένος πίνακας, με αντικατάσταση των κελιών με μονάδα (1) με το σύμβολο Χ. -3 η Μέθοδος Αναζήτησης Βρόγχου (από Βήμα 3) Μέθοδος Προσέγγισης του Πίνακα (The Reachability Matrix Method) Ο πίνακας Προσέγγισης (Warfield 1973) είναι ένας δυαδικός DSM έχοντας τη μονάδα στα στοιχεία της διαγωνίου του. Τα βήματα της μεθόδου είναι τα ακόλουθα: 1. Αρχικός πίνακας. 2. Κατασκευή πίνακα: 1η στήλη: Καταγραφή όλων των στοιχείων 2η στήλη: Είσοδος: Καταγραφή στοιχείων που απαιτούν πληροφορία εισόδου σε κάθε σειρά. (Συμπεριλαμβάνεται και το στοιχείο της διαγωνίου) 3η στήλη: Καταγραφή στοιχείων στα οποία δίνεται πληροφορία εξόδου για κάθε γραμμή 4η στήλη: Καταγραφή σημείων τομής μεταξύ 2ης και 3ης στήλης 48

73 3. Μεταφορά των στοιχείων που έχουν κοινά τα στοιχεία εισόδου (δεύτερη στήλη) με τα σημεία τομής (τέταρτη στήλη) στις πρώτες σειρές. Προσωρινή αφαίρεση των στοιχείων αυτών από τον πίνακα. 4. Μεταφορά των στοιχείων που έχουν κοινά τα στοιχεία εξόδου (τρίτη στήλη) με τα σημεία τομής (τέταρτη στήλη) στις τελευταίες σειρές. Προσωρινή αφαίρεση των στοιχείων αυτών από τον πίνακα 5. Εντοπισμός των βρόγχων από τα κοινά σημεία τομής της τέταρτης στήλης και τοποθέτηση στις τελευταίες σειρές. Αρχικός Πίνακας Τελικός Πίνακας Αλληλουχία (Sequencing) Μέθοδος Αποκοπής (Tearing) Η μέθοδος Tearing προτείνει έναν αποτελεσματικό τρόπο εκτέλεσης ενός υποσυνόλου συνδεδεμένων στοιχείων, χρησιμοποιώντας τον ελάχιστο αριθμό επαναλήψεων. Επιλέγει τα σύμβολα, τα οποία προσδίδουν ανάδραση μέσα στα κελιά και τα αφαιρεί από τον πίνακα, αναδιατάσσοντάς τον σε άνω ή κάτω τριγωνική μορφή. Τα σύμβολα, τα οποία αφαιρούνται, ονομάζονται αποκοπές tears. Ο εντοπισμός τους, σημαίνει ότι έχουμε εντοπίσει το σύνολο των παραδοχών που χρειάζεται να ειπωθούν, έτσι ώστε να αρχίσουμε το σχεδιασμό των επαναλήψεων, όταν οι συνδεδεμένες δραστηριότητες 49

74 έχουν ανακύψει, κατά τη διαδικασία. Αφού έχουν γίνει αυτές οι υποθέσεις, δεν υπάρχουν πια πρόσθετες εκτιμήσεις που πρέπει να ληφθούν. Δεν υπάρχει βέλτιστη λύση για τη μέθοδο Tearing, ωστόσο προτείνονται δύο κριτήρια για την επιλογή των σημείων tears : Ελάχιστος αριθμός tears : το κίνητρο πίσω από αυτό το κριτήριο, είναι ότι οι αποκοπές αποτελούν μια προσέγγιση ή μια αρχική εικασία που χρησιμοποιείται. Είναι προτιμότερο να μειωθεί ο αριθμός των εικασιών αυτών. Περιορισμός των αποκοπών tears στα μικρότερα σύνολα (blocks) κατά μήκος της διαγωνίου: το κίνητρο πίσω από αυτό το κριτήριο, είναι ότι οι εσωτερικές επαναλήψεις γίνονται πιο συχνά στην περίπτωση εκείνη, κατά την οποία υπάρχουν επαναλήψεις μέσα σε επαναλήψεις (υποσύνολα μέσα σε υποσύνολα). Ως εκ τούτου, είναι επιθυμητό να περιοριστούν οι εσωτερικές επαναλήψεις σε ένα μικρό αριθμό εργασιών. Τα Βήματα της Μεθόδου Αποκοπής έχουν ως εξής: Βήμα 1 ο : Εντοπισμός ενός ή δύο σημείων μέσα στον πίνακα DSM, με στόχο την αποτελεσματική μείωση των συνδεδεμένων δραστηριοτήτων, με τον εξής τρόπο: Σχεδιάζουμε το αντίστοιχο υποσύνολο (block), ως γράφημα με κόμβους και τόξα κατεύθυνσης. Πίνακας DSM Γράφημα με κόμβους και τόξα Βήμα 2 ο : Η καλύτερη επιλογή απομάκρυνσης ενός tear είναι αυτή που αντιστοιχεί στο τόξο με τους περισσότερους σε πλήθος αλλά και μακρύτερους βρόγχους. Για παράδειγμα η Tear 1. 50

75 Βήμα 3 ο : Τα επιλεγμένα tears αποδέχονται ή απορρίπτονται, αναλόγως των συνολικών διεργασιών που εκτελούνται στο μοντέλο. Η αφαίρεση των σημείων επιλέγεται με στόχο τη διευκόλυνση της εκτέλεσης της διαδικασίας, σε συνδυασμό με τον ελάχιστο αριθμό επαναλήψεων. Ένα tear θα επιλεχθεί, αν ο σχεδιαστής του μοντέλου πιστεύει με μεγάλη σιγουριά ότι είναι εφικτή μία τέτοια τροποποίηση. Εάν δεν υφίσταται αυτή η σιγουριά, τότε επαναλαμβάνουμε τα βήμα 1. Βήμα 3 ο : Το συνδεδεμένο υποσύνολο είναι εκ νέου προσδιορισμένο, ως προς την αλληλουχία του, έχοντας αφαιρέσει τα σημεία που έχουν θεωρηθεί tears από το αρχικό DSM. Ως αποτέλεσμα της διεργασίας αυτής, θα πρέπει το μεγάλο υποσύνολο να διαχωριστεί σε ένα ή περισσότερα μικρά υποσύνολα και οι μεμονωμένες δραστηριότητες να εμφανίζονται σε αυτά ως παράλληλες ή διαδοχικές. Στην Εικόνα 4.10, η απομάκρυνση του πρώτου tear διαμορφώνει ένα νέο μικρότερο, το οποίο μειώνεται, μέσω της απομάκρυνσης του δεύτερου tear. Βήμα 4 ο : Τα σημεία που αφαιρέθηκαν, θα πρέπει να επαναπροστεθούν στον πίνακα DSM (με άλλο χρώμα αν θέλουμε να ξεχωρίζουν), για να χρησιμεύσουν ως υπενθύμιση των υποθέσεων που έχουμε κάνει κατά τη διαδικασία εκτέλεσης της διαδικασίας. Βήμα 5 ο : Επειδή το σημείο που αφαιρέθηκε αποτελεί μία υπόθεση, αν αποδειχθεί λανθασμένη ή άκυρη θα δημιουργήσει πιθανότατα επαναλαμβανόμενο βρόγχο (rework loop, iteration). Βήμα 6 ο : Να σημειωθεί ότι τα πολλαπλά tears είναι δυνατόν να αφαιρεθούν και με μια υπόθεση, συγκεντρωτικά. Στην Εικόνα 4.10 [2] η υπόθεση των αποτελεσμάτων της διαδικασίας H επιτρέπει την εκτέλεση του Β και του G. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές διαδικασίες DSM χρησιμοποιούν, μετά τη μέθοδο αλληλουχίας Sequencing, τη μέθοδο Tearing. [5] 51

76 Εικόνα 4.10: Η μέθοδος DSM Tearing ανιχνεύει σημεία προς αφαίρεση από τις συνδεδεμένες δραστηριότητες στον πίνακα DSM Αλληλουχία (Sequencing) Μέθοδος Σχηματισμού Ζωνών (Banding) Ο σχηματισμός ζωνών (banding) είναι η προσθήκη εναλλασσόμενων φωτεινών και σκοτεινών ζωνών (bands) σε ένα DSM πίνακα, ώστε να είναι πιο ευδιάκριτη η σχέση κάποιων στοιχείων μεταξύ τους (παράλληλων ή ταυτόχρονων). Η συγκεκριμένη μέθοδος παρουσιάζει ομοιότητες με την προηγούμενη, που περιγράφηκε πιο πάνω (προσέγγισης), όταν τα σημεία ανάδρασης αγνοούνται (μία ζώνη αντιστοιχεί σε ένα επίπεδο). Το σύνολο των ζωνών (bands) ή των επιπέδων σε έναν πίνακα DSM, απεικονίζει την κρίσιμη διαδρομή ενός συστήματος/έργου και κάθε στοιχείο/δραστηριότητα που εμπεριέχεται σε κάθε ζώνη (band), αντιστοιχεί σε μία από τις κρίσιμες δραστηριότητες, που ανήκουν στην κρίσιμη διαδρομή. Έτσι, προτιμώνται οι λιγότερες ζώνες δεδομένου ότι βελτιώνουν τον συγχρονισμό του συστήματος/έργου. Για παράδειγμα, στο μοντέλο DSM που παρουσιάζεται στην Εικόνα 4.11 (Yassine, 2004), οι δραστηριότητες 4 και 5 δεν εξαρτώνται η μια από την άλλη και ως εκ τούτου ανήκουν στην ίδια ζώνη (band). Στην εν λόγω μέθοδο, τα σημεία ανάδρασης δεν λαμβάνονται υπόψη, δεν συμπεριλαμβάνονται δηλαδή στη διαδικασία καθορισμού των ζωνών. [5] Εικόνα 4.11: Ανάλυση σε σχηματισμό ζωνών 52

77 4.6.2 Μέθοδος Ομαδοποίησης (Clustering) Η συγκεκριμένη μέθοδος επιλέγεται, όταν, τα στοιχεία της DSM αντιπροσωπεύουν συστατικά/εξαρτήματα ή ομάδες ανθρώπων ενός έργου. Με τον όρο Ομαδοποίηση (Clustering) νοείται ο εντοπισμός των υποσυνόλων, των στοιχείων (ομάδων-clusters ή μονάδων-modules), μεταξύ των οποίων υπάρχει αποκλειστική αλληλεξάρτηση, ενώ αντίθετα υπάρχει ελάχιστη αλληλεξάρτηση με τα υπόλοιπα στοιχεία του συστήματος (εξωτερικά του υποσυνόλου). Κατ αυτόν τον τρόπο, οι ομάδες (εσωτερικές) ενσωματώνουν όλες τις αναδράσεις ή επαναλήψεις, ενώ, ταυτόχρονα, ελαχιστοποιούνται ή εξαλείφονται οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ διαφορετικών ομάδων. Για την καλύτερη κατανόηση του αναγνώστη για τον αλγόριθμο ομαδοποίησης, παρατίθεται το παρακάτω παράδειγμα: Εικόνα 4.12: Αρχικός πίνακας DSM Τα στοιχεία στον πίνακα DSM, της Εικόνας 4.12 (Yassine, 2004), αντιπροσωπεύουν μεμονωμένους εργαζομένους. Οι είσοδοι στον πίνακα αντιπροσωπεύουν τη συχνότητα της επικοινωνίας μεταξύ των μελών της ομάδας του έργου, δηλαδή, τη συχνότητα με την οποία μία ομάδα πρέπει να συνεργάζεται με μία άλλη ομάδα (π.χ. καθημερινά, εβδομαδιαία ή μηνιαία). Μετά την ομαδοποίηση του πίνακα, έχουμε τα αποτελέσματα της Εικόνας

78 Εικόνα 4.13: Ομαδοποιημένος (clustered) πίνακας Όπως γίνεται αντιληπτό από την παραπάνω εικόνα, σχηματίστηκαν δύο ξεχωριστά υποσύνολα, AF και EDBCG, για την ενσωμάτωση περισσότερων αλληλεπιδράσεων. Παρατηρείται, όμως, ότι υπάρχουν τρείς αλληλεπιδράσεις, που παραμένουν εκτός σε κάθε υποσύνολο (εδώ ομάδας εργαζομένων) και αποτελούν τα σημεία αλληλεπίδρασης μεταξύ δύο ομάδων. Έτσι, προτείνεται μία εναλλακτική ομαδοποίηση του πίνακα, όπως παρουσιάζεται παρακάτω. Εικόνα 4.14: Εναλλακτική ομαδοποίηση (Alternative Clustering) Η αναδιάταξη αυτή, συστήνει τη δημιουργία δύο επικαλυπτόμενων υποσυνόλων, των AFE και EDBCG, ώστε το στοιχείο E, που ανήκει και στις δύο ομάδες να λειτουργεί ως συνδετικός τους κρίκος. [5] 4.7 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ DSM Τα πλεονεκτήματα και οι δυνατότητες της Μεθόδου Μητρώου Σχεδιασμού Δομής και του Μητρώου Σχεδιασμού Δομής, που αναφέρονται στη βιβλιογραφία, είναι τα εξής: 54

79 Αναπαριστά ένα σύστημα με απλό και περιεκτικό τρόπο. Η βασική δομή ενός πολύπλοκου συστήματος μπορεί να γίνει κατανοητή από τον οποιονδήποτε. Ένα Μητρώο Σχεδιασμού Δομής (ΜΣΔ) χαρακτηρίζεται ως περιεκτικό και συνοπτικό, εξαιτίας της συμπαγούς μορφής αναπαράστασης των στοιχείων και αλληλεπιδράσεων μεταξύ τους. Σε ένα ΜΣΔ υπάρχει δυνατότητα αναπαράστασης μεγάλων και πολύπλοκων συστημάτων σε ένα σχετικά μικρότερο χώρο σε σχέση με άλλα μοντέλα μορφής δικτύου. Επιτρέπει αναλύσεις, όπως η μέθοδος της Ομαδοποίησης (Clustering), για την κατηγοριοποίηση των στοιχείων και η μέθοδος της Αλληλουχίας (Sequencing) για τη μείωση του κινδύνου σχετικά με το κόστος και τον χρονοπρογραμματισμός μίας διεργασίας. Άλλο ένα χαρακτηριστικό των ΜΣΔ είναι η οπτικοποίηση ή απεικόνιση, όπου ένας πίνακας DSM αναδεικνύει πρότυπα σχέσεων μεταξύ των στοιχείων του συστήματος, που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, σε έναν Πίνακα Αρχιτεκρονικής Διεργασίας μπορούν να διακριθούν οι αλληλεπιδράσεις των αναδράσεων που επηρεάζουν άμεσα τη συμπεριφορά του συστήματος, ή σε έναν Πίνακα Σχεδιασμού Προϊόντος, όπου μπορούν να αναδειχθούν περιοχές πολύ υψηλής αλληλεπίδρασης, επισημαίνοντας κατ αυτόν τον τρόπο τα οφέλη συγκεκριμένων συστατικών στα υποσυστήματα. Οι τεχνικές DSM βασίζονται στη χρήση πινάκων και επομένως παρέχεται η δυνατότητα εφαρμογής ενός συνόλου ισχυρών αναλύσεων της θεωρίας γραφημάτων και των μαθηματικών πινάκων, καθώς και εξειδικευμένων μεθόδων ανάλυσης DSM. Η ανάλυση DSM μπορεί να αναδείξει τις έμμεσες συνδέσεις μεταξύ των στοιχείων ενός συστήματος, τον τρόπο διάδοσης των αλλαγών σε ένα σύστημα, τις επαναληπτικές διαδικασίες, τη σύγκληση αποτελεσμάτων, την κατηγοριοποίηση και πολλά άλλα. Οι τεχνικές DSM αποτελούν ένα εξαιρετικά ευέλικτο εργαλείο μοντελοποίησης συστημάτων και έχουν υποστεί αρκετές τροποποιήσεις, με προσθήκη χρήσιμων γραφικών, χρωμάτων και δεδομένων στους πίνακες DSM. [2], [4] 55

80 Κεφάλαιο 5 : ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 5.1 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Η έννοια της ενέργειας αναφέρθηκε πρώτη φορά από τον Αριστοτέλη, δίνοντας ετυμολογικά τον ορισμό της ως εξής: «Ενέργεια είναι η δύναμη, η οποία εμπεριέχει ποσότητα έργου». Με τον όρο Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) χαρακτηρίζονται οι μορφές εκμεταλλεύσιμης ενέργειας από διάφορες φυσικές διαδικασίες, όπως ο άνεμος, η γεωθερμία, η κυκλοφορία του νερού και άλλες. Αυτό σημαίνει, πως για την εκμετάλλευσή τους, δεν απαιτείται κάποια ενεργητική παρέμβαση, όπως για παράδειγμα εξόρυξη, άντληση ή καύση, όπως με τις μέχρι τώρα χρησιμοποιούμενες πηγές ενέργειας. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες πηγές ενέργειας που χρησιμοποιούνται ευρέως, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αποτελούν καθαρές μορφές ενέργειας, με την έννοια ότι δεν αποδεσμεύουν υδρογονάνθρακες, διοξείδιο του άνθρακα ή τοξικά και ραδιενεργά απόβλητα. Είναι, επομένως, φιλικές ως προς το περιβάλλον. Τα είδη ήπιων μορφών ενέργειας, όπως χαρακτηρίζονται αλλιώς οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας (Α.Π.Ε.), είναι τα εξής: Η Αιολική ενέργεια: Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν για την άντληση νερού από τα πηγάδια, αλλά και για μηχανικές εφαρμογές, όπως για την άλεση στους ανεμόμυλους, ενώ πλέον χρησιμοποιείται ευρέως για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Η Ηλιακή ενέργεια: Αν και χρησιμοποιείται περισσότερο για θερμικές εφαρμογές, όπως για ηλιακούς θερμοσίφωνες, ωστόσο έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται σημαντικά και για παραγωγή ηλεκτρισμού Η Υδραυλική ενέργεια: Αποτελεί την πιο διαδεδομένη μορφή ανανεώσιμης ενέργειας και χρησιμοποιείται περισσότερο στα μικρά υδροηλεκτρικά Η Βιομάζα: Χρησιμοποιεί τους υδατάνθρακες των φυτών (κυρίως αποβλήτων της βιομηχανίας ξύλου, τροφίμων και ζωοτροφών και της βιομηχανίας ζάχαρης) με σκοπό την αποδέσμευση της ενέργειας που δεσμεύτηκε από το φυτό με τη φωτοσύνθεση. Ακόμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν αστικά απόβλητα και απορρίμματα. Μπορεί να δώσει βιοαιθανόλη και βιοαέριο, που είναι καύσιμα πιο φιλικά προς το περιβάλλον από τα παραδοσιακά Η Γεωθερμική ενέργεια: Προέρχεται από τη θερμότητα που παράγεται από τη ραδιενεργό αποσύνθεση των πετρωμάτων της γης. Είναι εκμεταλλεύσιμη εκεί όπου η θερμότητα αυτή ανεβαίνει με φυσικό τρόπο στην επιφάνεια, π.χ. στους θερμοπίδακες ή στις πηγές ζεστού νερού. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε απευθείας για θερμικές εφαρμογές, είτε για την παραγωγή ηλεκτρισμού 56

81 Η Ωσμωτική ενέργεια: Η ανάμειξη γλυκού και θαλασσινού νερού απελευθερώνει μεγάλες ποσότητες ενέργειας, όπως συμβαίνει όταν ένα ποτάμι εκβάλει στον ωκεανό. Η ενέργεια αυτή ονομάζεται ωσμωτική ενέργεια (ή γαλάζια ενέργεια) και ανακτάται, όταν το νερό του ποταμού και το θαλασσινό νερό είναι διαχωρισμένα από μια ημιδιαπερατή μεμβράνη και το γλυκό νερό περνάει μέσω αυτής Τα πλεονεκτήματα από τη χρήση των Α.Π.Ε. συνοψίζονται παρακάτω: - Είναι φιλικές ως προς περιβάλλον, έχοντας ουσιαστικά μηδενικά κατάλοιπα και απόβλητα - Αποτελούν ανεξάντλητες πηγές ενέργειας, σε αντίθεση με τα ορυκτά καύσιμα, που κάποια στιγμή θα εξανλτηθούν - Συνεισφέρουν στην εθνική ενεργειακή ανεξαρτητοποίηση - Δεν επηρεάζονται από το διεθνές οικονομικό περιβάλλον - Με την επένδυση σε Α.Π.Ε. δημιουργούνται αυτομάτως νέες θέσεις εργασίας - Παρέχουν δυνατότητα κάλυψης ενεργειακών αναγκών σε απομακρυσμένα μέρη (π.χ. νησιά), καταργώντας παράλληλα με αυτόν τον τρόπο την ανάγκη για μεταφορά ενέργειας σε μεγάλες αποστάσεις [16], [51] Εικόνα 5.1: Παραγωγή και μεταφορά ενέργειας σε αποκεντρωμένα συστήματα 57

82 5.1.1 Ηλιακή ενέργεια Κάθε κιλοβατώρα ηλεκτρισμού που προμηθεύει το δίκτυο και παράγεται από ορυκτά καύσιμα, επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με ένα τουλάχιστον κιλό διοξειδίου του άνθρακα, που ως γνωστόν αποτελεί το σημαντικότερο αέριο του θερμοκηπίου, που συμβάλλει στις επικίνδυνες κλιματικές αλλαγές. Η χρήση της ηλιακής ενέργειας συνεπάγεται λιγότερες εκπομπές άλλων επικίνδυνων ρύπων (όπως τα καρκινογόνα σωματίδια, τα οξείδια του αζώτου, οι ενώσεις του θείου κτλ.). Οι ρύποι αυτοί επιφέρουν σοβαρές βλάβες στην υγεία και το περιβάλλον. [18] Εικόνα 5.2: Ισοδυναμία ηλεκτρικής ενέργειας με ένα βαρέλι πετρέλαιο 5.2 ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Γενικά τα τεχνικά έργα χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες : Αρχιτεκτονικά Έργα πολιτικού μηχανικού και Ηλεκτρομηχανολογικά Τα έργα που μελετήθηκαν στην παρούσα διπλωματική εργασία, ανήκουν στην τρίτη κατηγορία, αυτή των ηλεκτρομηχανολογικών έργων, που αφορούν, κυρίως, την παραγωγή και την βέλτιστη διαχείριση της ηλεκτρικής ενέργειας (ηλεκτρική, θερμική κτλ.). Πιο συγκεκριμένα, επιλέχτηκαν τρία Φωτοβολταϊκά έργα και για τον λόγο αυτό θα γίνει μία αναφορά σχετικά με αυτά, για την πλήρη κατανόησή τους. 58

83 5.2.1 Ιστορική αναδρομή των φωτοβολταϊκών στοιχείων Η λέξη Φωτοβολταϊκό προέρχεται από την ελληνική λέξη «φως» και από τη λέξη «βολτ» από τον Ιταλό επιστήμονα Allesandro Volta, ο οποίος ήταν πρωτοπόρος αναφορικά με την ενέργεια. Το φωτοβολταϊκό (Φ/Β) φαινόμενο παρατηρήθηκε για πρώτη φορά το 1839 από τον φυσικό Edmund Bequerel πάνω σε ηλεκτρολυτικά υγρά, ο οποίος ανακάλυψε ότι ορισμένα υλικά μπορούσαν να παράγουν σπινθήρες ηλεκτρισμού, όταν υποβάλλονταν σε ηλιακή ακτινοβολία. Το φαινόμενο αυτό, γνωστό και ως φωτοηλεκτρικό φαινόμενο, χρησιμοποιήθηκε σε «πρωτόγονα» ηλιακά κελιά από σελήνιο, στα τέλη του 18 ου αιώνα. Η ανάπτυξη των πρώτων φωτοβολταϊκών στοιχείων εντοπίζεται τη δεκαετία του 1950, όπου επιστήμονες στα Bell Labs χρησιμοποιώντας ως βάση το πυρίτιο, κατασκεύασαν ηλιακά κελιά, τα οποία μπορούσαν να μετατρέψουν ποσοστό περίπου 4% της ηλιακής ενέργειας απευθείας σε ηλεκτρική.. Έκτοτε, γίνεται χρήση τους σε πολλές εφαρμογές και σε διάφορους τομείς δραστηριοτήτων για την άμεση παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από την ηλιακή ακτινοβολία. Με τον όρο Φωτοβολταϊκά συστήματα, χαρακτηρίζονται οι μηχανολογικές διατάξεις μετατροπής της ηλιακής ακτινοβολίας σε ηλεκτρική ενέργεια. Η παραγωγή της ηλιακής ενέργειας επιτυγχάνεται με τη χρήση υλικών (ημιαγώγιμων), τα οποία έχουν την ιδιότητα να απορροφούν τα φωτόνια του ηλιακού φωτός και να απελευθερώνουν ηλεκτρόνια (φωτοηλεκτρικό φαινόμενο). Η ροή των ελεύθερων αυτών ηλεκτρονίων συνεπάγεται τη δημιουργία ηλεκτρικού ρεύματος ηλεκτρικής τάσης. Στην Ελλάδα η προοπτική ανάπτυξης και εφαρμογής των Φ/Β συστημάτων είναι τεράστια, λόγω του ιδιαίτερα υψηλού δυναμικού ηλιακής ενέργειας. Το 2015 η κατάσταση της Ελλάδος επηρέασε αρνητικά και τον τομέα των Φωτοβολταϊκών. Παρόλ αυτά, τα Φωτοβολταϊκά κάλυψαν το 7,1% των αναγκών της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια, φέρνοντας την Ελλάδα - για τρίτη συνεχή χρονιά - στη δεύτερη θέση διεθνώς, σε ό,τι αφορά στη συμβολή των φωτοβολταϊκών στη συνολική κατανάλωση ενέργειας. [20], [52] Βασικοί τύποι φωτοβολταϊκών συστημάτων Τα φωτοβολταϊκά συστήματα ανάλογα με την αυτονομία τους ή τη σύνδεσή τους με το δίκτυο της ΔΕΗ, διακρίνονται στις εξής δύο κατηγορίες: Απομονωμένα από το δίκτυο (stand-alone ή off grid): Το σύστημα λειτουργεί ως ανεξάρτητο και αυτοτελές τροφοδοτώντας με ηλεκτρικό ρεύμα το κτίριο όπου τοποθετήθηκε. Σε αυτήν την περίπτωση είναι απαραίτητη η ύπαρξη μπαταριών αποθήκευσης των περισσευμάτων της ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε αυτή να διοχετεύεται στα κυκλώματα, κατά τη διάρκεια της νύχτας ή κατά τις συννεφιασμένες μέρες. 59

84 Εικόνα 5.3: Φωτοβολταϊκά συστήματα απομονωμένα από το δίκτυο (stand-alone ή off grid) Διασυνδεδεμένα στο δίκτυο (grid-connected ή on-grid): Το σύστημα συνδέεται, συγχρόνως, με το κεντρικό δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ΔΕΗ. Με τον τρόπο αυτό, όταν το σύστημα παράγει περισσεύματα ηλεκτρικής ενέργειας, με κατάλληλες συνδέσεις διοχετεύεται προς άλλους καταναλωτές, ενώ όταν δεν παράγει ηλεκτρική ενέργεια, μπορεί να συμπληρώνει τις απαιτήσεις του κτιρίου με άντληση ενέργειας από το κεντρικό δίκτυο. Στα διασυνδεδεμένα συστήματα υπάρχουν δύο μετρητές ηλεκτρικής ενέργειας, όπου ο ένας μετράει την ενέργεια που παρέχεται στο δίκτυο, καθώς ο δεύτερος μετράει την ενέργεια που παρέχει το δίκτυο. Αυτός ο τύπος συστημάτων είναι λιγότερο δαπανηρός και δεν είναι αναγκαίος ο χώρος εγκατάστασης μπαταριών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Εικόνα 5.4: Φωτοβολταϊκά συστήματα διασυνδεδεμένα στο δίκτυο (grid-connected ή on grid) 60

85 Υπάρχει άλλη μία μορφή φωτοβολταϊκού συστήματος, αυτή του Υβριδικού. Ουσιαστικά είναι ο συνδυασμός των αυτόνομων συστημάτων με άλλη ανανεώσιμη ή συμβατική πηγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως είναι η ανεμογεννήτρια, η γεννήτρια πετρελαίου κτλ. Ένα τυπικό φωτοβολταϊκό σύστημα ισχύος 1 kw, συνδεδεμένο στο δίκτυο (gridconnected or on-grid), παράγει κατά μέσο όρο κιλοβατώρες το χρόνο, ανάλογα με την ηλιοφάνεια της περιοχής, και αποτρέπει, κατά μέσο όρο, κάθε χρόνο, την έκλυση 1450 κιλών διοξειδίου του άνθρακα, όσο δηλαδή θα απορροφούσαν δύο στρέμματα δάσους. Επιπλέον, ένα τυπικό φωτοβολταϊκό σύστημα απαρτίζεται κατά βάση από τα εξής: 1. Φωτοβολταϊκή Γεννήτρια (το τμήμα μιας φωτοβολταϊκής εγκατάστασης, που περιέχει φωτοβολταϊκά στοιχεία και παράγει συνεχές ρεύμα) 2. Κατασκευή στήριξης 3. Συστήματα μετατροπής ισχύος (μετατροπή συνεχής τάσης σε εναλλασσόμενη) 4. Ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου, προστασίας και λοιπά στοιχεία Τα τέσσερα παραπάνω μέρη που αποτελούν ένα φωτοβολταϊκό σύστημα θα αναλυθούν εκτενώς παρακάτω. Ο χάρτης που ακολουθεί αφορά πλαίσια τοποθετημένα υπό τη βέλτιστη γωνία ανά περιοχή. Συμπεραίνουμε ότι, σε όλη την επικράτεια της Ελλάδας το ποσό της προσπίπτουσας ακτινοβολίας είναι μεγάλο, ενώ το ποσό της ηλιακής ακτινοβολίας που προσπίπτει στην επιφάνεια των πλαισίων αυξάνεται σημαντικά όσο κινούμαστε όλο και πιο νότια. [19] Εικόνα 5.5: Μέση ετήσια παραγωγή ενέργειας στην Ελλάδα 61

86 5.2.3 Κριτήρια επιλογής χώρου για εγκατάσταση Φωτοβολταϊκού Πάρκου H επιλογή του χώρου εγκατάστασης ενός Φωτοβολταϊκού πάρκου εξαρτάται από τις ακόλουθες παραμέτρους: Στοιχεία απόδοσης ηλεκτρικής ενέργειας και κόστους εγκατάστασης Η θέση της περιοχής του πάρκου - Προσανατολισμός Κλίση του εδάφους Μορφολογία εδάφους του οικοπέδου (ανάγλυφο, φυσικά εμπόδια) Σκιάσεις (Αποφυγή εγκατάστασης σε μέρη οικοπέδου που δημιουργούνται σκιάσεις και εμποδίζουν την ηλιακή ακτινοβολία να φτάσει στο φωτοβολταϊκό πλαίσιο) Δασική βλάστηση (Αποφυγή εγκατάστασης φωτοβολταϊκών πάρκων σε οικόπεδα που υπάρχουν δέντρα, μην εμποδίζοντας την δενδρώδη βλάστηση) Γεωγραφικό πλάτος και ύψος του οικοπέδου. Προβλεπόμενη βέλτιστη απόδοση ενός kw στην περιοχή, βάση στατιστικών κλιματολογικών στοιχείων Δυσκολία πρόσβασης στο οικόπεδο, αλλά και εκτίμηση κακής πρόσβασης σε περίπτωση κακοκαιρίας Κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής του πάρκου - Ενδείξεις αλλαγών κλίματος στην περιοχή (π.χ. αυξημένες βροχοπτώσεις, αυξημένη υγρασία κτλ.) Παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση Οι παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση ενός Φωτοβολταϊκού Συστήματος συνοψίζονται στα εξής: Η ηλικία των Φωτοβολταϊκών πάνελς επηρεάζει την απόδοση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος. Συγκεκριμένα, εκτιμάται, ότι η απόδοση των φωτοβολταϊκών πάνελς μειώνεται περίπου κατά 1% κάθε χρόνο Η τεχνολογία και τα υλικά κατασκευής των φωτοβολταϊκών πάνελς Η γωνία κλίσης των φωτοβολταϊκών πάνελς σε σχέση με το οριζόντιο επίπεδο είναι άλλος ένας παράγοντας Τα επίπεδα ηλιοφάνειας, επίσης και γενικότερα οι κλιματολογικές συνθήκες της κάθε περιοχής Τέλος, το γεωγραφικό πλάτος της εγκατάστασης του φωτοβολταϊκού συστήματος. Όσο πιο νότια, τόσο πιο πολύ αυξάνεται η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζεται η ροή ενέργειας του φωτοβολταϊκού πάρκου. 62

87 Εικόνα 5.6: Ροή ενέργειας διασυνδεδεμένου Φ/Β πάρκου Epv,AC: Παραγόμενη ενέργεια μετά τον αντιστροφέα DC/AC Esol: Ηλιακή ενέργεια Epv: Παραγόμενη ενέργεια από φ/β πλαίσια Epv,use: Ηλιακή ενέργεια προς χρήση ΔΕΗ Ο βαθμός απόδοσης που αφορά το σύνολο της φωτοβολταϊκής εγκατάστασης, δηλαδή από τα φωτοβολταϊκά πλαίσια έως και το σημείο σύνδεσης του πολυοργάνου, δηλαδή μετά τον αντιστροφέα, εκφράζεται με την παρακάτω σχέση : όπου, n = ( Esol / Epv,AC) 100% Esol: η προσπίπτουσα ακτινοβολία στα φωτοβολταϊκά πλαίσια Epv,AC: η παραγόμενη ενέργεια μετά τον αντιστροφέα Δηλαδή, η εκτιμώμενη απόδοση της εγκατάστασης ισούται με τον λόγο της προσπίπτουσας ακτινοβολίας στα φωτοβολταϊκά πλαίσια προς την παραγόμενη ενέργεια ακριβώς μετά τον αντιστροφέα, όπου και λαμβάνονται οι μετρήσεις. Συνυπολογίζονται λοιπόν οι βαθμοί απόδοσης των πλαισίων καθώς και του αντιστροφέα, ενώ επίδραση έχουν και οι απώλειες στα καλώδια λόγω την πτώσης τάσης που παρατηρείται κατά την όδευση του ρεύματος από τα πλαίσια μέχρι τον αντιστροφέα Πρακτικοί Κανόνες Χωροθέτησης Ενεργειακή Απολαβή πάνελ στον Ελλαδικό χώρο Για την μέγιστη απολαβή ενέργειας, τα πάνελ πρέπει να τοποθετούνται με νότιο προσανατολισμό, με μία τυπική μέση χαρακτηριστική κλίση, για τα ελληνικά δεδομένα, αυτήν των 30 (μοιρών). Υπάρχει, όμως και η δυνατότητα, τα φωτοβολταϊκά πάνελ να ακολουθούν 63

88 καθημερινώς την πορεία του ήλιου, ώστε να υπάρχει αύξηση της ενεργειακής απολαβής, της τάξεως του 25-30%, όπως έχει προκύψει από εκτιμήσεις που έχουν γίνει. Όσον αφορά την σκίαση, θα πρέπει να τοποθετούνται σε χώρο, ελεύθερο εμποδίων, καθώς επίσης, η απόσταση μεταξύ διαδοχικών σειρών να είναι, τουλάχιστον, διπλάσια του ύψους της εγκατάστασης Φωτοβολταϊκή Τεχνολογία Εικόνα 5.7: Αρχή λειτουργίας Φ/Β συστημάτων 64

89 Φωτοβολταϊκά Κελιά Η ηλεκτρική διάταξη που παράγει ηλεκτρική ενέργεια όταν δέχεται ακτινοβολία, λέγεται φωτοβολταϊκό στοιχείο ή κελί. Λέγεται, επίσης, φωτοβολταϊκό κύτταρο ή φωτοβολταϊκή κυψέλη. Εικόνα 5.8: Το φωτοβολταϊκό στοιχείο cell Οι κυριότεροι τύποι ηλιακών κελιών είναι δύο: 1. Κρυσταλλικού Πυριτίου: 1.1 Μονοκρυσταλλικό Πυρίτιο: Χαρακτηρίζονται από υψηλή απόδοση, της τάξης του 15-18%, αλλά και υψηλότερο κόστος. 1.2 Πολυκρυσταλλικό Πυρίτιο: Είναι φθηνότερα από την προηγούμενη κατηγορία, αλλά και λιγότερο αποδοτικά. 2. Τεχνολογίες λεπτού υμενίου (thin film): Τα κελιά αυτά έχουν μικρότερη απόδοση από τα κελιά κρυσταλλικού πυριτίου, της τάξης του 5-7%, αλλά με αρκετά χαμηλότερο κόστος, ώστε να τα καθιστά ανταγωνιστικά. 3 α. Κελιά άμορφου πυριτίου (amorphous SI): Το άμορφο πυρίτιο αποτελεί την μη κρυσταλλική μορφή πυριτίου και τα κελιά άμορφου πυριτίου δίνουν τη δυνατότητα κατασκευής εύκαμπτων Φ/Β πάνελ. Ένα σημαντικό πλεονέκτημά τους, είναι η μικρότερη μείωση ισχύος σε υψηλές θερμοκρασίες. 3β. Κελιά καδμίου τελλουρίου (CdTe): Η κρυσταλλική ένωση καδμίου τελλουρίου είναι ένα αποτελεσματικό υλικό κατασκευής Φ/Β πάνελ. 3γ. Κελιά χαλκού Ινδίου/Γαλλίου Δισεληνιούχου: Τα κελιά αυτά έχουν επιδείξει αποδόσεις της τάξης του 19,9%, που αποτελεί την υψηλότερη για κελιά λεπτού υμενίου. 65

90 Πίνακας 5-1: Συγκριτικός πίνακας φωτοβολταϊκών τεχνολογιών 3. Άλλοι τύποι κελιών: Εκτός των παραπάνω, συναντά κανείς και τους παρακάτω τύπους κελιών σε μικρό βαθμό ή σε εργαστηριακό επίπεδο: Κελιά Γαλλίου Αρσενικούχου (GaAs): Αποτελούν κελιά υψηλής απόδοσης, έως και 36%, ωστόσο είναι ιδιαίτερα ακριβά. Οργανικά Πολυμερή κελιά: Αποτελούν μία σχετικά νέα τεχνολογία. Το μεγάλο πλεονέκτημά τους, είναι ότι επιτρέπουν τη μεγάλης κλίμακας, χαμηλής θερμοκρασίας κατασκευή εύκαμπτων ηλιακών κελιών σε υποστρώματα πλαστικών. Η απόδοση των εν λόγω κελιών είναι της τάξεως του 5-6%, ωστόσο η αύξησή της πρόκειται να μειώσει σημαντικά το κόστος παραγωγής ηλιακών κελιών. Οι δύο κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή ενέργειας από ένα ηλιακό κελί, είναι: Η ένταση Ηλιακής Ακτινοβολίας και Η Θερμοκρασία, η αύξηση της οποίας μειώνει την ισχύς του ηλιακού κελιού Tο μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς της βιομηχανίας κατασκευής φωτοβολταϊκών κυψελίδων, σήμερα, καταλαμβάνει το Πυρίτιο (Si), το οποίο προέρχεται από διαδοχικές εργασίες καθαρισμού της άμμου. Το φωτοβολταϊκό πλαίσιο πέραν των κυψελίδων αποτελείται 66

91 και από άλλα υλικά όπως είναι το αλουμίνιο και το γυαλί ενώ σε μικρότερες ποσότητες χρησιμοποιείται συνήθως Χαλκός, Άργυρος, EVA, Tedlar, Πολυεστέρας, Ελαστομερές, κόλλα σιλικόνης και κασσίτερος Φωτοβολταϊκά Πλαίσια - Πάνελ Τα ηλιακά κελιά σπάνια να χρησιμοποιηθούν μόνα τους. Συνήθως, ένα σύνολο κελιών με τα ίδια χαρακτηριστικά συνδέονται μεταξύ τους ηλεκτρονικά, με σκοπό να προκύψει μεγαλύτερη ισχύς με τη μορφή ενός Φωτοβολταϊκού πλαισίου (PV module). Το φωτοβολταϊκό πλαίσιο αποτελεί τη βασική δομική μονάδα της φωτοβολταϊκής γεννήτριας. Τα φωτοβολταϊκά πλαίσια αποτελούνται, συνήθως, από 30 με 36, ερμητικά σφραγισμένα φωτοβολταϊκά στοιχεία μέσα σε ειδική διαφανή πλαστική ύλη, των οποίων η μπροστινή όψη προστατεύεται από ανθεκτικό γυαλί, χαμηλής περιεκτικότητας σε οξείδιο του σιδήρου. Η κατασκευή αυτή δε ξεπερνά σε πάχος τα 4 με 5 χιλιοστ, τοποθετείται συνήθως σε πλαίσιο αλουμινίου, όπως τα τζάμια των κτιρίων. Εικόνα 5.9: Φωτοβολταϊκό στοιχείο Φωτοβολταϊκό πλάσιο Φωτοβολταϊκό Πάνελ Φωτοβολταϊκή συστοιχία Το επιθυμητό ρεύμα και τάση επιτυχγάνονται, όταν τα στοιχεία εσωτερικά των Φωτοβολταϊκών πλαισίων συνδέονται μεταξύ τους, είτε σε σειρά, είτε παράλληλα: Παράλληλη σύνδεση: Η παράλληλη σύνδεση αυξάνει την ένταση του ρεύματος, ωστόσο, δεν προτιμάται συχνά αυτός ο τρόπος σύνδεσης Σύνδεση σε σειρά: Αποτελεί τη συνηθέστερη σύνδεση των φωτοβολταϊκών πλαισίων Όταν τα Φωτοβολταϊκά πλαίσια είναι τοποθετημένα σε κοινή βάση ονομάζονται ομάδα (πάνελ) (PV panel), ενώ όταν δύο ή περισσότερες ομάδες χρησιμοποιούνται μαζί, τοποθετημένα συνήθως σε κοινή κατασκευή στήριξης, λέγονται συστοιχία (PV array). Ένα συνεργαζόμενο σύνολο φωτοβολταϊκών συστοιχιών αποτελούν το λεγόμενο Φωτοβολταϊκό Πάρκο (PV park). Το Φωτοβολταϊκό πάρκο, μαζί με όλες τις διατάξεις μετατροπής συνεχούς ρεύματος σε εναλλασσόμενο, τον έλεγχο της φόρτισης συσσωρευτών 67

92 (αν υπάρχουν), για την παραγωγή επαρκούς ηλεκτρικής ισχύος για την τροφοδοσία οικισμών, χωριών κτλ. αποτελούν το Φωτοβολταϊκό Σταθμό (PV station). Εικόνα 5.10: Φωτοβολταϊκό στοιχείο Φωτοβολταϊκό Πλαίσιο Φωτοβολταϊκό Πάνελ Φωτοβολταϊκή Συστοιχία Φωτοβολταϊκό Πάρκο Τρόποι στήριξης Φ/Β πάνελ Τα φωτοβολταϊκά πλαίσια εφοδιάζονται με ειδικές κατασκευές, ώστε να τοποθετηθούν στο σημείο εγκατάστασής τους. Αυτές οι κατασκευές, είναι απαραίτητο να πληρούν κριτήρια αντοχής στα φορτία, που προέρχονται από το βάρος των πλαισίων και τους τοπικούς ανέμους, να μην προκαλούν σκιασμό στα πλαίσια, να επιτρέπουν την προσέγγιση στα πλαίσια και παράλληλα να διασφαλίζουν την ασφάλειά τους. Σε εφαρμογές, όπου τα φωτοβολταϊκά πλαίσια ενσωματώνονται σε κτιριακές δομές, τότε απαιτείται καλή συναρμογή με τα δομικά στοιχεία. Τα Φωτοβολταϊκά (Φ/Β) πάνελ εδράζονται επί εδάφους, συνήθως, με δύο τρόπους: 1. Σε βάσεις σταθερής κλίσης ως προς το οριζόντιο επίπεδο και αυτές ονομάζονται Σταθερές Βάσεις: Οι σταθερές βάσεις είναι ο πιο απλός τρόπος έδρασης και ταυτόχρονα ο πιο οικονομικός. Τοποθετούνται επί του εδάφους είτε με σκυροδέτηση, όπου γίνεται συνήθως σε δοκάρι από οπλισμένο σκυρόδεμα, ή σε πέλματα από σκυρόδεμα, είτε με απευθείας εδοφόμπηξη. 68

93 Εικόνα 5.11: Τυπική σταθερή βάση στήριξης Εικόνα 5.12: Σκυροδέτηση σταθερών βάσεων σε δοκάρι από μπετόν Εικόνα 5.13: Σκυροδέτηση σταθερών βάσεων σε πέλμα από μπετόν Εικόνα 5.14: Εδαφόμπηξη βάσεων 69

94 2. Σε βάσεις επί διατάξεων παρακολούθησης της πορείας του ήλιου, γνωστές ως Μετατροπείς ή Ηλιοπαρακολουθητές (Trackers): Εικόνα 5.15: Μετατροπείς ή ηλιοπαρακολουθητές (Trackers) Χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες: Συστήματα μονού άξονα (single axis): Η κίνηση πραγματοποιείται σε έναν άξονα, αυτόν της Ανατολής Δύσης κατά τη διάρκεια μίας ημέρας. Σε σχέση με τις σταθερές βάσεις η αύξηση παραγωγής με συστήματα μονού άξονα είναι της τάξεως των 20-25%. Εικόνα 5.16: Συστήματα ηλιοπαρακολουθητών μονού άξονα (single axis) 70

95 Συστήματα διπλού άξονα (dual axis): Υπάρχει επιπλέον η δυνατότητα ρύθμισης της κλίσης ως προν τη οριζόντιο. Η αύξηση παραγωγής σε σχέση με τις σταθερές βάσεις είναι της τάξεως των 25-40%. Εικόνα 5.17: Συστήματα ηλιοπαρακολουθητών διπλού άξονα (dual axis) Η ανίχευση της πορείας του ήλιου επιτυγχάνεται είτε με ηλιακούς αισθητήτες, είτε μέσω λογισμικού, από αστρονομικά δεδομένα, βάσει των οποίων υπολογίζεται η θέση και πορεία του ήλιου για κάθε μέρα του έτους, ανάλογα με τις γεωγραφικές συντεταγμένες της περιοχής. Το κόστος εγκατάστασής τους είναι αρκετά υψηλότερο από το αντίστοιχο των σταθερών βάσεων. Επιπλέον, το μέγεθος των τράκερ, τους καθιστά περισσότερο ευάλωτους σε ανεμοπιέσεις και για τον λόγο αυτό χρησιμοποιείται συνήθως ανεμόμετρο. Το ανεμόμετρο μετρά την ταχύτητα του ανέμου και όταν αυτή ξεπεράσει ένα συγκεκριμένο όριο, στέλνεται σήμα στο tracker, το οποίο οριζοντιώνει ουσιαστικά την επιφάνεια των πάνελ, προς αποφυγής καταστροφής του συστήματος. Εικόνα 5.18: Διατάξεις ιχνηλάτησης πορείας του ήλιου μονού άξονα Εικόνα 5.19: Διατάξεις ιχνηλάτησης πορείας του ήλιου διπλού άξονα 71

96 Συστήματα Μετατροπής Ισχύος Αντιστοφείς (Inverters) Τα φωτοβολταϊκά πλαίσια παράγουν συνεχές ρεύμα, ενώ τα φορτία καταναλώνουν εναλλασσόμενο ρεύμα. Οι αντιστροφείς αποτελούν κομβικό σημείο σε μία Φ/Β εγκατάσταση, καθώς όλη η παραγόμενη ενέργεια διοχετεύεται μέσω αυτών στο δίκτυο. Αποτελούν ουσιαστικά διατάξεις ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών στοιχείων τοποθετημένα σε ειδικό κιβώτιο, με στόχο την μετατροπή παραμέτρων του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος, έτσι ώστε να είναι συμβατά με αυτά του δικτύου διανομής ρεύματος της ΔΕΗ. Οι αντιστροφείς μετατρέπουν ουσιαστικά τη συνεχή τάση των Φ/Β πάνελ σε εναλλασσόμενη (DC/AC). Οι αντιστροφείς των διασυνδεδεμένων συστημάτων διαχωρίζονται ανάλογα με το είδος της τάσης που παράγουν σε: Μονοφασικούς αντιστροφείς, με τυπικά μεγέθη ισχύος έως kw Τριφασικούς αντιστροφείς, με μεγέθη ισχύος από 6-7 kw έως 1 MW Επίσης, ανάλογα με το αν χρησιμοποιούν μετασχηματιστή για γαλβανική απομόνωση (χαμηλής ή υψηλής συχνότητας) ανάμεσα στην DC είσοδο και την AC έξοδο διακρίνονται σε: 1. Αντιστροφείς με μετασχηματιστή (inverters with transformer) Ο μετασχηματιστής συγχρονίζει την τάση εισόδου DC με την έξοδο AC. Ο κυριότερος λόγος της χρήσης μετασχηματιστή σε έναν αντιστροφέα είναι ο λόγος της απομόνωσης της DC πλευράς, η οποία συνδέεται με τα Φ/Β πάνελ με την AC πλευρά που συνδέεται στο δίκτυο. Η έννοια του μετασχηματιστή απομόνωσης είναι ότι, καθώς το πρωτεύον τύλιγμα είναι διαχωρισμένο από το δευτερεύον, ο χρήστης δεν υπόκειται στον κίνδυνο ηλεκτροπληξίας, όταν έρθει σε επαφή με έναν από τους δύο αγωγούς εξόδου, που τροφοδοτούν το κύκλωμα σύνδεσης των φορτίων, αφού η τάση που αναπτύσσεται στο δευτερεύον είναι εξ επαγωγής, με αποτέλεσμα να καταργείται η έννοια της φάσης. Ως γνωστόν, όταν ο χρήστης μίας εγκατάστασης έρθει σε επαφή με τη φάση του δικτύου, τότε κλείνει το κύκλωμα μέσω γης και έτσι βρίσκεται σε ηλεκτροπληξία. 2. Αντιστροφείς χωρίς μετασχηματιστή (transformerless (TL) inverters) Αυτού του είδους οι μετασχηματιστές χρησιμοποιούν μία μηχανογραφημένη διαδικασία πολλών βημάτων για την μετατροπή του συνεχούς ρεύματος (DC) σε υψηλής συχνότητας εναλλασσόμενου ρεύματος (AC), πίσω στο συνεχές (DC), και τελικά πίσω στην στάνταρ συχνότητα εναλλασσόμενου ρεύματος (AC). Οι αντιστροφείς χωρίς μετασχηματιστή είναι σχετικά φθηνοί και δεδομένου της χρήσης ηλεκτρονικής μεταστροφής, αντί μηχανικής, που συναντάμε στους αντιστροφείς με μετασχηματιστή, το ποσό θερμότητας και υγρασίας που συναντάμε στους δεύτερους (με μετασχηματιστή) μειώνεται σημαντικά. Οι μετατροπείς TL διατηρούν τη μοναδική ικανότητα να χρησιμοποιούν ιχνηλάτες δύο σημείων τροφοδοσίας/λειτουργίας, επιτρέποντας, οι εγκαταστάσεις να αντιμετωπίζονται ως ξεχωριστα φωτοβολταϊκά συστήματα. Με άλλα λόγια, τα φωτοβολταϊκά πάνελ με TL αντιστροφείς μπορούν να εγκατασταθούν σε δύο διαφορετικές κατευθύνσεις (δηλαδή βόρεια 72

97 και δυτικά) στην ίδια στέγη και να παράγουν ισχύ συνεχούς ρεύματος (DC) σε διαφορετικές ώρες αιχμής με βέλτιστα αποτελέσματα. Οι αντιστροφείς χωρίς μετασχηματιστή δεν έχουν ηλεκτρική μόνωση μεταξύ των κυκλωμάτων συνεχούς και εναλλασσόμενου ρεύματος, γεγονός που αυξάνει σε κάποιο βαθμό την μέριμνα σχετικά με τη γείωση και το αλεξικέραυνο. Συνοπτικά, οι αντιστροφείς με μετασχηματιστή χαμηλής συχνότητας (50 Hz) πετυχαίνουν γαλβανική απομόνωση μεταξύ της DC και της AC πλευράς και έτσι αποφεύγεται η έγχυση DC ρεύματος. Αντίθετα, οι αντιστροφείς χωρίς μετασχηματιστή, όπου το πρόβλημα μπορεί να εμφανιστεί, εφαρμόζονται εξελιγμένες τεχνικές για μέτρηση ρεύματος και ηλεκτρονικό έλεγχο. Οι αντιστροφείς που διαθέτουν μετασχηματιστή απομόνωσης σε υψηλή συχνότητα, αποτελούν μία ενδιάμεση κατάσταση στο βαθμό που επηρεάζεται ο τύπος του μέσου προστασίας που χρησιμοποιείται για έμμεσες επαφές στην DC πλευρά. Πίνακας 5-2: Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα αντιστροφέων με μετασχηματιστή και χωρίς μετασχηματιστή ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗ Τάσεις Εισόδου και Εξόδου Γαλβανικά Απομονωμένες Ευρεία χρήση Κυρίως σε υψηλότερα επίπεδα ισχύος Ασφάλεια Πολλά χρόνια λειτουργίας Μείωση ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών Απώλειες μετασχηματιστή (μαγνητικές και ωμικές) Αυξημένος όγκος και βάρος ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗ Η τάση των Φ/Β πάνελ πρέπει να είναι σημαντικά υψηλότερη από το πλάτος της τάσης δικτύου, ή να χρησιμοποιηθούν DC/DC μετατροπείς ανύψωσης Μεγαλύτερη απόδοση (σε συσκευές χωρίς DC/DC μετατροπείς) Μικρότερος όγκος και βάρος Μεγαλύτερες απαιτήσεις ασφάλειας Μεγαλύτερη ευαισθησία σε ασυμμετρίες Μεταβολές του σημείου λειτουργίας Τέλος, ανάλογα με την τεχνολογία διασύνδεσης των Φ/Β πάνελ που χρησιμοποιείται οι αντιστροφείς χωρίζονται στις εξής κατηγορίες: 3. Κεντρικοί αντιστροφείς (central inverters): Εμφανίζουν τα μεγαλύτερα επίπεδα ισχύος, της τάξης από KW έως 1-2 MW Για αυτό και η χρήση τους είναι περισσότερο διαδεδομένη σε σταθμούς μεγάλης ισχύος 73

98 Σε ορισμένες περιπτώσεις συνοδεύονται από μετασχηματιστή ανύψωσης 0,4/20kV, ώστε να επιτρέπουν την απευθείας σύνδεσή τους στο δίκτυο μέσης τάσης (ΜΤ) της ΔΕΗ Εικόνα 5.20: Κεντρικός μετατροπέας με μέγιστη ισχύ εισόδου 1,4 KWp 4. Αντιστροφείς κλάδων (string inverters): Βασική αρχή λειτουργίας τους: Παράλληλη σύνδεση ενός αριθμού κλάδων (strings) σε αντίστοιχες εισόδους του αντιστροφέα (της τάξης των 2-8) Είναι η πιο διαδεδομένη κατηγορία αντιστροφέων σε σταθμούς μικρής έως και μέσης ισχύος Κυκλοφορούν στο εμπόριο με ή χωρίς μετασχηματιστή, καθώς και σε μονοφασική ή τριφασική σύνδεση Διαθέτουν αρκετή ευελιξία αναφορικά με τον αριθμό των πάνελ που μπορεί να συνδεθεί στις εισόδους τους Εικόνα 5.21: Μετατροπείς κλάδων 74

99 5. Αντιστροφείς πολλαπλών κλάδων (multi string inverters): Χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις, όπου η διαθεσιμότητα των πάνελ επιβάλει τη σύνδεση διαφορετικών πάνελ ή σε περιπτώσεις όπου μεταβάλλονται τα χαρακτηριστικά εγκατάστασης που επηρεάζουν την παραγωγή ενέργειας, όπως είναι η κλίση των πάνελ ή η ύπαρξη προβλημάτων σκίασης Εικόνα 5.22: Αντιστροφέας πολλαπλών κλάδων 6. Αντιστροφείς με ενσωμάτωση σε Φ/Β πάνελ (module integrated inverters): Μία σχετικά νέα κατηγορία χαμηλής ισχύος (έως περίπου 300 W) Σκοπός της χρήσης τους είναι η βέλτιστη λειτουργία της Φ/Β εγκατάστασης ανά κάθε πάνελ, χωριστά. Χρησιμοποιούνται, κυρίως, σε μικρές οικιακές εγκαταστάσεις με σημαντικά προβλήματα σκίασης Εικόνα 5.23: Αντιστροφείς για ενσωμάτωση σε Φ/Β πάνελ 75

100 Οι αντιστροφείς μπορούν να τοποθετηθούν, είτε σε εξωτερικό χώρο, είτε σε εσωτερικό. Κριτήριο για την επιλογή είναι ο βαθμός προστασίας του (IP class). Αντιστροφείς με υψηλό βαθμό προστασίας (για παράδειγμα ΙΡ 65) τοποθετούνται σε εξωτερικό χώρο, στο πίσω μέρος των βάσεων ή στη βάση των τράκερ, ώστε να μην είναι απευθείας εκτεθειμένοι στον ήλιο. Από την άλλη, αντιστροφείς με μικρότερο δείκτη προστασίας (για παράδειγμα ΙΡ 44) τοποθετούνται, επίσης, σε εξωτερικό χώρο, εφόσον θα υπάρχει κάποιο κάλυμμα προστασίας από καιρικές συνθήκες. Τέλος, αντιστροφείς με ακόμη μικρότερο δείκτη προστασίας (ΙΡ 21-23) τοποθετούνται υποχρεωτικά σε εσωτερικό χώρο, με επαρκή αερισμό ή ακόμη και με τοποθέτηση κλιματιστικού μηχανήματος, προς αποφυγή υπερθέρμανσης του αντιστροφέα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τέλος, είναι σκόπιμο να αναφερθεί ότι σχεδόν όλοι οι αντιστροφείς είναι εξοπλισμένοι με συστήματα παρακολούθησης λειτουργίας τους, καταγραφής δεδομένων, αλλά και δυνατότητας επικοινωνίας, ώστε να είναι εφικτή η τοπική και απομακρυσμένη παρακολούθηση της πραγματικής παραγωγής του Φ/Β σταθμού. Ειδικά, στην απομακρυσμένη παρακολούθηση, σχεδόν όλοι οι αντιστροφείς παρέχουν τη δυνατότητα παρακολούθησης μέσω διαδικτύου, μέσω αντίστοιχων ιστοσελίδων Ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου, προστασίας και λοιπά στοιχεία Το φωτοβολταϊκό σύστημα συμπληρώνουν η γείωση, οι ηλεκτρονικές διατάξεις ελέγχου, οι καλωδιώσεις (συνεχούς και εναλλασσόμενου ρεύματος) και σχετικό ηλεκτρολογικό υλικό, οι διατάξεις ασφαλείας, ο μετρητής ηλεκτρικής ενέργειας, και σύστημα παρακολούθησης της λειτουργίας του φωτοβολταϊκού συστήματος. Καλωδιώσεις Η ηλεκτρολογική εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος απαιτεί τη χρήση καλωδίων DC και AC. Ειδικά, για Φωτοβολταϊκές εφαρμογές έχουν κατασκευαστεί ειδικά καλώδια (solar cables). Τα κυριότερα χαρακτηριστικά τους είναι ότι είναι ανθεκτικά στις καιρικές συνθήκες και σε υπεριώδη (UV) ακτινοβολία με εύρος θερμοκρασιών της τάξεως από -55 C έως 125 C. Επιπλέον, οι κατασκευαστές παρέχουν καλώδια με μεταλλικό πλέγμα για μεγαλύτερη προστασία από τα τρωκτικά, καθώς και καλύτερη προστασία από υπερτάσεις. [18], [19], [52] Υποσταθμοί Μέσης Τάσης Οι υποσταθμοί μέσης τάσης είναι απαραίτητοι σε περιπτώσεις σύνδεσης Φ/Β σταθμών με εγκατεστημένη ισχύ άνω των 100 kwp. Γενικά, ένας υποσταθμός ενός παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας από Φ/Β συστήματα, αποτελείται από τα παρακάτω τμήματα: 1. Τμήμα ηλεκτρικού πίνακα μέσης τάσης 2. Τον ή τους μετασχηματιστές ισχύος 3. Το γενικό πίνακα χαμηλής τάσης 76

101 Ο υποσταθμός πρέπει να στεγάζεται σε ιδιαίτερο χώρο και συγκεκριμένα πρέπει να προβλέπονται τρείς χώροι, ένας για την εγκατάσταση του τμήματος μέσης τάσης, ένας για τον ή τους μετασχηματιστές ισχύος και ένας για τον γενικό πίνακα. Παρόλαυτα, το τμήμα μέσης τάσης και ο/οι μετασχηματιστής/ές μπορούν να στεγάζονται στον ίδιο χώρο, όμως ο γενικός πίνακας χαμηλής τάσης πρέπει πάντα να βρίσκεται σε ανεξάρτητο χώρο. Οι χώροι των μετασχηματιστών και του τμήματος μέσης τάσης πρέπει να είναι κατασκευασμένοι από άκαυστα υλικά και μεταλλικές πόρτες με περσίδες (ανοίγματα αερισμού). Γενικά, επιβάλλεται ο χώρος να αερίζεται τεχνητά ή φυσικά. ΜΕΣΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΧΑΜΗΛΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΤΑΣΗ Για την έγκαιρη και με ασφάλεια διακοπή μη ομαλών καταστάσεων λειτουργίας επιβάλλονται μέσα προστασίας, όπως είναι οι ασφάλειες και οι αυτόματοι διακόπτες ισχύος, τα οποία ανοίγουν αυτόματα ένα κύκλωμα, όταν το ρεύμα του υπερβεί μία τιμή σε καθορισμένο χρόνο. Καταστάσεις μη ομαλής λειτουργίας είναι το βραχυκύκλωμα, δηλαδή ρεύμα το οποίο είναι πολλαπλάσιο του ονομαστικού ρεύματος, η υπερφόρτιση (υπερένταση), δηλαδή ρεύμα το οποίο είναι ακόμη και λίγο πάνω από το ονομαστικό ρεύμα, αλλά και η έλλειψη τάσης. Ασφάλεια τήξης είναι μία συσκευή, η οποία μέσω της τήξης μίας ή περισσότερων συνιστωσών της, ανοίγει το κύκλωμα, όταν αυτό υπερβεί μία δεδομένη τιμή σε καθορισμένο χρόνο. Η διακοπή του κυκλώματος, επιχειρείται αρχικά μέσω της τήξης ενός χάλκινου ή αργυρού σύρματος ή ταινίας (τηκτό), μέσα σε σκόνη χαλαζία. Οι Αυτόματοι Διακόπτες Ισχύος είναι διακόπτες ισχύος που ανοίγουν αυτόματα το κύκλωμα σε προκαθορισμένο χρόνο αν το ρεύμα του κυκλώματος που προστατεύουν υπερβεί μια προκαθορισμένη τιμή. Οι αυτόματοι διακόπτες ισχύος, ανάλογα με την συσκευή που προστατεύουν, διακρίνονται σε: 1. Αυτόματοι διακόπτες γραμμών και συσκευών (μικροαυτόματοι), 2. Αυτόματοι διακόπτες κινητήρων, 3. Αυτόματοι διακόπτες κινητήρων για εγκαταστάσεις διανομής. Υπάρχουν, όμως, και ειδικά μέσα προστασίας, όπως είναι η επιτήρηση θερμοκρασίας, που γίνεται με ειδικές αντιστάσεις, όπου σε περίπτωση υπέρβασής της πάνω από κάποιο όριο, διακόπτεται η παροχή. Άλλο ειδικό μέσο προστασίας αποτελεί ο ηλεκτρονόμος Buchholz, που λειτουργεί με την παρουσία αερίων καύσης λαδιού ή μόνωσης σε ένα χώρο του ή με την παρουσία αέρα σε αυτόν. Τα αέρια καύσης προκαλούνται από βραχυκυκλώματα ή σφάλματα μόνωσης στο μετασχηματιστή, ενώ ο αέρας οφείλεται σε διαρροή λαδιού. Τέλος, η διαφορική προστασία είναι μία σχετικά πλήρης και ακριβής μέθοδος προστασίας. ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΗΣ ΔΕΗ Ανάλογα με το είδος του δικτύου (εναέριο ή υπόγειο) από το οποίο θα τροφοδοτηθεί ο υποσταθμός, τη συνολική ισχύ του και τα τεχνικά στοιχεία της ηλεκτρικής προστασίας του, η ΔΕΗ έχει διαμορφώσει ορισμένες παροχές. Ανάλογα με τον τύπο της παροχής καθορίζεται και η επιλογή του κατάλληλου μέσου προστασίας (ασφάλεια ή αυτόματος διακόπτης ισχύος). Α. Εναέριο δίκτυο της ΔΕΗ : Παροχές τύπου Α, που διακρίνονται σε: 1. Παροχές τύπου Α1, για ισχύεις μέχρι 630 kva: 77

102 Μέσο προστασίας από πλευρά της ΔΕΗ: Ασφάλεια 30Α βραδείας τήξης Μέσο προστασίας παραγωγού : Ασφάλεια μέχρι 40Α ταχείας τήξης ή αυτόματος διακόπτης ισχύος, εφοδιασμένος με στοιχεία στιγμιαίας λειτουργίας, για να υπάρχει ικανοποιητική επιλογική συνεργασία 2. Παροχές τύπου Α2, για ισχύεις >630 kva Μέσο προστασίας από πλευρά της ΔΕΗ : Διακόπτης απομόνωσης (ειδικό μέσο προστασίας) Μέσο προστασίας παραγωγού : Ασφάλεια μέχρι 50Α ταχείας τήξης ή αυτόματος διακόπτης ισχύος Β. Υπόγειο δίκτυο της ΔΕΗ : Παροχές τύπου Β, που διακρίνονται σε: ΓΕΙΩΣΕΙΣ 1. Παροχές τύπου Β1: για ισχύεις μέχρι 1250 kva Μέσο προστασίας από πλευρά της ΔΕΗ : Ασφάλειες ταχείας τήξης Καταναλωτής: Δε χρειάζεται να εγκαταστήσει μέσο προστασίας στη μέση τάση, επειδή το μέσο προστασίας της ΔΕΗ προστατεύει και το μετασχηματιστή του Καταναλωτής: Απαιτείται, όμως, να εγκαταστήσει μέσο προστασίας στη χαμηλή τάση, το οποίο μπορεί να είναι ασφάλεια μέχρι 400 Α που αντιστοιχεί σε μετασχηματιστή μέχρι 250 kva. Για μεγαλύτερες ισχύεις απαιτείται η εγκατάσταση αυτόματου διακόπτη ισχύος. 2. Παροχές τύπου Β2: για ισχύεις >1250 kva Μέσο προστασίας από πλευρά της ΔΕΗ: Αυτόματος διακόπτης ισχύος Καταναλωτής: Δε χρειάζεται να εγκαταστήσει μέσο προστασίας στη μέση τάση, επειδή το μέσο προστασίας της ΔΕΗ προστατεύει και το μετασχηματιστή του σε: Ένα από τα σημαντικότερα τμήματα του υποσταθμού είναι η γείωση, που διακρίνεται Γείωση λειτουργίας (γείωση ουδέτερου κόμβου μετασχηματιστών) και Γείωση προστασίας (γείωση μεταλλικών περιβλημάτων των πινάκων, καλωδίων κτλ.) Ο ρόλος της γείωσης είναι να προστατεύσει τους ανθρώπους από τάσεις επαφής, δηλαδή από τάσεις μεταξύ δύο μεταλλικών σημείων ή ενός μεταλλικού σημείου και του εδάφους, που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια ενός σφάλματος. Η θεμελιακή γείωση, δηλαδή, η γείωση κατά μήκος των θεμελίων, θεωρείται η καλύτερη γείωση σε υποσταθμό. Όταν όμως η θεμελιακή γείωση δεν είναι εφικτή, κατασκευάζονται τρίγωνα γείωσης. 78

103 5.2.8 Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα των Φωτοβολταϊκών Πλεονεκτήματα Ανανεώσιμη και ελεύθερη ενεργειακή πηγή Απευθείας παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και χωρίς τη χρήση ορυκτών καυσίμων Γρήγορη ανταπόκριση στις μεταβολές της ηλιοφάνειας Λειτουργία ακόμη και με νεφελώδη ουρανό (διάχυτη ακτινοβολία) Μικρό λειτουργικό κόστος, όχι απαιτήσεις διαρκής παρακολούθησης και απαιτήσεις ελάχιστης περιοδικής συντήρησης Δεν προκαλούν ηχορύπανση, καθώς η λειτουργία τους είναι αθόρυβη Έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, περισσότερη από 25 χρόνια, παρέχοντας αξιοπιστία κατά τη λειτουργία Είναι πλέον αποδοτικά και σε χαμηλές τιμές Δυνατότητα εγκατάστασης σε απομονωμένες περιοχές και λειτουργία ως αποκεντρωμένες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής παρέχοντας μεγάλη ενεργειακή ανεξαρτησία Μπορούν να εγκατασταθούν πάνω σε ήδη υπάρχουσες κατασκευές (στέγες σπιτιών, προσόψεις κτιρίων κ.τ.λ.) ή να ενσωματωθούν στην αρχιτεκτονική κτιρίων ως δομικά υλικά Μεγάλες δυνατότητες σε μεγάλο φάσμα ισχύων Μπορούν να συνδυαστούν με άλλες πηγές ενέργειας π.χ. με ένα αιολικό πάρκο, σε υβριδικά συστήματα Είναι ένα έργο ηλεκτροπάραγωγής, φιλικό προς το περιβάλλον, καθότι δεν το μολύνει, συνεισφέρει στην μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου Μειονεκτήματα Υψηλό κόστος υλικών, συνεπώς και υψηλό κόστος εγκατάστασης παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις Απαιτήσεις μεγάλου χώρου εγκατάσταση, για επίτευξη επιθυμητής ισχύος Στην περίπτωση αυτόνομων συστημάτων, απαραίτητη η χρήση συσσωρευτών (μπαταρίες), καθώς δεν υπάρχει παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις νυχτερινές ώρες, αλλά και λόγω της διακύμανσης της ηλιακής ακτινοβολίας Περιοχές με μικρή ηλιοφάνεια υστερούν και απαιτούν τη χρήση ακριβότερων κυττάρων 79

104 Πολλές φορές οι εξωτερικές γυάλινες επιφάνειες που προστατεύουν τα φωτοβολταϊκά πλαίσια, εξαιτίας της ευαισθησίας τους σε χαμηλές θερμοκρασίες, σπάνε με αποτέλεσμα την καταστροφή της ηλιακής κυψέλης Ύπαρξη απωλειών που οφείλονται, είτε σε σκιάσεις, είτε στη χρήση των Inverter [9], [52] 80

105 Κεφάλαιο 6 : ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ, ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ 6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μεθοδολογία που εφαρμόστηκε στην παρούσα μελέτη, συνδυάζει τη χρήση εξειδικευμένων λογισμικών για τον χρονοπρογραμματισμό πολλαπλών έργων με περιορισμούς πόρων. Το MS Project 2010 ή εναλλακτικά το Primavera P6 Professional που αφορούν το τμήμα της μελέτης περίπτωσης που υλοποιεί τα χρονοδιαγράμματα και το Program_DSM2.1 αποτελούν τα λογισμικά, που χρησιμοποιούνται. Τα τεχνικά προβλήματα που προέκυψαν από τη χρήση του λογισμικού Primavera και η πολυπλοκότητα που επέφεραν οδήγησαν στην ολοκλήρωση της μελέτης περίπτωσης με το λογισμικό MS Project Η αποτύπωση των βημάτων μέσω του Primavera P6 παρουσιάζεται στο Παράρτημα 1. Μία εισαγωγή στην μεθοδολογία και το λογισμικό MS Project βοηθούν τον αναγνώστη για μια πρώτη επαφή και εξοικείωση με το αντικείμενο της μελέτης, αλλά και με το πρόγραμμα αντίστοιχα Διάγραμμα Ροής (Flow Chart) της μεθοδολογίας Το διάγραμμα ροής που ακολουθεί, απεικονίζει βήμα προς βήμα την μεθοδολογία που ακολουθήθηκε. Το διάγραμμα δημιουργήθηκε και μορφοποιήθηκε στο Visio, το οποίο παρέχεται για δωρεάν χρήση διάρκειας εφτά ημερών από τη Microsoft, από την επίσημη ιστοσελίδα της και συγκεκριμένα μεταβαίνοντας στο λινκ 81

106 82

107 83

108 84

109 85

110 86

111 Διάγραμμα 6.1: Διάγραμμα Ροής (Flow Chart) της μεθοδολογίας Συνοπτική Ανάλυση της Μεθοδολογίας Περιγραφή του συστήματος Η μεθοδολογία, για την οποία γίνεται αναφορά, αφορά συστήματα έργων ή πολυέργων πολλαπλών υποέργων, τα οποία απαρτίζονται από ένα σύνολο στοιχείων-δραστηριοτήτων, που απαιτούνται για την διεκπεραίωσή τους. Οι πόροι ανθρώπινο δυναμικο, μηχανήματα/εξοπλισμός, υλικά, απαραίτητοι στα έργα ή πολυέργα, είναι κοινοί και περιορισμένοι. Για τις ανάγκες της μελέτης, επιλέχθηκαν τρία έργα με πλήθος δραστηριοτήτων από σαρανταεννιά (49) έως εξηντα τρία (63) για το καθένα. Τα έργα μοιράζονται μεταξύ τους έναν ορισμένο αριθμό πόρων, οι οποίοι κατανέμονται στις δραστηριότητες με τρόπο, ώστε η περάτωση των δραστηριοτήτων να είναι, κατά το δυνατόν, εντός χρονικών ορίων. Σκοπός, επίσης, είναι η αποφυγή, όσο αυτό είναι εφικτό, της εμφάνισης του φαινομένου της υπερχρησιμοποίησης (υπερανάθεσης) των πόρων. Οι συσχετίσεις μεταξύ των δραστηριοτήτων είναι σχέσεις χρονικής εξάρτησης, δηλαδή, προαπαιτούμενες δραστηριότητες, που η ολοκλήρωσή τους σηματοδοτεί την έναρξη ορισμένων άλλων. Όσο πιο πολύπλοκες είναι οι σχέσεις μεταξύ των δραστηριοτήτων, τόσο πιο κατάλληλο κρίνεται το σύστημα, στο οποίο ανήκουν. Οι γραμμικές συσχετίσεις είναι ακατάλληλες για την εν λόγω μεθοδολογία. 87

112 Αντικείμενο της έρευνας Αντικείμενο της έρευνας αποτελεί η μελέτη των τριών έργων, εφαρμόζοντας σενάρια με διαφορετικές ακολουθίες δραστηριοτήτων. Στη συνέχεια, σε αυτές τις διαφορετικές ακολουθίες εφαρμόζεται και ένα σύνολο από διαφορετικά σενάρια εξισορρόπησης πόρων Περιγραφή της έρευνας Αρχικά, μελετάται ο χρονοπρογραμματισμός και η ακολουθία των δραστηριοτήτων των έργων. Εν συνεχεία, γίνεται χρήση του MS Project για την εξαγωγή της αρχικής ακολουθίας δραστηριοτήτων και της Κρίσιμης Διαδρομής (Critical Path), αλλά και για την κατανομή των πόρων. Για το κάθε έργο ξεχωριστά χρησιμοποιείται η μέθοδος DSM για την εξαγωγή της εναλλακτικής ακολουθίας δραστηριοτήτων. Ακολουθεί η εφαρμογή διαφορετικών σεναρίων εξισορρόπησης πόρων στην αρχική και εναλλακτική ακολουθία δραστηριοτήτων για το κάθε έργο και αφού επιλεγεί το καλύτερο σενάριο πριν και μετά την εφαρμογή της DSM ενοποιούνται τα έργα σε ένα ενιαίο Master Project Σκοπός της έρευνας Ο σκοπός της έρευνας είναι η καταγραφή των αλλαγών που παρατηρούνται στην ακολουθία των δραστηριοτήτων με τη χρήση της DSM. Επίσης, ποιές είναι οι συνέπειες αυτών των αλλαγών στον χρονοπρογραμματισμό του εκάστοτε έργου, στη συνολική διάρκειά του, στο κόστος του και στις εργατοώρες που απαιτούνται για την ολοκλήρωσή του, σε σχέση με την αρχική ακολουθία των δραστηριοτήτων. Αναλόγως των αποτελεσμάτων, θα γίνει αποδοχή ή απόρριψη της μεθόδου DSM για συστήματα με τα παραπάνω χαρακτηριστικά και θα διεξαχθούν σχετικά συμπεράσματα. Σημειώσεις - Από την εφαρμογή της μεθόδου της DSM σε έργα με γραμμικές συσχετίσεις, τα αποτελέσματα που προκύπτουν αναφορικά με την ακολουθία δραστηριοτήτων, δεν παρουσιάζουν καμία διαφοροποίηση, και επομένως δεν μπορούν να θεωρηθούν ως κριτήριο αξιολόγησης της μεθοδολογίας DSM. - Η πολυπλοκότητα του συστήματος που μελετάται είναι περιορισμένη, καθώς το MS Project δεν επιτρέπει την αναπαράσταση σχέσεων ανατροφοδότησης. - Ο περιορισμός των πόρων αφορά ανθρώπινο δυναμικό και μηχανήματα, ενώ τα υλικά είναι άπειρα σε διαθεσιμότητα. Εκτός αυτού, τα υλικά δε λαμβάνοται υπόψιν στη διαδικασία της εξισορρόπησης πόρων. 88

113 Παρουσίαση του Λογισμικού Είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι για διαχείριση πολλαπλών έργων, είτε σαν Πρόγραμμα (Program 1 ), είτε σαν Χαρτοφυλάκιο (Portfolio 2 ) ή σαν συνδυασμό και των δύο και κυρίως όταν πρόκειται για σημαντική δουλειά που πρέπει να γίνει είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί το MS PROJECT SERVER Υπάρχουν πολλές δυνατότητες και με το MS PROJECT 2010 PROFESSIONAL, όμως το MS PROJECT SERVER 2010 αποτελεί πολύ πιο δυνατό εργαλείο, συγκριτικά με το PROFESSIONAL. Για παράδειγμα, αν κάποιος χρησιμοποιεί MS PROJECT SERVER 2010, τότε το MS PROJECT PROFESSIONAL 2010 εξυπηρετεί ως πελάτης. Το MS Project είναι ένα λογισμικό της σειράς MS Office 2010 και αποτελεί, συνεπώς, ένα φιλικό εργαλείο με οικείο περιβάλλον ως προς τον χρήστη. Σε αυτήν την υποενότητα, θα παρουσιαστούν κάποιες βασικές λειτουργίες του λογισμικού, για μία αρχική γνωριμία με το περιβάλλον του. Κατά την εκκίνηση του προγράμματος, η παρακάτω οθόνη προβολής εμφανίζεται στον χρήστη, περιλαμβάνοντας το Φύλλο καταχώρησης δραστηριοτήτων με το αντίστοιχο διάγραμμα Gantt (Gantt Chart). Εικόνα 6.1: Περιβάλλον εργασίας του MS Project Το περιβάλλον εργασίας του MS Project προσφέρει στον χρήστη μια σειρά χρήσιμων εργαλείων. Στο πάνω μέρος της οθόνης περιλαμβάνεται η γραμμή εργαλείων γρήγορης πρόσβασης (Quick Access Toolbar), όπου πραγματοποιούνται ενέργειες όπως της Αποθήκευσης (Save), Αναίρεσης (Undo) κτλ. 1 Program: Πρόκειται για ένα σύνολο συσχετιζόμενων μεταξύ τους έργων 2 Portfolio: Πρόκειται για ένα σύνολο μη συσχετιζόμενων μεταξύ τους έργων ή προγραμμάτων (programs) 89

114 Ακριβώς κάτω από την Γραμμή Εργαλείων Γρήγορης Πρόσβασης προσφέρονται προς χρήση μια σειρά από καρτέλες, που περικλείουν ένα σύνολο από σημαντικές ομάδες εντολών. Στο κάτω μέρος της οθόνης και αριστερά, ο χρήστης μπορεί να επιλέξει μέσω του Status Bar τον τρόπο διαχείρισης του χρονοδιαγράμματος αν επιθυμεί να είναι χειροκίνητος ή αυτόματος. Στα δεξιά και κάτω της οθόνης, παρέχονται διάφορες δυνατότητες προβολών στο πρόγραμμα, όπως είναι η προβολή του Φύλλου των Πόρων. Επιπρόσθετα, μπορεί να αυξομειώσει την κλίμακα του διαγράμματος Gantt με τη βοήθεια των συμβόλων + και -. Σχετικά με τις καρτέλες, από την πρώτη καρτέλα File πραγματοποιούνται ενέργειες, όπως της δημιουργίας, αποθήκευσης και ανταλλαγής αρχείων με άλλα προγράμματα. Περιλαμβάνονται, επίσης, όλες οι αρχικές ρυθμίσεις των διαμορφούμενων έργων, γενικές πληροφορίες (για παράδειγμα ποια έκδοση του MS Project χρησιμοποιείται από τον χρήστη), αλλά και σημαντικές πληροφορίες για το εκάστοτε έργο (File Info Project Information Advanced Properties). Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να συμπληρώσει επιπλέον πληροφορίες, που ο ίδιος επιθυμεί και θεωρεί χρήσιμες, όπως για παράδειγμα την κατηγορία, στην οποία ανήκει το έργο που μελετά, το όνομα του διαχειριστή του εν λόγω έργου κ.ο.κ. Εικόνα 6.2: Επισκόπηση έκδοσης του λογισμικού MS Project Εικόνα 6.3: Δυνατότητα καταχώρησης βασικών πληροφοριών έργων 90

115 Από την καρτέλα View και την εντολή Other Views και από εκεί με επιλογή More Views παρέχεται πληθώρα προβολών. Εικόνα 6.4: Πληθώρα προβολών μέσω της καρτέλας View Οι καρτέλες Task, Resource και Project περιέχουν διάφορες εντολές σχετικές με τις δραστηριότητες, τους πόρους και τα έργα, αντίστοιχα. Με την καρτέλα Format μπορούν να γίνουν διάφορες μορφοποιήσεις, σχετικά με τη μορφή του κειμένου, των ραβδών του διαγράμματος Gantt κτλ. Όποια προβολή επιλεγεί να είναι ανοιχτή (εκτός του Gantt Chart, αλλά και προβολών, γενικότερα, με γραφήματα), το MS Project επιτρέπει την προσθαφαίρεση στηλών με δεξί κλικ πάνω σε οποιαδήποτε στήλη, και επιλέγοντας μία από τις εντολές Insert Column και Hide Column. Για παράδειγμα, έστω ότι είναι επιθυμητή η προσθήκη της στήλης %Complete πριν από τη στήλη Duration στο Φύλλο Καταχώρησης Δραστηριοτήτων. Με δεξί κλικ πάνω στην στήλη Duration και επιλέγοντας Insert Column, επιλέγεται %Complete και με Enter εμφανίζεται η στήλη. Εικόνα 6.5: Εισαγωγή νέας στήλης στο Φύλλο Καταχώρησης Δραστηριοτήτων 91

116 Εικόνα 6.6: Εισαγωγή στήλης %Complete Από την καρτέλα View και με επιλογή του Timeline το MS Project διαθέτει προβολή σύνοψης του έργου στη λωρίδα του χρόνου Timeline, για την καλύτερη παρακολούθηση της προόδου του έργου. Εικόνα 6.7: Παρακολούθηση έργου μέσω του Timeline Υπάρχει δυνατότητα διαμόρφωσης του διαγράμματος Gantt μέσω της καρτέλας Format, της εντολής Format και της επιλογής Bar. Από το αναδυόμενο παράθυρο Format Bar, πραγματοποιούνται τροποποιήσεις στις καρτέλες Bar και Bar Text. Εικόνα 6.8: Διαμόρφωση του ραβδογράμματος (Gantt Chart) μέσω της καρτέλαςς Format και την εντολής Format 92

117 Εικόνα 6.9: Διαμόρφωση ραβδών από την καρτέλα Bar Shape Εικόνα 6.10: Δυνατότητα εμφάνισης κειμένου στις ράβδους από καρτέλα Bar Text Για παράδειγμα, έστω ότι είναι επιθυμητό, πάνω από τις ράβδους στο Gantt Chart να εμφανίζονται τα ονόματα των δραστηριοτήτων του έργου. Τότε, ο χρήστης, επιλέγει όλο το Φύλλο εμφάνισης των δραστηριοτήτων με τις διάρκειες, τις προαπαιτούμενες δραστηριότητες, τις αναθέσεις πόρων κτλ., απλά επιλέγοντας το κενό κουτί πάνω αριστερά και δίπλα από το εικονίδιο. Εν συνεχεία, από την καρτέλα Format επιλέγοντας την εντολή Format και το βέλος με φορά προς τα κάτω, αναδύεται το παράθυρο Format Bar. Από την καρτέλα Bar text επιλέγεται ο τρόπος εμφάνισης του κειμένου στην ράβδο (αριστερά/ δεξιά/ πάνω/ κάτω/ ενσωματωμένο στη ράβδο). Στην μελέτη της περίπτωσής μας, επιλέχθηκε η γραμμή top και το όνομα Name, καθώς ήτο επιθυμητό να εμφανιστούν τα ονόματα των δραστηριοτήτων. Έτσι, το Gantt Chart παίρνει τη μορφή που φαίνεται μέσα από την Εικόνα Εικόνα 6.11: Επιλογή Φύλλου Καταχώρησης Δραστηριοτήτων 93

118 Εικόνα 6.12: Δυνατότητα εμφάνισης ονομάτων δραστηριοτήτων στις αντίστοιχες ράβδους στο Gantt Chart Εικόνα 6.13: Τελική διαμόρφωση του Gantt Chart Μία ακόμη σημαντική δυνατότητα που παρέχεται από το πρόγραμμα, είναι τα αποτελεσματικά εργαλεία φιλτραρίσματος, ομαδοποίησης και ταξινόμησης σε όλες τις προβολές δεδομένων, μέσα από την καρτέλα View Sort / Highlight / Filter / Group by. 94

119 Εικόνα 6.14: Παράθυρα Ταξινόμησης/ Δημιουργίας Φίλτρων Δεδομένων/ Διαμόρφωσης επιλογών Ομαδοποίησης προβαλλόμενων δεδομένων Για παράδειγμα, για την ομαδοποίηση των δραστηριοτήτων ανά κρίσιμες (critical) και μη κρίσιμες (non-critical), επιλέγεται η καρτέλα View και από το εργαλείο Group By επιλέγεται Critical. Εάν, όμως, ο χρήστης επιθυμεί την εμφάνιση μόνο των κρίσιμων δραστηριοτήτων, σε αυτήν την περίπτωση χρησιμοποιεί τη δυνατότητα του φίλτρου (Filter). Εικόνα 6.15: Δυνατότητα ομαδοποίησης δραστηριοτήτων ανά κατηγορία από εντολή Group by της καρτέλας View 95

120 Εικόνα 6.16: Ομαδοποίηση δραστηριοτήτων ανά κρίσιμες και μη κρίσιμες Σχετικά με το εργαλείο Highlight, επιλέγεται από την καρτέλα View, αν είναι θεμιτό να παρουσιαστούν οι δραστηριότητες που ανήκουν σε μία κατηγορία που επιθυμεί ο χρήστης, χωρίς να είναι απαραίτητη η ομαδοποίησή τους. Για παράδειγμα, ο χρήστης επιθυμεί να παρουσιαστούν οι κρίσιμες (critical) και μη κρίσιμες (non-critical) δραστηριότητες, χωρίς να είναι απαραίτητη η ομαδοποίησή τους. Επιλέγει την κατηγορία Critical από την εντολή Highlight από την καρτέλα View και όλες οι κρίσιμες δραστηριότητες χρωματίζονται με κίτρινο χρώμα. Εικόνα 6.17: Επισήμανση δραστηριοτήτων μίας συγκεκριμένης κατηγορίας από εντολή Highlight της καρτέλας View 96

121 Εικόνα 6.18: Επισήμανση δραστηριοτήτων που ανήκουν στην κατηγορία 'Κρίσιμες' Δραστηριότητες (Critical Tasks) Παρακάτω, γίνεται αναλυτικότερη παρουσίαση του λογισμικού, παράλληλα με την ανάλυση βημάτων της εκπόνησης της διπλωματικής εργασίας, για μεγαλύτερη κατανόηση της χρήσης του MS Project. 97

122 Κεφάλαιο 7 : ΒΗΜΑΤΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ 7.1: 1 ο ΒΗΜΑ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟ ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Αρχικά, και πριν από όλα προηγείται η επιλογή και σύνθεση του συστήματος που θα μελετηθεί. Καθώς, η ποιότητα των δεδομένων εξασφαλίζει μεγαλύτερη εγκυρότητα και ακρίβεια των αποτελεσμάτων, είναι σημαντικό να συλλεχθούν τα σωστά δεδομένα. Για τους παραπάνω λόγους, ο μελετητής καταφεύγει σε φύλλα ερευνών και έγγραφα σχεδιασμού. Σε περίπτωση μη επάρκειας των δεδομένων, λόγω ασάφειας ή έλλειψης, απαραίτητες κρίνονται οι συναντήσεις με εμπλεκόμενους μηχανικούς στο υπο μελέτη σύστημα. Είναι πιθανή η ασυμφωνία απόψεων μεταξύ τους, εξαιτίας της διαφορετικής αρμοδιότητας του καθενός στο σύστημα. Στην περίπτωση αυτή, η δημοφιλέστερη άποψη είναι και αυτή που θα επικρατήσει. Καθότι, η διαδικασία είναι αρκετά χρονοβόρα, άλλη επιλογή του μελετητή αποτελεί το χαρτοφυλάκιο, μελετώντας πλήθος έργων που περιλαμβάνονται σε αυτό. Σκοπός, είναι η επιλογή του κατάλληλου συστήματος, που πληρεί κάποιες βασικές προϋποθέσεις, όπως τη μηγραμμική συσχέτιση των δραστηριοτήτων. Στην περίπτωσή μας, υπήρχαν ελλείψεις και ασάφειες σε φύλλα ερευνών και έγγραφα σχεδιασμού, καθώς και μη ύπαρξη χαρτοφυλακίων. Οι ελλείψεις αφορούσαν στην μη πλήρη καταγραφή όλων των δραστηριοτήτων, που απαιτούνται για την διεκπεραίωση των έργων, στις μεταξύ τους συσχετίσεις, καθώς και στην έλλειψη όλων των απαιτούμενων πόρων. Ουσιαστικά, η αναφορά τους ήταν μόνο στις βασικές διαδικασίες, συμπεριλαμβάνοντας μόνο τους βασικούς πόρους. Η σύνθεση του συστήματος πραγματοποιήθηκε ύστερα από δύο μήνες προσωπικής μελέτης και έρευνας, λαμβάνοντας υπόψιν σαφώς και τα δεδομένα από τα φύλλα ερευνών και τα έγγραφα σχεδιασμού. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις και συνεντεύξεις με μηχανικούς, με σκοπό τη βοήθεια για τον, όσο το δυνατό, καλύτερο συνδυασμό των συλλεχθέντων στοιχείων, αλλά και τη διευκρίνιση οποιασδήποτε απορίας. Κατά τη σύνθεση του συστήματος, το πρόβλημα της γραμμικότητας δεν ήταν εφικτό να αποφευχθεί. Ωστόσο, στην πορεία τροποποιήθηκαν οι αρχικές συσχετίσεις των δραστηριοτήτων, για τις ανάγκες της μελέτης μας, όπως θα δειχθεί παρακάτω. Στο τέλος του κεφαλαίου ακολουθούν συγκριτικοί πίνακες για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων και των τριών έργων, καθώς και εξαγωγή συμπερασμάτων. 98

123 7.2: 2ο ΒΗΜΑ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ MS PROJECT Εφόσον το σύστημα που θα μελετηθεί έχει επιλεγεί από το χαρτοφυλάκιο ή έχει δομηθεί εξολοκλήρου από τον ερευνητή στην περίπτωσή μας δομήθηκε εξολοκλήρου, επόμενο βήμα είναι η μεταφορά των δεδομένων στο MS Project, ώστε να λάβει το σύστημα κατάλληλη μορφή για επεξεργασία. Το κάθε έργο μελετάται και υφίσταται επεξεργασία ξεχωριστά. Συνολικά, δηλαδή, δημιουργούνται τρία αρχεία MS Project, ένα για το κάθε έργο. Δεν είναι απαραίτητο, να δημιουργηθούν πρωτίστως τα έργα. Είναι στην ευχέρεια του κάθε διαχειριστή έργων, να αποφασίσει τη σειρά, αν δηλαδή, θα δημιουργήσει αρχικά τα αρχεία των έργων και μετά την Δεξαμενή Πόρων ή αντίστροφα. Για τη δημιουργία κάθε νέου αρχείου, επιλέγεται από την καρτέλα File New Blank Project Create. Κατά την εκκίνηση του προγράμματος, συνιστάται η άμεση αποθήκευση του αρχείου, καθώς και η αποθήκευσή του μετά από κάθε ενέργεια που πραγματοποιεί ο χρήστης. Είναι θεμιτό όλοι οι φάκελοι που περιέχουν τα αρχεία προς επεξεργασία να αποθηκεύονται στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή. Ο λόγος κατανόησης θα αναλυθεί αργότερα. Προτείνεται, για την αποθήκευση κάθε νέου αρχείου να χρησιμοποείται η εντολή Save As, σε αντίθεση με την εντολή Save, καθώς επίσης και η δημιουργία αντιγράφων (back up), ακολουθώντας την διαδρομή Save As Tools, όπως απεικονίζεται παρακάτω. Εικόνα 7.1: Αποθήκευση των αρχείων με την εντολή Save As από καρτέλα File 99

124 Εικόνα 7.2: Δημιουργία αντιγράφων των έργων Εικόνα 7.3: Αποθήκευση αρχείου ως αντίγραφο ή προς απλή ανάγνωση Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται στην επιλογή του αρχικού ονόματος του κάθε αρχείου. Αν τροποποιηθεί στην πορεία, τότε κατά την εισαγωγή των έργων σε ένα ενιαίο πολυέργο, το πρόγραμμα θα λάβει υπόψιν του την αρχική επιλογή ονομάτων των αρχείων και όχι τα τροποποιημένα ονόματα. 100

125 Εικόνα 7.4: Δημιουργία νέου αρχείου με επιλογή Blank project και Create από New της καρτέλας File Η διαδικασία επαναλαμβάνεται για κάθε έργο. [35], [36], [37], [40], [43], [45] Επιλογή βασικών ρυθμίσεων Για την δημιουργία όλων των αρχείων, προαπαιτούνται κάποιες βασικές ρυθμίσεις πριν την μεταφορά οποιουδήποτε δεδομένου στο λογισμικό MS Project. Έτσι, ο χρήστης δε θα βρεθεί αντιμέτωπος με ανεπιθύμητα αποτελέσματα, κατά την δημιουργία των χρονοδιαγραμμάτων και κατά την ανάλυση κάθε είδους υπολογισμού, που θα προβεί στην πορεία. Όλες οι αρχικές ρυθμίσεις του MS Project είναι συγκεντρωμένες στο παράθυρο των επιλογών του έργου από την καρτέλα File και την επιλογή Options. Εικόνα 7.5: Καρτέλα Options κατάλληλων και βασικών ρυθμίσεων για κάθε έργο 101

126 Στην καρτέλα Display επιλέγεται ο τύπος του ημερολογίου, που θα χρησιμοποιηθεί από το έργο, οι νομισματικές μονάδες και οι εμφανιζόμενοι δείκτες κατά την τροποποίηση στοιχείων του έργου. Εικόνα 7.6: Προκαθορισμένες επιλογές στην καρτέλα Display Εικόνα 7.7: Τροποποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν στην καρτέλα Display Στην καρτέλα Schedule ορίζεται ο μήνας έναρξης του οικονομικού έτους και η μέρα έναρξης της εργάσιμης εβδομάδας. Ορίζονται, επίσης, το ημερήσιο ωράριο, ο εργάσιμος χρόνος ανά χρονική περίοδο (ανά ημέρα/ανά εβδομάδα/ανά μήνα), η εμφάνιση των μονάδων ανάθεσης (ποσοστιαία ή δεκαδική) και ο τρόπος χρονοπρογραμματισμού του έργου (αυτόματος ή χειροκίνητος). Αν σε ένα έργο χρησιμοποιείται μεγάλος αριθμός μονάδων από τους πόρους, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται ως εμφάνιση των μονάδων ανάθεσης η επιλογή των δεκαδικών (decimals) και όχι του ποσοστού (percentage). Επίσης, σχετικά με τον τρόπο χρονοπρογραμματισμού, αν επιλεγεί ο χειροκίνητος τρόπος (manually scheduled), αυτό σημαίνει ότι ο διαχειριστής έργου θα έχει τον πλήρη έλεγχο του προγραμματισμού και κατά 102

127 αυτόν τον τρόπο δε θα είναι σε θέση να εκμεταλλευτεί τις πλήρεις δυνατότητες του MS Project. Εικόνα 7.8: Ορισμός ημέρας έναρξης της εργάσιμης εβδομάδας και των ημερήσιων εργάσιμων ωρών στην καρτέλα Schedule Εικόνα 7.9: Ορισμός τύπων δραστηριοτήτων και απαραίτητες ρυθμίσεις, στην καρτέλα Schedule, σχετικά με υπολογισμούς που πρόκειται να διενεργηθούν Επιπλέον, επιλέγονται τα χαρακτηριστικά, που θα ανατεθούν αυτόματα στις εισαγόμενες στο έργο δραστηριότητες, για τα οποία υπάρχει η δυνατότητα της μετέπειτα τροποποίησής τους από τις πληροφορίες δραστηριότητας. Έτσι, επιλέγεται ο τύπος των δραστηριοτήτων, η επιρροή ή μη της διάρκειάς τους από την ποσότητα της προσπάθειας που καταβάλλεται (effort driven), η δυνατότητα διακοπτόμενης εκτέλεσής τους, η τήρηση των 103

128 χρονικών περιορισμών που τίθενται κτλ. Οι ρυθμίσεις αυτές θα επιλεχθούν και στο αρχείο της Δεξαμενής Πόρων, καθώς όλα τα αρχεία πρέπει να έχουν ακριβώς τις ίδιες αρχικές ρυθμίσεις. Ο τύπος των εισαγόμενων δραστηριοτήτων στα έργα αυτής της εργασίας καθορίστηκε σε σταθερές μονάδες (Fixed Units) με επιρροή της διάρκειας από την προσπάθεια (New tasks are effort driven). Περισσότερη ανάλυση για τον τύπο των δραστηριοτήτων, θα ακολουθήσει παρακάτω. Τέλος, είναι δυνατόν να ενεργοποιηθεί η επιλογή του αυτόματου υπολογισμού του χρονοδιαγράμματος μετά από κάθε τροποποίηση που επιφέρει μεταβολές στις ημερομηνίες, η αυτόματη ενημέρωση της κατάστασης των πόρων ανάλογα με την κατάσταση των δραστηριοτήτων, ο αυτόματος υπολογισμός του πραγματικού κόστους ή εναλλακτικά η χειροκίνητη καταχώρησή του, καθώς και ο τρόπος καταβολής των σταθερών δαπανών στην αρχή, στο τέλος ή πριν από την εκτέλεση της δραστηριότητας. Στην καρτέλα Language υπάρχει η δυνατότητα αλλαγής της γλώσσας διαχείρισης του λογισμικού. Εικόνα 7.10: Δυνατότητα επιλογής γλώσσας χειρισμού του λογισμικού στην καρτέλα Language Στην καρτέλα Advanced ρυθμίζονται επιλογές για την εμφάνιση βοηθειών κατά τον σχεδιασμό, για τον τρόπο καταχώρησης των δεδομένων στο πρόγραμμα, τις προκαθορισμένες τιμές του κόστους/ χρονική μονάδα των αναθέσεων των πόρων και την εμφάνιση του διαγράμματος Gantt. Επιλέγεται, επίσης, η επιθυμητή εμφάνιση συμβόλων για τις χρονικές περιόδους (day, week, month κτλ.), καθώς και ο τύπος υπολογισμού του ποσοστού ολοκλήρωσης των δραστηριοτήτων και η γραμμή βάσης (baseline), που θα χρησιμοποιηθεί ως σχέδιο αναφοράς για την εφαρμογή της μεθόδου της δεδουλευμένης αξίας (Earned Value Analysis EVA). Τέλος, μπορούν να ενεργοποιηθούν και εντολές αυτόματου προγραμματισμού του έργου κατά την ενημέρωση των δραστηριοτήτων, όπως επίσης και η δυνατότητα υπολογισμού πολλαπλών κρίσιμων μονοπατιών. 104

129 Εικόνα 7.11: Διόρθωση νομισματικών μονάδων για τις προκαθορισμένες τιμές κόστους/ χρονική μονάδα αναθέσεων των πόρων στην καρτέλα Advanced Εικόνα 7.12: Επιλογή εμφάνισης της εργασίας σύνοψης (project summary task) κατά την εκκίνηση του προγράμματος MS Project Για τις ανάγκες της εν λόγω διπλωματικής, επιλέχθηκαν οι προκαθορισμένες τιμές του κόστους/ χρονική μονάδα των αναθέσεων των πόρων, καθώς και η εμφάνιση της εργασίας σύνοψης (Project Summary Task) κατά το άνοιγμα κάθε νέου αρχείου MS Project. Οι εργασίες σύνοψης (Project Summary Task) είναι δραστηριότητες που συνοψίζουν τη διάρκεια, την εργασία και το κόστος όλων των δραστηριοτήτων ενός έργου. Παρουσιάζουν το χρονικό πλαίσιο του έργου από την έναρξη έως την ολοκλήρωσή του και αντιμετωπίζονται ως Fixed Duration. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα ανάθεσης πόρων σε αυτές, οι οποίοι θα απασχολούνται σε όλη τη διάρκεια της εκτέλεσης των επιμέρους δραστηριοτήτων. Οι προϋπολογισμοί μπορούν να εφαρμοστούν μόνο σε επίπεδο έργου με εκχώρηση ενός πόρου προϋπολογισμού στην εργασία σύνοψης. 105

130 Ένας από τους λόγους που προτείνεται να επιλεγεί η εμφάνιση της Εργασίας Σύνοψης του Έργου (Project Summary Task) κατά την εκκίνηση του MS Project, αφορά στην ενοποίηση των έργων σε ένα ενιαίο Master Project, κατά την οποία είναι δυνατόν να μην εμφανιστεί το όνομα των έργων. Σε αυτήν την περίπτωση, τα ονόματα των έργων στο ενιαίο μπορούν να αλλάξουν χειροκίνητα, όμως η διαδικασία αυτή γενικότερα δεν συνιστάται. Η παραπάνω διαδικασία επαναλαμβάνεται για κάθε έργο Δημιουργία Ημερολογίου και Ορισμός ημερομηνίας έναρξης των υποέργων Εφόσον, έχουν γίνει όλες οι αρχικές ρυθμίσεις, σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες του εκάστοτε έργου, επόμενο βήμα είναι η δημιουργία του Ημερολογίου, σύμφωνα με τις εργάσιμες ώρες, αργίες ή ημιαργίες του τόπου, στον οποίο λαμβάνουν χώρα τα έργα. Το ημερολόγιο που διαμορφώθηκε για τα τρία έργα και την δεξαμενή πόρων είναι ακριβώς το ίδιο σε όλα. Οι μη εργάσιμες ημέρες που ορίστηκαν για τις ανάγκες των έργων, αφορούν κυρίως τις επίσημες αργίες και την καλοκαιρινή άδεια του προσωπικού και συνοψίζονται συγκεντρωτικά στον παρακάτω πίνακα. Η επανάληψή τους τέθηκε αυθαίρετα για πέντε χρόνια: Πίνακας 7-1: Αργίες που ορίστηκαν για τις ανάγκες μελέτης της περίπτωσής μας ΑΡΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΡΓΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΡΓΙΑΣ (σε ημέρες) Πρωτοχρονιά 01/01 (Ιανουάριος) 1 Ευαγγελισμός της 1 25/03 (Μάρτιος) Θεοτόκου Εργατική Πρωτομαγιά 01/05 (Μάιος) 1 Κοίμηση της Θεοτόκου 15/08 (Αύγουστος) 1 Επέτειος του ΟΧΙ 28/10 (Οκτώβριος) 1 Χριστούγεννα 25/12 (Δεκέμβρης) 1 ΘΕΡΙΝΗ ΑΔΕΙΑ Κινητή (Αύγουστος) 5 Για τις ρυθμίσεις του Ημερολογίου, επιλέγεται η εντολή Change Working Time από την καρτέλα Project. Στο παράθυρο που αναδύεται, δημιουργείται το νέο ημερολόγιο με όνομα ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΡΓΟΥ με βάση το Πρότυπο (Standard) Ημερολόγιο του MS Project καθώς υπάρχουν και άλλα δύο πρότυπα ημερολόγια (Night Shift και 24 Hours). 106

131 Εικόνα 7.13: Δημιουργία ημερολογίου με βάση το πρότυπο (Standard) ημερολόγιο του λογισμικού MS Project Αφού διαμορφωθεί το ημερολόγιο με την ονομασία του, έπεται η αλλαγή ημερήσιου ωραρίου από την καρτέλα Work Weeks. Επιλέγεται η προεπιλογή (Default) και μέσω του Details γίνονται όλες οι απαραίτητες τροποποιήσεις. Για τις ανάγκες των έργων που μελετώνται, εργάσιμες ημέρες τέθηκαν από Δευτέρα έως και Σάββατο και ως ημερήσιο ωράριο εργασίας επιλέχτηκε το διάστημα από τις 07:00 π.μ. έως τη 13:00 μ.μ. και από τις 14:00 μ.μ. έως τις 20:00 μ.μ.. Δωδεκάωρο, δηλαδή, ημερήσιο ωράριο εργασίας, με ένα διάλειμμα της μίας ώρας στο ενδιάμεσο. Εικόνα 7.14: Διαμόρφωση εργάσιμων ημέρων και ωρών κατά τη φάση δημιουργίας ημερολογίου του έργου 107

132 Εφόσον, έχουν τεθεί οι εργάσιμες ημερήσιες ώρες στο Ημερολόγιο, δεν παραλείπεται ποτέ η σύγκρισή τους με το ημερήσιο ωράριο εργασίας, όπως καθορίστηκε στις βασικές ρυθμίσεις, από την επιλογή Options, στην καρτέλα Schedule. Εικόνα 7.15: Σύγκριση των εργάσιμων ωρών στην καρτέλα Options και στο παράθυρο δημιουργίας ημερολογίου του έργου Ακολουθεί ο ορισμός των αργιών στο ημερολόγιο από την καρτέλα Exceptions. Στην στήλη Name καταχωρείται το όνομα της αργίας, ενώ στην στήλη Start με το βέλος δίπλα στην ημερομηνία που εμφανίζει το πρόγραμμα και από εκεί με τα βέλη με φορά δεξιά και αριστερά, ορίζεται η επιθυμητή ημερομηνία της αργίας. Ο ρυθμός επανάληψης ανά μήνα, έτος κτλ. της εξαιρουμένης μέρας από τις εργάσιμες ημέρες, ρυθμίζεται μέσω της εντολής Details. Για παράδειγμα, για την αργία Πρωτοχρονιά, επιλέχθηκε η επανάληψή της ανά έτος και όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η επανάληψη τέθηκε να τελειώσει αυθαίρετα μετά από πέντε χρόνια (δεδομένου ότι το μεγαλύτερο έργο που μελετάται δεν διαρκεί πάνω από δύο χρόνια). Εικόνα 7.16: Ορισμός μη εργάσιμων ημερών ανά έτος 108

133 Εικόνα 7.17: Ρύθμιση ρυθμού επανάληψης μη εργάσιμων ημερών ανά μήνα, έτος κτλ. Εικόνα 7.18: Τελική διαμόρφωση ημερολογίου Αφού έχει ολοκληρωθεί η δημιουργία του Ημερολογίου, σειρά έχει ο ορισμός του ως το ημερολόγιο του Έργου, από την καρτέλα Project και την εντολή Project Information. Στο παράθυρο που αναδύεται επιλέγεται και η ημερομηνία έναρξης του κάθε έργου στην επιλογή Start Date. 109

134 Εικόνα 7.19: Ορισμός του δημιουργηθέντος ημερολογίου ως το ημερολόγιο του έργου Οι ημερομηνίες έναρξης που ορίστηκαν για τα τρία υποέργα, διακρίνονται στον παρακάτω πίνακα: Πίνακας 7-2: Ημερομηνίες έναρξης των έργων ΥΠΟΕΡΓΟ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ Φωτοβολταϊκό Πάρκο 100 KW 29/08/2016 Φωτοβολταϊκό Πάρκο 60 MW 19/09/2016 Φωτοβολταϊκό Πάρκο 150 MW 17/10/2016 Η παραπάνω διαδικασία επαναλαμβάνεται για κάθε έργο. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην εν λόγω διπλωματική έχουν δημιουργηθεί μόνο Ημερολόγια Έργου (Project Calendars), καθώς οι πόροι και οι δραστηριότητες, μαζί, ακολουθούν το ίδιο ημερολόγιο, με τις ίδιες ημερήσιες ώρες εργασίας και τις ίδιες μη εργάσιμες ημέρες. Σε διαφορετική περίπτωση, αν κάποιες δραστηριότητες ακολουθούν διαφορετικό ημερολόγιο από το σύνολο των δραστηριοτήτων, ο διαχειριστής έργου προβαίνει σε δημιουργία Ημερολογίων Δραστηριοτήτων (Task Calendars). Αν, επίσης, ορισμένοι πόροι ακολουθούν διαφορετικά ημερολόγια, τότε δημιουργούνται και Ημερολογία Πόρων (Resource Calendars). Αν, επομένως, στα έργα διαμορφώνονται όλων των ειδών τα ημερολόγια, τότε χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή, διότι: 110

135 - Αν υπάρχουν Ημερολόγια Πόρων και Ημερολόγια Έργων, τότε το Ημερολόγιο των Πόρων έχει πάντα προτεραιότητα! - Αν υπάρχουν Ημερολόγια και από τα τρία είδη (Project/Resource/Task), τότε το Ημερολόγιο Δραστηριοτήτων έχει πάντα προτεραιότητα! Επιπλέον, αν έχει καθοριστεί Ημερολόγιο Δραστηριοτήτων και Ημερολόγιο Πόρων και κατά την ανάθεση κάποιου πόρου υπάρξει σύγκρουση μεταξύ των δύο ημερολογίων, είναι προτιμότερο στις Πληροφορίες Δραστηριοτήτων (Task Information) να επιλεγεί Ο χρονοπρογραμματισμός αγνοεί τα Ημερολόγια Πόρων (Scheduling ignores resource Calendars). Εικόνα 7.20: Επιλογή 'Scheduling ignores resource calendars' σε περίπτωση σύγκρουσης δύο ημερολογίων Εν κατακλείδι, απαιτείται ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΩΝ, γιατί, όπως αναφέρει και ο Nenad Trajkovski Εάν δε γίνει κατανοητό από τον εκάστοτε χρήστη, πώς να εργαστεί με ημερολόγια στο MS Project, δε θα είναι σε θέση να λάβει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Το αποτέλεσμα θα είναι, να μισήσει το MS Project, επειδή θα έχει την λανθασμένη εντύπωση ότι το MS Project δε λειτουργεί σωστά. Επιπλέον Πληροφορίες: Αν η έναρξη μιας δραστηριότητας είναι για παράδειγμα ημέρα Παρασκευή, διάρκειας τριών ημερών, και με βάση το ημερολόγιο τα Σαββατοκύριακα έχουν οριστεί ως μη εργάσιμες ημέρες, η εργασία θα ολοκληρωθεί ημέρα Τρίτη. Αν, όμως, είναι επιθυμητό η συγκεκριμένη δραστηριότητα να τελειώσει ακριβώς μετά από τρείς ημέρες, τότε στην στήλη Duration δε συμπληρώνεται 3d, αλλά 3ed. Επίσης, αν η ώρα έναρξης μίας δραστηριότητας είναι 10:00 π.μ, ενώ στο ημερολόγιο έχει οριστεί ώρα έναρξης των εργάσιμων ημερών 08:00 π.μ., τότε στην στήλη Start, στην δραστηριότητα δίπλα από την ημερομηνία, επιλέγεται κενό και πληκτρολογείται η επιθυμητή ώρα έναρξης της δραστηριότητας στην προκειμένη περίπτωση στις 10:00, όπως φαίνεται παρακάτω. [35], [36], [37], [40], [43], [45] 111

136 Εικόνα 7.21: Ορισμός διαφορετικής εργάσιμης ώρας για μεμονωμένη δραστηριότητα Εισαγωγή Δραστηριοτήτων, Διάρκειας Δραστηριοτήτων και Συσχετίσεων μεταξύ των Δραστηριοτήτων Επόμενο βήμα, κατά τη δημιουργία των έργων είναι η εισαγωγή των δραστηριοτήτων, της χρονικής διάρκειάς τους, της εισαγωγής των μεταξύ τους συσχετίσεων, στις αντίστοιχες στήλες Task Name, Duration 3 και Predecessors και τέλος η εισαγωγή των εργασιών σύνοψης (Summary Tasks). Εφόσον, εισαχθούν, όλα αυτά τα δεδομένα, το MS Project υπολογίζει αυτόματα τις ημερομηνίες έναρξης και λήξης των δραστηριοτήτων του έργου, λαμβάνοντας υπόψιν τις δύο παραπάνω παραμέτρους (διάρκεια συσχετίσεις), καθώς, επίσης, και το ημερολόγιο του έργου και την ημερομηνία έναρξης του έργου. Για τον καθορισμό της σειράς εκτέλεσης των δραστηριοτήτων, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν δύο παράγοντες: 1. Η χρήση σχέσεων εξάρτησης (relationships) και 2. Η χρήση περιορισμών 4 (constraints) που δείχνουν ότι μια δραστηριότητα πρέπει να ξεκινήσει ή να ολοκληρωθεί σε σχέση με μία συγκεκριμένη ημερομηνία. Στην περίπτωσή μας, χρησιμοποιήθηκε η καταχώρηση σχέσεων εξάρτησης και σαν περιορισμός για όλες τις δραστηριότητες χρησιμοποιήθηκε ο Το συντομότερο δυνατό (As soon as possible) περιορισμός, ο οποίος ανήκει στην κατηγορία των ευέλικτων περιορισμών. Κατά την επιλογή του περιορισμού ASAP, το MS Project θα προγραμματίσει μία εργασία να συμβεί το συντομότερο δυνατό που μπορεί να συμβεί. Αυτός είναι ο προεπιλεγμένος τύπος περιορισμού, που εφαρμόζεται σε όλες τις δραστηριότητες, όταν ορίζεται ημερομηνία έναρξης του έργου. Δεν υπάρχει περιορισμός στην ημερομηνία για έναν περιορισμό ASAP. 3 Κατά την εκχώρηση κάποιας δραστηριότητας, το MS Project, έχει προεπιλεγμένη (by default) την τιμή 1 στην στήλη Duration. Αν η διάρκεια της δραστηριότητας που εισάγαμε είναι όντως ίση με 1, το πληκτρολογούμε!! Διαφορετικά, παραμένει 1 με ερωτηματικό (δηλαδή 1d?) και δεν είναι σωστό. 4 Σχετικά με τα είδη περιορισμών, βλέπε Παράρτημα 2 112

137 Εικόνα 7.22: Συμπλήρωση στηλών 'Task Name', 'Duration' και 'Predecessors' κατά την εισαγωγή δραστηριοτήτων, διάρκειάς τους και μεταξύ τους συσχετίσεων, αντίστοιχα Κατά την εκχώρηση των δραστηριοτήτων, είναι σημαντικό να ορίζονται και δραστηριότητες-ορόσημα (milestones), οι οποίες έχουν μηδενική διάρκεια και αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό σημείο του έργου, όπως είναι η Ολοκλήρωση μιας φάσης του έργου και η Παράδοση Παραδοτέων του έργου. Ένα Ορόσημο, συνήθως, εμφανίζεται στο τέλος των δραστηριοτήτων, που παράγει παραδοτέα (deliverables) ή πετυχαίνει ένα σημείο κλειδί στην εξέλιξη. Τα ορόσημα (milestones) μπορούν να τοποθετηθούν, είτε στο ίδιο ύψος με τις εργασίες σύνοψης (summary tasks) των δραστηριοτήτων, είτε στο ίδιο ύψος με τις δραστηριότητες. Όπως προαναφέρθηκε, ο τύπος των δραστηριοτήτων που επιλέχθηκε για όλα τα έργα μελέτης, είναι αυτός των σταθερών μονάδων (fixed units), με επιρροή της διάρκειας από την προσπάθεια (effort driven). Ο συγκεκριμένος τύπος επιλέχθηκε, καθώς οι πόροι που χρησιμοποιούνται για τα έργα είναι σταθερών μονάδων και είναι επιθυμητή η επιρροή της διάρκειας μέσω προσπάθειας (effort driven). Για μεγαλύτερη κατανόηση, σχετικά με τους τύπους των δραστηριοτήτων, ακολουθεί μία σύντομη αναφορά σε αυτούς. Οι τύποι των δραστηριοτήτων είναι τρείς και είναι οι εξής: 1. Δραστηριότητες Σταθερών Μονάδων (Fixed Units): Όταν ο τύπος της δραστηριότητας είναι Σταθερές Μονάδες, το πρόγραμμα υπολογίζει την ημερομηνία λήξης το νωρίτερο δυνατό ASAP (As soon as possible) βασισμένο στη διαθεσιμότητα των πόρων. 2. Δραστηριότητες Σταθερής Διάρκειας (Fixed Duration 5 ): Χρησιμοποιείται όταν προτεραιότητα είναι να διατηρηθεί η διάρκεια. Για να ολοκληρωθεί η εργασία, πραγματοποιείται ανάθεση πόρων, όπως απαιτείται για να ικανοποιηθεί η ημερομηνία λήξης. 3. Δραστηριότητες Σταθερής Εργασίας (Fixed Work 6 ): Κάποια συστήματα διαχείρισης έργου δεν υποστηρίζουν αυτόν τον τύπο εξαιτίας του γεγονός, ότι οι δραστηριότητες 5 Duration: Είναι ο συνολικός αριθμός των περιόδων εργασίας (συνήθως εκφραζόμενος σε μέρες ή εβδομάδες), που απαιτείται να ολοκληρωθεί σε μία προγραμματισμένη δραστηριότητα. 6 Work: Είναι ο αριθμός των μονάδων εργασίας (συνήθως εκφραζόμενος σε ώρες, ημέρες ή εβδομάδες) που απαιτείται για να ολοκληρωθούν σε μία προγραμματισμένη δραστηριότητα. Η εκτίμηση είναι ισοδύναμη της επιτυχίας. 113

138 σταθερής εργασίας είναι πάντοτε καθοδηγούμενες από προσπάθεια (effort driven) και μπορεί να οδηγήσουν σε απρόβλεπτα αποτελέσματα. Εφόσον, έχουν καταχωρηθεί οι δραστηριότητες, διάρκειες, και σχέσεις αλληλεξάρτησης μεταξύ των δραστηριοτήτων, ακολουθούν οι εξής παρακάτω ρυθμίσεις, για την καλύτερη διαχείριση των έργων: 1. Τροποποίηση του χρονοδιαγράμματος (Gantt Chart): Από την καρτέλα View και την εντολή Timescale και με επιλογή του βέλους με φορά προς τα κάτω, επιλέγεται Timescale. Στο παράθυρο που ανοίγει, τροποποιούνται οι επιθυμητές αλλαγές. Εικόνα 7.23: Μορφοποίηση κλίμακας χρόνου (Timescale) Εικόνα 7.24: Αυξομείωση κλίμακας χρόνου (timescale) Στη μελέτη περίπτωσης, ελαχιστοποιήθηκε το μέγεθος εμφάνισης του χρονοδιαγράμματος από 100% σε 55%, για καλύτερη εποπεία του. Επιπλέον, για την πλήρη εμφάνιση του Gantt Chart, επιλέγεται από την καρτέλα View η εντολή Entire Project. 114

139 Εικόνα 7.25: Εντολή Entire Project για καλύτερη εποπτεία του χρονοδιαγράμματος 2. Εμφάνιση κρίσιμης διαδρομής: Από την καρτέλα Format και επιλέγοντας Critical Tasks, εμφανίζεται η κρίσιμη διαδρομή συνεπώς και οι κρίσιμες δραστηριότητες. Εικόνα 7.26: Εμφάνιση κρίσιμων δραστηριοτήτων στο Gantt Chart 3. Προσθήκη των στηλών WBS και Unique ID: Κατά την παρουσίαση του λογισμικού, αναλύθηκε ο τρόπος εισαγωγής στηλών. Για την περίπτωσή μας, προστέθηκαν οι στήλες WBS και Unique ID, που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της σωστής δόμησης των χρονοδιαγραμμάτων και όχι μόνο. 115

140 Εικόνα 7.27: Προσθήκη στηλών WBS και ID 4. Αρίθμηση των δραστηριοτήτων: Στην καρτέλα Format επιλέγεται Outline Number για την καλύτερη εποπτεία των δραστηριοτήτων Εικόνα 7.28: Αρίθμηση δραστηριοτήτων Η παραπάνω διαδικασία επαναλαμβάνεται για κάθε έργο. Επιπλέον πληροφορίες: Στο MS Project παρέχεται η δυνατότητα αναλυτικής επισκόπησης του ημερολογίου του έργου, και της προβολής του συνόλου των δραστηριοτήτων που ξεκινούν σε κάθε ημερομηνία, μέσω της καρτέλας View Calendar, όπως παριστάνεται στην παρακάτω εικόνα. 116

141 Εικόνα 7.29: Αναλυτική επισκόπηση ημερολογίου του έργου μέσω της εντολής Calendar καρτέλα View Για την επισκόπηση όλων των δραστηριοτήτων, που ξεκινούν μία συγκεκριμένη ημερομηνία, επιλέγεται η επιθυμητή ημέρα, εν συνεχεία το βελάκι με φορά προς τα κάτω δίπλα στην ημερομηνία και εμφανίζεται το πλήθος των δραστηριοτήτων. [35], [36], [37], [40], [43], [45] 117

142 Εικόνα 7.30: Επιλογή συγκεκριμένης ημερομηνίας και επισκόπηση όλων των δραστηριοτήτων που εκκινούν αυτήν την ημερομηνία Διαμόρφωση των έργων στην επιθυμητή μορφή για την εφαρμογή της μεθοδολογίας της DSM Προτού, ξεκινήσει η διαδικασία της ανάθεσης πόρων (αφού προηγηθεί η δημιουργία της Δεξαμενής Πόρων), απαραίτητη προϋπόθεση είναι φέρουμε τα έργα σε μορφή, που θα είναι κατάλληλη για την επεξεργασία του συστήματος, με τη μέθοδο που ακολουθείται. Οι συσχετίσεις των έργων, όπως διαμορφώθηκαν, ύστερα από προσωπική έρευνα, μελέτη εγγράφων σχεδιασμού και φύλλων ερευνών, καθώς και τις συναντήσεις με τους μηχανικούς, ήταν κατά βάση, γραμμικής μορφής. Επιπλέον, οι σχέσεις μεταξύ των δραστηριοτήτων, εκτός από σχέσεις χρονικής εξάρτησης, δηλαδή Finish-to-Finish 7 (FF) ήταν και μορφής Start-to-Start 8 (SS), συμπεριλαμβάνοντας κάποιες και lag 9. Τέλος, δραστηριότητες 7 Finish-to-Finish (FF): Για να ξεκινήσει η μία δραστηριότητα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ολοκληρωθεί η δραστηριότητα που προηγείται από αυτήν. 8 Start-to-Start (SS): Για να ξεκινήσει μία δραστηριότητα, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ξεκινήσει και η δραστηριότητα, με την οποία σχετίζεται. 9 Lag: Είναι το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί, για να ξεκινήσει μία δραστηριότητα. Παράδειγμα: Μία δραστηριότητα συσχετίζεται με μία άλλη με σχέση FF και lag:3, σημαίνει ότι για να ξεκινήσει η πρώτη πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η προηγούμενη και να μεσολάβήσει διάστημα τριών (3) χρονικών μονάδων (π.χ.3 ημέρες, 3 μήνες κτλ., αναλόγως τί έχει θέσει ο χρήστης). 118

143 που περιλαμβάνονταν σε κάθε έργο, αφορούσαν και την όλη αδειοδοτική διαδικασία, που απαιτείται για την έναρξη των εργασιών. Επομένως, έπρεπε να ξεπεραστεί το πρόβλημα της γραμμικότητας και να μετατραπούν όλες οι σχέσεις σε σχέσεις FF, καθώς μόνο τέτοιου είδους σχέσεις μπορούν να αναπαρασταθούν στην DSM. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι οι δραστηριότητες της αδειοδοτικής διαδικασίας, στην πλειοψηφία τους, έπρεπε να απαλειφθούν, καθώς απαιτούνταν μεγάλα διαστήματα αναμονής, για την έναρξη των εργασιών των έργων. Επίσης, θα αντιμετωπίζονταν προβλήματα στην περαιτέρω ανάλυση, καθώς οι πραγματικές ημερομηνίες έναρξης των έργων, είναι η ημερομηνία έναρξης της πρώτης εργασίας τους. Φυσικά,με την αφαίρεσή τους υπήρξε μεταβολή στη συνολική διάρκεια του έργου. Επιπρόσθετα, απαραίτητη ήταν και η κατάργηση όλων των υποκατηγοριών των δραστηριοτήτων και η ενοποίησή τους σε μία μόνο κατηγορία. Αυτό γίνεται, διότι οι δραστηριότητες-κατηγορίες, π.χ ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ, είναι εικονικές δραστηριότητες. Δεν αποτελούν αυτές καθαυτές μια δραστηριότητα, αλλά εκπροσωπούν ένα σύνολο από δραστηριότητες, η εισαγωγή των οποίων στην DSM είναι ανεπιθύμητη, καθώς θα εξαχθούν λανθασμένα αποτελέσματα. Ως συνέπεια, ο αριθμός των δραστηριοτήτων θα μειώνεται. Τέλος, επιχειρήθηκε, να αυξηθεί η πολυπλοκότητα του συστήματος, αυξάνοντας την πολυπλοκότητα των σχέσεων μεταξύ των δραστηριοτήτων. Αναφορικά με την πολυπλοκότητα, μετακινήθηκαν κάποιες δραστηριότητες πιο πάνω ή πιο κάτω από την θέση τους, με προσθήκη περισσότερων συσχετίσεων και με άλλες δραστηριότητες, χωρίς να επηρεάζεται, όμως, η πραγματική αλληλουχία τους. Ωστόσο, η πολυπλοκότητα έμεινε σε αυτόν τον βαθμό, καθώς το MS Project δεν επιτρέπει τις ανατροφοδοτήσεις μεταξύ των δραστηριοτήτων, δηλαδή, κάποια δραστηριότητα να είναι και προαπαιτούμενη και επακόλουθη, καθώς έτσι δεν μπορεί να υπολογίσει τον χρόνο διεκπεραίωσης της δραστηριότητας, ούτε τον αριθμό που θα επαναληφτεί η ανατροφοδότηση μεταξύ των δραστηριοτήτων που συμμετέχουν σε αυτήν την κυκλική σχέση. Ακολουθούν τα χρονοδιαγράμματα και των τριών έργων, όπως διαμορφώθηκαν αρχικά. Εικόνα 7.31: Έργο 1 '100 KW' με την αρχική ακολουθία δραστηριοτήτων 119

144 Εικόνα 7.32: Έργο 2 '60 MW' με την αρχική ακολουθία δραστηριοτήτων Εικόνα 7.33: Έργο 3 '150 MW' με την αρχική ακολουθία δραστηριοτήτων Παρακάτω, παρουσιάζονται τα τελικώς διαμορφωμένα έργα, μετά τις τροποποιήσεις που υπέστησαν. 120

145 1 ο ΕΡΓΟ : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW 10 Εικόνα 7.34: Χρονοδιάγραμμα 1ου Έργου '100 KW' Εικόνα 7.35: Gantt Chart 1ου Έργου '100 KW' 10 Βλέπε Παράρτημα Γ 121

146 2 ο ΕΡΓΟ : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW 11 Εικόνα 7.36: Χρονοδιάγραμμα 2ου Έργου '60 MW' Εικόνα 7.37: Gantt Chart 2ου Έργου '60 MW' 11 Βλέπε Παράρτημα Γ 122

147 3 ο ΕΡΓΟ : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW 12 Εικόνα 7.38: Χρονοδιάγραμμα 3ου Έργου '150 MW ' Εικόνα 7.39: Gantt Chart 3ου Έργου '150 MW' Ακολουθεί ανάλυση των αλλαγών στη Διάρκεια των έργων, στον αριθμό των Δραστηριοτήτων, καθώς και στις Ημερομηνίες Έναρξης και Λήξης των έργων: - Στο πρώτο (1 ο ) έργο των 100 KW, η συνολική διάρκεια του έργου μειώθηκε από τις διακόσιες εβδομηντα μία (271) ημέρες στις εξηντα επτά και μισό (67,5) ημέρες, ενώ μειώθηκαν και οι δραστηριότητες, από το σύνολο των ογδοντα δύο (82) στο σύνολο των σαρανταεννιά (49). - Στο δεύτερο (2 ο ) έργο των 60 MW, η συνολική διάρκεια του έργου μειώθηκε από τις τετρακόσιες εξηντα πέντε (465) ημέρες στις τριακόσιες δεκαεννιά και εφτά (319,7) ημέρες, ενώ μειώθηκαν και οι δραστηριότητες, από το σύνολο των εκατόν πέντε (105) στο σύνολο των εξηντατριών (63). 12 Βλέπε Παράρτημα Γ 123

148 - Στο τρίτο (3 ο ) έργο των 150 MW, η συνολική διάρκεια του έργου μειώθηκε από τις εξακόσιες δύο (602) ημέρες στις τετρακόσιες εβδομηντα εννιά και δύο (479,2) ημέρες, ενώ μειώθηκαν και οι δραστηριότητες, από το σύνολο των εκατόν τεσσάρων (104) στο σύνολο των εξηνταδύο (62). Επίσης, για το πρώτο έργο (100 KW) η ημερομηνία έναρξης 29/08/16 παρέμεινε ως είχε. Η ημερομηνία λήξης από 13/07/17 άλλαξε σε 16/11/16. Για το δεύτερο έργο (60 MW) η ημερομηνία έναρξης από τις 02/01/17 μετατέθηκε στις 19/09/16 και η ημερομηνία λήξης άλλαξε από 11/07/18 σε 06/10/17. Για το τρίτο έργο (150 MW) η ημερομηνία έναρξης από τις 01/02/17 μετατέθηκε στις 17/10/16 και η ημερομηνία λήξης άλλαξε από 26/01/19 σε 14/05/ : 3ο ΒΗΜΑ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΠΟΡΩΝ (RESOURCE POOL) Επόμενο βήμα, μετά τη δημιουργία των έργων αποτελεί η δημιουργία του αρχείου της Δεξαμενής Πόρων (Resource Pool), το οποίο περιλαμβάνει συγκεντρωτικά τους πόρους, που χρησιμοποιούνται στα τρία έργα. Η Δεξαμενή Πόρων δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα αρχείο MS Project, στο οποίο καταχωρούνται στο Φύλλο Πόρων (Resource Sheet), όπως θα αναλυθεί παρακάτω, μόνο οι πόροι των έργων, χωρίς να περιλαμβάνεται στο εν λόγω αρχείο κανένα έργο Επιλογή Βασικών Ρυθμίσεων Όπως και προηγουμένως στο 2 ο Βήμα, πριν την οποιαδήποτε επεξεργασία, επιλέγονται οι βασικές ρυθμίσεις, από την καρτέλα File Options Δημιουργία Ημερολογίου Στο αρχείο της Δεξαμενής Πόρων δημιουργείται Ημερολόγιο, πανομοιότυπο με το ημερολόγιο των έργων. Εφόσον, έχει δημιουργηθεί το ημερολόγιο ακολουθώντας τη διαδρομή Project Project Information, ορίζεται ως το ημερολόγιο της Δεξαμενής Πόρων και επιπλέον, καταχωρείται σαν ημερομηνία έναρξης, η ενωρίτερη ημερομηνία από τα τρία έργα. 124

149 Εικόνα 7.40: Ορισμός ημερολογίου δεξαμενής πόρων Καταχώρηση Πόρων Επόμενο βήμα, είναι η καταχώρηση πόρων στο Φύλλο Πόρων (Resource Sheet). Προτού αναλυθεί τη διαδικασία, θα γίνει μία σύντομη αναφορά στους πόρους για μεγαλύτερη κατανόηση. Οι πόροι διακρίνονται στις εξής τρείς κατηγορίες: 1. Ανθρώπινοι Πόροι ή αλλιώς Πόροι Εργασίας (Work Resources): Αφορούν Ανθρώπινους Πόρους και Μηχανές (Εξοπλισμός) και χρειάζονται χρόνο (ώρες, ημέρες, εβδομάδες κτλ.) για να εκτελέσουν μία εργασία. 2. Υλικοί Πόροι (Material Resources): Είναι όλα τα αναλώσιμα, όπως το πετρέλαιο, το σκυρόδεμα κτλ. Οι Υλικοί Πόροι δεν επηρεάζουν τη διάρκεια του έργου, καθώς δεν ξοδεύουν χρόνο στην αξιοποίησή τους και η ποσότητά τους παραμένει αμετάβλητη, ανεξάρτητα από την εξέλιξη του έργου. 3. Πόροι Κόστους (Cost Resources): Είναι χρονικά ανεξάρτητοι πόροι, όπως για παράδειγμα το εισιτήριο του αεροπλάνου, καθώς ανεξάρτητα από το πόσο θα διαρκέσει το ταξίδι, η τιμή του εισιτηρίου παραμένει αμετάβλητη (για τους πόρους κόστους δε δημιουργείται ημερολόγιο). Οι πόροι επιπλέον κατηγοριοποιούνται σε άλλες τρείς κατηγορίες: 1. Γενικοί Πόροι (Generic Resources): Πρόκειται για πόρους που καθορίζουν τις απαιτήσεις της στελέχωσης για τις δραστηριότητες και όχι συγκεκριμένα άτομα, όπως ξυλουργοί ή προγραμματιστές κτλ. Οι Γενικοί Πόροι (Generic Resources) είναι πολύ χρήσιμοι για μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. 125

150 2. Budget 13 : Αυτή η κατηγορία πόρων, αφορά τους πόρους που ανατίθενται στις εργασίες σύνοψης (project summary tasks) και χρησιμοποιούνται μόνο για λόγους σύγκρισης. Περισσότερη ανάλυση θα ακολουθήσει παρακάτω. 3. Inactive: Πρόκειται για πόρους που έχουν χρησιμοποιηθεί ήδη σε κάποιο έργο, αλλά δεν είναι πλέον διαθέσιμοι στη Δεξαμενή Πόρων. Επιπλέον, όλοι οι πόροι διακρίνονται σε ακόμη δύο κατηγορίες: 1. Δεσμευμένοι Πόροι (Committed): H επιλογή Committed είναι η επιλογή του MS Project (by default). Σημαίνει, ότι είναι 100% σίγουρο ότι αυτός ο πόρος είναι διαθέσιμος στο έργο. 2. Προτεινόμενοι Πόροι (Proposed): Αν ο πόρος είναι προτεινόμενος (αβέβαιος), αυτό σημαίνει ότι ένας πόρος είναι απαραίτητος, όμως δεν είναι γνωστό αν θα είναι διαθέσιμος, όταν θα τον χρειαστεί ο διαχειριστής του έργου. Για την επιλογή κάποιου πόρου σε δεσμευμένο ή προτεινόμενο και την κατηγογιοποίησή του ως γενικό, πόρο προϋπολογισμού ή ανενεργό, επιλέγονται οι Πληροφορίες Πόρων (Resource Information) από την καρτέλα Resource. [35], [36], [37], [40], [43], [45] Εικόνα 7.41: Ορισμός πόρων ως δεσμευμένους ή προτεινόμενους από εντολή Πληροφοριών (Information) της καρτέλας Resource κσι πεδίου Booking Type 13 Αναφορικά με τους Πόρους Προϋπολογισμού (Budget Resources), είναι προτιμότερο να καταχωρούνται με διαφορετικό τρόπο από τους υπόλοιπους πόρους, ώστε να ξεχωρίζουν. Για παράδειγμα, να χρησιμοποιούνται κεφαλαίοι χαρακτήρες (π.χ. ΕΡΓΑΤΙΚΟ_ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ). Δεν παραλείπεται, ποτέ, όταν καταχωρείται ένας πόρος προϋπολογισμού, να σημειωθεί ως πόρος προϋπολογισμού (Budget) με διπλό κλικ πάνω στον πόρο και επιλέγοντας Budget στο παράθυρο πληροφοριών του πόρου (Resource Information). 126

151 Στα πλαίσια της παρούσης μελέτης, δημιουργήθηκαν Πόροι Εργασίας (Work resources) και Υλικοί Πόροι (Material resources) και όλοι οι πόροι θεωρήθηκαν Δεσμευμένοι (Committed). Στο σύνολο χρησιμοποιήθηκαν 100 πόροι, από τους οποίους οι 43 ήταν Πόροι Εργασίας (28 Ανθρώπινοι Πόροι και 15 Εξοπλισμός) και οι υπόλοιποι 57 πόροι ήταν Υλικοί Πόροι. Για την καταχώρηση των πόρων στο MS Project, επιλέγεται η προβολή του Φύλλου των Πόρων (Resource Sheet), είτε μέσω της διαδρομής Task Gantt Chart Resource Sheet, είτε από την καρτέλα View και την εντολή Resource Sheet, είτε ακόμη από την καρτέλα My Custom Tab που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες τις διπλωματικής. Εικόνα 7.42: Καθοδήγηση στο Φύλλο Πόρων (Resource Sheet) μέσω των καρτελών Task και View Εικόνα 7.43: Δημιουργία My Custom Tab προς απευθείας καθοδήγηση στο Resource Sheet 127

152 Εικόνα 7.44: Φύλλο Πόρων (Resource Sheet) Στήλη Resource Name: Καταχωρείται το όνομα του πόρου Στήλη Type: Καταχωρείται ο τύπος του πόρου (work/material/cost) Στήλη Material: Καταχωρείται η μονάδα μέτρησης του υλικού πόρου, όπως για παράδειγμα τόνος, τετραγωνικά μέτρα κτλ. Στήλη Initials: Καταχωρείται η συντομογραφία του πόρου Στήλη Groups: Καταχωρείται το όνομα της ομάδας πόρων, στην οποία ανήκει ο εκάστοτε πόρος Στήλη Max: Καταχωρείται η μέγιστη διαθεσιμότητα των πόρων. Η στήλη είναι ενεργή μόνο για πόρους εργασίας, καθώς για τους υλικούς πόρους δεν υπάρχει περιορισμός Στήλη Std.Rate: Καταχωρείται το κόστος των πόρων. Για τους πόρους εργασίας εισάγεται το κόστος ανά ώρα εργασίας ( /ώρα), ενώ για τους υλικούς πόρους εισάγεται το κόστος ανά μονάδα μέτρησής του ( /μονάδα μέτρησης) Στήλη Ovt.Rate: Καταχωρείται το υπερωριακό κόστος εργασίας για τον πόρο Στήλη Cost/use 14 : Για έναν πόρο εργασίας (ανθρώπινοι πόροι και εξοπλισμός) η στήλη αυτή Κόστος/Χρήση δείχνει το κόστος που συγκεντρώνεται κάθε φορά που χρησιμοποιείται ένας πόρος. Προστίθεται κάθε φορά που μία μονάδα πόρου εργασίας ανατίθεται σε μία εργασία. Για έναν υλικό πόρο, το πεδίο κόστος ανά χρήση δείχνει το κόστος που συγκεντρώνεται κάποια στιγμή, ανεξάρτητα από τον αριθμό των μονάδων. Το πεδίο συμπληρώνεται, αν ένας πόρος εργασίας χρεώνει μία σταθερή αμοιβή, αντί μίας μεταβλητής ή ωριαίας αμοιβής. Για έναν υλικό πόρο, χρησιμοποιείται αυτό το πεδίο, για να δείξει, ότι ένα κόστος πραγματοποιείται μία φορά, ανεξάρτητα από τον αριθμό των μονάδων Στήλη Accrue at: Καταχωρείται ο τρόπος πληρωμής ή εξόφλησης για πόρους εργασίας και υλικούς πόρους αντίστοιχα. Αν, δηλαδή, η πληρωμή ή εξόφληση θα 14 Για παράδειγμα, κάθε φορά που χρησιμοποιεί κάποιος μία συγκεκριμένη υπηρεσία μεταφοράς, υπάρχει μία πάγια χρέωση διανομής των 10. Τότε, καταχωρείται στο πεδίο Κόστος/Χρήση το κόστος των 10 και η χρέωση αυτή εφαρμόζεται κάθε φορά που χρησιμοποιείται η υπηρεσία. Στο ίδιο έργο, υπάρχει ένα πάγιο έξοδο αποθήκευσης των 350, που συνδέεται με τη χρήση των τούβλων υλικός πόρος. Εισάγεται στο πεδίο Κόστος/Χρήση η αξία των 350. Η χρέωση αυτή εφαρμόζεται μόνο μία φορά. 128

153 πραγματοποιηθεί πριν την έναρξη (start) του έργου, κατά τη διάρκεια (prorated) ή κατά την λήξη του (end) Στήλη Base Calendar: Καταχωρείται το ημερολόγιο που ακολουθεί ο κάθε πόρος Μεγάλη προσοχή κατά την καταχώρηση των ονομάτων των πόρων. Συνιστάται, να αποφεύγονται τα κενά ανάμεσα στις λέξεις, οι παρενθέσεις κτλ. Εάν ο χρήστης προβεί σε χρήση τους, ενδέχεται το πρόγραμμα να μην μπορεί να αναγνωρίσει τα ονόματα των πόρων. Αντί αυτού, προτείνεται για τον διαχωρισμό των λέξεων να χρησιμοποιείται κάτω παύλα ( _ ), για παράδειγμα Πολιτικός_Μηχανικός. Εικόνα 7.45: Καταχώρηση πόρων στο Φύλλο Πόρων Από τις αρχικές ρυθμίσεις είχε επλεγεί ως τρόπος εμφάνισης των μονάδων των πόρων ο τύπος του ποσοστού (%). Έτσι, όταν καταχωρείται για έναν πόρο, για παράδειγμα για τον Ηλεκτρολόγο_εγκαταστάσεων_ΤΕΙ, στην στήλη Max το ποσοστό 3200%, σημαίνει ότι για τον συγκεκριμένο πόρο υπάρχει μέγιστη διαθεσιμότητα έως και 32 άτομα ηλεκτρολόγων εγκαταστάσεων. Επίσης, θεωρήθηκε ότι όλοι οι πόροι θα πληρωθούν ή εξοφληθούν, ανάλογα με το αν πρόκειται για πόρους εργασίας ή υλικούς πόρους, κατά τη διάρκεια του έργου (Accrue At Prorated) και τέλος ότι δεν υπήρχαν υπερωρίες, άρα και ούτε υπερωριακό κόστος. Κατά την καταχώρηση των πόρων, υπάρχει περίπτωση, κάποιοι πόροι να καταχωρηθούν, κατά λάθος από δύο φορές. Το πρόγραμμα, σε αυτήν την περίπτωση, θα αναγνωρίσει τους πόρους, ως ξεχωριστούς. Για την αποφυγή τέτοιων λαθών, προτείνεται μετά την καταχώρηση όλων των πόρων η ταξινόμησή τους (sort) από το όνομά τους (by the name) και έπειτα η διαγραφή των πόρων. 129

154 Εικόνα 7.46: Ταξινόμηση πόρων σύμφωνα με το όνομά τους για επαλήθευση μη διπλής καταχώρησης πόρων Έπειτα επιλέγονται όλοι οι διπλοί πόροι και με δεξί κλίκ διαγράφονται. Το αποτέλεσμα φαίνεται στην παρακάτω εικόνα : Εικόνα 7.47: Διαγραφή διπλών πόρων Εν συνεχεία της διαδικασίας, δεν πρέπει να παραλείπεται η ταξινόμηση των πόρων από τον κωδικό τους (ID). Η διαδικασία είναι σημαντική, γιατί αν κάποιοι πόροι καταχωρηθούν διπλά και τριπλά, κατά την ανάθεσή τους στις δραστηριότητες, δε θα ληφθούν σωστά αποτελέσματα. 130

155 Εικόνα 7.48: Επαναφορά ταξινόμησης πόρων σύμφωνα με τον κωδικό τους 7.4: 4ο ΒΗΜΑ: ΑΝΑΘΕΣΗ ΠΟΡΩΝ ΣΤΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Μετά τη δημιουργία των τριών αρχείων των έργων και της Δεξαμενής Πόρων (Resource Pool), έπεται η ανάθεσή των πόρων στα έργα. Βασική προϋπόθεση, πριν τις αναθέσεις, είναι η σύνδεση του κάθε αρχείου του έργου με το Resource Pool. Για να συνδεθεί κάθε αρχείο έργου με την Δεξαμενή Πόρων, απαιτείται να είναι ανοιχτά όλα τα αρχεία που πρόκειται να συνδεθούν μεταξύ τους δηλαδή, στην προκειμένη περίπτωση, τα αρχεία των τριών έργων και το αρχείο του Resource Pool 15. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό, κάθε φορά που ανοίγεται ένα αρχείο, να γίνεται έλεγχος όλων των αρχικών ρυθμίσεων και των ημερολογίων, για την αποφυγή μελλοντικών σφαλμάτων κατά τη διαδικασία των αναθέσεων και των μετέπειτα αναγκαίων υπολογισμών. Η σύνδεση του κάθε έργου με το Resource Pool επιτυγχάνεται μέσα από την καρτέλα Resources και ακολουθώντας τη διαδρομή Resource Pool Share Resources. Στο παράθυρο που αναδύεται, επιλέγεται η δεύτερη κουκίδα Use resources (requires at least one open resource pool) και το αρχείο RESOURCE_POOL που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες της παρούσης μελέτης. Εικόνα 7.49: Σύνδεση αρχείων έργων με Δεξαμενή Πόρων (Resource Pool) από καρτέλα Resource, μέσω της εντολής Resource Pool 15 Συνήθως επιλέγεται να ανοίξει πρώτα το Resource Pool και έπειτα τα αρχεία των έργων. 131

156 Εικόνα 7.50: Σύνδεση αρχείων με Resource Pool, με προβάδισμα στο Resource Pool Κατά την ένωση των έργων με τη Δεξαμενή Πόρων, συνιστάται η Δεξαμενή Πόρων να έχει το προβάδισμα (Pool takes precedence), σε περίπτωση που υπάρξει σύγκρουση (αντίφαση) μεταξύ του τοπικού ημερολογίου (ημερολόγιο του έργου) και του ημερολογίου των πόρων. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι ανάθεσης πόρων σε μία δραστηριότητα, οι οποίοι παρουσιάζονται παρακάτω: 1. Η ανάθεση πόρων μπορεί να πραγματοποιηθεί από την στήλη Resource Names, επιλέγοντας το βέλος με φορά προς τα κάτω και τον επιθυμητό πόρο από την εμφανιζόμενη λίστα. Ωστόσο, αυτός ο τρόπος προτείνεται να αποφεύγεται. Εικόνα 7.51: Ανάθεση πόρων μέσω της στήλης Resource Names στο Φύλλο Καταχώρησης Πόρων 2. Η ανάθεση πόρων μπορεί να πραγματοποιηθεί με διπλό κλικ πάνω στην δραστηριότητα και από το παράθυρο πληροφοριών (Task Information) που αναδύεται στην οθόνη, ο διαχειριστής οδηγείται στην καρτέλα Resources. Από εκεί, στην στήλη Resource Name επιλέγοντας και πάλι το βέλος με φορά προς τα κάτω, επιλέγεται ο επιθυμητός πόρος. Στην στήλη Units συμπληρώνεται το ποσοστό (%) ή ο συνολικός αριθμός ανάθεσης των πόρων που χρησιμοποιείται για την συγκεκριμένη 132

157 δραστηριότητα. Στη στήλη Cost εμφανίζεται το συνολικό κόστος πόρων με βάση τις μονάδες ανάθεσης και το ημερολόγιο του έργου. Εικόνα 7.52: Ανάθεση πόρων μέσω του παραθύρου πληροφοριών της κάθε δραστηριότητας με διπλό κλικ πάνω στην δραστηριότητα Εικόνα 7.53: Αναζήτηση πόρων προς ανάθεση 3. Η παραπάνω διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί, αντί με διπλό κλικ επάνω στην δραστηριότητα, απλά επιλέγοντας τη δραστηριότητα και ακολουθώντας τη διαδρομή Task Information. 133

158 Εικόνα 7.54: Ανάθεση πόρων από καρτέλα Task και εντολής Information 4. Η ανάθεση πόρων μπορεί να πραγματοποιηθεί από την καρτέλα Resources και Assign Resources. Εικόνα 7.55: Ανάθεση πόρων μέσω της εντολής Assign Resources της καρτέλας Resource 5. Ο επικρατέστερος και πιο γρήγορος τρόπος ανάθεσης των πόρων, πραγματοποιείται ακολουθώντας τη διαδρομή Task Details ή ακόμη καλύτερα από τη διαδρομή View Other Views More Views Task Details Form. Σε αυτήν την περίπτωση, μόλις ολοκληρωθεί η ανάθεση πόρων σε μία δραστηριότητα, υπάρχει δυνατότητα άμεσης μεταβίβασης του διαχειριστή σε επόμενη δραστηριότητα, προς ανάθεση πόρων. 134

159 Εικόνα 7.56: Ανάθεση πόρων στις δραστηριότητες μέσω της εντολής Details της καρτέλας Task Εικόνα 7.57: Εναλλακτικός τρόπος μετάβασης στις πληροφορίες (Details) δραστηριοτήτων προς ανάθεση πόρων μέσω της εντολής Other Views της καρτέλας View με επιλογή 'Task Details Form' Η αναζήτηση πόρων, κατά τη διαδικασία της ανάθεσής τους αποτελεί μία δύσκολη διαδικασία, αν στη Δεξαμενή Πόρων έχει καταγραφεί πληθώρα πόρων από όλα τα είδη πόρων Work/ Material/ Cost. Για τον λόγο αυτό, προτείνεται η επιλογή Φίλτρου. 135

160 Έστω, ότι είναι επιθυμητή η ανάθεση μόνο υλικών πόρων (materials). Τότε ακολουθείται η διαδρομή Resources Assign Resources. Στο παράθυρο που αναδύεται στην οθόνη Assign Resources, επιλέγεται ο σταυρός + δίπλα στο Resource List Options και εμφανίζεται η επιλογή Filter By. Από εκεί επιλέγεται το βέλος με φορά προς τα κάτω και τσεκάρεται η επιλογή Rerource - Material, όπως απεικονίζεται στην παρακάτω εικόνα. Εικόνα 7.58: Επιλογή Φίλτρου για αναζήτηση συγκεκριμένων πόρων από καρτέλα Resource και Assign Resources Εικόνα 7.59: Αναζήτηση συγκεκριμένης κατηγορίας πόρων μέσω Φίλτρου 136

161 Ολοκληρώνοντας την παραπάνω διαδικασία, δεν πρέπει να παραλείπεται η απενεργοποίηση του φίλτρου ή διαφορετικά να ορίζεται στο φίλτρο η επιλογή All Resources, ώστε να υπάρχει πρόσβαση σε όλους τους πόρους. Εικόνα 7.60: Επαναφορά φίλτρου 'All Resources' για πρόσβαση σε όλους τους πόρους Αρχικά, ανατέθηκαν Πόροι στις Εργασίες Σύνοψης (summary tasks) των έργων. Πρόκειται για πόρους που απασχολούνται καθόλη τη διάρκεια του έργου και συγκεκριμένα γίνεται αναφορά για τους εξής: Εργοταξιάρχες, Project Managers, Πολιτικοί Μηχανικοί Μηχανικοί Διασφάλισης Ποιότητας, Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί Μηχανικοί Ασφαλείας, Ηλεκτρολόγοι Τ.Ε. Υπεύθυνοι Συνεργείων. Έπειτα, πραγματοποιήθηκαν αναθέσεις σε όλες τις υποδραστηριότητες. Εικόνα 7.61: Ανάθεση πόρων στις εργασίες σύνοψης 137

162 Μετά την ολοκλήρωση των αναθέσεων, ο διαχειριστής μπορεί να παρακολουθήσει το σύνολο των λεπτομερειών κάθε δραστηριότητας, επιλέγοντας την καρτέλα View και ακολουθώντας τη διαδρομή Other Views More Views Task Form. Για την προβολή των λεπτομερειών κάθε δραστηριότητας μπορεί επίσης να επιλέξει την καρτέλα Task ή την καρτέλα View και να επιλέξει Details. Εικόνα 7.62: Προβολή λεπτομερειών των δραστηριοτήτων από εντολή Other Views καρτέλα View Εικόνα 7.63: Προβολή λεπτομερειών των δραστηριοτήτων από εντολή Details καρτέλα View Εικόνα 7.64: Προβολή λεπτομερειών των δραστηριοτήτων από εντολή Details καρτέλα Task 138

163 Επιπλέον, για την καλύτερη εποπτεία του προϋπολογισμού του κόστους, συνολικά αλλά και σε κάθε δραστηριότητα μεμονωμένα, προτείνεται να εισάγεται η στήλη Cost σε κάθε έργο. Εικόνα 7.65: Προσθήκη στήλης Cost για καλύτερη εποπτεία προϋπολογισμού ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ Εικόνα 7.66: Χρονοδιάγραμμα 1ου Έργου '100 KW' 139

164 Εικόνα 7.67: Χρονοδιάγραμμα 2ου Έργου '60 MW' Εικόνα 7.68: Χρονοδιάγραμμα 3ου Έργου '150 MW' Με την ανάθεση πόρων προέκυψαν υπερχρησιμοποιημένοι (υπερφορτισμένοι) πόροι (overallocation), οι οποίοι μπορούν να διακριθούν μέσα από το αρχείο της Δεξαμενής Πόρων, στο Φύλλο Πόρων, σημειωμένοι με κόκκινα γράμματα. Επίσης, το κόκκινο ανθρωπάκι που εμφανίζεται δίπλα και στα αριστερά από τις δραστηριότητες, στα αρχεία των έργων (στο Φύλλο Καταχώρησης Δραστηριοτήτων) υποδηλώνει σε ποιές δραστηριότητες παρουσιάζεται υπερχρησιμοποίηση αυτών των πόρων. 140

165 Εικόνα 7.69: Υπερχρησιμοποιημένοι πόροι με έντονα κόκκινα γράμματα Εικόνα 7.70: Κόκκινη ανθρώπινη φιγούρα δίπλα στα ονόματα δραστηριοτήτων στο Φύλλο Καταχώρησης Δραστηριοτήτων Υποδήλωση υπερφορτισμένων δραστηριοτήτων Κατόπιν ανάθεσης πόρων στις δραστηριότητες, πραγματοποιείται εξαγωγή στατιστικών στοιχείων, για το κάθε έργο, αναφορικά με τη Διάρκειά του (Duration), τις Εργατοώρες (Work) που απαιτούνται για την περάτωσή του, καθώς και για το συνολικό Κόστος (Cost) του καθενός. Τα στατιστικά στοιχεία (project statistics) λαμβάνονται από την καρτέλα File και μέσω της διαδρομής Info Project Information Project Statistics. Διαφορετικά, μπορούν να ληφθούν από την καρτέλα Project και την εντολή Project Information. 141

166 Εικόνα 7.71: Στατιστικά στοιχεία έργου με επιλογή Info στην καρτέλα File Εικόνα 7.72: Στατιστικά στοιχεία έργου μέσω εντολής Project Information της καρτέλας Project Τα στατιστικά στοιχεία που προέκυψαν για τα τρία έργα που εξετάζονται, διακρίνονται στις παρακάτω εικόνες και παρουσιάζονται συγκεντρωτικά στον Πίνακα

167 Εικόνα 7.73: Στατιστικά στοιχεία 1ου Έργου '100 KW' μετά τις αναθέσεις πόρων Εικόνα 7.74: Στατιστικά στοιχεία 2ου Έργου '60 MW' μετά τις αναθέσεις πόρων Εικόνα 7.75: Στατιστικά στοιχεία 3ου Έργου '150 MW' μετά τις αναθέσεις πόρων 143

168 Πίνακας 7-3: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών στοιχείων για τα τρία έργα ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (Duration) (d) ΕΡΓΑΤΟΩΡΕ Σ (Work) (h) ΚΟΣΤΟΣ (Cost) ( ) 100 KW 29/08/16 16/11/16 67, ,72 60 MW 19/09/16 06/10/17 319, , , MW 17/10/16 14/05/18 479, , ,24 Προσοχή! 1. Οι πόροι που ανατίθενται στις εργασίες σύνοψης, δεν ανατίθενται και στις υποδραστηριότητες! Διαφορετικά, το πρόγραμμα υπολογίζει τον πόρο διπλά ανατεθειμένο. Επομένως, αν επιλεγεί ανάθεση πόρων σε υποδραστηριότητες, δεν αναθέτονται και στις εργασίες σύνοψης! 2. Μεγάλη προσοχή κατά την αρχική ανάθεση πόρων! Καθώς οι δραστηριότητες, ορίστηκαν με επιρροή της διάρκειας από την προσπάθεια (effort driven), οποιαδήποτε αλλαγή μετά την αρχική ανάθεση πόρων σε μία δραστηριότητα, θα προκαλέσει αυξομείωση στην διάρκεια της δραστηριότητας. 3. Μετά την ολοκλήρωση όλων των αναθέσεων, επιβάλλεται ΠΑΝΤΑ να πραγματοποιείται έλεγχος των πόρων στο αρχείο του Resource Pool μέσα από το Φύλλο Χρησιμοποίησης των πόρων (Resource Usage), στο οποίο διακρίνεται σε ποιές δραστηριότητες είναι ανατεθειμένος ο κάθε πόρος. Για μεγαλύτερη ευκολία στον έλεγχο, στο Φύλλο Χρησμοποίησης των πόρων (Resource Usage) προστίθενται οι στήλες Work και Project. Εικόνα 7.76: Στήλες Work και Project στο Φύλλο Χρησιμοποίησης Πόρων (Resource Usage) της Δεξαμενής Πόρων (Resource Pool) για έλεγχο ανάθεσης των πόρων 144

169 4.! Μεγάλη προσοχή στον τρόπο που θα κλείσουν τα αρχεία, αφότου έχουν ενοποιηθεί με την Δεξαμενή Πόρων και έχουν πραγματοποιηθεί οι αναθέσεις. Πρώτα πρέπει να κλείσουν όλα τα αρχεία των υποέργων (sharers) και μετά η Δεξαμενή Πόρων (Resource Pool) (πάντα τελευταία!)!! ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: 1. Αφού ο διαχειριστής έχει κλείσει όλα τα συνδεόμενα αρχεία, τότε αν επιχειρήσει να ανοίξει κάποιο μοιραζόμενο αρχείο έργου (sharer file), εμφανίζεται στην οθόνη το μήνυμα της παρακάτω εικόνας. Προτείνεται, να επιλέγεται πάντα η πρώτη κουκίδα Open resource pool to see assignments across all sharer files, δηλαδή να ανοίξει μαζί και η Δεξαμενή Πόρων (Resource Pool). Εικόνα 7.77: Μήνυμα που εμφανίζεται στην οθόνη κατά το άνοιγμα κάποιου αρχείου των έργων, συνδεόμενων με την Δεξαμενή Πόρων Αφού ο διαχειριστής, έχει κλείσει όλα τα αρχεία και εν συνεχεία ανατρέξει μόνο στο αρχείο της Δεξαμενής Πόρων, τότε κατά το άνοιγμα του αρχείου εμφανίζεται το παρακάτω μήνυμα: Εικόνα 7.78: Μήνυμα που εμφανίζεται στην οθόνη κατά το άνοιγμα του αρχείου Δεξαμενής Πόρων 145

170 1. Επιλέγοντας την πρώτη κουκίδα Open resource pool read-only allowing others to work on projects connected to the pool, το πρόγραμμα κλειδώνει την Δεξαμενή Πόρων. Κατ αυτόν τον τρόπο, είναι εφικτή η ενημέρωση των πληροφοριών ανάθεσης, όταν ο διαχειριστής εργάζεται σε λειτουργία read-only. Τις περισσότερες φορές, επιλέγεται αυτή η περίπτωση. Αν ο χρήστης, προσπαθήσει να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε αλλαγή και έπειτα προβεί σε αποθήκευση του αρχείου, το πρόγραμμα θα εμφανίσει στην οθόνη ένα μήνυμα, που θα επιτρέπει την αποθήκευση του αρχείου, μόνο ως ξεχωριστό αρχείο, καθώς θα αναφέρει ότι πρόκειται για αρχείο Read-Only. 2. Η δεύτερη κουκίδα επιλέγεται, όταν είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθούν αλλαγές σε βασικές πληροφορίες των πόρων, όπως είναι το ποσοστό αμοιβών κ.ο.κ. Οι αλλαγές μπορούν να γίνουν και με την επιλογή της πρώτης κουκίδας (read-only). Απλά, ο διαχειριστής θα ανατρέξει στο Φύλλο Πόρων (Resource Sheet) σε ένα μοιραζόμενο αρχείο (sharer file) και θα προβεί στις επιθυμητές αλλαγές. Κατά την αποθήκευση του αρχείου, θα εμφανιστεί στην οθόνη το μήνυμα της παρακάτω εικόνας και με την επιλογή OK οι αλλαγές μεταφέρονται και στη Δεξαμενή Πόρων. Εναλλακτικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η επιλογή Update Resource Pool. Εικόνα 7.79: Μήνυμα που εμφανίζεται στην οθόνη κατά την αποθήκευση αρχείου της Δεξαμενής Πόρων έπειτα από αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν Εικόνα 7.80: Εναλλακτικός τρόπος ενημέρωσης ανανέωσης της Δεξαμενής Πόρων μετά από ενδεχόμενες αλλαγές του χρήστη στις πληροφορίες των πόρων 146

171 3. Τέλος, η τρίτη κουκίδα επιλέγεται όταν είναι επιθυμητό να ανοίξει το αρχείο της Δεξαμενής Πόρων σε λειτουργία Read-Only και όλα τα συνδεόμενα (sharers) με αυτήν αρχεία. Είναι απαραίτητο, έπειτα από οποιαδήποτε αλλαγή στις πληροφορίες των πόρων να ελέγχεται αν οι αλλαγές αυτές εφαρμόστηκαν και στα συνδεόμενα με το Resource Pool αρχεία. Ο έλεγχος αυτός πραγματοποιείται στο Φύλλο των Πόρων (Resource Sheet) των συνδεόμενων αρχείων. 4. Αν είναι επιθυμητό να αντιγραφεί ένα αρχείο, που συνδέεται και με άλλα αρχεία, σε άλλον φάκελο, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να αντιγραφούν όλα τα αρχεία που συνδέονται μεταξύ τους και ποτέ μόνο το επιθυμητό αρχείο προς αντιγραφή! Μετά τη διαδικασία της Αντιγραφής και Επικόλλησης, δεν παραλείπεται να ελέγχεται η σύνδεση του αρχείου της Δεξαμενής Πόρων με τα υπόλοιπα αρχεία. Ο έλεγχος πραγματοποιείται από την καρτέλα Resource. Επιλέγοντας την εντολή Share Resources, αναδύεται στην οθόνη το παράθυρο Share Resources, που περιλαμβάνει όλες τις συνδέσεις του Resource Pool με τα υπόλοιπα αρχεία. Εικόνα 7.81: Έλεγχος σύνδεσης της Δεξαμενής Πόρων με τα αρχεία των έργων από καρτέλα Rerource, εντολή Resource Pool και επιλογή Share Resources Εικόνα 7.82: Παράθυρο επισκόπησης συνδέσεων των αρχείων 147

172 Επιπλέον Πληροφορίες: Αναθέσεις Πόρων Προϋπολογισμού Η ανάθεση πόρων προϋπολογισμού στις εργασίες σύνοψης, γίνεται μέσα από τη διαδρομή Resources Assign Resources. Από το παράθυρο που αναδύεται, επιλέγεται ως φίλτρο (Filter by) η επιλογή Πόροι Προϋπολογισμού Budget Resources. Εικόνα 7.83: Ανάθεση πόρων προϋπολογισμού στις εργασίες σύνοψης από καρτέλα Resource και εντολή Assign Resources Στη συνέχεια, στο Φύλλο Χρησιμοποίησης των Πόρων (Task Usage), προστίθενται δύο στήλες, οι Budgeted Cost και Budgeted Work. Εικόνα 7.84: Προσθήκη στηλών 'Budgeted Cost' και 'Budgeted Work' στο Φύλλο Χρησιμοποίησης Πόρων (Task Usage) 148

173 Για τους Πόρους Εργασίας (Work Resources) μπορεί να προστεθεί η Προϋπολογισμένη αξία (Budgeted Value) για τους Πόρους Προϋπολογισμού (Budget Resources) σε ώρες/ημέρες/εβδομάδες κτλ. στην στήλη Budgeted Work, ενώ δεν υπάρχει δυνατότητα καταχώρησης στην στήλη Budgeted Cost. Για τους Πόρους Υλικών (Material Resources) μπορεί να προστεθεί η προϋπολογισμένη αξία σε τεμάχια ή τετραγωνικά μέτρα κτλ. στην στήλη Budgeted Work και δεν υπάρχει ούτε εδώ η δυνατότητα καταχώρησης στην στήλη Budgeted Cost. Τέλος, για τους Πόρους Κόστους (Cost Resources) προστίθενται μόνο το προϋπολογισμένο κόστος στην στήλη Budgeted Cost, ενώ δεν μπορεί να προστεθεί κάποια αξία στην στήλη Budgeted Work. Αν είναι επιθυμητό να οριστούν οι Πόροι Προϋπολογισμού για συγκεκριμένη περίοδο, τότε ενώ βρισκόμαστε στο Φύλλο Χρησιμοποίησης Πόρων (Resource Usage) από την καρτέλα Format επιλέγουμε Add Details και από κει: Budget Cost και Budget Work. Εικόνα 7.85 : Προσθήκη στηλών Budget Cost και Budget Work στο Φύλλο Χρησιμοποίησης Πόρων (Resource Usage) Αναθέσεις Υλικών Πόρων Αν οι υλικοί πόροι δεν εξαρτώνται από τη διάρκεια της δραστηριότητας, συμπληρώνεται απλά το πεδίο Units με τις μονάδες του πόρου που θα χρησιμοποιηθούν. Αντίθετα, αν ο υλικός πόρος εξαρτάται από τη διάρκεια της δραστηριότητας, τότε συμπληρώνεται το πεδίο Units με τις μονάδες του πόρου που θα χρησιμοποιηθούν, ανά χρονική περίοδο (ώρα/ημέρα/εβδομάδα κτλ.) 149

174 Εικόνα 7.86: Πεδίο Units για τις μονάδες πόρων που θα χρησιμοποιηθούν εξαρτώμενοι ή μη από τη διάρκεια της δραστηριότητας Αναθέσεις πόρων κόστους Για την ανάθεση κάποιου πόρου κόστους, στη στήλη Cost συμπληρώνεται η τιμή του κόστους για τον πόρο κόστους, καθώς κατά την καταχώρηση του συγκεκριμένου πόρου στο Φύλλο των Πόρων δεν υπάρχει δυνατότητα καταχώρησης της τιμής. Εικόνα 7.87: Μη δυνατότητα καταχώρησης κόστους στο Φύλλο Πόρων για τους πόρους κόστους Εικόνα 7.88: Καταχώρηση κόστους πόρων κόστους από εντολή Assign resources μέσω της καρτέλας Resource 150

175 Αν ο διαχειριστής επιθυμεί να αποσυνδέσει ένα κοινόχρηστο αρχείο (sharer file) από τη Δεξαμενή Πόρων (Resource Pool), θα πρέπει να ανοίξει και τα δύο αρχεία. Από το αρχείο Resource Pool επιλέγεται η καρτέλα Resource και από εκεί Resource Pool Share Resources. Στο παράθυρο που εμφανίζεται, επιλέγεται το αρχείο που χρειάζεται να αποσυνδεθεί και έπειται Break Link και OK. Εικόνα 7.89: Αποσύνδεση Δεξαμενής Πόρων με αρχείο έργου από καρτέλα Resource και εντολή Resource Pool Η διαδικασία δεν ολοκληρώνεται εδώ. Πρέπει να ανοιχτεί στη συνέχεια το αποσυνδεόμενο αρχείο μόνο του και από την καρτέλα Resource να επιλεγεί Resource Pool Share Resources και η επιλογή Use Own Resources, ώστε οι πόροι που χρησιμοποιήθηκαν στο έργο μέσω της Δεξαμενής Πόρων να παραμείνουν στο έργο, ως αυτόνομοι πόροι του έργου. [35], [36], [37], [40], [43], [45] 7.5: 5ο ΒΗΜΑ: ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ (PARTITIONING) ΜΕΣΩ DSM Σε αυτό το στάδιο εφαρμόζεται η μέθοδος της DSM σε κάθε ένα έργο ξεχωριστά, ακολουθώντας την παρακάτω διαδικασία: 1. Ανοίγεται ένα φύλλο εργασίας στο Program_DSM, πρόσθετο του Excel, μετονομάζοντάς το σε 100 KW After Partitioning (60 MW After Partitioning ή 150 MW After Partitioning, αντίστοιχα). 2. Ενεργοποιούνται οι μακροεντολές. 151

176 Εικόνα 7.90: Ενεργοποίηση μακροεντολών στο Excel 3. Στη στήλη Element Full Name από την καρτέλα Elements Info εισάγονται τα ονόματα των δραστηριοτήτων. Στη στήλη Name Abbreviation εισάγονται οι κωδικοί των δραστηριοτήτων, βάσει του WBS τους και στη στήλη Completion Level το ποσοστό ολοκλήρωσής τους (στην προκειμένη περίπτωση 0%). Εικόνα 7.91: Μεταφορά δραστηριοτήτων στη DSM 4. Αφού έχουν μεταφερθεί στο φύλλο εργασίας της DSM όλα τα παραπάνω στοιχεία, επιλέγεται η εντολή Update DSM και μεταφερόμαστε στην καρτέλα DSM, ώστε να εισαχθούν οι συσχετίσεις των δραστηριοτήτων. 152

177 Εικόνα 7.92: Ενημέρωση της DSM μετά τη μεταφορά των δραστηριοτήτων 5. Αφού εισαχθούν και οι συσχετίσεις των δραστηριοτήτων, σημειώνοντας τον αριθμό 1 στα κελιά της DSM, επιλέγεται από την καρτέλα Πρόσθετα (Add-Ins) και την εντολή DSM η επιλογή Partition DSM και το πρόγραμμα εμφανίζει την νέα ακολουθία δραστηριοτήτων. Εικόνα 7.93: Διαχωρισμός της DSM Εικόνα 7.94: Η νέα ακολουθία δραστηριοτήτων 153

178 6. Με βάση την νέα ακολουθία δραστηριοτήτων για το κάθε έργο, δημιουργούνται τρία νέα αρχεία έργων, με ονόματα Pr_100_KW_DSM, Pr_60_MW_DSM και Pr_150_MW_DSM, ακολουθώντας όλα τα βήματα δημιουργίας έργων που αναφέρθηκαν παραπάνω, τα οποία αποθηκεύονται ξεχωριστά σε έναν νέο φάκελο. Στον ίδιο φάκελο αποθηκεύεται και η πιο πάνω Δεξαμενή Πόρων με την εντολή Save As. 7. Και τα τρία αρχεία συνδέονται με την Δεξαμενή Πόρων. 8. Ενώ είναι ανοιχτά όλα τα αρχεία, πραγματοποιούνται οι αναθέσεις πόρων σε κάθε έργο ξεχωριστά. Στις παρακάτω εικόνες, παρουσιάζονται στη DSM η ακολουθία των δραστηριοτήτων πριν και μετά τον διαχωρισμό (partitioning). Εικόνα 7.95: Έργο 1 '100 KW' πριν το Partitioning Εικόνα 7.96: Η Partitioned DSM για το Έργο 1 '100 KW' με την προτεινόμενη ακολουθία 154

179 Εικόνα 7.97: Έργο 2 '60 MW' πριν το Partitioning Εικόνα 7.98: Η Partitioned DSM για το Έργο 2 '60 MW' με την προτεινόμενη ακολοθία Εικόνα 7.99: Έργο 3 '150 MW' πριν το Partitioning 155

180 Εικόνα 7.100: Η Partitioned DSM για το Έργο 3 '150 MW' με την προτεινόμενη ακολουθία Παρατηρείται, ότι όλες οι δραστηριότητες έχουν τροποποιηθεί και μεταφερθεί με τρόπο, ώστε να μην υπάρχουν σημάδια πάνω από τις διαγωνίους. Εφόσον, ολοκληρωθεί η διαδικασία του partitioning στην DSM για κάθε έργο, δημιουργούνται τέσσερα νέα αρχεία MS Project όπως προαναφέρθηκε ακολουθώντας τα βήματα δύο (2) έως και (4), με την νέα ακολουθία δραστηριοτήτων για κάθε έργο. Διαφορετικά, αποθηκεύονται τα ήδη υπάρχοντα αρχεία των τριών έργων με το αρχείο Resource Pool 16 σε έναν νέο φάκελο. Εν συνεχεία, ανοίγεται κάθε φορά ένα έργο και εφαρμόζεται η διαδικάσια drag and drop. Σέρνουμε, δηλαδή, την εκάστοτε δραστηριότητα πιο πάνω ή πιο κάτω από τη θέση της, αναλόγως που είναι επιθυμητό να μεταφερθεί με βάση τη νέα ακολουθία δραστηριοτήτων. Για λόγους, όμως, ασφαλείας και την αποφυγή σφαλμάτων, επιλέγεται ο τρόπος δημιουργίας νέων αρχείων με τις νέες ακολουθίες δραστηριοτήτων, ώστε να αποκλειστεί το ρίσκο να χαθεί κάποια συσχέτιση μεταξύ δραστηριοτήτων ή κάποια ανάθεση πόρων στις δραστηριότητες 17. Παρότι, η παραπάνω διαδικασία είναι χρονοβόρα, ωστόσο, δεν είναι θεμιτό να ακολουθηθεί από τον εκάστοτε project manager. Πραγματοποιηθήκε μόνο στα πλαίσια της παρούσης μελέτης. Αν από τα συμπεράσματα προκύψει ότι η μέθοδος της DSM είναι απαραίτητη προϋπόθεση να χρησιμοποιείται παράλληλα με το MS Project για την καλύτερη διαχείριση των έργων, τότε οι διαχειριστές έργων θα προβούν εξαρχής στη χρήση της, προτού οδηγηθούν στη δημιουργία των έργων στο λογισμικό MS Project. Στις πιο κάτω εικόνες παρουσιάζονται οι νέες ακολουθίες των δραστηριοτήτων στο MS Project, με τα αντίστοιχα διαγράμματα Gantt. 16 Και τα τέσσερα αρχεία (τρία αρχεία των έργων και ένα αρχείο της Δεξαμενής Πόρων) αποθηκεύονται όλα μαζί ταυτόχρονα σε έναν νέο φάκελο. Διαφορετικά, χάνονται οι συνδέσεις μεταξύ των αρχείων και προκύπτουν λανθασμένα αποτελέσματα. 17 Αρχικά, είχε επιλεγεί ο δεύτερος τρόπος, με τη διαδικασία του drag and drop και αργότερα διαπιστώθηκε ότι υπήρξε αλλαγή συσχετίσεων, καθώς και αλλαγές σε αναθέσεις πόρων, που είναι μη επιθυμητά. Έτσι, δημιουργήθηκαν εκ νέου αρχεία έργων με βάση τις νέες ακολουθίες δραστηριοτήτων. 156

181 Εικόνα 7.101: Έργο 1 '100 KW' με τη νέα ακολουθία δραστηριοτήτων Εικόνα 7.102: Έργο 2 '60 MW' με τη νέα ακολουθία δραστηριοτήτων Εικόνα 7.103: Έργο 3 '150 MW' με τη νέα ακολουθία δραστηριοτήτων 157

182 Ακολουθούν νέα στατιστικά στοιχεία των τριών έργων, όπως προκύπτουν μετά τον διαχωρισμό (partitioning) στην DSM. Εικόνα 7.104: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 1 '100 KW' Εικόνα 7.105: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 2 '60 MW ' Εικόνα 7.106: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 3 '150 MW' 158

183 Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται συγκεντρωτικά τα στατιστικά στοιχεία των τριών έργων, όπως προέκυψαν με την νέα ακολουθία δραστηριοτήτων για το καθένα από την DSM: Πίνακας 7-4: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών στοιχείων για τα 3 έργα με τις νέες ακολουθίες δραστηριοτήτων ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΕΡΓΟ_100_ KW ΕΡΓΟ_60_M W ΕΡΓΟ_150_ MW ΔΙΑΡΚΕΙΑ (d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ ( ) 29/08/16 16/11/16 67, ,72 19/09/16 06/10/17 319, , ,12 17/10/16 14/05/18 479, , ,64 Με βάση τα παραπάνω στατιστικά στοιχεία, εξάγονται τα εξής συμπεράσματα: 1. Δεν παρατηρήθηκε καμία απολύτως αλλαγή στο Φωτοβολταϊκο Πάρκο των 100 KW 2. Στα έργο των 60 MW η μεταβλητή της Διάρκειας παρέμεινε σταθερή, ενώ μείωση παρατηρήθηκε στις δύο μεταβλητές Εργατοώρες (Work) και Κόστος (Cost) : Οι Εργατοώρες (Work) μειώθηκαν κατά ώρες (h) και το Κόστος (Cost) κατά ,96 3. Στο μεγαλύτερο έργο, Φωτοβολταϊκό Πάρκο των 150 MW, παρατηρήθηκε αύξηση των μεταβλητών. Οι Εργατοώρες (Work) αυξήθηκαν κατά 192 h και το Κόστος (Cost) κατά 2.406,4 Σημείωση: - Οι διαδικασίες που σχετίζονται με την DSM, δεν πραγματοποιούνται στο Excel της Microsoft Office, αλλά σε ένα πρόσθετο του Excel. Στην συγκεκριμένη περίπτωση χρησιμοποιήθηκε η έκδοση DSM_Program_V2.1 - Η παρούσα DSM είναι δυαδικής μορφής της κατηγορίας Inputs in Rows (IR) - Είναι απαραίτητο να κλείσει οποιοδήποτε αρχείο της DSM, προτού επιλεγεί να ανοίξει άλλο, προς αποφυγή προβλημάτων κωδικοποίησης και συνεπώς μη ανταπόκρισης του προγράμματος 159

184 7.6: 6 ο ΒΗΜΑ: ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗ (LEVELING) ΠΟΡΩΝ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΡΓΟ ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ DSM ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕ ΕΡΓΟ Επόμενο βήμα, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του διαχωρισμού (partitioning) στη DSM, είναι ο έλεγχος της υπερχρησιμοποίησης (overallocation) των πόρων στα έργα πριν και μετά τη DSM. Ο έλεγχος πραγματοποιείται στο Φύλλο Πόρων (Resource Sheet) της Δεξαμενής Πόρων (Resource Pool). Αν, όντως, παρουσιάζεται πρόβλημα υπερχρησιμοποίησης πόρων, θα πρέπει εν συνεχεία να γίνει εξισορρόπηση αυτών, εξετάζοντας ορισμένες εναλλακτικές λύσεις, σε κάθε ένα έργο ξεχωριστά, ώστε να επιλεγεί το καλύτερο σενάριο για κάθε έργο. Η διαδικασία πραγματοποιείται, προτού γίνει η ενοποίηση των έργων σε ένα ενιαίο έργο, το Master Project. Η εξισορρόπηση θα πραγματοποιηθεί σε κάθε έργο, πριν και μετά την χρήση της DSM. Όπως, προαναφέρθηκε, από την ανάθεση των πόρων στις δραστηριότητες, προέκυψαν υπεραναθέσεις πόρων. Ουσιαστικά, υπερανάθεση δε σημαίνει τίποτε περισσότερο, παρά ανάθεση περισσότερων ωρών εργασίας στους πόρους, ημερησίως, από όσες επιτρέπει το ημερολόγιο, για κάποιο χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των δραστηριοτήτων (οι δραστηριότητες που έχουν ανατεθεί, απαιτούν περισσότερο χρόνο από ότι έχουν στη διάθεσή τους για εργασία). Στο Φύλλο Πόρων (Resource Sheet), εμφανίζονται κάποιοι πόροι με κόκκινα έντονα γράμματα και με ειδική σήμανση δίπλα από το όνομά τους, με θαυμαστικό. Οι πόροι αυτοί είναι υπερφορτισμένοι ή υπερανατεθειμένοι (overallocated). Πέντε (5) Ανθρώπινοι Πόροι από το σύνολο των 28 Ανθρώπινων Πόρων και δύο (2) Πόροι Εξοπλισμού από το σύνολο των 14 Πόρων Εξοπλισμού, συνολικά, εφτά (7) πόροι παρατηρήθηκαν υπερφορτισμένοι: Πίνακας 7-5: Υπερφορτισμένοι πόροι που προέκυψαν ΥΠΕΡΑΝΑΤΕΘΕΙΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ 1. Ηλεκτρολόγος_εγκαταστάσεων_ΤΕΙ 2. Ηλεκτρολόγος_τεχν_σχολή 3. Εργάτης 4. Χειριστής_Εκσκαφέα 5. Χειριστής_Οδοστρωτήρα ΠΟΡΟΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ 1. Εκσκαφέας_JCB 2. Οδοστρωτήρας Παράλληλα, στο Έργο 1 Pr_1_100_KW παρατηρήθηκε υπερανάθεση πόρων σε δεκαέξι (16) δραστηριότητες από το σύνολο των σαρανταοχτώ (48) δραστηριοτήτων. Στο Έργο 2 Pr_2_60_MW εμφανίστηκαν υπερφορτιμένοι πόροι σε τριανταέξι (36) 160

185 δραστηριότητες από το σύνολο των εξηνταδύο (62) και στο Έργο 3 Pr_2_150_MW σε εικοσιεννιά (29) από το σύνολο των εξηνταένα (61) δραστηριοτήτων. Το πρόβλημα της υπερχησιμοποίησης των πόρων παρουσιάζεται αναλυτικά μέσα από την προβολή του Φύλλου Απασχόλησης Πόρων (Resource Usage) και του Ιστογράμματος Απασχόλησης των Πόρων (Resource Graph). Εικόνα 7.107: Υπερφορτισμένοι πόροι στο Φύλλο Απασχόλησης Πόρων (Resource Usage) Εικόνα 7.108: Προβολή υπερφορτισμένων πόρων στο Ιστόγραμμα Απασχόλησης Πόρων (Resource Graph) Η εξισορρόπηση θα πραγματοποιηθεί σε κάθε έργο ξεχωριστά. Απαραίτητη προϋπόθεση, είναι να ανοίξουμε το αρχείο του έργου, κάθε φορά μόνο του, μαζί με το αρχείο των πόρων, καθώς η εξισορρόπηση σε ξεχωριστά χρονοδιαγράμματα, που είναι συνδεδεμένα με άλλα έργα, δε θα λάβει υπόψιν της την υπερφόρτιση στα άλλα έργα. Σημείωση: Η όλη διαδικασία της εξισορρόπησης μπορεί να πραγματοποιηθεί, έχοντας ανοιχτά όλα τα αρχεία των έργων και θέτοντας προτεταιότητες σε κάθε έργο. Για παράδειγμα, αν δύο έργα μοιράζονται την ίδια δεξαμενή πόρων (resource pool) και ο χρήστης δεν επιθυμεί την εξισορρόπηση των δραστηριοτήτων σε ένα έργο, τότε θέτει ως τιμή προτεραιότητας αυτού του 161

186 έργου, την τιμή Ο καθορισμός προτεραιότητας ενός έργου γίνεται ακολουθώντας την εξής διαδρομή: Project Project Information Priority OK. Εικόνα 7.109: Αλλαγή προτεραιότητας έργου, ανάλογα με την επιθυμητή προτεραιότητα εξισορρόπησης στα έργα Ο καθορισμός προτεραιοτήτων μπορεί να πραγματοποιηθεί και στις δραστηριότητες των έργων, ως ένδειξη της σημαντικότητας μιας δραστηριότητας και της διαθεσιμότητάς της για εξισορρόπηση. Η τιμή προτεραιότητας που εισάγεται είναι μία υποκειμενική τιμή εντός του εύρους τιμών , που επιτρέπει να καθοριστεί το ποσοστό ελέγχου που έχει ο χρήστης κατά τη διαδικασία της εξισορρόπησης. Για παράδειγμα, αν ο χρήστης δε θέλει το πρόγραμμα να εξισορροπήσει μία συγκεκριμένη δραστηριότητα, τότε θέτει ως τιμή προτεραιότητάς της την τιμή Από προεπιλογή, οι τιμές προτεραιοτήτων, θέτονται με 500, ή ένα μέσο επίπεδο ελέγχου. Οι δραστηριότητες που έχουν χαμηλότερο επίπεδο προτεραιότητας καθυστερούν ή υφίστανται διάσπαση από τις δραστηριότητες με μεγαλύτερη προτεραιότητα. Ο καθορισμός προτεραιότητας μίας δραστηριότητας γίνεται ακολουθώντας την εξής διαδρομή: Επιλέγεται η δραστηριότητα Διπλό κλικ πάνω στη δραστηριότητα Ανοίγει το παράθυρο Task Information Καρτέλα General Priority OK. 162

187 Εικόνα 7.110: Αλλαγή προτεραιότητας σε δραστηριότητα, ανάλογα με την επιθυμητή εξισορρόπηση πόρων στις δραστηριότητες Αυτό που, ουσιαστικά, συμβαίνει κατά τη διαδικασία της εξισορρόπησης, είναι η διάσπαση των δραστηριοτήτων ή η καθυστέρησή τους, μέχρι οι πόροι που είναι ανατεθειμένοι σε αυτές τις δραστηριότητες να μην είναι πλέον υπερφορτισμένοι. Εξαιτίας αυτών των αλλαγών στις δραστηριότητες, μπορεί να καθυστερήσει η ημερομηνία λήξης κάποιων εξ αυτών και κατά συνέπεια η ημερομηνία λήξης του έργου. Κατά τη διαδικασία της εξισορρόπησης, δε λαμβάνονται καθόλου υπόψη οι υλικοί πόροι, οι πόροι κόστους και οι προτεινόμενοι πόροι (proposed resources). Επομένως, στη διαδικασία της εξισορρόπησης συμμετέχουν μόνο οι πόροι εργασίας (work). Γενικά, διακρίνονται τρείς τρόποι εξισορρόπησης των πόρων: 1. Χειροκίνητη εξισορρόπηση πόρων: Αποτελεί τον πιο χρονοβόρο τρόπο, αλλά παρέχει καλύτερη εικόνα για το έργο και τις αλληλεξαρτήσεις των πόρων. 2. Εξισορρόπηση πόρων βασισμένη σε κανόνες (Rules): Είναι αποτελεσματικός τρόπος εξισορρόπησης, εφόσον οι επιλογές έχουν ρυθμιστεί σωστά. 3. Εξισορρόπηση πόρων με χρήση του Team Planner για μικρότερα χρονοδιαγράμματα με μικρή πολυπλοκότητα: Η εξισορρόπηση με χρήση του Team Planner είναι χρήσιμη για μικρότερα χρονοδιαγράμματα που μπορούν να διαχειρίζονται δραστηριότητες βασισμένες σε περιορισμούς (constraints). Στην μελέτη της περίπτωσής μας, η εξισορρόπηση πόρων πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τον δεύτερο τρόπο, βασισμένη σε κανόνες (rules). Προτού γίνει ανάλυση της εξισορρόπησης των έργων που μελετώνται, θα γίνει μία αναφορά σχετικά με κάποια εργαλεία της καρτέλας Resource, αναφορικά με την εξισορρόπηση. 163

188 Εικόνα 7.111: Εντολές της καρτέλας Resource Level Selection: Η επιλογή αυτή είναι απενεργοποιημένη και ενεργοποιείται μόνο αν επιλεγούν συγκεκριμένες δραστηριότητες για να εξισορροπηθούν. Αυτό είναι χρήσιμο όταν μπορεί να είναι αποδεκτό για πόρους που είναι υπερφορτισμένοι σε συγκεκριμένες δραστηριότητες στο σχεδιασμό του έργου, αλλά οι διαχειριστές έργων (project managers) επιθυμούν να επιλύσουν τις υπερφορτίσεις για άλλες συγκεκριμένες δραστηριότητες. Level Resource: Χρησιμοποιείται για να εξισορροπήσει μόνο τις δραστηριότητες με συγκεκριμένες αναθέσεις πόρων. Επιλέγεται το Level Resource και έπειτα επιλέγεται ο πόρος, στον οποίο έχουν ανατεθεί δραστηριότητες. Αν ο επιλεγμένος πόρος εργάζεται σε δραστηριότητες που έχουν πολλαπλούς πόρους, οι άλλες αναθέσεις δε θα μετακινηθούν. Level All: Εξισορροπούνται όλες οι δραστηριότητες σε όλο το έργο. Leveling Options: Χρησιμοποιείται όταν είναι επιθυμητή η τροποποίηση των ρυθμίσεων που χρησιμοποιεί ο διαχειριστής του έργου για την εξισορρόπηση. Clear Leveling: Χρησιμοποιείται για να γίνει καθαρισμός των προηγούμενων αποτελεσμάτων εξισορρόπησης. Next Overallocation: Χρησιμοποιείται για την μετάβαση στην επόμενη δραστηριότητα με υπερφορτισμένους πόρους, ώστε να διακρίνονται εύκολα τα αποτελέσματα της εξισορρόπησης σε μεμονωμένες δραστηριότητες. Για την εξισορρόπηση πόρων βασισμένη σε κανόνες (rules), επιλέγεται, όπως και στην περίπτωσή μας, η εντολή Leveling Options στην καρτέλα Resource και προβάλλεται αυτομάτως στην οθόνη το παράθυρο της παρακάτω εικόνας. 164

189 Εικόνα 7.112: Κανόνες εξισορρόπησης από την εντολή Leveling Options της καρτέλας Resource Στο πεδίο Υπολογισμοί Εξισορρόπησης (Leveling calculations) παρέχονται οι δύο επιλογές Αυτόματης (Automatic) και Χειροκίνητης (Manual) Εξισορρόπησης. Αν επιλεγεί ο αυτόματος τρόπος, πρέπει να αποεπιλεγεί το κουτάκι Clear leveling values before leveling. Κατ αυτόν τον τρόπο, το πρόγραμμα εξισορροπεί μόνο τις καινούργιες αναθέσεις και όσες δεν έχουν εξισορροπηθεί. Αν δεν αποεπιλεγεί, τότε μπορεί να επιβραδυνθεί σημαντικά η όλη εργασία στον χρονοπρογραμματισμό, επειδή όλες οι δραστηριότητες είναι εξισορροπημένες. Η αυτόματη εξισορρόπηση εμφανίζεται στιγμιαία όταν, κάθε φορά πραγματοποιείται αλλαγή σε μία εργασία ή σε έναν πόρο και χρησιμοποιείται, όταν είναι επιθυμητός ο προγραμματισμός δραστηριοτήτων εκ νέου, οπότε και η ανάθεση πόρων απαιτεί περισσότερη εργασία από αυτούς, από ότι έχουν την ικανότητα να ολοκληρώσουν. Η χειροκίνητη εξισορρόπηση (Manual), είναι η προεπιλογή του προγράμματος και εμφανίζεται μόνο όταν επιλεγεί Click All. Η αυτόματη (automatic) εξισορρόπηση πόρων δε θα προσαρμόσει τις εργασίες στις οποίες η ανάθεση πόρων ξεπερνά τις μέγιστες μονάδες ανάθεσης (Max Units), ούτε θα αλλάξει το επίπεδο ανάθεσης, ώστε να λύσει την εξισορρόπηση σε επίπεδο δραστηριότητας / πόρων. Η αυτόματη εξισορρόπηση θα προσαρμόσει μόνο των προγραμματισμό των δραστηριοτήτων, όχι την κατανομή των πόρων στις δραστηριότητες. Επομένως, προτείνεται να χρησιμοποιείται πάντα η χειροκίνητη (manual) εξισορρόπηση, για να διασφαλιστεί ο πλήρης έλεγχος της εξισορρόπησης και να αποφεύγονται προβλήματα, αν πολλαπλά χρονοδιαγράμματα είναι ανοιχτά. Στο πεδίο Ψαξε για υπεραναθέσεις σε μία..βάση (Look for overallocations on a ), συνιστάται να επιλέγεται Μέρα με τη Μέρα (Day by Day), καθώς η εν λόγω επιλογή φαίνεται να αποτελεί το κατάλληλο επίπεδο λεπτομέρειας για τους περισσότερους οργανισμούς. Κάτω από το πεδίο Leveling range for επιλέγεται αν θα εξισορροπηθεί όλο το έργο ή μόνο εκείνες οι δραστηριότητες που εμπίπτουν σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. 165

190 Στο πεδίο Leveling order υπάρχουν τρείς επιλογές: 1. ID only: Το πρόγραμμα εξισορροπεί τις δραστηριότητες κατά αύξουσα σειρά σχετικά με τον ID αριθμό τους, προτού εξετάσει οποιοδήποτε άλλο κριτήριο. 2. Standard: Κατά τη διαδικασία της εξισορρόπησης εξετάζονται πρώτα από όλα οι εξαρτήσεις (dependencies), τα slack, οι ημερομηνίες, οι προτεραιότητες και οι περιορισμοί, ώστε να ανακαλύψει το πρόγραμμα αν και πώς θα έπρεπε να εξισορροπηθούν οι δραστηριότητες. Η επιλογή αυτή είναι προεπιλεγμένη από το πρόγραμμα. 3. Priority, Standard: Γίνεται έλεγχος των προτεραιοτήτων των δραστηριοτήτων πρώτα και έπειτα εξετάζονται τα τυπικά κριτήρια, που αναφέρθηκαν παραπάνω. Εικόνα 7.113: Επιλογές προτεραιότητας εξισορρόπησης Α. Level only within available slack (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας) Αν ο διαχειριστής επιθυμεί την εξισορρόπηση των πόρων, αποτρέποντας τη μετακίνηση της ημερομηνίας λήξης του έργου, συνεπώς την καθυστέρησή του, είναι θεμιτό να χρησιμοποιήσει την πρώτη επιλογή των κανόνων που εμφανίζονται στο παράθυρο Resource Leveling Level only within available slack. Με την επιλογή αυτή, το MS Project θα προβεί σε εξισορρόπηση των πόρων εντός του διαθέσιμου slack ή float που δίνεται στον προγραμματισμό του έργου. Αν επιλεγεί αυτός ο κανόνας, μπορεί να εμφανιστούν μηνύματα σφάλματος που υποδεικνύουν ότι το πρόγραμμα δε μπορεί να εξισορροπήσει ολόκληρο το έργο. Αυτό μπορεί να συμβεί εξαιτίας όχι αρκετού slack στο χρονοδιάγραμμα, ώστε να αναδιαρθρώσει τις αναθέσεις χωρίς να εξαντλήσει το time slack. Β. Level can adjust individual assignments on a task (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία) 166

191 Για να επιτραπεί στην εξισορρόπηση να ρυθμίσει πότε ένας πόρος εργάζεται σε μία δραστηριότητα ανεξάρτητα από όλους τους άλλους πόρους που εργάζονται στη συγκεκριμένη εργασία, επιλέγεται ο δεύτερος κανόνας εξισορρόπησης. Γ. Leveling can create splits in remaining work (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να δημιουργήσει διασπάσεις στην υπολειπόμενη εργασία) Αν είναι επιθυμητή η εξισορρόπηση να προκαλέσει διακοπή των δραστηριοτήτων δημιουργώντας διαχωρισμούς (splits) στην εργασία που υπολείπεται στις δραστηριότητες ή στις αναθέσεις πόρων, επιλέγεται ο τρίτος κανόνας εξισορρόπησης των πόρων. Αν ένας πόρος είναι ανατεθειμένος σε πολλαπλές δραστηριότητες ταυτόχρονα, πέρα από αυτό που μπορεί να χειριστεί το χρονοδιάγραμμα του πόρου, τότε μία δραστηριότητα που έχει υπολειπόμενη εργασία μπορεί να διασπαστεί και να εργαστεί όταν το επιτρέψει το χρονοδιάγραμμα του πόρου. Δ. Level resources with the proposed booking type (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται στους εγγραφόμενους πόρους τύπου προτεινόμενου πόρου) Για να συμπεριληφθούν οι προτεινόμενοι πόροι (proposed) στην διαδικασία της εξισορρόπησης, επιλέγεται ο κανόνας Level resources with the proposed booking type. Στην εν λόγω εργασία, δε χρησιμοποιήθηκαν καθόλου προτεινόμενοι πόροι (proposed resources), παρά μόνο δεσμευμένοι (committed). Όπως έχει αναφερθεί, προγενέστερα, ο καθορισμός των πόρων ως δεσμευμένοι ή προτεινόμενοι, γίνεται μέσω της καρτέλας πληροφοριών των πόρων. Όταν πραγματοποιηθεί ένα σενάριο εξισορρόπησης και είναι επιθυμητή η εξέταση κάποιου άλλου σεναρίου στην πορεία, τότε είναι σημαντικό να αναιρεθούν τα αποτελέσματα της προηγούμενης εξισορρόπησης. Σκοπός, είναι η επαναφορά των έργων στην αρχική τους μορφή. Έτσι, επιλέγεται Clear Leveling. Για την αναλυτική απεικόνιση αλλαγών που προκύπτουν από την εξισορρόπηση, από την καρτέλα View ακολουθείται η διαδρομή Other Views More Views Leveling Gantt Apply. Εμφανίζεται μία νέα στήλη Leveling Delay, στην οποία αναγράφεται η διάρκεια καθυστέρησης της δραστηριότητας, καθώς, επίσης, διαφαίνονται και οι αλλαγές στο Gantt Chart, που παρουσιάζονται οι καθυστερήσεις, οι μετακινήσεις ή οι διασπάσεις των δραστηριοτήτων. Το Leveling Gantt View είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό για την επικύρωση των αποτελεσμάτων της εξισορρόπησης, καθώς οι αλλαγές που προκύπτουν από την εξισορρόπηση είναι εμφανώς ορατές στην Gantt area. [35], [36], [37], [40], [43], [45] 167

192 Εικόνα 7.114: Εμφάνιση στήλης Leveling Gantt επικύρωσης αποτελεσμάτων της εξισορρόπησης : Σενάρια Εξισορρόπησης για κάθε έργο Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της υπερανάθεσης, θα προηγηθεί εξισορρόπηση σε κάθε έργο μεμονωμένα, προτού ενοποιηθούν όλα σε ένα ενιαίο έργο Master Project. Έτσι, ανοίγεται κάθε φορά το αρχείο του κάθε έργου, μεμονωμένα, μαζί με το αρχείο του Resource Pool. Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται από την καρτέλα Resource και την εντολή Leveling Options. Επιλέχθηκε, ο χειροκίνητος (manual) τρόπος εξισορρόπησης και να γίνει εντοπισμός υπερχρησιμοποίησης πόρων για κάθε ημέρα (Day by Day). Επίσης, σε κάθε σενάριο, επιλέχθηκε να πραγματοποιηθεί εξισορρόπηση σε όλο το έργο (Level entire Project) και τέλος κατά τη διαδικασία της εξισορρόπησης να εξετάζονται, πρωτίστως, οι εξαρτήσεις (dependencies), τα slack, οι ημερομηνίες, οι προτεραιότητες και οι περιορισμοί, ώστε να διαπιστώσει το πρόγραμμα αν και πώς πρέπει να εξισορροπηθούν οι δραστηριότητες (Leveling order: Standard). Σε κάθε σενάριο, επιλέχθηκαν διαφορετικοί κανόνες (rules) εξισορρόπησης ή διαφορετικός συνδυασμός κανόνων. Παρακάτω, παρουσιάζονται οι επιλογές για κάθε σενάριο: 1 ο ΣΕΝΑΡΙΟ: Καμία Επιλογή 2 ο ΣΕΝΑΡΙΟ: 1 η Επιλογή: Level only within availiable slack (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας) 3 ο ΣΕΝΑΡΙΟ: 2 η Επιλογή : Leveling can adjust individual assignments on a task (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία) 4 ο ΣΕΝΑΡΙΟ: 1 η και 2 η Επιλογή : Level only within availiable slack (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας) και Leveling can adjust individual assignments on a task (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία) 5 ο ΣΕΝΑΡΙΟ: 1 η και 3 η Επιλογή : Level only within availiable slack (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας) και 168

193 Leveling can create splits in remaining work (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει διασπάσεις στην υπολειπόμενη εργασία) 6 ο ΣΕΝΑΡΙΟ: 3 η Επιλογή : Leveling can create splits in remaining work (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει διασπάσεις στην υπολειπόμενη εργασία) Ο τέταρτος κανόνας Level resources with the proposed booking type (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται στους εγγραφόμενους πόρους, τύπου προτεινόμενου πόρου) δεν επιλέχθηκε, καθώς εξισορροπεί και τους προτεινόμενους (proposed) πόρους. Στην περίπτωση μελέτης όλοι οι πόροι θεωρήθηκαν δεσμευμένοι (committed). Επίσης, δε χρησιμοποιήθηκε ούτε ο πέμπτος κανόνας Level manually scheduled tasks (Εξισορρόπηση στις δραστηριότητες που έχουν προγραμματιστεί χειροκίνητα), καθώς για όλες τις δραστηριότητες έχει επιλεγεί ο αυτόματος προγραμματισμός τους (auto scheduled). Για την εξισορρόπηση του κάθε έργου, ανοίγεται το αρχείο του έργου και στο μήνυμα που εμφανίζεται στην οθόνη, επιλέγεται να ανοίξει και το αρχείο της Δεξαμενής Πόρων, όπου και πραγματοποιούνται δοκιμές διαφόρων σεναρίων. 1 ο ΣΕΝΑΡΙΟ Σαν πρώτο σενάριο για την επίλυση των υπεραναθέσεων δεν ενεργοποιείται καμία επιλογή των κανόνων εξισορρόπησης. Εικόνα 7.115: 1ο Σενάριο : Καμία επιλογή των κανόνων εξισορρόπησης 1 ο ΕΡΓΟ Pr_1_100_KW: ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (Before_Partitioning) Αποτέλεσμα της εξισορρόπησης από την εφαρμογή του πρώτου σεναρίου ήταν η αύξηση της διάρκειας του έργου κατά δεκαεφτά και δύο (17,2) ημέρες. Αύξηση υπέστησαν και οι μεταβλητές Εργατοωρών και Κόστους, ενώ οι δραστηριότητες με υπερφορτισμένους πόρους 169

194 εξισορροπήθηκαν πλήρως. Η εξισορρόπηση προκάλεσε μετάθεση δραστηριοτήτων σε μεταγενέστερες ημερομηνίες, που θεωρείται τεχνικά συμβατό, ενώ δεν παρατηρήθηκε καμία διάσπαση κρίσιμων δραστηριοτήτων. Το σενάριο κρίθηκε αποδεκτό. Κατά την διαδικασία της εξισορρόπησης, στην οθόνη εμφανίστηκαν μηνύματα αδυναμίας επίλυσης του προγράμματος συγκεκριμένων πόρων σε συγκεκριμένες ημερομηνίες, οι οποίες, όπως διαπιστώθηκε, αναφέρονταν σε ημερομηνίες δραστηριοτήτων των άλλων δύο έργων. Τα μηνύματα είχαν τη μορφή της παρακάτω εικόνας και για να συνεχιστεί η εξισορρόπηση επιλέχθηκε Skip All. Εικόνα 7.116: Μήνυμα αδυναμίας εξισορρόπησης πόρων στα άλλα δύο έργα Εικόνα 7.117: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 1 'Pr_1_100 KW' με την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου Pr_1_100_KW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (After_Partitioning) Τα αποτελέσματα εξισορρόπησης για το πρώτο (1 ο ) έργο με τη νέα ακολουθία δραστηριοτήτων με την εφαρμογή του πρώτου σεναρίου αποδείχτηκαν ακριβώς τα ίδια με το έργο πριν το Partitioning. Το σενάριο κρίθηκε, επίσης, αποδεκτό. 170

195 Εικόνα 7.118: Δυνατότητα επισκόπησης μετάθεσης δραστηριοτήτων σε μεταγενέστερες ημερομηνίες με προσθήκη της στήλης Leveling Delay στο Φύλλο Καταχώρησης Δραστηριοτήτων Εικόνα 7.119: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 1 'Pr_1_100_KW_DSM' με την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου Πίνακας 7-6: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων του 1ου Έργου, με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου 1 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ ( ) Before_DSM 29/08/16 06/12/16 84, ,12 After_DSM 29/08/16 06/12/16 84, ,12 2 ο ΕΡΓΟ Pr_2_60_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW (Before_Partitioning) Από την εξισορρόπηση παρατηρήθηκε αύξηση των μεταβλητών Διάρκειας, Εργατοωρών και Κόστους, καθώς εξισορροπήθηκαν σχεδόν όλες οι δραστηριότητες, ενώ δεν προκλήθηκε διάσπαση κρίσιμων δραστηριοτήτων. Ωστόσο, η έναρξη δύο δραστηριοτήτων μετατέθηκε σε μεταγενέστερες ημερομηνίες έως και δύο χρόνια αργότερα από την αρχική ημερομηνία έναρξής τους. Αν και το γεγονός είναι τεχνικά συμβατό, εξετάζοντας το χρονοδιάγραμμα, πρακτικώς είναι ασύμβατο οι συγκεκριμένες δραστηριότητες να έπονται από 171

196 κάποιες άλλες. Για αυτόν τον λόγο, τέθηκαν περιορισμοί 18 (constraints 19 ) σε ορισμένες δραστηριότητες, με στόχο την λήψη καλύτερων και συμβατών αποτελεσμάτων. Στο χρονοδιάγραμμα, εξαρχής, είχαν τεθεί μόνο ευέλικτοι περιορισμοί, και συγκεκριμένα ο τύπος περιορισμού As soon as possible (ASAP), ενώ εκ νέου τέθηκαν και ημιευέλικτοι περιορισμοί. Εικόνα 7.120: Μετάθεση δραστηριοτήτων από το MS Project χωρίς constraints Εικόνα 7.121: Επισκόπηση μετάθεσης δραστηριοτήτων χωρίς constraints στο Gantt Chart 18 Αναφορικά με τους περιορισμούς, πραγματοποιήθηκαν αρκετές δοκιμές, ώστε να καταλήξουμε στους περιορισμούς που εν τέλει τέθηκαν. Αυτό συνέβη, ώστε τα αποτελέσματα που θα προέκυπταν, να ήταν συμβατά. 19 Βλέπε Παράρτημα 2 172

197 Εικόνα 7.122: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (χωρίς constraints) Από την εξισορρόπηση, λαμβάνοντας υπόψιν αυτή τη φορά τους περιορισμούς που τέθηκαν, προέκυψαν πιο αποδοτικά αποτελέσματα για τη Διάρκεια του έργου, τις Εργατοώρες και το συνολικό Κόστος του έργου. Επιπλέον, δεν παρατηρήθηκε διάσπαση δραστηριοτήτων και μόνο δύο δραστηριότητες, παρέμειναν μη εξισορροπημένες. Το σενάριο είναι αποδεκτό. Εικόνα 7.123: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (με constraints) Pr_2_60_MW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW (After_Partitioning) Από την εξισορρόπηση προέκυψε το ίδιο πρόβλημα μετάθεσης των ίδιων δραστηριοτήτων σε ημερομηνίες μεταγενέστερες που έπονται από δραστηριότητες από τις οποίες κανονικά προηγούνται. Για τον ίδιο λόγο τέθηκαν οι ίδιοι με πριν περιορισμοί στις εν λόγω δραστηριότητες. 173

198 Εικόνα 7.124: Μετάθεση δραστηριοτήτων από το λογισμικό, χωρίς constraints Εικόνα 7.125: Επισκόπηση μετάθεσης δραστηριοτήτων, χωρίς constraints, από το λογισμικό στο Gantt Chart Λαμβάνοντας υπόψιν τους περιορισμούς στις δραστηριότητες, παρατηρήθηκε μετάθεση δραστηριοτήτων που είναι τεχνικά αποδεκτό και παρέμειναν μόνο δύο μη εξισορροπημένες δραστηριότητες. Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. Εικόνα 7.126: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 2 'Pr_2_60_DSM' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (με constraints) 174

199 Πίνακας 7-7: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων του 2ου έργου '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου 2 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΑΤΟ- ΚΟΣΤΟΣ ( ) (d) ΩΡΕΣ (h) Before_DSM 19/09/16 11/05/19 804, , ,08 After_DSM 19/09/16 11/05/19 804, , ,12 3 ο ΕΡΓΟ Pr_3_150_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW (Before_Partitioning) Without Constraints Εξισορροπώντας το έργο χωρίς την επιλογή περιορισμών στις δραστηριότητες, η διάρκεια του έργου σχεδόν τριπλασιάστηκε. Επετεύχθη πλήρης εξισορρόπηση δραστηριοτήτων και δεν παρατηρήθηκε διάσπαση κρίσιμων δραστηριοτήτων. Το σενάριο θα κρινόταν αποδεκτό, εάν δεν προκαλούσε μετάθεση έναρξης δραστηριοτήτων έως και ένα χρόνο αργότερα, πρακτικώς μη αποδεκτό. Επομένως, το σενάριο είναι απορριπτέο. Για τους λόγους αυτούς, τέθηκαν και στο τρίτο έργο περιορισμοί (όπως και προηγουμένως στο δεύτερο έργο). Εικόνα 7.127: Μετάθεση δραστηριοτήτων από το MS Project 3ο Έργο '150 MW', χωρίς constraints 175

200 Εικόνα 7.128: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (χωρίς constraints) With Constraints Εφόσον τέθηκαν ενδεικτικά περιορισμοί σε ορισμένες δραστηριότητες, από την εξισορρόπηση προέκυψε αύξηση στις τιμές των παραμέτρων Διάρκεια, Κόστος και Εργατοώρες. Αντίθετα, μειώθηκαν οι μη εξισορροπημένες δραστηριότητες από τις εικοσιεννέα (29) στο σύνολο στις δεκαοχτώ (18). Το σενάριο κρίθηκε αποδεκτό. Εικόνα 7.129: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (με constraints) Pr_3_150_MW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW (After_Partitioning) Without Constraints Τα αποτελέσματα της εξισορρόπησης του πρώτου σεναρίου για το τρίτο έργο είναι η πλήρης εξισορρόπηση δραστηριοτήτων και η μη διάσπαση κρίσιμων δραστηριοτήτων. Και εδώ παρατηρείται μετάθεση δραστηριοτήτων, έως και ένα χρόνο αργότερα. Το σενάριο κρίθηκε απορριπτέο και καταφύγαμε στον ορισμό περιορισμών. 176

201 Εικόνα 7.130: Μετάθεση δραστηριοτήτων από το λογισμικό χωρίς constraints Εικόνα 7.131: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμομγή του 1ου Σεναρίου (χωρίς constraints) Pr_3_150_ΜW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 ΜW (After_Partitioning) With Constraints Τέθηκαν οι ίδιοι περιορισμοί που τέθηκαν και στο έργο με την αρχική ακολουθία δραστηριοτήτων. Από την εξισορρόπηση αυξήθηκαν όλες οι μεταβλητές Διάρκεια, Κόστος και Εργατοώρες, ενώ μειώθηκαν οι μη εξισορροπημένες δραστηριότητες από το σύνολο των εικοσιεννέα (29) στις δεκαοχτώ (18). Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. 177

202 Εικόνα 7.132: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου (με constraints) Πίνακας 7-8: Συγκεντρωτικός πίνακας αποτελεσμάτων για το Έργο 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 1ου Σεναρίου 3 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΑΤΟ- ΚΟΣΤΟΣ ( ) (d) ΩΡΕΣ (h) Before_DSM 17/10/16 18/03/ , ,32 After_DSM 17/10/16 18/03/ , ,72 2 ο ΣΕΝΑΡΙΟ Από την καρτέλα Resource και την εντολή Leveling Options, επιλέγεται ο πρώτος κανόνας Level only within available slack και Level All. Έπειτα, από την στήλη Leveling Delay πληροφορούμαστε για τις αλλαγές που προέκυψαν στις δραστηριότητες του έργου και πώς αντικατοπτρίζονται στο Gantt Chart. 178

203 Εικόνα 7.133: 2ο Σενάριο : Επιλογή Πρώτου (1ου) Κανόνα Εξισορρόπησης 1 ο ΕΡΓΟ Pr_1_100_KW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (Before_Partitioning) Από τα Στατιστικά Στοιχεία του έργου από την εφαρμογή του πρώτου κανόνα εξισορρόπησης, δεν παρατηρήθηκε καμία απολύτως αλλαγή στις μεταβλητές της Διάρκειας (Duration), των Εργατοωρών (Work) και του Κόστους (Cost). Η μόνη αλλαγή ήταν η μετάθεση ορισμένων υπερφορτισμένων δραστηριοτήτων σε μεταγενέστερη ημερομηνία, ενώ δεν εξισορροπήθηκε πλήρως καμία δραστηριότητα. Το σενάριο είναι τεχνικά αποδεκτό. Εικόνα 7.134: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου Pr_1_100_KW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (After_Partitioning) Τα αποτελέσματα εξισορρόπησης για το 1 ο έργο με τη νέα ακολουθία δραστηριοτήτων στο δεύτερο σενάριο είναι ακριβώς τα ίδια με το έργο πριν το Partitioning. Το σενάριο είναι αποδεκτό. 179

204 Εικόνα 7.135: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW_DSM' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου Πίνακας 7-9: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων για το Έργο 1, με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου 1 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ ( ) Before_DSM 29/08/16 16/11/16 67, ,72 After_DSM 29/08/16 16/11/16 67, ,72 2 ο ΕΡΓΟ Pr_2_60_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW (Before_Partitioning) Η εξισορρόπηση συνεχίζεται λαμβάνοντας υπόψιν τους περιορισμούς που τέθηκαν προηγουμένως, καθώς αν εξισορροπηθεί το έργο χωρίς περιορισμούς, θα αντιμετωπίσουμε τα ίδια προβλήματα με πριν. Εικόνα 7.136: Επισκόπηση ημερομηνιών μετάθεσης δραστηριοτήτας Οργάνωση Εργοταξίου από το λογισμικό, χωρίς constraints 180

205 Εικόνα 7.137: Επισκόπηση στο Gantt Chart μετάθεσηw δραστηριότητας Οργάνωση Εργοταξίου από το λογισμικό, χωρίς constraints Εικόνα 7.138: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου (χωρίς constraints) Τα αποτελέσματα από την εξισορρόπηση μετά τον καθορισμό των περιορισμών στις δραστηριότητες για τις τρείς μεταβλητές Διάρκεια, Εργατοώρες και Κόστος παραμένουν τα ίδια με τα στατιστικά αποτελέσματα πριν την εφαρμογή της εξισορρόπησης. Παρατηρήθηκε μετάθεση μη κρίσιμων δραστηριοτήτων σε μεταγενέστερες ημερομηνίες και καμία διάσπαση κρίσιμων δραστηριοτήτων. Οι μη εξισορροπημένες δραστηριότητες μειώθηκαν από το σύνολο των τριανταέξι (36) στις εικοσιεννιά (29). Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. 181

206 Εικόνα 7.139: Στατιστικά στοιχείου Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου (με constraints) Pr_2_60_MW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW (After_Partitioning) Με τη δοκιμή του δεύτερου σεναρίου, (εφόσον λαμβάνονται υπόψη οι περιορισμοί), τα στατιστικά στοιχεία που προέκυψαν είναι πανομοιότυπα με τα στατιστικά στοιχεία πριν την εφαρμογή της εξισορρόπησης. Δεν παρατηρήθηκε διάσπαση σε κρίσιμες δραστηριότητες, παρά μόνο μεταθέσεις, αποδεκτές τεχνικά, σε μεταγενέστερες ημερομηνίες. Επίσης, οι μη εξισορροπημένες δραστηριότητες μειώθηκαν από το σύνολο των τριανταέξι (36) στις εικοσιεννέα (29). Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. Εικόνα 7.140: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW_DSM' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου (με constraints) Πίνακας 7-10: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 2 '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου 2 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΑΤΟ- ΚΟΣΤΟΣ ( ) (d) ΩΡΕΣ (h) Before_DSM 19/09/16 06/10/17 319, , ,08 After_DSM 19/09/16 06/10/17 319, , ,12 182

207 Από δω και κάτω για τη δοκιμή του κάθε σεναρίου, λαμβάνονται υπόψη οι περιορισμοί που τέθηκαν στα έργα. 3 ο ΕΡΓΟ Pr_3_150_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW (Before_Partitioning) Με εφαρμογή του δεύτερου σεναρίου δεν προκλήθηκε καμία αλλαγή στις μεταβλητές Διάρκεια, Εργατοώρες και Κόστος, ενώ παρατηρήθηκε υπερφόρτιση περισσότερων δραστηριοτήτων τριανταπέντε από τις εικοσιεννέα, συγκριτικά με πριν την εφαρμογή της εξισορρόπησης. Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. Εικόνα 7.141: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου (με constraints) Pr_3_150_ΜW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 ΜW (After_Partitioning) Τα στατιστικά αποτελέσματα της εξισορρόπησης παρέμειναν ακριβώς ίδια με τα στατιστικά αποτελέσματα πριν την εφαρμογή της εξισορρόπησης. Οι μη εξισορροπημένες δραστηριότητες αυξήθηκαν στις τριανταπέντε (35) από το σύνολο των εικοσιεννέα (29). Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. 183

208 Εικόνα 7.142: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου (με constraints) Πίνακας 7-11: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 2ου Σεναρίου 3 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ ( ) Before_DSM 17/10/16 14/05/18 479, , ,24 After_DSM 17/10/16 14/05/18 479, , ,64 3 ο ΣΕΝΑΡΙΟ Για το τρίτο σενάριο, επιλέγεται ο δεύτερος κανόνας εξισορρόπησης Leveling can Adjust Individual Assignments on a Task. Εικόνα 7.143: 3ο Σενάριο : Επιλογή 2ου Κανόνα Εξισορρόπησης 184

209 1 ο ΕΡΓΟ Pr_1_100_KW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (Before_Partitioning) Από τα στατιστικά στοιχεία του έργου, πληροφορούμαστε ότι και στις τρείς μεταβλητές Duration, Work, Cost προκλήθηκε αύξηση των τιμών τους. Παρατηρήθηκε, επίσης, μετακίνηση δραστηριοτήτων σε μεταγενέστερες ημερομηνίες, καθώς και πλήρης εξισορρόπηση των πόρων. Με την επιλογή του δεύτερου σεναρίου παρατηρείται επίσης διάσπαση κρίσιμων δραστηριοτήτων, γεγονός που πρέπει να εξεταστεί για το αν θα κριθεί τεχνικά αποδεκτό ή μη. Η διάσπαση παρατηρήθηκε σε μία κρίσιμη δραστηριότητα και συγκεκριμένα στην Εγκατάσταση Αλεξικέραυνου και Γειώσεων, όπου η εργασία πραγματοποιήθηκε μέσα σε διάστημα δύο ημερών όχι συνεχόμενων. Η ενέργεια αυτή είναι εφικτή από τεχνικής απόψεως εφόσον εξετάστηκε και η ημερομηνία της δεύτερης ημέρας της εγκατάστασης και θεωρήθηκε αποδεκτή και επομένως το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. Εικόνα 7.144: Διάσπαση κρίσιμης δραστηριότητας με εφαρμογή 3ου Σεναρίου στο Έργο 1 '100 KW' (before partitioning) Εικόνα 7.145: Στατιστικά στοιχεία για το Έργο 1 'Pr_1_100_KW' από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου 185

210 Pr_1_100_KW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (After_Partitioning) Τα αποτελέσματα από το τρίτο σενάριο εξισορρόπησης για το 1 ο έργο μετά την εφαρμογή της DSM, είναι ακριβώς τα ίδια με τα αποτελέσματα πριν την εφαρμογή της. Το σενάριο είναι αποδεκτό, για τους ίδιους λόγους που αναλύθηκαν παραπάνω. Εικόνα 7.146: Διάσπαση κρίσιμης δραστηριότητας 'Εγκατάσταση αλεξικέραυνου και γειώσεων με εφαρμογή 3ου Σεναρίου στο Έργο 1 '100 KW' (after partitioning) Εικόνα 7.147: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW_DSM' από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Πίνακας 7-12: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 1 '100 KW', με την αρχική και τροποποιημένη αλληλουχία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου 1 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ ( ) Before_DSM 29/08/16 06/12/16 84, ,12 After_DSM 29/08/16 06/12/16 84, ,12 186

211 2 ο ΕΡΓΟ Pr_2_60_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW (Before_Partitioning) Για το δεύτερο έργο τα στατιστικά στοιχεία είναι εμφανώς καλύτερα και στις τρείς μεταβλητές συγκριτικά με το 1 ο σενάριο, και πραγματοποιήθηκε πλήρης εξισορρόπηση σχεδόν σε όλες τις δραστηριότητες (τέσσερις μη εξισορροπημένες δραστηριότητες). Από την εξισορρόπηση προκλήθηκαν διασπάσεις κρίσιμων και μη κρίσιμων δραστηριοτήτων. Οι κρίσιμες δραστηριότητες που διασπάστηκαν είναι οι παρακάτω: - Κατασκευή Περίφραξης Αποδεκτό - Κατασκευή Βάσεων Απορριπτέο Από το χρονοδιάγραμμα εξετάστηκε ότι η δραστηριότητα διασπάστηκε σε δύο μέρη. Το δεύτερο μέρος όμως της κατασκευής των βάσεων έπεται από την δραστηριότητα Συναρμολόγηση της μεταλλικής Υπερκατασκευής της οποίας τεχνικά πρέπει προηγείται - Εγκατάσταση των Πάνελς Αποδεκτό Μετά από την ανάλυση σχετικά με τη διάσπαση των κρίσιμων δραστηριοτήτων, κρίθηκε ότι το σενάριο είναι απορριπτέο. Εικόνα 7.148: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Pr_2_60_MW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW (After_Partitioning) Από την εξισορρόπηση προέκυψαν καλύτερα στατιστικά αποτελέσματα και στις τρείς μεταβλητές Διάρκεια, Εργατοώρες και Κόστος σε σχέση με τα αποτελέσματα του πρώτου σεναρίου. Οι δραστηριότητες που παρέμειναν μη εξισορροπημένες ήταν μόνο τέσσερις (4) δραστηριότητες, ενώ μετατέθηκαν και διασπάστηκαν κρίσιμες και μη κρίσιμες δραστηριότητες. Εφόσον αναλύθηκε αν εποδέχονται τεχνικά οι διασπάσεις των δραστηριοτήτων, παρατηρήθηκε ότι απορρίπτεται από τεχνικής απόψεως η διάσπαση της κρίσιμης δραστηριότητας Κατασκευή Βάσεων. Επομένως, το σενάριο είναι απορριπτέο. 187

212 Εικόνα 7.149: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW_DSM' από τη εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Πίνακας 7-13: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 2 '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη αλληλουχία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου 2 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΑΤΟ- ΚΟΣΤΟΣ ( ) (d) ΩΡΕΣ (h) Before_DSM 19/09/16 24/04/19 790, , ,04 After_DSM 19/09/16 24/04/19 790, , ,08 3 ο ΕΡΓΟ Pr_3_150_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW (Before_Partitioning) Το σενάριο δίνει ακριβώς ίδια αποτελέσματα με το πρώτο σενάριο, στο οποίο δεν επιλέχθηκε κανένας κανόνας εξισορρόπησης. Η εξισορρόπηση προκαλεί διασπάσεις πολλών κρίσιμων δραστηριοτήτων και πρέπει να εξεταστεί αν είναι αποδεκτές από τεχνικής φύσεως. Οι δραστηριότητες Κατασκευή Περίφραξης, Δημιουργία Χώρου Περιορισμένου Όγκου στερεών αποβλήτων και εγκατάσταση ντεπόζιτων στο χώρο, Απομάκρυνση Φυτικής Γης, Μερική Συμπίεση Επιφάνειας, Έπίστρωση με υλικό επιχωμάτωσης, Εκσκαφή καναλιών όδευσης καλωδίων, βάσεων αλεξικέραυνου-φωτισμού, Εγκατάσταση Υ/Σ, Κατασκευή χώρου παρακολούθησης δεδομένων και εγκατάσταση πυρόσβεσης είναι οι δραστηριότητες, οι οποίες έχουν υποστεί διάσπαση και έπειτα από ανάλυσή τους κρίνεται αποδεκτή η εν λόγω διάσπαση. Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. 188

213 Εικόνα 7.150: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_2_150_MW' από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Pr_3_150_ΜW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 ΜW (After_Partitioning) Τα στατιστικά αποτελέσμα με την εφαρμογή του δεύτερου κανόνα εξισορρόπησης είναι ίδια με του πρώτου σεναρίου. Από την επιλογή του δεύτερου κανόνα εξισορρόπησης προέκυψε διάσπαση κρίσιμων δραστηριοτήτων, ίδιων με αυτές πριν την εφαρμογή της DSM, όπως αναφέρθηκαν προηγουμένως. Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. Εικόνα 7.151: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου Πίνακας 7-14: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 3ου Σεναρίου 3 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ ( ) Before_DSM 17/10/16 18/03/ , ,32 After_DSM 17/10/16 18/03/ , ,72 189

214 4 ο ΣΕΝΑΡΙΟ Στο τρίτο σενάριο επιλέχθηκαν οι δύο πρώτοι κανόνες μαζί, Level only within available slack και Leveling can Adjust Individual Assignments on a Task. Εικόνα 7.152: 4ο Σενάριο : Επιλογή 1ου και 2ου Κανόνα Εξισορρόπησης 1 ο ΕΡΓΟ Pr_1_100_KW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (Before_Partitioning) Και εδώ δεν παρατηρήθηκε καμία αλλαγή των τριών μεταβλητών Duration, Work και Cost, όπως συνέβη και με το δεύτερο σενάριο, καθώς και μη πλήρης εξισορρόπηση πόρων. Επιπλέον, η έναρξη ορισμένων μη κρίσιμων δραστηριοτήτων μετατέθηκε αργότερα στον χρόνο, ενώ άλλες μη κρίσιμες επίσης διασπάστηκαν. Όπως ακριβώς και στο τρίτο σενάριο, έτσι και εδώ παρατηρήθηκε διάσπαση κρίσιμων δραστηριοτήτων. Από την ανάλυση των χρονοδιαγραμμάτων προέκυψε ότι οι μη κρίσιμες δραστηριότητες Ηλεκτρολογική σύνδεση των trackers και Τοποθέτηση Οικίσκου, καθώς και οι κρίσιμες δραστηριότητες Εγκατάσταση Ηλεκτρολογικών πινάκων και Κατασκευή τοιχίου τοποθέτησης μετρητικής διάταξης διασπάστηκαν μετά την εξισορρόπηση. Η διάσπαση των εν λόγω δραστηριοτήτων κρίνεται μη αποδεκτή από τεχνικής απόψεως, καθώς η εκτέλεση των εν λόγω δραστηριοτήτων δεν επιδέχεται διακοπή. Επομένως, το σενάριο κρίνεται απορριπτέο. 190

215 Εικόνα 7.153: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Pr_1_100_KW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (After_Partitioning) Και ξανά τα αποτελέσματα παραμένουν τα ίδια ακριβώς με την αρχική ακολουθία δραστηριοτήτων. Το σενάριο κρίνεται απορριπτέο, για τους ίδιους λόγους που αναφέρθηκαν προηγουμένως, για το 1 ο έργο πριν την εφαρμογή της DSM. Εικόνα 7.154: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW_DSM' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Πίνακας 7-15: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 1 '100 KW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου 1 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ (C) Before_DSM 29/08/16 16/11/16 67, ,72 After_DSM 29/08/16 16/11/16 67, ,72 191

216 2 ο ΕΡΓΟ Pr_2_60_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW(Before_Partitioning) Με το εν λόγω σενάριο προκλήθηκε μετάθεση δραστηριοτήτων αργότερα στο χρόνο, καθώς και διάσπαση δραστηριοτήτων κρίσιμων και μη. Επίσης, επιτυγχάνεται πλήρης εξισορρόπηση σε πέντε δραστηριότητες από το σύνολο των τριανταέξι υπερφορτισμένων. Έπειτα από ανάλυση του χρονοδιαγράμματος, η διάσπαση των δραστηριοτήτων Διάνοιξη οδών πρόσβασης, Επίστρωση με υλικό επιχωμάτωσης, Εκσκαφή καναλιών δικτύου ύδρευσης, Εκσκαφή καναλιών όδευσης καλωδίων, βάσεων αλεξικέραυνουφωτισμού, Συναρμολόγηση της μεταλλικής υπερκατασκευής και Συλλογή και μεταφορά μπαζών (από τις συσκευασίες) από το εργοτάξιο σε αδειοδοτημένο χώρο απόρριψης, κρίνονται αποδεκτές. Αν και η διάσπαση της δραστηριότητας Συναρμολόγηση της μεταλλικής υπερκατασκευής κρίνεται απορριπτέα, ωστόσο αυτή αφορά σε διακοπή μόνο μίας ημέρας, επομένως το δεχόμαστε ότι τεχνικά μπορεί να πραγματοποιηθεί. Επομένως, το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. Εικόνα 7.155: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Pr_2_60_MW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW (After_Partitioning) Από την εξισορρόπηση τριαντα μία (31) από τις τριανταέξι (36) μη εξισορροπημένες δραστηριότητες παρέμειναν μη εξισορροπημένες, ενώ τα στατιστικά αποτελέσματα ήταν ακριβώς τα ίδια με τα στατιστικά αποτελέσματα του δεύτερου σεναρίου. Οι δραστηριότητες που διασπάστηκαν είναι οι ίδιες ακριβώς με τις δραστηριότητες πριν την εφαρμογή της DSM και η διάσπαση τους τεχνικά αποδέχεται. Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. 192

217 Εικόνα 7.156: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW_DSM' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Πίνακας 7-16: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 2 '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου 2 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΑΤΟ- ΚΟΣΤΟΣ ( ) (d) ΩΡΕΣ (h) Before_DSM 19/09/16 06/10/17 319, , ,08 After_DSM 19/09/16 06/10/17 319, , ,12 3 ο ΕΡΓΟ Pr_3_150_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW (Before_Partitioning) Από την εξισορρόπηση δεν παρατηρήθηκε καμία αλλαγή στις μεταβλητές Διάρκεια, Εργατοώρες, Κόστος, ενώ οι μη εξισορροπημένες δραστηριότητες αυξήθηκαν από τις εικοσιεννέα (29) στις τριαντα δύο (32). Το σενάριο προκαλεί διάσπαση κρίσιμων δραστηριοτήτων και ενώ η διάσπαση των περισσοτέρων κρίθηκε αποδεκτή τεχνικά, η διάσπαση της δραστηριότητας Κατασκευή Βάσεων και Πασσαλόμπηξη κρίνεται μη αποδεκτή, καθώς η δραστηριότητα Εγκατάσταση των πάνελς που ξεκινά λίγες μέρες αργότερα, πρέπει να την διαδέχεται χωρίς καθυστερήσεις. Επομένως η δραστηριότητα Εγκατάσταση των βάσεων και πασσαλόμπηξη δε μπορεί να διακοπεί. Το σενάριο κρίνεται απορριπτέο. 193

218 Εικόνα 7.157: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Pr_3_150_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW (After_Partitioning) Και πάλι τα αποτελέσματα είναι ίδια και για τις τρείς μεταβλητές με αυτά πριν την εφαρμογή της εξισορρόπησης. Οι μη εξισορροπημένες δραστηριότητες αυξήθηκαν από τις εικοσιεννέα (29) στις τριανταδύο (32). Το σενάριο προκαλεί διάσπαση κρίσιμων και μη δραστηριοτήτων. Έπειτα από εξέταση του χρονοδιαγράμματος, όλες οι διασπάσεις είναι αποδεκτές, εκτός της δραστηριότητας Κατασκευή βάσεων και Πασσαλόμπηξη για τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω. Το σενάριο κρίνεται απορριπτέο. Εικόνα 7.158: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου Πίνακας 7-17: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 4ου Σεναρίου 3 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ ( ) Before_DSM 17/10/16 14/05/18 479, , ,24 After_DSM 17/10/16 14/05/18 479, , ,64 194

219 5 ο ΣΕΝΑΡΙΟ Σαν πέμπτο σενάριο επιλέχθηκε και πάλι συνδυασμός κανόνων εξισορρόπησης. Ο συνδυασμός αφορά στην πρώτη επιλογή Level only within available slack και την τρίτη επιλογή από τη λίστα κανόνων εξισορρόπησης Leveling can create splits in remaining work. Εικόνα 7.159: 5ο Σενάριο : Επιλογή 1ου και 3ου Κανόνα Εξισορρόπησης 1 ο ΕΡΓΟ Pr_1_100_KW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (Before_Partitioning) Και σε αυτό το σενάριο δεν παρατηρήθηκε καμία απολύτως αλλαγή στις μεταβλητές της Διάρκειας, του Κόστους και των Εργατοωρών και το σενάριο είναι τεχνικά αποδεκτό, διότι δεν προκαλεί διάσπαση κρίσιμων δραστηριοτήτων. Εικόνα 7.160: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου 195

220 Pr_1_100_KW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (After_Partitioning) Τα αποτελέσματα παραμένουν να είναι ίδια με τα αποτελέσματα του έργου πριν την χρήση της DSM. Το σενάριο είναι αποδεκτό. Εικόνα 7.161: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW_DSM' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Πίνακας 7-18: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 1 '100 KW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου 1 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ ( ) Before_DSM 29/08/16 16/11/16 67, ,72 After_DSM 29/08/16 16/11/16 67, ,72 2 ο ΕΡΓΟ Pr_2_60_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW(Before_Partitioning) Παρατηρείται μετάθεση δραστηριοτήτων σε μεταγενέστερες ημερομηνίες και διάσπαση μη κρίσιμων δραστηριοτήτων. Επίσης, δεν υπήρξε καμία μεταβολή των μεταβλητών Διάρκεια, Κόστος και Εργατοώρες και παρέμειναν μη εξισορροπημένες εικοσιεννιά δραστηριότητες από το σύνολο των τριανταέξι στις οποίες είχε παρατηρηθεί υπερχηριμοποίηση πόρων. Η διάσπαση της μη κρίσιμης δραστηριότητας Συναρμολόγηση της μεταλλικής υπερκατασκευής κρίνεται αποδεκτή, καθώς η διάσπαση αφορά στη διάρκεια ούτε μίας ημέρας. Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. 196

221 Εικόνα 7.162: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Pr_2_60_MW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW (After_Partitioning) Τα στατιστικά στοιχεία από την εξισορρόπηση είναι πανομοιότυπα με αυτά πριν την εξισορρόπηση. Παρατηρείται, επίσης, διάσπαση κρίσιμων και μη δραστηριοτήτων, καθώς και μετάθεση της ημερομηνίας έναρξής τους. Το σενάριο, αποδέχεται τεχνικά, για τους ίδιους λόγους με προηγουμένως. Εικόνα 7.163: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW_DSM' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Πίνακας 7-19: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 2 '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου 2 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΑΤΟ- ΚΟΣΤΟΣ ( ) (d) ΩΡΕΣ (h) Before_DSM 19/09/16 06/10/17 319, , ,08 After_DSM 19/09/16 06/10/17 319, , ,12 197

222 3 ο ΕΡΓΟ Pr_3_150_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW (Before_Partitioning) Από την εξισορρόπηση δεν υπήρξε καμία μεταβολή στις μεταβλητές Διάρκεια, Κόστος και Εργατοώρες, παρά μόνο μετάθεση δραστηριοτήτων σε μεταγενέστερες ημερομηνίες, επιμήκυνση διάρκειας δραστηριοτήτων και διάσπαση μη κρίσιμων δραστηριοτήτων, αλλά και κρίσιμων δραστηριοτήτων. Οι μη εξισορροπημένες δραστηριότητες αυξήθηκαν στις τριανταπέντε (35). Το σενάριο προκαλεί διάσπαση της μη κρίσιμης δραστηριότητας Επίστρωση με υλικό επιχωμάτωσης σε δύο μέρη, καθώς και της κρίσιμης δραστηριότητας Κατασκευή Βάσεων και Πασσαλόμπηξη σε τρία μέρη. Αν και την διάσπαση της κρίσιμης δραστηριότητας, τεχνικά δεν την αποδεχόμαστε, ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση εφόσον η δραστηριότητα Εγκατάσταση των πάνελς που βασίζεται σε αυτήν, την ακολουθεί, το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. Εικόνα 7.164: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Pr_3_150_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW (After_Partitioning) Από την εξισορρόπηση προέκυψαν ίδια στατιστικά αποτελέσματα με τα αποτελέσματα πριν την εφαρμογή της. Οι εξισορροπημένες δραστηριότητες αυξήθηκαν από εικοσιεννέα (29) σε τριανταπέντε (35). Η εξισορρόπηση προκαλεί διάσπαση των ίδιων δραστηριοτήτων με πριν και επομένως το σενάριο είναι αποδεκτό. 198

223 Εικόνα 7.165: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου Πίνακας 7-20: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 5ου Σεναρίου 3 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΑΤΟ- ΚΟΣΤΟΣ ( ) (d) ΩΡΕΣ (h) Before_DSM 17/10/16 14/05/18 479, , ,24 After_DSM 17/10/16 14/05/18 479, , ,64 6 ο ΣΕΝΑΡΙΟ Για το έκτο και τελευταίο σενάριο επιλέγεται η τρίτη επιλογή κανόνων εξισορρόπησης Leveling can create splits in remaining work. Εικόνα 7.166: 6ο Σενάριο : Επιλογή του 3ου Κανόνα Εξισορρόπησης 199

224 1 ο ΕΡΓΟ Pr_1_100_KW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (Before_Partitioning) Από την εξισορρόπηση κάποιες μη κρίσιμες δραστηριότητες μετακινήθηκαν σε μεταγενέστερες ημερομηνίες. Παρατηρήθηκαν, επίσης, καλύτερα στατιστικά αποτελέσματα και στις τρείς μεταβλητές (Duration Work Cost) σε σχέση με τα αποτελέσματα του πρώτου σεναρίου. Από την εξισορρόπηση προκλήθηκε διάσπαση μόνο μίας κρίσιμης δραστηριότητας Εγκατάσταση αλεξικέραυνου και γειώσεων και θεωρήθηκε αποδεκτή, καθώς τεχνικά μπορεί να πραγματοποιηθεί. Επίσης, παρέμεινε μη εξισορροπημένη μόνο μία δραστηριότητα. Επομένως, το σενάριο είναι αποδεκτό. Εικόνα 7.167: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Pr_1_100_KW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 100 KW (After_Partitioning) Τα αποτελέσματα από το έκτο σενάριο είναι πανομοιότυπα για το 1 ο έργο με τη νέα ακολουθία δραστηριοτήτων από τη DSM. Διάσπαση κρίσιμης δραστηριότητας υπήρξε και εδώ όπως και στο έργο πριν το partitioning και στην ίδια δραστηριότητα. Το έργο κρίνεται αποδεκτό. 200

225 Εικόνα 7.168: Στατιστικά στοιχεία Έργου 1 'Pr_1_100_KW_DSM' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Πίνακας 7-21: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 1 '100 KW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου 1 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ ( ) Before_DSM 29/08/16 06/12/16 84, ,72 After_DSM 29/08/16 06/12/16 84, ,72 2 ο ΕΡΓΟ Pr_2_60_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW (Before_Partitioning) Παρόλο που με το εν λόγω σενάριο εξισορροπείται μεγάλο πλήθος δραστηριοτήτων (πέντε μη εξισορροπημένες δραστηριότητες), ωστόσο προκαλεί διάσπαση πολλών κρίσιμων και αλληλοσυνδεόμενων δραστηριοτήτων και το σενάριο κρίνεται απορριπτέο. Εικόνα 7.169: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου 201

226 Pr_2_60_MW_DSM : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 60 MW (After_Partitioning) Από την εξισορρόπηση προέκυψαν μεταθέσεις και διασπάσεις μη κρίσιμων δραστηριοτήτων, καθώς παρέμειναν μη εξισορροπημένες μόνο πέντε (5) δραστηριότητες από το σύνολο των τριανταέξι (36). Παρόλαυτα, το σενάριο προκάλεσε διάσπαση και κρίσιμων δραστηριοτήτων, επομένως κρίνεται ακατάλληλο και συνεπώς, απορριπτέο. Εικόνα 7.170: Στατιστικά στοιχεία Έργου 2 'Pr_2_60_MW_DSM' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Πίνακας 7-22: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 2 '60 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου 2 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΑΤΟ- ΚΟΣΤΟΣ ( ) (d) ΩΡΕΣ (h) Before_DSM 19/09/16 04/12/18 672, ,20 After_DSM 19/09/16 11/12/18 672, , ,24 3 ο ΕΡΓΟ Pr_3_150_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW (Before_Partitioning) Και αυτό το σενάριο δίνει τα ίδια στατιστικά αποτελέσματα με το πρώτο σενάριο. Ωστόσο, είναι το μοναδικό, στο οποίο παρατηρείται η μεγαλύτερη μείωση μη εξισορροπημένων δραστηριοτήτων. Οι εικοσιεννέα (29) μη εξισορροπημένες δραστηριότητες μειώθηκαν στις δεκατέσσερις (14). Από την εξισορρόπηση προκαλείται διάσπαση δραστηριοτήτων κρίσιμων και μη, κυρίως όμως δραστηριοτήτων στο πρώτο στάδιο του έργου, που αφορά προκαταρκτικές εργασίες, αλλά και σε κάποιες κρίσιμες δραστηριότητες της κύριας κατασκευής του έργου. Όσες δραστηριότητες διασπάστηκαν, αποτελούν μη εξαρτώμενες δραστηριότητες σε σχέση με άλλες και έτσι η μη συνεχής εκτέλεσή τους είναι εφικτή. Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. 202

227 Εικόνα 7.171: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Pr_3_150_MW : ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΠΑΡΚΟ 150 MW (After_Partitioning) Και πάλι τα αποτελέσματα είναι πανομοιότυπα με τα αποτελέσματα του πρώτου και τρίτου σεναρίου. Είναι το μονάδικο σενάριο όμως στο οποίο παρατηρείται η μικρότερη μείωση μη εξισορροπημένων δραστηριοτήτων. Από το σύνολο των εικοσιεννέα (29) μειώθηκαν στις δεκατέσσερις (14). Το σενάριο κρίνεται αποδεκτό. Εικόνα 7.172: Στατιστικά στοιχεία Έργου 3 'Pr_3_150_MW_DSM' από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου Πίνακας 7-23: Συγκεντρωτικός πίνακας στατιστικών αποτελεσμάτων Έργου 3 '150 MW', με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων λόγω DSM, από την εφαρμογή του 6ου Σεναρίου 3 ο ΕΡΓΟ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ ( ) Before_DSM 17/10/16 18/03/ , ,32 After_DSM 17/10/16 18/03/ , ,72 203

228 Κατά την εκκίνηση κάποιων αρχείων μετά την εφαρμογή των σεναρίων, στα οποία τέθηκαν ημι-ευέλικτοι περιορισμοί για τις ανάγκες της εξισορρόπησης, εμφανίζεται στην οθόνη το παρακάτω μήνυμα: Εικόνα 7.173: Μήνυμα ειδοποίησης σύγκρουσης στο χρονοδιάγραμμα εξαιτίας των περιορισμών Πρόκειται για κάποια σύγκρουση ή αντίθεση που αφορά στο χρονοδιάγραμμα, εξαιτίας των νέων περιορισμών. Επιλέγεται να συνεχιστεί να υπάρχει η εν λόγω αντίθεση. Επιπλέον Πληροφορίες: - Εξισορρόπηση Πόρων με τη χρήση του Team Planner: Από την έκδοση του MS Project 2010 και έπειτα, υπάρχει ένας νέος τρόπος απεικόνισης της ανάθεσης των πόρων, από View More Views Team Planner. Πιο συγκεκριμένα, παρέχεται η δυνατότητα ανάλυσης ποιός κάνει τί σε οποιαδήποτε συγκεκριμένα ημέρα, αποτελώντας ένα χρήσιμο εργαλείο για τον εντοπισμό της υπερανάθεσης των πόρων. Οι μπάρες των δραστηριοτήτων στο Team Planner μπορούν να μετακινηθούν (σύροντάς τες) κάθετα, ώστε να γίνει ανάθεση ενός διαφορετικού πόρου σε αυτές ή οριζόντια, ώστε να μετακινηθούν σε μία μεταγενέστερη ημερομηνία εντός του χρονοδιαγράμματος εργασίας των πόρων. Αυτός ο τρόπος βέβαια αποτελεί χειροκίνητο τρόπο εξισορρόπησης των πόρων. Γενικά, συνιστάται σε έργα μικρότερης κλίμακας. - Εξισορρόπηση με χρήση του Task Inspector : Στο φύλλο χρησιμοποίησης των πόρων (task usage), υπάρχει μια επιπλέον δυνατότητα μέσω του Task Inspector (από Task Inspect Inspect Task) της προβολής περισσότερων πληροφοριών σχετικά με ανάθεση και παρέχει οδηγίες στον χρήστη για πιθανές λύσεις. 204

229 Εικόνα 7.174: Δυνατότητα εξισορρόπησης πόρων μέσω του Task Inspector - Εξισορρόπηση με δημιουργία Ημερολογίου Πόρων: Άλλος ένας τρόπος αντιμετώπισης (εξάλειψης) της υπερανάθεσης είναι η δημιουργία νέου ημερολογίου για τους υπερχησιμοποιημένους πόρους. - Άλλος ένας τρόπος, αντιμετώπισης της υπερχρησιμοποίησης των πόρων αφορά στην αναζήτηση διαθέσιμων πόρων κατά το στάδιο της διαδικασίας ανάθεσης πόρων για το χρονικό διάστημα που διαρκεί η δραστηριότητα. Για παράδειγμα, απαιτείται ένας εργάτης για την διεκπεραίωση μιας δραστηριότητας που διαρκεί δύο ημέρες, ο οποίος όμως να είναι διαθέσιμος για το συγκεκριμένο αυτό χρονικό διάστημα. Αφού, πρωτίστως έχουν καταχωρηθεί όλοι οι πόροι στην Δεξαμενή Πόρων με το όνομά τους, και έχουν κατηγοριοποιηθεί στη στήλη Group στην ομάδα εργάτης, επιλέγεται από την καρτέλα Resource Assign Resources. Από εκεί επιλέγοντας Φίλτρο (Filter by) και επιλέγοντας Group πληκτρολογείται το όνομα της ομάδας που επιθυμεί ο διαχειριστής και από το Available to work επιλέγοντας 2d εμφανίζονται όλοι οι εργάτες που είναι διαθέσιμοι για δύο ημέρες. 205

230 Εικόνα 7.175: Καταχώρηση πόρων και κατηγοριοποίησή τους στην στήλη Group στη Δεξαμενή Πόρων Εικόνα 7.176: Επιλογή φίλτρου Group από εντολή Assign Rerources καρτέλα Resource για εύρεση συγκεκριμένης κατηγορίας πόρων 206

231 7.7: 7 ο ΒΗΜΑ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ MASTER_PROJECT Επόμενο βήμα, εφόσον επιλέξαμε για το κάθε έργο το καλύτερο σενάριο, βάσει αποτελεσμάτων, είναι η δημιουργία του Ενιαίου Έργου, Master_Project, που θα περιλαμβάνει τα τρία έργα, ως πολυέργο. Η δημιουργία των υποέργων και η ενοποίησή τους σε ένα ενιαίο Master Project είναι μία μηχανική διαδικασία, που ονομάζεται Ενοποίηση (Consodilation). Κατά την δημιουργία του ενιαίου έργου (Master Project), όλα τα έργα είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους, επομένως οποιαδήποτε αλλαγή συμβεί σε κάποιο υποέργο, αυτομάτως θα καταγραφεί στο Master Project και αντιστρόφως. Τα βήματα που ακολουθούνται για την δημιουργία του Master Project είναι τα παρακάτω: 1. Αρχικά, πρέπει όλα τα αρχεία των έργων, μαζί με το αρχείο της Δεξαμενής Πόρων να είναι ανοιχτά 2. Εν συνεχεία, δημιουργείται ένα νέο αρχείο με το όνομα Master_Project 3. Επιλέγονται όλες οι αρχικές ρυθμίσεις που επιλέχθησαν κατά τη δημιουργία των έργων και της Δεξαμενής Πόρων, από File Options 4. Εισάγονται τα έργα με την επιθυμητή σειρά. Για να γίνει αυτό, πρέπει κάθε φορά να επιλεγεί η γραμμή στην οποία είναι θεμιτή η εισαγωγή του έργου. Κατά την εισαγωγή, μεγάλη προσοχή να είναι πάντα ενεργοποιημένη η εντολή Link to project, όπως απεικονίζεται στην παρακάτω εικόνα. Η σύνδεση του αρχείου του υποέργου με το ενιαίο έργο μπορεί να επιβεβαιωθεί και από τις πληροφορίες του έργου στο Master Project από την καρτέλα Advanced Εικόνα 7.177: Εισαγωγή έργων στο Master Project μέσω της εντολής Subproject της καρτέλας Project 207

232 Εικόνα 7.178: Επισκόπηση αρχείου Master Project μετά την εισαγωγή των έργων Εικόνα 7.179: Έλεγχος ενεργοποιημένης εντολής 'Link to project' από το παράθυρο πληροφοριών του κάθε έργου 5. Έπεται η σύνδεση του Master Project με το Resource Pool ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που συνδέθηκαν και τα έργα μαζί του 6. Επιλέγεται για ημερολόγιο του ενιαίου έργου το ημερολόγιο των υποέργων και της Δεξαμενής Πόρων 208

233 Εικόνα 7.180: Επιλογή Ημερολογίου του Master Project το κοινό Ημερολόγιο των έργων που εισήχθησαν και της Δεξαμενής Πόρων τους 7. Μετά τη δημιουργία του Master Project πραγματοποιείται πάντα έλεγχος της σύνδεσης του Resource Pool με τα αρχεία, με τον τρόπο που έχει προαναφερθεί παραπάνω, καθώς και έλεγχος των πόρων από το Φύλλο των Πόρων στο Master Project 8. Επίσης, για να επιβεβαιωθεί ότι οι πόροι στο Master Project προέρχονται από το Resource Pool, προσθέτεται στο Φύλλο των Πόρων (Resource Sheet) του αρχείου Master Project η στήλη Projects Αναλύοντας τα αποτελέσματα των σεναρίων για τα τρία έργα πριν και μετά την εφαρμογή της DSM, επιλέχθηκε για το κάθε έργο το καλύτερο σενάριο, όπως παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα: Πίνακας 7-24: Τελικό καλύτερο σενάριο για κάθε έργο σύμφωνα με την κρίση του project manager ΕΡΓΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΑΡΚΕΙΑ(d) ΕΡΓΑΤΟΩΡΕΣ(hr) ΚΟΣΤΟΣ( ) 100 KW 6 ο Σενάριο 84, ,72 60 MW 1 ο Σενάριο (After DSM) 804, , , MW 6 ο Σενάριο , ,32 Στο 1 ο έργο (100 KW) με την εφαρμογή του 6 ου Σεναρίου παρέμεινε υπερφορτισμένη μόνο μία (1) δραστηριότητα. Στο 2 ο έργο (60 MW) με την εφαρμογή του 1 ου Σεναρίου (με τη νέα αλληλουχία δραστηριοτήτων, λόγω DSM) παρέμειναν μη εξισορροπημένες μόνο δύο (2) δραστηριότητες. Τέλος, στο 3 ο έργο (150 MW) με την εφαρμογή του 6 ου Σεναρίου παρέμειναν μη εξισορροπημένες μόλις δεκατέσσερις (14) δραστηριότητες από το σύνολο των είκοσι εννέα (29) που ήταν αρχικά υπερφορτισμένες. 209

234 έργων. Παρακάτω, παρουσιάζονται τα στατιστικά στοιχεία από το Master Project των τριών Εικόνα 7.181: Στατιστικά στοιχεία του Master Project Πίνακας 7-25: Πίνακας στατιστικών στοιχείων για το Master Project ΕΡΓΟ MASTER_P ROJECT ΕΝΑΡ- ΞΗ ΛΗΞΗ ΔΙΑΡ- ΚΕΙΑ(d) ΕΡΓΑΤΟ- ΩΡΕΣ (h) ΚΟΣΤΟΣ ( ) 29/08/16 18/03/ , ,88 Σημείωση : - Συνήθως, όταν δημιουργούνται Master Projects και Subprojects, μόνο τα υποέργα αποθηκεύονται στον server της επιχείρησης. Τα Master Projects αποθηκεύονται μόνο τοπικά. - Αν δεν είναι επιθυμητή η σύνδεση κάποιου υποέργου με το Master Project αποεπιλέγεται το Link to project και η στήλη i δίπλα στο όνομα του υποέργου, στο Master Project παραμένει κενή. Το έργο παραμένει στο Master Project, όμως οποιαδήποτε αλλαγή συμβεί στο μεμονωμένο αρχείο του έργου, δε θα καταγραφεί στο Master Project. - Αν, επίσης, είναι επιθυμητή η αποσύνδεση και διαγραφή κάποιου έργου από το Master Project, επιλέγεται το Summary Task του έργου, που θέλουμε να διαγράψουμε στο Master Project και πατάμε το κουμπί Delete από το πληκτρολόγιο. - Στην μελέτη των περιπτώσεων που εξετάζονται, πρόκειται για διαχείριση πολλαπλών συσχετιζόμενων έργων. Αν πρόκειται για διαχείριση μη συσχετιζόμενων μεταξύ τους έργων, ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία: 210

235 1. Ανοίγεται ένα νέο αρχείο MS Project με όνομα Master Project και κατά τη διαδικασία της εισαγωγής, με πατημένο το κουμπί Ctrl από το πληκτρολόγιο, επιλέγονται τα επιθυμητά έργα εισαγωγής Εικόνα 7.182: Ταυτόχρονη εισαγωγή πολλαπλών αρχείων έργων στο Master Project με πατημένο το κουμπί Ctrl και επιλέγοντας τα επιθυμητά έργα 2. Αν είναι ήδη ανοιχτά όλα τα αρχεία, δημιουργείται ένα νέο αρχείο MS Project και από την καρτέλα View επιλέγεται New Window και από εκεί επιλέγονται όλα τα αρχεία που θέλουμε να συγχωνεύσουμε Εικόνα 7.183: Δυνατότητα δημιουργίας Master Project, όταν είναι ανοιχτά όλα τα αρχεία έργων, από την εντολή New Window της καρτέλας View - Αν τα υποέργα διαχειρίζονται από διαφορετικούς Project Managers, είναι θεμιτή η δημιουργία ξεχωριστών ενοποιημένων χρονοδιαγραμμάτων (Master Projects) για κάθε project manager. Σε κάθε Master Project, για τα υποέργα που δεν διαχειρίζονται από τον εν λόγω manager, πρέπει επιλεγεί το πεδίο Read Only το οποίο βρίσκεται στην 211

236 καρτέλα Advanced στο παράθυρο πληροφοριών του έργου. Επιλέγοντας, Read Only, οποιαδήποτε αλλαγή πραγματοποιήσει σε ένα υποέργο ο project manager στο Master Project, δε θα επηρεάσει τα άλλα υποέργα στα ξεχωριστά αρχεία τους. Εικόνα 7.184: Ενεργοποίηση εντολής Read Only στην καρτέλα πληροφοριών του υποέργου, σε περίπτωση διαχείρισής τους από διαφορετικούς project managers Έπειτα και στο εξής μετά από οποιαδήποτε τροποποίηση στο υποέργο, θα εμφανίζεται το μήνυμα Do you want to save a copy of the file with your changes? με τις εξής διαθέσιμες επιλογές : 1. Yes, 2. Yes to all, 3. No, 4. No to all. Αυτό σημαίνει ότι αυτές οι αλλαγές δεν μπορούν να αποθηκευτούν στο υποέργο. Προσοχή όμως! : Αν είναι ανοιχτό μόνο το Master Project, όλα είναι εντάξει. Αν, όμως, είναι ανοιχτά μεμονωμένο αρχείο του Υποέργου και το Master Project, παίζει ρόλο πάντα ποιό αρχείο είχε ανοίξει πρώτο. Εάν πρώτα ανοίχτηκε το Υποέργο και μετά το Master Project, υπάρχει δυνατότητα αλλαγών στο υποέργο στο Master Project. Για να είναι σίγουρο, ότι οι αλλαγές δε θα συμβούν στο υποέργο διαμέσου του αρχείου Master Project, είναι προτιμότερο να είναι ανοιχτό μόνο το αρχείο του Master Project ή τουλάχιστον να ανοίγεται πάντα πριν από κάθε άλλο υποέργο.!! Αν υπάρχει Master Project, στο οποίο όλα τα έργα είναι Read Only, τότε δεν είναι εφικτός ο έλεγχος των υποέργων. Σημείωση : Αν γίνει Αποκοπή Επικόλληση (Cut Paste) μίας δραστηριότητας, χάνεται το Unique ID της, γεγονός που δεν είναι καθόλου επιθυμητό. Αντί αυτού, επιλέγεται η δραστηριότητα που θέλουμε να μεταφερθεί και την σέρνουμε προς τα πάνω ή προς τα κάτω, ανάλογα που θέλουμε να την μετακινήσουμε. 212

237 Κεφάλαιο 8 : ΠΙΝΑΚΕΣ Εν συνεχεία, ακολουθούν πίνακες στους οποίους συγκεντρώνονται όλα τα αποτελέσματα των έξι διαφορετικών σεναρίων στα έργα πριν και μετά την εφαρμογή της DSM. Ο πρώτος πίνακας απεικονίζει συγκεντωτικά την απόδοση των έργων στα έξι κριτήρια εξισορρόπησης συγκριτικά με τις τρείς παραμέτρους της συνολικής Διάρκειας, των Εργατοωρών και του Κόστους. Σε αυτόν τον πίνακα: - το σύμβολο ΧΑ θα συμβολίζει την Χείριστη Απόδοση - το σύμβολο ΜΑ θα συμβολίζει την Μέτρια Απόδοση και - το σύμβολο ΚΑ θα συμβολίζει την Κάλλιστη Απόδοση Ο δεύτερος πίνακας απεικονίζει την απόδοση σε σχέση με τη συνολική διάρκεια. Ο τρίτος πίνακας απεικονίζει την απόδοση σε σχέση με το κόστος του έργου. Ο τρίτος πίνακας απεικονίζει την απόδοση σε σχέση με τις εργατοώρες που απαιτούνται για την ολοκλήρωση του έργου. Ο τέταρτος πίνακας απεικονίζει τον αριθμό των δραστηριοτήτων που παρέμειναν μη εξισορροπημένες μετά την εφαρμογή του εκάστοτε σεναρίου εξισορρόπησης. Ο πίνακας 8-6 είναι ένας συγκεντρωτικός πίνακας που απεικονίζει το επικρατέστερο έργο πριν ή μετά την εφαρμογή της DSM με βάση τις αποδόσεις τους σχετικά με τις παραμέτρους που παρουσιάστηκαν. Ο τελευταίος αριθμητικός πίνακας 8-7 παρουσιάζει τις τιμές των παραμέτρων σε όλα τα κριτήρια και για όλα τα έργα. 213

238 Πίνακας 8-1: Συγκριτικός πίνακας αποτελεσμάτων εξισορρόπησης πόρων στα τρία έργα ΣΕΝΑΡΙΟ/ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗΣ Σενάριο 1: Καμία επιλογή ΕΡΓΟ 1 : 100 KW ΕΡΓΟ 2 : 60 MW ΕΡΓΟ 3 : 150 MW Before DSM After DSM Before DSM After DSM Before DSM After DSM Δ Κ Ω Δ Κ Ω Δ Κ Ω Δ Κ Ω Δ Κ Ω Δ Κ Ω ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ Σενάριο 2: LAS ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ Σενάριο 3: LIAT ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΧΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ Σενάριο 4: LAS + LIAT ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ Σενάριο 5: LAS + LSRW ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ ΚΑ Σενάριο 6: LSRW ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ ΜΑ Κριτήριο Εξισορρόπησης Level only within available slack Leveling can adjust individual assignments on a task Leveling can create splits in remaining work Ακρωνύμιο LAS LIAT LSRW ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΕΡΓΑΤΟΩΡΕΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ Δ Κ Ε 214

239 Πίνακας 8-2: Συγκριτικός πίνακας αποτελεσμάτων εξισορρόπησης πόρων στα τρία έργα σε σχέση με τη συνολική διάρκεια 20 ολοκλήρωσης του έργου Σενάρια/Κριτήρια Εξισορρόπησης ΕΡΓΟ 1 : 100 KW ΕΡΓΟ 2 : 60 MW ΕΡΓΟ 3 : 150 MW Before DSM After DSM Before DSM After DSM Before DSM After DSM Σενάριο 1: Καμία επιλογή Σενάριο 2: LAS Σενάριο 3: LIAT Σενάριο 4: LAS + LIAT Σενάριο 5: LAS + LSRW Σενάριο 6: LSRW Αναφορικά με τη Διάρκεια, κατά τα σενάρια εξισορρόπησης στα έργα πριν και μετά την εφαρμογή της DSM δεν υπήρξε καμία απολύτως αλλαγή στην τιμή της. 215

240 Πίνακας 8-3: Συγκριτικός πίνακας αποτελεσμάτων εξισορρόπησης πόρων στα τρία έργα σε σχέση με το κόστος ολοκλήρωσης του έργου Σενάρια/Κριτήρια Εξισορρόπησης ΕΡΓΟ 1 : 100 KW ΕΡΓΟ 2 : 60 MW ΕΡΓΟ 3 : 150 MW Before DSM After DSM Before DSM After DSM Before DSM After DSM Σενάριο 1: Καμία επιλογή - - Σενάριο 2: LAS - - Σενάριο 3: LIAT - - Σενάριο 4: LAS + LIAT - - Σενάριο 5: LAS + LSRW - - Σενάριο 6: LSRW

241 Πίνακας 8-4: Συγκριτικός πίνακας αποτελεσμάτων εξισορρόπησης πόρων στα τρία έργα σε σχέση με τις εργατοώρες που χρειάστηκαν για την ολοκλήρωση του έργου Σενάρια/Κριτήρια Εξισορρόπησης ΕΡΓΟ 1 : 100 KW ΕΡΓΟ 2 : 60 MW ΕΡΓΟ 3 : 150 MW Before DSM After DSM Before DSM After DSM Before DSM After DSM Σενάριο 1: Καμία επιλογή - - Σενάριο 2: LAS - - Σενάριο 3 : LIAT - - Σενάριο 4: LAS + LIAT - - Σενάριο 5: LAS + LSRW - - Σενάριο 6: LSRW

242 Πίνακας 8-5: Συγκριτικός πίνακας αποτελεσμάτων εξισορρόπησης πόρων στα τρία έργα σε σχέση με τις δραστηριότητες στις οποίες η εξισορρόπηση επετεύχθη Σενάρια/Κριτήρια Εξισορρόπησης ΕΡΓΟ 1 : 100 KW ΕΡΓΟ 2 : 60 MW ΕΡΓΟ 3 : 150 MW Before DSM After DSM Before DSM After DSM Before DSM After DSM Σενάριο 1: Καμία επιλογή Σενάριο 2: LAS Σενάριο 3: LIAT Σενάριο 4: LAS + LIAT Σενάριο 5: LAS + LSRW Σενάριο 6: LSRW 218

243 Πίνακας 8-6: Συγκεντρωτικός πίνακας επικρατέστερης μεθοδολογίας με βάση την εξισορρόπηση πόρων στα τρία έργα σε σχέση με τα παραπάνω κριτήρια Σενάρια/Κριτήρια Εξισορρόπησης ΕΡΓΟ 1 : 100 KW ΕΡΓΟ 2 : 60 MW ΕΡΓΟ 3 : 150 MW Before DSM After DSM Before DSM After DSM Before DSM After DSM Σενάριο 1: Καμία επιλογή - - Σενάριο 2: LAS - - Σενάριο 3: LIAT - - Σενάριο 4: LAS + LIAT - - Σενάριο 5: LAS + LSRW - - Σενάριο 6: LSRW

244 Πίνακας 8-7: Πίνακας Αριθμητικών τιμών των μεταβλητών στα τρία έργα με τα σενάρια εξισορρόπησης Σενάριο/Κριτήριο Εξισορρόπησης Σενάριο 1 : Καμία επιλογή Σενάριο 2 : LAS Σενάριο 3 : LIAT Σενάριο 4 : LAS + LIAT Σενάριο 5 : LAS + LSRW Σενάριο 6 : LSRW ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΕΡΓΟ 1 : 100 KW ΕΡΓΟ 2 : 60 MW ΕΡΓΟ 3 : 150 MW Before DSM After DSM Before DSM After DSM Before DSM After DSM Διάρκεια (d) 84,7 84,7 804,7 804, Κόστος ( ) , , , , , ,72 Εργατοώρες (h) , , , ,28 Μη εξισορροπημένες δραστηριότητες Διάρκεια (d) 67,5 67,5 319,7 319,7 479,2 479,2 Κόστος ( ) , , , , , ,64 Εργατοώρες (h) , , , ,64 Μη εξισορροπημένες δραστηριότητες Διάρκεια (d) 84,7 84,7 790,7 790, Κόστος ( ) , , , , , ,72 Εργατοώρες (h) , , , ,28 Μη εξισορροπημένες δραστηριότητες Διάρκεια (d) 67,5 67,5 319,7 319,7 479,2 479,2 Κόστος ( ) , , , , , ,64 Εργατοώρες (h) , , , ,64 Μη εξισορροπημένες δραστηριότητες Διάρκεια (d) 67,5 67,5 319,7 319,7 479,2 479,2 Κόστος ( ) , , , , , ,64 Εργατοώρες (h) , , , ,64 Μη εξισορροπημένες δραστηριότητες Διάρκεια (d) 84,5 84,5 672,3 672, Κόστος ( ) , , , , , ,72 Εργατοώρες (h) , , ,28 Μη εξισορροπημένες δραστηριότητες

245 Κεφάλαιο 9 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΡΕΥΝΑ Στο ένατο και τελευταίο κεφάλαιο της παρούσας διπλωματικής εργασίας αξιολογούνται και αναλύονται τα αποτελέσματα από την εφαρμογή της μεθοδολογίας στα τρία έργα. Στην αρχή παρουσιάζονται γενικά συμπεράσματα από την εφαρμογή της μεθοδολογίας DSM, πριν τις δοκιμές διαφόρων σεναρίων εξισορρόπησης των πόρων. Εν συνεχεία, παρουσιάζονται συμπεράσματα σχετικά με το είδος και την πολυπλοκότητα των συσχετίσεων μεταξύ των δραστηριοτήτων, καθώς και συμπεράσματα σχετικά με τα κριτήρια εξισορρόπησης που εφαρμόστηκαν. Παρακάτω, αναλύεται η επίδραση από την εφαρμογή της DSM και από τα κριτήρια εξισορρόπησης στις μεταβλητές Διάρκεια, Εργατοώρες και Κόστος, αλλά και στους υπερφορτισμένους πόρους. Τα τελευταία συμπεράσματα που καταγράφονται αφορούν στα δύο λογισμικά που χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες της μελέτης, το λογισμικό MS Project 2010 και το Program_DSMV2.1, καθώς και συμπεράσματα σύγκρισης των δύο λογισμικών MS Project 2010 και Primavera P6 Professional Management. Τέλος, διατυπώνονται προτάσεις για περαιτέρω έρευνα. 9.1 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Συμπεράσματα σχετικά με την εφαρμογή της Μεθοδολογίας της DSM Από την εφαρμογή της Μεθοδολογίας DSM στα τρία έργα που εξετάστηκαν, συμπεραίνεται ότι η ανάγκη για χρήση της μεθόδου, για την βελτίωση του χρονοπρογραμματισμού έργων δεν αποτελεί πανάκεια. Το παραπάνω συμπέρασμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λογικό και αναμενόμενο, αφού είναι απόρροια του γεγονότος, ότι τα συστήματα που μελετώνται, ανήκουν στην κατηγορία των NP Hard προβλημάτων. Πιο αναλυτικά, στο πρώτο έργο των 100 KW το μικρότερο από τα τρία έργα δεν παρατηρήθηκε καμία απολύτως μεταβολή στις μεταβλητές των Εργατοωρών και του Κόστους. Στο έργο των 60 MW, η χρήση της μεθόδου φάνηκε αποδοτική, καθώς οι τιμές των Εργατοωρών και του Κόστους μειώθηκαν. Αντίθετα, στο έργο των 150 MW, οι τιμές των παραπάνω μεταβλητών υπέστησαν αύξηση. Αυτό που εντοπίστηκε και στα τρία έργα, ήταν η διαφορετική αλληλουχία των δραστηριοτήτων, που προέκυψε μετά την εφαρμογή της DSM, ενώ δεν παρατηρήθηκε καμία αυξομείωση στη μεταβλητή της Διάρκειας του χρόνου. Μελετώντας κανείς τα τρία έργα, θα μπορούσε να διαπιστώσει, ότι σε συστήματα μικρού μεγέθους, αλλά και μικρής πολυπλοκότητας ακριβώς, όπως στο πρώτο έργο, είναι άσκοπο ένας διαχειριστής έργου να προβεί σε παράλληλη χρήση της μεθόδου DSM, αποσκοπώντας σε καλύτερα αποτελέσματα. Στα άλλα δύο έργα 60 MW και 150 MW, στα οποία η πολυπλοκότητα είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από το πρώτο έργο (χωρίς, όμως, να διαπιστώνεται αν κάποιο από τα δύο παρουσιάζει μεγαλύτερη πολυπλοκότητα από το άλλο), και η έκταση των έργων είναι 221

246 τετραπλάσια έως και εφταπλάσια, τα αποτελέσματα από την εφαρμογή της DSM είναι αντικρουόμενα. Στο μεν ένα 60 MW η χρήση της DSM απέφερε θετικά αποτελέσματα (μείωση των μεταβλητών), στο δε άλλο 150 MW απέφερε αρνητικά (αύξηση των μεταβλητών) Συμπεράσματα που αφορούν στις δραστηριότητες και τις συσχετίσεις μεταξύ τους Τα συμπεράσματα που αφορούν στις δραστηριότητες και τις μεταξύ τους συσχετίσεις, συνοψίζονται παρακάτω : 1. Οι γραμμικές συσχετίσεις μεταξύ των στοιχείων ενός συστήματος, είναι ιδανικές για τον χρονοπρογραμματισμό στο MS Project. 2. Οι γραμμικές συσχετίσεις μεταξύ των στοιχείων ενός συστήματος, είναι ακατάλληλες για τη μέθοδο της DSM, γιατί η ομαδοποίηση και αλληλουχία τους δεν αλλάζει. 3. Όσο πιο πολύπλοκες είναι οι σχέσεις μεταξύ των δραστηριοτήτων, τόσο πιο επεξεργάσιμα είναι τα έργα που τις απαρτίζουν, από την μέθοδο της DSM Συμπεράσματα σχετικά με τα Κριτήρια Εξισορρόπησης Για την εξέταση διαφόρων σεναρίων εξισορρόπησης έξι σενάρια πραγματοποιήθηκαν επιλέχθηκαν στο σύνολο τρείς κανόνες εξισορρόπησης, από τους πέντε που προσφέρονται από το πρόγραμμα, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν μόνοι τους, αλλά και σε συνδυασμό μεταξύ τους. Πρόκειται για τους τρείς πρώτους κανόνες στη σειρά: 1. Level only within Available Slack (LAS) (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας), 2. Leveling can adjust Individual Assignments on a Task (LIAT) (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία) και 3. Leveling can create splits in remaining work (LSRW) (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να δημιουργήσει διασπάσεις στην υπολειπόμενη εργασία). 1. Αναλύοντας τα αποτελέσματα των σεναρίων, παρατηρείται, ότι, σε όποιο σενάριο χρησιμοποιήθηκε ο Πρώτος Κανόνας Εξισορρόπησης LAS (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας), είτε μόνος, είτε σε συνδυασμό με άλλον κανόνα (2 ο Σενάριο, 4 ο Σενάριο και 5 ο Σενάριο), δεν υπήρξε καμία μεταβολή στις τιμές των μεταβλητών Διάρκειας, Εργατοωρών και Κόστους. 2. Ο 2 ος Κανόνας LIAT (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία) και 3 ος Κανόνας LSRW (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να δημιουργήσει διασπάσεις στην υπολειπόμενη εργασία), σε όποιο σενάριο, επίσης, χρησιμοποιήθηκε, είτε μόνος, είτε σε συνδυασμό με άλλον Κανόνα (3 ο Σενάριο, 4 ο Σενάριο, 5 ο Σενάριο και 6 ο Σενάριο) προκάλεσε διάσπαση δραστηριοτήτων, κρίσιμων και μη. 3. Πλήρης εξισορρόπηση των δραστηριοτήτων, επετεύχθη μόνο στο πρώτο έργο -100 KW-, με την εφαρμογή του 1 ου Σεναρίου (Καμία Επιλογή Κανόνα) και του 3 ου 222

247 Σεναρίου [(2 ος Κανόνας Εξισορρόπησης LIAT (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία)]. Ίσως, αυτό να οφείλεται στην μικρή πολυπλοκότητα του συστήματος, καθώς και στον μικρό αριθμό υπερφορτισμένων δραστηριοτήτων. Στα άλλα δύο έργα, δεν παρατηρήθηκε πλήρης εξισορρόπηση δραστηριοτήτων. 4. Καλύτερα στατιστικά αποτελέσματα λήφθηκαν από το 6 ο Σενάριο με την εφαρμογή του 3 ου Κανόνα Εξισορρόπησης LSRW (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να δημιουργήσει διασπάσεις στην υπολειπόμενη εργασία), ακολουθώντας με τη σειρά το 3 ο Σενάριο [(2 ος Κανόνας, LIAT (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία)] και το 1 ο Σενάριο (Καμία Επιλογή) με τα αμέσως καλύτερα στατιστικά αποτελέσματα. Ωστόσο, στο τρίτο έργο παρατηρήθηκε ότι στο 1 ο Σενάριο (Καμία Επιλογή), 3 ο Σενάριο [(2 ος Κανόνας Εξισορρόπησης, LIAT (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία)] και 6 ο Σενάριο [3 ος Κανόνας Εξισορρόπησης, LSRW (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να δημιουργήσει διασπάσεις στην υπολειπόμενη εργασία)], τα αποτελέσματα ήταν ακριβώς τα ίδια για τις τιμές των μεταβλητών Διάρκειας, Εργατοωρών και Κόστους. Υποθέτουμε, ότι αυτό συμβαίνει λόγω των πολλών περιορισμών που τέθηκαν στο έργο, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση το πρόγραμμα να εξάγει καλύτερα στατιστικά αποτελέσματα. 5. Αναφορικά με την εξισορρόπηση δραστηριοτήτων, καταλήξαμε σε διαφορετικά συμπεράσματα και στα τρία έργα. Πιο συγκεκριμένα, στο 1 ο έργο (100 KW), σε όποιο σενάριο χρησιμοποιήθηκε ο 1 ος Κανόνας Εξισορρόπησης LAS (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας), είτε μόνος, είτε σε συνδυασμό με άλλον κανόνα, δεν εξισορροπήθηκε ούτε μία δραστηριότητα. Από την άλλη, στο 2 ο έργο (60 MW), με όλα τα σενάρια επιτεύχθηκε εξισορρόπηση έστω και σε μία δραστηριότητα, με το 1 ο Σενάριο (Καμία Επιλογή) να εξισορροπεί το μεγαλύτερο πλήθος των δραστηριοτήτων, το 3 ο Σενάριο [(2 ος Κανόνας Εξισορρόπησης, LIAT (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία)] να δίνει τα αμέσως καλύτερα αποτελέσματα στο πλήθος εξισορροπημένων δραστηριοτήτων, και να ακολουθεί το 6 ο Σενάριο [3 ος Κανόνας Εξισορρόπησης, LSRW (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να δημιουργήσει διασπάσεις στην υπολειπόμενη εργασία)]. Στο 2 ο έργο, σε όποιο σενάριο χρησιμοποιήθηκε ο 1 ος Κανόνας Εξισορρόπησης LAS (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας), έδωσε τα χειρότερα αποτελέσματα εξισορροπημένων δραστηριοτήτων. Τέλος, στο 3 ο έργο, σε όποιο σενάριο χρησιμοποιήθηκε ο 1 ος Κανόνας Εξισορρόπησης LAS (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας), προκάλεσε αύξηση των μη εξισορροπημένων δραστηριοτήτων. Το κοινό συμπέρασμα και για τα τρία έργα, είναι ότι ο 1 ος Κανόνας LAS (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας), αποδίδει το μεγαλύτερο πλήθος των μη εξισορροπημένων δραστηριοτήτων. 223

248 9.1.4 Συμπεράσματα σχετικά με τις τρείς παραμέτρους: Διάρκεια, Εργατοώρες, Κόστος. Αναφορικά με τις τρείς παραμέτρους που εξετάζονται, αλλαγές προκλήθηκαν -προτού εφαρμοστούν τα σενάρια εξισορρόπησης- μόνο στις Εργατοώρες και το Κόστος των δύο μεγάλων έργων 60 MW και 150 MW, μετά την εφαρμογή της DSM, ενώ δεν υπήρξε καμία απολύτως μεταβολή στη Διάρκεια τους. Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές στο έργο των 60 MW αφορούσαν μείωση των τιμών των Εργατοωρών και του Κόστους. Αντίθετα, στο έργο των 150 MW οι τιμές των παραμέτρων αυξήθηκαν. Ωστόσο, στο πρώτο έργο των 100 KW δεν παρατηρήθηκε ουδεμία αυξομείωση. Μετά τις δοκιμές των σεναρίων, παρατηρήθηκε ότι, ο 1 ος Κανόνας Εξισορρόπησης LAS (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας), είτε χρησιμοποιήθηκε μόνος, είτε σε συνδυασμό (2 ο Σενάριο, 4 ο Σενάριο και 5 ο Σενάριο) δεν προκαλεί καμία μεταβολή των τιμών της Διάρκειας, των Εργατοωρών και του Κόστους στα έργα, πριν και μετά την εφαρμογή της DSM. Επομένως, στο 1 ο Έργο (100 KW) με την αρχική ακολουθία δραστηριοτήτων, οι τιμές είναι σταθερές με τις τιμές στο ίδιο έργο με την τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων, στα εν λόγω σενάρια. Επίσης, οι τιμές στο 2 ο Έργο (60 MW) με την τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων παρέμειναν μειωμένες σε σχέση με τις τιμές του ίδιου έργου με την αρχική ακολουθία δραστηριοτήτων και αντίθετα οι τιμές στο τρίτο έργο (150 MW) με την τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων, παρέμειναν αυξημένες σε σχέση με τις τιμές του ίδιου έργου με την αρχική ακολουθία δραστηριοτήτων. Και για τις τρείς παραμέτρους Διάρκεια, Εργατοώρες, Κόστος καλύτερα στατιστικά αποτελέσματα ελήφθησαν από την εφαρμογή του 3 ου Κανόνα Εξισορρόπησης LSRW (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να δημιουργήσει διασπάσεις στην υπολειπόμενη εργασία) (6 ο Σενάριο), εν συνεχεία στο 1 ο Σενάριο (Καμία Επιλογή Κανόνα Εξισορρόπησης) και από τον 2 ο Κανόνα Εξισορρόπησης LIAT (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία) (3 ο Σενάριο). Στο τρίτο έργο (150 MW) παρατηρήθηκε ότι τα παραπάνω σενάρια που έδωσαν με τη σειρά καλύτερα στατιστικά αποτελέσματα στα άλλα δύο έργα απέδωσαν ακριβώς τα ίδια στατιστικά αποτελέσματα και για τις τρείς παραμέτρους. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, θεωρείται ότι αυτό συμβαίνει εξαιτίας των αρκετών περιορισμών που τέθηκαν στο έργο, με αποτέλεσμα το πρόγραμμα να μην είναι σε θέση να αποδώσει καλύτερα αποτελέσματα. Με την εφαρμογή όλων των σεναρίων στα έργα, πριν και μετά την εφαρμογή της DSM σε αυτά, αποδείχτηκε αυτό που αποδείχτηκε και πριν τις δοκιμές εξισορρόπησης. Σε κάθε σενάριο, η DSM δεν απέδωσε ούτε αρνητικά, ούτε θετικά αποτελέσματα για το έργο των 100 KW, απέδωσε θετικά αποτελέσματα για το έργο των 60 MW, ενώ για το τρίτο έργο των 150 MW απέδωσε αρνητικά αποτελέσματα Συμπεράσματα που αφορούν στους πόρους Η εφαρμογή των διαφορετικών σεναρίων εξισορρόπησης στοχεύει στην εξάλειψη των υπεραναθέσεων των πόρων στις δραστηριότητες. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν είναι τα παρακάτω: 224

249 1. Πλήρης εξισορρόπηση των πόρων επιτεύχθηκε μόνο στο πρώτο έργο (100 KW) με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων με την εφαρμογή του 1 ου Σεναρίου (Καμία Επιλογή Εξισορρόπησης Πόρων) και του 3 ου Σεναρίου [2 ος Κανόνας Εξισορρόπησης LIAT (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία)]. 2. Το 6 ο Σενάριο [3 ος Κανόνας Εξισορρόπησης LSRW (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να δημιουργήσει διασπάσεις στην υπολειπόμενη εργασία)] εξισορροπεί το μεγαλύτερο ποσοστό των δραστηριοτήτων των έργων -με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων-. Ακολουθεί το 3 ο Σενάριο (2 ος Κανόνας LIAT (Η εξισορρόπηση είναι δυνατόν να ρυθμίσει μεμονωμένες αναθέσεις σε μία εργασία). 3. Ο 1 ος Κανόνας Εξισορρόπησης LAS (Η εξισορρόπηση πραγματοποιείται μόνο στα πλαίσια της διαθέσιμης αδράνειας), είτε χρησιμοποιηθεί μόνος, είτε σε συνδυασμό με άλλον κανόνα, δεν προκαλεί εξισορρόπηση σε καμία δραστηριότητα στα έργα με την αρχική και τροποποιημένη ακολουθία δραστηριοτήτων. Καταλήγοντας, και εξετάζοντας όλα τα σενάρια, κρίνεται ότι ο εκάστοτε χρήστης έργων, για να καταφύγει στη βοήθεια του DSM, δεν είναι απαραίτητο να προβεί σε δοκιμές σεναρίων εξισορρόπησης πόρων, αναμένοντας βελτιωτικά αποτελέσματα Συμπεράσματα που αφορούν στο MS Project 2010 Το λογισμικό MS Project αποτελεί ένα εργαλείο χρονοπρογραμματισμού των έργων. Μετά από την μελέτη που διεξήχθη στην παρούσα διπλωματική, διαπιστώθηκαν ορισμένες αδυναμίες του προγράμματος, που παρουσιάζονται παρακάτω. 1. Από την μελέτη, αλλά και σε σύγκριση με το λογισμικό Primavera που μελετήθηκε στην αρχή, το MS Project ενδείκνυται κυρίως για έργα μικρής κλίμακας, με δραστηριότητες, των οποίων οι συσχετίσεις είναι απλές, γραμμικής μορφής. 2. Το MS Project δεν επιτρέπει την δημιουργία κυκλικών διεργασιών. Το γεγονός αυτό έρχεται σε αντίθεση με την φύση των πραγματικών έργων, δεδομένου, ότι κάποιες δραστηριότητες απαιτείται να επαναληφθούν για την επιτυχή ολοκλήρωση του έργου ή των έργων. 3. Η κρίσιμη διαδρομή που εξάγεται και κατά συνέπεια τα σχετικά στοιχεία, διάρκεια, εργατοώρες, κόστος είναι εκτιμώμενα στοιχεία που δεν ανταποκρίνονται πάντα στις πραγματικές συνθήκες, αφού δεν περιλαμβάνεται κάποια ανάλυση κινδύνου. 4. Η διαδικασία της κοστολόγησης Υλικών Πόρων (Material Type), ενίοτε παρουσιάζει επιπλοκές, με αποτέλεσμα το MS Project να κρίνεται ακατάλληλο για την συνολική κοστολόγηση των έργων. Η άποψη αυτή διατυπώνεται ευρέως στη σχετική αρθρογραφία και φαίνεται να επιβεβαιώνεται πλήρως. 5. Συνοπτικά, το MS Project δεν ενδείκνυται για επαγγελματική χρήση χρονοπρογραμματισμού πολύπλοκων και μεγάλων έργων. 225

250 9.1.7 Συμπεράσματα που αφορούν το Program_DSM Βασικό χαρακτηριστικό του λογισμικού Program_ DSM είναι η ομαδοποίηση των στοιχείων με βάση τις μεταξύ τους συσχετίσεις και γενικότερα ενδείκνυται για ποικιλία συστημάτων με μεγάλο αριθμό στοιχείων. Αν και τα γενικά πλεονεκτήματα της DSM αναφέρονται στο τέταρτο (4 ο ) κεφάλαιο, σε αυτή την παράγραφο καταγράφονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την μελέτη της παρούσας διπλωματικής: 1. Οι γραμμικές συσχετίσεις των δραστηριοτήτων δεν ενδείκνυνται για το Program_DSM καθώς δεν παρουσιάζεται διαφορά στην αλληλουχία τους. 2. Όσο πολυπλοκότερες είναι οι σχέσεις μεταξύ των δραστηριοτήτων, τόσο η DSM μπορεί να επιφέρει αλλαγές των αποτελεσμάτων των παραμέτρων Διάρκεια, Εργατοώρες και Κόστος Συμπεράσματα που αφορούν τα λογισμικά MS PROJECT 2010 και PRIMAVERA P6 PROFESSIONAL PROJECT MANAGEMENT 1. Η λειτουργία του Primavera στηρίζεται σε μία κεντρική βάση δεδομένων, στην οποία καταχωρούνται όλες οι πληροφορίες του επιχειρησιακού επιπέδου και του επιπέδου των έργων. Κατ αυτόν τον τρόπο επιτρέπει τη διαχείριση πολλαπλών έργων, καθώς και τη δημιουργία και διατήρηση χαρτοφυλακίου έργων. Το MS Project από την άλλη στηρίζεται στη δημιουργία αυτόνομων αρχείων έργων, χωρίς να παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας χαρτοφυλακίου. Η διαχείριση έργων μπορεί να πραγματοποιηθεί, μόνο και εφόσον έχουν δομηθεί μεμονωμένα, αρχικά, τα έργα και με την εν συνεχεία ενοποίησή τους σε ένα ενιαίο έργο Master Project, σε ξεχωριστό αρχείο MS Project. Επιπλέον, μπορεί να ανταπεξέλθει στη διαχείριση υψηλού επιπέδου επιχειρησιακών απαιτήσεων μόνο σε συνδυασμό με το λογισμικό MS Project Server. 2. Για την πρόσβαση στο λογισμικό Primavera απαιτείται από τον χρήστη η εισαγωγή κωδικού, ώστε να έχει πρόσβαση στο λογισμικό, καθώς επίσης, του δίνεται και η δυνατότητα επιλογής μίας από τις ήδη υπάρχουσες βάσεις δεδομένων ή δημιουργία νέας. Κατά την εκκίνηση του MS Project, απλά ανοίγει ένα αρχείο προς επεξεργασία. 3. Ενώ στο Primavera δίνεται η δυνατότητα ρυθμίσεων για χρήστες με δικαίωμα διαχειριστή και ρυθμίσεων για χρήστες με δικαίωμα χρήστη, στο MS Project δεν υπάρχει αντίστοιχος διαχωρισμός. Ωστόσο, οι αρχικές ρυθμίσεις στο Primavera είναι διασκορπισμένες σε διάφορες θέσεις εντός του προγράμματος και ενδέχεται να προκαλέσουν σύγχυση σε έναν λιγότερο έμπειρο χρήστη, που δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει σωστά και πλήρως την ορθότητα των αποτελεσμάτων. 4. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα του Primavera αποτελεί η απευθείας αποθήκευση στη βάση δεδομένων, νέων πληροφοριών, χωρίς να απαιτείται η εντολή Save και Save As και η αναζήτηση τοποθεσίας αποθήκευσης αρχείων, όπως συμβαίνει στο MS Project. 226

251 5. Μειονέκτημα, όμως, του Primavera αποτελεί η εντολή της Αναίρεσης Undo, η οποία διατίθεται μόνο για συγκεκριμένες ενέργειες, ενώ δεδομένα που έχουν τροποποιηθεί σημαντικά ή έχουν διαγραφεί, δεν μπορούν να επανακτηθούν. 6. Σε επίπεδο διαχείρισης πόρων, υπερέχει το Primavera έναντι του MS Project, καθώς επιτρέπει την κεντρική διαχείρισή τους για όλα τα έργα μέσα από τη βάση δεδομένων. Επίσης, επιτρέπει τη δημιουργία ρόλων των πόρων, δυνατότητα που δεν παρέχεται από το MS Project. 7. Μειονέκτημα, επίσης, του Primavera αποτελεί ο χειροκίνητος ορισμός ανά μήνα, έτος κτλ. των αργιών και αδειών, κατά τη δημιουργία ημερολογίων των έργων. 8. Το Primavera διαθέτει, επίσης, την δυνατότητα αντίγραφων των έργων, τα οποία διατηρούνται σε βιβλιοθήκη, που διαθέτει το πρόγραμμα, επιτρέποντας την εξέταση εναλλακτικών σεναρίων και τις προτάσεις διαφορετικών σεναρίων δράσης. Στο MS Project η δυνατότητα αυτή, παρέχεται μόνο μέσω της διαδικασίας της Αντιγραφής και Επικόλλησης των αρχείων των έργων. 9. Το Primavera, λόγω της απαίτησης διαμόρφωσης ιεραρχικών δομών δεδομένων (δημιουργία EPS, OBS, WBS, δομής ανάλυσης πόρων), αλλά και της πολυπλοκότητας των αρχικών ρυθμίσεων, που προαναφέρθηκαν, απαιτεί αρκετή εμπειρία και χρόνο από τους χρήστες. Για το λόγο αυτό, συνιστάται ο κάθε οργανισμός που αποσκοπεί στην χρήση του, να προβαίνει σε εκπαίδευση των χρηστών στο πρόγραμμα. Επίσης, το Primavera ενδείκνυται από οργανισμούς που διαχειρίζονται μεγάλο πλήθος έργων, μεγάλης πολυπλοκότητας, με μεγάλο εύρος πόρων. 10. Το MS Project, η λειτουργία του οποίου είναι αρκετά απλή και οικεία σε έναν χρήστη, προσφέρει μεγάλη ταχύτητα και ευκολία στη διαχείριση έργων μικρής κλίμακας. 11. Και τα δύο προγράμματα επιτρέπουν τη δυνατότητα εργασίας μέσω διαδικτύου με τη βοήθεια των κατάλληλων εφαρμογών. Το Primavera μέσω του Primavera Web App και το MS Project μέσω του SharePoint. Τα δύο προγράμματα, μέσω των εν λόγω εφαρμογών, επιτρέπουν την ταυτόχρονη επεξεργασία δεδομένων των έργων από πολλαπλούς χρήστες. 12. Τέλος, είναι εφικτό τα δύο λογισμικά να διασυνθεθούν με άλλα προγράμματα. Αν και το Primavera μπορεί να επικοινωνήσει με άλλα προγράμματα, ακόμη και με το MS Project, ωστόσο, απαιτείται η μετατροπή των δεδομένων σε κατάλληλες μορφές αρχείων. Το MS Project, αντίθετα, παρέχει τη δυνατότητα ανταλλαγής δεδομένων με άλλα προγράμματα, και κατά βάση με το Excel, με πολύ πιο εύκολο τρόπο. Συνοψίζοντας, όσο μεγαλύτερη εμπειρία των δύο λογισμικών αποκτά ένας χρήστης, τόσο είναι σε θέση να εντοπίσει τις μεταξύ τους διαφορές, καθώς και να κρίνει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του ενός και του άλλου. Η επιλογή ενός προγράμματος για τη διαχείριση πολλαπλών έργων από έναν οργανισμό, καθορίζεται, κυρίως, από τις απαιτήσεις και ανάγκες του κάθε οργανισμού. 227

252 9.2 ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΡΕΥΝΑ Η παρούσα διπλωματική κάλυψε το πεδίο συνεργασίας μεταξύ του λογισμικού Microsoft Project και του Program_DSM. Ωστόσο προτείνεται περαιτέρω έρευνα σχετικά με τη συμβολή του Program_DSM στη διαχείριση έργων με χρήση άλλων λογισμικών. Το Microsoft Project πρόκειται για ένα λογισμικό που υποστηρίζει, κατά κύριο λόγο μέτριας κλίμακας έργα με μέτρια πολυπλοκότητα. Δεδομένου, ότι η φύση των περισσοτέρων τεχνικών έργων χαρακτηρίζονται από μεγάλη πολυπλοκότητα, προτείνεται να εξεταστούν πολύ μεγάλα έργα αυτής της μορφής με τη χρήση του λογισμικού Primavera σε συνδυασμό με το Program_DSM, καθώς και με τη χρήση του Microsoft Project Server σε συνδυασμό με το Program_DSM. Και τα δύο λογισμικά Primavera και MS Project SERVER περιέχουν πλήρεις δυνατότητες διοίκησης έργων, όταν χρησιμοποιούνται σε συνεργασία με τα υπόλοιπα προγράμματα, ώστε να προάγουν την ομαδική συνεργασία. Παρατηρήθηκε ότι ο βαθμός γραμμικότητας επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τα αποτελέσματα και προτείνεται η εφαρμογή της μεθόδου Linear Scheduling Method. Η άλλη παράμετρος που παρατηρήθηκε να επηρεάζει σημαντικά το κόστος, αλλά και τον χρόνο ολοκλήρωσης των έργων, είναι ο περιορισμός των πόρων. Για τον λόγο αυτόν, προτείνεται η χρήση και η εφαρμογή της MDM Multi Domain Matrix, όπου οι συσχετίσεις μεταξύ των δραστηριοτήτων και οι συσχετίσεις μεταξύ δραστηριοτήτων και πόρων θα παρουσιάζονται από κοινού σε έναν πίνακα και θα συσχετίζονται μεταξύ τους με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο. 228

253 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Kim Heldman, PMBOK Guide, 5e, PMP, Project Management Professional Exam, STUDY GUIDE, Seventh Edition, SYBEX, July [2] Eppinger D.S. and Browning R.T., "Design Structure Matrix Methods and Applications", The MIT Press, Massachusetts, [3] The Design Structure Matrix (DSM), Διαθέσιμο στο: Προσπελάστηκε: 20/8/2014. [4] Stefanos Katsavounis Scheduling Multiple Concurrent Projects Using Shared Resources with Allocation Costs and Technical Constraints Proceedings of the Third IEEE International Conference on Information and Communication Technologies: from Theory to Applications (ICTTA). Umayyad Palace, Damascus, Syria, April 7-11, 2008, pp 1-6. [5] N. Trautmann, P. Baumann, Resource-constrained Scheduling of a Real Project from the Construction Industry: A Comparison of Software Packages for Project Management, /09/IEEE [6] Balachandra, R. and J. Friar, "Factors for Success in R&D Projects and New Product Development: A Contextual Framework," IEEE Transactions on Engineering Management, Vol. 44, [7] José Fernando Gonçalves, Jorge José de Magalhaes, Mendes Mauricio G. C Resende, A generic algorithm for the resource Constrained Multi-Project Scheduling Problem, AT&T Labs Technical Report TD-668LM4, October 29, [8] Γερασίμου Σίμος, «Βελτιστοποίηση χρονοπρογραμματισμού έργου και ανάθεσης εργασιών στην παραγωγή συστημάτων λογισμικού με τη χρήση της τεχνικής σμήνους σωματιδίων», Διπλωματική εργασία, Τμήμα Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Κύπρου, [9] Xiaoyu Mao, Airport under Control Multiagent Scheduling for Airport Ground Handling, Proefschrift, 25 May [10] Tyson R Browning, Ali A Yassine, Resource-constrained multi-project scheduling: Priority rule performance revisited', Els vier Int.J. Production Economics, [11] Chatfield, C. Johnson D., T., (2010), Microsoft Project 2010 Step by Step, Microsoft Press, Washington. [12] Wren, D. A., Bedeian, A. G., Breeze, J. D. (2002). The foundations of Henri Fayol s administrative theory. Management Decision, Vol. 40 Iss: 9, pp state: It was not until the Storr s translation that Fayol s (1949) Administration Industrielle et Générale reached a wider audience, especially in the USA and established Fayol as a major authority on management. [13] Rodolfo Ambriz and John White, Dynamic Scheduling with Microsoft Project 2010: the book by and for professionals, Ft. Lauderdale, Fla. : J. Ross Pub.,

254 [14] Bonie Biafore, Microsoft Project 2010: The Missing Manual, O'Reilly Media, June [16] ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ < [17] The Design Structure Matrix (DSM) < [18] Μωυσής Δαμιανίδης, Γεώργιος Κατσαρος, Ματθαίος Τόλης, Φώτιος Στεργιόπουλος, «Οδηγός Μελέτης και Υλοποίησης Φωτοβολταϊκών Έργων», Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας (ΤΕΕ ΤΚΜ), Απρίλιος 2011 [19] ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ < [20] Antonio Luque and Steven Hedegus, Handbook of Photovoltaic Science and Engineering, Wiley, December 2002 [21] Photovoltaic Technology Platform, A Strategic Research Agenda for Photovoltaic Solar Energy Technology, Edition 2, 2011 [22] Λιάπης Ιωάννης, «Διοίκηση Διαχείριση Έργου», Πτυχιακή Εργασία, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κρήτης, 2011 [23] Διοίκηση και Διαχείριση Έργου Βικιπαίδεια < [24] Σοφία Π. Καΐάφα «Μεθοδολογία Βελτιστοποίησης Πολλαπλών Στόχων για την Κατανομή Πόρων στα Τεχνικά Έργα», Διπλωματική Διατριβή, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών, 2013 [25] Καντζάρη Μαρία, «Μοντέλα για τον χρονοπρογραμματισμό έργων με περιορισμένους πόρους», Διπλωματική Διατριβή, Τμήμα Μαθηματικών Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Πατρών [26] Κ. Παππής, Σημειώσεις Μαθήματος «Διοίκηση Έργων», Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Οργάνωση και Διοίκηση Βιομηχανικών Συστημάτων, Τμήμα Βιομηχανικής Διοίκησης και Τεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Πειραιώς [27] Αναστασία Σαλίχου, «Προηγμένες μέθοδοι βελτιστοποίησης στη Διοίκηση Έργων. Η περίπτωση της βελτιστοποίησης με αποικίες μυγμηγκιών (Ant Colony Optimization), Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο Πατρών, Φεβρουάριος 2012 [28] Q. Duan, T. Warren Liao, Improved and Colony optimization algorithms for determining project critical paths, Luisiana State University, Department of Construction Management and Industry Engineering [29] Lin-Yu Tseng, Shifi-Chieh Chen, A hybrid metaheuristic for the resourceconstrained project scheduling problem, European Journal of Operational Research 175 (2006) [30] Whang Chen, Yan-jun Shi, Hong-fei Teng, Xiao-ping Lan, Li-chen Hu, An efficient hybrid algorithm for resource-constrained project scheduling, Information Sciences Volume: 180, Issue: 6,Elsevier Inc. [31] Jane Herbots, Willy Heroelen, Leus Roel 2004,. Experimental investigation of the applicability of ant colony optimization algorithms for project scheduling. K.U. Leuven Department toegepaste economische wetenschappen 230

255 [32] Marco Dorigo, Mauro Birattari, Tomas Strutzle Ant Colony Optimization Artificial Ants as a Computational Intelligence Technique, IEEE Computer Intelligence Magazine [33] [34] [35] [36] [37] [38] [39] [40] [41] [42] [43] [44] [45] [46] [47] [48] [49] [50] ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΡΑΕ) < [51] ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ < [52] Δημάδη Ελένη, «Πολυκριτηριακή Ανάλυση Χωροθέτησης Φωτολταϊκής Μονάδας 100 kwh», Διπλωματική εργασία, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ιούλιος

256 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ A ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΑΡΧΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΟΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ PRIMAVERA P6 PROFESSIONAL PROJECT MANAGEMENT Κατά την εκκίνηση του λογισμικού, απαιτείται η πληκτρολόγηση του κωδικού, ώστε να υπάρχει πρόσβαση στο Primavera, καθώς και η δυνατότητα επιλογής Βάσης Δεδομένων από τις ήδη υπάρχουσες ή η δημιουργία νέας. Εικόνα Α 1: Σύνδεση στο Primavera P6 Εικόνα Α 2: Δημιουργία νέας βάσης δεδομένων ή δημιουργία από τις ήδη υπάρχουσες (EPS). Κατά την είσοδο στο λογισμικό, το πρόγραμμα ανοίγει την Επιχειρησιακή Δομή Εικόνα Α 3: Εμφάνιση Επιχειρησιακής Δομής (EPS) κατά την είσοδο στο λογισμικό Primavera 232

257 Επιπλέον, κατά την εκκίνηση του προγράμματος εμφανίζεται στο χρήστη το εξής περιβάλλον εργασίας: Table Details view Bar Chart-Ραβδόγραμμα Εικόνα Α 4: Περιβάλλον εργασίας του Primavera Στο αριστερό πεδίο της εικόνας, ανάλογα με το τί επιλέγεται από τον χρήστη να εμφανίζεται, μπορεί να προυσιάζονται τα έργα ή οι δραστηριότητες. Στα δεξιά της εικόνας εμφανίζεται το διάγραμμα Gantt, ενώ στο κάτω μέρος της οθόνης οι λεπτομέρειες των έργων ή των δραστηριοτήτων, για τις οποίες παρέχεται δυνατότητα αλλαγής τους. Αν ο χρήστης επιθυμεί να αλλάξει την καρτέλα που ανοίγει κατά την είσοδο στο πρόγραμμα, από την καρτέλα Edit επιλέγει User Preferences (Ρυθμίσεις για απλούς χρήστες) και στο αναδυόμενο παράθυρο επιλέγει την καρτέλα Application και στο πεδίο Start Up Window πραγματοποιεί την επιθυμητή αλλαγή. Αν, επίσης, επιθυμεί να αλλάξει κωδικό εισαγωγής στο λογισμικό, από την καρτέλα Password πραγματοποιεί την εν λόγω αλλαγή. 233

258 Εικόνα Α 5: Δυνατότητα αλλαγής παραθύρου εκκίνησης κατά την είσοδο στο λογισμικό Εικόνα Α 6: Επιλογές εμφάνισης Φύλλων Επεξεργασίας κατά την είσοδο στο λογισμικό Primavera Στην περίπτωση μελέτης, επιλέχθηκε να εμφανίζονται όλα τα έργα (projects), που ανήκουν στη Βάση Δεδομένων κατά την είσοδο στο πρόγραμμα. Επίσης, στο πεδίο Start Up Window ενεργοποιήθηκαν οι επιλογές Show the Issue Navigator dialog at startup και Show the Welcome Dialog at Start Up, ώστε κατά την εκκίνηση του προγράμματος να εμφανίζεται το παράθυρο της παρακάτω εικόνας. Μέσω αυτού του παραθύρου, παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας νέου έργου, η δυνατότητα να ανοίξει κάποιο υπαρκτό έργου, είτε το τελευταίο έργο που υπέστη επεξεργασία. Επιπλέον, δίνεται η επιλογή να εμφανιστεί όλη η λίστα των έργων (projects), που ανήκουν στη Βάση Δεδομένων (Open Global Data). Η τελευταία επιλογή, προτιμήθηκε κάθε φορά, κατά την εκκίνηση του λογισμικού. 234

259 Εικόνα Α 7: Επιλογή εμφάνισης όλων των έργων που ανήκουν στη Βάση Δεδομένων του λογισμικού Primavera ('Open Global Data') κατά την εκκίνηση του Primavera Προτού ο χρήστης προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια, μπορεί να αλλάξει την γλώσσα χειρισμού του προγράμματος, από την καρτέλα Tools και την επιλογή Set Language. Εικόνα Α 8: Δυνατότητα αλλαγής γλώσσας χειρισμού του λογισμικού από καρτέλα Tools με εντολή Set Language Εν συνεχεία, ο χρήστης μπορεί να ανοίξει μία ήδη υπάρχουσα διάταξη (layout) ή να δημιουργήσει μία καινούρια σύμφωνα με τις δικές του προτιμήσεις. Χαρακτηριστική διάταξη είναι η Classic WBS Layout, η οποία δείχνει τη δομή ανάλυσης των εργασιών. Ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες του, ο διαχειριστής μπορεί να προσθέσει ή να αφαιρέσει στήλες, να ορίσει 235

260 το παράθυρο που θα εμφανίζεται στο κάτω μέρος του παραθύρου πλοήγησης και πληθώρα άλλων δυνατοτήτων που του επιτρέπει το πρόγραμμα. Προσθαφαίρεση στηλών/μετονομασία στηλών Για την απόκρυψη μη απαραίτητων στηλών έστω ότι είναι ανοιχτή η καρτέλα Activities και ο χρήστης θέλει να αποκρύψει την στήλη Remaining Duration, ο χρήστης ακολουθεί την διαδρομή View Columns Customize και από το παράθυρο που αναδύεται, στη δεξιά στήλη Selected Options, επιλέγει Remaining Duration και ύστερα το μονό βέλος με φορά προς τα αριστερά. Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, επιλέγεται πρώτα Apply και μετά OK. Αντιθέτως, αν επιθυμεί την προσθήκη κάποιας στήλης, επιλέγοντας από το αναδυόμενο παράθυρο Columns οποιοδήποτε από τα διαθέσιμα στοιχεία που βρίσκονται κάτω από την στήλη Availiable Options και με το μονό βέλος με φορά προς τα δεξιά, προστίθεται η επιλεγμένη στήλη στην καρτέλα Activities. Αν επιθυμεί να αλλάξει την ονομασία μίας στήλης, ακολουθώντας πάλι την ίδια διαδικασία View Columns Customize επιλέγει ένα στοιχείο της στήλης Selected Options και επιλέγοντας Edit Columns, μετονομάζει τη στήλη που θέλει. Εικόνα Α 9: Προσαρμογή εμφανιζόμενων στηλών στη διάταξη προβολής Εικόνα Α 10: Επιλογή δεδομένων προβολής στις στήλες διάταξης Επεξήγηση στηλών Για την κατανόηση οποιασδήποτε στήλης, επιλέγεται η επιθυμητή στήλη και μέσω της διαδρομής View Hint Help εμφανίζεται ένα πλαίσιο με την επεξήγηση της στήλης, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. 236

261 Εικόνα Α 11: Επιλογή Hint Help από καρτέλα View για επεξήγηση στηλών Αλλαγή του διαγράμματος Gantt: Ανάλογα με το πώς επιθυμεί ο χρήστης να εμφανίζεται το διάστημα ημερομηνιών του διαγράμματος Gantt με δεξί κλίκ πάνω στην κλίμακα του χρόνου (timescale) αλλάζει την επιλογή του Date Interval στο πεδίο Date Format του αναδυόμενου παραθύρου Timescale. Εικόνα Α 12: Μορφοποίηση του Timescale 237

262 Διαμόρφωση του διαγράμματος Gantt Με τον κέρσορα στο πάνω μέρος του ραβδογράμματος και πατώντας παρατεταμένα το αριστερό κουμπί του ποντικιού και σέρνοντας αριστερά-δεξιά τον κέρσορα, παρατηρείται αυξομείωση μεγέθους του ραβδογράμματος. Επιλέγοντας το εικονίδιο Bars από τη γραμμή εργαλείων στο πάνω μέρος της οθόνης στο πρόγραμμα, εμφανίζεται το παράθυρο Bars, από το οποίο ο χρήστης μπορεί να επιλέξει τί θα εμφανίζεται και τί όχι στο Bar Chart, καθώς επίσης να διαμορφώσει το στυλ και το χρώμα των ραβδών. Στην εργασία μας, επιλέξαμε να μην εμφανίζεται η μπάρα Summary, ώστε να είναι πιο κατανοητό το ραβδόγραμμα. Για την αποθήκευση της νέας διάταξης που δημιουργήθηκε, από View Layout Save layout as, το μετονομάζουμε σε Detail Bar Chart και επιλέγοντας Current User στο πεδίο Available to, αυτή η διάταξη θα είναι διαθέσιμη, αν ανοιχτεί οποιοδήποτε έργο. Η νέα διάταξη μπορεί να εμφανιστεί ακολουθώντας τη διαδρομή View Layout Open Layout. Εικόνα Α 13: Αποεπιλογή εμφάνισης της Εργασίας Σύνοψης (Summary Task) στο Gantt Chart Εικόνα Α 14: Αποθήκευση νέας διάταξης προς διάθεση στον τρέχοντα χρήστη 238

263 Τρόποι Προβολής Δεδομένων Από την καρτέλα View και επιλέγοντας Show on top, ο χρήστης επιλέγει μία από τις παρακάτω επιλογές, αναλόγως με το τί επιθυμεί να εμφανίζεται στο πάνω μέρος της οθόνης: Activity Table: που εμφανίζει πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητες Gantt Chart: όπου απεικονίζεται γραφικά η πρόοδος των δραστηριοτήτων Activity Usage Spreadsheet: Φύλλο Χρήσης Δραστηριοτήτων, που εμφανίζει: τις Διαθέσιμες Μονάδες, το Κόστος και τα Δεδομένα δεδουλευμένης αξίας ανά υπερωριακή δραστηριότητα Εικόνα Α 15: Activity Table Activity Network: Πρόκειται για τη γραφική απεικόνιση των δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των λογικών σχέσεων. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να καθορίσει ποιες πληροφορίες θα εμφανίζονται. Οι συμπαγείς γραμμές (solid lines) απεικονίζουν τις σχέσεις μεταξύ των δραστηριοτήτων και υποδεικνύουν πότε μία προηγηθείσα δραστηριότητα επηρεάζει την ημερομηνία έναρξης της δραστηριότητας που τη διαδέχεται. Οι διακεκομμένες γραμμές (dashed lines) αντιπροωπεύουν μη συνεχιζόμενες (non-driving) σχέσεις. Οι ολοκληρωμένες δραστηριότητες μαρκάρονται με ένα Χ across the activity box, ενώ οι δραστηριότητες σε εξέλιξη μαρκάρονται με ένα \ across the activity box. Εικόνα Α 16: Activity Network 239

264 Αν στην καρτέλα View επιλεγεί Show on bottom ο χρήστης επιλέγει τι επιθυμεί να εμφανίζεται στο κάτω μέρος της οθόνης: Resource Usage Spreadsheet: Φύλλο Χρήσης Πόρων: Εμφανίζει τα δεδομένα πόρων σε μορφή λογιστικού φύλλου Εικόνα Α 17: Resource Usage Spreadsheet (Φύλλο Χρήσης Πόρων) Activity Usage Profile: Εμφανίζει τη χρονική κατανομή των μονάδων των Δραστηριοτήτων και του κόστους σε μια μορφή ραβδογραφημάτων. Όλες οι πτυχές του προφίλ χρήσης των δραστηριοτήτων είναι δυνατόν να προσαρμοστούν. Εικόνα Α 18: Activity Usage Profile Resource Usage Profile: Εμφανίζει την χρονική κατανομή των μονάδων των Πόρων και του κόστους σε μια μορφή ραβδογραφημάτων. 240

265 Εικόνα Α 19: Resource Usage Profile Trace Logic: Πρόκειται για τη γραφική απεικόνιση των σχέσεων εξάρτησης για μία δραστηριότητα που θα επιλεγεί, είτε στον Πίνακα Δραστηριοτήτων, είτε στο Δίκτυο Δραστηριοτήτων. Εικόνα Α 20: Trace Logic Ο διαχειριστής έχει τη δυνατότητα να αλλάξει κάποια από τα χαρακτηριστικά της διάταξης (layout) που επέλεξε να ανοίξει, όπως για παράδειγμα τα χρώματα και το πάχος των γραμμών, με την επιλογή Group and Sort από την καρτέλα View. Από το παράθυρο που εμφανίζεται στην οθόνη, ενεργοποιείται η επιλογή Hide if empty, αν η δομή ανάλυσης εργασιών δεν περιέχει κάποια δραστηριότητα, ώστε η γραμμή να αποκρύβεται αυτόματα, εξοικονομώντας κατ αυτόν τον τρόπο χώρο στο χρήστη. Στην περίπτωσή μας, ενεργοποιήθηκε η επιλογή Shrink Vertical grouping bands και αποεπιλέχτηκε το ID/Code. 241

266 Εικόνα Α 21: Αποεπιλογή 'Hide if empty' στο παράθυρο Group and Sort by της καρτέλας View Από τη γραμμή εργαλείων των δραστηριοτήτων (Activity toolbar) χρήσιμη είναι και η επιλογή Filter, καθώς ο χρήστης μπορεί να ορίσει στη διάταξη που άνοιξε να εμφανίζονται για παράδειγμα οι δραστηριότητες που ολοκληρώθηκαν, αυτές που είναι σε εξέλιξη, οι κρίσιμες και πολλές άλλες επιλογές ανάλογα με τις ανάγκες του. Εικόνα Α 22: Παράθυρο επιλογής διαθέσιμων φίλτρων Από το μενού Admin και την καρτέλα Admin Preferences (Διοικητικές Προτιμήσεις (Ρυθμίσεις για χρήστες με δικαίωμα διαχειριστή) καθορίζονται οι επιλογές που αφορούν όχι τους απλούς χρήστες του λογισμικού, αλλά όσους συνδέονται με δικαίωμα 242

267 διαχειριστή. Συγκεκριμένα, στην καρτέλα Admin Preferences ορίζονται μια σειρά παραμέτρων και τιμών που θα ισχύουν για όλα τα υπό μελέτη έργα σε μία επιχειρησιακή δομή έργου (EPS). Εικόνα Α 23: Είσοδος στις προτιμήσεις του διαχειριστή από Admin Preferences της καρτέλας Admin Καρτέλα General: Ο διαχειριστής έχει τη δυνατότητα να αλλάξει την ημέρα βάση της οποίας θα ξεκινά η ημερολογιακή εβδομάδα από Κυριακή που είναι η προεπιλογή σε Δευτέρα και να προσδιορίσει την προεπιλεγμένη διάρκεια για τις νέες δραστηριότητες σε όλα τα έργα. Επίσης, μπορεί να καθορίσει ένα χαρακτηριστικό σύμβολο της επιλογής του, το οποίο θα χρησιμοποιείται για τον διαχωρισμό των ιεραρχικών επιπέδων στα έργα, στους πόρους, στους κωδικούς δραστηριοτήτων, στους ρόλους, στους λογαριασμούς κόστους και στα WBS στοιχεία. Εικόνα Α 24: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού γενικών πληροφοριών 243

268 Καρτέλα Data Limits: Ο διαχειριστής μπορεί να προσδιορίσει τον μέγιστο αριθμό των επιπέδων για τις ιεραρχικές δομές, για τις χρησιμοποιούμενες baselines και για τους κωδικούς των δραστηριοτήτων, που μπορούν να συμπεριληφθούν σε ένα έργο. Για τις WBS και EPS ο μέγιστος αριθμός επιπέδων ανέρχεται στους 50, ενώ για τις υπόλοιπες τους 25. Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν απεριόριστα baselines και μέχρι 500 διαφορετικοί κωδικοί δραστηριοτήτων. Εικόνα Α 25: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού ορίων Καρτέλα ID Lengths: Ο διαχειριστής καθορίζει τον μέγιστο αριθμό χαρακτήρων για τον προσδιορισμό των ID και των κωδικών. Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός ανέρχεται στους

269 Εικόνα Α 26: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού κωδικών Καρτέλα Time Periods: Καθορίζονται οι εργατοώρες ανά ημέρα, ανά εβδομάδα, ανά μήνα και ανά έτος. Καθορίζεται, επίσης, ο τρόπος συμβολισμού των ημερών, των εβδομάδων και των υπόλοιπων μονάδων μέτρησης του χρόνου. Εικόνα Α 27: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού χρονικών περιόδων Καρτέλα Earned Value: Μέσω της καρτέλας αυτής καθορίζονται οι προεπιλεγμένες ρυθμίσεις, βάση των οποίων θα πραγματοποιείται ο υπολογισμός της δεδουλευμένης αξίας. 245

270 Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα εφαρμογής επιπλέον ρυθμίσεων για συγκεκριμένα WBS στοιχεία. Συνήθως, ως ποσοστό ολοκλήρωσης της επίδοσης χρησιμοποιείται το % ποσοστό ολοκλήρωσης των δραστηριοτήτων. Εναλλακτικά, εάν στα έργα υπάρχουν συμβατικές προθεσμίες, που πρέπει να τηρούνται κατά την εξέλιξή τους, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η επιλογή Use WBS Milestones. Εικόνα Α 28: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού ρυθμίσεων που αναφέρονται στην Earned Value Καρτέλα Reports: Στην καρτέλα των αναφορών μπορούν να οριστούν μέχρι τρία διαφορετικά σύνολα κεφαλίδων, υποσέλιδων και προσαρμοσμένων ετικετών για τις αναφορές. 246

271 Εικόνα Α 29: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού των αναφορών Καρτέλα Options: Μπορεί να καθοριστεί το χρονικό διάστημα (εβδομάδα ή μήνας), βάσει του οποίου το κόστος και οι μονάδες των δραστηριοτήτων και των πόρων/ρόλων θα συνοψίζονται στο Προφίλ Χρήσης Δραστηριοτήτων (Activity Usage Profile) και Πόρων (Resource Usage Profile). Εικόνα Α 30: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού βασικών επιλογών 247

272 Καρτέλα Rate Types: Η καρτέλα αυτή παρέχει πέντε διαφορετικά διαθέσιμα πεδία Τιμής/ Μονάδα. Εικόνα Α 31: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού ποσοστών Καρτέλα Industry: Στην καρτέλα Industry ορίζεται η κατηγορία των έργων, στην οποία ανήκει/ουν το/α έργο/α που θα διαχειριστεί ο project manager. Κατά την είσοδο στο λογισμικό, μια ειδοποίηση εμφανίζεται στην οθόνη του υπολογιστή, πριν την εκκίνηση του προγράμματος, αναφέροντας ότι δεν έχει οριστεί τομέας για τον οργανισμό μας και μας παροτρύνει να το καθορίσουμε μέσω της καρτέλας Admin Preferences. Στην περίπτωσή μας, επιλέξαμε Engineering and Construction καθώς τα έργα τα οποία μελετάμε ανήκουν στην κατηγορία του μηχανικού και συγκεκριμένα αφορούν τεχνικά έργα. Εικόνα Α 32: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού τομέα των έργων Το Primavera P6 μέσω του πλαισίου διαλόγου των Κατηγοριών Διαχειριστή (Admin categories) παρέχει επιπροσθέτως στο συντονιστή ελέγχου του έργου τη δυνατότητα 248

273 διαμόρφωσης τυποποιημένων κατηγοριών και τύπων που μπορούν να χρησιμοποιούνται στο σύνολο των έργων ενός οργανισμού. Εικόνα Α 33: Μετάβαση στις Κατηγορίες Διαχειριστή (Admin Categories) από καρτέλα Admin και Admin Categories Τα στοιχεία στα οποία μπορούν να ανατεθούν οι προκαθορισμένες κατηγορίες και να δημιουργηθούν νέες, ώστε να διευκολύνεται το φιλτράρισμα και η ομαδοποίησή τους είναι: Οι τύποι των γραμμών βάσης (Baseline Types) Οι κατηγορίες των δαπανών (Expense Categories) Οι φάσεις των έργων, δηλαδή των επιπέδων της WBS (WBS Categories) Οι κατηγορίες και οι καταστάσεις των εγγράφων (Document Categories, Document Status) Οι κωδικοί των γενικών δαπανών του οργανισμού Τα είδη των κινδύνων (Risk Categories) Τα θέματα των σημειωματάριων (Notebook Topics) Οι μονάδες μέτρησης των υλικών πόρων (Units of Measures) 249

274 Εικόνα Α 34: Πλαίσιο διαλόγου καθορισμού Κατηγοριών Διαχειριστή (Admin Categories) Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας η επιλογή Admin Categories χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία νέων μονάδων μέτρησης υλικών πόρων που δεν υπήρχαν εξαρχής στις επιλογές του λογισμικού. Εικόνα Α 35: Δημιουργία νέων μονάδων μέτρησης υλικών πόρων 250

275 Εκτός από τις ρυθμίσεις για χρήστες με δικαίωμα διαχειριστή, υπάρχουν και οι ρυθμίσεις για τους απλούς χρήστες, επιλέγοντας Edit User Preferences. Εικόνα Α 36: Είσοδος στις ρυθμίσεις για απλούς χρήστες Καρτέλα Time Units: Ο χρήστης μπορεί να αλλάξει τη μονάδα μέτρησης των εργατοωρών και της διάρκειας των δραστηριοτήτων από ώρες ή μέρες που είναι η προεπιλογή αντίστοιχα, σε όποια μονάδα μέτρησης επιθυμεί, να προσθέσει όσα δεκαδικά θέλει στο συμβολισμό, καθώς και να καθορίσει τον τρόπο παρουσίασης της απασχόλησης των πόρων ως ποσοστό ή ως αριθμό εργατοωρών ανά ημέρα. 251

276 Εικόνα Α 37: Καρτέλα Time Units Καρτέλα Dates: Καθορισμός μορφής ημερομηνίας, επιλογή πλήρης εμφάνιση της ημερομηνίας ή μόνο των τελευταίων δύο ψηφίων της, τρόπος εμφάνισης του μήνα (σε αριθμητική μορφή ή κανονικά η με το όνομά του, π.χ. Για τον Ιανουάριο 01 ή Ιαν), τρόπος διαχωρισμού της ημερομηνίας, επιλογή εμφάνισης της ώρας στην ημερομηνία κτλ.) Εικόνα Α 38: Καρτέλα Dates 252

277 Καρτέλα Currency: Αλλαγή νομίσματος από Δολάριο, που είναι η προεπιλογή του προγράμματος, στο επιθυμητό νόμισμα. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα επιλογής εμφάνισης ή όχι του συμβόλου του νομίσματος που επιλέχτηκε, καθώς και να εμφανίζονται ή όχι τα δεκαδικά ψηφία. Εικόνα Α 39: Αλλαγή νομίσματος σε ευρώ Καρτέλα Assistance: Στην καρτέλα Assistance ορίζεται αν θα εμφανίζονται ή όχι βοηθητικοί wizards κάθε φορά που προστίθενται καινούριες δραστηριότητες ή πόροι. Σε έργα με πολλές δραστηριότητες και πόρους, όπως αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα διπλωματική εργασία, κρίνεται σκόπιμο να μη χρησιμοποιούνται οι συγκεκριμένες επιλογές. 253

278 Εικόνα Α 40: Καρτέλα Assistance Καρτέλα Resource Analysis: Στην καρτέλα αυτή επιλέγεται η προέλευση και το είδος των δεδομένων, που θα εμφανίζονται στο γράφημα χρησιμοποίησης πόρων (Resource Usage Profile). Εικόνα Α 41: Καρτέλα Resource Analysis Καρτέλα Startup Filters: Ενδιαφέρον παρουσιάζει η καρτέλα Startup Filters, όπου ο χρήστης ορίζει αν στην εκκίνηση του προγράμματος επιθυμεί να ανοίγει τα δεδομένα που σχετίζονται με πόρους, οργανωτικές δομές, δραστηριότητες και κόστη από το τρέχον έργο ή από το σύνολο των έργων. Ενδείκνυται η πρώτη επιλογή, με εξαίρεση τους πόρους, καθώς σε αντίθετη περίπτωση το πρόγραμμα αργεί εξαιρετικά να φορτώσει το έργο. 254

279 Εικόνα Α 42: Καρτέλα Startup Filters Καρτέλα Calculations: Στην καρτέλα αυτή επιλέγεται αν κατά την προσθήκη ή αφαίρεση πολλαπλών αναθέσεων πόρων στις δραστηριότητες, θα διατηρηθούν οι Μονάδες, η Διάρκεια και οι Μονάδες/ Χρονική Διάρκεια για τις υφιστάμενες αναθέσεις ή θα γίνει επαναϋπολογισμός αυτών για τις υφιστάμενες αναθέσεις, βασισμένοι στον τύπο διάρκειας της δραστηριότητας. Η ρύθμιση αυτή θα επηρεάσει το χρονοδιάγραμμα και το κόστος του έργου. Στην περίπτωση μελέτης, εφόσον θα πραγματοποιηθεί η διαδικασία της Εξισορρόπησης των Πόρων, ενδείκνυται η δεύτερη περίπτωση, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Εικόνα Α 43: Καρτέλα Calculations Στο Primavera η επιλογή της Αποθήκευσης δεν υπάρχει και η επιλογή της Αναίρεσης είναι, κατά πολύ, περιορισμένη. Συγκεκριμένα, καθετί νέο που δημιουργείται στο λογισμικό, 255

280 αποθηκεύεται αυτομάτως στη βάση δεδομένων του. Η συγκεκριμένη ενέργεια κρίνεται πολύ σημαντική, καθώς δεν υπάρχει το άγχος να χαθεί κάποιο νέο δεδομένο. Όπως αναφέρθηκε, η εντολή της Αναίρεσης (Undo Edit Undo ) διατίθεται μόνο για συγκεκριμένες ενέργειες, ενώ δεδομένα που έχουν τροποποιηθεί σημαντικά ή έχουν διαγραφεί, δεν μπορούν να επανακτηθούν. Για παράδειγμα, ενέργειες όπως η δημιουργία, αντιγραφή ή διαγραφή έργων και δραστηριοτήτων, ο αυτόματος χρονοπρογραμματισμός, η ενημέρωση της προόδου του έργου, η εξισορρόπηση πόρων, είναι μη αναστρέψιμες. Απαιτείται, λοιπόν, ιδιαίτερη προσοχή κατά τη χρήση του προγράμματος, ώστε να μη χαθούν μη ανακτήσιμες πληροφορίες. Το Primavera δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας εναλλακτικών σεναρίων (Reflection Projects), απαλλάσσοντας τον χρήστη από την διαδικασία της αντιγραφής πιστών αντιγράφων μέσω Copy Paste, μέσα στην EPS. Τα Reflection Projects αποτελούν, επίσης, αντίγραφα των έργων, στα οποία ο χρήστης μπορεί να αλλάξει δεδομένα, δοκιμάζοντας κάθε φορά διαφορετικά σενάρια. Τα εναλλακτικά σενάρια είναι έργα μη ενεργά, τα δεδομένα τους, δηλαδή, δε συνυπολογίζονται στα ομαδοποιημένα στοιχεία του κόμβου της EPS (σε αντίθεση με τα πιστά αντίγραφα) και χρησιμοποιούνται, είτε για την πορεία του έργου, είτε για την ανάπτυξη what-if σεναρίων. Παρουσιάζουν επιπλέον, το πλεονέκτημα, έναντι των αντιγράφων με τη διαδικασία Copy Paste, της άμεσης συγχώνευσης των αλλαγών με το αρχικό έργο. Στο υπό μελέτη έργο μπορεί να δημιουργηθεί εναλλακτικό σενάριο, πατώντας δεξί κλικ πάνω σε αυτό και επιλέγοντας Create Reflection. Οι αλλαγές του εναλλακτικού σεναρίου μπορούν να περαστούν στο έργο, με δεξί κλικ πάνω στο Reflection Project, και επιλέγοντας Merge Reflection. Με την συγχώνευση στο αρχικό έργο, δεδομένα που έχουν αφαιρεθεί στο εναλλακτικό σενάριο, όπως δραστηριότητες, αναθέσεις πόρων ή έξοδα, δε διαγράφονται στο αρχικό έργο. Εικόνα Α 44: Δημιουργία εναλλακτικών σεναρίων έργων με επιλογή Create Reflections Στην παρούσα εργασία, η δυνατότητα αυτή θα αξιοποιούνταν για την εξέταση των εναλλακτικών σεναρίων της εξισορρόπησης πόρων. 256

281 ΒΗΜΑΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΓΩΝ 1 ο Βήμα: Καθορισμός βασικών παραμέτρων λογισμικού. Αν αλλάξουν οι ρυθμίσεις μετά την εισαγωγή των δραστηριοτήτων, οι αλλαγές δε περνούν αυτόματα στις ήδη υπάρχουσες δραστηριότητες, αλλά ισχύουν μόνο για τις καινούργιες. 2 ο Βήμα: Διαμόρφωση της Επιχειρησιακής Δομής (Enterprise Project Structure, EPS), η οποία είναι η ιεραρχική δομή που προσδιορίζει το επίπεδο της εταιρείας, το εύρος των έργων της και επιτρέπει στο διαχειριστή την οργάνωση, τη διαχείριση και τον έλεγχο πολλαπλών έργων του οργανισμού. Η EPS μπορεί να αποτελείται από πολλαπλούς κόμβους, που επιτρέπουν την ταξινόμηση των έργων σε συγκεκριμένες κατηγορίες και ομάδες. Εντός κάθε κόμβου είναι επιπλέον δυνατόν ένα EPS να υποδιαιρεθεί σε επιμέρους EPS. Οι κόμβοι μπορεί να αντιπροσωπεύουν τις διευθύνσεις της εταιρείας, τις φάσεις ή την τοποθεσία των έργων, είτε άλλες μεγάλες ομαδοποιήσεις. Κάθε κόμβος μπορεί να περιέχει ή όχι έργα. Στην περίπτωση που δεν περιέχει έργα, χρησιμοποιείται απλά για λόγους οργάνωσης. Τα έργα αντιπροσωπεύουν πάντα το χαμηλότερο επίπεδο της ιεραρχίας. 3 ο Βήμα: Διαμόρφωση της αναλυτικής Οργανωτικής Δομής (Organizational Breakdown Structure, OBS). Η OBS υποστηρίζει μεγαλύτερα έργα, στα οποία εμπλέκονται διάφοροι διαχειριστές (Responsible Managers), με διαφορετικούς τομείς ευθύνης για τα έργα σε έναν οργανισμό. Ένα στοιχείο OBS που ανατίθεται σε ένα έργο, είναι ουσιαστικά ο διαχειριστής του έργου υπεύθυνος για όλη την εργασία που περιλαμβάνεται στην εργασία. Υπάρχει ένα OBS για ολόκληρο τον οργανισμό και χρησιμοποιείται για τον έλεγχο της πρόσβασης σε προγράμματα και δεδομένα. Οι διαχειριστές συσχετίζονται είτε με τους τομείς της EPS, είτε με έναν κόμβο EPS, είτε με ένα έργο. Για να αποκτήσει κάποιος πρόσβαση σε ένα έργο, πρέπει να έχει δικαιώματα πρόσβασης για ένα στοιχείο OBS μέσα στο έργο. Στη συνέχεια, μπορεί να εκχωρήσει χρήστες στα στοιχεία OBS, οι οποίοι αποκτούν δικαιώματα πρόσβασης στα έργα και στους κόμβους της EPS, όπου έχουν OBS πρόσβαση. Οι OBS και EPS Διαμορφώνονται από Συντονιστές Ελέγχου Στελέχη Επιχειρήσεων Διαχειριστές Έργων 257

282 Εικόνα Α 45: Διάγραμμα ιεραρχίας μεταξύ OBS EPS PROJECTS WBS 4 ο Βήμα: Διαμόρφωση Ημερολογίων. 5 ο Βήμα: Δημιουργία Έργων. 6 ο Βήμα: Διαμόρφωση δομής ανάλυσης εργασιών (Work Breakdown Structure, WBS) κάθε έργου, η οποία είναι μια ιεραρχική διάταξη των προϊόντων και των υπηρεσιών που παράγονται κατά τη διάρκεια του έργου. Η WBS παρέχει τη δυνατότητα οργάνωσης και ελέγχου του έργου μέσω της ιεράρχησης των στοιχείων του. 7 ο Βήμα: Εισαγωγή δραστηριοτήτων και βασικών χαρακτηριστικών. 8 ο Βήμα: Εισαγωγή συσχετίσεων μεταξύ δραστηριοτήτων. 9 ο Βήμα: Δημιουργία δεξαμενής πόρων-ρόλων (ιεραρχίας πόρων, Resource Breakdown Structure, RBS), που θα αντικατοπτρίζει τη δομή των πόρων του οργανισμού και την αντιστοίχισή τους στις δραστηριότητες. Η RBS περιλαμβάνει το ανθρώπινο δυναμικό και το σύνολο των απαιτούμενων μηχανημάτων και υλικών. 10 ο Βήμα: Ανάθεση πόρων στις επιμέρους δραστηριότητες. 11 ο Βήμα: Εισαγωγή στοιχείων κόστους και προϋπολογισμού. 12 ο Βήμα: Εξισορρόπηση πόρων και έργου. 13 ο Βήμα: Ολοκλήρωση χρονοδιαγράμματος. Στα πρώτα στάδια της διαδικασίας διαμορφώνεται και το προφίλ ασφαλείας που ελέγχει τα δικαιώματα πρόσβασης των εργαζομένων στα δεδομένα των έργων. 258

283 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Παρακάτω, αναλύονται τα βήματα που αναφέρθηκαν συνοπτικά πιο πάνω, όσα προλάβαμε να καταγράψουμε από τη δουλειά μας στο Primavera. 1. Καθορισμός Βασικών παραμέτρων λογισμικού Κατά την επισκόπηση των αρχικών ρυθμίσεων και την πλοήγηση στο περιβάλλον του Primavera, πιο πάνω, καταγράφηκαν και οι αρχικές ρυθμίσεις που επιλέχτηκαν, προτού συνεχίσουμε στο δεύτερο βήμα. 2. Ανάλυση Επιχειρησιακής Δομής (Enterprise Project Structure) Κατά τη δημιουργία ενός έργου, το πρώτο βήμα είναι να δημιουργηθεί η Επιχειρησιακή Δομή του (EPS), επιλέγοντας Enterprise Enterprise Project Structure Στο παράθυρο της EPS μπορούν να προστεθούν κόμβοι και να τοποθετηθούν στα διάφορα επίπεδα της ιεραρχίας με τη βοήθεια των βελών κατεύθυνσης στα δεξιά του παραθύρου. Με την προσθήκη νέου κόμβου, αυτομάτως αυτός ανατίθεται στον Υπεύθυνο Διαχειριστή του αμέσως ανωτέρου επιπέδου. Υπάρχει, όμως δυνατότητα επιλογής διαφορετικού Responsible Manager, στο αντίστοιχο παράθυρο. Στα πλαίσια της εν λόγω διπλωματικής προστέθηκαν οι κόμβοι PROJECTS 2016 και PHOTOVOLTAIC, με υπεύθυνο διαχειριστή το στοιχείο E&C (Engineering & Construction) από την Οργανωτική Δομή, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα. Εικόνα Α 46: Πρόσθεση κόμβων PROJECTS 2016 και PHOTOVOLTAIC 3. Ανάλυση Οργανωτικής Δομής (Organizational Breakdown Structure OBS) Επιλέγοντας Enterprise και OBS εμφανίζεται η οργανωτική δομή που είναι καταχωρημένη στη βάση δεδομένων και ο χρήστης μπορεί να προσθέσει ή να διαγράψει στοιχεία. Μπορούν επίσης να δοθούν δικαιώματα πρόσβασης σε χρήστες. 259

284 Για τα τρία έργα που εξετάζονται στην παρούσα εργασία χρησιμοποιήθηκε το ήδη υπάρχον στοιχείο στη βάση δεδομένων E&C (Engineering&Construction). Εικόνα Α 47: Εμφάνιση στοιχείου E&C στην Οργανωτική Δομή ως Υπευθύνου για τα εξεταζόμενα έργα 4. Διαμόρφωση Ημερολογίου Επόμενο βήμα είναι η διαμόρφωση των ημερολογίων εργασίας, ορίζοντας το ημερήσιο ωράριο εργασίας, τις εργάσιμες και μη εργάσιμες ημέρες, τις αργίες και ημιαργίες, τις άδειες του εργατικού προσωπικού, καθώς και την εξατομικευμένη μη διαθεσιμότητα των πόρων. Το Primavera δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας απεριόριστων ημερολογίων, τόσο για τις δραστηριότητες, όσο και για τους πόρους και όλα τα ημερολόγια που διαμορφώνονται. Οι αναθέσεις ημερολογίων στον προγραμματισμό, διευκολύνουν την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων και λαμβάνονται υπόψιν στην εξισορρόπηση των πόρων. Ο χρήστης μπορεί να οδηγηθεί στα αποθηκευμένα ημερολόγια της βάσης δεδομένων επιλέγοντας Enterprise Calendars, δίνοντάς του τη δυνατότητα να επιλέξει ανάμεσα στις εξής τρείς κατηγορίες ημερολογίων : Global, Resource, Project 21. Πιο αναλυτικά: - Το Global Calendar είναι διαθέσιμο σε όλους τους χρήστες του οργανισμού και επιτρέπει την πρόσβαση σε όλα τα έργα της βάσης δεδομένων. - Το Resource Calendar αναφέρεται στα ημερολόγια που ανατίθενται στους πόρους. - Και τέλος το Project Calendar αφορά το εκάστοτε έργο που δημιουργείται, οπότε οποιαδήποτε αλλαγή συμβαίνει σε αυτό, δεν επηρεάζει τα χρονοδιαγράμματα άλλων έργων. Ένα Project Calendar για να διαμορφωθεί, πρέπει το έργο να είναι ανοιχτό και σε τρέχουσα κατάσταση. 21 Το λογισμικό MS Project δε διαθέτει επιμέρους κατηγορίες ημερολογίων. Εάν υπάρχει ανάγκη δημιουργίας ημερολογίου για τους πόρους, η δημιουργία του ημερολογίου είναι ακριβώς η ίδια, απλά ο χρήστης αλλάζει το όνομα του ημερολογίου και το αναθέτει στους πόρους. 260

285 Εικόνα Α 48: Πλαίσιο διαλόγου ημερολογιών Στο παράθυρο των Ημερολογίων, δίνεται η δυνατότητα δημιουργίας ενός ημερολογίου, βασισμένου σε ήδη υπάρχον, τροποποιώντας το, ανάλογα με τις ανάγκες, με την επιλογή Modify. Θα πρέπει να επισημανθεί, ότι εάν υπάρχει ανάγκη δημιουργίας ενός ημερολογίου για το σύνολο των δραστηριοτήτων και των πόρων σε ένα έργο, ο χρήστης προβαίνει στη δημιουργία ενός Global Calendar. Αυτό συμβαίνει, γιατί στους πόρους δεν μπορούν να ανατεθούν ημερολόγια από Project Calendar, ενώ στις δραστηριότητες δεν μπορούν να ανατεθούν ημερολόγια από Resource Calendar. Υπάρχουν διάφοροι τύποι δραστηριοτήτων 22, βάσει των οποίων οι πόροι ακολουθούν ένα συγκεκριμένο ημερολόγιο. Αν μια δραστηριότητα χρησιμοποιεί το ημερολόγιο που της έχει ανατεθεί ή το ημερολόγιο ενός ανατεθειμένου πόρου εξαρτάται από τον τύπο της δραστηριότητας που έχει καθοριστεί - αν δηλαδή η δραστηριότητα είναι Task Dependent, εξαρτάται δηλαδή από τον τύπο της εργασίας, ή αν είναι Resource Dependent, εξαρτάται δηλαδή από την εργασία των πόρων -. Αν αργότερα, πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε αλλαγή σε ένα Global Calendar, οι αλλαγές αυτές εφαρμόζονται σε όλα τα ημερολόγια των πόρων και των έργων που έχουν συνδεθεί με το τροποποιημένο Global Calendar. Στα πλαίσια της συγκεκριμένης εργασίας, δημιουργήθηκαν δύο Ημερολόγια, βασισμένα στο ήδη υπάρχον Trades 5 Day Workweek, με τον εξής τρόπο : 22 Οι πόροι δραστηριοτήτων τύπου Task Dependent, που εξαρτώνται, δηλαδή, από τον τύπο της εργασίας, ανατίθενται στις δραστηριότητες σύμφωνα με το ημερολόγιο που έχει ανατεθεί στη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Ενώ, όταν μια δραστηριότητα είναι Resource Dependent, εξαρτάται, δηλαδή, από την εργασία των πόρων, τότε η ανάθεση των πόρων προγραμματίζεται σύμφωνα με το ημερολόγιο που έχει ανατεθεί στον εκάστοτε πόρο. 261

286 Επιλέχτηκε το Ημερολόγιο Trades 5 Day Workweek και εν συνεχεία με την επιλογή της Προσθήκης (Add) στα δεξιά του παραθύρου, δημιουργούνται τα δύο ημερολόγια, με δυνατότητα μετονομασίας τους. Το «Calendar 1» ανατίθεται στο 1ο έργο, ενώ το «Calendar 2» στα άλλα δύο έργα. Εικόνα Α 49: α) Επιλογή προτύπου Ημερολογίου, β) Δημιουργία Ημερολογίων Εικόνα Α 50: Τροποποίηση υπάρχοντος ημερολογίου και ορισμός του ως προεπιλεγμένο Για να οριστεί μία εργάσιμη ημέρα ως μη εργάσιμη και το αντρίστροφο, επιλέγεται η ημέρα και εν συνεχεία το Nonwork ή Work, αντίστοιχα. 262

287 Εικόνα Α 51: Ορισμός εργάσιμων και μη εργάσιμων ημερών Με την επιλογή του Workweek, δίνεται η δυνατότητα αλλαγών των εργάσιμων ωρών ανά ημέρα. Στο παράθυρο που προβάλλεται, ο χρήστης πληκτρολογεί τις επιθυμητές ώρες. Για το πρώτο έργο, όλες οι μέρες ήταν εργάσιμες, επομένως συμπληρώθηκαν και ώρες εργασίας τα Σαββατοκύριακα 23. Εικόνα Α 52: Αλλαγή προεπιλεγμένων εργάσιμων ημερών Για να εξαιρεθεί μία εργάσιμη ημέρα και να τεθεί το ημερήσιο ωράριο εργασίας ίσο με το προεπιλεγμένο, επιλέγεται η εν λόγω ημέρα και το Standard. Στο Calendar 1** τα Σαββατοκύριακα τέθηκαν ως εργάσιμες ημέρες και ορίστηκαν οι παρακάτω Αργίες: 23 Κατά τις συναντήσεις με μηχανικούς, η ενημέρωση ήταν ότι μόνο η Κυριακή ήταν μη εργάσιμη ημέρα, επομένως, στο MS Project, το ημερολόγιο, που δημιουργήθηκε, ήταν διαφορετικό. 263

288 Πίνακας Α 1: Ημερολόγιο Calendar 1 Ευαγγελισμός της Θεοτόκου Εργατική Πρωτομαγιά Κοίμηση της Θεοτόκου Επέτειος του ΟΧΙ Χριστούγεννα 25/03 (Μάρτιος) 01/05 (Μάιος) 15/08 (Αύγουστος) 28/10 (Οκτώβριος) 25/12 (Δεκέμβρης) Στο Calendar 2** τέθηκαν όλα τα Σάββατα ως εργάσιμες ημέρες, επίσης Άδειες για το εργατικό προσωπικό από 15/08 έως και 20/08 και ορίστηκαν οι εξής Αργίες: Πίνακας Α 2: Ημερολόγιο Calendar 2 Πρωτοχρονιά Ευαγγελισμός της Θεοτόκου Εργατική Πρωτομαγιά Κοίμηση της Θεοτόκου Επέτειος του ΟΧΙ Χριστούγεννα 01/01 (Ιανουάριος) 25/03 (Μάρτιος) 01/05 (Μάιος) 15/08 (Αύγουστος) 28/10 (Οκτώβριος) 25/12 (Δεκέμβρης) (** Το ημερολόγιο που δημιουργήθηκε στο MS Project ήταν διαφορετικό με διαφορετικές ημέρες αργιών) Στο Primavera, σε αντίθεση με το MS Project, οι Αργίες και οι Άδειες ορίζονται μόνο χειροκίνητα ανά μήνα. Και στα δύο έργα, οι ώρες εργασίας ήταν από τις 07:00 π.μ. έως τις 20:00 μ.μ., με ενδιάμεσο διάλειμμα της μίας ώρας από τη 13:00 μ.μ. έως τις 14:00 μ.μ. τρόπο: Στην Καρτέλα Total work hours/day ορίζονται οι ημερήσιες ώρες εργασίας με τον εξής Στη στήλη Work hours, επιλέγονται οι επιθυμητές ώρες και αναλόγως αν πρόκειται για ώρα εργασίας ή όχι, επιλέγεται Work ή Nonwork, αντίστοιχα και μετά OK. 264

289 Εικόνα Α 53: Καθορισμός ωραρίου και εργάσιμων ημερών έτους 5. Δημιουργία έργων Στο λογισμικό Primavera υπάρχουν τρείς διαφορετικοί τρόποι δημιουργίας ενός έργου: 1. Δημιουργία ενός νέου έργου 2. Εισαγωγή έργου από άλλο λογισμικό, όπως το MS Project 3. Αντιγραφή/ Επικόλληση από ήδη υπάρχον έργο στη βάση δεδομένων Για τη δημιουργία ενός νέου έργου, αρχικά επιλέγεται η προβολή παραθύρου των έργων (Projects) και από εκεί ο χρήστης επιλέγει τον κόμβο της επιχειρησιακής δομής (EPS), στον οποίο επιθυμεί να εισάγει το έργο. Έπειτα, με την εντολή + (Add) ανοίγει ο βοηθητικός οδηγός (New Project Wizard), όπου συμπληρώνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες. Εικόνα Α 54: Προσθήκη νέου έργου στον κόμβο PHOTOVOLTAIC της EPS 265

290 Εικόνα Α 55: Βήματα δημιουργίας νέου έργου με τη βοήθεια του New Project Wizard Από τα παραπάνω γίνεται σαφές, ότι αρχικά επιλέγεται η EPS, στην οποία θα καταχωρηθεί και θα ανήκει το έργο. Εν συνεχεία πληκτρολογείται ο Κωδικός ID του έργου και το όνομά του, συμπληρώνεται η ημερομηνία έναρξης του έργου και προαιρετικά η ημερομηνία λήξης του (συνήθως δεν συμπληρώνεται). Επόμενο βήμα είναι να επιλεγεί ο Υπεύθυνος Διαχειριστής (Responsible Manager OBS) και τέλος ο τύπος του ρυθμού που ο χρήστης επιθυμεί το πρόγραμμα να χρησιμοποιεί από προεπιλογή για τις νέες αναθέσεις πόρων και ρόλων. Έτσι, ολοκληρώνεται η διαδικασία δημιουργίας ενός νέου έργου. 266

291 Εικόνα Α 56: Δυνατότητα προβολής λεπτομερειών έργων Εικόνα Α 57: Καρτέλες λεπτομερειών έργων Project Details Καρτέλα General: Καθορισμός γενικών πληροφοριών. Μπορεί να οριστεί εκ νέου η ταυτότητα ID του έργου (είχε προσδιοριστεί κατά τη διαδικασία δημιουργίας του έργου), να τροποποιηθεί η ονομασία του, να οριστεί αν το έργο είναι Ενεργό (Active), Ανενεργό (Inactive), Προγραμματισμένο (Planned) ή Υποθετικό (What-if). Τα υποθετικά σενάρια χρησιμοποιούνται για να εξεταστούν εναλλακτικά σενάρια για ένα έργο και όπως έχει προαναφερθεί δε συμπεριλαμβάνονται στα ομαδοποιημένα αποτελέσματα διάρκειας και κόστους του κόμβου EPS, που τα περιλαμβάνει. Δίνεται, επίσης η δυνατότητα επιλογής του Υπευθύνου Διαχείρισης του έργου (Responsible Manager - OBS) και ορίζεται η προτεραιότητα που δίνεται στο έργο κατά την εξισορρόπηση πόρων. Η προτεραιότητα για την εξισορρόπηση κυμαίνεται από 1 (πολύ υψηλή) έως 100 (πολύ χαμηλή). Και στα τρία έργα που δημιουργήθηκαν δόθηκε η ίδια προτεραιότητα 10. Εικόνα Α 58: Καρτέλα General Project Details 267

292 Καρτέλα Notebook: Δίνεται η δυνατότητα σημειωματάριου, στο οποίο μπορούν να καταγραφούν σχόλια για το έργο, εικόνες και υπερσυνδέσεις που μπορεί να φανούν χρήσιμα στο χρήστη. Εικόνα Α 59: Καρτέλα Notebook Project Details Καρτέλα Budget Log: Επιτρέπεται στο χρήστη η επεξεργασία δεδομένων που αφορούν τον προϋπολογισμό του επιλεγμένου έργου. Τέτοιες επιλογές είναι το αρχικό συνολικό ποσό χρηματοδότησης, το τρέχον ποσό, εκκρεμείς προϋπολογισμοί, καθώς και καταγραφές με τη διαφοροποίηση από το αρχικό ποσό. Εικόνα Α 60: Καρτέλα Budget Log Project Details 268