Μονήρης πνευµονικός όζος: Διαγνωστική προσέγγιση

Transcript

1 Μονήρης πνευµονικός όζος: Διαγνωστική προσέγγιση Πτολεµαίδα, 11-12/04/2014 Πελετίδου Ε. Σωτηρία Ιατρός Πνευµονολόγος Επιστηµονικός συνεργάτης Παν. Πνευµονολογικής κλινικής Λάρισας

2 Μονήρης πνευµονικός όζος: ü Ορισµός ü Διαφορική διάγνωση ü Eκτίµηση της πιθανότητας κακοήθειας (Κλινική εκτίµηση + Απεικονιστικοί χαρακτήρες) ü Διαγνωστικοί αλγόριθµοι

3 Μονήρης πνευµονικός όζος : Oρισµός Μονήρης Πνευµονικός Οζος (Solitary Pulmonary Nodule, SPN) ü µονήρης, σφαιρική, ενδοπνευµονική βλάβη διαµέτρου 3 cm η οποία περιβάλλεται πλήρως από πνευµονικό ιστό ü Δεν πρέπει να συνυπάρχει ατελεκτασία, πυλαία διόγκωση ή υπεζωκοτική συλλογή Patz, EF, Jr, Lowe, VJ, Hoffman, JM. et al Focal Radiology 1993;188,

4 Μονήρης πνευµονικός όζος: Ορισµός ü Διαφορική διάγνωση Εκτίµηση της πιθανότητας κακοήθειας Διαγνωστικοί αλγόριθµοι

5 Μονήρης πνευµονικός όζος:

6 Μονήρης πνευµονικός όζος: ü Ορισµός ü Διαφορική διάγνωση ü Εκτίµηση της πιθανότητας κακοήθειας ü Διαγνωστικοί αλγόριθµοι Κλινική εκτίµηση Απεικονιστικά χαρακτηριστικά

7 Μονήρης πνευµονικός όζος Εκτίµηση της πιθανότητας κακοήθειας 1)Κλινική εκτίµηση v Ηλικία v Καπνιστική συνήθεια v Ιστορικό προηγούµενης κακοήθειας - κακοήθεις SPNs πρωτοπαθές Ca πνεύµονα* *(εξαιρούνται σάρκωµα, µελάνωµα, σεµίνωµα)

8 πρωτοπαθής εστία vs µεταστατικό

9 Μονήρης πνευµονικός όζος Εκτίµηση της πιθανότητας κακοήθειας 1) Κλινική εκτίµηση v Λεµφαδενοπάθεια µεσοθωρακίου v Διάµεση πνευµονοπάθεια -IPF, asbestosis, scleroderma v Eπιδηµιολογία - coccidioidomykosis

10 Μονήρης πνευµονικός όζος: ü Ορισµός ü Διαφορική διάγνωση ü Kλινική εκτίµηση ü Απεικονιστικοί χαρακτήρες (CT θώρακος) ü Διαγνωστικοί αλγόριθµοι

11 Μονήρης πνευµονικός όζος: Εκτίµηση της πιθανότητας κακοήθειας (2) Απεικονιστικοί χαρακτήρες σε CT scan q Μέγεθος q Θέση q Μορφολογία σκίασης q Ρυθµός ανάπτυξης

12 Μονήρης πνευµονικός όγκος Μέγεθος Chest, March 2013

13 Μονήρης πνευµονικός όζος ü χαρακτηριστικά του µονήρους όζου q q q q Μέγεθος Θέση Μορφολογία σκίασης Αποτιτάνωση

14 Μονήρης πνευµονικός όζος Θέση Θέση Κακοήθεις: κυρίως στους άνω λοβούς Yψηλότερη εναπόθεση των εισπνεόµενων καρκινογόνων ουσιών του τσιγάρου* *Soubani AO The evaluation and management of the solitary polmonary nodule Postgrad Med J.2008;84(995):

15 Μονήρης πνευµονικός όζος ü χαρακτηριστικά του µονήρους όζου q q q q q Μέγεθος Θέση Μορφολογία/όρια σκίασης Αποτιτάνωση Ρυθµός ανάπτυξης

16 7 κατηγορίες κατά Furuya et all

17 Μονήρης πνευµονικός όζος οµαλά όρια πολυλοβωτά όρια

18 Μονήρης πνευµονικός όζος «corona radiata» ακτινοειδείς προσεκβολές

19 Μονήρης πνευµονικός όζος Πολυγωνικά όρια «Ηalo sign»

20 Μονήρης πνευµονικός όζος- Αποτιτανώσεις Ct scan τοµές 1-3 mm πάχος Yπερ καλοήθειας " diffuse, central (bull s eye) " Laminated or concentric " popcorn Yπερ κακοήθειας - Δεν υπάρχουν

21 Μονήρης πνευµονικός όζος- Aποτιτανώσεις Diffuse calcification

22 Μονήρης πνευµονικός όζος- Aποτιτανώσεις Central calcification

23 Μονήρης πνευµονικός όζος- Aποτιτανώσεις Laminated calcification

24 Μονήρης πνευµονικός όζος- Αποτιτανώσεις Συχνά καλοήθης βλάβη (αµάρτωµα) Δεν αποκλείονται: " Λιποειδής πνευµονία Πνευµονικές µεταστάσεις από λιποσάρκωµα Ca νεφρού pop corn calcification

25 Μονήρης πνευµονικός όζος Σκιαγραφική ενίσχυση Ø 200 Hounsfield παρουσία Ca Ø -40 και -120 H παρουσία λίπους (60% στα αμαρτώματα)

26 Κοιλοποίηση " Μονήρης πνευµονικός όζος Κακοήθεις βλάβες Καλοήθεις ` ØΠλακώδες Ca πνεύµονα Ø αγγειίτιδες Ø αποστήµατα Ø ιστιοκύττωση Ø πνευµονικό έµφρακτο Ø LIP Πάχος τοιχωµάτων < 5 mm: υπερ καλοήθειας Πάχος τοιχώµατος > 15 mm : υπερ κακοηθειας

27 Μονήρης πνευµονικός όζος üadenoca in situ üπνευµονικό λέµφωµα üσαρκοείδωση üστρογγύλη πνευµονία üοργανούµενη πνευµονία Bubbly lucencies

28 Μονήρης πνευµονικός όζος: Aπεικονιστικοί χαρακτήρες Χαρακτηριστικά του µονήρους όζου q Μέγεθος q Θέση q Μορφολογία σκίασης q Ρυθµός ανάπτυξης

29 Μονήρης πνευµονικός όζος: ρυθµός ανάπτυξης o Κακοήθεις, συµπαγείς SPNs χρόνο διπλασιασµού όγκου : µέρες o Χρόνος διπλασιασµού > 400 µέρες αργή ανάπτυξη, καλοήθεις βλάβες < 20 μέρες ταχεία ανάπτυξη λοιμώδη αίτια

30 Μονήρης πνευµονικός όζος: ρυθµός ανάπτυξης "3D ογκοµετρική µέτρηση σε CT scan(<1 cm) " ggo, subsolid less clear

31 Μονήρης πνευµονικός όζος

32 Μονήρης πνευµονικός όζος Ο τύπος του όζου ταξινοµείται ως Ø συµπαγής Ø εν µέρει συµπαγής αµιγώς GGO (pure) εν µέρει συµπαγείς GGO(partly solid) Επίπτωση κακοήθειας: σε συµπαγείς όζους: 7-9% σε όζους τύπου θολής υάλου 59 73% σε όζους εν µέρει συµπαγείς (63%)

33 Μονήρης πνευµονικός όζος ISASLC, ATS. ERS

34 Μονήρης πνευµονικός όζος : Διαγνωστική ακρίβεια απεικονιστικών µεθόδων Α/α θώρακος: χαµηλή ευαισθησία στην ανίχνευση των SPNs CT θώρακος: µορφολογικά χαρακτηριστικά Δυναµική MRI: ποσοτικά και µορφολογικά χαρακτηριστικά των µικροαγγείων των SPNs PET - CT

35 Μονήρης πνευµονικός όζος: Απεικονιστικές µέθοδοι PET CT Παθοφυσιολογί α Ανατοµία

36 PET - CT SUV (standardized uptake value) δείκτης µεταβολικής δραστηριότητας του όζου SUV >2.5 cutoff για µέγιστη ευαισθησία και ειδικότητα

37 Μονήρης πνευµονικός όζος PET - CT ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ qακριβής, µη επεµβατική qwhole body εικόνες, ανιχνεύει εξωπνευµονικές εστίες qσταδιοποίηση σε γνωστό Ca πνεύµονα ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ qχαµηλή ευαισθησία για βλάβες < 8 mm qψευδώς θετικά αποτελέσµατα σε φλεγµονές qψευδώς αρνητικά σε νεοπλάσµατα µε χαµηλή µεταβολική δραστηριότητα

38 TTNA-B (transthoracic needle aspiration/biopsy) περιφερικούς όζους δ > 2 cm Κίνδυνος επιπλοκών PNX Αιµορραγία Βρογχοπλευρικό συρίγγιο

39 Μονήρης πνευµονικός όζος ΒΡΟΓΧΟΣΚΟΠΗΣΗ ü Κεντρικοί όζοι ü EBUS ü Electromagnetic navigation

40 Μονήρης πνευµονικός όζος ΒΙΟΨΙΑ ü VATS ΤΑΧΕΙΑ ΒΙΟΨΙΑ ü Θωρακοσκόπηση ü Θωρακοτοµή ΛΟΒΕΚΤΟΜΗ ΚΑΙ LN ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ

41 Μονήρης πνευµονικός όζος: ü Ορισµός ü Διαφορική διάγνωση ü Eκτίµηση της πιθανότητας κακοήθειας (Κλινική εκτίµηση + Απεικονιστικοί χαρακτήρες) ü Διαγνωστικοί αλγόριθµοι

42

43

44

45 Υπολογισµός της πιθανότητας κακοήθειας

46 Υπολογισµός της πιθανότητας κακοήθειας

47

48 SPN σε Α/α θώρακος ΒΗΜΑ 1 Σύγκριση µε παλαιές α.α Ελέγχουµε για σταθερότητα για > 2 χρόνια ή Καλοήθεις αποτιτανώσεις ΝΑΙ Δεν$απαιτείται περαιτέρω έλεγχος ΟΧΙ ΒΗΜΑ 2 CT scan (HRCT) ΒΗΜΑ 3 Συµπαγής Εν µέρει συµπαγής

49 ΣΥΜΠΑΓΗΣ ΜΟΝΗΡΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΣ ΟΖΟΣ

50 ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΣΥΜΠΑΓΗΣ SUBSOLID ΒΗΜΑ 5 Aµιγώς GGN 5 mm Aµιγώς GGN>5mm Partly solid ΒΗΜΑ 6 Kανένα Follow up Follow-up CT(λεπτές τοµές) σε 3 µήνες: -Αµετάβλητος low dose CT "Aλλαγή σε µέγεθος ή χαρακτηριστικά: χ/κη αφαίρεση Follow-up λεπτές τοµές σε 3 µήνες " Αµετάβλητος και το συµπαγές τµήµα > 8 mm PET-CT ή εναλλακτικά χ/κή αφαίρεση, βιοψία ή παρακολούθηση με CT -Αλλαγή χ/κη αφαίρεση

51 Μονήρης πνευµονικός όζος

52 Eυχαριστώ για την προσοχή σας