Arikk-I (1-5 Ikasgaiak) 1 ARIKETAK (I) : KPSATU RGAIKE LTURAK [1 5. IKASGAIAK] 1.- 3 6 formula molekularreko 8 egitur-formula marraztu. 2.- Azido bentzoiko solidoararen disolbagarritasuna urn honako hau da (g/litro-tan): 10ºtara 2,5g 75º 37,2g 25ºtara 4,4g 98º 72,8g Kalkula ezazu zenbat ur beharko den 12g azido bentzoiko disolbatzeko 75º-tara. Eta 98º-tara?. Zenbat gramo azido bentzoiko hauspeatuko da aurreko disoluzio bakoitza 10º-tara hoztuz?. 2 azido bentzoikoa 3.- idrokarburo baten 14,42mg oxigeno soberaz erre gero, 44,12mg 2 21,63mg 2 lortzen da. idrokarburo horren portzentaiak formula enpirikoa kalkulatu. 4.- Konposatu baten 21,38mg oxigeno soberaz erre gero, 47,02mg 2 25,63mg 2 lortzen da. Konposatu horren portzentaiak formula enpirikoa kalkulatu. 5.- Konposatu organiko baten ehuneko konposizioa hauxe da:, %50,60, %3,75, %6,56 l, %16,58 Masa espektrometriaz kalkulatutako masa molekularra 210 mau (dalton) da. Kalkula ezazu bere formula molekularra. 6.- Kalkula ezazu konposatu hauen ehuneko konposizioa: 3 (azido azetiko (formaldehio (azetileno (etileno (bentzeno (ziklohexano
2 1. Partzialeko arikk 7.- 3 5 Formula enpirikoko A konposatu batek, bromoarekin erreakzionatzen du B konposatua emanez. Azken honen analisia hauxe da:, %29,75 ;, %4,13; Br, %66,11 masa espektrometriaz kalkulatutako masa 242 mau (dalton). Kalkulatu A B-ren formula molekularrak. 8.- ndorengo molekulen Lewis-en egiturak marraztu. 4 (mnol 3 6 (propeno 2 4 2 (azido azetiko 2 7 (dimetilamin 3 6 (azeton 2 3 (nonitrilo 9.- ndorengo molekulen Lewis-en egiturak marraztu. 3 F Pl 5 a B 4 2 2 S 4 2 10.- ndorengo Lewis-en egiturei falta zaizkien karga edo loturak osatu. 11.- 2 4 formula enpirikoari hiru Lewis-en egitura desberdin dagozkio, balentzia arauak behar bezala bete ezkero. ndorengo egiturtik zeintzuk dira desegokiak? 12.- Lewis-en egitura hauek okerrak dira. Esan kasu bakoitzean zergatik egitura zuzenak marraztu. (hidrogeno zianuro (azetileno (nal F B F (boro trifluoruro F (amoniako (propino
Arikk-I (1-5 Ikasgaiak) 3 13.- Marraz itzazu orbital molekularrak propino molekularentzat. Lotura kimiko bakoitzean parte hartzen duten orbitalak zeintzuk diren adierazi zein lotura mota ematen duten ere bai. 3 14.- Azpiko konposatuko -atomoen hibridazioak azierazi. 3 = 2 (propeno 2 (mnal 3 (propino 2 =l (binil kloruro 15.- ndorengo egitura kimikoa kokainarena da. Esan markatutako atomoen hibridazioa marraztu kokainarentzat ahal dituzun erresonantzia egitura guztiak. 3 3 16.- ndorengo konposatuak kontutan hartuta, adierazi: Markatutako atomoen hibridazioa. Zein lotura diren kobalenteak, zeintzuk ionikoak, kobalenteen artean, zeintzuk dauden polarizatuta nola. 3 3 3 3 Si 3 2 Li 3 3 17.- Azpiko konposatuko -atomoen hibridazioak azierazi. 2 l 2 3 2 l 2 3 3
4 1. Partzialeko arikk 18.- ndorengo konposatuen Lewis-en egiturak (elektroi-pare guztiekin osatuak) marraztu. B,, Eta atomoen hibridazioa adierazi kasu bakoitzeko orbital molekular lokarriak ez-lokarriak marraztu. 3 3 2 3 3 3 2 2 l 3 B a 19.- Zein geometria izango dute molekula hauek?: l 3 (kloroformo Pl 3 (forsforo trikloruro Si 3 l (klorosilano l 2 S (tionil kloruro Znl 2 (zink kloruor PF 5 (fosforo pentakloruro 20.- Metil tiozianatoa S 3 metil isotiozianatoa S 3 isomeroak dira. Adierazi: Molekula bakoitzaren Lewis-en egiturak, S atomoen hibridazioak egitura bakoitzean 21.- Eman, gutxigorabehera, molekula hauen lotura angeluak: F 3 2 l 2 l 2 l 3 l 3 AlF 3 Sl 2 22.- Esan zenbat σ sigma π pi lotura dituen ondorengo molekula bakoitzak: noa bentzenoa azetilenoa mnola 23.- loturak alde batera utziz, ondorengo molekula bakoitzeko loturen energia mailak marraztu energia diagrama batean. noa etilenoa propenoa bentzenoa azetilenoa nala 24.- Esan zenbat σ sigma π pi lotura dituen ondorengo molekula bakoitzak: metileno kloruroa binilo kloruroa klorobentzenoa 1,3-butadienoa 1,3,5-hexatrienoa butadiinoa
Arikk-I (1-5 Ikasgaiak) 5 25.- 1,3,5-exatrienoak hiru lotura konjokatu ditu. Esan: Zein den bere 6 atomoen hibridazioa Zenbat π orbital dituen π rbital horien energia diagrama π rbital horien gutxigorabeharazko irudia M LUM orbitalak oinarrizko egoeran. 26.- Lotura bateko bi atomoen arteko elektronegatibotasun diferentzia 2 edo handiagoa bada, lotura hori ionikoa da. Elektronegatibotasun-taula kontutan izanik, esan ea azpiko lotura hauek ionikoak, partzialki ionikoak ala apolarrak izango diren: a l F Mg F l 2 3 3 l l 3 3 a 27.- 1,3,5-exatrieno, 2 = = = 2 molekularen erresonantzia egitura adierazgarri guztiak marraztu. 28.- 2,4-Pentadienala, 2 = = = molekularen 4 erresonantzia egitura adierazgarrienak marraztu. 29.- ndorengo konposatuen erresonantzia-forma adierazgarrienak marraz itzazu 3 3 3 30.- Azal ezazu, arrazonatuz, ondorengo erresonantzia egitura bikoteen artean, zein den egonkorrena. 3 3
6 1. Partzialeko arikk 31.- Karbono dioxidoaren egitura elektronikoa adierazteko ondorengo erresonantzia egiturak erabil daitezke. Adieraz ezazu nola elkar-trukatu egitura hauek elektroi bikoteen geziak erabiliz. 3 6 5 2 1 4 9 8 7 32.- ndorengo konposatuen erresonantzia egiturak marraztu kasu bakoitzeko forma kanonikoak beren egonkortasunaren arabera sailkatu. 3 3 3 2 2 2 3 33.- Lewis-en egitura-bikote hauko bakoitzean esan zeintzuk diren erresonantzia mesomeroak zeintzuk ez. 2 = 3 = 3 l l 2 2 3 3 l l
Arikk-I (1-5 Ikasgaiak) 7 34.- 3 2 2 X molekulan, X taldea azpiko egitura batez ordezkatuz gero, esan zeintzuk sortuko duten +I eragin induktiboa zeintzuk I eragina. F F i) Mg I g) 2 j) 2 3 k) Si 3 m) 3 h) l) S 35.- Ioi hauek erreakzio organiko batzuren artekariak dira (espezie oso erreaktiboak). Proposa itzazu ahalik hobekien deskribatzen dituzten erresonantzia egitura taldeak kasu bakoitzerako. 2 = 2 2 l 36.- Azulenoa kolore urdineko solido egonkorra da, naftalenoaren isomeroa. eurk espektroskopikoei esker ezagutzen da 5 mailako eraztukan karga negatibo sobera duela 7 mailako eraztunak karga falta. Ezaugarri hau azulenoaren egonkortasuna azal itzazu erresonantzia egiturak erabiliz. 7 8 1 6 2 5 4 azulenoa 3 37.- Azulenoak ez bezala, pentalenoa heptalenoa oso ezegonkorrak dira. Azal itzazu propite hauek erresonantzia egiturak erabiliz. pentalenoa heptalenoa 38.- Borazola, B 3 3 6 izaera aromatikoko molekula ezorganikoa da. Proposatu egitura esan zergatik den aromatikoa.
8 1. Partzialeko arikk 39.- ndorengo egituren artean esan zeintzuk diren aromatikoak. Azaldu kasu bakoitzean erresonantzia egitura adierazgarrienak. g) h) 40.- Molekula bikote hauko bakoitzarentzat esan zein den molekula aromatiko(en)a. 41.- Molekula hauek lauak direla jakinez, esan zeintzuk diren aromatikoak zergatik fenalenuro anioia fluorenuro anioia ziklopentadienilenziklopentatrienoa [10]anulenoa [10]anuleno dikatioia [16]anuleno dianioia