Μαθητζσ Παρουςιάηουν διαφορετικότθτα διαφορετικζσ οικογενειακζσ καταςτάςεισ διαφορετικό μορφωτικό επίπεδο Κατά τθν διάρκεια τθσ ςχολικισ ηωισ, θ διαφορετικότθτα αμβλφνεται από τθν ευρφτερθ επίδραςθ του περιβάλλοντοσ Το ςχολικό περιβάλλον ςυμβάλλει ςτθν εξζλιξθ των μακθτϊν 1
Εκπαιδευτικόσ Ακρογωνιαίοσ λίκοσ τθσ εκπαίδευςθσ Θα πρζπει να διακζτει οριςμζνα χαρίςματα και αρετζσ Αγάπθ προσ τουσ μακθτζσ του «κάκε διαταγι, κάκε μζκοδοσ, κάκε παιδαγωγικι τζχνθ πρζπει να ξεκινά από αγάπθ», Pestalozzi Κατοχι γνϊςεων Ευλάβεια, ςεμνότθτα και ςωφροςφνθ Να μθν τον διακρίνει ςκλθρότθτα και κραςφτθτα Να διδάςκει με το παράδειγμα Δάςκαλοσ βίου και όχι λόγων (οφείλει να επιδεικνφει ωσ παράδειγμα τθν δικι του ηωι και τισ δικζσ του πράξεισ) 2
Ο ρόλοσ του Εκπαιδευτικοφ (1) Οριςμόσ τθσ ζννοιασ «ρόλοσ» Το ςφνολο των προςδοκιϊν για τθ ςυμπεριφορά κάποιου ατόμου θ οποία ςυνδζεται άμεςα με τθν κοινωνικι του κζςθ και τισ υποχρεϊςεισ του Ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ προςδιορίηεται από τθ ςυμπεριφορά του ωσ αποτζλεςμα τθσ κακθμερινισ δραςτθριότθτασ του ςτο ςχολικό χϊρο τθ ςυμπεριφορά του ωσ αποτζλεςμα των προςδοκιϊν των ςυναδζλφων και των προϊςταμζνων του 3
Ο ρόλοσ του Εκπαιδευτικοφ (2) Η αναηιτθςθ του ιδεϊδουσ τφπου εκπαιδευτικοφ οδιγθςε ςτθν αντίλθψθ ότι: Ο καλόσ εκπαιδευτικόσ γεννιζται (όχι απόλυτα ςωςτό) Ενδεχομζνωσ να ζχει το χάριςμα, αλλά χρειάηεται εκπαίδευςθ επιμόρφωςθ Διαφορετικά δεν είναι αποτελεςματικόσ 4
Ο ρόλοσ του Εκπαιδευτικοφ (3) Ο εκπαιδευτικόσ ζχει οριςμζνεσ απόψεισ για τα κακικοντα και τον ρόλο του Ωςτόςο μεταβάλλει και αναπροςαρμόηει τθν ςυμπεριφορά του ανάλογα με τισ προςδοκίεσ των μακθτϊν του (θ αγωγι είναι ςχζςθ αλλθλεπίδραςθσ μακθτϊν-εκπαιδευτικοφ) Οι ςυγκροφςεισ που υπάρχουν μζςα ςτθν ςχολικι τάξθ μεταξφ μακθτι και εκπαιδευτικοφ προκφπτουν από: τισ διαφορετικζσ προςδοκίεσ που ζχουν ο ζνασ για τον άλλο Οι κρίςεισ και οι ςυγκροφςεισ είναι αναπόφευκτεσ γιατί: Το περιεχόμενο των ρόλων δεν είναι ςτακερό και αυςτθρά κακοριςμζνο. 5
Ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ (4) Σφμφωνα με τα λειτουργεί: Επιςτιμονασ-γνϊςτθσ ςφγχρονα δεδομζνα ο εκπαιδευτικόσ Κατζχει γνϊςεισ και δεξιότθτεσ που προςπακεί να μεταβιβάςει ςτον μακθτι Μεςάηοντασ τθσ κοινωνικοποίθςθσ θ αγωγι που προςφζρει προςπακεί να ειςάγει τουσ μακθτζσ ςτισ αξίεσ τθσ κοινωνίασ Πρότυπο μίμθςθσ και ταφτιςθσ Συνυπάρχει με τουσ μακθτζσ του με αποτζλεςμα τθν δθμιουργία ιδιαίτερων δεςμϊν μεταξφτουσ Φορζασ εξουςίασ εκπροςωπεί το εκπαιδευτικό ςφςτθμα. Η εξουςία εκφράηεται με τθν αξιολόγθςθ των μακθτϊν και με τθν εφαρμογι του ςυςτιματοσ ποινϊν και αμοιβϊν. 6
Ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ (5) Κακοδθγθτισ με θγετικό ρόλο επιβάλλεται ςτουσ μακθτζσ του και τουσ κακοδθγεί παιδαγωγικά Ιδιϊτθσ δθμιουργεί κλίμα οικειότθτασ εκφράηοντασ προςωπικά αιςκιματα, προτιμιςεισ, απόψεισ κλπ 7
Καθήκοντα του Εκπαιδευτικοφ (1) Το μεγαλφτερο μζροσ των κακθκόντων του ταυτίηεται με τθ διδαςκαλία και τθν αγωγι: Διδάςκει (μετάδοςθ γνϊςεων) και παιδαγωγεί (διαμόρφωςθ ςυμπεριφοράσ). Ακολουκεί παιδαγωγικζσ μεκόδουσ μετάδοςθσ γνϊςεων Προετοιμάηει τθν διδαςκαλία. Προγραμματιςμό τθσ φλθσ και δραςτθριοτιτων βραχυπρόκεςμα και μακροπρόκεςμα. Αξιολογεί τον μακθτι Το δυςκολότερο κακικον του εκπαιδευτικοφ. Καλείται να κρίνει με αυςτθρά αντικειμενικά κριτιρια, άτομα με τα οποία ζχει δθμιουργιςει προςωπικζσ ςχζςεισ. 8
Καθήκοντα του Εκπαιδευτικοφ (2) Δευτερεφοντα κακικοντα: Επιτιρθςθ ςτα διαλείμματα Συνεδριάςεισ ςυλλόγου Συνοδεία ςε περιπάτουσ (εκδρομζσ) 9
Τφποι εκπαιδευτικοφ: Τφποι Εκπαιδευτικοφ (1) Αυταρχικόσ (διαταγζσ, τιμωρίεσ, δεν λαμβάνει υπόψθ τισ ανάγκεσ του παιδιοφ). Δθμοκρατικόσ ( ςυνεργαςία, υπομονι αλλά και ςτακερότθτα ςτισ επιδιϊξεισ του. Τιμωρεί με βάςθ τισ παιδαγωγικζσ αρχζσ). Χαλαρόσ- ελευκεριάηον- αδιάφοροσ (ακυβζρνθτθ τάξθ). 10
Τφποι Εκπαιδευτικοφ (2) Κάκε εκπαιδευτικόσ αποτελεί μοναδικι και ανεπανάλθπτθ προςωπικότθτα. Ωςτόςο, τα κυριότερα χαρακτθριςτικά τθσ ςυμπεριφοράσ τουσ μποροφν να ςυνοψιςτοφν: Παιδότροπουσ προςαρμόηει τθν παιδαγωγικι του δραςτθριότθτα ςτισ ανάγκεσ και ενδιαφζροντα των μακθτϊν. Λογότροπουσ διατθρεί ςτο κζντρο των δραςτθριοτιτων του το γνωςτικό αντικείμενο που διδάςκει. Ποια είναι θ ςωςτότερθ? 11
Σφγκριςη αυταρχικοφ-δημοκρατικοφ εκπαιδευτικοφ (1) Σημεία ςφγκριςησ Ποιοσ κακορίηει το «τι» και «πωσ» τθσ διδαςκαλίασ. Αυταρχικόσ Αποκλειςτικά ο εκπαιδευτικόσ. Δημοκρατικόσ Προςδιορίηεται ςυχνά ζπειτα από ςυηιτθςθ ανάμεςα ςτον εκπαιδευτικό και τουσ μακθτζσ. Πωσ διεξάγεται θ διδαςκαλία. Πωσ γίνεται θ αξιολόγθςθ. Διδαςκαλία με μονόλογο. Αποκλειςτικά και μόνο από τον εκπαιδευτικό ο όποιοσ επαινεί τουσ καλοφσ και επικρίνει αντί να ενκαρρφνει τουσ αδφνατουσ. Διδαςκαλία υπό μορφισ ςυμμετοχικισ διαδικαςίασ που κα ςυμπεριλαμβάνει όλουσ τουσ μακθτζσ. Δίνει ευκαιρίεσ ςτουσ μακθτζσ να εκφράςουν οι ίδιοι τθν άποψι τουσ και για τθν εργαςία των ςυμμακθτϊν τουσ. 12
Σφγκριςη αυταρχικοφ-δημοκρατικοφ εκπαιδευτικοφ (2) Σημεία ςφγκριςησ Αυταρχικόσ Δημοκρατικόσ Μζςα που χρθςιμοποιοφνται. Κυρίωσ υποδείξεισ, εντολζσ, απειλζσ ι τιμωρίεσ. Συχνά επαινεί τουσ μακθτζσ που ταυτίηονται με τον τρόπο διδαςκαλίασ του. Δθμιουργεί ιρεμο και φιλικό κλίμα αςφάλειασ από το οποίο απουςιάηουν οι εκφοβιςμοί και οι απειλζσ και τθ κζςθ τουσ παίρνουν φιλικζσ ςυηθτιςεισ. Η βαςικι ςτάςθ του δαςκάλου για τον αναπτυςςόμενο άνκρωπο. Εκδθλϊνει αρνθτικι ςτάςθ για τουσ νζουσ και απαιςιόδοξθ διάκεςθ γι αυτοφσ. Ζχει κετικι ςτάςθ και αιςιόδοξθ διάκεςθ. 13
Προςωπικότητα του εκπαιδευτικοφ Χαρακτθριςτικά γνωρίςματα τθσ προςωπικότθτασ του εκπαιδευτικοφ πρζπει να είναι : Σεβαςμόσ ςτα δικαιϊματα του παιδιοφ και γενικότερα θ αγάπθ προσ το παιδί. Ικανότθτα λιψθσ πρωτοβουλιϊν. Ευγζνεια. Υπομονι και επιμονι. Καταδεκτικότθτα. Ειλικρίνεια. Αντικειμενικότθτα. Κοινωνικότθτα. Δικαιοςφνθ. Αιςιοδοξία. 14
Πωσ πρζπει να λειτουργεί ο εκπαιδευτικόσ Ο ςφγχρονοσ εκπαιδευτικόσ πρζπει να λειτουργεί: Με δθμοκρατικι ςυμπεριφορά. Να δίνει ιδιαίτερθ ςθμαςία ςτισ ςυνκικεσ μάκθςθσ. Να προςπακεί να καταλάβει και να επιλφςει τα προβλιματα των μακθτϊν. Να λειτουργεί ωσ πρότυπο ςυμπεριφοράσ, ζχοντασ ςυνζπεια λόγων και ζργων. 15
Επικοινωνία Εκπαιδευτικοφ-Μαθητή (1) Μζςα ςτον ςχολικό χϊρο αναπτφςςεται μία πραγματικότθτα που βιϊνεται από μακθτζσ και διδακτικό προςωπικό: Αναπτφςςονται ςχζςεισ μεταξφ εκπαιδευτικοφ και μακθτϊν που εξαρτϊνται από το διδακτικό ςτφλ: Αυταρχικό Δθμοκρατικό Ελευκεριάηον Οι ςχζςεισ αυτζσ χωρίηονται ςε: ςυνεργατικζσ ανταγωνιςτικζσ Περιλαμβάνουν τισ ςχζςεισ του εκπαιδευτικοφ με: τθν μακθτικι ομάδα (τάξθ) μεμονωμζνα μζλθ 16
Επικοινωνία Εκπαιδευτικοφ-Μαθητή (2) Επικοινωνία: «Κάκε ςυνειδθτι και κατευκυνόμενθ ι μι ςυμπεριφορά ενόσ ατόμου μζςω τθσ οποίασ επθρεάηεται θ αντίλθψθ, το ςυναίςκθμα και θ ςκζψθ του άλλου». Απαραίτθτα «ςυςτατικά» Πομπόσ (μακθτισ ι εκπαιδευτικόσ) Δζκτθσ (μακθτισ ι εκπαιδευτικόσ) Η πλθροφόρθςθ (μακθςιακό περιβάλλον) Ο πομπόσ και ο δζκτθσ κα πρζπει: Να ζχουν αρμονικζσ ςχζςεισ Να ζχουν κοινό ςφςτθμα επικοινωνίασ γλωςςικϊν ι μι ςυμβόλων. Να διακζτουν ικανότθτεσ κινθτικισ, αιςκθτθριακισ και αντιλθπτικισ λειτουργίασ Να αποκωδικοποιοφν με ςαφι και πλιρθ τρόπο τισ ανταλαςςόμενεσ πλθροφορίεσ. 17
Σχζςεισ Εκπαιδευτικοφ-Μαθητή (1) Οι ςχζςεισ που διαμορφϊνονται με τθν επικοινωνία Εκπαιδευτικοφ-Μακθτι, ζχουν επίπτωςθ: ςτθ ςυμπεριφορά των μακθτϊν απζναντι ςτον εκπαιδευτικό κοινωνικι ςυμπεριφορά των μακθτϊν ςτθ ςχολικι επιτυχία των μακθτϊν αυτοεκτίμθςθ των μακθτϊν 18
Σχζςεισ Εκπαιδευτικοφ-Μαθητή (2) Στθ βελτίωςθ των ςχζςεων Εκπαιδευτικοφ-Μακθτι, βοθκά: Η μείωςθ επικριτικϊν και απορριπτικϊν μθνυμάτων Η αφξθςθ τθσ επαφισ του εκπαιδευτικοφ με τα ενδιαφζροντα και τα προβλιματα του μακθτι Οι ςυςτθματικζσ προςωπικζσ ςυηθτιςεισ με τουσ μακθτζσ που παρουςιάηουν προβλθματικι ςυμπεριφορά. Η εκτίμθςθ και κατανόθςθ του πνευματικοφ επιπζδου των μακθτϊν (οδθγεί ςε ςωςτι επιλογι τθσ κατάλλθλθσ μεκόδου διδαςκαλίασ) Η εκτίμθςθ και κατανόθςθ του κοινωνικοφ επιπζδου των μακθτϊν (οδθγεί ςτθν επιτυχι κοινωνικοποίθςθ τουσ) Η αποτελεςματικι μάκθςθ εξαρτάται από τθ ςωςτι επικοινωνία μζςα ςτθ τάξθ! 19