ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ I. ΣΥΝΟΛΑ 1.Τι ονοµάζεται σύνολο; Σύνολο ονοµάζεται κάθε συλλογή αντικειµένων, που προέρχονται από την εµπειρία µας ή την διανόηση µας, είναι καλά ορισµένα και διακρίνονται το ένα από το άλλο. 2. Πως παριστάνεται ένα σύνολο ; Για να παραστήσουµε ένα σύνολο χρησιµοποιούµε τους εξής τρόπους: α)µε αναγραφή Γράφουµε τα στοιχεία του συνόλου µεταξύ δυο αγκίστρων, από µια φορά το καθένα χωρίζοντας τα µε κόµµα, π.χ Α= { 3,5,7 } β)µε περιγραφή Περιγράφουµε τα στοιχεία του συνόλου µε µια χαρακτηριστική ιδιότητα π.χ Α= { N/2< < 5} δηλαδή, είναι το σύνολο των φυσικών αριθµών που περιέχονται ανάµεσα στο 2 και το 5. 3. Πότε ένα σύνολο Α λέγεται υποσύνολο ενός συνόλου Β ; Ένα σύνολο Α λέγεται υποσύνολο ενός συνόλου Β, όταν κάθε στοιχείο του Α είναι και στοιχείο του Β. Στην περίπτωση αυτή γράφουµε Α Β. 4. Πότε δυο σύνολα Α, Β είναι ίσα; υο σύνολα Α, Β είναι ίσα, όταν έχουν τα ίδια ακριβώς στοιχεία. Στην περίπτωση αυτή γράφουµε Α=Β. Ισχύει ότι Α=Β Α ΒκαιΒ Α. 5. Ποιο σύνολο ονοµάζεται κενό ; Κενό σύνολο ονοµάζεται το σύνολο που δεν έχει καθόλου στοιχεία.συµβολίζεται µε ή { }. εχόµαστε ότι το κενό σύνολο είναι υποσύνολο κάθε συνόλου και είναι µοναδικό. Άκης Μπάδας www.praisgroup.gr 11
6. Τι ονοµάζουµε : α) ένωση δυο συνόλων β) τοµή δυο συνόλων γ) συµπλήρωµα ενός συνόλου α) Ένωση δυο συνόλων Α, Β ονοµάζουµε το σύνολο που αποτελείται από όλα τα στοιχεία των Α,Β. Συµβολίζουµε µε Α Β και ισχύει : Α Β= { Ω/ Aη B } β) Τοµή δυο συνόλων Α, Β λέγεται το σύνολο που αποτελείται από τα κοινά τους στοιχεία. Συµβολίζουµε Α Β και ισχύει : Α Β= Ω/ Aκαι B { } γ) Έστω Ω το βασικό σύνολο και Α ένα οποιοδήποτε σύνολο. Συµπλήρωµα του Α ονοµάζουµε το σύνολο, που περιέχει εκείνα τα στοιχεία του Ω που δεν ανήκουν στο Α και συµβολίζεται µε Α δηλαδή Α= { Ω/ A} 12 Άκης Μπάδας www.praisgroup.gr
II.Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ 1.Τι ονοµάζουµε συνάρτηση από ένα σύνολο Α σε ένα σύνολο Β ; Ονοµάζουµε συνάρτηση από ένα σύνολο Α σε ένα σύνολο Β, µια διαδικασία κατά την οποία κάθε στοιχείο που ανήκει στο Α αντιστοιχίζεται σε ένα µόνο στοιχείο που ανήκει στο Β. Συµβολίζουµε f:α Β. 2. Να βρεθεί η σχέση που συνδέει τις συντεταγµένες δυο σηµείων που είναι συµµετρικά : α) ως προς τον άξονα β) ως προς τον άξονα γ) ως προς την αρχή των αξόνων δ) ως προς την διχοτόµο της 1 ης και 3 ης γωνίας. α) υο σηµεία είναι συµµετρικά ως προς τον άξονα, αν και µόνο αν έχουν την ίδια τετµηµένη και αντίθετη τεταγµένη. Β) υο σηµεία είναι συµµετρικά ως προς τον άξονα, αν και µόνο αν έχουν αντίθετη τετµηµένη και ίδια τεταγµένη. γ) υο σηµεία είναι συµµετρικά ως προς την αρχή των αξόνων, αν και µόνο αν έχουν αντίθετες συντεταγµένες. δ) υο σηµεία είναι συµµετρικά ως προς την διχοτόµο της 1 ης και 3 ης γωνίας, αν και µόνο αν η τετµηµένη του ενός ισούται µε την τεταγµένη του απλού και αντίστροφα. 3. Αν Α( 1, 2 ) και Β( 2, 2 ) είναι δυο σηµεία σε ένα ορθοκανονικό σύστηµα συντεταγµένων, να υπολογίσετε την απόσταση (ΑΒ). Έστω ότι το ευθύγραµµο τµήµα ΑΒ δεν είναι παράλληλο στους άξονες. Εφαρµόζοντας το Πυθαγόρειο Θεώρηµα στο τρίγωνο ΑΒΚ έχουµε : 2 2 2 ( ΑΒ ) = ( ΑΚ ) + ( ΒΚ ) ( 1) όµως ( ) ( ) ( ΒΚ ) 2 = ( ΕΖ ) 2 = 2 ( 3) 2 1 2 2 2 2 1 ΑΚ = Γ = (2) Άκης Μπάδας www.praisgroup.gr 13
(2) Άρα (1) ( ΑΒ ) = + ( ΑΒ ) = ( ) + ( ) (3) 2 2 2 2 2 2 1 2 1 2 1 2 1 Αν ΑΒ // έχουµε : ( ) ( ) ( ) ( ) 2 2 2 2 1 2 1 2 1 2 1 ΑΒ = = = + αφού 2 = 1. Αν ΑΒ // έχουµε : ( ) ( ) ( ) ( ) 2 2 2 2 1 2 1 2 1 2 1 ΑΒ = = = + αφού 1 = 2. 2 2 Σε όλες τις περιπτώσεις ισχύει ( ΑΒ ) = ( 2 1) + ( 2 1) 14 Άκης Μπάδας www.praisgroup.gr
III. Η ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ f()=α+β 1.Τι ονοµάζουµε συντελεστή διεύθυνσης της ευθείας ε: =α+β; Συντελεστή διεύθυνσης της ευθείας =α+β ονοµάζουµε τον αριθµό α = εφω, όπου ω είναι η γωνία που σχηµατίζει η ευθεία µε τον άξονα. =α +β ω 2. Έστω οι ευθείες ε 1 :=α 1 +β 1, ε 2 : =α 2 +β 2. Να αποδείξετε ότι ε 1 // ε 2 α 1 =α 2 ε1// ε2 ω 1 =ω2 εφω 1 =εφω2 α 1 =α 2 Άκης Μπάδας www.praisgroup.gr 15
3. Έστω οι ευθείες ε 1 :=α 1 +β 1, ε 2 : =α 2 +β 2. Να αποδείξετε ότι ε 1 ε 2 α 1 α 2 = -1 Ας θεωρήσουµε δυο κάθετες ευθείες ε 1 και ε 2 µε εξισώσεις = α 1 και =α 2 αντίστοιχα. Προφανώς το σηµείο Α(1,α 1 ) ανήκει στην ευθεία = α 1 και Β(1,α 2 ) ανήκει στην ευθεία =α 2. Αφού οι ευθείες είναι κάθετες το τρίγωνο ΟΑΒ είναι ορθογώνιο εποµένως εφαρµόζω το Πυθαγόρειο θεώρηµα και έχω : (ΟΑ) 2 +(ΟΒ) 2 =(ΑΒ) 2 α 1 2 +1 2 +α 2 2 +1 2 =(α 1 - α 2 ) 2 +(1-1) 2 α 1 2 +1+α 2 2 +1=α 1 2 +α 2 2 2α 1 α 2 2 =- 2α 1 α 2 α 1 α 2 = -1 Ισχύει και το αντίστροφο δηλαδή αν α 1 α 2 = -1 τότε οι ευθείες = α 1 και =α 2 είναι κάθετες. Γενικότερα επειδή οι ευθείες =α 1 +β 1 και =α 2 +β 2 είναι παράλληλες µε τις = α 1 και =α 2 τότε συµπεραίνουµε ότι οι ευθείες =α 1 +β 1 και =α 2 +β 2 είναι κάθετες αν και µόνο αν ισχύει α 1 α 2 = -1. 16 Άκης Μπάδας www.praisgroup.gr
IV. ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ 1. Πότε µια συνάρτηση λέγεται άρτια ; Μια συνάρτηση f µε πεδίο ορισµού Α λέγεται άρτια αν ισχύουν Για κάθε Α και Α f( ) = f() για κάθε Α - η γραφική παράσταση µιας άρτιας συνάρτησης είναι συµµετρική ως προς τον άξονα. 2. Πότε µια συνάρτηση λέγεται περιττή ; Μια συνάρτηση f µε πεδίο ορισµού το Α λέγεται περιττή αν ισχύουν Για κάθε Α και Α f( ) = f() για κάθε Α Η γραφική παράσταση µιας περιττής συνάρτησης είναι συµµετρική ως προς την αρχή των αξόνων. 3. Πότε µια συνάρτηση λέγεται γνησίως αύξουσα σε ένα διάστηµα του πεδίου ορισµού της ; Μια συνάρτηση f λέγεται γνησίως αύξουσα σε ένα διάστηµα του πεδίου ορισµού της, όταν για οποιαδήποτε, ισχύει ότι Αν 1 < 2 τότε f( 1) < f( 2) 1 2 ηλαδή όταν αυξάνεται το, αυξάνεται και το f() 4. Πότε µια συνάρτηση λέγεται γνησίως φθίνουσα σε ένα διάστηµα του πεδίου ορισµού της ; Άκης Μπάδας www.praisgroup.gr 17
Μια συνάρτηση f λέγεται γνησίως φθίνουσα σε ένα διάστηµα του πεδίου ορισµού της όταν για οποιαδήποτε, ισχύει ότι Αν 1 < 2 τότε f( 1) > f( 2) 1 2 ηλαδή όταν το αυξάνεται, το f() µειώνεται. 5. Πότε λέµε ότι µια συνάρτηση f µε πεδίο ορισµού το Α παρουσιάζει µέγιστο ; f( ) o Μια συνάρτηση f µε πεδίο ορισµού το Α λέµε ότι παρουσιάζει µέγιστο στο o Αόταν f() f( 0) για κάθε Α. Η τιµή f( o) ονοµάζεται µέγιστο της συνάρτησης f. o 6. Πότε λέµε ότι µια συνάρτηση f µε πεδίο ορισµού το Α παρουσιάζει ελάχιστο ; f( ) o Μια συνάρτηση f µε πεδίο ορισµού το Α παρουσιάζει ελάχιστο στο o Α όταν f() f( o) για κάθε Α. Η τιµή f( o) ονοµάζεται ελάχιστο της συνάρτησης f. o β>0 β<0 α>0 α<0 α=0 7. Να κάνετε την µελέτη της f() = α+β Πεδίο ορισµού ΙR Αν α>0 τότε η f είναι γνησίως αύξουσα στο, ενώ αν α<0 τότε η f είναι γνησίως φθίνουσα στο ΙR. Ακρότατα δεν υπάρχουν. Γραφική παράσταση είναι ευθεία. β=0 18 Άκης Μπάδας www.praisgroup.gr
8. Να κάνετε την µελέτη της συνάρτησης f() = α 2 Πεδίο ορισµού ΙR Είναι άρτια Αν α>0 τότε είναι γνησίως φθίνουσα στο (,0] και f γνησίως αύξουσα στο [0, + ) και παρουσιάζει ελάχιστο στο =0 το 0. α>0 Αν α<0 τότε είναι γνησίως αύξουσα στο (,0] και f γνησίως φθίνουσα στο [0, + ) και παρουσιάζει µέγιστο στο =0 το 0. Γραφική παράσταση παραβολή. 9. Να κάνετε την µελέτη της συνάρτησης f() = α α>0 Πεδίο ορισµού της f είναι το ΙR *. Είναι περιττή. Όταν α>0 τότε είναι γνησίως φθίνουσα στο (,0) και στο (0, + ) Όταν α<0 τότε είναι γνησίως αύξουσα στο (,0) και στο (0, + ) Ακρότατα δεν παρουσιάζει. Οι ευθείες χ=0 και ψ=0 ονοµάζονται ασύµπτωτες της υπερβολής. Γραφική παράσταση υπερβολή. Άκης Μπάδας www.praisgroup.gr 19