Μέχριτώραηµελέτητωντυχαίωνδιαδικασιώνέγινεστοπεδίοτουχρόνου (µέσητιµή, συναρτήσεις αυτοσυσχέτισης, αµοιβαίου συσχετισµού και συµµεταβολής).

Σχετικά έγγραφα
Στη συνέχεια οι τυχαίες διαδικασίες θα µελετηθούν στο πεδίο συχνότητας. ( t) X( f)

Επεξεργασία Στοχαστικών Σημάτων

Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα Ι

Η Έννοια της τυχαίας ιαδικασίας

ΑΝΑΠΤΥΓΜA - ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ FOURIER ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ. Περιγράψουµε τον τρόπο ανάπτυξης σε σειρά Fourier ενός περιοδικού αναλογικού σήµατος.

4. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ FOURIER

Επεξεργασία Στοχαστικών Σημάτων

Βέλτιστα γραµµικά χρονικά αναλλοίωτα συστήµατα Συστήµατα που ελαχιστοποιούν το µέσο-τετραγωνικό σφάλµα

Συναρτήσεις Συσχέτισης

Τι είναι σήµα; Ωςσήµαορίζεταιέναφυσικόµέγεθοςτοοποίοµεταβάλλεταισεσχέσηµετοχρόνοή το χώρο ή µε οποιαδήποτε άλλη ανεξάρτητη µεταβλητή ή µεταβλητές.

Τι είναι σήµα; Σεραφείµ Καραµπογιάς

Υπολογίζουμε εύκολα τον αντίστροφο Μετασχηματισμό Fourier μιας συνάρτησης χωρίς να καταφεύγουμε στην εξίσωση ανάλυσης.

4. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ FOURIER

Εισαγωγή στη Σχεδίαση RF Κυκλωμάτων

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ FOURIER

X(t) = A cos(2πf c t + Θ) (1) 0, αλλού. 2 cos(2πf cτ) (9)

2. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. Γενικά τι είναι σύστηµα - Ορισµός. Τρόποι σύνδεσης συστηµάτων.

Παράδειγµα ενός ηλεκτρικού συστήµατος

Επεξεργασία Στοχαστικών Σημάτων

Σήματα και Συστήματα. Διάλεξη 10: Γραμμικά Φίλτρα. Δρ. Μιχάλης Παρασκευάς Επίκουρος Καθηγητής

ΑΝΑΠΤΥΓΜA - ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ FOURIER ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ. Περιγράψουμε τον τρόπο ανάπτυξης σε σειρά Fourier ενός περιοδικού αναλογικού σήματος.

( x) Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΤΥΧΑΙΑΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ - ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ. Βασικά αξιώµατα και ιδιότητες της πιθανότητας. Σεραφείµ Καραµπογιάς

Κεφάλαιο 3 ο : ΕΙΣΑΓΩΓΗ στις ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ. ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΚΥΜΑ και ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ

Λύσεις Θεµάτων Εξεταστικής Ιανουαρίου 2009 Mάθηµα: «Ψηφιακές Επικοινωνίες» G F = 0.8 T F = 73 0 K

Ασκήσεις στα Συστήµατα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών Κεφάλαιο 3 ο : ΕΙΣΑΓΩΓΗ στις ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΚΥΜΑ και ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΕΕ728 Προχωρηµένα Θέµατα Θεωρίας Πληροφορίας 12η διάλεξη

Στοχαστικές Ανελίξεις

Τι είναι σήμα; Παραδείγματα: Σήμα ομιλίας. Σήμα εικόνας. Σεισμικά σήματα. Ιατρικά σήματα

NRZ Non return to zero: Οι άσσοι καταλαµβάνουν ολόκληρη τη διάρκεια bit. (Μικρό Bandwidth)

ΦΙΛΤΡΑ ΜΕ ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες. Δομή της παρουσίασης

Συστήματα Επικοινωνιών

Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµάτων. ηµήτριος Βαρσάµης Καθηγητής Εφαρµογών

Εισαγωγή στη Σχεδίαση RF Κυκλωμάτων

Μαθηµατική Παρουσίαση των FM και PM Σηµάτων

Συστήµατα τα οποία χαρακτηρίζονται από γραµµικές εξισώσεις διαφορών µε σταθερούς συντελεστές

HMY 429: Εισαγωγή στην Επεξεργασία Ψηφιακών. στο χώρο της συχνότητας

0, αλλιώς. Σεραφείµ Καραµπογιάς. Παράδειγµα 1 Η πηγή X(t) είναι στατική Gaussian µε µέση τιµή µηδέν και φασµατική πυκνότητα ισχύος.

Ιατρικά Ηλεκτρονικά. Χρήσιμοι Σύνδεσμοι. ΙΑΤΡΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ - ΔΙΑΛΕΞΗ 5α. Σημειώσεις μαθήματος: E mail:

Επομένως το εύρος ζώνης του διαμορφωμένου σήματος είναι 2.

ΑΝΑΠΤΥΓΜA -ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ FOURIER ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Ανάλυση Ηλεκτρικού Σήµατος

ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟ ΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2004., η οποία όµως µπορεί να γραφεί µε την παρακάτω µορφή: 1 e

Όταν θα έχουµε τελειώσει το Κεφάλαιο αυτό θα µπορούµε να:

Συμπίεση Δεδομένων

ΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. Εισαγωγή στα Σήµατα Εισαγωγή στα Συστήµατα Ανάπτυγµα - Μετασχηµατισµός Fourier Μετασχηµατισµός Z

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Τελεστικοί Ενισχυτές. Σπύρος Νικολαΐδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τομέας Ηλεκτρονικής & ΗΥ Τμήμα Φυσικής

Συστήµατα τα οποία χαρακτηρίζονται από γραµµικές εξισώσεις διαφορών µε σταθερούς συντελεστές

Διάρκεια εξέτασης 2 ώρες

Επαναληπτικές Ασκήσεις για το µάθηµα Ψηφιακή Επεξεργασία Σηµάτων

Ψηφιακές Τηλεπικοινωνίες. Βέλτιστος Δέκτης

ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ FOURIER

Συστήµατα τα οποία χαρακτηρίζονται από γραµµικές εξισώσεις διαφορών µε σταθερούς συντελεστές

Μεταβατική Ανάλυση - Φάσορες. Κατάστρωση διαφορικών εξισώσεων. Μεταβατική απόκριση. Γενικό μοντέλο. ,, ( ) είναι γνωστές ποσότητες (σταθερές)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ & ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ. Εργαστήριο 8 ο. Αποδιαμόρφωση PAM-PPM με προσαρμοσμένα φίλτρα

Συστήματα Επικοινωνιών

Κεφάλαιο 1 ο. Βασικά στοιχεία των Κυκλωμάτων

MAJ. MONTELOPOIHSH II

Εισαγωγή. Προχωρημένα Θέματα Τηλεπικοινωνιών. Ανάκτηση Χρονισμού. Τρόποι Συγχρονισμού Συμβόλων. Συγχρονισμός Συμβόλων. t mt

HMY 220: Σήματα και Συστήματα Ι

Εφαρμογή στις ψηφιακές επικοινωνίες

6. Τελεστικοί ενισχυτές

Επεξεργασία Στοχαστικών Σημάτων

Χρήστος Ξενάκης. Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων

h(t τ k ) X (t) = X (t) = (shot noise). 3/28 4/28

Μοντέλο συστήματος αποδιαμόρφωσης παρουσία θορύβου

Στοχαστικές Ανελίξεις

Ψηφιακές Τηλεπικοινωνίες. Διαμόρφωση Παλμών κατά Πλάτος

Ευαισθησία πειράµατος (Signal to noise ratio = S/N) ιάρκεια πειράµατος (signal averaging)) ιάρκεια 1,38 1,11 0,28 5,55. (h) πειράµατος.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ & ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2015 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Επικοινωνίες I FM ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ. Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Σερρών Τμήμα Πληροφορικής & Επικοινωνιών

Το σήμα εξόδου ενός διαμορφωτή συμβατικού ΑΜ είναι:

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Θ.Ε. ΠΛΗ22 ( ) 2η Γραπτή Εργασία

Σήματα και Συστήματα. Διάλεξη 1: Σήματα Συνεχούς Χρόνου. Δρ. Μιχάλης Παρασκευάς Επίκουρος Καθηγητής

Θ.Ε. ΠΛΗ22 ( ) 2η Γραπτή Εργασία

Να σχεδιαστεί ένας ενισχυτής κοινού εκπομπού (σχ.1) με τα εξής χαρακτηριστικά: R 2.3 k,

Ασκήσεις στο µάθηµα «Επισκόπηση των Τηλεπικοινωνιών»

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΘΟΡΥΒΟΥ ΣΤΑ ANΑΛΟΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΒΙΒΑΣΗΣ ΣΗΜΑΤΟΣ. Προσθετικός Λευκός Gaussian Θόρυβος (Additive White Gaussian Noise-AWGN

Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα ΙΙ

ΘΕΜΑΤΑ & ΛΥΣΕΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Τµήµα Επιστήµης Υπολογιστών. HY-215: Εφαρµοσµένα Μαθηµατικά για Μηχανικούς ιδάσκοντες : Γ. Στυλιανού, Γ.

ΘΕΜΑ 2 1. Υπολογίστε την σχέση των δύο αντιστάσεων, ώστε η συνάρτηση V

Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα Ι

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Ψηφιακές Τηλεπικοινωνίες

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Σεραφείµ Καραµπογιάς ΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο : ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΑΠΛΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ

Τελεστικοί Ενισχυτές

10-Μαρτ-2009 ΗΜΥ Παραθύρωση Ψηφιακά φίλτρα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ & ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Συστήματα Επικοινωνιών ΙI

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Θ.Ε. ΠΛΗ22 ( ) ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ #1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Εξεταστική Ιανουαρίου 2007 Μάθηµα: «Σήµατα και Συστήµατα»

Εισαγωγή. Ακουστικό. Μικρόφωνο

ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ

Να εξετάσετε αν είναι συναρτήσεις πυκνότητας πιθανότητας, κι αν είναι να υπολογίσετε τη συνάρτηση κατανομής πιθανότητας F x (x).

Παλμοκωδική Διαμόρφωση. Pulse Code Modulation (PCM)

ΘΕΜΑ 1 ο. α. τα μήκη κύματος από 100m έως 50m ονομάζονται κύματα νύχτας και τα μήκη κύματος από 50m έως 10m ονομάζονται κύματα ημέρας.

Transcript:

Μέχριτώραηµελέτητωντυχαίωνδιαδικασιώνέγινεστοπεδίοτουχρόνου (µέσητιµή, συναρτήσεις αυτοσυσχέτισης, αµοιβαίου συσχετισµού και συµµεταβολής. Στη συνέχεια οι τυχαίες διαδικασίες θα µελετηθούν στο πεδίο συχνότητας. Για ένα νοµοτελειακό σήµα x ( οι φασµατικές ιδιότητες περιγράφονται από το µετασχηµατισµό Fourier ( x( j π e d ( είναιηφασµατικήπυκνότητατάσης (volage densiy specrum Το σήµα x( µπορεί να ανακτηθεί µε τον αντίστροφο µετασχηµατισµό Fourier x ( ( e j π d Η περιγραφή τυχαίας διαδικασίας µέσω του φάσµατος πυκνότητας τάσης δεν είναι πάντα εφικτή. Γιατολόγοαυτόχρησιµοποιούµετηφασµατικήπυκνότηταισχύος.

Φασµατικά Χαρακτηριστικά Τυχαίας ιαδικασίας Ηµέσηισχύς µιαςτυχαίαςδιαδικασίας (δίνεται + [ ] + [ ( ] E ( d lim lim E d Ορίζουµε τη Φασµατική Πυκνότητας Ισχύος της τυχαίας διαδικασίας ως ( E lim [ ( ] οπότε η µέση ισχύς της διαδικασίας βρίσκεται µε το ολοκλήρωµα + ( d 4-

Ιδιότητες της Φασµατικής Πυκνότητας Ισχύος ( ( ( όταν η είναι πραγµατική 3 Η είναι πραγµατική ( [ [ ] 4 ( d A E ( + 5 F A[ R (, +τ ] ( ( Αν η ( είναι τουλάχιστον στατική (µε την ευρεία έννοια τότε R F ( τ ( R ( τ ( e j π τ dτ ( R τ e j π τ ( dτ 4-3

Παράδειγµα (συνηµιτονοειδές κύµα µε τυχαία φάση Για τη τυχαία διαδικασία ( A cos ( π + Θ όπου Θ τυχαία µεταβλητή οµοιόµορφα κατανεµηµένη στο διάστηµα [ π να βρεθεί η συνάρτηση αυτοσυσχέτισης και η φασµατική πυκνότητα ισχύος της τυχαίας διαδικασίας. Απάντηση x ( ; ϑ A cos( π + ϑ x ( ; ϑ A cos( π + ϑ x ( ; ϑ 3 Acos( π + ϑ3 x ( ; ϑ 4 A cos( π + ϑ4 Η συνάρτηση αυτοσυσχέτισης της τυχαίας διαδικασίας είναι A R ( τ cos( π τ Η φασµατική πυκνότητα ισχύος της τυχαίας διαδικασίας είναι A 4 δ ( + A ( δ + 4 R (τ A [ δ( + ( ] ( A 4 ( Τυχαίες διαδικασίες στο πεδίο συχνοτήτων δ τ 4-4

Παράδειγµα (τυχαίο δυαδικό κύµα ίνεται η τυχαία διαδικασία της οποίας τα δείγµατα συνάρτησης είναι η έξοδος ενός ψηφιακού διαµορφωτή ο οποίος στα δυαδικά ψηφία και αντιστοιχεί ορθογώνιους παλµούς µε πλάτη A και A αντίστοιχα και χρονικής διάρκεια. Ναβρεθείησυνάρτησηαυτοσυσχέτισηςκαιηφασµατικήπυκνότηταισχύοςτηςδιαδικασίας. x k ( A A d είγµα συνάρτησης τυχαίου δυαδικού κύµατος Τοχρονικόδιάστηµα d είναιδείγµατυχαίαςµεταβλητής d οµοιόµορφακατανεµηµένηςστο διάστηµα [, Τ (, d d d, αλλιώς Υποθέτοντας ότι τα δυαδικά ψηφία και είναι ισοπίθανα έχουµε E[(]. 4-5

x ( Αν > οιτυχαίεςµεταβλητέςλαµβάνονταισεδιαφορετικάχρονικάδιαστήµαταπαλµών και λόγω της ανεξαρτησίας είναι [ ( ( ] E[ ( ] E[ ( ] R (, E x ( d x 3( d ( ( 4-6

Αν < και <, οιτυχαίεςµεταβλητές ( καιχ( λαµβάνονταιστοίδιοχρονικό διάστηµαπαλµούανκαιµόνοαντοχρονικόδιάστηµα d ικανοποιείτην < d d < < τ d x ( x ( d x 3( d ( ( 4-7

Η συνάρτηση αυτοσυσχέτισης της τυχαίας διαδικασίας είναι [ ] ( (, ( E R Αν > οιτυχαίεςµεταβλητέςλαµβάνονταισεδιαφορετικάχρονικάδιαστήµαταπαλµών και λόγω της ανεξαρτησίας είναι [ ] [ ] [ ] ( ( ( (, ( E E E R Αν < και <, οιτυχαίεςµεταβλητές ( καιχ( λαµβάνονταιστοίδιοχρονικό διάστηµαπαλµούανκαιµόνοαντοχρονικόδιάστηµα d ικανοποιείτην d <. Η υποσυσθήκηµέσητιµή E[( ( d ] δίνεταιως [ ] < αλλιώς,, ( ( A E d d Ολοκληρώνονταςγιαόλεςτιςτιµέςτηςµεταβλητής d έχουµε [ ] ( d A d d A d d A E d ( ( ( 4-8

Η συνάρτηση αυτοσυσχέτισης της τυχαίας διαδικασίας είναι R ( τ A ( τ,, τ < τ R (τ A τ Χρησιµοποιώντας το µετασχηµατισµό Fourier του τριγωνικού παλµού η φασµατική πυκνότητα ισχύος της τυχαίας διαδικασίας είναι ( A sinc ( ( A 3 3 4-9

Η Gaussian τυχαία µεταβλητή Η συνάρτηση πυκνότητας πιθανότητας είναι ( x m ( σ x e πσ όπου mείναιηµέσητιµήκαισ ηδιασπορά ( x πσ,67 πσ,68 m σ m m+ σ Η συνάρτηση πυκνότητας πιθανότητας της Gaussian τυχαίας µεταβλητής x 4-

Μέσο Τετραγωνικό Εύρος Ζώνης της Φασµατικής Πυκνότητας Ισχύος Γνωρίζουµε ότι η διασπορά είναι ένα µέτρο του ανοίγµατος της συνάρτησης πυκνότηταςπιθανότητας. Η ανάλογη ποσότητα για την κανονικοποιηµένη φασµατική πυκνότητα ισχύος µίαςτυχαίαςδιαδικασίαςείναιτοµέσοτετραγωνικόεύροςζώνης rms (roo mean squared bandwidh η οποία συµβολίζεται ως W rms ( rad/sec Αν η διαδικασία είναι βασικής ζώνης το µέσο τετραγωνικό εύρος ζώνης δίνεται από W rms ω ( ω ( ω dω dω 4-

Παράδειγµα ίνεται η τυχαία διαδικασία που έχει τη φασµατική πυκνότητα ισχύος ( ω [ + ( ω / ] Να προσδιοριστεί το µέσο τετραγωνικό εύρος ζώνης Λύση W rms ω ( ω ( ω dω dω + ω + ( ω ( ω dω dω + + + + ω [ ( ω / ] [ ( ω / ] dω dω 5π 5π 5 π W rad rms 5π sec (ω 5 4 W rms ω rad sec 4-

Ορίζουµεως διαφασµατική πυκνότητα ισχύοςγια τις τυχαίες διαδικασίες ( και Y( ( F[ ( τ ] Y R Y Επειδή ισχύει R Y ( τ R ( τ h ( έχουµε τ Y ( ( H ( Ενώ επειδή ισχύει Y R Y ( τ R ( έχουµε τ Y ( ( ( H( Y 4-3

Τυχαίες ιαδικασίες και Γραµµικά Συστήµατα ( H ( ( Y Γιατηµέσητιµήσυνόλουτηςεξόδουέχουµε m H ( m Y m H ( Για τις συναρτήσεις φασµατικής πυκνότητας ισχύος έχουµε H ( Y ( ( H ( ( H ( ( ( H( Y H ( ( ( H( Y 4-4

Φασµατική Πυκνότητα Ισχύος του Αθροίσµατος ιαδικασιών ίνονται οι W τυχαίες διαδικασίες ( και Y( και ορίζεται η τυχαία διαδικασία Z ( ( + Y ( Η συνάρτηση αυτοσυσχέτισης της Z( είναι R ( τ R ( τ + R ( τ + R ( τ + R ( τ ZZ και η φασµατική πυκνότητα ισχύος της Z( είναι Z YY ( ( + ( + Re[ ( ] Y Y Y Y Αν οι δύο διαδικασίες είναι ασυσχέτιστες τότε R Y (τ m m Y τουλάχιστον από τις διαδικασίες έχει µέση τιµή ίση µε το µηδέν τότε και αν µία ( ( ( Z + Y 4-5

Μίξη τυχαίας διαδικασίας µε συνηµιτονοειδή τυχαία διαδικασία R YY, Πολλαπλασιατής ( ( ( A cos( ( A cos π Η συνάρτηση αυτoσυσχέτισης της εξόδου είναι Y π ( + τ E[ Y( Y( +τ ] E [ A ( ( + τ cos( π cos( π + τ ] π [ cos( π τ + cos( π + τ ] A R ( τ π παρατηρούµεότιηr (, + τ εξαρτάταιαπότο έτσι A A [ R ( + τ ] lim R (, τ YY, + YY d lim A ( π τ d+ lim R ( τ cos( 4π + τ A R ( τ cos π d A R π ( ( τ cos τ 4-6

Γνωρίζουµε για τη φασµατική πυκνότητα ισχύος Εποµένως η φασµατική πυκνότητα ισχύος της εξόδου του πολλαπλασιαστή είναι A F [ R (, +τ ] ( YY YY ( 4 + ( [ ] A A F R ( τ cos( π τ [ + ( ] YY ( ( YY ( A 4 YY ( + + 4-7

Λευκός Θόρυβος Μία συνάρτηση δείγµατος n( µίας W τυχαίας διαδικασίας N( ονοµάζεται λευκός θόρυβος αν N N ( Η συνάρτηση αυτοσυσχέτισης της διαδικασίας είναι ( N δ ( R ( τ τ NN R NN (τ N ( N δ ( τ N τ 4-8

Παρατηρούµε N ( d Ο θερµικός θόρυβος έχει φασµατική πυκνότητα ισχύος N ( ( e h h k h k e h k h N ( h k k Όπου h 6,6 k,38 3 34 joule secείναι η σταθερά του lanck και joule/kelv inη σταθερά του olzmann Ο θερµικός θόρυβος αποτελεί µία καλή προσέγγιση λευκού θορύβου αφού διατηρεί σταθερή τιµή για µία µεγάλη σχετικά περιοχή συχνοτήτων, πράγµατι N N (,9 N (,9 4-9

Θερµικός Θόρυβος (Θόρυβος Johnson Αν n( είναι η στιγµιαία τάση στα άκρα µίας αντίστασης R λόγω θερµικής κίνησης των ηλεκτρονίων, η συνάρτηση πυκνότητας πιθανότητας της n( ακολουθεί στατιστική Gausse, µε µέση τιµή ίση µε µηδέν, δηλαδή, ( υ e σ π υ σ Η διακύµανση του θερµικού θορύβου είναι ίσηµε (υ π m σ σ [ ] n ( n ( 4 k R d Vols E υ H n ( ισούται αριθµητικά µε την ισχύ του θορύβου ανά µονάδα αντίστασης Έχουµε τα δύο Ισοδύναµα Θορύβου κυκλώµατα µίας αντίστασης. Ισοδύναµο θορύβου της αντίστασης R κατά hevenin Ισοδύναµο θορύβου της αντίστασης R κατά Noron 4-

Πηγές θερµικού θορύβου Κάθε φυσική αντίσταση µπορεί να µοντελοποιηθεί µε µία πηγή θορύβου σε σειρά µε µία αθόρυβη αντίσταση. n( R (ενθόρυβη R L R (αθόρυβη E n ( R L Η έξοδος n( της πηγής θορύβου χαρακτηρίζεται ως δείγµα συνάρτησης της τυχαίας διαδικασίας N(. Η φασµατική πυκνότητα ισχύος του θερµικού θορύβου που εµφανίζεται στα άκρα αντίστασης R είναι R h V R ( h k e Hz Σε θερµοκρασία δωµατίου αποδεικνύεται ότι φασµατική πυκνότητα ισχύος είναι περίπου R ( k R V Hz e h k h k +, εποµένως, η 4-

Αν η αντίσταση αυτή συνδεθεί µε αντίσταση φόρτου R L µεταφερόµενη ισχύ (προσαρµογή όταν η µέγιστη µεταφερόµενη ισχύς είναι R E [ N 4 R L R L ( ] τότε έχουµε µέγιστη Εποµένως η φασµατική πυκνότητα ισχύος του θορύβου στην αντίσταση φόρτου είναι k n ( Το kσυµβολίζεταισυνήθωςµεν,εποµένωςηφασµατικήπυκνότηταισχύοςτου θερµικού θορύβου γενικά εκφράζεται ως ( N n W Hz W Hz 4-

Ιδανικά φίλτρα H ( Ζώνη αποκοπής c Ζώνη διέλευσης c Ζώνη αποκοπής Ιδανικό βαθυπερατό φίλτρο H ( Ζώνη αποκοπής Ζώνη διέλευσης Ζώνη αποκοπής Ζώνη διέλευσης Ζώνη αποκοπής Ιδανικό ζωνοπερατό φίλτρο 4-3

Αν λευκός θόρυβος διέλθει µέσα από ένα ιδανικό φίλτρο βασικής ζώνης (χαµηλοπερατό η έξοδός του θα είναι λευκός θόρυβος περιορισµένου εύρους ζώνης µε φασµατική πυκνότητα ισχύος, < <, αλλιως ɺ N ( και συνάρτηση αυτοσυσχέτισης ή N, < <, αλλιως ɺ ( N R NN ( τ / / N e j π τ d R NN ( τ sin ( π τ π τ R NN (τ N N ( τ 4-4

Αν λευκός θόρυβος διέλθει µέσα από ένα ιδανικό φίλτρο διέλευσης ζώνης (ζωνοπερατό συχνοτήτων η έξοδος θα είναι λευκός ζωνοπερατός θόρυβος µε φασµατική πυκνότητα ισχύος και συνάρτηση αυτοσυσχέτισης R, < < +, αλλιως ɺ N ( sin ( π τ ( τ cos (π NN π τ τ R NN (τ N ( τ + + 4-5

Παράδειγµα Μία τυχαία διαδικασία θορύβου είναι στατική µε την ευρεία έννοια (W και έχει συνάρτηση αυτοσυσχέτισης R NN ( τ e a τ Να προσδιοριστεί η φασµατική πυκνότητα ισχύος της τυχαίας διαδικασίας θορύβου. Λύση a a + (π Από το γνωστό ζευγάρι µετασχηµατισµού Fourier F NN ( a a + (π e a R (τ a,5 a, 9 ( a a 5 5 τ (sec, 5, 5 ( Hz 4-6

Ισοδύναµο Εύρος Ζώνης Θορύβου Ορίζουµεωςισοδύναµοεύροςζώνηςθορύβουτοεύροςζώνης neq ενόςιδανικού φίλτρου που αφήνει να περάσει την ίδια ολική ισχύ θορύβου µε την πραγµατική διάταξη, αν στην είσοδό του δεχόταν τον ίδιο λευκό θόρυβο. Η ισχύς θορύβου στην έξοδο του πραγµατικού φίλτρου πραγ N H ( d N H ( d Η ισχύς θορύβου στην έξοδο του ιδανικού φίλτρου ιδαν neq neq N H ( d N H ( neq Το ισοδύναµο εύρος ζώνης θορύβου H ( d H ( neq 4-7

Η συνάρτηση µεταφοράς ισχύος (power ranser uncion πραγµατικού και του ιδανικού του φίλτρου H ( H max neq neq Το τετράγωνο του µέτρου της απόκρισης συχνότητας του πραγµατικού φίλτρου H I ( Ίσα εµβαδά H max neq neq Το τετράγωνο του µέτρου της απόκρισης συχνότητας του ιδανικού φίλτρου 4-8

Θερµικός Θόρυβος από κύκλωµα RC R C y ( x ( ( k R R C y ( Y ( Κύκλωµα RC Ισοδύναµο θορύβου Απόκριση συχνότητας του κυκλώµατος RC H ( H ( Z C Z + C Z R + j π RC + j Απόκριση ισχύος του κυκλώµατος RC 4-9

Η συνάρτηση φασµατικής πυκνότητας ισχύος της εξόδου του κυκλώµατος Y k ( R Y ( ( H ( Y ( k R + ( Η συνάρτηση αυτοσυσχέτισης εξόδου (τ R YY k C R Y ( τ k C e τ RC k C Ηισχύςτηςέξοδου RC RC τ y RY ( k C 4-3

Ενεργός θερµοκρασία θορύβου Στα συστήµατα επικοινωνίας, όταν χρησιµοποιούµε ενισχυτές για να ανυψώσουµε τη στάθµη ενόςσήµατος, ενισχύεταιεπίσηςκαι οθόρυβοςπουδιαβρώνειτοσήµα. Επειδή κάθε ενισχυτής έχει πεπερασµένο εύρος-ζώνης, µπορούµε να αναπαραστήσουµε έναν ενισχυτή ως ένα φίλτρο µε απόκριση συχνότητας H(. Ας υπολογίσουµε την έξοδο ενός ενισχυτήότανστηνείσοδότουσυνδεθείπηγήθερµικούθορύβου. Πηγή θερµικού θορύβου Προσαρµογή Ενισχυτής H( Προσαρµογή Φόρτος Θερµικός θόρυβος που εφαρµόζεται σε φόρτο µέσω ενισχυτή. Η ισχύς του θορύβου στην έξοδο του τετραπόλου (ενισχυτής είναι + N nos N ( H ( + d H ( d neq N H ( max όπου H ( max είναι η µέγιστη διαθέσιµη απολαβή ισχύος του τετραπόλου Ενεργός θερµοκρασία θορύβου Εικόνα θορύβου 4-3

Κάθε τετράπολο στην πράξη παρέχει επιπρόσθετο θόρυβο στην έξοδό του εξαιτίας θορύβου που δηµιουργείται εσωτερικά. Εποµένως η ισχύς του θορύβου στην έξοδό του ενισχυτή µπορεί να εκφρασθεί ως + no neq N H ( max + noi neq ks H ( max όπου nοi είναι η ισχύς της εξόδου του ενισχυτή εξαιτίας του θορύβου που παράγεται εσωτερικά. Εποµένως, no Ας ορίσουµε την ποσότητα noi neq k H ( max s + neq k H ( max ενερ neq noi k H ( ως ενεργό θερµοκρασία θορύβου (eecive noise του τετραπόλου (ενισχυτή. Τότε ισχύει max no neq k H ( max s+ ( Έτσι, ερµηνεύουµε το θόρυβο εξόδου ως προερχόµενον από µία πηγή θερµικού θορύβου σε θερµοκρασία s + ενερ στηνείσοδοενόςισοδύναµουιδανικούτετραπόλου. ενερ noi Ενεργός θερµοκρασία θορύβου Εικόνα θορύβου 4-3

Θερµοκρασία θορύβου ενός τετραπόλου Πηγή ενεργού θερµοκρασίας Ενθόρυβο Τετράπολο + no nos noi Ωςενεργόθερµοκρασίαενόςτετραπόλου, ορίζουµε την θερµοκρασίατ ενερ µίας θερµικής πηγής θορύβου που θα έπρεπε να βάλουµε στην είσοδο του τετραπόλου αν ήταν αθόρυβο, για ναδώσειστηνέξοδότουισχύ noi ίσηµετηνπρόσθετηισχύτουτετραπόλου. k neq Αθόρυβο Τετράπολο + no nos noi k ενερ neq + ενερ Αθόρυβο Τετράπολο + no nos noi 4-33

Μίαπηγήσήµατος µεισχύ si στηνείσοδοενός ενισχυτήδηµιουργεί ισχύεξόδου Πηγή σήµατος si Προσαρµογή Ενισχυτής H( so Προσαρµογή Φόρτος Σήµα που εφαρµόζεται σε φόρτο µέσω ενισχυτή. so H ( max si Έτσι το NR της εξόδου του ενισχυτή είναι N εξοδ so no N H ( H ( max max neq si (+ ενερ / s N neq si (+ ενερ / s (+ ενερ / s N εισοδ Παρατηρείστεότιτο NR εξόδου υποβαθµίζεται κατάτο συντελεστή ( + ενερ / s. Έτσιτο ενερ είναιέναµέτροτουθορύβουπουεισάγειοενισχυτής. Ιδανικόςενισχυτήςείναιεκείνος γιατονοποίοισχύει ενερ. Ενεργός θερµοκρασία θορύβου Εικόνα θορύβου 4-34

Λειτουργική Εικόνα Θορύβου Λειτουργική εικόνα θορύβου ενός τετραπόλου ορίζεται ο λόγος της ισχύος του θορύβου στην έξοδο no προςτηνισχύτουθορύβουστηνέξοδοενόςιδανικού (αθόρυβου τετραπόλου. F op F op Εναλλακτικός ορισµός της λειτουργικής εικόνας θορύβου τετραπόλου είναι ( ( N N no nos εισοδ εξοδ Λογαριθµίζοντας και τα δύο µέλη της Εξίσωσης, λαµβάνουµε εξοδ F op log log + log F N N Εποµένως το log F παριστά τις απώλειες στο NR εξαιτίας του επιπρόσθετου θορύβου που εισάγει ο ενισχυτής. Σε πολλούς ενισχυτές χαµηλού θορύβου, όπως οι λυχνίες διαδιδόµενου κύµατος, η εικόνα θορύβου έχει τιµή κάτω από 3d. Οι συµβατικοί ενισχυτές ολοκληρωµένων κυκλωµάτων παρουσιάζουν εικόνα θορύβου µεταξύ 6-7 d. εισοδ 4-35

Η λειτουργική εικόνα θορύβου και η ενεργός θερµοκρασία τετραπόλου συνδέονται µε την F op no nos nos + nos noi noi + + nos ενερ s ΑνυποθέσουµεότιτοτετράπολοοδηγείταιαπόπηγήµεενεργόθερµοκρασίαθορύβουΤ ο 9 Κ τότε ορίζεται η εικόνα θορύβου αναφοράς F + ενερ 4-36

Θόρυβος από γραµµή µεταφοράς ή υποβιβαστή Ορίζουµε ως απώλεια L το λόγο της ισχύος εξόδου προς την ισχύ εισόδου G L εξοδ εισοδ Αποδεικνύεται ότι η ενεργός θερµοκρασία προσαρµοσµένης γραµµής µεταφοράς που βρίσκεταισεθερµοκρασίατ περ είναι ενερ L ( περ Η εικόνα θορύβου της προσαρµοσµένης γραµµής µεταφοράς που βρίσκεται σε θερµοκρασία Τ περ είναι F L 4-37

Θερµοκρασία Θορύβου Συστήµατος Τετραπόλων σε Σειρά k s neq G Τετράπολο G G3 Τετράπολο Τετράπολο 3 nos+ noi k ενερ neq k ενερ neq k ενερ 3 neq k s neq G ολικ Τετράπολο + nos noi k ενερ ολικ neq Η συνολική ενεργός θερµοκρασία θορύβου για συνδεδεµένα σε σειρά τετράπολα είναι ενερ ενερ oλ ενερ + + G G ενερ 3 G 4-38

Θερµοκρασία Συστήµατος Ορίζουµε ως θερµοκρασία συστήµατος Τ Συσ το άθροισµα της ολικής θερµοκρασίας θορύβουτ ενερολικ. όλουτουδέκτησυντηνθερµοκρασίαθορύβουτηςκεραίαςτ κερ + Συσ κερ ενερ ολικ κερ Κεραία G κερ in RF Γραµµή µεταφοράς ενερ ολικ έκτης G in G k ( κερ + ενερολικ neq N ολικ G k( G + in κερ ενερ ολικ k in neq Συσ neq 4-39

Άσκηση Σ' ένασύστηµαεπικοινωνίαςτοσήµαλήψης r( s( + n( διέρχεταιµέσααπόέναιδανικό LF µε εύρος-ζώνης W και µοναδιαία απολαβή. Η συνιστώσα του σήµατος s( έχει φασµατική πυκνότητα ισχύος s ( + ( όπου είναι το 3-d εύρος-ζώνης. Η συνιστώσα θορύβου n( έχει φασµατική πυκνότητα ισχύος N / γιαόλεςτιςσυχνότητες. α Υπολογίστεκαισχεδιάστετο NR ωςσυνάρτησητουλόγου W/. β Ποιο είναι το εύρος-ζώνης W του φίλτρου το οποίο δίνει µέγιστο NR; 4-4

Άσκηση Η είσοδος στο σύστηµα είναι η κυµατοµορφή του αθροίσµατος σήµατος και θορύβου r( A c cos(π c + n( όπου n( είναι συνάρτηση δείγµα µιας διαδικασίας λευκού θορύβου µε φασµατική πυκνότητα ισχύος N /. α Υπολογίστε και σχεδιάστε την απόκριση συχνότητας του φίλτρου RC. β Σχεδιάστε την απόκριση συχνότητας του συνολικού συστήµατος. γ Υπολογίστετο NR στηνέξοδοτουιδανικού LF υποθέτονταςότι W > c. Σχεδιάστε το NR ως συνάρτηση του W για σταθερές τιµές των R και C. r ( C R Ιδανικό LF Έξοδος 4-4

4-4

Άσκηση Ένα τηλεφωνικό κανάλι συνεστραµµένου ζεύγους µε χαρακτηριστική σύνθετη αντίσταση Z c 3 Ωτερµατίζεταισεφορτίο Z L 3 Ω. Ητηλεφωνικήγραµµήέχειµήκος Kmκαι παρουσιάζει απώλειες d/km. α Ανηµέσηεκπεµπόµενη ισχύς είναι dm, υπολογίστε την ισχύ λήψης R, ανη τηλεφωνική γραµµή δεν περιλαµβάνει επαναλήπτες. β Αν χρησιµοποιηθούν επαναλήπτες µε απολαβή d για την ενίσχυση του σήµατος στο κανάλι και αν κάθε επαναλήπτης απαιτεί στην είσοδο στάθµη ισχύος dm, υπολογίστε τον αριθµότωνεπαναληπτώνκαιτηναπόστασηµεταξύτους. Η εικόνα θορύβου κάθε επαναλήπτη είναι 6d. 4-43

Άσκηση Μία κεραία προσανατολισµένη προς µια κατεύθυνση στον ουρανό έχει ενεργό θερµοκρασία θορύβου 5Κ. Η κεραία οδηγεί το λαµβανόµενο σήµα στον προενισχυτή ο οποίος έχει απολαβή 35dσ' έναεύρος-ζώνης MHz, καιεικόναθορύβουαναφοράς d. α Υπολογίστε την ενεργό θερµοκρασία θορύβου στην είσοδο του προενισχυτή. β Βρείτε την ισχύ θορύβου στην έξοδο του προενισχυτή. 4-44

Άσκηση Μία κεραία έχει ενεργό θερµοκρασία θορύβου 5 Κ. Η κεραία οδηγεί το λαµβανόµενο σήµα στο δέκτη µέσω γραµµής µεταφοράς η οποία βρίσκεται σε φυσική θερµοκρασία 8Κ και έχει απώλεια ίση µε,76d. Ο δέκτης έχει ισοδύναµο εύρος ζώνης θορύβου ίσο µε 6 Hz και ενεργό θερµοκρασία θορύβου ίση µε 7 Κ. Να υπολογιστούν α ηενεργόθερµοκρασίαθορύβουτουσυστήµατος, β η λειτουργική εικόνα θορύβου του συστήµατος και γ η ισχύ θορύβου στην έξοδο του συστήµατος. 4-45