Ποιες είναι οι σημαντικότερες παράμετροι της φυσικής κατάστασης για τον επαγγελματία ποδοσφαιριστή; Πώς και πόσο μπορούν να βελτιωθούν; Γρηγόρης Μπογδάνης, PhD Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας
Κύρια σημεία Φυσιολογικές απαιτήσεις του αγώνα Σημαντικότερες παράμετροι της φυσικής κατάστασης του ποδοσφαιριστή Αξιολόγηση των σημαντικότερων παραμέτρων Πως και πόσο μπορούν να βελτιωθούν; 2
Ανάλυση καρδιακής συχνότητας σε έναν αγώνα 9 mm 90% HRmax 14 mm 12 mm 85% HRmax 3 mm 4-7 mm 3-5 mm Συγκέντρωση γαλακτικού στο αίμα Μέσος όρος 75-78%VO 2 max Επαναλαμβανόμενες προσπάθειες υψηλής έως πολύ υψηλής έντασης Περπάτημα-τρέξιμο-έντονο τρέξιμο ενδιάμεσα (ανάλογα με τη θέση του παίκτη)
Φυσιολογικές απαιτήσεις ποδοσφαίρου Μέσος όρος έντασης: 75-78%VO 2 max Δαπανώμενη ενέργεια: 1000-1500 kcal Πραγματικός χρόνος παιχνιδιού: 70 λεπτά Κάθε παίκτης τρέχει 200-300 m με την μπάλα 100 120 επιθέσεις συνολικά και από τις δύο ομάδες ΚΆΘΕ ΠΑΙΚΤΗΣ ΚΑΤΆ ΜΕΣΟ ΟΡΟ Έχει 50 επαφές με τη μπάλα Κάνει 30 πάσες Έχει στην κατοχή του τη μπάλα για <2 λεπτά 1 Sprint 2-4 δευτερολέπτων κάθε 90 δευτερόλεπτα 10-20 sprint ή 150-250 m Stolen et al. (2005)
Αποστάσεις που καλύπτονται από κάθε παίκτη στον αγώνα
ΕΞΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΣΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ (Prozone) 1. Στάση: 0-0.7 km h 1 2. Περπάτημα: 0.7-7.2 km h 1 3. Jogging: 7.2-14.4 km h 1 4. Έντονο τρέξιμο: 14.4-19.8 km h 1 5. Τρέξιμο με πολύ υψηλή ένταση: 19.8-25.2 km h 1 6. Σπριντ: >25.2 km h 1 HIGH INTENSITY RUNNING (HIR) Rampinini et al. (2007)
Απόσταση που καλύπτεται από παίκτες διαφορετικών θέσεων στον αγώνα 12000 11500 Διανυθείσα απόσταση (m) 11000 10500 10000 9500 9000 8500 8000 9885 10710 11450 11535 10314 7500 7000 Κεντρικοί αμυντικοί Πλάγιοι αμυντικοί Κεντρικοί μέσοι Πλάγιοι μέσοι Επιθετικοί Bradley et al. (2009)
Ανάλυση απόστασης που καλύπτεται από κάθε παίκτη στον αγώνα (μέσος όρος) Περπάτημα-Jogging >14.4 Kph >19.8 Kph >25.2 Kph Απόσταση που διανύθηκε (m) 12000 10000 8000 6000 4000 2000 250 652 >14.4 Kph 1868 Περπάτημα- Jogging 8327 75% HIR 0 Bradley et al. (2009)
Ανάλυση απόστασης που καλύπτεται από κάθε παίκτη στον αγώνα (μέσος όρος) Περπάτημα-Jogging >14.4 Kph >19.8 Kph >25.2 Kph Περπάτημα-Jogging >14.4 Kph >19.8 Kph >25.2 Kph 14000 14000 Απόσταση που διανύθηκε (m) 12000 10000 8000 6000 4000 2000 21 δευτερόλεπτα 1.2 λεπτά 4.3 λεπτά 152 451 1231 Περπάτημα- Jogging 8051 HIR Απόσταση που διανύθηκε (m) 12000 10000 8000 6000 4000 2000 50 δευτερόλεπτα 2.3 λεπτά 6.7 λεπτά 346 878 1914 Περπάτημα- Jogging 8327 HIR 0 Κεντρικοί αμυντικοί 0 Πλάγιοι μέσοι Bradley et al. (2009)
Ανάλυση απόστασης που καλύπτεται με διαφορετικές ταχύτητες μετακίνησης στο Α και Β ημίχρονο FIRST HALF SECOND HALF Συνολικά μέτρα που διανύθυκαν από την ομάδα 25000 20000 15000 10000 5000 0 183% 6% -7% -10% ΔΙΑΝΥΘΕΙΣΑ ΑΠΟΣΤΑΣΗ Α' ημίχρονο: 59.075 μέτρα Β' ημίχρονο: 56.049 μέτρα Μείωση: -5.1% -23% standing walk jog run high speed run -26% sprints 200% 150% 100% 50% 0% -50% Μεταβολή στο 2ο ημίχρονο (%)
47 m/kg/min 60 m/kg/min 78% Παίκτης Α Μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου (VO 2 max) 19 kph 15 kph Γαλακτικό κατώφλι Ταχύτητα στη μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου Ταχύτητα στο αναερόβιο κατώφλι Υψηλό αναερόβιο κατώφλι 40 m/kg/min 54 m/kg/min 75% Παίκτης Β 17 kph 12.7 kph
Ανασύνθεση φωσφοκρεατίνης και γαλακτικό κατώφλι Myofibrills ATP ADP CKmuscle Cr PCr Cytosol Cr PCr %PCr resynthesis 100 90 80 70 r = 0.94 CKmit ATP ADP+Pi Mitochondria 60 50 60 70 80 90 %VO 2 max at 4 mmol. l -1 blood lactate Bogdanis et al. (1996)
Παιχνίδια μικρού χώρου (small sided games) 64 m 17 m 290 m 2 σε κάθε παίκτη 17 m 100 m
Παιχνίδια μικρού χώρου (small sided games) 64m 150 m 2 σε κάθε παίκτη 12.5 m 4 vs. 4 30m 30m 75 m 2 σε κάθε παίκτη 4 vs. 4 20 m 12 m 40 m 49 m 37m 6 vs. 6 100 m
Παιχνίδια μικρού χώρου (small sided games) 3-6 min 3-6 min 3-6 min 3-6 min 1.5-4 min 1.5-4 min 1.5-4 min ΠΑΡΆΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΣΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΙΚΡΟΥ ΧΩΡΟΥ Κανόνες Διαστάσεις γηπέδου Παρουσία τερματοφυλάκων Χρήση και μέγεθος εστιών Αριθμός παικτών, Διάρκεια άσκησης Ισορροπία αντιπάλων Hill-Haas et al. (2009, 2010)
Περιορισμοί: Απαιτεί υψηλή τεχνική κατάρτιση για να επιτευχθούν υψηλές εντάσεις Οι παίκτες με μεγαλύτερη VO2max επιτυγχάνουν τη χαμηλότερη σχετική ένταση? Η διαλειμματική μορφή δεν επιτρέπει τη διατήρηση υψηλής έντασης (>90%VO2max) για τη βελτίωση της αερόβιας ικανότητας Κίνδυνος τραυματισμών Καταγραφή καρδιακής συχνότητας στα παιχνίδια μικρού χώρου Συγκέντρωση γαλακτικού στο αίμα: 5-6.5 mm ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του παιχνιδιού
Σχετική ένταση (% HRmax) στα παιχνίδια μικρού χώρου σε σχέση με άλλες μορφές προπόνησης Hill-Haas et al. (2011)
Επίδραση αριθμού παικτών στη σχετική ένταση (% HRmax) στα παιχνίδια μικρού χώρου Hill-Haas et al. (2009, 2011)
Χρήση GPS στην προπόνηση ποδοσφαίρου
Dellal et al. (2011)
Ταχύτητα Robin Van Persie (32,1 km/hour) Wayne Rooney (32,6 km/hour) Theo Walcott (32,7 km/hour) Arjen Robben (32,9 km/hour) Cristiano Ronaldo 33,6 (km/hour)
Ταχύτητα και δύναμη 10 m 30m Ερευνητής Ομάδα 1.80±0.06 s 4.22±0.19 s Cometti et al. (2001) 1 ης κατηγορίας-γαλλία 1.79±0.09 s 4.19±0.14 s Kollath and Quade (1993) Επαγγελματίες-Γερμανία 1.83±0.08 s Little and Williams (2005) Επαγγελματίες-Αγγλία 1.82±0.30 s 4.00±0.20 s Wisloff et al. (2004) 1 ης κατηγορίας-νορβηγία Μέγιστη δύναμη (1-RM) ημικάθισμα με βάρη Ερευνητής Ομάδα 176 kg Helgerud (μη δημοσιευμένο) 1 ης κατηγορίας-νορβηγία 161 kg Hoff and Helgerud (2002) 2 ης κατηγορίας-νορβηγία 216 kg Hoff and Helgerud (2002) μετά από προπόνηση 129 kg McMillan et al. (2005) Νέοι-Σκωτία 176 kg Wisloff et al. (2004) 1 ης κατηγορίας-νορβηγία 1.6 έως 2.5 φορές το σωματικό βάρος!
Ισχύς κάτω άκρων-άλμα 23
Προπόνηση δύναμης 17 Νορβηγοί παίκτες υψηλού επιπέδου (Rosenborg FC) VO 2 max: 65.7 ml/kg/min 1 RM ημικάθισμα: 172±21 kg 10 m sprint: 1.82 ± 0.3s 30 m sprint: 4.00 ± 0.2s Κατακόρυφο άλμα: 56.4 ± 4.0 cm Wisloff et al. (2004) 24
Πλειομετρικές ασκήσεις Δύναμη πλειομετρική ισομετρική μειομετρική επιμήκυνση βράχυνση Ταχύτητα Σχέση δύναμης-ταχύτητας του μυός
Πλειομετρικές ασκήσεις-προκαταρκτική έρευνα Πλειομετρική άσκηση (ημι-κάθισμακατέβασμα με ταχύτητα και ακινητοποίηση όταν η γωνία στο γόνατο φτάσει τις 90 ο ) με επιβαρύνσεις από 30-90% 1-RM. Μεταπτυχιακές διατριβές: Ε. Σελιμά 2012 Α. Τσούκος 2012
Ρυθμός ανάπτυξης δύναμης (RFD) Μέγιστη Δύναμη Ρυθμός ανάπτυξης δύναμης
Πλειομετρική προπόνηση δύναμης/ισχύος Βελτίωση του κατακόρυφου άλματος κατά 10 και 17% σε 3 και 6 εβδομάδες, αντίστοιχα Βελτίωση μέγιστης δύναμης στο ημικάθισμα από 146±9 kg στα 160±7 και 166±7 kg σε 3 και 6 εβδομάδες, αντίστοιχα Μεταπτυχιακή διατριβή: Ε. Σελιμά 2012
Maximal half-squat strength Maximal half-squat strength (Kg) 200 180 160 140 120 100 80 60 40 ** ** Pre-training Post-training 20 0 H S Significant increase in maximal strength (1RM) in both groups Group H-υπερτροφία group: 4 x 12 επαν. 70% - 1,5 min διάλειμμα Group S-δύναμης: 4 x 5 επαν. 90% - 3 min διάλειμμα Bogdanis et al. (2011)
Lean Leg Volume 9.0 8.5 ** Pre-training Post-training 8.0 Lean Leg Volume (L) 7.5 7.0 6.5 6.0 5.5 5.0 H S Increase in lean leg volume only in the H group
Test 1 (PRE) Test2 (POST) Oxygen uptake- VO2 (ml/kg/min) 60.0 50.0 40.0 30.0 y = 2.8452x + 2.691 R² = 0.998 20.0 y = 2.7738x + 0.3876 R² = 0.9988 10.0 0.0 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Running speed (Kph) Bogdanis et al. (2011)
Ικανότητα για κάλυψη αποστάσεων με ταχύτητα >14.4 kph VO 2 max/ vvo 2 max Γαλακτικό κατώφλι Ταχύτητα με και χωρίς μπάλα Μυϊκή ισχύς Σύσταση μυϊκών ινών Τεχνική τρεξίματος Σημαντικές παράμετροι φυσικής κατάστασης στο ποδόσφαιρο Μυϊκή δύναμη και ισχύς Αλλαγή κατεύθυνσης Επιτάχυνση-επιβράδυνση Δύναμη κορμού Ικανότητα επανάληψης άσκησης υψηλής έντασης πολλές φορές χωρίς κόπωση Ρυθμός αποκατάστασης Γαλακτικό κατώφλι (πυκνότητα τριχοειδών αγγείων, μιτοχόνδρια, μιτοχονδριακά ένζυμα)
Chelsea vs. Barcelona: Champions League First Leg by the Numbers The big numbers show just how dominant Barcelona were on the ball: 846 - Total passes by Barcelona 228 - Total passes by Chelsea 134 - Total passes played by Barcelona midfielder Xavi Hernandez 93 - Barcelona passing accuracy
Παίκτης υψηλού επιπέδου Μπορούν να βελτιωθούν σε επαγγελματίες παίκτες; ΝΑΙ, αλλά πρέπει να υπάρχει «βάση» από την παιδική/εφηβική ηλικία (π.χ. δύναμη)