ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΥΧΕΝΑΛΓΙΑΣ Δρ. ΑΙΚ. ΤΑΒΕΡΝΑΡΑΚΗ Τμήμα Α.Τ.-Μ.Τ. Γ.Ν.Α << ο Ευαγγελισμός>>
Αυχεναλγία Παθήσεις σπονδυλικής στήλης και των μαλακών μορίων. Αυχεναλγία που προέρχεται από παθήσεις σπονδυλικής στήλης προκαλείται με τις κινήσεις και χαρακτηρίζεται από: τοπική ευαισθησία μειωμένη κινητικότητα αυχένα
Τραυματική Μη τραυματική
Κλινική διαφορική διάγνωση Χωρίς ριζιτική συνδρομή- Μυική θλάση : τοπική ευαισθησία, άλγος στις κινήσεις. Με ριζιτική συνδρομή λόγω συμπίεσης νεύρου από οστεόφυτα ή δίσκο. ΑΥΧΕΝΑΛΓΙΑ Αυχεναλγία με συμπτώματα μυελοπάθειας λόγω συμπίεσης του μυελού από οστεόφυτα ή δισκοπάθεια ή από ΧΚΕ σπονδυλικής στήλης, επισκληρίδιο απόστημα, αιμάτωμα : μειωμένη κινητικότητα αυχένα, παράλυση και απώλεια αισθητικότητας κάτω άκρων, Babinski (+).
Άλλα αίτια αυχεναλγίας Ρευματοειδής αρθρίτιδα Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα Μεταβολικές παθήσεις οστών.
Ακτινογραφική διερεύνηση Προσθιοπίσθια Προφίλ Α-Δ Λοξή 45 Α/α σε κάμψη και έκταση σε υποψία συνδεσμικής κάκωσης (συνεργασία ασθενούς, πρώιμα νευρολογικά συμπτώματα, χωρίς ακτινογραφικά παθολογικά ευρήματα).
Ενδείξεις περαιτέρω ελέγχου Σε επιδεινούμενη αυχεναλγία με ριζιτική συνδρομή παρόλη την συντηρητική θεραπεία (>2εβδ.). Μυική αδυναμία στο συγκεκριμένο μυοτόμιο. Επαναλαμβανόμενα επεισόδια ριζιτικής συνδρομής (>3 σε 2 έτη) χωρίς προηγούμενο έλεγχο.
Εξέταση με Α.Τ. En block/ παράλληλα με τα μεσοσπονδύλια διαστήματα. 0.5-2 mm collimations MPR ανασυνθέσεις σε στεφανιαίο και οβελιαίο επίπεδο.
Ενδείξεις Μ.Τ. Προεγχειρητικός έλεγχος Κλινική υποψία μυελοπάθειας Σε ασθενείς με γνωστή κακοήθεια και αυχεναλγία με νευρολογικά σημεία Κλινική υποψία οστεομυελίτιδας, επισκληριδίου αποστήματος, ΧΚΕ.
Εξέταση Μ.Τ. Ύπτια θέση Phased array spine coil Εγκάρσιες (en block) (2mm slice thickness) Oβελιαίες τομές (3-4 mm slice thickness) Στεφανιαίες (σκολίωση) Τ1, Τ2, STIR Αυχενική μοίρα (Τ2-GRE-εγκάρσιες) Σκιαγραφικό σε υποψία ΧΚΕ, σπονδυλοδισκίτιδας ή υποψία μυελοπάθειας που δεν οφείλεται σε σπονδυλική στένωση.
Αλλοιώσεις δίσκου Προπέτεια (bulging) Προβολή-πρόπτωση (κήλη): protrusion, extrusion, sequestration. Spiral and multislice CT of body. M. Prokop, M. Galanski
θέση Κεντρική Παράκεντρη 90% Στα τρήματα Εκτός τρημάτων Spiral and multislice CT of body. M. Prokop, M. Galanski
Κυκλοτερής προπέτεια Ανέπαφος ινώδης δακτύλιος. Διάχυτη διάταση του δίσκου >180 μοίρες περίμετρος, εκτός τα όρια του σπονδύλου >2mm. Mπορεί να είναι εστιακή <<focal bulge>>.
Προβολή (focal disc protrusion) Ρήξη έσω επιφάνειας ινώδους δακτυλίου. Ανέπαφη έξω επιφάνεια. Εστιακή προβολή (<180 μοίρες). Βάση είναι μεγαλύτερη από άλλη διάσταση. Δεν επεκτείνεται προς τα άνω ή κάτω.
Extrusion-πρόπτωση Ρήξη ινώδους δακτυλίου και εστιακή προβολή πηκτοειδούς πυρήνα διαμέσου όλων των ινών του. Οπισθίως του επιμήκους συνδέσμου. Προσθιοπίσθια διάμετρος μεγαλύτερη από την βάση. Μπορεί να επεκταθεί προς τα άνω ή κάτω. Δεν χωρίζει από τον κυρίως δίσκο.
Sequestration-μεταναστευτικό τεμάχιο Αποκοπή τμήματος του πηκτοειδούς πυρήνα από τον κύριο δίσκο. Μετανάστευση. Μπορεί να εντοπισθεί οπισθίως των σπονδύλων ή του οπισθίου επιμήκους συνδέσμου στον επισκληρίδιο χώρο. Το αποκομμένο τμήμα (περιφερικό ή διάχυτο υψηλής έντασης σήμα Τ2/σκιαγραφικό). Μερικές φορές χαμηλό.
Ευρήματα Μ.Τ. μεσοσπονδυλίου δίσκου T2-GRE-υψηλό /χαμηλό(ca²+). Πρόσληψη:-/περιφερική/διάχυτη λόγω ανάπτυξης ουλώδους ιστού. Δ/Δ οστεόφυτο (υψηλό Τ1, δεν προβάλει από το επίπεδο του δίσκου).
Modic changes Αλλοιώσεις μυελού τελικών πλακών ή μικρών αποφυσιακών αρθρώσεων σε ανταπόκριση της εκφύλισης του δίσκου. Τύπος Ι (οίδημα) Τύπος ΙΙ (λίπος) Τύπος ΙΙΙ (σκλήρυνση)
Modic changes (AJNR May 2008 29:838-842)
ΟΑ μικρών αποφυσιακών αρθρώσεων Ασυμπτωματικό Αυχεναλγία Ριζιτική συνδρομή Πλάγιες α/α απεικονίζουν καλύτερα τα οστεόφυτα και την στένωση των τρημάτων. Α.Τ. καλύτερη εκτίμηση του βαθμού στένωσης. Μ.Τ. φλεγμονώδης ιστός που προσλαμβάνει πέριξ. Μπορεί να απεικονισθεί παράδοξη διεύρυνση της άρθρωσης λόγω ερεθισμού του θυλάκου.
Grade 2 facet joint osteoarthritis on right side. 51-year-old woman with grade 2 osteoarthritis of right facet joint at L5-S1 level. Gorbach C et al. AJR 2006;186:1228-1233 2006 by American Roentgen Ray Society
Grade 3 facet joint osteoarthritis on right side. 64-year-old woman with severe bilateral L3-L4 facet joint degeneration. Gorbach C et al. AJR 2006;186:1228-1233 2006 by American Roentgen Ray Society
Στένωση σπονδυλικού σωλήνα ή σπονδύλωση Στένωση του αυλού του σπονδυλικού σωλήνα στα επίπεδα των μεσοσπονδυλίων διαστημάτων. Από αλλοιώσεις ΟΑ, δισκοπάθεια και υπερτροφία ωχρών συνδέσμων.
Ακτινογραφικά ευρήματα Μείωση του ύψους του μεσοσπονδυλίου διαστήματος. Σκληρύνσεις τελικών πλακών. 0πίσθια οστεόφυτα
Ευρήματα με Α.Τ. Σύμπλεγμα δίσκου-οστεόφυτου που προβάλουν στο σπονδυλικό σωλήνα και συμπιέζουν το μηνιγγικό σάκκο και το νωτιαίο μυελό. Υπερτροφία μικρών αποφυσιακών αρθρώσεων και Luschka. Στένωση τρημάτων.
Ευρήματα με Μ.Τ. Πάθηση δίσκου, ΟΑ, υπερτροφία ωχρών συνδέσμων. Μ Μεγάλου βαθμού στένωση σπονδυλικού σωλήνα με εξάλειψη του υπαραχνοειδούς χώρου. Μυελομαλακία
DISH Οστεοποίηση του προσθίου επιμήκους συνδέσμου σε >4 συνεχόμενους σπονδύλους με διατήρηση των μεσοσπονδυλίων διαστημάτων. Μειωμένη κινητικότητα αυχένα, άλγος λόγω ενθεσίτιδας, τενοντίτιδας. Δυσφαγία λόγω συμπίεσης οισοφάγου.
DISH Οπίσθια οστεόφυτα Οστεοποίηση του οπισθίου επιμήκους συνδέσμου, ωχρών συνδέσμων. Υπερόστωση άτλα-άξονα Απουσία οστεοπόρωσης.
Ρευματοειδής αρθρίτιδα Πρωινή αυχεναλγία και δυσκαμψία Ριζιτική συνδρομή Ποτέ δεν προσβάλει τον αυχένα χωρίς να προσβάλει τα άνω/και κάτω άκρα. Α1-Α2 αστάθεια (33%), αστάθεια σε κατώτερα επίπεδα. Α/α σε κάμψη και έκταση. Μ.Τ. σε ασθενείς με συμπτώματα προσβολής ν.μ.
Ακτινολογικά ευρήματα Μελέτη Α1-Α2 αστάθειας. Προφίλ Α/α σε ουδέτερη θέση, κάμψη, έκταση. Μέγιστη δυνατή κίνηση με τον ασθενή σε άνετη θέση. Το υπεξάρθρημα εκτιμάται στη κάμψη. Στην έκταση εκτιμάται ο βαθμός ανάταξης.
Α1-Α2 υπεξάρθρημα Α1-Α2: φυσιολογικά 4χιλ. από την κάτω παρυφή του προσθίου τόξου του Α1 και του οδόντα. Εάν η απόσταση >9χιλ. αυξημένη πιθανότητα νευρολογικών συμπτωμάτων.
Ακτινολογικά ευρήματα Διαταραχή της φυσιολογικής ανατομίας. Υπεξαρθρήματα σε πολλαπλά επίπεδα (δίκην σκάλας). Οστεοπενία. Π-Ο λήψη ή οδόντος για την μελέτη διαβρώσεων.
ΡΑ Α.Τ. : ανασυνθέσεις σε στεφανιαίο επίπεδο. Διαβρώσεις οδόντος, μικρών αποφυσιακών αρθρώσεων και των Luschka.
Ακτινολογικά ευρήματα M.T.: pannus Τ1 χαμηλής έντασης σήματος μάζα. Τ2 ανομοιογενές σήμα. Πρόσληψη παραμαγνητικής ουσίας. Οστικό οίδημα Συλλογές μικρών αποφυσιακών αρθρώσεων Πιθανή συμπίεση ν.μ.
PANNUS
Ουρική αρθρίτιδα Σε ασθενή με γνωστή ουρική αρθρίτιδα. Αρθροπάθεια λόγω εναπόθεσης κρυστάλλων με κέντρο το δίσκο. Οξύ έντονο άλγος, πυρετός, νευρολογικά συμπτώματα.
Ακτινολογικά ευρήματα Συνήθως αφορά 1-2 επίπεδα. Προσπονδυλική μάζα μαλακών μορίων. Μείωση των μεσοσπονδυλίων διαστημάτων. Διαβρώσεις τελικών πλακών. Φυσιολογική οστική πυκνότητα.
Ακτινολογικά ευρήματα Α.Τ. επιπλέον ευρήματα : μάζα μαλακών μορίων με αχνές αποτιτανώσεις, διαβρώσεις μικρών αποφυσιακών αρθρώσεων.
Ακτινολογικά ευρήματα Μ.Τ. : τόφοι- Τ1 χαμηλής έντασης σήμα, Τ2-STIR ανομοιογενές σήμα, περιοχές χαμηλής έντασης σε όλες τις ακολουθίες, πρόσληψη παραμαγνητικής ουσίας. Σημεία συμπίεσης νευρικών ριζών, ν.μ. Από τους τόφους. Διαβρώσεις τελικών πλακών.
CPPD Εναπόθεση κρυστάλλων calcium pyrophosphate dihydrate. >50 ετών. Οξύ επεισόδιο άλγους. Μερικές φορές πυρετός. Νευρολογικά σημεία λόγω εναπόθεσης κρυστάλλων. Μπορεί να συνυπάρχει με ουρική αρθρίτιδα.
Ακτινολογικά ευρήματα Γραμμοειδής αποτιτανώσεις δίσκου. Αποτιτανώσεις ωχρών συνδέσμων, μικρών αποφυσιακών αρθρώσεων. Ογκόμορφες εναποθέσεις ασβεστίου πέριξ των σπονδύλων. Διαβρώσεις τελικών πλακών.
Σπονδυλοαρθροπάθεια αιμοκάθαρσης Άλγος με ριζιτική συνδρομή. Σπάνια μυελοπάθεια. Εναπόθεση κρυστάλων ή αμυλοειδούς.
Εναπόθεση αμυλοειδούς Διαβρώσεις τελικών πλακών (με σαφή παρυφή). Αμυλοειδές :Χαμηλής έντασης σήμα μάζα
Aσβεστοποιός τενοντίτιδα επιμήκους τραχηλικού μυός Εναπόθεση κρυστάλλων υδροξυαπατίτη στον μυ. Απότομη έναρξη αυχεναλγίας και δυσκαμψίας.
Aσβεστοποιός τενοντίτιδα επιμήκους τραχηλικού μυός Εστιακή άμορφη εναπόθεση ασβεστίου 0ίδημα/συλλογή εντός των μαλακών μορίων στον προσπονδυλικό χώρο κάτωθεν των αποτιτανώσεων.
Διαφορική διάγνωση Πρόσληψη πέριξ των αποτιτανώσεων. Δεν προσλαμβάνει η συλλογή. Οπισθοφαρυγγικό απόστημα (πρόσληψη της εγκυστωμένης συλλογής).
Σπονδυλοδισκίτιδα Άλγος Πυρετός Κινητικές/αισθητικές διαταραχές ESR, C-reactive protein
Εκφύλιση vs δισκίτιδα Εκφύλιση : φαινόμενο κενού. Δισκίτιδα : ταχεία μείωση του ύψους του δίσκου, σήμα υγρού στο δίσκο, αποδιοργανωμένο σήμα δίσκου, πρόσληψη, ασαφοποίηση του ορίου των τελικών πλακών, αποστήματα.
Δ/Δ διαβρώσεις τελικών πλακών Σαφή παρυφή Ουρική αρθρίτιδα, CPPD Σπονδυλοαρθροπάθεια αιμοκάθαρσης Intervertebral osteochondrosis Charcot Ασαφή παρυφή Σπονδυλοδισκίτιδα
Συμπέρασμα Α/α εκτίμηση μεσοσπονδυλίων διαστημάτων, τρημάτων, τελικών πλακών, εναπόθεση Ca, συσχέτιση της θέσης των σπονδύλων, οστική δομή-πυκνότητα. Α.Τ. καλύτερη εκτίμηση ανωτέρω ευρημάτων, βαθμός στένωσης, παρουσία παρασπονδυλικών μαζών. Μ.Τ. εκτίμηση μυελοπάθειας. Καλύτερη αξιολόγηση επιυποσκληριδίου χώρου. Καλύτερη εκτίμηση ΧΚΕ.