Νευροενδοκρινικοί όγκοι (NET) Ετερογενής ομάδα νεοπλασμάτων Ευρύ φάσμα κλινικής εικόνας Λειτουργικοί Μη λειτουργικοί Ευρύ φάσμα απεικονιστικών ευρημάτων
Απεικόνιση NET Μορφολογική Υπερηχογράφημα Αξονική Τομογραφία (MDCT) Μαγνητική τομογραφία (MRI) Ενδοσκοπικό Υπερηχογράφημα (EUS) Λειτουργική Octreoscan (SRS, SRS/CT) FDG-PET 68 Ga DOTA-TOC 68 Ga DOTA-NOC 68 Ga DOTA-TATE
Ευαισθησία των απεικονιστικών μεθόδων στη διάγνωση των όγκων NET Βαθμός κακοήθειας Μέγεθος Oberg, Ann Oncol 2010
Μορφολογικές απεικονιστικές τεχνικές διάγνωση εντοπισμός πρωτοπαθούς εστίας σταδιοποίηση παρακολούθηση εκτίμηση ανταπόκρισης στη θεραπεία
Διάγνωση Χαρακτηριστικά όγκων ΝΕΤ Αγγειοβρίθεια Κυτταροβρίθεια Επασβεστώσεις Δεσμοπλαστική αντίδραση
Διάγνωση Χαρακτηριστικά όγκων ΝΕΤ Αγγειοβρίθεια ΞΥΝΟΥ ΝΕΤ Κ. κεφαλής παγκρέατος Έντονος εμπλουτισμός κατά την αρτηριακή φάση ΝΕΤ λεπτού εντέρου
Διάγνωση Χαρακτηριστικά όγκων ΝΕΤ Κυτταροβρίθεια b=1000 Υψηλό σήμα ΝΕΤ ΞΥΝΟΥ κεφαλής Κ. παγκρέατος Περιορισμός της διάχυσης ADC Χαμηλό σήμα ΝΕΤ κεφαλής παγκρέατος
Διάγνωση Χαρακτηριστικά όγκων ΝΕΤ Επασβεστώσεις ΝΕΤ ουράς παγκρέατος ΝΕΤ κεφαλής παγκρέατος
Διάγνωση Χαρακτηριστικά όγκων ΝΕΤ Έκκριση σεροτονίνης ΝΕΤ λεπτού εντέρου Δεσμοπλαστική αντίδραση
Απεικονιστικά χαρακτηριστικά NET Πάγκρεας Λειτουργικοί Μη λειτουργικοί Λεπτό έντερο
Λειτουργικοί PNET Απλό US Ομοιογενής Υποηχοϊκός Μικρό μέγεθος Σαφών ορίων Χαμηλή Ευαισθησία 13-27%
Λειτουργικοί PNET MDCT Μικρό μέγεθος Σαφών ορίων Έντονος εμπλουτισμός στην αρτηριακή φάση (63-86%) Ισόπυκνο στην πυλαία φάση Heller, RCNA 2011; 529-548 Αρτηριακή φάση Πυλαία φάση
Λειτουργικοί PNET MDCT Έντονος εμπλουτισμός σε όλες τις φάσεις ΞΥΝΟΥ Αρτηριακή Κ. φάση Πυλαία φάση Καθυστερημένη φάση
Λειτουργικοί PNET MDCT Ισόπυκνο στην αρτηριακή φάση Υπόπυκνο στην πυλαία φάση Αρτηριακή φάση Πυλαία φάση
Πάγκρεας Πρωτόκολλο CT ΝΕΤ 12λου Αρτηριακή φάση Πυλαία φάση Τριφασική εξέταση χωρίς σκιαστικό όψιμη αρτηριακή φάση πυλαία φάση (45 sec) Πάχος τομής: 1,25-2,5mm 1000 ml νερό από το στόμα ανίχνευση μικρών υπεραγγειούμενων όγκων στο 12λο ENETS Consensus Guidelines 2012
Ακολουθία Τ1 - πριν το σκιαστικό Τ1 - αρτηριακή φάση Τ1 - πυλαία φάση Τ2 Πάγκρεας Πρωτόκολλο MRI DWI - b=1000 DWI - ADC
Λειτουργικοί PNET MRI Ακολουθία Τ1 - πριν το σκιαστικό Τ1 - αρτηριακή φάση Τ1 - πυλαία φάση Τ2 DWI - b=1000 DWI - ADC Σήμα Χαμηλό Έντονος εμπλουτισμός Ίδιο με το υπόλοιπο πάγκρεας Υψηλό Υψηλό Χαμηλό
Λειτουργικοί PNET MRI ADC κυτταροβρίθεια Ki67 ENETS Consensus Guidelines 2012
Υποψία λειτουργικού όγκου παγκρέατος Μορφολογικές απεικονιστικές τεχνικές Ευαισθησία Τριφασική MDCT 69% - 94% 31% ινσουλινώματα Τριφασική MRI με ακολουθίες διάχυσης Ενδοσκοπικό US Ειδικότητα 74% 94% 78% 100% 94% ινσουλινώματα 90% γαστρινώματα Διεγχειρητικό US 95%
Ινσουλίνωμα 90% <2εκ. 97% εντόπιση στο πάγκρεας McAuley G, Clinical Radiology 2005
Γαστρίνωμα 90% 80% 12λο
Σπάνιοι λειτουργικοί όγκοι παγκρέατος Σωματοστατίνωμα Μεγάλο μέγεθος Ανομοιογενούς υφής Εντόπιση στην ουρά Γλουκαγόνωμα VIPωμα
Διαφορική διάγνωση λειτουργικών όγκων ΝΕΤ Υπεραγγειούμενη μετάσταση Υπερνέφρωμα, μαστός, μελάνωμα Ιστορικό υπερνεφρώματος, μελανώματος, Ca μαστού
Διαφορική διάγνωση λειτουργικών όγκων ΝΕΤ Τ1 Ενδοπαγκρεατικό επικουρικό σπληνίδιο Τ1 - αρτηριακή Τ2 Σήμα ίδιο με σπλήνα Τ1 - πυλαία Volpacchio et al. ECR 2012
Μη λειτουργικά PΝΕΤ Μεγάλο μέγεθος (μ.ο 4εκ.) Επασβεστώσεις Ανομοιογενής εμπλουτισμός Σπάνια διάταση του παγκρεατικού πόρου Fidler, AJR 2003
Μη λειτουργικά PΝΕΤ Υψηλό σήμα στη Τ2 Απουσία διάτασης παγκρεατικού πόρου ΑδενοCa Vilgrain, ECR 2013
Διαφορική διάγνωση μη λειτουργικών όγκων παγκρέατος Αδενοκαρκίνωμα παγκρέατος Λέμφωμα Μεταστάσεις ΥΠΕΡ ΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΟΓΚΟΥ PΝΕΤ Υψηλό σήμα στην Τ2 Απουσία διάτασης παγκρεατικού και χοληδόχου πόρου
Κυστικά NET Χαμηλό σήμα στις εικόνες μετά από σκιαγραφικό Παχύ εμπλουτιζόμενο τοίχωμα Επασβεστώσεις Δ/δ: κύστεις, ψευδοκύστεις, βλεννώδεις όγκοι
Απεικονιστικά χαρακτηριστικά NET Πάγκρεας Λεπτό έντερο
NET λεπτού εντέρου MDCT Μεσεντέρια λεμφαδενική μάζα - επασβεστώσεις - ακτινωτές προσεκβολές +/- διάταση εντερικών ελίκων
NET λεπτού εντέρου MDCT Εγκολεασμός αποφρακτικός ειλεός
NET λεπτού εντέρου MDCT εντερόκλυση/εντερογραφία Πολυποειδής μάζα μικρού μεγέθους ή Έκκεντρη πάχυνση τοιχώματος Έντονος εμπλουτισμός στην αρτηριακή φάση ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΚΛΟΓΗΣ Ευαισθησία 85% Ειδικότητα 97%
NET λεπτού εντέρου MRI εντερόκλυση/εντερογραφία Πολυποειδής μάζα μικρού μεγέθους ή Έκκεντρη πάχυνση τοιχώματος Έντονος εμπλουτισμός στην αρτηριακή φάση ΞΥΝΟΥ Αρτηριακή Κ. φάση Τ2 ακολουθία
Διαφορική διάγνωση ΝΕΤ λεπτού εντέρου Σκληρυντική μεσεντερίτιδα Πρωτοπαθές αδενοca Λέμφωμα GIST Μεταστάσεις Μελάνωμα Μαστός Πνεύμονας Λέμφωμα Μεσεντερίτιδα GIST Μεταστάσεις Sheth et al. Radiographics 2003;457-473
Σταδιοποίηση ΝΕΤ Κατά τη διάγνωση 50% 23% 27% εντοπισμένη νόσος τοπική επέκταση μεταστάσεις
Σταδιοποίηση ΝΕΤ Τοπικά Λεμφαδένες Αγγεία Απομακρυσμένες μεταστάσεις Ήπαρ Πνεύμονες Οστά (7-15%) Περιτόναιο - μεσεντέριο (6%) Μαλακά μόρια Εγκέφαλος (1,5%)
Τοπική επέκταση ΝΕΤ Λεμφαδένες CT
Τοπική επέκταση ΝΕΤ Αγγεία CT
Μεταστάσεις ΝΕΤ Ήπαρ Υπεραγγειούμενες Μετάσταση ΝΕΤ (Δ/δ με μικρά αιμαγγειώματα) Αιμαγγείωμα Αρτηριακή Πυλαία Αρτηριακή Πυλαία
Μεταστάσεις ΝΕΤ Ήπαρ Υπεραγγειούμενες Υποαγγειούμενες Χωρίς σκιαγραφικό Αρτηριακή Πυλαία
Μεταστάσεις ΝΕΤ Ήπαρ Υπεραγγειούμενες Υποαγγειούμενες Περιφερικά εμπλουτιζόμενες Αρτηριακή Πυλαία
Μεταστάσεις ΝΕΤ Ήπαρ Υπεραγγειούμενες Υποαγγειούμενες Περιφερικά εμπλουτιζόμενες Κυστικές (+/-υγρο-υγρικά επίπεδα) Πυλαία φάση Τ2 Sommer Eur J Radiol 2012
Μεταστάσεις ΝΕΤ Ήπαρ Αρτηριακή Πυλαία Heller et al, RCNA 2011
Μεταστάσεις ΝΕΤ Ήπαρ MRI > CT > Octreoscan Μόνο 50% των μεταστάσεων ανευρίσκονται προεγχειρητικά με την απεικόνιση Αρτηριακή φάση Τ2 ακολουθία Ακολουθίες διάχυσης (DWI) Dromain JCO 2005, Elias Ann Surg 2010
Μεταστάσεις ΝΕΤ Ήπαρ CT DOTATOC-PET MRI + hepatospecific contrast medium Eur J Radiol 2012
Μεταστάσεις ΝΕΤ Οστά Απεικονιστική τεχνική Ευαισθησία Octreoscan 50-70% Σπινθηρογράφημα οστών 90%-100% MRI 100% 68Ga-DOTATOC PET 97% ENETS Consensus Guidelines Neuroendocrinology 2010
Εκτίμηση ανταπόκρισης στη θεραπεία των όγκων ΝΕΤ Τριφασική CT Τριφασική MRI Somatostatine Receptor Imaging Ga68 PET-CT Octreoscan FDG PET-CT
ENETS Consensus Guidelines 2016
ENETS Consensus Guidelines 2016
Εκτίμηση ανταπόκρισης στη θεραπεία των όγκων ΝΕΤ RECIST κριτήρια Ακριβή στην εκτίμηση της προόδου νόσου Ανακριβή στην εκτίμηση της ανταπόκρισης μετά από τοπικοπεριοχική ή μοριακά στοχευμένη θεραπεία
Εκτίμηση ανταπόκρισης όγκων ΝΕΤ Partial response (PR) CHOI κριτήρια Μέγεθος όγκου ή Πυκνότητα όγκου >10% >15 HU Λειτουργική ανταπόκριση Δείκτης διάχυσης ADC >15% ή Εμπλουτισμός αρτηριακή φάση >25% ή Εμπλουτισμός πυλαία φάση >50%
T1 GD T1 GD T1 GD DWI perfusion 3 μήνες μετά RECIST: SD 9,8 εκ 9,2 εκ Εμπλουτισμός: PR Mείωση 63% Halappa et al. Radiology 2013 ADC: PR Αύξηση 80%
Υποψία NET κλινικά Λειτουργική απεικόνιση Octreoscan (SPECT/CT) 68Ga - DOTA Αν δεν βρεθεί όγκος CT ή MRΙ εντερoγραφία EUS Αύξηση βιοχημικών δεικτών (χρωμογρανίνη Α, 5-HIAA) Υποψία NET απεικονιστικά (CT, US) Ενδοσκόπηση Γαστροσκόπηση Κολονοσκόπηση Αν βρεθεί όγκος Σταδιοποίηση με τριφασική CT ή MRΙ
Παρακολούθηση NET Τριφασική CT ή MRΙ EUS Λειτουργική απεικόνιση Octreoscan (SPECT/CT) 68Ga DOTA FDG-PET/CT
Συνεργαζόμενη ομάδα Παθολόγος ογκολόγος Γαστρεντερολόγος Ενδοκρινολόγος Χειρουργός ογκολόγος Επεμβατικός ακτινολόγος Ακτινολόγος Πυρηνικός γιατρός