ΙΦΝΕ Απεικονιστικές μέθοδοι και διάγνωση Παρασκευή Ε. Κώστα Επιμελήτρια Α Ακτινολογικού Τμήματος ΠΓΝΙ
Καμία σύγκρουση συμφερόντων
O ρόλος της απεικόνισης στην ΙΦΝΕ Επιβεβαίωση της διάγνωσης Εκτίμηση βαρύτητας και έκτασης νόσου Ανάδειξη δια- και εξωτοιχωματικών αλλοιώσεων Παρακολούθηση ασθενών Μετεγχειρητική εκτίμηση
Εισαγωγή Για την ανάδειξη των πρώιμων αλλοιώσεων Η διάβαση του λεπτού εντέρου με βάριο και η κλασική εντερόκλυση παραμένουν 1ης γραμμής απεικονιστικές εξετάσεις Πλεονέκτημά τους η λεπτομερής απεικόνιση των αλλοιώσεων του βλεννογόνου
Κλασικές μέθοδοι με ακτινοσκόπηση πλακόστρωτο Ψευδοεκκολπώματα Αφθώδη έλκη Inflammatory Bowel Disease - Advances in Pathogenesis and Management Edited by Dr. Sami Karoui
Νεότερες τεχνικές Υπερηχογράφημα (US) CT κοιλίας CT εντερογραφία ή εντερόκλυση MR εντερογραφία ή εντερόκλυση ΜR κολονογραφία Η ανάπτυξη νέων τεχνικών για την απεικόνιση των παθήσεων του εντέρου έχει αλλάξει την διαγνωστική προσέγγιση και την φροντίδα των ασθενών με ΙΦΝΕ
Υπερηχογράφημα χωρίς ακτινοβολία εναλλακτική λύση για έλεγχο εστιακής πάχυνσης του τοιχώματος του εντέρου ιδιαίτερα του τελικού ειλεού εξαρτάται από την ικανότητα και την εμπειρία του χειριστή και μπορεί επίσης να αποτύχει να αναδείξει επιπλοκές
CT: ΜΙP ανασυνθέσεις Σε ασθενείς με μη ειδική σημειολογία Ανάδειξη άγνωστης νόσου του λεπτού εντέρου (φλεγμονή, αποστήματα, όγκους, μεταστάσεις, εντερική απόφραξη) Δυνατότητα MIP και 3D ανασυνθέσεων
CT κοιλίας Πλεονεκτήματα Διαθεσιμότητα Κόστος Χρονική διάρκεια Καλύτερη χωρική διακριτική ικανότητα από ΜRI Τεχνικά απλούστερη Αποδοχή ασθενών Μειονεκτήματα Ακτινοβολία Πολλαπλές εξετάσεις, ιδίως σε ν. Crohn: αυξημένος δια βίου κίνδυνος για νεοπλασίες λόγω ακτινοβολίας Ιωδιούχο σκιαγραφικό: αλλεργία, δυνητικά νεφροτοξικό
ΜRI Πλεονεκτήματα Καλύτερη διάκριση ιστών από CΤ Όχι ακτινοβολία (νέοι, γυναίκες, έγκυοι) Σχετικά ασφαλές σκιαγραφικό Δυνατότητα λειτουργικής μελέτης Δυνατότητα συνδυασμού με εξέταση περιπρωκτικής χώρας Μειονεκτήματα Διαθεσιμότητα Υψηλό Κόστος Διάρκεια Τεχνικές απαιτήσεις Αντενδείξεις για ΜRI
CT εντερογραφία ή εντερόκλυση τεχνική Προετοιμασία: 8-12 h νηστεία ή καθαρισμός εντέρου Για την διάταση του αυλού : χορήγηση διαλύματος per os (εντερογραφία) ή μετά από καθετηριασμό (εντερόκλυση) Διάλυμα «ουδέτερο» (μανιτόλης ή πολυαιθυλενικής γλυκόζης -PEG) ή «θετικό» (με βάριο/ ιωδιούχο) 1500-2000 ml, ρυθμός 120-200 ml/min Σπασμολυτικά (20 mg buscopan ή 1mg glucagon) i.v. χορήγηση ιωδιούχου σκιαγραφικού
MR εντερογραφία ή εντερόκλυση τεχνική Προετοιμασία: 8-12 h νηστεία ή καθαρισμός εντέρου Για την διάταση του αυλού : χορήγηση διαλύματος per os (εντερογραφία) ή μετά από καθετηριασμό (εντερόκλυση) Διάλυμα «αρνητικό» (χαμηλό σήμα στις Τ1 και Τ2 ακολουθίες), «θετικό» (υψηλό σήμα στις Τ1 και Τ2 ακολουθίες) και «διφασικό» (χαμηλό σήμα στις Τ1 και υψηλό στις Τ2 ακολουθίες) Σπασμολυτικά i.v. χορήγηση σκιαγραφικού (γαδολινίου)
CT ή MR εντερογραφία Πλεονεκτήματα Όχι καθετήρας ρινονηστιδικός Ευκολότερα αποδεκτή από ασθενείς Διαδικαστικά απλούστερη Χρονική διάρκεια Μειονεκτήματα Μη καλή έκπτυξη αυλού λεπτού εντέρου
CT ή MR εντερόκλυση Πλεονεκτήματα Καλύτερη έκπτυξη λεπτού εντέρου Μεγαλύτερη ευαισθησία για πρώιμες βλάβες βλεννογόνου Πιο αξιόπιστη εκτίμηση για προσδιορισμό της έκτασης της νόσου Μειονεκτήματα Διαδικαστικά πιο περίπλοκη Αυξημένη διάρκεια Ρινονηστιδικός καθετήρας Επιπρόσθετη ακτινική επιβάρυνση για τοποθέτηση καθετήρα
ΜRI Κολονογραφία Όταν η κολονοσκόπηση ατελής ή ανέφικτη Πλεονεκτήματα: εξωτοιχωματικές βλάβες, εκτίμηση φλεγμονώδους δραστηριότητας Διαγνωστικές επιδόσεις για ΙΦΝΕ(1,5 Τ.) Ευαισθησία 55-87% Ειδικότητα 98-100% Διάφορες τεχνικές: χορήγηση διαλύματος από το στόμα ή/και από το ορθό
Απεικονιστικά ευρήματα Πάχυνση τοιχώματος Εμπλουτισμός τοιχώματος Εικόνα «στόχου» (target sign) Αγγειοβρίθεια μεσεντερίου λίπους (comb sign) Υπερτροφία μεσεντερίου λίπους Συρίγγια Λεμφαδενοπάθεια Συλλογές αποστήματα Στένωση εντερική απόφραξη
Πάχυνση τοιχώματος Όταν το τοίχωμα >3mm Mη ειδικό εύρημα ΔΔ φλεγμονή, αιμορραγία, ισχαιμία, λέμφωμα Υπέρ ν. Crohn: σημαντική πάχυνση, προσβολή τελικού ειλεού, παρεμβάλλονται υγιή τμήματα
Εμπλουτισμός τοιχώματος Μη ειδικό εύρημα Το πιο ευαίσθητο σημείο υπέρ ενεργότητας της νόσου Μπορεί να αφορά όλο το τοίχωμα Εικόνα «στόχου»
Εικόνα «στόχου» Εμπλουτισμός του βλεννογόνου και του οργογόνου με την ενδιάμεση υποβλεννογόνια στιβάδα να υπολείπεται και να αντιστοιχεί σε οίδημα (ενεργή νόσος) ή σε εναπόθεση λίπους (χρόνια φλεγμονή) ενεργή ν. Crohn
Εικόνα στόχου σε ελκώδη κολίτιδα οίδημα εναπόθεση λίπους
Αγγειοβρίθεια μεσεντερίου λίπους (comb sign) Παρατηρείται σε γειτονικές περιοχές πάχυνσης του τοιχώματος Αποτελεί το πιο ειδικό σημείο ενεργής ν. Crohn
Αγγειοβρίθεια μεσεντερίου λίπους «comb sign»
Ευρήματα σε ενεργή ν. Crohn Πάχυνση τοιχώματος Εμπλουτισμός βλεννογόνου Οίδημα υποβλεννογόνιας στιβάδας Αγγειοβρίθεια μεσεντερίου λίπους Λεμφαδενοπάθεια
Ενεργή φλεγμονή - στένωση Σημαντική η διάκριση στένωσης από ενεργή φλεγμονή, που χρήζει φαρμακευτικής αντιμετώπισης από την χρόνια φλεγμονή και ίνωση του τοιχώματος, που αντιμετωπίζεται χειρουργικά
Ινώδης στένωση - σύμφυση
Εντερική απόφραξη -ισχαιμία
Συλλογές - αποστήματα Πάχυνση τοιχώματοςδιάτρηση - συλλογή Απόστημα λαγονοψοΐτη
Συρίγγια
Εντεροεντερικό συρίγγιο
Ελκώδης κολίτιδα Προσβάλλει το ορθό και κατά συνέχεια το υπόλοιπο παχύ έντερο Παλίνδρομη προσβολή τελικού ειλεού Αυξημένος κίνδυνος αδενοκαρκινώματος
Ελκώδης κολίτιδα αδενοκαρκίνωμα ιερολαγονίτιδα
Διαφορική διάγνωση ν. Crohn και ελκώδους κολίτιδας ν. Crohn Λεπτό έντερο 70-80% Τμηματική εντόπιση > πάχυνση τοιχώματος Ανώμαλη παρυφή ορογόνου 80% Περιεδρικά συρίγγια Αποστήματα Εξωεντερικές επιπλoκές; χολολιθίαση, ηπατικά αποστήματα, παγκρεατίτιδα ελκώδης κολίτιδα Ορθό 95% Χωρίς ενδιάμεσα υγιή τμήματα > εναπόθεση λίπους στον υποβλεννογόνιο 61% Όχι επιπλοκές στην περιπρωκτική χώρα Εξωεντερικές επιπλoκές; πρωτοπαθής χολική κίρρωση, οροαρνητική σπονδυλαρθροπάθεια