Ψηφικές φηγήσεις βιωμτικών ιστοριών σε σχέση με τ Μέσ Μζικής Επικοινωνίς: (πολύ)τροπικότητες Μιχάλης Μεϊμάρης 1, Ανδρές Μούτσιος-Ρέντζος 2 mmeimaris@media.uoa.gr, amoutsiosrentzos@aegean.gr 1 Τμήμ Επικοινωνίς κι Μέσων Μζικής Ενημέρωσης, Εθνικό κι Κποδιστρικό Πνεπιστήμιο Αθηνών 2 Τμήμ Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής κι του Εκπιδευτικού Σχεδισμού, Πνεπιστήμιο Αιγίου Περίληψη Η εργσί υτή επιχειρεί τη μελέτη της πολυτροπικής επικοινωνίς ψηφικών φηγήσεων βιωμτικών ιστοριών σε σχέση με τ Μέσ Μζικής Επικοινωνίς κι Ενημέρωσης (ΜΜΕ). Ανλύθηκν οι ψηφικές φηγήσεις 102 συμμετεχόντων διφορετικών ποβλεπτικών πλισίων με έμφση στις επιλογές τροπικότητς των δημιουργών-φηγητών (με τη βοήθει του λογισμικού ATLAS.ti). Οι ψηφικές φηγήσεις επιτρέπουν τις διερευνήσεις γι την επικοινωνί με νέ μέσ μέσω νέων μέσων. Τ ευρήμτ φνέρωσν ότι το κροτήριο κτσκευάζετι με διφορετικό τρόπο πό τους δημιουργούς φηγητές που επιλέγουν έν προσωπικό βίωμ με νέ μέσ, σε σχέση με εκείνους που επιλέγουν πρδοσικά μέσ, συμπεριλμβάνοντς περισσότερ κι μικρότερης διάρκεις μηνύμτ, υξημένη πολυτροπικότητ κι χρήση υτόνομων νά μήνυμ μη λεκτικών πολυτροπικοτήτων. Λέξεις κλειδιά: ψηφική φήγηση, τροπικότητ, πολυτροπικότητ, μήνυμ, ιστορί Ψηφικές φηγήσεις κι ΜΜΕ στην κθημερινή ζωή Η φήγηση, διχρονικά στις νθρώπινες κοινωνίες, επιτελεί μι λειτουργί μετβίβσης γνώσεων, στάσεων κι ξιών πό γενιά σε γενιά. Με την εισγωγή των πολυμεσικών στοιχείων δημιουργήθηκε η ψηφική φήγηση (Lambert, 2013), προσέγγιση ιδιίτερ προσιτή στους υτόχθονες του ψηφικού κόσμου (digital natives). Τυτόχρον, δίνετι η δυντότητ πργωγής, κτγρφής κι νάλυσης πολυτροπικών φηγήσεων, δηλδή φηγήσεων που περιλμβάνουν πολλπλά, συγχρονικά σημειωτικά κι νπρστσικά συστήμτ (Alonso, Molina & Porto, 2015; Burn & Parker, 2003; Gibbon, Mertins & Moore, 2012; Halverson, Bass & Woods, 2012; Hull & Nelson, 2005; Jewitt, 2009; Yang, 2012). Σε μι εποχή γενικότερης κρίσης ξιών κι ειδικότερ ως προς τ θέμτ ενημέρωσης, η κτγρφή υπό μορφή προσωπικών ιστοριών της κθημερινότητς που ζει κάθε πολίτης σε σχέση με τ ΜΜΕ (τηλεόρση, ρδιόφωνο, internet, social media) ποτελεί συνεισφορά στην προσπάθει κτνόησης του ρόλου των ΜΜΕ. Στο διάστημ 2014-2016, γι την νίχνευση της βιωμτικής σχέσης του πολίτη με τ ΜΜΕ συγκεντρώθηκν πό την ομάδ Ψηφικής Αφήγησης του Εργστηρίου Νέων Τεχνολογιών στην Επικοινωνί, την Εκπίδευση κι τ ΜΜΕ (που μελετά ερευνητικά κι εκπιδευτικά δυντότητες κι εφρμογές ψηφικής φήγησης πό το 2009) 320 ψηφικές ιστορίες πό κτοίκους (άνδρες κι γυνίκες) στικών, ημιστικών κι γροτικών περιοχών της Ελλάδς. Οι ιστορίες δημιουργήθηκν υπό μορφή ψηφικών φηγήσεων είτε εξολοκλήρου πό τους πολίτες είτε εν μέρει πό υτούς κι τους ερευνητές που κολούθησν τις συγκεκριμένες οδηγίες τους. Αντικείμενο της προύσς εργσίς είνι η διερεύνηση σχετικά με τις τροπικότητες κι πολυτροπικότητες επικοινωνίς των δημιουργών-φηγητών κι γι υτό το λόγο επικεντρωνόμστε στις ψηφικές φηγήσεις που κτσκευάστηκν T. A. Mikropoulos, N. Papachristos, A. Tsiara, P. Chalki (eds.), Proceedings of the 10 th Pan-Hellenic and International Conference ICT in Education, Ioannina: HAICTE. 23-25 September 2016. ISSN 2529-0916, ISBN 978-960-88359-8-6.
350 Μ. Μεϊμάρης, Α. Μούτσιος-Ρέντζος εξολοκλήρου πό τους δημιουργούς τους. Συγκεκριμέν, διερευνήθηκν τ ερωτήμτ: ) Ποιο το πλήθος κι η χρονική διάρκει μηνυμάτων νά ιστορί; β) Ποιο το πλήθος κι ο τύπος τροπικοτήτων στις ιστορίες; γ) Ποιο το πλήθος κι ο τύπος τροπικοτήτων που συνεμφνίζοντι στις ιστορίες; δ) Ποιες οι συγκλίσεις κι ποκλίσεις στ ), β), γ) σχετικά με τον τύπο μέσου, το φύλο κι το ποβλεπτικό πλίσιο δημιουργίς των ιστοριών; Μέθοδοι κι διδικσίες Δείγμ Δικρίθηκν δύο «ποβλεπτικές» ομάδες: εντός εκπιδευτικού πλισίου κι εκτός εκπιδευτικού πλισίου (Ν=102, βλ. Πίνκ 1). Η πρώτη ποτελείτι πό εκπιδευόμενους/-ες που δημιούργησν την ιστορί στ πλίσι ενός μθήμτος. Ηλικικά είνι «κάτω των τριάντ», κι διμένουν σε στική περιοχή. Η εκτός εκπιδευτικού πλισίου ομάδ δεν χρκτηρίζετι πό μι εμφνή ποβλεπτική σχέση κι συνεκτικότητ, συμπεριλμβάνοντς «άνω των σράντ» εργζόμενους, συντξιούχους κι άνεργους, στικών κι μη περιοχών. Πίνκς 1. Συμμετέχοντες κι συμμετέχουσες στην προύσ έρευν (Ν=102) f % Εκπιδευτικό 81 79 Γυνίκες Πρδοσικά Μέσ 24 24 Γυνίκες Νέ Μέσ 29 28 Άνδρες Πρδοσικά Μέσ 12 11 Άνδρες Νέ Μέσ 16 16 Μη Εκπιδευτικό 21 21 Γυνίκες Πρδοσικά Μέσ 7 7 Γυνίκες Νέ Μέσ 5 5 Άνδρες Πρδοσικά Μέσ 5 5 Άνδρες Νέ Μέσ 4 4 Φύλο Γυνίκες 65 64 Άνδρες 37 36 Πλίσιο Εκπιδευτικό 81 79 Μη Εκπιδευτικό 21 21 Τύπος Μέσου Πρδοσικά Μέσ 48 47 Νέ Μέσ 54 53 Κωδικοποίηση κι νλύσεις Χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό ATLAS.ti 7.5 γι την κωδικοποίηση των τροπικοτήτων πευθείς στο ρχείο βίντεο εκμετλλευόμενοι τις δυντότητες τους λογισμικού (Friese, 2014). Η κωδικοποίηση άντλησε πό την υπάρχουσ βιβλιογρφί (Norris, 2012; O Halloran, 2004; Smith & Kanade, 2005) κι κολούθησε μι πργωγικό-επγωγική διδικσί: ξεκίνησε πργωγικά με εφρμογή υπρχουσών πό τη βιβλιογρφί κτηγοριοποιήσεων κι εμπλουτίστηκε επγωγικά με στόχο την επάρκει των κωδικών γι την πρτηρούμενη ποικιλί εμφνίσεων του φινομένου. Το σχήμ κωδικοποίησης γι τις τροπικότητες που νπτύχθηκε γι την προύσ έρευν συνοψίζετι στο Σχήμ 1 κι
Ψηφικές φηγήσεις βιωμτικών ιστοριών σε σχέση με τ Μέσ Μζικής Επικοινωνίς 351 επικεντρώθηκε στους βσικούς τρόπους λεκτικής κι μη λεκτικής επικοινωνίς: κείμενο, ήχος, εικόν, βίντεο. Ανφορικά με τη διδικσί νάλυσης, φού νγνωρίστηκν οι μονάδες νάλυσης (το μήνυμ, δηλδή, το κάθε υτοτελές τοπικό όλο, το οποίο ενισχύει ή μεττοπίζει φηγημτικά την ιστορί), κωδικοποιήθηκν οι τροπικότητες νά μήνυμ στο ATLAS.ti 7.5. Δεδομέν του ATLAS.ti εξήχθησν στο SPSS 22 γι την πργμτοποίηση σττιστικής νάλυσης.. ) χωρίς λόγι. β) φωνής (λεκτική φωνητική εξιστόρηση). γ) τργούδι. ) φωτογρφί. β) σχέδιο [Μη φωτογρφική πεικόνιση (π.χ. ζωγρφιά, σχέδιο). Συνδυσμός γρμμάτων, χρωμάτων, σχεδίων γι την πργωγή συγκεκριμένου μηνύμτος που ξεπερνά τ συσττικά του στοιχεί (π.χ. λογότυπ). Χρωμτική επένδυση με χρήση που φίνετι ν συνιστά μήνυμ (π.χ. το κόκκινο-προσοχή)]. γ) κείμενο (έν σχεδισμένο ή φωτογρφισμένο υλικό σχημτίζει μι λέξη).. ) Κινημτογράφος «πργμτικού κόσμου» (π.χ. τινίες, ντοκιμντέρ κτλ). β) Κινούμεν σχέδι. γ) με κίνηση με στόχο την πργωγή επιπλέον/διφορετικού μηνύμτος πό υτό της εικόνς (π.χ. τρεμόπιγμ εικόνς τηλεφώνου με στόχο ν φνεί η κλήση). Αποτελέσμτ Σχήμ 1. Η κωδικοποίηση στην προύσ έρευν Πλήθος κι διάρκει μηνυμάτων Αρχικά διερευνήθηκε το πλήθος των μονάδων μηνύμτος νά ιστορί, το οποίο σχετίζετι μετξύ άλλων με την νοημτική κι τη δομική πολυπλοκότητ της ιστορίς, σύμφων με τον δημιουργό-φηγητή (βλ. Πίνκ 2). Οι ιστορίες εκτυλίσσοντι σε μι λληλουχί περίπου 32 «κρέ». Οι συγκρίσεις ως προς φύλο, πλίσιο κι τύπο μέσου φνέρωσν ότι η επιλογή νέων μέσων συνδέετι με σττιστικώς σημντικά περισσότερ μηνύμτ νά ιστορί, ενώ το φύλο κι το πλίσιο δεν κτδεικνύουν σττιστικώς σημντικές διφοροποιήσεις. Στη συνέχει διερευνήθηκε η χρονική διάρκει των μηνυμάτων (σε δευτερόλεπτ), η οποί σχετίζετι μετξύ άλλων κι με το ρόλο, τη σημντικότητ ή/κι την πολυπλοκότητ που ποδίδετι στο κάθε μήνυμ-μέρος, στην ιστορί-όλο πό τον δημιουργό-φηγητή (Πίνκ 2). Η μέση τιμή της χρονικής διάρκεις της κάθε μονάδς μηνύμτος ήτν 5.4s. Ακολούθως έγινε σύγκριση ξεχωριστά ως προς το φύλο, το πλίσιο κι τον τύπο μέσου, όπου κι κτγράφηκν σττιστικώς σημντικές διφοροποιήσεις: ) οι άνδρες επιλέγουν συντομότερ μηνύμτ πό τις γυνίκες, β) τ εκτός εκπιδευτικού πλισίου μηνύμτ είνι συντομότερ κι γ) η επιλογή νέων μέσων συνδέετι με συντομότερ μηνύμτ. Επιπροσθέτως, κτγράφετι η σττιστικώς σημντική διφοροποίηση των πληθυσμικών ομάδων (ξεχωριστά σε κάθε πλίσιο). Συμπληρωμτικά στ στοιχεί του Πίνκ 3, νφέρετι ότι οι post-hoc συγκρίσεις (Mann-Whitney έλεγχοι με διόρθωση Bonferroni) έδειξν εντός εκπιδευτικού πλισίου τη μη σττιστικώς σημντική διφοροποίηση των δύο φύλων που επιλέγουν τον ίδιο τύπο μέσου ως προς τους χρόνους των μηνυμάτων, κθώς κι τη σττιστικώς σημντική σημντικότητ των άλλων συγκρίσεων. Αντίστοιχ, οι συγκρίσεις εκτός εκπιδευτικού πλισίου φνέρωσν μι πιο σύνθετη πργμτικότητ με τις επιμέρους συγκρίσεις ν είνι σττιστικώς σημντικές, εκτός πό τις γυνίκες που επιλέγουν νέ μέσ οι οποίες δε διφέρουν σττιστικώς σημντικά στους χρόνους των μηνυμάτων τους σε σχέση με τους άνδρες που επιλέγουν πρδοσικά μέσ, κι εκτός πό
352 Μ. Μεϊμάρης, Α. Μούτσιος-Ρέντζος τους άνδρες που επιλέγουν νέ μέσ οι οποίοι δε διφέρουν σττιστικώς σημντικά στους χρόνους των μηνυμάτων τους σε σχέση με τις γυνίκες που επιλέγουν πρδοσικά μέσ. Πίνκς 2. Μονάδες μηνύμτος νά ιστορί κι χρονική διάρκει μονάδων μηνύμτος Μηνύμτ νά ιστορί Χρονική διάρκει μηνυμάτων (s) M SD Min Max P M SD Min Max P β Συνολικά 32.4 14.0 9 78 5.4 4.2 0.1 73.6 Εκπιδευτικό 0.540 <0.001 Γυνίκες Πρδοσικά Μέσ 28.3 9.1 11 46 6.3 5.3 0.7 73.6 Γυνίκες Νέ Μέσ 31.6 13.8 10 78 5.2 4.2 0.7 56.7 Άνδρες Πρδοσικά Μέσ 38.0 7.5 27 47 6.2 4.7 0.7 48.2 Άνδρες Νέ Μέσ 42.0 23.5 16 75 4.7 4.1 0.1 48.2 Μη Εκπιδευτικό 1 0.918 <0.001 Γυνίκες Πρδοσικά Μέσ 37.4 12.4 23 54 4.5 3.0 1.2 41.1 Γυνίκες Νέ Μέσ 44.0 15.9 31 67 5.1 1.9 2.1 18.0 Άνδρες Πρδοσικά Μέσ 33.1 15.7 10 70 5.8 3.7 1.1 21.2 Άνδρες Νέ Μέσ 27.5 12.3 9 50 4.4 2.3 1.1 23.5 Φύλο 0.723 0.002 Γυνίκες 32.0 13.7 10 78 5.5 4.3 0.7 73.6 Άνδρες 33.0 14.6 9 70 5.2 4.1 0.1 48.2 Πλίσιο 0.375 0.025 Εκπιδευτικό 31.1 13.8 9 75 5.5 4.6 0.1 73.6 Μη Εκπιδευτικό 33.5 14.2 10 78 4.9 2.9 1.1 41.1 Τύπος Μέσου 0.003 <0.001 Πρδοσικά Μέσ 30.3 12.7 9 78 5.9 4.6 0.7 73.6 Νέ Μέσ 40.3 15.9 16 75 5.0 3.9 0.1 56.7 : ANOVA κι νεξάρτητος Student s t-test. β : Kruskal-Wallis κι Mann-Whitney U Φίνετι ότι η επιλογή νεών μέσων φίνετι ν συνδέετι με περισσότερ κι συντομότερ μηνύμτ νά ιστορί. Η χρονική διάρκει των μηνυμάτων φνέρωσε ότι οι γυνίκες κι οι άντρες εντός εκπιδευτικού πλισίου επιλέγουν μεγλύτερη διάρκει μηνυμάτων. Μάλιστ, εντός εκπιδευτικού πλισίου, κρίσιμη πράμετρος διφοροποίησης στη χρονική διάρκει μηνυμάτων είνι ο τύπος του μέσου, ενώ εκτός εκπιδευτικού πλισίου η πργμτικότητ είνι συνθετότερη με τις διφορές ν κτγράφοντι μόνο εντός των ομάδων ίδιου φύλου (κι διφορετικού τύπου μέσου) ή ίδιου μέσου (κι διφορετικού φύλου). Συνεπώς, διφίνοντι διφοροποιήσεις ως προς την πολυπλοκότητ της ιστορίς σε σχέση με την επιλογή μέσου, λλά κι ως προς τον ρόλο κι την πολυπλοκότητ του κάθε μηνύμτος στην ιστορί. Ίσως είνι εύλογο το ερώτημ γι τη σχέση υτών των ευρημάτων με το είδος των τροπικοτήτων, κθώς θ ήτν νμενόμενο μηνύμτ με υξημένο πληροφορικό περιεχόμενο ως προς την τροπικότητ ν σχετίζοντι με υξημένη χρονική διάρκει. Τροπικότητες κι πολύ-τροπικότητες Στον Πίνκ 3 τ ευρήμτ κι οι διερευνήσεις σχετικά με τις επιλογές τροπικότητς. Αρχικά, νεξρτήτως πλισίου κι σε όλες τις υπο-ομάδες, το κείμενο είνι η τροπικότητ που χρησιμοποιείτι συχνότερ, κολουθούμενη συνήθως πό την εικόν-φωτογρφί ή την εικόν-σκίτσο: το κείμενο μζί με την εικόν (φωτογρφί ή σκίτσο) συνιστούν περισσότερο πό τις μισές επιλογές τροπικότητς. Το βίντεο είνι η λιγότερ συχνά εμφνιζόμενη κύρι κτηγορί τροπικότητς. Εντός εκπιδευτικού πλισίου, φίνετι ν κολουθείτι το ίδιο μοτίβο νά επιλογή τροπικότητς τόσο γι τους άνδρες, όσο κι γι
Ψηφικές φηγήσεις βιωμτικών ιστοριών σε σχέση με τ Μέσ Μζικής Επικοινωνίς 353 τις γυνίκες: πό πρδοσικό τύπο μέσου σε νέ μέσ έχουμε ύξηση στο σκίτσο κι στην φήγηση λλά κι μείωση στο κείμενο, στην μουσική (χωρίς στίχους) κι στο βίντεο. Εξίρεση στον κνόν ποτελεί η χρήση τργουδιού που κολουθεί ντίθετη πορεί στ δύο φύλ γι τους δύο τύπους μέσων. Στις εκτός εκπιδευτικού πλισίου υπο-ομάδες εμφνίζετι μι σύνθετη πργμτικότητ στην οποί ο τύπος μέσου κι το φύλο νδύοντι ως ελκυστές μοτίβων ποκλίσεων: ρκετές πό τις επιλογές τροπικότητς των νδρών κι των γυνικών μοιάζουν κτοπτρικές ν συν ιδωθούν πό τον έν τύπο μέσου στον άλλο. Φίνετι ότι το εκπιδευτικό πλίσιο λειτουργεί ως φκός σύγκλισης των ποβλέψεων κι των επιλογών των δημιουργών-φηγητών. Αντιθέτως, στο μη εκπιδευτικό πλίσιο φίνετι ότι η πρτηρηθείσ πολυπλοκότητ δεν συγκλίνει σε κάποιο ντίστοιχο μοτίβο. Πίνκς 3. Επιλογές τροπικοτήτων Χωρίς λόγι Τργούδι Αφήγηση Σχέδιο Φωτογρφί Εκπιδευτικό P<0.001 β P<0.001 P<0.001 P<0.001 P<0.001 P<0.001 P<0.001 P=0.213 Γυνίκες Πρδοσικά Μέσ 64 48 43 15 0 19 52 7 Γυνίκες Νέ Μέσ 61 44 27 45 3 33 50 5 Άνδρες 71 54 28 31 0 28 68 6 Πρδοσικά Μέσ Άνδρες Νέ Μέσ 75 18 57 33 0 44 42 7 Μη Εκπιδευτικό P=0.008 P<0.001 P<0.001 P<0.001 P=0.092 P<0.001 P=0.001 P=0.001 Γυνίκες Πρδοσικά Μέσ 74 0 100 0 0 30 46 Γυνίκες Νέ Μέσ 87 13 58 25 3 48 37 1 Άνδρες 82 6 86 23 1 26 39 5 Πρδοσικά Μέσ Άνδρες Νέ Μέσ 78 83 17 2 3 37 56 3 Φύλο P<0.001 b P=0.530 P=0.173 P=0.710 P=0.020 P<0.001 P=0.315 P=0.188 Γυνίκες 66 36 45 27 2 30 49 5 Άνδρες 75 35 48 27 1 36 51 6 Πλίσιο P<0.001 P<0.001 P<0.001 P<0.001 P=0.362 P=0.041 P=0.001 P<0.001 Εκπιδευτικό 66 41 38 32 1 31 53 6 Μη Εκπιδευτικό 80 21 70 11 2 35 47 2 Τύπος Μέσου P=0.749 P=0.227 P<0.001 P<0.001 P<0.001 P<0.001 P=0.002 P=0.455 Πρδοσικά Μέσ 70 35 56 17 0 24 51 5 Νέ Μέσ 69 37 38 35 2 38 45 5 : Έγκυρο ποσοστό. β : Έλεγχος χ 2. Διερευνήθηκε η συχνότητ συν-εμφνίσεων τροπικοτήτων στην ίδι μονάδ μηνύμτος, ως μέτρο της έντσης πολυτροπικότητς (Πίνκς 4). Διπιστώθηκν Μ=2.62 τροπικότητες νά μήνυμ. Οι post-hoc νλύσεις στις σττιστικώς σημντικές ANOVAs, φνέρωσν ότι εντός εκπιδευτικού πλισίο, η κύρι πηγή διφοροποίησης είνι η σχετικά χμηλής έντσης πολυτροπικότητ των γυνικών πρδοσικών μέσων κι δευτερευόντως η σχετικά υψηλής έντσης πολυτροπικότητ των νδρών νέων μέσων. Εκτός εκπιδευτικού πλισίου, η επιλογή νέων μέσων συνδέετι με σττιστικώς σημντικά ψηλότερης έντσης πολυτροπικότητ λλά δεν πρτηρήθηκε σττιστικώς σημντική διφορά των επιλογών μέσου σε σχέση με το φύλο.
354 Μ. Μεϊμάρης, Α. Μούτσιος-Ρέντζος Πίνκς 4. Έντση πολύ-τροπικότητς Μ SD Min Max Ρ Εκπιδευτικό <0.001 Γυνίκες Πρδοσικά Μέσ 2.5 0.6 1.0 5.0 Γυνίκες Νέ Μέσ 2.6 0.8 1.0 5.0 Άνδρες Πρδοσικά Μέσ 2.6 1.0 1.0 5.0 Άνδρες Νέ Μέσ 2.8 1.0 1.0 5.0 Μη Εκπιδευτικό <0.001 Γυνίκες Πρδοσικά Μέσ 2.5 0.8 2.0 4.0 Γυνίκες Νέ Μέσ 2.7 0.9 1.0 5.0 Άνδρες Πρδοσικά Μέσ 2.4 0.8 1.0 4.0 Άνδρες Νέ Μέσ 2.8 0.8 2.0 4.0 Φύλο 0.001 Γυνίκες 2.6 0.8 1.0 5.0 Άνδρες 2.7 0.9 1.0 5.0 Πλίσιο 0.330 Εκπιδευτικό 2.5 0.8 1.0 5.0 Μη Εκπιδευτικό 2.7 0.9 1.0 5.0 Τύπος Μέσου <0.001 Πρδοσικά Μέσ 2.6 0.8 1.0 5.0 Νέ Μέσ 2.6 0.8 1.0 5.0 : ANOVA κι Student s t-test Πίνκς 5. Επιλογές πολυτροπικοτήτων Εκπιδευτικό Γυν. Πρδ. Μέσ 25.0 0.4 30.6 35.2 1.3 4.0 0.9 0.0 0.0 0.1 Γυν. Νέ Μέσ 17.9 5.1 33.1 33.6 0.2 2.0 0.4 0.2 0.1 1.1 Άνδρες Πρδ. Μέσ 7.2 7.8 19.6 44.2 0.6 1.9 0.9 1.2 0.9 0.0 Άνδρες Νέ Μέσ 29.9 0.8 21.8 38.6 0.0 1.0 1.7 0.2 1.7 2.1 Μη Εκπιδευτικό Γυν. Πρδ. Μέσ 44.4 0.0 25.5 29.7 0.0 0.0 0.0 0.3 0.0 0.0 Γυνίκες Νέ Μέσ 31.6 2.1 11.8 50.8 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.5 Άνδρες Πρδ. Μέσ 43.9 5.0 12.2 26.7 0.0 5.0 0.0 0.0 0.0 0.0 Άνδρες Νέ Μέσ 24.4 0.0 19.2 53.5 0.0 0.0 0.6 0.0 2.3 0.0 Φύλο Γυνίκες 25.2 2.6 29.3 35.2 0.5 2.2 0.5 0.1 0.0 0.6 Άνδρες 25.1 3.2 19.4 40.5 0.2 1.7 1.1 0.4 1.3 0.9 Πλίσιο Εκπιδευτικό 21.0 3.2 28.2 36.5 0.5 2.3 0.9 0.3 0.5 0.9 Μη Εκπιδευτικό 37.2 1.6 18.2 38.8 0.0 1.1 0.1 0.1 0.5 0.1 Τύπος Μέσου Πρδοσικά Μέσ 27.2 2.5 24.9 35.1 0.8 2.9 0.6 0.3 0.2 0.1 Νέ Μέσ 23.5 3.0 26.2 38.8 0.1 1.3 0.8 0.2 0.8 1.2 Έγκυρο ποσοστό. Στη συνέχει, επικεντρωθήκμε στ ποιοτικά χρκτηριστικά της πολυτροπικότητς νγνωρίζοντς με υτόν τον τρόπο την ύπρξη πολυτροπικοτήτων (Πίνκς 5). Η
Ψηφικές φηγήσεις βιωμτικών ιστοριών σε σχέση με τ Μέσ Μζικής Επικοινωνίς 355 συντριπτική πλειοψηφί των μηνυμάτων επικοινωνούντι πολυτροπικά συνήθως, κείμενοήχο, εικόν-ήχο, κείμενο-εικόν-ήχο. Ιδιίτερο ενδιφέρον προυσιάζει η επιλογή γι μη λεκτική επικοινωνί (εικόν-ήχο) νάμεσ σε υτές τις συχνότερ εμφνιζόμενες πολυτροπικότητες, κθώς έν πό τ τεχνικά χρκτηριστικά των ψηφικών ιστοριών είνι η σχετική ευκολί στην τεχνική δυντότητ επιλογών μη λεκτικής επικοινωνίς. Έχει συνεπώς ενδιφέρον ν νδειχθεί η επιλογή μη λεκτικών (πολύ)τροπικοτήτων σε μονάδες μηνύμτος, κθώς κάτι τέτοιο δηλώνει τη ρητή δέσμευση του φηγητή-δημιουργού ότι η ιστορί μπορεί ν ενισχύετι ή/κι μεττοπίζετι χωρίς λεκτικά σημεί. Στις λεκτικές πολύ-τροπικότητες εντάσσοντι όσες περιλμβάνουν κείμενο, ήχο-τργούδι, ήχο-φωνή, εικόν-κείμενο, ενώ το βίντεο κτηγοριοποιήθηκε ως μη λεκτική επικοινωνί (πρά τη σύνθετη φύση των βίντεο, επικεντρωθήκμε στο ότι τ βίντεο είχν κι μη λεκτική επικοινωνί κι γι υτό το λόγο κτηγοριοποιήθηκν ως τέτοι). Τ ποτελέσμτ υτής της νάλυσης συνοψίζοντι στον Πίνκ 6. Πίνκς 6. Λεκτικές κι μη λεκτικές τροπικότητες πολυτροπικότητες Λεκτική Μη Λεκτική Ρ β Εκπιδευτικό <0.001 Γυνίκες Πρδοσικά Μέσ 88.2 11.8 <0.001 Γυνίκες Νέ Μέσ 92.9 7.1 0.510 Άνδρες Πρδοσικά Μέσ 90.0 10.0 0.034 Άνδρες Νέ Μέσ 96.7 3.3 <0.001 Μη Εκπιδευτικό 0.007 Γυνίκες Πρδοσικά Μέσ 100.0.0 <0.001 Γυνίκες Νέ Μέσ 98.4 1.6 0.001 Άνδρες Πρδοσικά Μέσ 100.0.0 <0.001 Άνδρες Νέ Μέσ 80.8 19.2 <0.001 Φύλο 0.777 Γυνίκες 92.8 7.2 0.470 Άνδρες 93.1 6.9 0.414 Πλίσιο 0.001 Εκπιδευτικό 92.0 8.0 0.052 Μη Εκπιδευτικό 95.6 4.4 0.001 Τύπος Μέσου 0.269 Πρδοσικά Μέσ 92.4 7.6 0.227 Νέ Μέσ 93.4 6.6 0.215 : Έγκυρο ποσοστό. β : χ 2 γι κτηγορί & διωνυμικός έλεγχος πόκλισης πό 92.9/7.1 γι υποκτηγορί. Στο σύνολο του δείγμτος οι λεκτικές τροπικότητες θροίζοντι στο 92.9% κι οι μη λεκτικές στο 7.1%. Εντός χρκτηριστικών του δείγμτος, η νάλυση πόκλισης πό το 92.9%/ 7.1% έδειξε μη σττιστικώς σημντική διφοροποίηση ως προς φύλο κι τύπο μέσου, λλά οι εκτός εκπιδευτικού πλισίου φίνετι ν επιλέγουν σττιστικώς σημντικά περισσότερες μη λεκτικές πολυτροπικότητες. Επικεντρώνοντς περιτέρω στις νλύσεις πόκλισης, φνερώθηκε ότι στις σύνθετες υποομάδες κι εντός εκπιδευτικού πλισίου, οι μη λεκτικές πολυτροπικότητες ήτν σττιστικώς σημντικά περισσότερες πό το σύνολο του δείγμτος στ πρδοσικά μέσ, ενώ βρέθηκν σττιστικώς σημντικά λιγότερες ή ίσες πό το σύνολο του δείγμτος στ νέ μέσ. Από την άλλη, εκτός εκπιδευτικού πλισίου: οι άνδρες νέων μέσων κι μόνο σττιστικώς σημντικά περισσότερες πό το σύνολο του δείγμτος μη λεκτικές πολυτροπικότητες, ενώ δεδομένου φύλου σττιστικώς σημντικά
356 Μ. Μεϊμάρης, Α. Μούτσιος-Ρέντζος περισσότερες πό το σύνολο του δείγμτος μη λεκτικές πολυτροπικότητες στ νέ μέσ. Συμπερσμτικά σχόλι Στην προύσ εργσί μελετήθηκν οι επιλογές (πολυ)τροπικότητς φηγητών δημιουργών ψηφικών βιωμτικών ιστοριών σε σχέση με τ ΜΜΕ. Φάνηκε ότι όσοι κι όσες επιλέγουν ν φηγηθούν ιστορίες σχετικά με τ νέ μέσ, λληλεπιδρούν με ποιοτικά κι ποσοτικά διφορετικές τροπικότητες. «Επικοινωνώ με νέ μέσ ιστορίες γι νέ μέσ» φίνετι ν συνδέετι με το «υιοθετώ τις επικοινωνικές πρκτικές των νέων μέσων» π.χ. βρχύχρον κι πολλά μηνύμτ κι πολυτροπικότητ. Ίσως τ μηνύμτ σε υτές τις ιστορίες ν είνι πλούστερ, ή/κι οι φηγητές-δημιουργοί ν θεωρούν ότι ρκεί λιγότερος χρόνος στο κοινό τους γι ν επικοινωνηθεί το μήνυμ, ή/κι ν θεωρούν ότι πιτείτι λιγότερος χρόνος στο κοινό τους γι ν επικοινωνηθεί το μήνυμ. Επιπροσθέτως, μοιάζει στις ιστορίες νέων μέσων ν επιλέγοντι ντίστοιχες λειτουργικά επικοινωνίες, λλά ως ντικτάστση των συνήθως προυσιζόμενων τροπικοτήτων πό τις λιγότερο συμβτικές σε άλλη τροπικότητ συζυγείς τους γι πράδειγμ, το κείμενο φίνετι ν δίνει τη θέση του στην φήγηση. Ίσως η επιλογή νέων μέσων ν έχει έν ευρύτερο ντίκτυπο στην τροπικότητ κειμενικής επιλογής: πό κείμενο (μονοτροπική) σε φήγηση (πολυτροπική). Τυτόχρον, φίνετι η επιλογή νέων μέσων ν έχει ευρύτερη του πλισίου επίδρση στην επιλογή πολύτροπικής επικοινωνίς. Από την άλλη, «Επικοινωνώ ιστορίες γι τ μέσ στο ποβλεπτικό πλίσιο ενός μθήμτος γι φηγήσεις με νέ μέσ» φίνετι ν συνδέετι «υιοθετώ τις διδχθείσες πρκτικές» π.χ. μη λεκτικές τροπικότητες. Ενώ, «Επικοινωνώ ιστορίες γι νέ μέσ κι είμι άνδρς» φίνετι ν συνδέετι με «υιοθετώ τις μη λεκτικές επικοινωνικές πρκτικές των νέων μέσων». Το εκπιδευτικό ή μη πλίσιο φίνετι ν βοηθά στη νοημτοδότηση των ευρημάτων, κθώς η σχετικά σφής πόβλεψη των εντός εκπιδευτικού πλισίου ιστοριών λειτουργεί ως νοημτικός ελκυστής, ενώ η μη σφής πόβλεψη των εκτός πλισίου διευρύνει τη γενίκευση των ευρημάτων. Αν κι το φύλο κι το πλίσιο σχετίζοντι με τις επιλογές τροπικότητς-πολυτροπικότητς, η επιλογή νέων μέσων νδεικνύετι ως κρίσιμος πράγοντς, κθώς συνδέετι με περισσότερ κι μικρότερης διάρκεις μηνύμτ, ισχυρότερη πολυτροπικότητ κι υξημένη χρήση υτόνομων νά μήνυμ μη λεκτικών πολυτροπικοτήτων. Η ιστορί μπορεί ν νήκει στο κροτήριό της, λλά φίνετι ότι το κροτήριο κτσκευάζετι με διφορετικό τρόπο πό τους δημιουργούς φηγητές που επιλέγουν έν προσωπικό βίωμ με νέ μέσ, σε σχέση με εκείνους που επιλέγουν πρδοσικά μέσ. Διφορετικές κτσκευές κροτηρίου κι ενδεχομένως διφορετικές υποκειμενικοποιήσεις μοιάζουν ν εξντικειμενικεύοντι στις διφορετικές επιλογές (πολύ)τροπικοτήτων ενός πολύπλοκου φινομένου που κλεί γι περιτέρω διερεύνηση. Η ψηφική φήγηση είνι σε συμφωνί με τον τροπικό μετσχημτισμό κι την μεττόπιση προς μι κουλτούρ λληλεπίδρσης κοινωνικών ομάδων κι υποκειμένων ευρύτερ κι ειδικότερ στ ΜΜΕ, επιτρέποντς τις διερευνήσεις γι την επικοινωνί με νέ μέσ μέσω νέων μέσων. Ανφορές Alonso, I., Molina, S., & Porto, M. D. (2015). Multimodal digital storytelling. Multimodality and Cognitive Linguistics, 78, 147. Burn, A., & Parker, D. (2003). Analysing media texts. London: Continuum Friese, S. (2014). Qualitative data analysis with ATLAS.ti. London: Sage Publications. Gibbon, D., Mertins, I., & Moore, R. K. (Eds.). (2012). Handbook of multimodal and spoken dialogue systems: resources, terminology and product evaluation. New York: Science & Business Media.
Ψηφικές φηγήσεις βιωμτικών ιστοριών σε σχέση με τ Μέσ Μζικής Επικοινωνίς 357 Halverson, E. R., Bass, M., & Woods, D. (2012). The process of creation: A novel methodology for analyzing multimodal data. The Qualitative Report, 17(11), 1. Hull, G. A., & Nelson, M. E. (2005). Locating the semiotic power of multimodality. Written communication, 22(2), 224-261. Jewitt, C. (Ed.). (2009). The Routledge handbook of multimodal analysis. London: Routledge. Lambert, J. (2013). Digital storytelling: Capturing lives, creating community. New York: Routledge. Norris, S. (Ed.). (2012). Multimodality in Practice: Investigating Theory-in-practice-through-methodology. NY: Routledge. O Halloran, K. L. (Ed.) (2004). Multimodal Discourse Analysis: Systemic functional perspectives. London and New York: Continuum. Smith, M. A., & Kanade, T. (2005). Multimodal Video Characterization and Summarization. Boston: Kluwer Academic Publishers. Yang, Y. F. D. (2012). Multimodal composing in digital storytelling. Computers and Composition, 29(3), 221-238.