9th Panhellenic Interdisciplinary Conference on Alzheimer's Disease and 1st Mediterranean on Neurodegenerative Diseases Διαφοροποιήσεις Κατά Την Νευροψυχολογική Εκτίμηση Μεταξύ Ασθενών Με Ήπια Νοητική Διαταραχή και Ήπια νοητική Διαταραχή και Διαβήτη Γκιόκα Μ.1, Μουσιώλης Α., Φραντζέσκος Ε., Καζάκος Κ.2, Τσολάκη Μ.1 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2 Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης
Εισαγωγικά.. Άνοια: Κλινικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από Άνοια: Κλινικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από νευροεκφύλιση και οδηγεί στην προοδευτική έκπτωση των νοητικών λειτουργιών, συμπεριφοράς και ικανότητας για αυτόνομη διαβίωση. Πιο συχνός τύπος: Άνοια Τύπου Αλτζχαιμερ.(ΑΤΑ). Η Ήπια Νοητικη Διαταραχή (Η.Ν.Δ) είναι η ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ φυσιολογικού γήρατος και άνοιας. Άτομα με ΗΝΔ έχουν από 1% έως 25% αυξημένο κίνδυνο να εξελιχθούν σε άτομα με Άνοια. 3% 42% των ηλικιωμένων με Η.Ν.Δ. σε Αμερική, Ευρώπη, Αφρική, Ασία και Αυστραλία (Ward, 2012).
Εισαγωγικά.. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 (Σ.Δ Τ2) χαρακτηρίζεται από διαταραχή της μεταβολής της γλυκόζης και μπορεί να οδηγήσει σε αρχικά στάδια νοητικής έκπτωσης σε ηλικιωμένους. 171 εκ. πάσχοντες το 2000 ενώ υπολογίζονται 366 εκ. το 2030. αυξημένο το ποσοστό ατόμων > 65 χρόνων (Wild et al., 2014).
Κοινά παθοφυσιολογικά χαρακτηριστικά Σ.Δ. με Άνοια : 1. Μικροαγγειοπάθεια και αθηρωμάτωση των αρτηριών Λιγότερη αιμάτωση στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα την ατροφία. 2. Σχηματισμός β- αμυλοειδούς. Η ινσουλινοαντίσταση και η περιφερική υπερινσουλιναιμία, που χαρακτηρίζουν τον Σ.Δ., αναστέλλουν την έστω μικρή παραγωγή ινσουλίνης στο ΚΝΣ, που είναι υπεύθυνη για την αύξηση της κάθαρσης του αμυλοειδούς. Αποτέλεσμα αυτών είναι η μειωμένη κάθαρση του αμυλοειδούς και επομένως η αύξηση του κινδύνου για εμφάνιση Α.Τ.Α.
Σχέση Σ.Δ. και Άνοιας Άτομα με Σ.Δ. έχουν: 1.46 φορές αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης ΑΤΑ, 1.21 για ΗΝΔ και 1.51 για οποιαδήποτε άλλη άνοια αντίστοιχα (Awad et al., 2004) ΑΤΑ έχει χαρακτηριστεί και ως Διαβήτης Τύπου 3. (Knowles, et al.,2014), Βελτίωση νοητικών λειτουργιών σε άτομα με ΑΤΑ μετά από αντιδιαβητικές φαρμακευτικές αγωγές (Craft, et al.,2012, Alagiakrishnan, et al., 2013).
Ωστόσο Άλλες έρευνες υποστηρίζουν αντικρουόμενα Άλλες έρευνες υποστηρίζουν αντικρουόμενα συμπεράσματα για αυτήν την σχέση (Katzman, et al., 1989, Mac Knight, et al., 2002, Hassing, et al.,2002, Xu, et al.,2004).
Ποικίλες ποσοτικές και ποιοτικές εκτιμήσεις για τη σχέση μεταξύ διαβήτη και νοητικής έκπτωσης Νοητική έκπτωση παρατηρήθηκε σε ηλικιωμένα Νοητική έκπτωση παρατηρήθηκε σε ηλικιωμένα άτομα με μη ανοχή στην γλυκόζη ή με Διαβήτη χωρίς φαρμακευτική αγωγή Η νοητική έκπτωση συνδέεται με τον φτωχότερο γλυκαιμικό έλεγχο. Οι νοητικές λειτουργίες που πλήττονται κυρίως είναι η λεκτική μνήμη (35% των μετρήσεων) και η ταχύτητα επεξεργασίας (45% των μετρήσεων) ενώ διατηρείται η οπτικοχωρική ικανότητα, η προσοχή, η γλωσσική και σημασιολογική ικανότητα (Awad,et al., 2004). Όταν ρυθμίζονται τα επίπεδα γλυκόζης καλυτερεύουν και οι νοητικές λειτουργίες.
Σκοπός της παρούσας μελέτης Να μελετηθεί η σχέση μεταξύ Σ.Δ. με την Η.Ν.Δ. καθώς και το αν αποτελεί παράγοντα κινδύνου ο διαβήτης για την εξέλιξη της Η.Ν.Δ σε Άνοια.
Υλικό και Μέθοδος 98 συμμετέχοντες από 55-94 ετών που 98 συμμετέχοντες από 55-94 ετών που εξετάστηκαν στα Γενικά Νοσοκομεία ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ (Νευροψυχολογική εκτίμηση) και ΑΧΕΠΑ (αιματολογικές εξετάσεις) 1. Υγιείς, Ν= 22 2. Η.Ν.Δ., Ν=25 3. Σ.Δ., Ν=20 4. Η.Ν.Δ. και Σ.Δ., Ν=31
Διαγνωστικά κριτήρια Σ.Δ. Χρήση φαρμακευτικής αγωγής για τον Σ.Δ. Αποτελέσματα αιματολογικών αναλύσεων σχετικά με τα επίπεδα γλυκόζης, ινσουλίνης και γενικής αιμοσφαιρίνης, HbA1c
Διαγνωστικά κριτήρια Η.Ν.Δ. 1) Γενική νοητική κατάσταση Mini - Mental State Examination (score<28) ή Hindi Mental State Examination για αγράμματους και 2) Montreal Cognitive Assesment (MOCA), score<26 3)Κλίμακα κατάθλιψης Hamilton depressive scale, score>8
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στατιστική ανάλυση Η κανονικότητα της κατανομής των μεταβλητών Η κανονικότητα της κατανομής των μεταβλητών εξετάστηκε με το κριτήριο Kolmogorov-Smirnov. Χρησιμοποιήθηκε ο έλεγχος ανεξαρτησίας ποιοτικών μεταβλητών χ 2. Για τη σύγκριση μεταξύ δύο ανεξάρτητων ποσοτικών μετρήσεων χρησιμοποιήθηκε το t-test ή ο στατιστικός έλεγχος Mann-Whitney U. Για τη σύγκριση περισσότερων των δύο ανεξάρτητων ποσοτικών μετρήσεων χρησιμοποιήθηκε ο έλεγχος ANOVA ή ο έλεγχος Kruskal Wallis. Στατιστικά σημαντικές τιμές θεωρήθηκαν οι μικρότερες του 0.05(p<0.05). Η στατιστική ανάλυση έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 21.0 (IBM Inc., Armonk, NY).
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Δεν υπάρχει σ. σ. διαφορά στην αναλογία του φύλου μεταξύ των ομάδων Υγιείς, ΗΝΔ, Σ.Δ., Η.Ν.Δ. και Σ.Δ. (p=0.090). Οι Υγιείς έχουν μικρότερη ηλικία (mean sd = 68.1 7.4) σε σχέση με τα άτομα με Η.Ν.Δ. (71.9 7.1), (p=0.012).
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Υγιείς και Η.Ν.Δ: MMSE: Το MMSE είναι σημαντικά υψηλότερο στους Υγιείς (median=29.0) σε σχέση με τα άτομα με Η.Ν.Δ. (median=26.0) (p<0.001). MOCA: Το MOCA είναι σημαντικά υψηλότερο στους Υγιείς (median=28.0) σε σχέση με τα άτομα με Η.Ν.Δ. (median=20.0) (p<0.001). HAMILTON: Το HAMILTON είναι σημαντικά χαμηλότερο στους Υγιείς (median=4.0) σε σχέση με τα άτομα με Η.Ν.Δ (median=7.0) (p=0.011) Υγιείς και Σ.Δ.: MMSE: Το MMSE δε διαφέρει μεταξύ Υγιών και ατόμων με Σ.Δ. (p=0.207) MOCA: Οι Υγιείς έχουν υψηλότερο MOCA (median=28.0) σε σχέση με τα άτομα με Σ.Δ. (median=26.0), (p=0.020). HAMILTON: Οι Υγιείς έχουν υψηλότερο HAMILTON (median=5.0) σε σχέση με τα άτομα με Σ.Δ. (median=2.0), (p=0.004).
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Υγιείς και Η.Ν.Δ. με Σ.Δ.: MMSE: Οι Υγιείς έχουν υψηλότερο MMSE (median=29.0) σε σχέση με τα άτομα με Η.Ν.Δ. και Σ.Δ. (median=26.0), (p<0.001). MOCA: Οι Υγιείς έχουν υψηλότερο MOCA (median=28.0) σε σχέση με τα άτομα με Η.Ν.Δ. και Σ.Δ. (median=19.0), (p<0.001). HAMILTON: Δε διαφέρει η μέτρηση HAMILTON μεταξύ Υγιών και ατόμων με Η.Ν.Δ. (p=0.274). Η.Ν.Δ. και Σ.Δ: MMSE: Τα άτομα με Η.Ν.Δ. έχουν χαμηλότερο MMSE (median=26.0) σε σχέση με τα άτομα με Σ.Δ. (median=29.0), (p<0.001). MOCA: Τα άτομα με Η.Ν.Δ. έχουν χαμηλότερο MOCA (median=21.0) σε σχέση με τα άτομα με Σ.Δ. (median=26.0), (p<0.001). HAMILTON: Τα άτομα με Η.Ν.Δ. έχουν υψηλότερο HAMILTON (median=8.0) σε σχέση με τα άτομα με Σ.Δ. (median=2.0), (p=0.001).
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η.Ν.Δ. και Η.Ν.Δ. με Σ.Δ. Η.Ν.Δ. και Η.Ν.Δ. με Σ.Δ. MMSE: Τα άτομα με Η.Ν.Δ. και Σ.Δ έχουν χαμηλότερο MMSE (median=26.0) σε σχέση με τα άτομα με Σ.Δ. (median=29.0), (p<0.001). MOCA: Τα άτομα με Η.Ν.Δ. και Σ.Δ. έχουν χαμηλότερο MOCA (median=19.0) σε σχέση με τα άτομα με Σ.Δ. (median=26.0), (p<0.001). HAMILTON: Τα άτομα με Η.Ν.Δ. και Σ.Δ. έχουν υψηλότερο HAMILTON (median=7.0) σε σχέση με τα άτομα με Σ.Δ. (median=2.0), (p<0.001).
ΣΥΖΗΤΗΣΗ Τα κύρια αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι οι Τα κύρια αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι οι υγιείς είχαν καλύτερες νοητικές λειτουργίες (μάθηση, προσοχή, μνήμη- εργαζόμενη και μακρόχρονη-, εκτελεστικές λειτουργίες, οπτικοχωρική ικανότητα) από ότι οι συμμετέχοντες με Σ.Δ. Η επίδοση στην δοκιμασία MOCA, η οποία αποτελεί πιο ευαίσθητο εργαλείο για την νοητική έκπτωση, διαφοροποιείται από την επίδοση του MMSE. Συγκεκριμένα, διαφέρει η επίδοση της ομάδας των υγιών, έχοντας υψηλότερα σκορ (Μ=28) σε σχέση με την ομάδα του Σ.Δ (Μ=26), (p=0.020).
ΣΥΖΗΤΗΣΗ Ωστόσο οι νοητικές ικανότητες ατόμων με Η.Ν.Δ. και Ωστόσο οι νοητικές ικανότητες ατόμων με Η.Ν.Δ. και Η.Ν.Δ. με Σ.Δ. δεν διαφοροποιήθηκαν. Επίσης φαίνεται ότι η κατάθλιψη σχετίζεται με την Η.Ν.Δ. ενώ το μεταβολικό σύνδρομο του Σ.Δ. όχι. Φαίνεται ότι ο Σ.Δ. μπορεί να οδηγήσει σε νοητική έκπτωση που μπορεί να εξελιχθεί σε Η.Ν.Δ. η Επανεξέταση των ατόμων σε 1 χρόνο από τώρα θα μας δώσει ακόμα πιο χρήσιμες πληροφορίες για την σχέση της νοητικής έκπτωσης και του Σ.Δ., κι για το αν η έκτασή της μπορεί να εξελιχθεί σε άνοια ή όχι.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ