satira xena parabbolika g ar-radju

satira xena parabbolika g ar-radju adju

2 JIEÓDU SEHEM L-ASTRONOMU L-ISKRIVAN IL-BIDILLU L-AWTUR RAÌEL QARRIEQI RAÌEL QED IMUT TAL-POSTA

3 satira xena parabbolika L-AWTUR (jinda al fuq il-muωika in bla waqt):ta djalogu hemm bωonn idda al il-muωika. Dal-producers ma tfehemhom b xejn. Is-sugu fil-kliem qieg ed! Nintroduçi ru i; jien l-awtur. Forsi kien hemm min à nteba iωda g al dawk l-eluf li m humiex au courant ma l-a ar Ωviluppi avangardisti li jeωi u li l-awtur ideffes il-personalità didattika tieg u fid-dramm - insomma g al dawk kollha li g adhom jg ixu fi Ωmien il-brodu, nirrepeti - Jien l-awtur. Bonswa lilkom. (B le en aktar konfidenzjali) Fil-fatt, bejnietna, jien ma jien l-awtur xejn. Qieg ed biss naqra l-iskript li fil-fehma tieg i ma jaqbel xejn mat-temperament kalm u poωat tieg i. Imma! Dan hu l-iskript li tawni u jkolli naqrah. Li kien g alija kont nag Ωel xi a a anqas frenetika u impenjattiva. Imma! Inkompli... (Le en b al fil-bidu) Bonswa lilkom! Sejrin tisimg u dramm ta sieg a - satira, kif à g edna. Wara li tg addi s-sieg a m iniex fi siebni niskuωa ru i. G ax biex tkunu tafu minn qabel, din hi satira konfuωa, b g anijiet ftit jew xejn oskuri, inçidenti arbitrarjament... (Mhux jirreçta - jitkellem l-attur)...tog obni l-kelma. Arbitrarjament - iva, mela... (Iqa qa, jerga jid ol fil-parti ta L-AWTUR)...arbitrarjament inkonklussivi g al min ma jridx jifhem, u fuq kollox bi tmiem kontroversjali daqskemm makabru iωda straordinarjament effettiv - talanqas fil-fehma minn ewl id-dinja pre udikata tieg i. Inçidentalment; ridt navωakom li dan id-dramm di à g amel ir-ronda ma eluf ta kumpaniji teatrali Maltin, iωda min abba x-xena inkredibbilment im e a u produttiva tal-palk Malti attwali, intbag at lura lill-awtur b weg diet ftit li xejn konvinçenti li jekk g all-ista un li ej, min abba xi kriωi imprevedibbli forsi jonqsu xi ftit l-impenji bla heda tag hom g all-iωvilupp tat-teatru nazzjonali tag na, forsi mbag ad jikkunsidraw il-possibiltà li jtellg uli dad-dramm fuq il-palk. Biex inkun g edt kollox u ne ilsuha, kien hemm kumpanija drammatika li bag tet tg idli li lesta ta dem dan iddramm fil- ejjieni mhux imbieg ed, iωda l-firma tas-segretarju eg litni na sibha darbtejn; l-isem tieg u - Perry Rossi Spottsworth ma kkonvinçinix g al kollox, minkejja li bag atli wkoll çertifikat tat-twelid li juri li hu çittadin purament Malti b xi derivazzjonijiet kolonjali ta ebda importanza. Kont g adni ntella u nniωωel naççettax il-proposta ta dassinjur purament Malti meta g odwa sabi a ta xita qliel irçevejt ittra ming and id-drama Panel tar-rediffusion fejn qaluli

4 li lesti jxandru d-dramm tieg i. U hawn a na. SkuΩawni l-introduzzjoni u l-post-introduzzjoni ftit u xejn im ebbdin; kelli çerti balal - nitkellem metaforikament g alissa - fuq l-istonku li ridt ne les minnhom. Ni i g ad-dramm. MuΩika! MuΩika, imma fuq nota kawtiela. Titbaxxa g al ftit. L-AWTUR (jitkellem b ala l-attur): Smajtuh dan l-awtur? L-ewwel ma jridx muωika, imbag ad iridha! (B ala L-AWTUR) MuΩika g edt MuΩika brijuωa. Fl-Uffiççju tax-xog ol. Tqa qi, kultant xi kelma mlissna bil-mod, xi tgemgima mill-ir iel jistennew. L-AWTUR: Ninsabu f Uffiççju tax-xog ol. Titqarrqux. Ma jfissirx li g ax ninsabu f Uffiççju tax-xog ol g andna quddiemna xi xena abrieka... Kif forsi tistg u tisimg u. Çekçik ta kuççarina f kikkra. Xi add jixrob bi sejjes esagerati. Tmeçliq diωgustanti. L-AWTUR: Dak l-iskrivan. U dik li qed ifettet fit-tè u jmaxtar hija t-tielet qag qa. Minn hawn u ftit ie or tisimg uh jie u r-raba wa da, imbag ad jer a lura g ax-xog ol - forsi. Ta t l-iskrivanija g olja tieg u, i arsu lejh b alqhom miftu hemm kjù ta r iel bil-qieg da fuq bank jistennew - jistennew ir-raba qag qa. Issa drawh lill-iskrivan. (It-tmeçliq jieqaf.) Hemm hu lest. Na seb li dalwaqt nibdew. (Qa qi a marradija) Dak ir-ra el qsajjar u mixrub li hemm f ras il-bank qed ilesti ru u. Qed jittama li minn hawn u ftit ie or ikun imissu hu. Qed ifarfar it-trab minn fuqu; ftit ilu ne a wkoll l-g anqbut li kien trabbielu bejn il- ie tan-nuççali. Ir-ra el qsajjar u mixrub jistenna l-iskrivan. L-Iskrivan ilaqqat iz-zokkor bil-kuççarina. Issa ari ha minn alqu. Forsi... le, re a da alha. Ir-ra el qsajjar u mixrub g adu jistenna. L-iskrivan g adu jlaqqat il-kuççarina.

(Bieb tal- ie jinstabat bir-ri.) 5 Dak il-bieb ilhom sentejn jistennew l-a jar offerta biex isibu addied iwa allu lukkett did. L-Iskrivan bil-kuççarina f alqu qed jirtog od. Mill-g oli ta l-iskrivanija tieg u xorta j ossu l-frisk. SKRIVAN: Ag lqu dak il-bieb! L-AWTUR: G all-g ajta tieg u l-irgiel jistennew fuq il-bank jin asdu. Óadd iωda ma jqum. I arsu f g ajnejn xulxin, suspettuωi. Fl-a ar il- ars tag hom ilkoll jaqa fuq ir-ra el qsajjar u mixrub u li jinsab f ras il-bank. Hu l-iωg ar wie ed fosthom. Bieb jinstabat. SKRIVAN: Ag lqu dak il-bieb g edt! L-AWTUR: Óadd mill-ir iel jistennew ma jissogra j alli postu. Ilkoll jafu li malli xi add iqum, addie or je odlu postu filkjù. Ikomplu j arsu b qilla lejn ir-ra el qsajjar u mixrub li hu l-iωg ar fosthom. Dak ta dejh fl-a ar ifajjarlu daqqa bilminkeb. RAÌEL QARRIEQI (b le en Ωorr): G ax ma tmurx tag lqu. ASTRONOMU (ir-ra el qsajjar u mixrub): Jien? G aliex jien? Bieb jinstabat. SKRIVAN: Dak il-mis ut bieb! Jew tag lquh jew nitfag kom ilkoll il barra! Pawsa. RAÌEL QARRIEQI: ÓaΩin g alik jekk jer a jinstabat! ASTRONOMU: Jekk - jekk immur jien iωωommli posti? RAÌEL QARRIEQI: Isba din!

ASTRONOMU: Nafdak mela? 6 RAÌEL QARRIEQI: Isma x qallek! Passi. Il-bieb jing alaq. Xi add fost l-ir iel jid ak. Passi lura mg a lin. ASTRONOMU: Óadtli posti! RAÌEL QARRIEQI (b nofs da ka): Qed inωommulek! ASTRONOMU: Fejn se npo i jien? RAÌEL QARRIEQI: Hemm wara hemm post. ASTRONOMU (b sempliçità - mhux jakkuωa): Jien - jien fdajtek. RAÌEL QARRIEQI (jid ak.) SKRIVAN: Dak l-istorbju! Irrid is-skiet! (Pawsa.) X int tag mel bil-wieqfa int? ASTRONOMU: Jekk jog bok, qed nistenna. SKRIVAN: Po i bil-qieg da! ASTRONOMU: Jekk ma jimpurtax, nippreferi... SKRIVAN: Bil-qieg da f postok! Ûomm il-kjù! ASTRONOMU: Iva, iva. Grazzi... RAÌEL QARRIEQI (jid ak minn ta t il-ta t.) ASTRONOMU: Ersaqli ftit, jimporta?

7 RAÌEL QARRIEQI (jid ak.) SKRIVAN: Int! Int hemm! ASTRONOMU: Jien?... SKRIVAN: Le, il- ajbu! Int iva, x inti tag mel bil-wieqfa? ASTRONOMU: G ax... SKRIVAN: G alxejn nag mlulkom il-bankijiet a na? L-ewwel qabda tgergir u ittri fil-gazzetti g ax in allukom tistennew bil-wieqfa, imbag ad malli nag tukom il-bankijiet kul add bil-wieqfa! Din sfida! Sfida, hux hekk? Razza ta anarkisti xewwiexa mawwisti marksisti kontro-reazzjonarji faxxisti! Itlaqli l barra jekk trid toqg od bil-wieqfa! ASTRONOMU: Imma... g ax jien imissni. SKRIVAN: Jien ng id min imissu! Jew a jar, il-bidillu jg id! Bidillu! Bidillu! Fejn ix-xjafek mar dak? U int mur stenna filkjù, ma ner ax ng idlek! ASTRONOMU: G ax jekk jog gbok, Sur Skrivan, aduli posti. SKRIVAN: Óadulu postu ej, tarax! Óalib ommok fi snienek int, tidher. Mur l-a ar fil-kjù jekk allejthom je dulek postok. ASTRONOMU: Imma aduli posti g ax qomt biex nag laqlek il-bieb - g alhekk. SKRIVAN: Eh, issa ser nibdew bl-insinwazzjonijiet, hux hekk! Mill-ewwel xammejtek jien! Itlaqli l barra! Barra! L-ir iel jistennew fuq il-bank jid ku. ASTRONOMU: Barra?... SKRIVAN: Barra! Barra! Barra!

ASTRONOMU: Tridx ma tg ajjatx! Jien naf ng ajjat aktar minnek - jien! U biex qed tid ku intom, boloh?! Le ma nitlaqx il barra! Ili img a nistenna fuq dak il-bank - kissirt il-warrani nistenna! U issa ti i int tkeççini! Imma jien ma nitlaqx! G andi dritt ninqeda - g andi dritt! Jekk - jekk tkeççini nirrappurtak! Nirrappurtak, lilek u l-qag aq u t-tejiet tieg ek b kollox! G ag a iemda ta biωa u ammirazzjoni mill-ir iel jistennew. Pawsa. Skiet perfett. SKRIVAN (bil-kwiet - kwiet wisq anzi): Eh? Iva? Eh... iva? Tajjeb. Tajjeb ferm. Ersaq - ersaq l hawn... sinjur. Int imissek u int tinqeda. Ersaq - ersaq, jekk jog bok. L-g odwa t-tajba, sinjur. Fiex nista nservik? G idli, g idli. ASTRONOMU (suspettuω): Eh.. hawn... hawn g andi - jekk jog bok - g andi dil-karta... SKRIVAN (jaqtag lu kliemu): SkuΩani li dewwimtek, sinjur. Kelli wisq x nag mel. Taf int, jien wa di f dan l-uffiççju u mg obbi bix-xog ol. Il-Prinçipal g andu x jag mel wisq; kont ng idlek tg addi s g andu kieku. Kien jie u gost jaqdik hu nnifsu. IΩda tista tg id lili jekk trid, taf. G idli, fiex nista nservik? Jien g alhekk qieg ed, tafx. ASTRONOMU: G andi dil-karta. Bag tu g alija. Na seb li... SKRIVAN: Imma fejn hi rasi llum?! Noffrilek kikkra tè, sinjur? Xi qag qa wkoll? Bidillu! Kikkra tè u qag qa g as-sinjur!... ASTRONOMU: Le, le - m hemmx g alfejn. Grazzi. SKRIVAN: Le? Minnek jonqos, taf. ASTRONOMU: Grazzi, a jar le. G andi dil-karta hawn iωda... SKRIVAN: Eh iva, kont qed tg idli. Ìib a nara. (T axwix ta karta.) Eh, iva iva iva... ASTRONOMU: Qaluli li sibtuli x-xog ol... SKRIVAN: Iva, hekk hu tabil aqq. Nifra lek. Mela, a niççekkjaw ftit... Isma, Ωgur ma tridx tè u qag qa hux? 8

ASTRONOMU: Grazzi, le. 9 SKRIVAN: Kif trid. Mela, fejn konna wasalna? ASTRONOMU: Kont se tara l-le istru. Tiççekkja. SKRIVAN: Iva, il-le istru. Naraw mela. Óoss ta le istru kbir jinfeta. T axwix ta folji jitqallbu. SKRIVAN: X inhu n-numru tieg ek? ASTRONOMU: GS-3314001. SKRIVAN (iqalleb il-folji): G -G -G... GL... GM... GP... GR... GT... GU... G, G, G,... ASTRONOMU: SkuΩi. SkuΩi ftit.. SKRIVAN: Eh? Iva, g idli... ASTRONOMU: Jekk jog bok, na seb li qbiωtha: il-gs. SKRIVAN: QbiΩtha? Tg id? Iva, iva mela: hawn a na: GS 3314001. ASTRONOMU: Dik hi! Hi biss hemm f dik il-folja! SKRIVAN: Tassew hux? Ma nafx kif qbiωtha. Mela, hawn a na. U din l-applikazzjoni tieg ek. Iva mela; int allura kont applikajt g ax-xog ol ta... ta?... ASTRONOMU ( erqan - f nifs wie ed): Astronomu Osservatur Temporanju mhux Uffiçjali maç-çentru Nazzjonali ta St arri Astronomiku Interplanetarju, Grad OO.X, fuq l-istabbilment mhux penzjonabbli! SKRIVAN:...Abbli! Perfett! Tajjeb, Sur Astronomu, huwa pjaçir tieg i li nifra lek. L-applikazzjoni tieg ek iet aççettata...

ASTRONOMU: Tassew!? Sa fl-a ar! 10 SKRIVAN: Iva, sa fl-a ar. Nifra lek. (Tisbita ta le istru jing alaq.) Tajjeb mela; u issa g al-liema xog ol did tixtieq tapplika? ASTRONOMU: Xog ol did? Napplika?... Imma jien sibt xog ol! SKRIVAN: Sibt? Kif inhi din? ASTRONOMU: Sibt iva! Ta Astronomu Osservatur Temporanju, Mhux Uffiçjali... SKRIVAN:...U l-kumplament. Iva. G al dak qed tg id mela? Jiddispjaçini, imma na seb li... A jar ner a niççekkja ara. Se jkolli ner a nifta il-le istru. (Folji jitqallbu.) Iva, mela. Sewwa, sewwa. Tassew jiddispjaçini. ASTRONOMU: Jaqaw? SKRIVAN: Hawn jirriωulta li int sfajt illiçenzjat jumejn ilu min abba ineffiçenza fil-qadi ta dmirek, nuqqas ta serjetà professjonali u ksur tal-kuntratt tax-xog ol! ASTRONOMU: Illiçenzjat?! Imma jien, ares ftit... SKRIVAN (bl-akbar gost): Infatti di à qed titressaq ta rika quddiem il-qorti kontrik min abba f hekk! Xi jg idli issa s-sur Astronomu?! ASTRONOMU: Ma jistax ikun! Jien qas biss g adni d alt g ax-xog ol!... SKRIVAN: Per l-appuntu! Int kellek ti i dan l-uffiççju b dik il-karta img a ilu! Ìimg a ilu! ASTRONOMU: Imma jien ili img a hawn nistenna! SKRIVAN: Tajba din! Mela gax ma ejtx g andi mill-ewwel?!

11 ASTRONOMU: Kif stajt!? Kien hawn il-kjù!... SKRIVAN: Missek sibt qabel mela. Il-qattusa g a elija qatt ma jkollha rief zopop li jaslu tard u jieklu ut jinten! ASTRONOMU: Ma stajtx na seb qabel! Dik il-karta ejt ni ri biha l hawn malli rçevejtha. Tort tieg i sibt il-kjù? SKRIVAN: Ma jistax ikun. A na bg atna g alik imag tejn ilu. ASTRONOMU: Kien hemm l-istrajk tal-posta. Domt ma rçevejtha! SKRIVAN: A a! Tara kif ejt fi kliemi! Tara fiex qed i ibu ru kom b dal-qabda nkwiet li taqilg u! Batu issa: aqqkom! Jalla dejjem hekk! M g andkomx xi triduhom dawn l-istrajkijiet! Qed t allu l-influwenza AΩjatika kommunista tirba kom. G ax ma titg allmux mill-polonja, l-ungerija, iç-çekoslovakkja? Viva l- elsien! Abbasso l-anarkija! Viva d-demokrazija, il-burokrazija, il-megalomanija u l-apatija! ASTRONOMU: Ji ifieri, jien tlift xog li? SKRIVAN: Per l-appuntu! ASTRONOMU: Imma jien nipprotesta! SKRIVAN: X tag mel? Se ter a?! ASTRONOMU: Nikkontesta! Nipprotesta u nikkontesta! SKRIVAN: Jekk jog bok in allu n-neolo iωmi g al darb o ra! ASTRONOMU: Nipprotesta! Inressaq il-kaω tieg i quddiem l-awtoritajiet! RAÌEL QARRIEQI (jissu erilu minn ta t l-ilsien): Quddiem il-junjon. ASTRONOMU: Iva, quddiem il-union inressqu!

12 RAÌEL QARRIEQI (b al qabel): Nift u inkjesta! Kummissjoni Indipendenti! ASTRONOMU: U nikxfu kollox! Irrid Kummissjoni indipendenti! Ma tistg ux tkeççuni qabel inkun d alt g ax-xog ol! Dan preçendent intollerabbli! SKRIVAN: U dawn tieg ek huma sottiljezzi sindikali li jien ninjora g al kollox! Ag mel li jog bok! RAÌEL QARRIEQI: Il-Qorti ta l-arbitra ; g idlu! ASTRONOMU: Intellg ukom quddiem il-qorti ta l-arbitra! Mela x ta sbu! Dak li nag mlu! RAÌEL QARRIEQI: Inkella nistrajkjaw! (Jg ajjat bla ma jrid) Nistrajkjaw! ASTRONOMU: Iva, nistrajkjaw! Nistrajkjaw ilkoll! L-IRÌIEL L-OÓRA KOLLHA: Nistrajkjaw! Nist-rajk-jaw! Nist-rajk-jaw! SKRIVAN: Silenzju! Silenzju qed ng idilkom! Il-kor ta Nist-rajk-jaw jieqaf minnufih. SKRIVAN: Ibleh! Ma tistg ux tistrajkjaw jekk intom bla xog ol. Imma kemm intom boloh ja asra. Isma int, Astronomu, tridnix nag tik parir? ASTRONOMU: Parir? SKRIVAN: Ta abib. Xejn uffiçjali, naturalment. Qed ng idlek kunfidenzjalment. U g ax lilek taf. Int g ax ma ter ax tapplika? ASTRONOMU: Napplika? G all-istess xog ol? SKRIVAN: Per l-appuntu! Dak li kien a x-xog ol minflokok di à illiçenzjawh ukoll. U g adna ma rçevejna ebda

13 applikazzjoni o ra. ASTRONOMU: G aliex illiçenzjawh? SKRIVAN: Skadielu l-kuntratt. B ala Astronomu Osservatur Temporanju Mhux Uffiçjali eççetra, eççetra, kellu x-xog ol li josserva l-eklissi totali tax-xemx li kellna l- img a li g addiet. Xog lu g amlu, lesta r-rapport u illiçençjawh. ASTRONOMU: U issa tridu ie or? SKRIVAN: G all-eklissi li jmiss. Trid tapplika? ASTRONOMU: Na seb. Iva a jar. SKRIVAN: M hawnx g alik! ASTRONOMU: X g andi nag mel? SKRIVAN: Mhux issa. Mhux hawn. ASTRONOMU: Mela meta? Fejn? SKRIVAN: Fl-Uffiççju tad-dipartiment ta l-informazzjoni. ASTRONOMU: Grazzi. Insibhom hemm b alissa, tg id? SKRIVAN: L-uffiççji - iva. ASTRONOMU: Ah - u l-uffiçjali? SKRIVAN: Le, naturalment. Jinsabu fuq strajk. Iridu li huma wkoll ikollhom uffiççji privati b al ma g andhom l-uffiçjali tax-xog lijiet Pubbliçi.

14 ASTRONOMU: U meta ser jispiçça dan l-istrajk? SKRIVAN: Mhux qabel jibdew il-vaganzi tas-sajf. ASTRONOMU: Mela qabel Settembru ma nistax napplika Ωgur. SKRIVAN: Lanqas wara. Bi siebhom jing aqdu fi strajk ta simpatija min abba t-tkeççija ta l-astronomu Osservatur Temporanju Mhux Uffiçjali maç-çentru ta St arri Astronomiku Interplanetarju, Grad OO.X fuq l-istabbilment mhux penzjonabbli li tkeçça l- img a li g addiet. L-astronomu tkeçça mhux istabbilment, naturament. ASTRONOMU: Trid tg id, ser jistrajkjaw... min abba fija?! SKRIVAN: Per l-appuntu! Ikolli ng id g andek xi bieb int, eh? Xi rjus kbar jimbuttawk, hux hekk, eh? ASTRONOMU: Min, jien? SKRIVAN: Tilg abha ta l-innoçenti, hux? ASTRONOMU: Na liflek. Imma g idli ftit; meta ser jintemm dan l-istrajk - dan l-istrajk min abba fija?! SKRIVAN: M intix se tgerger issa fuq kollox, hux hekk?! Imissek tkun grat lejn s abek! Kemm hawn b alek li jixtiequ jkunu jistg u jg idu li kellhom il- ie li nqala strajk min abba fihom, speçjalemnt meta jmorru lura d-dar bla paga f idejhom! ASTRONOMU: Naf - napprezza l-vanta i tal-qag da tieg i. Biss nixtieq kieku nkun naf meta ser jid lu mill-istrajk biex inkun nista ner a napplika. SKRIVAN: Jid lu meta l-jeddijiet tieg ek ikunu rikonoxxuti; ji ifieri fi ftit kliem, meta ting araf l-in ustizzja krudili u viljakka li saret mieg ek minn din is-soçjetà dekadenti psewdo-demokratika li qed titmexxa minn nukleu ristrett iωda setg an ta zionisti kapitalisti li ja sbu biss g al xawwathom u jkasbru u jinjoraw kompletament il-bωonnijiet u d-drittijiet elementari tal-proletarjat imkasbar u ma qur minn Ωmien il-griegi sa daω-ωminijiet atomiçi, im assra, progressisti u materjali tal-lum!

ASTRONOMU: Ji ifieri meta jien nikseb lura x-xog ol tieg i, hux hekk? 15 SKRIVAN: Eh - iva, daωgur. Pressapoko. ASTRONOMU: Imma kif nista nikseb lura xog li qabel huma jerg u jid lu g ax-xog ol jekk huma ma jid lux g ax xog ol biex jiena nie u l-formola biex napplika g ax-xog ol u ner a nikseb il-post tieg i?! SKRIVAN: Ra unament mhux g al kollox ta min jiskartrah. Biss je tie iωωomm quddiem g ajnejk li l-mexxejja tal- addiema qed ji ieldu g al punt ta prinçipju... ASTRONOMU: Ósibthom qed ji ieldu g alija. SKRIVAN:...Punt ta prinçipju sagrosant li g alih je tie tbatu kull tbatija, issofru kull in urja. Punt sagrosant dan tag kom, li ebda pressjoni jew repressjoni, politika jew ekonomika m g andha ag alkom iççedu. U jekk stess iççedu min abba li n-nisa tad-dar jiddejqu jarawkom ma wiççhom kuljum, jekk stess iççedu min abba dis-sikkatura infra-konjugali - jekk stess iççedu! - tag mlu dan minn barra biss, iωda minn ewwa, fil-fond ta qalbkom, ma tbaxxu raskom qatt! ASTRONOMU (ma kienx qed jisma - im asseb): Eh, iva iva... Imma allura ma tafx kemm jista jdum dan l-istrajk? SKRIVAN: Dawn m humiex affarijiet ta g a la. Jekk il-pajjiω isofri ekonomikament m hijiex ra uni g ala g andu jieqaf strajk! ASTRONOMU: Imma allura din l-applikazjoni tieg i meta nista nag mil a? SKRIVAN: T abbilx rasek. M hemmx g a la. Il-post ta Astronomu Osservatur Temporanju eççetra eççetra mhux miftiehem li jimtela qabel l-eklissi totali tax-xemx li jmiss - mhux qabel Ωgur. ASTRONOMU: Imma jekk m iniex sejjer imqarraq, l-eklissi li jmiss ti i... SKRIVAN: EΩattament fit-tletin ta Frar, elf disa mija u disg a u disg in, fit-tlieta u nofs u amsa. ASTRONOMU: Ósibtu jien. L-g odwa t-tajba.

SKRIVAN: Eh? Fejn sejjer?! 16 ASTRONOMU: Sejjer. Ma na sibx li nista nistenna sa l-eklissi li jmiss... SKRIVAN: Imma dan?!... Ejja l hawn! Trid tg id li qtajt qalbek? Ma tridx ter a tapplika? ASTRONOMU: Ma nistax inkompli nistenna - dejjem nistenna. SKRIVAN: Çiss! Mur obsor! Ma jistax jistenna s-sinjurun, ej! U g al nies bla sinsla b alek imbag ad isiru l-istrajkijiet! Óaddiema b alek huma l-kankru tas-soçjetà. Din it-tolleranza kollha tal-lum hija intollerabbli! - Stenna hemm u tiççaqlaqx! ASTRONOMU: Jekk m g andek xejn iωjed x tg idli, jiena sejjer... SKRIVAN: G andi, mela m g andix - stenna g edtlek! Hawn dal-ktieb tax-xog ol u dil-karta, insejthom? ASTRONOMU: M g andix bωonnhom iωjed na seb. SKRIVAN: Iva, mela kif, issuppervja - dak li jonqos! Ejja l hawn qed ng idlek. G ad trid tg addi l-uffiççju l-ie or biex thallas il-bolli ta dil- img a. ASTRONOMU: M iniex se n allashom iωjed. SKRIVAN: Kif? Trid tg id - trid li ismek jinqata mil-le istru? ASTRONOMU: Ag mlu intom. SKRIVAN: Naqtg ulek ismek?! Biex imbag ad wara ftit ter a ti i titkarrab biex ter a tirre istra! ASTRONOMU: Ma ni ix lura. SKRIVAN: Issa tg id hekk. Taf x ser titlef, hux? Ma jkollok ebda benefiççju, ebda sussidju mbag ad, tafx. U jekk wara toqg od ti i quddiem wiççi tag milli dak il-wiçç ta niena...

17 ASTRONOMU: G edtlek ma ni ix... SKRIVAN: Tajjeb mela; naqtg ulu ismu mil-le istru la jrid hekk is-sinjur. Arah moqdi. Tini l-karta ta l-identità. ASTRONOMU: Hawn. X se tag mel biha? SKRIVAN: Irrid inkun naf lil min se naqta mil-le istru u lil min mhux se naqta, mhux hekk? Ìib l hawn. Hmm. Dar-ritratt - dan int? Ma jixb ek xejn! ASTRONOMU: Kont Ωg ir dak iω-ωmien. SKRIVAN: U bla nuççali? ASTRONOMU: Dak g amiltu wara. Sibt li kont miopiku. SKRIVAN: G andek id-daqna issa wkoll. ASTRONOMU: Il-le ja. Kibritli kemm domt nistenna fuq dak il-bank. SKRIVAN: Hi ja asra - miskin! Hux hekk tridni ng id? Issa wkoll bil-le ja tinqdew biex turu kemm qed ja qrukom. Imsieken! Tridu tag mlu minn kollox biex turu lilna f dawl ikreh - dik hi! G alhekk tkabbru l-le ja - ilkoll kemm intom - g alhekk biss! Mil-lum il quddiem kull min jidher quddiemi jrid i ib mieg u mus tal-le ja. Qed tismg uni hux? Hawn fejn se naslu?! Qiskom vagabondi sirtu. Mil-lum il quddiem ma nirçivix aktar quddiem wiççi karfa diωutli u mçewl a b alkom! ASTRONOMU: Jien kieku ibt wie ed. SKRIVAN: Xiex? ASTRONOMU: Mus tal-le ja. Dan ara; ftit imsadda x-xafra kieku, imma g adha taqta na seb. Ara... SKRIVAN: Dak! Ne ih minn idejk! Ar hemm - kont se t anxarhieli! Ne i minn idejk qed ng idlek! Ne ih!

ASTRONOMU: Imma int g edtli... 18 SKRIVAN: Ne ih!! Naf x g edtlek - naf mela le! Vagabondi ruffjani l intom! Baqax issa! Anki bl-imwies bdejtu ejjin hawn! Ilek img a mela b dak il-mus mo bi fil-but, hux hekk? G alfejn ibtu dak - eh, g alfejn? X kont se tag mel bih? X intenzjoni kellek? ASTRONOMU: Inqaxxar il-le ja kulma ridt. Ma sibtx ilma iωda. Ma stajtx. SKRIVAN: Óa! SkuΩa sabi a! Mus tal-le ja abu biex iqaxxar il-le ja tarax! Ósibt li se tbellag li r-ross bil-labra, b alek int?! Qarrieqa! Naf - naf g alfejn ibtu dak il-mus! Imma mil-lum il quddiem ara nara mus ie or hawn ew, qed tisimg uni?! RAÌEL QARRIEQI: X nag mlu g al-le ja mela, sinjur? SKRIVAN: Ìibu electric shaver. Dak li tag mlu! ASTRONOMU: Iva, electric shaver tajba kieku. Zijuhi g andu wa da. Imma dak ja dem mal-gvern. Meta jasal g allpenzjoni forsi jbig hieli second hand... SKRIVAN: Naqtg uha u e lisni. Dawk il-karti li tajtni se nωommhom. Ng idhielek çar u tond li g andi d-dubji serjissimi tieg i fuqek, Sur Astronomu. Ir-ritratt fuq dil-karta ma jixbhekx, ibda biex... ASTRONOMU: Imma dak jien kont! SKRIVAN: Int qed tg idu. Wara kollox ma nistax nifhem kif int trid tinqata mis-servizzi soçjali tag na. Din qatt ma smajtha! Inkredibbli! Lanqas li kont xi ba nan int! Imma le - inti ba nan m intix; anzi! Int karattru altament suspettabbli. U taf x qed na seb? Ma tafx? Ng idlek. Qed na seb li int m intix dan tar-ritratt fuq dil-karta! G all-kuntrarju, int trid tag mel azzjoni aωina li dan l-individwu billi tippersonifikah u tag mel minn kollox biex ismu jinqata minn fuq il-le istru tag na! ASTRONOMU: Le, jien... SKRIVAN:...Bi tpattija - g ira jew ma nafx xiex - imma dak li trid tag mel! Vendetta b malizzja ma suba minn qabel - delitt

premeditat! Iç ad jekk g andek ila! Jinxtamm minn elf mil bog od il-pjan tieg ek - çar daqs il-kristall! Ma tridx tkun malizzjuω wisq biex tinteba bil-pjan fa xi u pwerili tieg ek? ASTRONOMU: Le! Jien qatt m g addieli minn mo i li nqarraq b add! Irrid ng id - dak ir-ritratt kien tieg i... SKRIVAN: Kien! Ji ifieri m g adux! ASTRONOMU: Kien meta adtu irrid ng id! Dak ir-ritratt - dak ir-ritratt tieg i ta mistax-il sena ilu. Kont g adni Ωag Ωug dak iω-ωmien - kont nittama, kont kuntent nistenna... dak iω-ωmien... wara nbdilt - sirt kif sirt. Iva, dak kont jien. Imma issa rrid li ismi jitne a mil-le istru! Qaççtuh minn hemm! Ma rrid ikolli xejn aktar x naqsam ma dan l-uffiççju! M g adx g andi tama fih! Iva, nistqarr quddiem kul add: tlift kull fiduçja - kull tama fikom! SKRIVAN: Itlaqhom hemm dawk il-karti! Sewwa sibt jien! Mill-ewwel g okritni g ajni minnek! Mela la trid taf, jien qatt ma kelli fiduçja fik! Itlaqhom hemm qed ng idlek! Dawk id-dokumenti mhux tieg ek! ASTRONOMU: Tieg i u ne odhom! SKRIVAN: Tajjeb! Mela jien mhux ser naqtg ek mil-le istru! ASTRONOMU: Ikollok taqtag ni! SKRIVAN: Le! Le, le u le!! Hemm tibqa - mag na. Trid jew ma tridx! ASTRONOMU: Ag mlu intom, wara kollox. Jien g alija m g ad g andi ebda rbit mag kom. Ma nag rafx l-awtorità tag kom fuqi! Jien sejjer. SKRIVAN: Mur, mur. ta seb li inti a jar mill-o rajn, int? Hawn eluf b alek! Miljuni! Dawk iωda kollha jikkuntentaw ru hom jiffirmaw isimhom fuq le istru u jistennew. Int le hej! Int special! Imma xejn ta seb li ser nibkuk! Li se tbeωωag na! Xejn ta seb li billi tinqata mil-le istru se tkun tista tfendi g al rasek a jar! ASTRONOMU: Talanqas inkun ieles! 19

SKRIVAN: Óieles! (Jid ak) Óieles! Smajtuha din?! Óieles qal! 20 L-ir iel l-o ra jid ku mieg u. SKRIVAN (jieqaf mid-da k): Silenzju! Basta! Biex qed tiddie ku, intom? Din a a serja! Gravi! Ieqfu qed ng idilkom! Se nsejja lill-bidillu jitfag kom il barra! Silenzju! Jaqa s-skiet. Bieb jitbexxaq. SKRIVAN: Bidillu! Id ol minn hemm! X int tista ba wara l-bieb? BIDILLU: Ósibtek sejja tli, Sur Skrivan. SKRIVAN: Ilek ta sibha! Itfag li l dak il barra issa li qieg ed hawn. BIDILLU: Lil dan hux? Imxi int. ASTRONOMU: Sejjer. M hemmx g alfejn timbotta. BIDILLU: Çaqlaq mela. U ara kif titkellem quddiem is-sur Skrivan. Imissek tist i, ra el b alek! G ax ma tmurx tfittex ixxog ol - tipprova taqla biçça obω onestà bil-g araq ta binek? ( Bieb jinfeta. Ósejjes ta traffiku.) Mur u rabbi l-g aqal. (Bieb jing alaq.) Puu g alih, qas biss isellem ma jindenja ru u! SKRIVAN: G al-lum daqshekk! Ag laq il-bieb, Bidillu. RAÌEL QARRIEQI: Imma Sur Skrivan, g adhom qas daqqu l- dax. SKRIVAN: Fuq l-arlo tieg i nofs in-nhar!

RAÌEL QARRIEQI: SkuΩani, mhux g ax irrid inmerik, iωda na seb li g andek il quddiem. Fuq tieg i il- dax, Sur Skrivan. SKRIVAN: Qed ng idlek daqq nofs in-nhar! Kemm xtrajtu tieg ek wara kollox? RAÌEL QARRIEQI: L-arlo? Ûew liri. SKRIVAN: Óa! U minn fuq il-monti jkolli ng id!? RAÌEL QARRIEQI: Eeh. SKRIVAN: Ósibtu jien! L-arlo tieg i tad-deheb tal-24 karat, g andu l-kalendarju inkorporat, huwa shockproof u antimagnetic u kelli n allas paga ta xa rejn biex xtrajtu! Bilfors nofs in-nhar mela! Ag laq dawk il-purtelli, Bidillu. BIDILLU: Iva, sinjur. Ravjul g andna g all-ikel, hux Sur Skrivan? Buon appetit! SKRIVAN: Grazzi. Jiena sejjer. RAÌEL QARRIEQI: Ma tistax iωωommulek g as-s ana r-ravjul il-mara, hux Sur Skrivan? Kemm te les lili... SKRIVAN: Kemm int fitt! Ir-ravjul m g andux x jaqsam! Sa a! Bomba tisplodi fil-qrib. Ó ie jinkiser. G ag a tan-nies fit-triq. SKRIVAN (iqa qa, fgat bit-trab u d-du an) X inhi diω-ωiffa?! Ag lqu dak il-bieb! BIDILLU (jisg ol fgat): Il-bieb mag luq, Sur Skrivan. Il- ie tieg u li m g adux hemm. SKRIVAN: Fejn mar? BIDILLU: Inkiser. Jalla da litx xi biçça f g ajnejja x-xellugija. 21

SKRIVAN: Inkiser biex? Min? Kif? Xi add bilfors li sabbat il-bieb! Ûgur dak li are l-ewwel - l-astronomu! Hux hu kien? Tkellem int, x int tag mel fl-art? RAÌEL QARRIEQI (jokrob): SkuΩani, Sur Skrivan. Na seb li jien ukoll g andi xi splinter ewwa mo i. Na seb li qed immut... SKRIVAN: Stajt g edtli mill-ewwel! G alfejn qed iωωommni bil-kliem mela? L-g ag a fit-triq tiωdied. Ósejjes ta sireni, ambulanzi, fire-engines, muturi tal-pulizija eçç. SKRIVAN: It-traffiku qed jiωdied. Jaqaw nofs in-nhar, Bidillu? RAÌEL QARRIEQI (dejjem jokrob): G adhom il- dax. SKRIVAN: Mhux lilek g edt! Ma kontx se tmut int? BIDILLU: Min jaf arax xi a a? SKRIVAN: Hemm barra? BIDILLU: Óa nittawwal a. SKRIVAN: Ag laq il-bieb warajk... (Bieb jinfeta - l-g ag a fit-triq tiωdied) Imma lil min tg id!? Pawsa. Il-bieb jing alaq. Tonqos l-g ag a. BIDILLU (jokrob u jilhe ): Ix-xjaten je duhom! Ma tista tafda l add! SKRIVAN: X inqala? 22

BIDILLU: Kelli r-rota hawn dejn il-bieb serquhieli - dik hi! 23 SKRIVAN: G alhekk dil- amba kollha? BIDILLU: Serquhieli! (Ikompli - jag ti l-a bar bla ebda importanza jew interess.) Il-Palazz tal-ìustizzja m g adux hemm lanqas. I arraf kollu u sar irmied. Xi spluzzjoni qed jg idu. SKRIVAN (mg addab): Ma tistax tmur tirraporta s-serqa tar-rota mela! BIDILLU: Ma nafx jien?! Mhux g alhekk nirrabja! Kien kollox ippjanat minn qabel! SKRIVAN: Imma dan kif serquhielek? Ma kinetx maqfula bil-katnazz mal-gradilja tal-kantina? BIDILLU: Lanqas il-katina ma allew! Taret bl-ispluzzjoni u jekk rajt sew kien hemm xi nofs tuωωana nies mirduma ta t il- ebel. Jalla hux qeg din imutu. U hawn, ara, dan wie ed minnhom ikolli ng id, dan li ej... RAÌEL QED IMUT: Jekk jog obkom, g inuni. Qed immut. SKRIVAN: Int ukoll! Ag laq dak il-bieb! RAÌEL QED IMUT: Qed immut. SKRIVAN: Dan uffiççju tax-xog ol, mhux sptar! Barra dan nofs in-nhar à daqq. Ejja g ada! RAÌEL QED IMUT: Ma nafx inkunx nista... SKRIVAN: Tippruvax tappella g all- niena tieg i! Issa drajtkom, dejjem titkarrbu. Ejja g ada g edtlek....le, le, le - toqg odli xejn bil-qieg da fuq l-g atba; hawn biωωejjed fil-kjù! RAÌEL QED IMUT: SkuΩani, g andek ra un. L-g odwa t-tajba. SKRIVAN: Sa a!

BIDILLU: Isma abib, g alli jista jkun ma rajtx xi rota amra li kien hemm dejn?... 24 (Bieb jinstabat) Telaq! Seta qal xi a a wkoll - ma kienx se jaqag lu lsienu! Seta wie eb! SKRIVAN: Ma jafux x inhi krejanza. Dik hi. (Pawsa qasira) Ma stajtx inωommu hawn, mhux hekk? BIDILLU:...Jew - ma kienx se jaqag lu lsienu. SKRIVAN: G ax ma ja sbux qabel, dak li nixtieq naf! Kul add i alli g all-a ar. U jekk irid imut wara kollox missu mar id-dipartiment tas-sa a - mhux hawn! Qanpiena en el ta fire-engine. SKRIVAN: Qed tara b ali, Bidillu? Donnu hawn aktar dawl. Tg id nofs in-nhar? BIDILLU: Le, dak il-bini ta faççata li qed jin araq. SKRIVAN: Nispera li qed iωωommhomli fis-s ana l-mara. BIDILLU: Ir-ravjul? SKRIVAN: U l-bra oli. Imma dan m g andux x jaqsam. Jien xorta f nofs in-nhar irrid no ro minn hawn. Id-direttiva talunion tg id li m hemmx xog ol bis-sahra, speçjalment fis-sajf. BIDILLU: Il-biera kien l-g id. SKRIVAN: M g andux x jaqsam. Jiena sejjer. Fejn hu l-bieb? BIDILLU: Ikollok to ro minn ta wara. Il-faççata ta quddiemna u ie a wa da. SKRIVAN: L-g odwa t-tajba.

BIDILLU: Sa a, Sur Skrivan. Eh, g al g ada - kafè bil- alib jew inkella tè? 25 SKRIVAN: Tè - mhux tat-tea-bags imma. BIDILLU: Tal-kwart, hux hekk? SKRIVAN: Tinsiex il-qag aq. BIDILLU: Erbg a, b as-soltu. Ta seb xejn, ma ninsiex. Sa a, sinjur. SKRIVAN (indeçiω): Ehmm.. eh, sa a... Kont sejjer jien, hux? BIDILLU: Isma, qed na seb u ng id kieku tg addi minn fuq il-bjut forsi tasal fil- in ta l-ikel id-dar. SKRIVAN: Grazzi ta l-idea, iωda g andi l-karozza wara l-kantuniera. BIDILLU: Imma b dat-traffiku kollu Ωgur tasal tard illum. Ara ftit. Ó ie a tinkiser. BIDILLU: SkuΩani, Sur Skrivan. B din g ajni x-xellugija ma qed nara xejn. Ósibt li ma kienx baqa ie fit-tieqa. SKRIVAN: Kissirt l-unika wa da li kien baqa. BIDILLU: Ma rajthiex. It-trasparenza tqarraq; li ma da altx rasi minn o fiha ma kontx ninteba. SKRIVAN: L-aqwa li issa nistg u naraw. BIDILLU: Iva, hemm ares. Hemm kien il-palazz tal-ìustizzja. SKRIVAN: Ma nistax nara. Iç-çpar. BIDILLU: Le, sinjur, dak du an.

26 SKRIVAN: Grazzi. Xorta ma nistax nara. Fejn g edt li kien il-palazz tal-ìustizzja? BIDILLU: Hemm. SKRIVAN: Ma nistax narah. BIDILLU: Appuntu - mhux hemm. Splodieh xi add. SKRIVAN: G alhekk dat-traffiku? BIDILLU: It-toroq kollha amjati. SKRIVAN: U jien kif se nasal id-dar? SpluΩΩjoni kien jonqos! Imma kif add ma baqag lu sens ta proporzjon! Mhux biωωejjed dojoq it-toroq! Fejn hija l-pulizija? Tat-Traffic x inhuma jag mlu? Dawk il-karozzi kollha pparkjati u l-o rajn g addejjin wrong side - g ax m jwa lulhomx multa!? Fiex se naslu nixtieq naf! Min tahom il-liçenzja!? Min?!... BIDILLU: Óares - hemm dak ir-ra el qed jipprova jaqsam it-triq. SKRIVAN: U lanqas jindenja ru u juωa Ω-zebra-crossing! BIDILLU: Jidher mg a el. SKRIVAN: Qed i affef kieku. BIDILLU: Ji ri! U jlebbet! SKRIVAN: Jew ja rab? (Kemmxejn inkwetat.) Hemm dawk donnhom qed ji ru warajh. BIDILLU: Tg id g amel xi a a? SKRIVAN: Forsi waqg etlu xi a a mill-but jew tilef xi a a u dawk qed ji ru warajh biex irodduhielu.

BIDILLU: Karità kristjana, b al speçi. 27 SKRIVAN: Eh, b al speçi. BIDILLU: Ma mmerikx. Kollox jista jkun. Biss ikolli ng id dak g amel xi a a u qed ji ru warajh biex ipattuhielu. Óares! Waqfu issa. M g adhomx ji ru warajh. Qed jg ollu idejhom!... SKRIVAN (beωg an): Hemm x g andhom f idejhom? BIDILLU: Qed jimmiraw! SKRIVAN: U hu wkoll. X ser jag mlu? Ósejjes ta sparaturi. SKRIVAN: Waqfu? BIDILLU: Dak ta l-ewwel re a qabad ji ri. SKRIVAN: Tnejn mill-o rajn baqg u mindudin fl-art. Tg id g ejew? BIDILLU: Jew feruti. SKRIVAN: Jista jkun mietu wkoll. Óemm g adira mura mielha. BIDILLU: Demm!! - Óares, ej l hawn! SKRIVAN: Min? BIDILLU: Hemm arah! Dak li qed ji ru quddiem! L hawn ej! SKRIVAN: U g andu d-daqna!

BIDILLU: U n-nuççali! 28 SKRIVAN: U fuq kollox g adu ej l hawn! Ag laq dik it-tieqa! BIDILLU: G alfejn, la m hemmx ie?... SKRIVAN: X ser nag mlu?! (Imwerwer.) X ser naqbdu nag mlu?! BIDILLU: Rana issa! SKRIVAN: Mag mula tieg i! BIDILLU: Qed ixejjer. SKRIVAN: Ixejjer lilek? BIDILLU: Jew lilek! SKRIVAN: Ma jistax ikun! Jien ma nafux! Qatt ma rajtu f g omri. Bilfors li lilek qed ixejjer. BIDILLU: Jixba xi ftit lill-astronomu. SKRIVAN: Ta seb? Qas itih lem a! Dak kellu bagalja meta are minn hawn. BIDILLU: U issa m g andux. Tg id x g amel biha? SKRIVAN: Re a qed ixejjirlek! BIDILLU: U b Ωew ponnijiet issa! Imma jkolli ng id lilek qed ixejjer. SKRIVAN: Lilek! Stenn!... X se jag mel?! Le! BIDILLU: Attent! Baxxi rasek!

Ó ie a tinkiser. 29 SKRIVAN: X ara? Mar? BIDILLU: Baqa g addej. Da al o bieb. SKRIVAN: G alfejn x ettni fl-art? Kien hemm g alfejn tippanikja?! G alfejn dawn l-isteriωmi?! G alfejn!! BIDILLU: Ara x hawn. B din kissirha l- ie a. SKRIVAN: Ma kienx hemm ie! Ma kienx baqa! BIDILLU: G edtlek, it-trasparenza tqarrqaq. Çiss, ara x waddablek! SKRIVAN: Waddab? Forsi waqag lu mill-but. BIDILLU: Waddabulek. Ghamiltu xi a a inti? SKRIVAN: Lilek waddbu. Dal-mus mhux did g alija. BIDILLU: Imsaddad. Forsi m g adx g andu bωonnu. SKRIVAN: U g al-le ja kif se jag mel? BIDILLU: Forsi mhux se jqaxxarha aktar. SKRIVAN: Jew forsi ddobba electric shaver. Mietlu zijuh. BIDILLU: Bil aqq, issa li qed ni i fiha: taf fejn mar dak? SKRIVAN: Min? BIDILLU: Nestu tad-daqna.

SKRIVAN: M g edtx li da al o xi bieb? 30 BIDILLU: Hekk hu. Da al mill-bieb ta l-uffiççju tax-xog ol. SKRIVAN: Tajjeb! Tajjeb; forsi sejjer jirre istra g ax-xog ol... Eh! Kif!? X g edt-fejn-min?! Il-bieb ta hawn?! BIDILLU: Hekk deherli. SKRIVAN: Ma jistax ikun! Ftit ilu g edtli li mill-bieb ma tistax tg addi min abba l- ruq ta faççata! BIDILLU: Qabel da al xe et fuqu libsa ta l-asbestos kontra n-nar u libes maskra tal-gass. SKRIVAN: Hawn ej mela! Hawn! BIDILLU: U l-o rajn da lu ji ru warajh ukoll... Sparaturi fil-qrib. SKRIVAN: Dawk - dawk faqqaturi? BIDILLU: Baqag lha ftit il-festa tar-ra al. Aktar faqqaturi. SKRIVAN: Eh, Bidillu, ma ta sibx li... Irrid ng id, wara l-iskrivanija tieg i wie ed jista jid ol... jistrie sew, mhux hekk? BIDILLU: Hemm fejn jid lu tnejn? SKRIVAN: Kienu sta bew warajha d-deputati kollha tal-gvern, inkluωa l-oppoωizzjoni. BIDILLU: Idea tajba. Ftit mistrie wara x-xog ol jag mel tajjeb. Speçjalment meta jid ollok fl-uffiççju xi ra el bid-daqna u b intenzjonijiet xejn amikevoli. Sparaturi fil-qrib.

Na seb dan hu! 31 SKRIVAN: Waslu! I ri! BIDILLU: Ûul min-nofs! Ar hemm! Ósejjes ta iri, xi si u jinqaleb. Konflagrazzjoni ta sparaturi fil-kamra; sparar ta pistoli, machine-guns, spluzzjoni ta xi hand grenade. SKRIVAN (jokrob): Meta nispiçça nistrie hawn ta t bi siebi nirrappurtak, Bidillu. Kellek t alli l-preçedenza lili! BIDILLU: Imma jien d alt qablek Sur Skrivan biex infarfarlek xi ftit mill-g abra, g alhekk. SKRIVAN: Kien je tie lek tisfrundali l-istonku biex tfarfar l-g abra?! U x int iddeffisli fis-sinsla ta dahri issa!? BIDILLU: SkuΩani, Sur Skrivan, dik irkobbti. L-istorbju ta sparar fl-aqwa tieg u. BIDILLU: Ikolli ng id qed ji ri xi a a hemm ew. SKRIVAN: Ajma! Din ir-raba darba li rfist fuq Ωaqqi biex tittawwal. Ta din g ad trid tpattiha! Il- sejjes jonqsu sa ma jispiççaw fix-xejn. Skiet. BIDILLU: Na seb li issa... iva, telqu. Tista to ro issa, Sur Skrivan. Raiders past. Ósejjes sa ma L-SKRIVAN u l-bidillu jo or u minn ta t l-iskrivanija. SKRIVAN (jilhe u jnewwa ): Ajma dahri! Uu! BIDILLU: Bil-mod, bil-mod, Sur Skrivan, ara se tirfes lil dak. SKRIVAN: IΩul min-nofs jekk ma jridnix nirfsu! Ajma! Min hu dak wara kollox?

BIDILLU: Min kien ridt tg id. G andu uniformi kieku. Tg id pulizija? 32 SKRIVAN: Dak liebes l-a mar, mhux il-blu. BIDILLU: Ma niskantax kinetx blu qabel iççapset dik l-uniformi. SKRIVAN (jokrob): Ajma ja asra, miflu jien! Spiççajt! Ara meta ner a ni i ma nsibx dal-kaos kollu, Bidillu. Jiena sejjer. Fejn hu l-kappell? BIDILLU: Hawn, sinjur. L-g odwa t-tajba. Dwar it-tè g al g ada?... SKRIVAN: Tè tal-kwart, mhux tat-tea-bags. U tinsiex il-qag aq. IΩda le - g al g ada m hemmx g alfejn. Ma na sibx li ni i. Nie u img a sick-leave. Ilu jg idli t-tabib li qed na dem wisq. U l-mara wkoll. U fuq kollox tridni nbajjad id-dar g attie tag na. Ma na sibx li ni i g ada le. BIDILLU: Imma allura dwar il-qag aq, sinjur... SKRIVAN: Tie privat se jkun; m hemmx bωonn elu. BIDILLU: Le, ridt ng id il-qag aq ta l-uffiççju, Sur Skrivan. Taf li xtrajna tuωωana l-biera ; iffrankajna tliet abbiet fuq kull wa da. Dnub jintremew. SKRIVAN: Ûommhom sakemm ner a ni i. BIDILLU: Imma jil qu jinxfu, sinjur! SKRIVAN: Mhux g alija rridhom. Fil-Milied nibg athom donazzjoni lil xi istitut. Je tie li f dawn il-jiem ta hena u paçi kul add igawdi. BIDILLU: Tabil aqq. Issa nie u sieb jien. SKRIVAN: Imma l-irçevuta rridha f ismi.

33 BIDILLU: Ti ux sieb. SKRIVAN: Anzi ara, l-a jar li jibg atu ieli bil-posta l-irçevuta. Posta re istrata. Ma jimpurtax tasal tard min abba xi strajk. L-aqwa li tasalli. Basta jibg atuli wkoll kartolina ta xewqat tajba. BIDILLU: G all-milied? SKRIVAN: U l-ewwel tas-sena. BIDILLU: U g all-epifanija le? SKRIVAN: Jekk jidhrilhom li jkun xieraq, g ala le? Wara kollox rawha qalbi. Tinsiex tibg athom. BIDILLU: Ma ninsiex, Sur Skrivan. Int qalbek tad-deheb tabil aqq. SKRIVAN: Hekk dejjem tg idli l-mara. Jiena sejjer. Qis li ma nsib xejn minn dan l-imbarazz meta ni i. T allinix ner a nirrappurtak. BIDILLU: Le. Sa a, sinjur. (Pawsa.) Qed tistenna xi a a, Sur Skrivan? SKRIVAN : Nistenna? (Im asseb - jipprova jqum fuq tieg u) Le, le. Sejjer. Eh - ittawwal ftit kif inhu t-traffiku, Bidillu. Pawsa qasira. Óornijiet ta karozzi. BIDILLU: Kollox wieqaf. Óadd ma jista jimxi. Hemm erba esperti fuq it-ti rif tal-palazz tal-ìustizzja. Qed jiddiskutu jaqbilx jibdew jiωgumbraw it-toroq inkella jibnux palazz tal- ustizzja did. SKRIVAN: Kemm huma stupidi imma! BIDILLU: Mhux la kemm tg id, sinjur. Il-problema g andha l-lati insidjuωi tag ha. Ara ftit; tnejn mill-esperti jsossnu li t- traffiku jrid jibda jimxi qabel jibda x-xog ol fuq il-bini l- did. It-tnejn l-o ra iωda tal-fehma li l-ìustizzja g andha ti i l-ewwel u qabel kollox. Iqum skandlu pubbliku liema b alu kieku kellhom jinbdew ix-xog ol infra-strutturali qabel ma

jittie du passi biex il-ìustizzja titqieg ed fuq saqajha. 34 SKRIVAN: L-g aωla m hix mill-e fef minn daqshekk. BIDILLU: Barra dan hemm il-problema ta kif jistg u jer g u jg ammduha. SKRIVAN: Il-Ìustizzja? G aliex - ma kinetx nisranija? X hemm bωonn mag mudija? BIDILLU: Il-Gustizzja in se nisranija kieku. Imma jien g all-istatwa tal-ìustizzja li kien hemm fuq il-bejt tal-palazz qed ng id. SKRIVAN: Jaqaw, xi ralha? Tg idlix li bl-ispluzzjoni waqag la l-g amad minn quddiem g ajnejha u tilfet il-miωien. BIDILLU: Ma ng idlekx - imma dak li ara preçiωament. Tilfet l-g amad u l-miωien u baqag lha biss ix-xabla. U issa tista tara wara kollox - m g adhiex tista tag mel aqq bla pre udizzji. Çapçip u ag jat minn barra t-triq. SKRIVAN: X ara issa? BIDILLU: A bar tajba, sinjur! Xi add sab il-miωien ta l-istatwa tal-ìustizzja! SKRIVAN: M hawnx g alih! Sa fl-a ar forsi naslu xi mkien issa. Óaqqu min jag tih midalja. BIDILLU: Ìà tawhielu. Hemm hu arah - dak ir-ra el - l-eroj tag na! SKRIVAN: X tiela jag mel mal- ajt tas-supermarket? BIDILLU: Iqieg ed il-miωien lura f idejn l-istatwa, sinjur. Il-Ìustizzja nxte tet hemm bl-ispluzzjoni - eωatt fuq is-saqaf tas- Supermarket bejn riklam tat-trab tal- asil u ie or tal-luminata... Arah tiela! (Çapçip.)

35 Wasal! Hemm arah - se jwa al il-miωien. Wa lu! (Çapçip.) Se jkompli tiela sa fuq nett. Óa jag mlilha wkoll maktur madwar g ajnejha - se jg ammidha. Tiela - wasal! Qed jorbot il-maktur issa... Rabtu! (Çapçip.) Hemm hu, lest!... (Jin asad.) Le! Ser jiωloq! Ser... Ûelaq!! Óemda fost il-folla. Imbag ad "AAAAHH!!" SKRIVAN: Le, Ωamm! Ûamm mal-miωien ta l-istatwa! BIDILLU: Bilkemm qed iωomm - il-miωien qed jitg awwe. SKRIVAN: L-eroj tag na iωda qed jipprova jiddrittah! Qed jirnexxilu! M hawnx g alih! BIDILLU: Bravu! Bravu! Çapçip u g ajat mill-folla. Sparatura. Óemda. BIDILLU: X ara? Ûelaq. SKRIVAN: Waqa g al isfel. BIDILLU: Miet. Smajtu dak il- oss? Ja sbu li n asad malli semg u. SKRIVAN: Kienu qed içapçpu wisq - sturdewh. BIDILLU: Hekk qed jg idu. F nofs mo u sabu tebg a amra. Ja sbu iωda li kienet ferita tal-gwerra li g addiet.

SKRIVAN: Imma dmiru lejn pajjiωu qdieh! Issa l-ìustizzja tinsab mg ammda mill- did u re g et bil-miωien f idejha. BIDILLU: Dnub li l-maktur li bih g ammduha kien tan-nylon - xorta tista tara minnu. SKRIVAN: Il-miΩien baqa xi ftit Ωbilançjat ukoll. Imma dejjem a jar mix-xejn. Tist oqqlu dik il-midalja li tawh lill-eroj tag na. BIDILLU: Di à qed jiffirmaw petizzjoni biex ting atalu o ra postuma. SKRIVAN: Min jaf kemm ser tifra ommu meta ssir taf. BIDILLU: Jista jonqos? Jer a jibda l-istorbju ta ornijiet tat-traffiku wieqaf. SKRIVAN: G andu jkun iddejqu. BIDILLU: Sakemm jer g u jibdew triqthom qag du j arsu madwarhom, jaraw g all-ewwel darba x inhu ji ri; mhux dejjem ti ik opportunità meta tkun issuq; mhux dejjem tkun tista. Ma ddejqux jistennew sa kemm kien hemm x tara. SKRIVAN: Imma issa re a waqaf kollox - ftakru li qed jistennew. G aliex add ma jag mel xejn?! X inhu ji ri issa, Bidillu? BIDILLU: Fuq it-ti rif tal-palazz tal-ìustizzja issa hemm tmien esperti. Tnejn minnhom im allfin tal-prim Awla. SKRIVAN: X qed jg idu; x qed jg idu? BIDILLU: Óadd ma jista jg id. L-ispluzzjoni tarrxithom u ma jistg ux jifhmu x qed jistaqsuhom ta madwarhom. SKRIVAN: Imma dan kaos s i! G aliex add ma jag mel xi a a? Din konfuzjoni papali! DiΩorganizazzjoni diωorganizzata! Din - din!... BIDILLU:...Kobba m abbla - b xi onot l hawn u l hinn. 36

SKRIVAN: Min jorbot l-g oqod g andu jiftakar li xi add g ad irid ji i biex i ollhom! 37 BIDILLU: A jar jag mel çoff, tg id int? Imma çoff jin all malajr wisq - m hemmx g aqda - m hemmx sa a. SKRIVAN: Ji ifieri a jar kobba m abbla mela? BIDILLU: B xi onot l hawn u l hinn. Il-problema hi kif issib min i ollhom. SKRIVAN: Nixtieq naf x hemm bωonn il-g oqod imma?! Kollox g andu jkun çar u konkret. Ta min hi l- tija ta dilkonfuωjoni?! BIDILLU: Taqtax qalbek - qatt taqta qalbek. Isma, jien se nag laq jew le? SKRIVAN: Daqq nofs in-nhar? BIDILLU: Dalwaqt. SKRIVAN: Tg id nista no ro issa? Bieb jinfeta u jing alaq. Passi ta xi add die el. ASTRONOMU (g adu l bog od - jistenna dejn il-bieb): L-g odwa t-tajba. BIDILLU: L-g odwa t-tajba, sinjur. Pawsa. SKRIVAN (minn ta t l-ilsien): Min hu dak? BIDILLU: Ma nafx. Xi jrid tg id? SKRIVAN: Xejn ma qed jog obni. BIDILLU: G aliex? Jidher liebes pulit.

Óoss ta bank ta l-injam. 38 SKRIVAN: Ìabar il-bank mill-art u po a. Rabat idejh fuq sidru. X qed jistenna? BIDILLU: Tg id mhux lilek? SKRIVAN: Imma g aliex dejjem lili? Kif tfattarha dejjem li lili jrid bilfors?! BIDILLU: G ax int superjur tieg i - int fuqi hawn - int l-awtorità. Bil-fors li lilek irid. SKRIVAN: Ma tog obni xejn im iebtu. BIDILLU: Anki xag ru ppettnat pulit. G andu qmis bajda u libsa sewda - biç-çoff iswed ukoll. SKRIVAN: G adu jistenna. BIDILLU: I ares lejk u jistenna. SKRIVAN: G aliex ma jit arrikx - jg id xi a a? BIDILLU: Donnu m g andux g a la. Lest jistenna sa l-eternità. SKRIVAN: X jista jrid minni? BIDILLU: Int itlaq, Sur Skrivan. G ada hawn issibu. SKRIVAN: G ada m iniex ej. BIDILLU: Jibqa jistenna. SKRIVAN: IΩda jien ma nistax nistenna! G ada rrid niωωewwe. Ma nistax niωωewwe u l- in kollu naf li hawn dan jistennieni min jaf g aliex malli nid ol l-uffiççju. Kif tridni ngawdi Ω-Ωwie b dawn il- sibijiet f mo i?!

BIDILLU: Int g ax ma te ilsux malajr mela? 39 SKRIVAN: Mela naf kif!? - Attent, qam bil-wieqfa! BIDILLU (ta t l-ilsien): Ìej l hawn. SKRIVAN: Ibqa dejja, Bidillu, f ie kemm hemm! Passi tqal resqin. ASTRONOMU: SkuΩawni... SKRIVAN: Jien m iniex hawn! BIDILLU: Emm, ridt xi a a, sinjur? ASTRONOMU: G andi nifhem li l-uffiççju g adu m g alaqx, hux hekk? BIDILLU: Ng idlek is-sew ma nafx - m iniex Ωgur. Tlift kull kont ta in. Int ridt xi a a? ASTRONOMU: Lil das-sinjur. SKRIVAN: Li... lili? ASTRONOMU: Jekk jog bok. SKRIVAN: Ma jistax ikun trid lili! Issa tard wisq - nofs in-nhar ilu li daqq! Ara l-arlo tieg i bil-kalendarju inkorporat, shock-proof, antimagnetic u water-proof u li swieli xahrejn paga! ASTRONOMU: Fuq l-arlo tieg i g ad baqa g axar minuti g al nofs in-nhar. SKRIVAN: L-arlo tieg ek? Int g andek arlo?...

ASTRONOMU: Arlo -kronometru; ja dem bil-battri elettrika, jag ti l- abel lilu nnifsu, tista tafda fuqu kompletament - ivarja biss sekonda f elf sena. SKRIVAN: Iva eh? Sabi - sabih hafna. Tal-g a eb. Mhux hekk, Bidillu? BIDILLU: Qatt ma rajt isba. ASTRONOMU: Grazzi. SKRIVAN: U skond dan l-arlo allura?... ASTRONOMU: Arlo -kronometru. Mhux l-istess a a. SKRIVAN: SkuΩani; skond l-arlo -kronometru tieg ek allura nofs in-nhar g adu ma daqqx? ASTRONOMU: Baqa tmien minuti. PreçiΩament,... SKRIVAN: Nemmnek, nemmnek! Isma, jekk g andek bωonn xi a a kemm tg idli taf, sinjur. ASTRONOMU: Grazzi. Nixtieq napplika g ax-xog ol. SKRIVAN: Int? ASTRONOMU: Jien. Hawn g andi l-karti kollha me tie a. SKRIVAN: Ha narahom. Jekk hu hekk malajr nirran aw. (T axwix ta karti.) Hmm, Iva tajjeb... Tajjeb. U din?! ASTRONOMU: Karta ta l-identità. 40

SKRIVAN: Qed nara. Dar-ritratt mhux did g alija. 41 ASTRONOMU: Urejtulek dalg odu. SKRIVAN: Dalg odu?... Ah, iva, iva... issa qed niftakar! Qisu l-biera! Int is-sur Astronomu, hux hekk? Kif inti, tajjeb? ASTRONOMU: A jar grazzi. SKRIVAN: Eh, kont g edtlek li ter a ti i lura, tiftakar? ASTRONOMU: Nammetti. Kellek ra un int. Fhimt u rajt li fl-a ar mill-a ar ma jaqbillix li ismi jinqata mil-le istru. SKRIVAN: Issa qed titkellem ta ra el bil-g aqal! M g edtlekx mill-ewwel kont jien! Ma tridx titlef il-fiduçja. ASTRONOMU: Hekk hu. SKRIVAN: Imma g ax tg id kemm qed narak inbdilt mill-ewwel l hawn. ASTRONOMU: Min abba l-ilbies forsi. Ne ejt in-nuççali wkoll. Il-lentijiet ma kinux jaqblu - kienu qed içajpruli l-vista. SKRIVAN: U ming ajrhom issa?.. ASTRONOMU: Ftakart li jien miopiku. SKRIVAN: U qed ng id... id-daqna - m g adx g andek id-daqna lanqas. ASTRONOMU: Hekk hu. IΩda dwar dak ix-xog ol li semmejt l-ewwel... SKRIVAN: Eh, iva. Ridt tapplika, hux hekk? G idli, g idli... BIDILLU (iqa qa pulit): Ehm, skuωi ftit, Sur Skrivan... SKRIVAN: X ara? Xi trid, Bidillu? Ma tarax li qed inkellem lis-sinjur?

BIDILLU: Iva, u nitolbok skuωa, sinjur. Imma jiena hawn xog li hu li nara li kul add iωomm il-kjù, ikun min ikun, il-kjù je tie li jinωamm: prinçipju ta preçedenza kif dejjem tg idli int, Sur Skrivan. U qabel taqdi lil das-sinjur tinsiex li hemm dawk l-o rajn li ilhom jistennew wisq qablu... SKRIVAN: Fejn? Min ilu jistenna? Dawk li hemm jitmieg ku ma l-art? X qed jag mlu fl-art jekk iridu jinqdew? Dawk reqdin! ASTRONOMU: Aktar qishom mejtin, ma ta sbux? SKRIVAN: Reqdin jew mejtin l-istess a a. M iniex se naqdihom, Bidillu. Misshom qag du fil-kjù. BIDILLU: SkuΩani, Sur Skrivan; g andek ra un int. SKRIVAN: Mhix a a dida. Mela, Sur Astronomu, ejt g ax xog ol kont qed tg idli. Je tie in affu iωda; dalwaqt nofs in-nhar... Mela, kif g edtlek dalg odu, l-applikazzjonijiet g ax-xog ol ta Astronomu Osservatur... ASTRONOMU: SkuΩi ftit. Jien m g adnix infittex xog ol ta Astronomu. SKRIVAN: Le? Isma, dak mhux xog ol ta min jiskartah; ma tantx issib astronomi kwalifikati b alek. ASTRONOMU: Naf; mill-konkorrenza ma nibωax kieku. Biss ma nistax nibqa nistenna sa l-eklissi li jmiss biex insib impieg. SKRIVAN: Eh, minn daqshekk add ma jtik tort! Tistenna tletin sena! X idea assurda! ASTRONOMU: Banali. SKRIVAN: Mela allura liema xog ol qed tfittex? ASTRONOMU: Xi a a differenti. Ósibt u rajt li meta wie ed iqis il-qag da preωenti tal-lum, u meta wie ed jara dak kollu li qed ji ri hemm barra - biex ma nsemmix dak li qed ji ri hawn ew - sibt u rajt... SKRIVAN: Iva, iva? Kieku n affu ftit ja asra... 42

ASTRONOMU (bl-istess lajma):...li meta wie ed iqis il-fatt innegabbli li l-istatwa tal-ìustizzja marret tg ammar fuq is- Supermarket bil-miωien immejjel... BIDILLU:...U fuq kollox b g amad trasparenti quddiem g ajnejha! ASTRONOMU:...U fuq kollox b g amad trasparenti quddiem g ajnejha; kif ukoll meta wie ed jisma li l-im allfin torox adu residenza temporanja-permanenti o l-istess Supermarket f anut tal-la am, u fuq kollox billi g adu mhux mag ruf meta x-xog ol fuq il-palazz tal-ìustizzja l- did huwa ma sub li jinbeda - wisq anqas meta se jitlesta - g alhekk, meta tqis il-pro u l-kontra ta dil-qag da, u billi ΩΩomm dejjem quddiem g ajnejk dawn il-fatti kollha u bosta o rajn li ma nistax insemmi - g alhekk, sibt u rajt li sakemm tibqa teωisti l-qag da preωenti, il-professjoni ta Astronomu u l- ars kollu lejn stilel u kwiekeb ta miel bla qies iωda Ωvanta ati mill-fatt li jinsabu mbeg din wisq, il-professjoni ta Astronomu, kif g edt, tlift kull ajra g aliha. U g alhekk ming ajr ma ridt f daqqa wa da fhimt u rajt li l-vokazzjoni tieg i kellha tkun dik ta... Bekkamort. BIDILLU: Bekkamort? SKRIVAN (ja sibha): Ah. Bekkamort eh? ASTRONOMU (deçiω): Bekkamort. SKRIVAN: Bekkamort, iva. Idea stupenda! Brillanti! BIDILLU: Ìenjali! SKRIVAN: Forsi xi ftit makabra u pessimista, iωda prattiçissima! ASTRONOMU: Grazzi. Tifhmu intom; g alxejn inkompli na li g omri ng arrex lejn kwiekeb imbieg da biex imbag ad nitlef il-ftit li g andi ta t imnie ri. SKRIVAN: Dik hi l-essenza tal- ajja! Filosofija prattika tassew! Nies b alek g andna bωonn. Malajr inqajmuha fuq saqajha d-dinja mbag ad. 43

44 BIDILLU: Tassew. (Ji bed nifs twil.) Eh, imma - E pur si muove. SKRIVAN: Bla dubju - E pur si muore! ASTRONOMU: G andi nifhem mela li nsibilkom post ta bekkamort, hux hekk? SKRIVAN: Jista jonqos! Dalwaqt naqdik. Naraw ftit. (T axwix ta karti.) Naraw - naraw. (Aktar t axwix.) Irid ikun hawn xi a a. (Pawsa.) Imma kif jista jkun! (T axwix u aktar t axwix.) ASTRONOMU: Jaqaw? SKRIVAN: Ma nistax insib... Imma jrid ikun hawn bilfors xi talba g al bekkamort! In-nies trid tmut bilfors!... Hawn hi! Le - stenn ftit... Imma kif! Hawn g andi mniωωel kategorikament li m hemm ebda offerta ta xog ol ta bekkamort! Ta bita mal-bieb. Bieb jinfeta bil-g a la. TAL-POSTA: Posta! Bieb jing alaq. BIDILLU: Sur Skrivan, ew dawn g alik. SKRIVAN: Iva wkoll fl-a ar minuta jibg atulek ix-xog ol! Gib l hawn. (T axwix ta karti.) Din mill-uffiççju tas-sanità. (Pawsa qasira.) Sur Astronomu! Ara ftit! Int twelidt ta t stilla anina jkolli ng id! G adhom kif da luli ruxxmata offerti ta xog ol g al bekkamorti. DiΩastru nazzjonali g adu kif laqat lil pajjiωna! Xi add po a bomba ta t l-isptar lokali u tajru mas-smewwiet! ASTRONOMU: U hemm il-mejtin? SKRIVAN (fer an se jtir): U ng id! Mijiet! Eluf ta mejtin! ASTRONOMU: G all-erwie. (Wa du.) Ma ttajmjajtx tajjeb il-fuse. L-arlo li kelli ma kien jiswa xejn. Imma issa...