Β. Δισλιάν, Μ. Ανδρέου, Μ. Γεωργιάδου, Θ. Μακρής, Α. Μπαρμπαρίδου, Α. Μπελτσίδης, Γ. Αμαξόπουλος, Α. Τσετινέ

Β. Δισλιάν, Μ. Ανδρέου, Μ. Γεωργιάδου, Θ. Μακρής, Α. Μπαρμπαρίδου, Α. Μπελτσίδης, Γ. Αμαξόπουλος, Α. Τσετινέ Γενικοί Ιατροί ΚΥ Αβδήρων, Σταυρούπολης, Εχίνου- Ξάνθη

Η κατάθλιψη αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης Σακχαρώδους Διαβήτη (ΣΔ) και ο ΣΔ διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης. Οι περικοπές στις δαπάνες υγείας και τα μέτρα λιτότητας φαίνεται να επιδεινώνουν την ψυχική υγεία με αύξηση των περιστατικών κατάθλιψης.

Να ανιχνευθεί η συχνότητα εμφάνισης καταθλιπτικής συμπτωματολογίας σε δείγμα διαβητικών ασθενών. Να διερευνηθεί η σχέση μεταξύ βασικών δημογραφικών χαρακτηριστικών, του μορφωτικού επιπέδου καθώς και των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στην εμφάνιση κατάθλιψης.

Συγχρονική μελέτη σε αγροτικό πληθυσμό διαβητικών ασθενών ηλικίας άνω των 55 ετών από τα τρία ΚΥ του νομού Ξάνθης. Αποκλείστηκαν: όσοι είχαν γνωστό ιστορικό κατάθλιψης καθώς και οξύ πρόβλημα υγείας. Χρησιμοποιήθηκε ανώνυμο ερωτηματολόγιο όπου καταγράφηκαν δημογραφικά χαρακτηριστικά, επίπεδο εκπαίδευσης, χρόνια νοσήματα καθώς και ερωτήσεις για την εκτίμηση της οικονομικής δυσχέρειας των συμμετεχόντων, τον αριθμό ανέργων ατόμων της οικογενείας τους καθώς και τα προκαλούμενα από την οικονομική κρίση συναισθήματα. Για την ανίχνευση καταθλιπτικής συμπτωματολογίας εφαρμόστηκε η ελληνική έκδοση της «Γηριατρικής κλίμακας κατάθλιψης» (GDG-15). Fountoulakis KN, Tsolaki M, Iacovides A, et al. The validation of the short form of the Geriatric Depression Scale (GDS) in Greece. Aging (Milano). Dec 1999;11(6):367-37

Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων έγινε με το IBM SPSS 20 και χρησιμοποιήθηκε στις στατιστικές δοκιμασίες επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας 95% με p<0,05. Πραγματοποιήθηκε έλεγχος κανονικότητας των συνεχόμενων αριθμητικών μεταβλητών κατά Kolmogorov-Smirnov. Οι ποιοτικές-κατηγορικές μεταβλητές εκφράστηκαν με συχνότητες. Για τον έλεγχο συσχετίσεων μεταξυ ποσοτικών μεταβλητών χρησιμοποιήθηκε ο συντελεστής συσχέτισης του pearson (r). Πραγματοποιήθηκε πολυπαραγοντική ανάλυση παλινδρόμισης, εφόσον προηγήθηκε έλεγχος συγγραμικότητας (multicollinearity) των ανεξάρτητωνπρογνωστικών μεταβλητών.

70 διαβητικοί συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη. Ηλικία: μέση ηλικία 70,62±7,85 έτη, εκ των οποίων 45 ήταν γυναίκες (64,3%). GDS:Μέση τιμή 6,44±4,32. Το 80% ήταν χαμηλού μορφωτικού επιπέδου. Το 92,9% είχε τουλάχιστον δύο ή και περισσότερες συνοδές παθήσεις, με πιο συχνή την αρτηριακή υπέρταση (80%), ακολουθούμενη από τη δυσλιπιδαιμία (34,3%) και την καρδιαγγειακή νόσο με ποσοστό 31,4%.

44,3%

Στατιστικώς σημαντική διαφορά στη μέση τιμή της βαθμολογίας στην κλίμακα GDS μεταξύ των δύο φύλων (Mann-Whitney Test, p<0,05) με τις γυναίκες να έχουν υψηλότερη μέση τιμή GDS (7,96±3,7) συγκριτικά με τους άνδρες (3,72±4).

Αρνητική συσχέτιση της βαθμολογίας GDS με το μορφωτικό επίπεδο (r= - 0,34, p<0,01). Υψηλότερη μέση τιμή της κλίμακας GDS στους έχοντες <6 έτη εκπαίδευσης (p<0.05).

94,29% Το 94,29% έχει υποστεί μείωση του ατομικού ή οικογενειακού του εισοδήματος κατά την 3ετία 2012-2014.

Το 54% έχουν άνεργα μέλη στην οικογένεια

Tο 1/3 των ατόμων αναγκάστηκε λόγω οικονομικής κρίσης να κάνει περικοπή σε όλους τους τομείς συμπεριλαμβανομένου και της υγείας. Μόνο ένα 11% φαίνεται να μην έχει επηρεαστεί από την οικονομική κρίση ενώ το 89% έκανε περικοπές σε τομείς όπως 1. τρόφιμα, ένδυσηυπόδηση,διασκέδαση 2. Όλα τα προηγούμενα και επιπλέον σε δαπάνες υγείας.

Το άγχος, η ανασφάλεια και η απελπισία είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα προκαλούμενα από την οικονομική κρίση.

r (Pearson correlation) GDS Φύλο (άρρεν. θήλυ) r= 0,51 p=0,001 p Ηλικία r= -0,07 p=o,54 NS Μορφωτικό επίπεδο r= -0,18 p= 0,004 Συννοσηρότητα r=0,07 p= 0,26 NS Αριθμός άνεργων μελών r= 0,11 p= 0,36 NS Ικανότητα Ανταπόκρισης στα μηνιαία έξοδα Μεταβολή εισοδήματος (3 ετία 2012-2014) Περικοπές (τρόφιμα, ένδυση-υπόδησηδιασκέδαση, υγεία) Συναισθήματα (προκαλούμενα από την οικονομική κρίση) r= -0,51 p= 0,000 r= 0,21 p= 0,07 NS r= 0,32 p= 0,008 r=-o,17 p=0,12 NS

Εφαρμόστηκε αρχικά η μέθοδος της γραμμικής παλινδρόμησης με όλες τις ανεξάρτητες μεταβλητές μέσα στο μοντέλο Πραγματοποιήθηκε έλεγχος για αποκλεισμό συγγραμμικότητας (collinearity test-o VIF <2). Model Summary b Model R R Square Adjusted R Square Std. Error of the Estimate 1,734,539,461 3,17 a. Predictors: (Constant),EDUCATION, COMORBIDITY, INCOME CHANGE, SEX, FEELINGS, CUTS, AGE, NUMBER OF UNYMPLOYMENT MEMBERS, HOUSEHOLD ECONOMICS R 2 =0,539 F= 6,9 p,0,00 b. Dependent Variable: GDS

Model R² F β p 0,539 6,9 0,000 Φύλο 0,435 0,000 <0,001 Ηλικία -ο,15 0,135 NS Μορφωτικό επίπεδο -0,019 0,06 NS Συννοσηρότητα 0,20 0,045 <0,05 Αριθμός ανέργων μελών -0,06 0,52 NS Ικανότητα ανταπόκρισης στα μηνιαία έξοδα Ποσοστό μείωσης του εισοδήματος Περικοπές (τρόφιμα, ένδυσηυπόδηση-διασκέδαση, υγεία) -0,38 0,02 <0,05 0,20 0,06 NS 0,14 0,19 NS Συναισθήματα (προκαλούμενα από την οικονομική κρίση) -,02 0,79 NS

Εφαρμόζοντας τη μέθοδο της βηματικής παλινδρόμησης δημιουργήθηκαν μοντέλα συγκεκριμένων μεταβλητών με την συμβολή του ποσοστού καθεμίας μεταβλητής στη διακύμανση της GDS με στόχο να βρεθεί ο πιο σημαντικός προβλεπτικός παράγοντας των τιμών της GDS.

Model Summary ModelR R Square Adjusted R Square 1,497 a,244,233 3,78 2,658 b,433,416 3,30 3,685 c,469,445 3,22 a. Predictors: (Constant), HOUSEHOLD ECONOMICS b. Predictors: (Constant), HOUSEHOLD ECONOMICS, SEX c. Predictors: (Constant), HOUSEHOLD ECONOMICS, SEX, COMORBIDITY Dependent Variable: GDS

Τα αποτελέσματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι η κατάθλιψη στους διαβητικούς είναι: πιο συχνή στις γυναίκες συσχετίζεται με το πολύ χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και την παρουσία συννοσηρότητας. Επιπρόσθετα διαφαίνεται ότι η οικονομική κρίση επιδεινώνει την ψυχική υγεία των ευπαθών ομάδων με την : 1. Ικανότητα να ανταποκρίνονται στα μηνιαία έξοδά τους 2. Το θήλυ φύλο 3. Την παρουσία συννοσηρότητας να έχουν τη μεγαλύτερη προβλεπτική ικανότητα στην εμφάνιση καταθλιπτικής συμπτωματολογίας.

Καταθλιπτική συμπτωματολογία εμφάνισε το 44,3% (το 20% είχαν ήπια-μέτρια κατάθλιψη ενώ το 24,3% σοβαρή). Διαπιστώθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά στη μέση τιμή της βαθμολογίας στην κλίμακα GDS μεταξύ των δύο φύλων (Mann-Whitney Test, p<0,05) με τις γυναίκες να έχουν υψηλότερη μέση τιμή GDS (7,96±3,7) συγκριτικά με τους άνδρες (3,72±4). Αρνητική συσχέτιση της βαθμολογίας GDS με το μορφωτικό επίπεδο (r= - 0,34, p<0,01).

Μοντέλο προβλεπτικότητας της διακύμανσης της κλίμακας GDS υπολογίστηκε με τη δοκιμασία της πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης και βρέθηκε ότι ένα σύνολο ανεξάρτητων παραγόντων εξηγεί το 53,9% της διακύμανσης της βαθμολογίας στην κλίμακα GDS (R 2 =0,539, F= 6,9 p,0,05). Η ικανότητα να ανταπεξέρχονται στα μηνιαία έξοδά τους, το φύλο και η παρουσία συννοσηρότητας είχαν τη μεγαλύτερη προβλεπτική αξία στην εμφάνιση κατάθλιψης.