EGIONALEN NATPEVA PO FIZIKA ZA U^ENICITE OD OSNOVNITE U^ILI[TA VO EPUBLIKA MAKEDONIJA 5 april 9 Zada~a Na slikata e prika`an grafikot na proena na brzinata na dvi`eweto na eden avtoobil so tekot na vreeto B C e{enie: А a) Kakvo e dvi`eweto na avtoobilot vo razli~nite etapi od patot? b) Kolku iznesuva vkupniot pat {to }e go ine avtoobilot? a) Нa delot od patot dvi`eweto e ranoerno zabrzano; na delot od patot BC dvi`eweto e ranoerno pravoliniski; na delot CD dvi`eweto e ranoerno zabaveno b) Brzinata na delot od patot se enuva spored zakonot v v a t B A od kade 5/s a s te zabrzuvaweto e,5/s Patot {to }e go poine avtoobilot od A do B e a t,5/s (s) s v At 5 Patot {to }e go poine avtoobilot dvi`ej}i se ranoerno pravoliniski od B do C so brzina vb 5/s iznesuva sbc vbt 5 /s s Brzinata na delot od patot CD se enuva spored zakonot vd vc acdt od kade 5/s a s te zabavuvaweto e,5/s CD a a CD D Patot {to }e go poine avtoobilot od C do D e acdt,5/s (s) scd vct 5/s s 5 Vkupniot pat {to }e go poine avtoobilot }e bide s s s s 5 5 75 AD BC CD Регионален натпревар по физика 5 4 9
Zada~a Edno telo se lizga bez triewe po navedena ranina Brzinata na teloto na dnoto od raninata e dva pati pogolea od brzinata vo po~etnata to~ka, koja{to iznesuvala v /s Od kolkava visina H teloto zapo~nalo da se lizga? Za zejinoto zabrzuvawe da se zee g /s e{enie: Teloto vo po~etnata to~ka ia po~etna brzina v odnosno kineti~ka v energija E k Bidej}i teloto vo po~etnata to~ka se nao a na visina H, toa }e ia i potencijalna energija E p gh Pri dnoto na raninata teloto }e ia sao kineti~ka energija v ( v ) E k v, dodeka potencijalnata energija }e bide ednakva na nula Za energiite vo po~etnata to~ka i to~kata pri dnoto na raninata va`i zakonot za zapazuvawe na energijata: E k v H E p gh v g E k E v p ( /s) /s 5 Регионален натпревар по физика 5 4 9
Zada~a Na dve tela napraveni od ist aterijal i se opredeluva voluenot so poo{ na enzura Vo enzurata ia staveno voda do visina h Koga prvoto telo }e se stavi vo enzurata, visinata na vodata }e bide dva pati pogolea od po~etnata visina h Koga vo enzurata naesto prvoto }e se postavi vtoroto telo, koe{to ia dva pati poala asa od prvoto, nivoto na vodata }e bide za c ponisko otkolku koga se eri prvoto telo Do koja visina h bila napolneta enzurata na po~etokot od ereweto? Pri ereweto telata se celosno potopeni vo vodata e{enie: Spored ravenkata za gustina na telata ρ, bidej}i dvete tela se od ist V aterijal, te iaat ista gustina, teloto so dva pati poala asa }e ia i dvapati poal voluen, V V V V V V Bidej}i V h h ) S, a V h h ) S h h ( h ) ( ( h Od uslovot vo zada~ata znaee deka nivoto na vodata vo vtoriot slu~aj e za c ponisko otkolku vo prviot slu~aj, pa od ovde h h h h ( h c h ) h h h h h h h c ( h c) h h 4c Od uslovot vo zada~ata isto taka znaee deka pri ereweto na prvoto telo visinata na vodata vo enzurata se kreva na dvojno pogolea visina od po~etnata visina, te h h, pa so zaena vo prethodnata ravenka dobivae h 4c Регионален натпревар по физика 5 4 9
Zada~a 4 Da se preseta elektrootornata sila EMS na izvorot ako niz to~kata A od elektri~noto kolo dadeno na slikata, protekuva struja so ja~ina I A Vrednostite na otporite se Ω, Ω i Ω e{enie: Vkupniot otpor vo koloto }e se preseta kako vkupen otpor na seriski vrzani otpornici kade, Ω Ω Ω Ω 5, Ω te, 4Ω Ottau, za vkupniot otpor vo koloto se dobiva vrednosta Ω,4Ω 4, 4Ω Bidej}i niz koloto protekuva struja so ja~ina I A, vrednosta za EMS e U I A 4,4Ω 8,8V Регионален натпревар по физика 5 4 9
Zada~a 5 Sobirna opti~ka le}a ia ja~ina D So nea se dobiva lik na predet dva pati pogole od predetot Na kolkava oddale~enost od le}ata e postaven predetot? e{enie: avenkata za sobirna le}a glasi p l f J elacijata, pak za opti~koto zgoleuvawe e L l z P p Bidej}i likot e dva pati pogole od predetot z, te l p So zaena vo ravenkata za le}a se dobiva Od ovde p,5 D J p p p D Регионален натпревар по физика 5 4 9