Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων κλιματισμού σε κτίρια Πανεπιστημίου- Συνοπτικός διαγωνισμός κατάτμηση.

Transcript

1 ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙV ΠΡΑΞΗ 120/2018 Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων κλιματισμού σε κτίρια Πανεπιστημίου- Συνοπτικός διαγωνισμός κατάτμηση. Μη θεώρηση ΧΕ Πανεπιστημίου που αφορά στην καταβολή ποσού για την προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων κλιματισμού σε κτίρια του Πανεπιστημίου, σε εκτέλεση συναφθείσας κατόπιν συνοπτικού διαγωνισμού, σχετικής σύμβασης. Η αναθέτουσα Αρχή κοινοποιεί αμέσως την απόφαση κατακύρωσης μαζί με αντίγραφο όλων των πρακτικών της διαδικασίας ελέγχου και αξιολόγησης των προσφορών, σε κάθε προσφέροντα εκτός από τον προσωρινό ανάδοχο με κάθε πρόσφορο τρόπο, όπως με τηλεομοιοτυπία, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κ.λ.π., επί αποδείξει, αφορά μόνο τους προσφέροντες που συμμετείχαν στο τελευταίο στάδιο αξιολόγησης των οικονομικών προσφορών, καθόσον κοινοποιήσεις σε συμμετέχοντες στο διαγωνισμό, των οποίων οι προσφορές ήταν ελλιπείς και απορρίφθηκαν στο στάδιο υποβολής των προσφορών, δηλαδή σε προγενέστερο στάδιο, είναι άνευ αντικειμένου, διότι οι προγενέστερα αποκλεισθέντες, δεν έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλλουν την πράξη κατακύρωσης της αναθέτουσας αρχής. Μη νόμιμη η σχετική δαπάνη δεδομένου ότι η επίμαχη ελεγχόμενη προμήθεια μη νομίμως και κατά κατάτμηση της συνολικής δαπάνης των κλιματιστικών μηχανήματων, διενεργήθηκε με συνοπτικό διαγωνισμό αυτοτελώς την , ενώ έπρεπε να είχε συμπεριληφθεί στον προγενέστερα προκηρυχθέντα στις ανοικτό ηλεκτρονικό διαγωνισμό προμήθειας και εγκατάστασης κλιματιστικών μηχανημάτων σε εργαστήρια και αίθουσες διδασκαλίας, καθόσον και οι δύο διαγωνισμοί αφορούν σε μεικτές συμβάσεις προμήθειας νέων όμοιων κλιματιστικών μονάδων, ως λειτουργικών συνόλων, καθώς και παροχής υπηρεσιών εγκατάστασης αυτών στους χώρους του Πανεπιστημίου, αποσκοπώντας στην κάλυψη επερχόμενων αναγκών.

2 Δείτε το πλήρες κείμενο ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙV ΠΡΑΞΗ 120/2018 Αποτελούμενο από την Πρόεδρο του Κλιμακίου, Σύμβουλο, Δέσποινα Καββαδία- Κωνσταντάρα και τα μέλη, Γεώργιο Παπαϊσιδώρου (εισηγητή) και Ευαγγελία Πασπάτη, Παρέδρους. Συνήλθε στην αίθουσα διασκέψεων του Καταστήματός του, που βρίσκεται στην Αθήνα, στις 25 Σεπτεμβρίου 2018, με την παρουσία της Γραμματέως του, για να αποφανθεί, ύστερα από σχετική διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ της αν.επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην 1 η Υπηρεσία Επιτρόπου στο Νομό Αχαΐας και του Πανεπιστημίου Πατρών, αν πρέπει να θεωρηθεί το..., οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του ως άνω νπδδ. Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου Σκέφθηκε κατά το νόμο και Έκρινε τα ακόλουθα Ι. Η αν.επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην 1 η Υπηρεσία Επιτρόπου στο Νομό Αχαΐας αρνήθηκε, με την 13/ πράξη της, να θεωρήσει το..., οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Πανεπιστημίου Πατρών, που αφορά στην καταβολή στη φερόμενη ως δικαιούχο « Α.Ε.» ποσού ,80 ευρώ (με ΦΠΑ), για την προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων κλιματισμού σε κτίρια του Πανεπιστημίου, σε εκτέλεση της 1688/5181/33773/ , συναφθείσας κατόπιν συνοπτικού διαγωνισμού, σχετικής σύμβασης. Ως αιτιολογία της άρνησής της η αν.επίτροπος προέβαλε ότι: α) μη νομίμως το Πανεπιστήμιο προσέφυγε στην διαδικασία τεσσάρων (4) διαγωνισμών κάτω των ορίων στο σύνολό τους και σε χρονικό διάστημα πέντε περίπου μηνών, κατά κατάτμηση της συνολικής δαπάνης ειδών κλιματισμού για τις ανάγκες του Πανεπιστημίου, η προϋπολογισθείσα αξία των οποίων ανέρχεται συνολικά στο ποσό των χωρίς το Φ.Π.Α. και έπρεπε ως εκ τούτου (και) για τον ελεγχόμενο διαγωνισμό να έχει προκηρυχθεί ανοιχτή ηλεκτρονική διαδικασία σύναψης σύμβασης άνω των ορίων, αντί του συνοπτικού διαγωνισμού, καθώς τα προκηρυσσόμενα είδη των τεσσάρων (4) επίμαχων

3 διαγωνισμών, κατά την κοινή αντίληψη των συναλλαγών, είναι της αυτής κατηγορίας των συστημάτων/μονάδων και ανταλλακτικών ειδών κλιματισμού. β) μη νομίμως συνήφθη η αριθ. 1688/5181/33773/ σύμβαση, καθώς η σχετική αριθ. 647/31237/ απόφαση κατακύρωσης του Πρυτανικού Συμβουλίου, δεν κοινοποιήθηκε στις δύο (2) αποκλεισθείσες σε προγενέστερα στάδια του διαγωνισμού συμμετέχουσες εταιρείες, και συνεπώς η κατακύρωση του εν λόγω διαγωνισμού δεν δύναται να παράγει τα έννομα αποτελέσματά της, ένα εκ των οποίων είναι η σύναψη σύμβασης. Το Πανεπιστήμιο Πατρών, με το 3727/20313/ έγγραφό του, επανέφερε το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα για θεώρηση, υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης για τους λόγους που εκτίθενται σε αυτό. Η αν.επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνησή της να το θεωρήσει και έτσι ανέκυψε διαφωνία, για την άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται, με την από έκθεσή της, στο Κλιμάκιο τούτο. ΙΙ. Α. Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1, 2, 3, 5, 6, 26, 27, 28, 32,..., 117 και 118 του ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (ΦΕΚ Α 147/ ), ο οποίος ίσχυε κατά τον κρίσιμο για την κρινόμενη περίπτωση χρόνο, συνάγεται ότι η ανάθεση συμβάσεων προμηθειών εκτιμώμενης αξίας ίσης ή ανώτερης των ευρώ χωρίς ΦΠΑ (άρθρο 5) από κεντρικές κυβερνητικές αρχές, όπως το Πανεπιστήμιο Πατρών, διενεργείται, κατά κανόνα, κατόπιν προσφυγής στην ανοικτή ή κλειστή διαγωνιστική διαδικασία (άρθρα 27 και 28), καθότι με την κατά νόμο απαιτούμενη ευρύτερη δημοσιότητα και την τήρηση των πλέον σύνθετων διαδικασιών, επιτυγχάνεται η επιλογή της πράγματι καλύτερης για τους ενδιαφερομένους φορείς προσφοράς και, συνεπώς, διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον, και, μόνο κατ εξαίρεση, στις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις (άρθρο 32), επιτρέπεται η προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκηρύξεως διαγωνισμού. Η ανωτέρω εξαιρετική διαδικασία επιτρέπεται να τηρηθεί, μεταξύ άλλων, στην περίπτωση που λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, οφειλομένης σε γεγονότα απρόβλεπτα για τις ενδιαφερόμενες αναθέτουσες αρχές, δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές ή/και κλειστές διαδικασίες, ενώ, περαιτέρω, οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη (πρβλ. Ελ.Συν. ΚΠΕΔ στο IV Τμ. 90, 66/2017, 125, 110, 71, 57/2016 κ.α.). Επιπλέον, οι περιστάσεις αυτές πρέπει να προκύπτουν με σαφήνεια και πληρότητα από τα στοιχεία του φακέλου, ενώ το βάρος αποδείξεως της συνδρομής τους φέρει εκείνος ο οποίος τις επικαλείται (πρβλ. Ελ.Συν. ΚΠΕΔ στο ΙV Tμ. 90, 66/2017,

4 22/2016, 255, 216, 31, 4/2015, 142/2014, 183, 163, 56/2013). Εξάλλου, είναι δυνατή η, άνευ συνδρομής ειδικού λόγου, απευθείας ανάθεση συμβάσεων προμηθειών στην περίπτωση που η εκτιμώμενη αξία αυτών δεν υπερβαίνει το ποσό των ,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, ενώ, στην περίπτωση που η αντίστοιχη αξία δεν υπερβαίνει το ποσό των ,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, επιτρέπεται προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού (άρθρα 117 και 118, πρβλ. Ελ.Συν. 90/2017). Επίσης, προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού επιτρέπεται ανεξαρτήτως ποσού και στην περίπτωση που, κατά την πλήρως και σαφώς αιτιολογημένη κρίση της αναθέτουσας Αρχής, η διεξαγωγή τακτικού διαγωνισμού καθίσταται ανέφικτη εξαιτίας κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε απρόβλεπτες περιστάσεις, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα ανωτέρω. Και τούτο διότι, εφόσον δικαιολογείται στην περίπτωση αυτή η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης (απευθείας ανάθεση), κατά μείζονα λόγο δικαιολογείται η προσφυγή σε συνοπτικό διαγωνισμό, ο οποίος διενεργείται με συγκριτικά αυξημένες εγγυήσεις διαφάνειας (υποβολή εγγράφων προσφορών, έλεγχος από επιτροπή διαγωνισμού) και δεν συντρέχει λόγος περιορισμού του πεδίου εφαρμογής του σε σχέση προς την απευθείας ανάθεση (πρβλ. Ελ.Συν. IV Τμ. Πρ. 136, 120/2012, 173/2010, ΚΠΕΔ στο IV Τμ. Πρ. 147/2015, 5/2014, 96/2013). Περαιτέρω, όσον αφορά τις συμβάσεις προμηθειών περιοδικού χαρακτήρα ή τις συμβάσεις που προβλέπεται να ανανεωθούν εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, ως βάση για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας της συμβάσεως λαμβάνεται υπ όψιν: α) είτε η συνολική πραγματική αξία των διαδοχικών συμβάσεων του ιδίου τύπου, οι οποίες συνήφθησαν κατά το προηγούμενο δωδεκάμηνο ή οικονομικό έτος ή η αξία τους κατά τους δώδεκα μήνες που έπονται της αρχικής συμβάσεως, β) είτε η εκτιμώμενη συνολική αξία των διαδοχικών συμβάσεων που συνήφθησαν κατά το δωδεκάμηνο που έπεται της πρώτης παραδόσεως ή κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους, εφόσον αυτό υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες. Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 3 του ως άνω νόμου, δεν επιτρέπεται κατάτμηση συμβάσεως, κατά τρόπο ώστε να αποφεύγεται η εφαρμογή οποιασδήποτε διατάξεως αυτού, εκτός αν αυτό δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους. Στο πλαίσιο αυτό, απαγορεύεται ο επιμερισμός της συνολικής απαιτούμενης ποσότητας ομοίων ή ομοειδών, κατά τη φύση τους και την αντίληψη των συναλλαγών, αγαθών σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες και η διενέργεια αντίστοιχων τμηματικών αναθέσεων, αντί μιας ενιαίας, στο μέτρο που η κατάτμηση αυτή έχει ως συνέπεια τη μη τήρηση της επιβαλλόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας (βλ. παγίως Ελ.Συν. IV Τμ. Πρ. 58/2015, 119,..., 107/2011, 67/2010, Κ.Π.Ε.Δ. στο ΙV Tμ. Πρ. 26/2018, 90, 66 κ.α.).

5 B. i. Περαιτέρω, στο άρθ. 105 του ίδιου ως άνω νόμου, ορίζεται ότι: «1. 2. Η αναθέτουσα αρχή κοινοποιεί αμέσως την απόφαση κατακύρωσης, μαζί με αντίγραφο όλων των πρακτικών της διαδικασίας ελέγχου και αξιολόγησης των προσφορών, σε κάθε προσφέροντα εκτός από τον προσωρινό ανάδοχο με κάθε πρόσφορο τρόπο, όπως με τηλεομοιοτυπία, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κ.λπ., επί αποδείξει. 3. Η απόφαση κατακύρωσης δεν παράγει τα έννομα αποτελέσματά της, εφόσον η αναθέτουσα αρχή δεν την κοινοποίησε σε όλους τους προσφέροντες. Τα έννομα αποτελέσματα της απόφασης κατακύρωσης και ιδίως η σύναψη της σύμβασης επέρχονται εφόσον και όταν συντρέξουν σωρευτικά τα εξής: α) άπρακτη πάροδος των προθεσμιών άσκησης των προβλεπόμενων στις κείμενες διατάξεις βοηθημάτων και μέσων στο στάδιο της προδικαστικής και δικαστικής προστασίας και από τις αποφάσεις αναστολών επί αυτών, β) ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, σύμφωνα με τα άρθρα 35 και 36 του ν. 4129/2013, εφόσον απαιτείται και γ) κοινοποίηση της απόφασης κατακύρωσης στον προσωρινό ανάδοχο, εφόσον ο τελευταίος υποβάλει επικαιροποιημένα τα δικαιολογητικά του άρθρου 80, έπειτα από σχετική πρόσκληση. 4. Μετά την επέλευση των εννόμων αποτελεσμάτων της απόφασης κατακύρωσης, η αναθέτουσα αρχή προσκαλεί τον ανάδοχο να προσέλθει για την υπογραφή του συμφωνητικού». ii. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι το άρθρο 105 του ν. 4412/2016 που ορίζει ότι η αναθέτουσα Αρχή κοινοποιεί αμέσως την απόφαση κατακύρωσης μαζί με αντίγραφο όλων των πρακτικών της διαδικασίας ελέγχου και αξιολόγησης των προσφορών, σε κάθε προσφέροντα εκτός από τον προσωρινό ανάδοχο με κάθε πρόσφορο τρόπο, όπως με τηλεομοιοτυπία, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κ.λ.π., επί αποδείξει, αφορά μόνο τους προσφέροντες που συμμετείχαν στο τελευταίο στάδιο αξιολόγησης των οικονομικών προσφορών, καθόσον κοινοποιήσεις σε συμμετέχοντες στο διαγωνισμό, των οποίων οι προσφορές ήταν ελλιπείς και απορρίφθηκαν στο στάδιο υποβολής των προσφορών, δηλαδή σε προγενέστερο στάδιο, είναι άνευ αντικειμένου, διότι οι προγενέστερα αποκλεισθέντες, δεν έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλλουν την πράξη κατακύρωσης της αναθέτουσας αρχής. IΙΙ. Στην προκειμένη περίπτωση, το Πανεπιστήμιο Πατρών με την αριθ. 1266/3864/25009/ Διακήρυξη (ΑΔΑ: ΩΗΥΙ469Β7Θ-ΔΙΡ), προκήρυξε συνοπτικό διαγωνισμό, προϋπολογισμού ευρώ (άνευ ΦΠΑ), προκειμένου να αναδειχθεί ανάδοχος για την «προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων κλιματισμού στα κτίρια Κ21 και Κ28» με κριτήριο κατακύρωσης αυτό της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς μόνο βάσει της τιμής. Η εν λόγω Διακήρυξη δεν δημοσιεύτηκε, παρά μόνο στα ΚΗΜΔΗΣ και ΔΙΑΥΓΕΙΑ. Για τον διαγωνισμό αυτό κατατέθηκαν πέντε προσφορές, εκ των οποίων η μία εκπρόθεσμα. Από τις τέσσερις

6 (4) προσφορές που αποσφραγίστηκαν, μία αποκλείστηκε στο στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής και άλλη μία αποκλείστηκε στο στάδιο ελέγχου των τεχνικών προσφορών. Από τις δύο εναπομείνασες συμμετοχές (αυτή της «... Δ.... Α. και ΣΙΑ Ε.Ε.» και αυτή της « Α.Ε.») προέκυψε και η ανάδοχος του διαγωνισμού, και ήδη δικαιούχος της πρώτης πληρωμής, κατόπιν της αριθ. 647/31237/ απόφασης κατακύρωσης του Πρυτανικού Συμβουλίου. Η προμνημονευθείσα απόφαση κατακύρωσης κοινοποιήθηκε (εκτός της ανάδοχου) και στην συμμετέχουσα «... Δ.... Α. και ΣΙΑ Ε.Ε.». IV. Με βάση τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ορθώς η ως άνω απόφαση κατακύρωσης του Πρυτανικού Συμβουλίου κοινοποιήθηκε μόνο στην ανάδοχο « Α.Ε.» και στη συμμετέχουσα «... Δ.... Α. και ΣΙΑ Ε.Ε.», καθόσον αυτές οι δύο ήταν οι μόνες εναπομείνασες στο τελευταίο στάδιο του διαγωνισμού, ενώ οι προγενέστερα αποκλεισθείσες, κατά το στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής και κατά το στάδιο ελέγχου των τεχνικών προσφορών στερούνται εννόμου συμφέροντος να προσβάλουν την εν λόγω πράξη κατακύρωσης, με συνέπεια να απέβαινε αλυσιτελής η τυχόν κοινοποίησή της. Επομένως ο σχετικός λόγος διαφωνίας της αν. Επιτρόπου ότι η απόφαση κατακύρωσης του Πρυτανικού Συμβουλίου, έπρεπε να κοινοποιηθεί και στις δύο (2) αρχικά αποκλεισθείσες εταιρείες είναι απορριπτέος. Περαιτέρω το Κλιμάκιο κρίνει ότι, σύμφωνα με την ανωτέρω, (υπό II.Α.), περί κατατμήσεως, προεκτεθείσα σκέψη και δοθέντος ότι ήδη έχει υποβληθεί επιπροσθέτως για προληπτικό έλεγχο από το Πανεπιστήμιο Πατρών και το υπ αριθ. 21/18 ΧΕ προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων, που αφορά επίσης στην προμήθεια 46 επιπλέον κλιματιστικών μηχανημάτων, κατόπιν σχετικής προκήρυξης στις , ανοιχτής ηλεκτρονικής διαδικασίας κάτω των ορίων, προϋπολογισμού άνευ ΦΠΑ (ΑΔΑ: 7ΛΤΣ469Β7Θ-ΟΝΕ), για το οποίο εκκρεμεί διαφωνία στο παρόν Κλιμάκιο Προληπτικού Ελέγχου του IV Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η επίμαχη ελεγχόμενη προμήθεια μη νομίμως και κατά κατάτμηση της συνολικής δαπάνης των προμνημονευθέντων ειδών (κλιματιστικά μηχανήματα), διενεργήθηκε με συνοπτικό διαγωνισμό αυτοτελώς την , ενώ έπρεπε να είχε συμπεριληφθεί στον προγενέστερα προκηρυχθέντα στις ανοικτό ηλεκτρονικό διαγωνισμό προμήθειας και εγκατάστασης κλιματιστικών μηχανημάτων σε εργαστήρια και αίθουσες διδασκαλίας, καθόσον και οι δύο διαγωνισμοί αφορούν σε μεικτές συμβάσεις προμήθειας νέων όμοιων κλιματιστικών μονάδων, ως λειτουργικών συνόλων, καθώς και παροχής υπηρεσιών εγκατάστασης αυτών στους χώρους του Πανεπιστημίου, αποσκοπώντας στην κάλυψη επερχόμενων αναγκών. Επομένως ο προβαλλόμενος από την αν. Επίτροπο λόγος περί κατατμήσεως της συνολικής δαπάνης των προμνημονευθέντων ειδών είναι

7 βάσιμος. Κατόπιν αυτών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το..., οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Πανεπιστημίου Πατρών δεν πρέπει να θεωρηθεί, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ-ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΠΑΡΕΔΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΪΣΙΔΩΡΟΥ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ