Πράξεως : 0231 Αριθμ. : Συνεδρ. : 31η/ Περίληψη

Transcript

1 Πράξεως : 0231 Αριθμ. : Συνεδρ. : 31η/ Περίληψη Α)Εξαίρεση από την απαγόρευση επιμερισμού της συνολικής δαπάνης όμοιων ή ομοειδών συμβάσεων εισάγεται με το άρθρο 6 παρ. 14 του ν. 4071/2012, το οποίο επιτρέπει στους δήμους την αυτοτελή εκτέλεση έργων, προμηθειών και υπηρεσιών όταν αφορούν σε διαφορετικές δημοτικές ενότητες, υπό την προϋπόθεση ότι οι αντίστοιχες δαπάνες έχουν εγγραφεί σε ξεχωριστές ανά δημοτική ενότητα πιστώσεις στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό τους. Η εν λόγω διάταξη δεν έχει καταργηθεί με το άρθρο 377 του ν. 4412/2016, καθόσον αφενός είναι ειδική και αφορά αποκλειστικά στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και αφετέρου δεν συμπεριλαμβάνεται στις ρητά καταργηθείσες από το νόμο αυτό διατάξεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του ανωτέρω άρθρου (βλ. την περ. 18 του άρθρου 377 παρ. 1 που καταργεί την παρ. 7 του άρθρου 6 του ν. 4071/2012 αλλά όχι την παράγραφο 14 του ίδιου άρθρου). Περαιτέρω, η ως άνω διάταξη της παραγράφου 14 του άρθρου 6 του ν. 4071/2012 δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι καταλαμβάνεται από την παράγραφο 4 του ίδιου άρθρου 377 του ν. 4412/2016, δυνάμει της οποίας καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη που είναι αντίθετη με τις διατάξεις του νόμου αυτού, διότι εισάγει εξαιρετική ρύθμιση, την ανάθεση δηλαδή από οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης όμοιων δαπανών με επιμερισμό αυτών ανά περιφερειακή ή δημοτική ενότητα, με συνέπεια για την κατάργησή της να απαιτείται ρητή διάταξη, τις προϋποθέσεις της οποίας δεν πληροί η ως άνω γενική καταργητική διάταξη του άρθρου 377 παρ. 4 του ν. 4412/2016. Επομένως, είναι νόμιμη η απευθείας ανάθεση όμοιων ή ομοειδών συμβάσεων όταν καθεμία από αυτές αφορά στην

2 2 κάλυψη των αναγκών κάθε δημοτικής ενότητας ξεχωριστά και η συνολική ετήσια δαπάνη για κάθε δημοτική ενότητα δεν υπερβαίνει το ποσό των ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. Περαιτέρω, το άρθρο 6 παρ. 2 του ν. 4412/ 2016 δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω, καθόσον ρυθμίζει τον τρόπο υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας μιας σύμβασης όταν η αναθέτουσα αρχή αποτελείται από επιχειρησιακές μονάδες, στην έννοια των οποίων δεν περιλαμβάνονται οι δημοτικές ενότητες (βλ. κυα 75555/289/17 «Καθορισμός κριτηρίων υπαγωγής στην έννοια της χωριστής επιχειρησιακής μονάδας ανεξαρτήτως υπεύθυνης για τη σύναψη συμβάσεων της ίδιας ή ορισμένων κατηγοριών αυτών», ΦΕΚ Β 2336). Δείτε το πλήρες κείμενο : ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ Αποτελούμενο από την Πρόεδρο του Κλιμακίου Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο και τις Λήδα Χαραλαμπίδου Πάρεδρο και Δήμητρα Μαλαγάρη (εισηγήτρια), Εισηγήτρια. Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Συνήλθε στο Κατάστημά του, στις 31 Οκτωβρίου 2017, για να αποφανθεί, αν πρέπει να θεωρηθούν τα 68, 69 και 73, οικονομικού έτους 2017, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου Μ. Αφού έλαβε υπόψη

3 3 Την / έγγραφη γνώμη του Επιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Αντώνιου Νικητάκη, σύμφωνα με την οποία το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Σκέφθηκε κατά το νόμο Ι. Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Νομό Ξ αρνήθηκε, με την / πράξη της, τη θεώρηση των 68, 69 και 73, οικονομικού έτους 2017, χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής του Δήμου Μ, ποσού 9.982,00 ευρώ έκαστο, που αφορούν στην πληρωμή εργασιών συντήρησης οδοποιίας στις Δημοτικές Ενότητες Κ, Θ και Μ, αντίστοιχα. Ως αιτιολογία της άρνησής της προέβαλε ότι οι ως άνω εργασίες είναι όμοιες και ως εκ τούτου μη νομίμως κατατμήθηκαν και ανατέθηκαν απευθείας, δοθέντος ότι το άρθρο 6 παρ. 14 του ν. 4071/2012 που έδινε τη δυνατότητα επιμερισμού όμοιων δαπανών και ανάθεσης αυτών ξεχωριστά ανά Δημοτική Ενότητα έχει καταργηθεί και αντικατασταθεί από το άρθρο 6 του ν. 4412/2016. Ο Δήμος Μ.. επανυπέβαλε το ένταλμα για θεώρηση, υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της δαπάνης. Η Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνησή της, με αποτέλεσμα να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας νόμιμα απευθύνεται, με την από έκθεσή της, στο Κλιμάκιο. II. Ο ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (Α 147) ορίζει στο άρθρο 3 ότι «1. Το παρόν Βιβλίο (άρθρα 3 έως 221) θεσπίζει κανόνες για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης συμβάσεων ( )

4 4 που πραγματοποιούνται από αναθέτουσες αρχές, ανεξαρτήτως εκτιμώμενης αξίας αυτών ( )», στο άρθρο 6 ότι «1. Ο υπολογισμός της εκτιμώμενης αξίας μιας σύμβασης βασίζεται στο συνολικό πληρωτέο ποσό, χωρίς ΦΠΑ, όπως εκτιμάται από την αναθέτουσα αρχή ( )», στο άρθρο 117 ότι «1. Προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ.( )» και στο άρθρο 118 ότι «1. Προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς ΦΠΑ, είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ.( )». Περαιτέρω, στο άρθρο 6 του ν. 4071/2012 «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση- Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ» (ΦΕΚ Α 85), που ισχύει από σύμφωνα με το άρθρο 47 αυτού, ορίζεται ότι «1. ( ) 14. Όμοιες ή ομοειδείς δαπάνες, δύνανται να εγγραφούν σε ξεχωριστές πιστώσεις, κατά Ειδικό Φορέα και ΚΑΕ, στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό της Περιφέρειας ή του Δήμου και να εκτελεστούν αυτοτελώς, εφόσον αφορούν σε διαφορετικές περιφερειακές ή δημοτικές ενότητες, αντιστοίχως ( )». III. Σύμφωνα με τα ανωτέρω οι δήμοι μπορούν να αναθέτουν απευθείας συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών που η κατ είδος ετήσια συνολική δαπάνη τους δεν υπερβαίνει το ποσό των ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.. Στο πλαίσιο αυτό είναι μη νόμιμος ο επιμερισμός της συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών έργων, προμηθειών και υπηρεσιών σε περισσότερες κατηγορίες και η εν συνεχεία απευθείας ανάθεσή τους με βάση το ύψος

5 5 της δαπάνης που προκύπτει από την τεχνητή αυτή κατάτμηση, καθόσον με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των προαναφερόμενων, η αποφυγή της τήρησης της διαδικασίας του διαγωνισμού (πρβλ. Ε.Σ. Πράξ. Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. /2017, /2016, /2016, /2014). Εξαίρεση από την ως άνω απαγόρευση επιμερισμού της συνολικής δαπάνης όμοιων ή ομοειδών συμβάσεων εισάγεται με το άρθρο 6 παρ. 14 του ν. 4071/2012, το οποίο επιτρέπει στους δήμους την αυτοτελή εκτέλεση έργων, προμηθειών και υπηρεσιών όταν αφορούν σε διαφορετικές δημοτικές ενότητες, υπό την προϋπόθεση ότι οι αντίστοιχες δαπάνες έχουν εγγραφεί σε ξεχωριστές ανά δημοτική ενότητα πιστώσεις στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό τους. Η εν λόγω διάταξη δεν έχει καταργηθεί με το άρθρο 377 του ν. 4412/2016, καθόσον αφενός είναι ειδική και αφορά αποκλειστικά στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και αφετέρου δεν συμπεριλαμβάνεται στις ρητά καταργηθείσες από το νόμο αυτό διατάξεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του ανωτέρω άρθρου (βλ. την περ. 18 του άρθρου 377 παρ. 1 που καταργεί την παρ. 7 του άρθρου 6 του ν. 4071/2012 αλλά όχι την παράγραφο 14 του ίδιου άρθρου). Περαιτέρω, η ως άνω διάταξη της παραγράφου 14 του άρθρου 6 του ν. 4071/2012 δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι καταλαμβάνεται από την παράγραφο 4 του ίδιου άρθρου 377 του ν. 4412/2016, δυνάμει της οποίας καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη που είναι αντίθετη με τις διατάξεις του νόμου αυτού, διότι εισάγει εξαιρετική ρύθμιση, την ανάθεση δηλαδή από οργανισμούς τοπικής

6 6 αυτοδιοίκησης όμοιων δαπανών με επιμερισμό αυτών ανά περιφερειακή ή δημοτική ενότητα, με συνέπεια για την κατάργησή της να απαιτείται ρητή διάταξη, τις προϋποθέσεις της οποίας δεν πληροί η ως άνω γενική καταργητική διάταξη του άρθρου 377 παρ. 4 του ν. 4412/2016. Επομένως, είναι νόμιμη η απευθείας ανάθεση όμοιων ή ομοειδών συμβάσεων όταν καθεμία από αυτές αφορά στην κάλυψη των αναγκών κάθε δημοτικής ενότητας ξεχωριστά και η συνολική ετήσια δαπάνη για κάθε δημοτική ενότητα δεν υπερβαίνει το ποσό των ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (ΕΣ ΚΠΕΔ VII Τμ., /2014, /2012,(πρβλ. Ε.Σ. Πράξ. Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. /2017, /2016, /2016, /2014). Κατά την γνώμη όμως της Πρόεδρου, η διάταξη του άρθρου 6 παρ. 14 του ν. 4071/2012 καταργήθηκε με το άρθρο 377 παρ. 4 του ν. 4412/2016, καθόσον ρητή βούληση του νομοθέτη του ν. 4412/2016 ήταν η κατάργηση κάθε διάταξης που είναι αντίθετη με τις διατάξεις του ή που ρυθμίζει τα θέματα των δημοσίων συμβάσεων με άλλον τρόπο. Επομένως, βούλησή του ήταν να καταργήσει και κάθε διάταξη που διαφοροποιείται από τους βασικούς και θεμελιώδεις κανόνες που αυτός θέτει, όπως είναι τα ποσοτικά όρια που οριοθετούν τη διαδικασία ανάθεσης μιας σύμβασης, την ανάθεσή της δηλαδή μέσω δημόσιου ή πρόχειρου διαγωνισμού ή με διαπραγμάτευση. Ως εκ τούτου δεν παρέχεται μετά την ισχύ του ν. 4412/2016 η δυνατότητα στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να προβαίνουν σε επιμερισμό όμοιων ή ομοειδών δαπανών ανά δημοτική ενότητα και να αναθέτουν τις αντίστοιχες συμβάσεις ξεχωριστά, με βάση το ποσό που προκύπτει από την

7 7 κατάτμηση αυτή, αποφεύγοντας με τον τρόπο αυτό την τήρηση της διαγωνιστικής διαδικασίας. Η γνώμη όμως αυτή δεν κράτησε. IV. Στην προκειμένη υπόθεση προκύπτουν τα ακόλουθα: Με τις / , / και / αποφάσεις του Δημάρχου Μ ανατέθηκαν απευθείας υπηρεσίες συντήρησης οδοποιίας στις Δημοτικές Ενότητες Κ, Θ και Μ, αντίστοιχα. Των αποφάσεων αυτών είχαν προηγηθεί αντίστοιχες αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής με τις οποίες αποφασίστηκε η διάθεση των σχετικών πιστώσεων ανά δημοτική ενότητα, σε βάρος διαφορετικών Κ.Α.Ε. του προϋπολογισμού του Δήμου. Σε εκτέλεση των ανωτέρω υπογράφηκαν οι / , / και / συμβάσεις με διαφορετικούς αναδόχους για κάθε Δημοτική Ενότητα, πλην όμως με όμοιο αντικείμενο που συνίσταται στην συντήρηση τμημάτων αγροτικής οδοποιίας για τη βελτίωση της βατότητας και προσβασιμότητάς τους. Κατόπιν της παραλαβής των ανατεθεισών υπηρεσιών, όπως πιστοποιείται από τα σχετικά πρωτόκολλα, εκδόθηκαν τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα για την εξόφληση των σχετικών οφειλών που προκύπτουν από τις ανωτέρω συμβάσεις. V. Με τα δεδομένα αυτά, αν και οι ανατεθείσες υπηρεσίες είναι όμοιες, νομίμως ο Δήμος Μ προέβη στην απευθείας ανάθεσή τους κατ εφαρμογή του άρθρου 6 παρ. 14 του ν. 4071/2012, δεδομένου ότι αφορούν στην κάλυψη αναγκών διαφορετικών Δημοτικών Ενοτήτων του Δήμου, δεν υπερβαίνουν το ποσό των η καθεμία και ήδη ακολουθήθηκε εξαρχής η διαδικασία αναγραφής ξεχωριστών ανά Δημοτική Ενότητα πιστώσεων στον

8 8 προϋπολογισμό του έτους Περαιτέρω, το άρθρο 6 παρ. 2 του ν. 4412/ 2016 δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω, καθόσον ρυθμίζει τον τρόπο υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας μιας σύμβασης όταν η αναθέτουσα αρχή αποτελείται από επιχειρησιακές μονάδες, στην έννοια των οποίων δεν περιλαμβάνονται οι δημοτικές ενότητες (βλ. κυα 75555/289/17 «Καθορισμός κριτηρίων υπαγωγής στην έννοια της χωριστής επιχειρησιακής μονάδας ανεξαρτήτως υπεύθυνης για τη σύναψη συμβάσεων της ίδιας ή ορισμένων κατηγοριών αυτών», ΦΕΚ Β 2336). Κατά την γνώμη όμως της Προέδρου, οι ανατεθείσες υπηρεσίες, οι οποίες ταυτίζονται κατά περιεχόμενο, μη νομίμως κατατμήθηκαν ανά Δημοτική Ενότητα και ανατέθηκαν απευθείας με βάση το ποσό που προέκυψε από τον επιμερισμό αυτό. VΙ. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι νόμιμες και τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι τα 68, 69 και 73, οικονομικού έτους 2017, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου Μ, ποσού 9.982,00 ευρώ έκαστο, πρέπει να θεωρηθούν. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΛΥΚΕΣΑ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΑΛΑΓΑΡΗ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

9 9 ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ