ΚΑΣΑΚΕΤΗ ΣΗ ΤΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣΗΣΑ ΔΙΑ ΣΟΤ ΛΟΓΟΤ ΚΑΙ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ: Η ΠΕΡΙΠΣΩΗ ΣΟΤ TALK SHOW ΣΗ ΝΑΣΑΛΙΑ ΓΕΡΜΑΝΟΤ ΜΕ ΚΑΛΕΜΕΝΟ ΣΟΝ ΠΑΤΛΟ ΧΑΪΚΑΛΗ.

Transcript

1 ΣΜΗΜΑ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ Π.Μ.. ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ εμινϊριο: Ανϊλυςη Λϐγου Τπεϑθυνοσ καθηγητόσ: Κϑρκοσ Δοξιϊδησ ΚΑΣΑΚΕΤΗ ΣΗ ΤΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣΗΣΑ ΔΙΑ ΣΟΤ ΛΟΓΟΤ ΚΑΙ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ: Η ΠΕΡΙΠΣΩΗ ΣΟΤ TALK SHOW ΣΗ ΝΑΣΑΛΙΑ ΓΕΡΜΑΝΟΤ ΜΕ ΚΑΛΕΜΕΝΟ ΣΟΝ ΠΑΤΛΟ ΧΑΪΚΑΛΗ. ΑΘΗΝΑ 2014

2 ΠΡΟΛΟΓΟ Η παρακϊτω εργαςύα εκπονόθηκε ςτο Πρϐγραμμα Μεταπτυχιακών πουδών Πολιτικό Επιςτόμη και Κοινωνιολογύα του Πανεπιςτημύου Αθηνών ςτο πλαύςιο του μαθόματοσ Ανϊλυςη Λϐγου του καθηγητό Κϑρκου Δοξιϊδη με θϋμα την ανϊλυςη λϐγου ςτην εμφϊνιςη του Παϑλου Φαώκϊλη ςτην εκπομπό τησ Ναταλύασ Γερμανοϑ Η Γερμανοϑ ξανϊρχεται. Αξιοποιόθηκε η μεθοδολϐγια ανϊλυςησ του Κϑρκου Δοξιϊδη, ϐπωσ αυτό αναπτϑςςεται ςτο βιβλύο του Ανϊλυςη Λϐγου. Κοινωνικο φιλοςοφικό θεμελύωςη, αλλϊ και ςτισ παραδϐςεισ του ςτο ςεμινϊριο Ανϊλυςη Λϐγου του Π.Μ.. Πολιτικόσ Επιςτόμησ και Κοινωνιολογύασ ςτο τμόμα Πολιτικόσ Επιςτόμησ και Δημϐςιασ Διούκηςησ κατϊ το ακαδημαώκϐ ϋτοσ Η ολοκλήρωςη τησ εργαςίασ αυτήσ έγινε ςτο πλαίςιο τησ υλοποίηςησ του μεταπτυχιακού προγράμματοσ το οποίο ςυγχρηματοδοτήθηκε μέςω τησ Πράξησ Πρόγραμμα χορήγηςησ υποτροφιών ΙΚΤ με διαδικαςία εξατομικευμένησ αξιολόγηςησ ακαδημαΰκού έτουσ από πόρουσ του Ε.Π. Εκπαίδευςη και Διά Βίου Μάθηςη του Ευρωπαΰκού Κοινωνικού Σαμείου (ΕΚΣ) και του ΕΠΑ ( ).

3 ΕΙΑΓΩΓΗ Η εργαςύα αυτό ςκοπεϑει να παρατηρόςει μϋςω τησ μεθοδολογύασ τησ ανϊλυςησ λϐγου, ϐπωσ την αναπτϑςςει ο Κ. Δοξιϊδησ, την καταςκευό τησ υποκειμενικϐτητασ ενϐσ δημοςύου προςώπου μϋςα απϐ την τηλεϐραςη, αλλϊ και την παραγωγό απϐ μϋρουσ του ύδιου προπαγανδιςτικοϑ λϐγου. Η εκπομπό ςτην οπούα εύναι καλεςμϋνοσ ο Παϑλοσ Φαώκϊλησ ϋχει τύτλο Η Γερμανοϑ ξανϊρχεται (ςαφόσ η αναφορϊ ςτη ςημερινό πολιτικϐ οικονομικό πραγματικϐτητα και ςτην προπαγανδιςτικό ρητορεύα περύ μιασ νϋασ γερμανικόσ κατοχόσ ςτην Ελλϊδα) με παρουςιϊςτρια την δημοφιλό Ναταλύα Γερμανοϑ. Σο ψυχαγωγικϐ αυτϐ talk show προβϊλλεται ςτο κανϊλι του ANT1 κϊθε Παραςκευό και η ώρα προβολόσ του ϊλλαξε απϐ τισ ςτη π.μ. Ξεκύνηςε ν'αποτελεύ μϋροσ του προγρϊμματοσ του καναλιοϑ ςτισ 25/10 και μϋχρι ςτιγμόσ ϋχει παρουςιϊςει 24 επειςϐδια. Η ςυνολικό διϊρκεια του κϊθε επειςοδύου εύναι μύα ώρα και μπορεύ να υπϊρχουν απϐ ϋνασ ϋωσ και τρεισ καλεςμϋνοι τη φορϊ. Σο επειςϐδιο με το οπούο εμεύσ αςχολοϑμαςτε προβλόθηκε ςτισ 14 Μαρτύου του 2014 και το μϋροσ ϐπου καλεςμϋνοσ εύναι ο Παϑλοσ Φαώκϊλησ διαρκεύ 34 λεπτϊ, ςυνολικϊ η εκπομπό ςημεύωςε τηλεθϋαςη 17.1 % επύ του ςυνϐλου και 19.7 % ςτισ ηλικύεσ χρϐνων. Πϋραν τησ μετϊδοςησ ςτουσ τηλεοπτικοϑσ δϋκτεσ, το απϐςπαςμα με καλεςμϋνο τον Φαώκϊλη ςτο επειςϐδιο υπϊρχει ςτο web tv του ΑΝΣ1, αλλϊ και ςτον ιςτϐτοπο του YouTube. 1 Ο Παϑλοσ Φαώκϊλησ εύναι ϋνασ επιτυχημϋνοσ και δημοφιλόσ ϋλληνασ ηθοποιϐσ, κυρύωσ κωμικϐσ, με εμφανύςεισ ςτην τηλεϐραςη και το θϋατρο. Σα τελευταύα χρϐνια, ςχεδϐν ςε κϊθε τηλεοπτικό ςεζϐν ϋχει εμφανύςεισ ςε δημοφιλεύσ ςειρϋσ, γεγονϐσ που τον καθιςτϊ ϋνα ιδιαιτϋρωσ οικεύο πρϐςωπο ςτουσ τηλεθεατϋσ. Πϋραν απϐ την πολϑ ςημαντικό επαγγελματικό του ιδιϐτητα, φϋρει την εξύςου ςημαντικό και νϋα, για αυτϐν, ιδιϐτητα του πολιτικοϑ. τισ βουλευτικϋσ εκλογϋσ του ΜαϏου του 2012 εξελϋγη βουλευτόσ με το κϐμμα Ανεξϊρτητοι Έλληνεσ για πρώτη φορϊ και επανεξελϋγη ςτισ εκλογϋσ τον Ιοϑνιο του Σο κϐμμα αυτϐ, εύναι επύςησ νϋο ςτον κομματικϐ ςτύβο και ςυςτϊθηκε απϐ τον πρώην βουλευτό τησ Νϋασ Δημοκρατύασ Πϊνο Καμμϋνο με κϑρια τισ βουλευτικϋσ εκλογϋσ του 1993 όταν υποψόφιοσ βουλευτόσ με την Πολιτικό Άνοιξη αλλϊ δεν εξελϋγη.

4 τοποθϋτηςη την εναντύωςη ςτην μνημονιακό πολιτικό. την εκπομπό εμφανύζεται και με τισ δϑο αυτϋσ ιδιϐτητϋσ του, αλλϊ και με μύα τρύτη, την υποψηφιϐτητϊ του για το αξύωμα του Περιφερειϊρχη Αττικόσ ςτισ εκλογϋσ που αναμϋνονται τον Μϊιο του Ο Παϑλοσ Φαώκϊλησ ςε αυτϊ τα λεπτϊ ςυνϋντευξόσ του με την παρουςιϊςτρια καταςκευϊζει πολλϋσ πλευρϋσ τησ υποκειμενικϐτητϊσ του, πλευρϋσ που δεν ςχετύζονται με ϊμεςο και ευθϑ τρϐπο, οϑτε με την ιδιϐτητϊ του ωσ ηθοποιοϑ, οϑτε με αυτόν του πολιτικοϑ. Σισ καταςκευϊζει μϋςω τησ τηλεοπτικόσ εικϐνασ και η κϊθε εικϐνα εύναι μια αναπαρϊςταςη. 3 Ωςτϐςο αυτϋσ οι πλευρϋσ ςυγκροτοϑν μια δημϐςια εικϐνα του τϋτοια που λειτουργεύ με τρϐπο θετικϐ και για τισ δϑο του ιδιϐτητεσ. Παρϊλληλα ςτο εγχεύρημα καταςκευόσ τησ υποκειμενικϐτητϊσ του, παρϊγει λϐγο γϑρω απϐ ϋνα ςϑνολο ζητημϊτων (αςτρολογύα εςωτερικό αναζότηςη, φτώχεια και μϐχθοσ, θϊνατοσ καλοϑ του φύλου, ερωτικϋσ ςχϋςεισ, πολιτικό και ϊλλα), ο οπούοσ ςτα ςημαντικϐτερα ςημεύα ςυνιςτϊ προπαγϊνδα. Καταςκευϊζει τον εαυτϐ του και παρϊγει προπαγανδιςτικϐ λϐγο και ςε ςημεύα η ύδια η καταςκευό του εαυτοϑ του λειτουργεύ ωσ προπαγϊνδα. ΚΑΣΑΚΕΤΗ ΣΗ ΤΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΤΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΚΥΟΡΑ Τποκεύμενα εκφορϊσ ςτο τηλεοπτικϐ απϐςπαςμα που επιλϋξαμε να αναλϑςουμε εύναι πρώτον, η Ναταλύα Γερμανοϑ ωσ παρουςιϊςτρια τησ εκπομπόσ και ωσ η θϋτουςα τισ ερωτόςεισ, ο Παϑλοσ Φαώκϊλησ -το βαςικϐ υποκεύμενο εκφορϊσ- ωσ καλεςμϋνοσ και ςυνεντευξιαζϐμενοσ και ςε ϋνα μικρόσ διϊρκειασ μϋροσ (δυϐμιςη λεπτϊ) η, επύςησ, ηθοποιϐσ Νικολϋτα Βλαβιανοϑ, πρώην ςϑντροφοσ του Φαώκϊλη, ςυμπρωταγωνύςτριϊ του και φύλη του, η οπούα εμφανύζεται μϋςω ενϐσ βιντεοςκοπημϋνου μηνϑματοσ να μιλϊ για τον ηθοποιϐ. Η Βλαβιανοϑ ϋρχεται να ενιςχϑςει την εικϐνα που ο Φαώκϊλησ ϋχει αρχύςει να χτύζει για τον εαυτϐ του, υπερτονύζοντασ τα θετικϊ του 3 Barthes 2007, ςελ.41

5 ςτοιχεύα, κϊνοντϊσ τον ακϐμα πιο οικεύο ςτο κοινϐ που παρακολουθεύ και καλλιεργώντασ το ϋδαφοσ για να ςυνεχύςει ο ηθοποιϐσ το κϋντημα τησ αναπαρϊςταςόσ του. Να ςημειωθεύ επύςησ, ϐτι παρουςιϊςτρια και καλεςμϋνοσ φαύνεται πωσ ϋχουν μια φιλικό ςχϋςη ό αυτϐ θϋλουν να πιςτεϑει το κοινϐ. Πρϐδηλο, ωςτϐςο, εύναι πωσ η παρουςιϊςτρια αβαντϊρει με τισ ερωτόςεισ τησ τα ϐςα θϋλει να εκθϋςει ο καλεςμϋνοσ τησ και ενιςχϑει την εικϐνα που ο ύδιοσ θϋλει να δημιουργόςει για τον εαυτϐ του μϋςω των αντιδρϊςεών τησ μετϊ την ολοκλόρωςη των απαντόςεών του. Τποκεύμενο απεϑθυνςησ εύναι οι θεατϋσ που παρακολουθοϑν ζωντανϊ την εκπομπό ωσ κοινϐ, οι τηλεθεατϋσ την ώρα που προβϊλλεται το ςϐου, αλλϊ και ϐλοι ϐςοι το παρακολοϑθηςαν και -και θα το παρακολουθόςουν- μϋςω του διαδικτϑου. Σο βαςικϐ υποκεύμενο εκφορϊσ, αξιοποιεύ τη δυνατϐτητα που του δύνει αυτό η ςυνϋντευξη για να χτύςει μύα εικϐνα του εαυτοϑ του τϋτοια η οπούα θα λειτουργόςει με τρϐπο θετικϐ παραγωγικϐ ςτην καριϋρα του ωσ ηθοποιϐσ αφενϐσ, δεδομϋνου, ϐτι αυτόν την εποχό παύζεται ςτο θϋατρο το ϋργο ςτο οπούο πρωταγωνιςτεύ Δεύπνο με φύλουσ 4 και ςτην υποψηφιϐτητϊ του για την Περιφϋρεια Αττικόσ ςτισ επερχϐμενεσ εκλογϋσ αφετϋρου. Η τηλεοπτικό του παρουςύα ςε αυτϐ το talk show εντϊςςεται με ϋμμεςο τρϐπο ςτην προεκλογικό του εκςτρατεύα. Παρϊλληλα, λαμβϊνοντασ υπ' ϐψιν το καθεςτώσ του δημϐςιου λϐγου ςτη ςϑγχρονη Ελλϊδα, παρατηροϑμε πωσ οι τηλεοπτικού αςτϋρεσ εύναι πρϐςωπα που εκφϋρουν δημϐςιο λϐγο ο οπούοσ δϑναται ν' αςκόςει εξουςύα. Οι τηλεαςτϋρεσ (ηθοποιού, τραγουδιςτϋσ, αθλητϋσ δημοφιλών ςπορ) παύρνουν τη θϋςη του ''καθολικοϑ διανοοϑμενου'', ο οπούοσ, ανεξαρτότωσ τησ κϑριϊσ του ιδιϐτητασ και εναςχϐληςησ, τοποθετεύται επύ ςωρεύασ ζητημϊτων και φϋρεται ωσ ςαν να ϋχει γνώςη επύ παντϐσ επιςτητοϑ. Η δημοφιλύα που του ϋχει προςδώςει η κϑρια δραςτηριϐτητϊ του και η οικειϐτητα που ϋχει δημιουργόςει με τουσ τηλεθεατϋσ μϋςω τησ ςυχνόσ παρουςύασ του ςτη τηλεϐραςη (μϋςα ςτο ςπύτι του ϊλλου δηλαδό), τον ''νομιμοποιεύ'' να μιλϊ, ακϐμη και για ζητόματα τα οπούα αγνοεύ, με τον αϋρα του καθολικοϑ διανοοϑμενου του Διαφωτιςμοϑ. 5 Άρα ςτον τρϐπο εκφορϊσ του λϐγου απϐ τον Παϑλο Φαώκϊλη πρϋπει να λϊβουμε ωσ βαςικό ςυνιςτώςα και το παραπϊνω. Οι ιδιϐτητεσ που φϋρουν ϐλα αυτϊ τα υποκεύμενα, ϐπωσ αναφϋρθηκαν ειςαγωγικϊ, αποτελοϑν τισ 4 κωμωδύα του Donald Margulies, ανεβαύνει ςτο θϋατρο Ιλύςια, ςε ςκηνοθεςύα Γ. Βαλτινοϑ 5 Δοξιϊδησ 2014, παραδϐςεισ ςτο μεταπτυχιακϐ ςεμινϊριο Ανϊλυςη Λϐγου του τμόματοσ Π.Ε.Δ.Δ. του Πανεπιςτημύου Αθηνών

6 εςωτερικϋσ ςυνθόκεσ εκφορϊσ. Οι εξωτερικϋσ ςυνθόκεσ εκφορϊσ 6 εύναι το οικονομικϐ, πολιτικϐ και κοινωνικϐ τοπύο ςτο οπούο τοποθετεύται αυτό εκπομπό. Βριςκϐμαςτε λύγο πριν τισ διπλϋσ εκλογϋσ, δημοτικϋσ και περιφερειακϋσ, που θα διεξαχθοϑν τον Μϊιο του 2014 και με ςενϊρια να οργιϊζουν γϑρω απϐ την επιλογό ό ϐχι τησ κυβϋρνηςησ να προκηρϑξει τϐτε και τισ Ευρωεκλογϋσ. Σο τοπύο ςτην οικονομύα παραμϋνει το ύδιο με αυτϐ που ϋχει διαμορφωθεύ απϐ την ςτιγμό υπογραφόσ του πρώτου μνημονύου, μια οικονομικό και κοινωνικό ιςοπϋδωςη δηλαδό του ελληνικοϑ λαοϑ χρϐνο με το χρϐνο. ημαντικού πολιτικού παρϊγοντεσ εντϐσ αυτοϑ του τοπύου εύναι η δημοςκοπικό ολοφϊνερη υπεροχό του ΤΡΙΖΑ, ϋναντι τησ Νϋασ Δημοκρατύασ, η αντύςτοιχη διϊλυςη του ΠΑΟΚ και το νϋο προπαγανδιςτικϐ τϋχναςμα τησ κυβϋρνηςησ γϑρω απϐ το πρωτογενϋσ πλεϐναςμα. Ουςιαςτικϊ, η περύοδοσ χαρακτηρύζεται απϐ δύπολα με κεντρικϐ αυτϐ τησ επϐμενησ κυβϋρνηςησ ΤΡΙΖΑ ό Ν.Δ. Η ΑΣΡΟΛΟΓΙΑ Η Γερμανοϑ κϊνει ειςαγωγό ςτην εκπομπό μιλώντασ ακατϊπαυςτα γϑρω απϐ ζητόματα αςτρολογύασ και αυτϐ εύναι το νόμα τησ για να καλωςορύςει τον καλεςμϋνο, τον οπούο παρουςιϊζει ωσ ηθοποιϐ, βουλευτό, υποψόφιο Περιφερειϊρχη Αττικόσ, αλλϊ και ''αςτρολϐγο'', καθώσ ο ύδιοσ εύχε κϊνει για αυτόν ςτο παρελθϐν επιτυχημϋνεσ προβλϋψεισ. Έτςι, ο Φαώκϊλησ αρχύζει την τηλεοπτικό του παρουςύα μιλώντασ για τον ςημαντικϐ ρϐλο τησ αςτρολογύασ, για το πώσ τοποθετόθηκε η ύδια ςτη ζωό του -ωσ εςωτερικό αναζότηςη απϐ την ηλικύα των 10 ετών που ϋχαςε τον πατϋρα του-, αλλϊ και γιατύ αποφεϑγει να μιλϊ δημϐςια γι'αυτόν. Ο ηθοποιϐσ παρουςιϊζει την αςτρολογύα ωσ επιςτόμη, ςτη ςυνϋχεια την χαρακτηρύζει ωσ τϋχνη και επιςτόμη και παρϊλληλα διακριτικϊ χλευϊζει ϐςουσ την αμφιςβητοϑν λϋγοντασ αν θεωροϑμε ϐτι εύναι επιςτόμη τησ πλϊκασ... (υπϊρχει δηλαδό διϊκριςη μεταξϑ ςοβαρόσ επιςτόμησ / επιςτόμησ τησ πλϊκασ;) και επικαλοϑμενοσ τον Θαλό τον Μιλόςιο ο οπούοσ εύναι ϋνασ απϐ τουσ 7 ςοφοϑσ υπερθεματύζει ςτο ϐτι η αςτρολογύα εύναι το κλειδύ που ξεκλειδώνει τα γιατύ και τα πώσ του ςϑμπαντοσ ςτα οπούα βρύςκουμε την ςϑνδεςη του εαυτοϑ μασ και τησ ζωόσ μασ με ϐ,τι υπϊρχει ϋξω και πϋραν αυτοϑ. Ο ηθοποιϐσ ςτο κομμϊτι που αφιερώνει ςτην αςτρολογύα, 6 Δοξιϊδησ 2008, ς.ς

7 αναδεικνϑει μύα πλευρϊ του εαυτοϑ του, μύα αρκετϊ προςωπικό πτυχό τησ προςωπικϐτητϊσ του και των εναςχολόςεών του και η ιδιωτικϐτητα αυτό αποκαλϑπτεται μϋςα απϐ την αναφορϊ για τον θϊνατο του πατϋρα του ϐταν όταν παιδύ που τον ώθηςε ςτην αςτρολογικό αναζότηςη, αλλϊ και μϋς' απϐ την δόλωςη ϐτι δεν του αρϋςει να μιλϊ δημϐςια για αυτϐ. Ωςτϐςο, μιλϊ δημϐςια για αυτϐ, επιλϋγει να ξεκινόςει τη ςυνϋντευξό του με αυτϐ το ζότημα και η επιλογό αυτό εύναι δικό του, γιατύ παρϊ την κύνηςη τησ παρουςιϊςτριασ, ο ύδιοσ θα μποροϑςε να μην αναπτϑξει ςε τϐςη ϋκταςη την αντύληψό του για την αςτρολογύα. Ο λϐγοσ του για την αςτρολογύα εύναι εντυπωςιακό -ςύγουρα ϐχι η μϐνη ςε τϋτοιου εύδουσ πλαύςια- περύπτωςη προπαγϊνδασ αφοϑ βρύςκουμε ςε αυτϐν και τισ τϋςςερισ θεμελιώδεισ ιδιϐτητεσ του λϐγου 7 και παρατηροϑμε πωσ αςκεύ βύα ςτον ϊξονα των αντικειμϋνων, ςτην υποκειμενικϐτητα, ςτον ϊξονα των εννοιών, αλλϊ και τησ αναπαρϊςταςησ ιδεολογύασ. Ωσ προσ την εννοιολογία, αςκεύται βύα αρχικϊ ςτην ταϑτιςη τησ τϋχνησ με την επιςτόμη. Φαρακτηρύζει την αςτρολογύα μύα τϋχνη-επιςτόμη και κϊνει τον θεατό να νοεύ ϐτι αυτϋσ οι δϑο κατηγορύεσ εύναι ταυτϐςημεσ. Η τϋχνη και η επιςτόμη εύναι δϑο διαφορετικού λϐγοι, δϑο διαφορετικϋσ κατηγορύεσ γνώςησ, καθϋνασ απϐ αυτοϑσ διαπερνϊται απϐ ϋνα δικϐ του καθεςτώσ αλόθειασ και υπακοϑει ςε διαφορετικϐσ εςωτερικοϑσ κανϐνεσ και κριτόρια. Ό,τι ϋχει αξιώςεισ επιςτημονικϐτητασ, δεν ϋχει αξιώςεισ ϋργου τϋχνησ και η τϋχνη δεν επιζητϊ επιςτημονικό εγκυρϐτητα. υνιςτϊ προπαγϊνδα η βύα ςτισ ϋννοιεσ τησ τϋχνησ και τησ επιςτόμησ, εύτε αυτό απορρϋει απϐ την μεταξϑ τουσ ταϑτιςη, εύτε απϐ την παραπούηςη των ςτοιχεύων που ςυγκροτοϑν την καθεμύα ωσ λϐγο. Εννοιολογικό βύα υπϊρχει και ςτην περύπτωςη που χαρακτηρύζει την αςτρολογύα ωσ επιςτόμη και μϐνον (χωρύσ δηλαδό την αποςτροφό περύ ταϑτιςησ ''τϋχνησ - επιςτόμησ'', αλλϊ ακϐμη κ αν δεν αναφερϐταν καν η λϋξη ''τϋχνη''). την νεωτερικϐτητα, παρϊ τισ ϐποιεσ αντιδικύεσ ςε φιλοςοφικϐ, επιςτημονικϐ, πολιτικϐ και κοινωνικϐ επύπεδο για το τύ εύναι αυτϐ που κϊνει ϋναν τϑπο γνώςησ να χαρακτηριςτεύ ωσ επιςτημονικϐσ, ϋχει κατακτηθεύ ϋνα επύπεδο ςυμφωνύασ για το ποιϐσ εύναι ο επιςτημονικϐσ λϐγοσ ςτο ςόμερα. Η ιατρικό, η βιολογύα, η χημεύα, η κβαντικό φυςικό, η ιςτορύα, η ψυχολογύα, η ανθρωπολογύα, η μηχανικό κ.τ.λ. αναγνωρύζονται ςυντριπτικϊ εντϐσ του νεωτερικοϑ 7 Δοξιϊδησ 2008, ς.ς

8 καθεςτώτοσ λϐγου ωσ επιςτόμεσ. Η αςτρολογύα δεν ϋχει ςαφώσ αυτό τη θϋςη. Αν την εύχε, γιατύ δεν διδϊςκεται ςε τμόματα πανεπιςτημιακών ιδρυμϊτων διεθνώσ και γιατύ η θϋςη τησ εύναι μονύμωσ ςε τηλεοπτικϋσ εκπομπϋσ ψυχαγωγύασ, περιοδικϊ ποικύλησ ϑλησ και ςτισ τελευταύεσ ςελύδεσ των εφημερύδων; Ο χαρακτηριςμϐσ τησ αςτρολογύασ ωσ επιςτόμησ, βιϊζει την ϋννοια τησ επιςτόμησ και ϊρα αφαιρεύ απϐ αυτόν τισ ϐποιεσ αξιώςεισ ορθολογικϐτητασ, ελϋγχου και εγκυρϐτητασ ϋχει αυτό κατακτόςει. Παρϊλληλα, παρουςιϊζοντασ τισ αςτρολογικϋσ αναζητόςεισ ωσ τον τρϐπο για να ςυλλϊβει κανεύσ/καμύα τη θϋςη του ςτο ςϑμπαν κϐςμο και τισ αιτιϐτητεσ που ενυπϊρχουν μεταξϑ τησ ατομικόσ ιςτορικόσ πορεύασ και του ''ϐλου'' αςκεύται αναπαραςτατικό βύα, βύα δηλαδό ςτον ϊξονα τησ ιδεολογίασ, αφοϑ προτεύνεται η αςτρολογύα ωσ τρϐποσ γνώςησ τησ ουςύασ τησ κοινωνικόσ ζωόσ. Αν η ιδεολογύα εύναι αναπαρϊςταςη των κοινωνικών ςχϋςεων που καθοδηγεύ το πρϊττειν 8, τϐτε βλϋπουμε ςαφώσ ϐτι το υποκεύμενο εκφορϊσ του προπαγανδιςτικοϑ λϐγου προβϊλλει την αςτρολογύα ωσ μια τϋτοια αναπαρϊςταςη τησ οπούασ οι λειτουργύεσ ϋχουν ςκοπϐ να επιτευχθεύ η διευθϋτηςη του μερικοϑ απϐ το ϐλο και οι οπούεσ δεν ϋχουν ωσ πρωταρχικϐ ςκοπϐ να εξηγόςουν τη ςυγκρϐτηςη τησ κοινωνικόσ πραγματικϐτητασ, οϑτε και η επεξόγηςη την οπούα προςφϋρουν απορρϋει κατ' ανϊγκη απϐ τισ βαςικϋσ παραδοχϋσ τησ νεωτερικϐτητασ. 9 τη ςυνϋχεια, η επύκληςη ςτην αυθεντύα που κϊνει ο Παϑλοσ Φαώκϊλησ επικαλοϑμενοσ τον Θαλό τον Μιλόςιο εύναι μύα κλαςικό μϋθοδοσ πειθοϑσ. Δεν θα εγειρϐταν κανϋνα ζότημα επύ αυτόσ τησ επύκληςησ αν αυτό δεν ςυνοδευϐταν απϐ την ϊςκηςη βύασ ςτην υποκειμενικότητα, αλλϊ και ςτην αναφορικότητα. χετικϊ με την εκφορικό βύα, το πρώτο ςκϋλοσ αφορϊ ςτο πώσ ςυγκροτεύ ο ηθοποιϐσ το εν λϐγω πρϐςωπο....που εύναι ϋνασ απϐ τουσ επτϊ ςοφοϑσ, λϋει και δημιουργεύ ςτον τηλεθεατό την εντϑπωςη ενϐσ ανθρώπου που ςε ϐλη τη διαδρομό τησ ιςτορύασ των ιδεών μϋχρι και ςόμερα ϋχει αξιολογηθεύ (απϐ ποιοϑσ ϊραγε και με ποιϐ τρϐπο;) ωσ ϋνασ ςοφϐσ. Αυτϐ δεν 8 Δοξιϊδησ 2008, ςελ Πλειϐσ 2001, ςελ.172

9 ανταποκρύνεται ςτην πραγματικϐτητα, οι 7 ςοφού τησ αρχαιότητασ 10 αποτελοϑν ϋνα ςχόμα των αρχαύων Ελλόνων ςυγγραφϋων και αφορϊ πρϐςωπα που ϋζηςαν μϋχρι τον 7ο αιώνα π. Φ. και διακρύθηκαν ωσ νομοθϋτεσ, ϊρχοντεσ ό πολιτικού. 11 To δεϑτερο ςκϋλοσ αφορϊ ςτην βαθιϊ ουςύα τησ καταςκευόσ τησ υποκειμενικϐτητασ του Θαλό του Μιλόςιου, ωσ κϊποιου που, επειδό ςτην εποχό του διϋπρεψε ςτο χ ό ψ πεδύο τησ κοινωνικόσ ζωόσ και ϊφηςε πνευματικό κληρονομιϊ ςτην ανθρωπϐτητα, για ϐ, τι και αν ϋγραψε, με ϐ,τι και αν απαςχολόθηκε, κομύζει το λαμπρϐ φωσ τησ αλόθειασ. Με μεγϊλη ευκολύα καταρρύπτεται η καθολικό αυθεντύα του Θαλό ςτην προςπϊθεια του να εξηγόςει το φαινϐμενο των ςειςμών επύ παραδεύγματι. ϑμφωνα με τον Θαλό, η Γη επιπλϋει ςτο νερϐ και οι ςειςμού προκαλοϑνται ϐταν η Γη κλυδωνύζεται απϐ κϑματα του νεροϑ 12. Ο Αριςτοτϋλησ, για να πϊρουμε ϋνα ϊλλο παρϊδειγμα, εύναι η διαςημϐτερη προςωπικϐτητα ςτην ιςτορύα τησ ανθρωπϐτητασ, ϐπωσ προκϑπτει απϐ την κατϊταξη του Tεχνολογικοϑ Iνςτιτοϑτου τησ Μαςαχουςϋτησ (ΜΙΣ), ςϑμφωνα με δεδομϋνα ςχετικϊ με την ιςτορύα και τον πολιτιςμϐ ςε ϐλο τον πλανότη απϐ το π. Φ. ϋωσ το Αδιαμφιςβότητα η κληρονομιϊ του ςτον παγκϐςμιο πολιτιςμϐ εύναι τερϊςτια, με βαςικϐτερη την επιρροό που ϊςκηςε και αςκεύ μϋχρι ςόμερα ςε θεωρητικοϑσ και ςτοχαςτϋσ των κοινωνικών και ανθρωπιςτικών επιςτημών. Ωςτϐςο, το ϋργο του Αριςτοτϋλη για τον φυςικϐ κϐςμο, ϐ, τι ςχετύζεται δηλαδό με τη γνώςη των φυςικών/θετικών επιςτημών ϋχει όδη καταρριφθεύ απϐ την εποχό του Κοπϋρνικου. ε ςυντριπτικϐ ποςοςτϐ, οι μελϋτεσ του ςε αυτϊ τα πεδύα δεν ανταποκρύνονται ςτο ελϊχιςτο ςτην πραγματικϐτητα. Ο Αριςτοτϋλησ θεωροϑςε ϐτι οι γυναύκεσ εύχαν λιγϐτερα δϐντια απϐ τουσ ϊνδρεσ. ϑμφωνα με τον Φαώκϊλη και το πώσ χειρύζεται τισ αυθεντύεσ (ωσ παντογνώςτεσ και αλϊνθαςτουσ), πρϋπει να δηλώςουμε πωσ αφοϑ αυτϐ το εύπε ο Αριςτοτϋλησ εύναι αληθϋσ, ϋγκυρο, οριακϊ αυταπϐδεικτο. Σο να παρουςιϊζεισ μια προςωπικϐτητα, ϐςο μεγϊλη ςυμβολό κι αν εύχε αυτό ςτο οποιοδόποτε πεδύο μες' την ιςτορύα, ωσ καθολικϐ ειδόμονα εύναι κϊτι ϐχι μϐνο πραγματολογικϊ ψευδϋσ (και υπ ' αυτόν την ϋννοια, το ςυγκεκριμϋνο ςκϋλοσ πιθανϐν να αφορϊ και ςτην πραγματολογικό ιδιϐτητα του λϐγου), αλλϊ και απϐλυτα προπαγανδιςτικϐ. Γιατύ με αυτϐν τον τρϐπο, διαπαιδαγωγεύσ το υποκεύμενο τησ 10 Η ϋμφαςη δικό μασ 11 el.wikipedia.org,λόμμα Επτϊ οφού 12 el.wikipedia.org, λόμμα Θαλόσ 13

10 απεϑθυνςόσ ςου ςτο να αναζητϊ την γνώςη ϐχι μϋςω διαδικαςιών με ςυγκεκριμϋνα κριτόρια και κανϐνεσ (επιςτημονικϐσ λϐγοσ, πρακτικϋσ και αποτελϋςματα εξουςύασ κ.τ.λ.), αλλϊ μϋςω μιασ αυθαύρετα οριςμϋνησ πεφωτιςμϋνησ προςωπικϐτητασ και αυτϐ ϋχει ϊμεςεσ υλικϋσ ςυνϋπειεσ ςτο πολιτικϐ πεδύο και ςτην δρϊςη των υποκειμϋνων ςε αυτϐ. Εύναι προπαγανδιςτικϐσ λϐγοσ γιατύ παρϊγει καθεςτώσ αλόθειασ που δημιουργεύ κανϐνεσ εξουςύασ. Σϋλοσ, παραμϋνοντασ ςτην επύκληςη του Θαλό του Μιλόςιου, ο Φαώκϊλησ αςκεύ επύςησ πραγματολογικό βύα, ϐταν επύ τησ ουςύασ δηλώνει ςχϋςη του Θαλό του Μιλόςιου με την αςτρολογύα (και με ϐ,τι ο ύδιοσ ϋλεγε πριν περύ τησ ςημαντικϐτητϊσ τησ). Ο Θαλόσ δεν αςχολεύτο με την αςτρολογύα, όταν μαθηματικϐσ, ςημαντικϐσ γεωμϋτρησ (π.χ. Σο Θεώρημα του Θαλό) και εύχε καταπιαςτεύ με την αςτρονομύα, ϋνα πεδύο γνώςησ που αναγνωρύζεται ωσ επιςτόμη, (αν και αυτϐ δεν εύναι κϊτι που μασ ενδιαφϋρει, θα μποροϑςε ν' αςχολεύται με το οτιδόποτε μη επιςτημονικϐ, αλλϊ διϊφορο τησ αςτρολογύασ). Μϊλιςτα η ςυμβολό του μϋχρι και ςόμερα ςτην αςτρονομύα αφορϊ ςτα εξόσ ςημεύα: Διαπύςτωςε ϐτι οι τϋςςερισ εποχϋσ του ϋτουσ δεν εύναι ιςϐχρονεσ. Ερμόνευςε ςωςτϊ την ϋκλειψη Ηλύου και προϋβλεψε την ϋκλειψη τησ 28ησ ΜαϏου 585 π. Φ. πολλοϑσ μόνεσ νωρύτερα. Βρόκε την λϐξωςη τησ εκλειπτικό. Διατϑπωςε την ϊποψη ϐτι η ελόνη εύναι ετερϐφωτο ςώμα και τϋλοσ, διατϑπωςε την ιδϋα ϐτι τα ϊςτρα αποτελοϑνται απϐ τα ύδια ςυςτατικϊ. Η τοποθϋτηςη του ηθοποιοϑ βουλευτό γϑρω απϐ την αςτρολογύα πϋραν τησ παραγωγόσ προπαγανδιςτικοϑ λϐγου, αποτελεύ μύα απϐ τισ πλευρϋσ που καταςκευϊζει για την υποκειμενικϐτητϊ του. ε ϋνα κοινϐ διαπαιδαγωγημϋνο ςτισ αςτρολογικϋσ ονειροφανταςύεσ, οι οπούεσ προβϊλλονται απϐ ϐλα τα μαζικϊ μϋςα επικοινωνύασ, (καθώσ αυτϋσ λειτουργοϑν παραπλανητικϊ ωσ προσ του τρϐπουσ αναζότηςησ απϐ τα υποκεύμενα των πνευματικών και υλικών ϐρων τησ ζωόσ και ϊρα την τοποθϋτηςό τουσ γϑρω απϐ εξουςιαςτικϊ διακυβεϑματα) παρουςιϊζεται ωσ ϊνθρωποσ αφενϐσ με ''εςωτερικϋσ αναζητόςεισ'' γϑρω απϐ ζητόματα ϑπαρξησ, αλλϊ και ωσ γνώςτησ αυτών των θεματικών. Η ιδιϐτητϊ του ωσ βουλευτό ςτο ελληνικϐ κοινοβοϑλιο προςδύδει κϑροσ ςε ϐςα λϋει ανεξαρτότωσ του βαθμοϑ αληθεύασ, εγκυρϐτητασ, ελεγξιμϐτητασ που αυτϊ ϋχουν.

11 Η ΑΤΣΟΠΑΡΟΤΙΑΗ ΣΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΣΟΤ ΕΑΤΣΟΤ Σο υποκεύμενο τησ εκφορϊσ αφιερώνει μεγϊλο μϋροσ του τηλεοπτικοϑ χρϐνου που του δύνεται ςτην περιγραφό των δϑςκολων παιδικών του χρϐνων εξαιτύασ τησ φτώχειασ και τησ απώλειασ του πατϋρα του. Μια τϋτοια περιγραφό λειτουργεύ απϐ μϐνη τησ θετικϊ για την καταςκευό τησ εικϐνασ του υποκειμϋνου, αφενϐσ, γιατύ τον εμφανύζει ωσ ϋναν ϊνθρωπο που μοιρϊζεται τϐςο προςωπικϊ κομμϊτια τησ ζωόσ του με το κοινϐ, και ςυνεπώσ δεύχνει τρωτϐσ, αλλϊ και ςυμπαθόσ, ϋνασ απϐ μασ δηλαδό, αφετϋρου γιατύ αυτό η περιγραφό λειτουργεύ ωσ εχϋγγυο για ζητόματα τα οπούα θϋτει και αφοροϑν ϊμεςα ςτην ιδιϐτητϊ του ωσ πολιτικοϑ. Δϑο πολϑ ςημαντικϋσ του φρϊςεισ εύναι οι εξόσ: 1) Έχω φϊει τη ζωό με το κουτϊλι...ϋχω μϊθει να διοικοϑμαι και γι' αυτϐ, μπορώ ςόμερα να πω πωσ, ξϋρω απϐ διούκηςη. και 2) Ξϋρω τύ ςημαύνει να μην ϋχεισ να φασ, ϐχι απλϊ περιγραφικϊ. Η πρώτη φρϊςη προςπαθεύ να πεύςει τον τηλεθεατό πωσ εύναι ικανϐσ πολιτικϐσ, αφοϑ δεν εύναι ϋνασ απϐ αυτοϑσ που γεννόθηκε και ϋζηςε πλουςιοπϊροχα, αλλϊ ϋνασ ϊνθρωποσ που πϋραςε δϑςκολα χρϐνια, ϋμαθε να υποτϊςςεται, δοϑλεψε ςκληρϊ και ςόμερα πια ϋχει κατακτόςει την εμπειρύα ο ύδιοσ ν' αςκεύ διούκηςη. Αυτϐ το ςημεύο διαπερνϊται απϐ την ϊςκηςη βύασ ςτον άξονα των εννοιών. Δημιουργεύ μύα ταϑτιςη επύ τησ ουςύασ των εννοιών του διοικοϑμενου και του διοικητό με αποτϋλεςμα κϊποιοσ/α που υπόρξε -αποτελεςματικϊδιοικοϑμενοσ δϑναται να υπϊρξει -αποτελεςματικϊ- ωσ διοικητόσ. Αντιλαμβϊνεται τισ ϋννοιεσ ωσ τισ δϑο ϐψεισ του ύδιου νομύςματοσ, ενώ πρϐκειται για ϋνα απϐλυτα αντιθετικϐ ςχόμα, ςτο οπούο κϊθε μύα απ' αυτϋσ τισ δϑο ϋννοιεσ εύναι αποτϋλεςμα διαφορετικών τρϐπων ϊςκηςησ εξουςύασ και διαφορετικών κοινωνικο - πολιτικών ςυςχετιςμών. Παρϊλληλα, αςκεύται ιδεολογική βία καθώσ ο Φαώκϊλησ ςυγκροτεύ μια αναπαρϊςταςη του κϐςμου ϐπου δεν υπϊρχουν, παρϊ διοικοϑμενοι και διοικητϋσ, οι διοικοϑμενοι οφεύλουν να εύναι αποτελεςματικού ςτο ρϐλο τουσ, ϊρα να υποτϊςςονται ''ςωςτϊ'' και αυτϐ, ςτην καλϑτερη των περιπτώςεων, τουσ δύνει τα εφϐδια ν' αςκόςουν και αυτού, δοθεύςησ τησ ευκαιρύασ, διούκηςη. υμβϊλλει η τοποθϋτηςό του ςτην αναπαραγωγό του κυρύαρχου λϐγου περύ ςχϋςεων εξουςύασ, ςτην ιδεολογικό εμπϋδωςη τησ διϊκριςησ λαοϑ/ηγϋτη. Αυτϐ το ςημεύο εύναι ϋνα τυπικϐ παρϊδειγμα του πώσ ςτα Μ.Μ.Ε., ακϐμα και ψυχαγωγικϋσ εκπομπϋσ τϋτοιου εύδουσ εντϊςςονται ςτουσ ιδεολογικοϑσ μηχανιςμοϑσ του κρϊτουσ. την δεϑτερη φρϊςη, το υποκεύμενο καταφϋρνει να καταςκευϊςει πλευρϋσ τησ

12 υποκειμενικϐτητϊσ του και ωσ προσ την προςωπικϐτητϊ του, αλλϊ και ωσ προσ την ιδιϐτητϊ του ωσ βουλευτόσ. Η φρϊςη φϋρει ϋνα μεγϊλο ςυγκινηςιακϐ φορτύο και χτύζει την εικϐνα ενϐσ ατϐμου που ϋχει περϊςει απϐ δυςκολύεσ, που δεν τα βρόκε ϐλα ϋτοιμα και που παρϊλληλα προςθϋτει πϐντουσ ςτο πολιτικϐ του προφύλ αφοϑ γνωρύζει, βιωματικϊ, την κατϊςταςη των πολιτών οι οπούοι υποφϋρουν απϐ τισ πολιτικϋσ τησ λιτϐτητασ που εφαρμϐζονται ςτη χώρα τα τελευταύα χρϐνια. Σο ςημεύο αυτϐ, εκτιμϊμε, ϐτι αποτελεύ, επύςησ βία ςτην αναπαράςταςη, καθώσ δημιουργεύ μια ευθεύα ςϑνδεςη μεταξϑ του βιώματοσ τησ φτώχειασ και τησ πολιτικόσ πρακτικόσ απϐ πλευρϊσ των πολιτικών υπϋρ των φτωχών ςτρωμϊτων. Σα παραδεύγματα μϋςα ςτην ιςτορύα για το ϐτι αυτό η ςϑνδεςη δεν εύναι ϋγκυρη, εύναι αναρύθμητα, με πολϑ χαρακτηριςτικϐ αυτϐ τησ Μϊργκαρετ Θϊτςερ, η οπούα όταν κϐρη παντοπώλη, δοϑλευε ςτο παντοπωλεύο και παρϊλληλα πόγαινε ςχολεύο, ωςτϐςο, ϐμωσ, εύναι μύα απϐ τισ πολιτικοϑσ που εφόρμοςαν πρώτοι/εσ το νεοφιλελεϑθερο δϐγμα και οι πολιτικϋσ τησ φτωχοπούηςαν μεγϊλα τμόματα του Βρετανικοϑ λαοϑ. Η ιδεολογικό βύα ςυνεχύζεται ςτον λϐγο του ηθοποιοϑ ϐταν, αναςϑροντασ εικϐνεσ απϐ τα παιδικϊ του χρϐνια, λϋει πωσ ϋξω απϐ, την κρύςη, ϋξω απ' οτιδόποτε, το να μην ϋχεισ να δώςεισ ςτο παιδύ ςου..., δηλώνοντασ ςε τελικό ανϊλυςη, πωσ η φτώχεια ςτην Ελλϊδα ςόμερα εύναι αποτϋλεςμα διϊφορο τησ οικονομικόσ κρύςησ. Υτώχεια υπϊρχει και υπόρχε ςτην Ελλϊδα και ςε περιϐδουσ ''ευημερύασ'' (ϐπωσ αρϋςκονται να χαρακτηρύζουν ςτην περύοδο προ μνημονύων την οικονομικό κατϊςταςη τησ χώρασ πολιτικού των κομμϊτων που κυβϋρνηςαν τη χώρα και δημοςιογρϊφοι μεγϊλων τηλεοπτικών και εκδοτικών ομύλων ), ωςτϐςο η κρύςη εντεύνει την φτώχεια, τισ οικονομικϋσ και κοινωνικϋσ ανιςϐτητεσ, διαλϑει το κρϊτοσ πρϐνοιασ και φτωχοποιεύ τα μεςαύα ςτρώματα. Η φρϊςη του Φαώκϊλη αφαιρεύ απϐ την οικονομικό κρύςη ϐλη τησ την ουςύα, αφοϑ την αποςυνδϋει απϐ τα ζητόματα επιβύωςησ τα οπούα δημιουργεύ ςτην πλειοψηφύα του λαοϑ. Πιο ςυγκεκριμϋνα τώρα, ςτην καταςκευό τησ υποκειμενικϐτητϊσ του, ςε ςημεύο ςτην αρχό τησ ςυνϋντευξόσ του δηλώνει πωσ εύναι ϋνασ ϊνθρωποσ δύχωσ απωθημϋνα και αυτό η δόλωςη δημιουργεύ την εικϐνα ενϐσ ατϐμου ςτιβαροϑ και μη ςυμπλεγματικοϑ, εικϐνα που ϋχει ανϊγκη ϋνασ πολιτικϐσ αδιαμφιςβότητα, ςε επϐμενο ςημεύο, ϐμωσ, ϐταν απαντϊ ςτην ερώτηςη τησ παρουςιϊςτριασ για αυτϐ που τον ώθηςε να γύνει ηθοποιϐσ, ο ύδιοσ απαντϊ Γιατύ δεν εύχα

13 γελϊςει ωσ παιδύ και όθελα να κϊνω τουσ ϊλλουσ να γελϊνε. Ο Παϑλοσ Φαώκϊλησ ςτην προςπϊθειϊ του να καταςκευϊςει μύα εικϐνα για τον εαυτϐ του ει δυνατϐν τϋλεια πϋφτει ςε αντιφϊςεισ νε διϊςτημα λεπτών. Αν δεν εύχε γελϊςει ςαν παιδύ, ϐπωσ διατεύνεται, τϐτε ϋχει ςύγουρα απωθημϋνα, αν πϊλι δεν ϋχει απωθημϋνα, τϐτε ςύγουρα εύχε κ ευτυχό χρϐνια ωσ παιδύ. Η αντύφαςη αυτό, ςυνιςτϊ, θεωροϑμε εκφορική βία, δεδομϋνου ϐτι αναφϋρεται ςτον εαυτϐ του και ςε πτυχϋσ τησ προςωπικόσ τουσ ζωόσ ςτισ οπούεσ αςκεύ βύα και αυτϐ εύναι ανεξϊρτητο απϐ τύ απϐ τα δϑο που εύπε ο ηθοποιϐσ ιςχϑει. Σελευταύα μϋρη που αφοροϑν ςτον ςκληρϐ πυρόνα τησ ζωόσ του εύναι: 1) ο πρϐςφατοσ θϊνατοσ του φύλου του και επύςησ ηθοποιοϑ ϊκη Μπουλϊ και 2) πώσ χαρακτηρύζει τη ςχϋςη του με την ςϑντροφϐ του. Αναφορικϊ ςτο πρώτο, δεν θα ςχολιϊςουμε την περιγραφό γϑρω απϐ τη ςχϋςη των δϑο φύλων και την παρουςύαςη απϐ μϋρουσ του Φαώκϊλη τησ προςωπικϐτητασ του Μπουλϊ. Άξιο ςχολιαςμοϑ εύναι η πτυχό γϑρω απϐ την απώλεια του δεϑτερου και πώσ την ςχολιϊζει ο Φαώκϊλησ. Εύχε πϊρει απϐφαςη ο ύδιοσ ο ϊκησ να φϑγει λϋει για τον θϊνατο του φύλου του ο οπούοσ ϋδινε μϊχη τα τελευταύα χρϐνια με τον καρκύνο. Η μεταφυςικό που χαρακτηρύζει αυτό τη φρϊςη ςυγκροτεύ προπαγανδιςτικϐ λϐγο μϋςω τησ βύασ που αςκεύται ςτην εννοιολογύα γϑρω απϐ τη ζωό, τον θϊνατο, την αςθϋνεια, την ατομικό βοϑληςη. Η τοποθϋτηςη ϋχει ωσ εξόσ: Εύναι ϊρρωςτοσ, ωςτϐςο το ϐτι τελικϊ ϋχαςε τη μϊχη με την ζωό, δεν εύναι αποτϋλεςμα με ςυγκεκριμϋνεσ φυςικϋσ/βιολογικϋσ ορύζουςεσ, αλλϊ ατομικό επιλογό κατευθυνϐμενη απϐ την βοϑληςη. Σο ςχόμα πωσ ϋνασ ϊνθρωποσ πεθαύνει (και εξαιροϑνται ςε αυτϐ οι περιπτώςεισ αυτοκτονύασ) επειδό μϋςα του όθελε να πεθϊνει εύναι ϋνα τέρασ εντϐσ του καθεςτώτοσ τησ νεωτερικϐτητασ και εντϐσ των λϐγων που ενυπϊρχουν ςε αυτόν και λειτουργεύ ενιςχυτικϊ ςε πλϊνεσ τησ λαώκόσ θυμοςοφύασ. Να ςημειωθεύ εδώ, πωσ ενώ ςε αυτϐ το ςημεύο η αναφορϊ του ηθοποιοϑ δεύχνει ϊμεςα πωσ υπϊρχει ατομικό βοϑληςη, ςε επϐμενο ςημεύο τησ ςυνϋντευξησ του ςε μύα αποςτροφό τησ παρουςιϊςτριασ ξανϊ ςε ζητόματα αςτρολογύασ, ο ηθοποιϐσ δηλώνει με ςτϐμφο πωσ δεν υπϊρχει ελεϑθερη βοϑληςη ςτην πρϊξη, αλλϊ μϐνο ςτη ςκϋψη! Μια προνεωτερικό, μεταφυςικό αναπαρϊςταςη του κϐςμου υπϊρχει ςτη ςκϋψη του ηθοποιοϑ, η οπούα δεν υπακοϑει καν ςε δικοϑσ τησ εςωτερικοϑσ κανϐνεσ, αφοϑ βρύθει αντιφϊςεων. Σελευταύο ςημεύο που αφορϊ με ϊμεςο τρϐπο ςε γεγονϐτα/ανθρώπουσ/πλευρϋσ τησ ιδιωτικόσ

14 του ζωόσ εύναι η απϊντηςη που δύνει ςτο ερώτημα τησ παρουςιϊςτριασ 14 για το ποιϊ γυναύκα εκτιμϊ ϐτι ςημϊδεψε την ζωό του. Απαντϊ πωσ εύναι η νυν ςϑντροφϐσ του και ςυνοδεϑει αυτό την απϊντηςη με την δόλωςη πωσ η ςϑντροφοσ του εύναι αυτό που κρϑβεται τελικϊ πύςω απϐ την κϊθε επιτυχύα ό αποτυχύα του, αςκώντασ βία επί τησ υποκειμενικότητασ, εν προκειμϋνω τησ ςυντρϐφου του, η οπούα δεν ϋχει καμύα μαγικό δϑναμη να καθορύζει την προςωπικό επιτυχύα ό αποτυχύα του ςυντρϐφου τησ. Σην καθιςτϊ υπεϑθυνη για τη δικό του ςτϊςη, τισ δικϋσ του επιλογϋσ, τη δικό του ζωό. Παρϊλληλα, ο λϐγοσ αυτϐσ, μασ εύναι ιδιαύτερα οικεύοσ, εύναι επηρεαςμϋνοσ απϐ την διϊςημη ρόςη Πύςω απϐ κϊθε πετυχημϋνο ϊνδρα βρύςκεται πϊντα μύα γυναύκα και αναπαρϊγει το ςεξιςτικϐ ςτερεϐτυπο περύ ςυμπληρωματικϐτητασ τησ γυναικεύασ υπϐςταςησ ςτην ανδρικό και περύ υπαιτιϐτητασ των γυναικεύων λϐγων και πρακτικών ςτισ ''προβληματικϋσ'' ςτϊςεισ, εκφρϊςεισ, πρακτικϋσ των ποικύλων μορφών αρρενωπϐτητασ. Η ΠΟΛΙΣΙΚΗ τη διϊρκεια τησ ςυνϋντευξόσ του, ο Παϑλοσ Φαώκϊλησ αναφϋρεται ςτην πολιτικό μϋςα απϐ τϋςςερισ ενϐτητεσ: 1) Η επιλογό του να μπει ςτον πολιτικϐ ςτύβο, 2) Πώσ βλϋπει την Ελλϊδα, 3) Η ϋνταξό του ςτο ςυγκεκριμϋνο κϐμμα, 4) Ο τςακωμϐσ του με τον Τπουργϐ υγεύασ και βουλευτό τησ Νϋασ Δημοκρατύασ Άδωνη Γεωργιϊδη. Η Γερμανοϑ ρωτώντασ τον καλεςμϋνο τησ ςχετικϊ με την απϐφαςό του να πολιτευθεύ παρουςιϊζει τον ύδιο να βιώνει μια αντύφαςη εξαιτύασ των δϑο ιδιοτότων του, αφοϑ ωσ ηθοποιϐσ λατρεϑεται απϐ τον κϐςμο και απϐ την ϊλλη, ωσ πολιτικϐσ ειςπρϊττει εχθρϐτητα, αποδοκιμαςύεσ κτλ. Ο καλεςμϋνοσ ςυμφωνεύ και υπερθεματύζει για ϐλα αυτϊ με τα οπούα ϋρχεται αντιμϋτωποσ κϊθε μϋρα. Με ϋναν απαξιωτικϐ τϐνο ο χαρακτηριςμϐσ που δύνει ςτουσ πολύτεσ (μϋροσ των οπούων των εξϋλεξε και βουλευτό) ωσ ϊςτουσ, τη δουλειϊ τουσ κϊνουν, δημιουργεύ την εντϑπωςη ϐτι ϐςοι αςκοϑν κριτικό ςτην πολιτικό πρακτικό και τον λϐγο του Φαώκϊλη ϋχουν οι ύδιοι λϊθοσ, εξυπηρετοϑν ςυμφϋροντα, θϋλουν να τον βλϊψουν. Ο 14 Παρενθετικϊ, η παρουςιϊςτρια ςε κϊθε καλεςμϋνο τησ ϐταν ολοκληρώνεται η ςυνϋντευξη βγϊζει τϋςςερισ κϊρτεσ μ' ερωτόςεισ που θ' απευθϑνει ςε αυτϐν. Ο καλεςμϋνοσ ϋχει τη δυνατϐτητα να επιλϋξει μύα απϐ αυτϋσ να την αφόςει αναπϊντητη. Ο Παϑλοσ Φαώκϊλησ επιλϋγει να τισ απαντόςει ϐλεσ, κύνηςη που επύςησ δύνει πϐντουσ ςτο πολιτικϐ του προφύλ και η οπούα προκαλεύ τισ επευφημύεσ τησ παρουςιϊςτριασ.

15 Φαώκϊλησ τελικϊ, δεν επιδϋχεται κριτικόσ και δεν τον ενδιαφϋρει ν' ακοϑςει τύ λϋνε οι πολύτεσ, παρϊ την υπερπροςπϊθεια που καταβϊλει καθ' ϐλη τη διϊρκεια τησ ςυνϋντευξόσ του να πεύςει πωσ ο ύδιοσ ξϋρει την κατϊςταςη του ελληνικοϑ λαοϑ, ϋχει μϊθει ν' ακοϑει και να δρα. Ο λϐγοσ που δύνει ςτην παρουςιϊςτρια ωσ αυτϐ που τον ώθηςε ν' ακολουθόςει πολιτικό καριϋρα εύναι μύα ατϊκα, αρκετϊ ςυγκινηςιακό επύςησ, εϑπεπτη, μα χωρύσ κανϋνα πολιτικϐ διακϑβευμα ςτο διϊ ταϑτα: Ωσ ηθοποιϐσ ϋχτιςα μια ςχϋςη αγϊπησ με τον κϐςμο και ωσ πολιτικϐσ θϋλω να χτύςω μύα ςχϋςη ελπύδασ. Θεμελιώδεσ ςτοιχεύο που καταςκευϊζει την υποκειμενικϐτητϊ του, εύναι το νϐημα αυτόσ τησ φρϊςησ. Αντιδιαςτϋλλει και ενοποιεύ ταυτϐχρονα τισ δϑο βαςικϋσ ιδιϐτητϋσ του, ωσ προσ την δημϐςια εικϐνα του, βϊζει ςτο κϋντρο τον κϐςμο (κοινϐ και πολύτεσ) και οι λϋξεισ αγϊπη και ελπύδα λειτουργοϑν παραγωγικϊ ςτο τύ εύδουσ υποκειμενικϐτητα θϋλει να χτύςει, αφοϑ μαζύ παρϊγουν νοόματα που δεν ςχετύζονται με τον κυρύαρχο πολιτικϐ λϐγο, ϐπωσ αυτϐσ αρθρώνεται. Αποτελεύ βύα ςτην ιδιότητα τησ υποκειμενικότητασ απϐ την ςτιγμό που το υποκεύμενο εκφορϊσ επιλϋγει να παρουςιϊςει τον εαυτϐ του ωσ κϊποιον που αγαπϊ ο κϐςμοσ και αυτϐ εύναι κϊτι που το αξιοποιεύ και πολιτικϊ. Εν ςυνεχεύα, με ϑφοσ λιτϐ, μιλϊ με τρϐπο που ν' αναδεικνϑεται πώσ νιώθει αυτϐσ την Ελλϊδα και τουσ Έλληνεσ: Εύμαςτε πολϑ δυνατϐσ ςαν λαϐσ...ο κϐςμοσ ζητϊ να του πϊρει κϊποιοσ το χϋρι και να του πει...δεν μπορεύσ εςϑ να 'ςαι ραγιϊσ, δεν εύςαι ϋτςι γεννημϋνοσ...ζεισ ςε μια χώρα ευλογημϋνη απϐ τον Θεϐ. Ο μεταφυςικϐσ ιδεαλιςμϐσ που χαρακτηρύζει τον λϐγο του εύναι εμφανόσ και ςε αυτϐ το ςημεύο. Ολϐκληρη αυτό η τοποθϋτηςη αποτελεύ εννοιολογική βία, δημιουργώντασ αυθαιρϋτωσ οριςμϋνα ςχόματα ϐπωσ δυνατϐσ/αδϑναμοσ λαϐσ, λαϐσ υποταγμϋνοσ (ραγιϊσ) και λαϐσ ανυπϐτακτοσ, χώρα ευλογημϋνη. Προςδύδει ςτην ϋννοια του λαοϑ μεταφυςικϊ χαρακτηριςτικϊ και χαρακτηριςτικϊ φϑςει δοςμϋνα, τη ςτιγμό που ο λαϐσ αποτελεύ μια κατηγορύα κοινωνικϊ καταςκευαςμϋνη η οπούα διαπερνϊται πϊντα απϐ ιςτορικοϑσ, υλικοϑσ, πολιτικοϑσ, οικονομικοϑσ, πολιτιςμικοϑσ και κοινωνικοϑσ παρϊγοντεσ. Η αναφορϊ ςτον Θεϐ, ϐπωσ και παραπϊνω οι αναφορϋσ ςτον θϊνατο του φύλου του, επικαλοϑνται τισ πλϋον μυςτικιςτικϋσ πλευρϋσ του λαώκοϑ θυμικοϑ. το κομμϊτι αυτϐ, ενυπϊρχει, επύςησ, βύα ςτον άξονα τησ εκφοράσ, αλλϊ και τησ αναπαράςταςησ, γιατύ αφενϐσ, μιλϊ εξ ' ονϐματοσ του λαοϑ, ο οπούοσ ςϑμφωνα με τον Φαώκϊλη θϋλει κϊποιον να του πϊρει το χϋρι και αφετϋρου, αναπαριςτϊ μ' ϋναν οριςμϋνο τρϐπο τισ ςχϋςεισ εξουςύασ, μϋςω δηλαδό τησ κυρύαρχησ πρϐςληψησ τησ πολιτικόσ, η οπούα βλϋπει πεφωτιςμϋνουσ ηγϋτεσ, που

16 βρύςκονται ϋξω και πϊνω απϐ τον λαϐ, να κατευθϑνουν τισ μϊζεσ και να τισ βγϊζουν απϐ το αδιϋξοδο. Τπϊρχει και εδώ, λοιπϐν, αναπαραγωγό τησ κυρύαρχησ ιδεολογύασ αναφορικϊ ςτην πολιτικό δρϊςη, η οπούα δεν μπορεύ να εύναι ςυλλογικό και να βγαύνει απϐ τα κϊτω, αλλϊ περνϊ μϐνο μϋςα απϐ ςχϋςεισ εκπροςώπηςησ και ανϊθεςησ ςε κϊποιον/ουσ που γνωρύζουν καλϑτερα. Επιπρϐςθετα, ο Φαώκϊλησ εδώ κϊνει μια προςπϊθεια επύκληςησ ςτο πατριωτικϐ αύςθημα του κοινοϑ ςτο οπούο απευθϑνεται. Σονύζει την υπεροχό του ελληνικοϑ λαοϑ, χρηςιμοποιεύ τη λϋξη ραγιϊσ για να αναςϑρει μνόμεσ απϐ την περύοδο τησ Σουρκοκρατύασ και να δημιουργόςει ςυνειρμϐ με την ελληνικό επανϊςταςη του 1821, ςτοχεϑοντασ ςτην ''απϐδειξη'' αυτόσ τησ υπεροχόσ. Εμπλϋκει τον Θεϐ για να καταφϋρει επύςησ να αναςυγκροτόςει την ϊλλη ςημαντικό πλευρϊ τησ ελληνικόσ εθνικόσ ταυτϐτητασ, την θρηςκεύα. Για την ϋνταξό του ςτο ςυγκεκριμϋνο κϐμμα (Ανεξϊρτητοι Έλληνεσ) δηλώνει πωσ το κϐμμα αυτϐ εύναι πραγματικϊ ανεξϊρτητο ϐπωσ και ο ύδιοσ, δεν εύναι οϑτε αριςτερϐσ, οϑτε δεξιϐσ, εύμαι Έλληνασ μασ λϋει. Ακραιφνώσ προπαγανδιςτικϐσ λϐγοσ ςε αυτό την πρϐταςη. Αςκεύται βύα ςτον ϊξονα τησ ιδεολογύασ, αλλϊ και ςτον πραγματολογικϐ. Η ιδεολογική βία ϋγκειται ςτη δημιουργύα απϐ μϋρουσ του μιασ αναπαρϊςταςησ για την κοινωνύα ςτην οπούα εύναι δυνατϐν να μην υπϊρχουν τελικϊ πολιτικϋσ ταυτϐτητεσ και ιδεολογύεσ. Η αριςτερϊ και η δεξιϊ εύναι ςχηματοπούηςη δϑο διαφορετικών τρϐπων να βλϋπει, να ταξινομεύ (να εγκαθιδρϑει ςυνϋχειεσ 15 ), να ερμηνεϑει κανεύσ τα πρϊγματα. Η ιδεολογύα ςχηματύζεται μϋςα απϐ οριςμϋνεσ, a priori, κατ ' ανϊγκην, αξιολογικϋσ παραδοχϋσ και ςυνδηλώςεισ αναφορικϊ ςτη ςχϋςη του ατϐμου με τον κϐςμο και ςτη ςχϋςη του ατϐμου με ϊλλα ϊτομα. 16 Και μϐνο η δόλωςη εύμαι ανεξϊρτητοσ φϋρει απϐ μϐνη τησ ϋνα ςϑνολο τϋτοιων παραδοχών και ςυνδηλώςεων το οπούο καταλόγει να κουμπώνει ςε μύα απϐ τισ κρύςιμεσ ιδεολογικϋσ διακρύςεισ και πολιτικϋσ ταυτϐτητεσ που ϋχουν διαμορφωθεύ ςτη νεωτερικϐτητα. Πϋρα απϐ τη βύα ςτην αναπαρϊςταςη, ο Φαώκϊλησ αςκεύ και πραγματολογική βία δηλώνοντασ ϐτι εύναι και πϊντα όταν ανεξϊρτητοσ, καθώσ αποκρϑπτει την υποψηφιϐτητϊ του για βουλευτόσ ςτισ εκλογϋσ του 1993 με το κϐμμα Πολιτικό Άνοιξη. Η Πολιτικό Άνοιξη όταν κϐμμα που ύδρυςε ο αποχωρόςαντασ βουλευτόσ τησ Νϋασ Δημοκρατύασ, νυν αρχηγϐσ τησ Νϋασ Δημοκρατύασ και πρωθυπουργϐσ Αντώνησ αμαρϊσ. Ωσ κϐμμα ϊνηκε ςτον ςυντηρητικϐ χώρο και 15 Δοξιϊδησ 2008, ςελ Πλειϐσ 2001 ςελ.172

17 απϐ πολλοϑσ χαρακτηριζϐταν ωσ ''μονοθεματικϐ'' καθώσ κεντρικϐ θϋμα τησ ατζϋντασ του όταν το Μακεδονικϐ Ζότημα. Εύχε αναπτϑξει ϋντονα εθνικιςτικό ρητορικό και ςε καμύα περύπτωςη δεν εύχε δηλώςει ϐτι δεν ανόκει ςτη ςυντηρητικό κομματικό παρϊδοςη και ϐτι εύναι ανεξϊρτητο. Η επιμονό του ςτην ανεξαρτηςύα του ωσ πολιτικοϑ, φαύνεται και απϐ το μϋροσ ςτο οπούο κϊνει αναφορϊ για τη διαμϊχη του ςε τηλεοπτικό εκπομπό με τον βουλευτό τησ Ν.Δ. και Τπουργϐ Άδωνη Γεωργιϊδη. Σελικϊ, καταλόγει να υποςτηρύζει πωσ ο Γεωργιϊδησ υποςτηρύζει με ςθϋνοσ και αυτϐσ τισ απϐψεισ του γιατύ εύναι πιςτϐσ ςε αυτϋσ, απλϊ ο ηθοποιϐσ διαφωνεύ απϐλυτα μαζύ του. Αποπολιτικοποιεύ την πολιτικό διαμϊχη, καθώσ αφαιρεύ απϐ αυτόν τη ςϑγκρουςη ςυμφερϐντων. Καθεύσ/καθεμύα εντϐσ τησ διαμϊχησ αυτόσ, υπεραςπύζεται ςυμφϋροντα τα οπούα θεωρεύ ϐτι υπηρετοϑνται μϋςω ενϐσ οριςμϋνου τρϐπου. ϑγκρουςη ςυμφερϐντων, αλλϊ και δρϐμων υλοπούηςησ αυτών εύναι αυτϊ που οδηγοϑν ςτην πολιτικό διαμϊχη και ςυνεπώσ ο Φαώκϊλησ αςκεύ κι εδώ βία ςτην αναπαράςταςη με το να παρουςιϊζει αυτόν την διαμϊχη με ϐρουσ ιδεαλιςμοϑ. Ο κ. Φαώκϊλησ δεν εύναι ανεξϊρτητοσ γιατύ αυτό η ϋννοια εύναι κενό περιεχομϋνου ςτο πολιτικϐ πεδύο, απϐ τη ςτιγμό που η πολιτικό εύναι ςχϋςεισ εξουςύασ και η ςτϊςη πρακτικό του καθενϐσ μασ ςε αυτϋσ. Δεν εύναι ανεξϊρτητοσ, αφοϑ εύναι μϋλοσ ςε κομματικϐ ςχηματιςμϐ και κϊθε κομματικϐσ ςχηματιςμϐσ εξυπηρετεύ ςυγκεκριμϋνα ςυμφϋροντα και μερύδεσ πολιτών μϋςω μιασ οριςμϋνησ πολιτικόσ τοποθϋτηςησ και ςτρατηγικόσ. Ωςτϐςο επιλϋγει ρητορικϊ αυτϐν τον χαρακτηριςμϐ γιατύ εύναι μύα προςφιλόσ ςτον κυρύαρχο λϐγο εντϐσ του νεοφιλελευθεριςμοϑ, πρακτικό προκειμϋνου ν' αποκρϑβονται πολιτικού λϐγοι οι οπούοι εύναι αρνητικϊ ςτιγματιςμϋνοι απϐ την πλειοψηφύα των πολιτών, αλλϊ και για να λοιδορεύται ο αριςτερϐσ, προοδευτικϐσ λϐγοσ.

18 ΕΠΙΛΟΓΟ ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ την εργαςύα αυτό αξιοποιώντασ τη μεθοδολογύα ανϊλυςησ λϐγου του Κ. Δοξιϊδη και μελετώντασ την περύπτωςη ενϐσ ψυχαγωγικοϑ talk show με καλεςμϋνο τον ηθοποιϐ, βουλευτό και υποψόφιο Περιφερειϊρχη Αττικόσ Παϑλο Φαώκϊλη, προςπαθόςαμε να παρουςιϊςουμε την καταςκευό υποκειμενικϐτητασ διϊ του λϐγου, αλλϊ και την παραγωγό προπαγανδιςτικοϑ λϐγου. ε μια τηλεοπτικό ςυνϋντευξη 34' βρόκαμε να αςκεύται βύα και ςτισ τϋςςερισ θεμελιώδεισ ιδιϐτητεσ του λϐγου (αναφορικϐτητα, υποκειμενικϐτητα, γνώςη, ιδεολογύα) τη ςτιγμό που καταςκευϊζεται η υποκειμενικϐτητα του υποκειμϋνου εκφορϊσ, αλλϊ και ϋξω απϐ αυτόν. Αναλϑςαμε τον λϐγο του χωρύζοντϊσ τον ςε θεματικϋσ με βϊςη το περιεχϐμενο και χρηςιμοποιόςαμε τη μεθοδολογύα των τεςςϊρων αξϐνων ςε ςυνδυαςμϐ με ϋναν δικϐ μασ ςχολιαςμϐ ανϊ ςημεύο, ώςτε να μπορεύ ο αναγνώςτησ να παρακολουθεύ την ανϊλυςη με μια ϐςο το δυνατϐν καλϑτερη ςυνϋχεια με τη ςυνϋντευξη. Ο λϐγοσ του Παϑλου Φαώκϊλη εύναι ςαφώσ προπαγανδιςτικϐσ, πϋρα απϐ τα ςημεύα τα οπούα μελετόςαμε, γιατύ τελικϊ, εκτιμϊμε, πωσ η δημϐςια αυτϐ - καταςκευό τησ υποκειμενικϐτητασ εύναι ςχεδϐν πϊντα προπαγανδιςτικό, μϋςω τησ ϊςκηςησ βύασ κατϊ πρώτο και κϑριο λϐγο ςτην ιδιϐτητα τησ υποκειμενικϐτητασ, με παρϐμοιο τρϐπο ϐπωσ ςτη περύπτωςη ςϑνταξησ ενϐσ βιογραφικοϑ ςημειώματοσ. 17 Παρατηρώντασ το τύ εύδουσ υποκειμενικϐτητα θϋλει ο Φαώκϊλησ να καταςκευϊςει, μποροϑμε να ποϑμε ϐτι υφαύνει ϋναν οριακϊ υπϋροχο ϊνθρωπο. την προςπϊθειϊ του αυτό, βϋβαια, πϋρα απϐ την παραγωγό προπαγϊνδασ εμπύπτει και ςε προφανεύσ αντιφϊςεισ. Η παρουςιϊςτρια λειτουργεύ προωθητικϊ ςε ϐλη αυτό του την προςπϊθεια μϋςω των ερωτόςεων που του απευθϑνει, του ϑφουσ τησ απϋναντύ του, αλλϊ και των ςχολύων τησ μετϊ απϐ κϊθε απϊντηςό του. Υαύνεται οι δυϐ τουσ να μοιρϊζονται κοινϐ καθεςτώσ αλόθειασ. υμπεραςματικϊ, θα λϋγαμε ϐτι το ϐλο εγχεύρημα του Φαώκϊλη κρύνεται ωσ επιτυχημϋνο, 17 Δοξιϊδησ 2014, παραδϐςεισ ςτο μεταπτυχιακϐ ςεμινϊριο Ανϊλυςη Λϐγου του τμόματοσ Π.Ε.Δ.Δ. του Πανεπιςτημύου Αθηνών

19 λαμβϊνοντασ υπ' ϐψιν και τον προεκλογικϐ του χαρακτόρα, αλλϊ ασ μασ επιτραπεύ να κρατόςουμε και τισ επιφυλϊξεισ μασ καθώσ: Μπορεύ να εύναι εϑκολο, ό και βολικϐ, να αντιλαμβϊνεται κανεύσ το πολιτιςτικϐ επύπεδο του κοινοϑ ωσ μια ςυμπαγό και αμετϊβλητη ενϐτητα, αλλϊ εύναι πϋρα για πϋρα εςφαλμϋνο. Με τον τρϐπο αυτϐ παραγνωρύζονται οι διαφοροποιόςεισ που παρατηροϑνται μεταξϑ αυτών που απαρτύζουν το ''κοινϐ'' διαφοροποιόςεισ ταξικϋσ, γεωγραφικϋσ, κατϊ φϑλο, ηλικύα αλλϊ και κατϊ πολιτιςτικϐ τομϋα ό θϋμα εραφετινύδου 1999, ςελ. 256

20 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΥΙΑ Barthes, Roland, 2007, Εικόνα-Μουςική Κείμενο, (μτφρ.: πανϐσ Γιώργοσ), Αθόνα: Πλϋθρον Δοξιϊδησ, Κϑρκοσ, 2008, Ανάλυςη Λόγου: Κοινωνικό-φιλοςοφική θεμελίωςη, Αθόνα: Πλϋθρον Πλειϐσ, Γιώργοσ, 2001, Ο λόγοσ τησ εικόνασ: Ιδεολογία και πολιτική, Αθόνα: Παπαζόςη εραφετινύδου, Μελύνα, 1999, Κοινωνιολογία των μέςων μαζικήσ επικοινωνίασ: Ο ρόλοσ των μέςων ςτην αναπαραγωγή του ςύγχρονου καπιταλιςμού, Αθόνα: Gutenberg Διαδικτυακέσ πηγέσ

21