ΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΟΣΩΝ. Ελϋνη αραφιανού Πυρηνικόσ Ιατρόσ Επιμελότρια A Γ.Α.Ο.Ν.Α. «Ο Άγιοσ ϊββασ»

Transcript

1 ΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΟΣΩΝ Ελϋνη αραφιανού Πυρηνικόσ Ιατρόσ Επιμελότρια A Γ.Α.Ο.Ν.Α. «Ο Άγιοσ ϊββασ»

2 πινιηρογράφημα οςτών 1. τοιχεύα φυςιολογύασ, Ραδιοφϊρμακα, Προετοιμαςύα αςθενούσ, Πρωτόκολλα απεικόνιςησ 2. Ερμηνεύα εικόνων: Υυςιολογικϋσ εικόνεσ, Σεχνικϊ ςφϊλματα, Διαγνωςτικϋσ παγύδεσ, Πρόςληψη ςτα μαλακϊ μόρια

3 ΕΝΔΕΙΞΕΙ Ογκολογικϊ νοςόματα Πρωτοπαθεύσ όγκοι των οςτών (π.χ. ςϊρκωμα Ewing, οςτεοςϊρκωμα) ταδιοπούηςη, ανταπόκριςη ςτην θεραπεύα, παρακολούθηςη Δευτεροπαθεύσ εντοπύςεισ (μεταςτϊςεισ) ταδιοπούηςη, παρακολούθηςη, εκτύμηςη οςτεοβλαςτικόσ δραςτηριότητασ πριν από την χορόγηςη παρηγορητικόσ θεραπεύασ με ραδιοώςότοπα (π.χ. αμϊριο)

4 ΕΝΔΕΙΞΕΙ Μη νεοπλαςματικϊ νοςόματα, π.χ. Οςτεομυελύτιδα Άςηπτη νϋκρωςη Μεταβολικϊ νοςόματα (π.χ. ν.paget, υπερπαραθυρεοειδιςμόσ) Αρθροπϊθειεσ Ινώδησ δυςπλαςύα και ϊλλεσ ςυγγενεύσ διαταραχϋσ Σραυματιςμού, κατϊγματα και κατϊγματα εκ καταπονόςεωσ Εκτύμηςη αρθροπλαςτικόσ Οςφυαλγύα, ιερολαγονύτιδα Αλγοδυςτροφύα

5 ΡΑΔΙΟΦΑΡΜΑΚΑ Ραδιοφϊρμακα που χρηςιμοποιόθηκαν για το ςπινθηρογρϊφημα των οςτών τρόντιο Sr-85: (Σ ½ = 65,1 ημϋρεσ γ-ακτινοβολύα 510 kev). Σο πρώτο ρ/φ που χρηςιμοποιόθηκε για in-vivo ςπινθηρογρϊφημα οςτών ςτο τϋλοσ τησ δεκαετύασ του 50 ϋωσ τισ αρχϋσ τισ δεκαετύασ του 70. F-18: (1962, εκπομπό ποζιτρονύων T ½ = 109 min) τρόντιο Sr-87m: (Σ ½ = 2,8 ώρεσ γ- ακτινοβολύα 388 kev). Γύρω ςτο Αργό κϊθαρςη από το αύμα και τουσ μαλακούσ ιςτούσ => κακό ποιότητα εικόνασ. Ca-47: (Σ ½ = 4,5 ημϋρεσ β και γ ακτινοβολύα 1,297 MeV => πρόβλημα collimation) Ba-131, Ba-134m, Ba-135m, Ga-67, Ga-68, Ga-72, Lutetium-176 και 177, Thulium-167, Samarium-153, Erbium-171, Dysprosium-157,Ca-49

6 ΡΑΔΙΟΦΑΡΜΑΚΑ 1971: Subramanian and McAfee: 99m Tc-τριπολυφωςφονικό Ακολούθηςαν τα 99m Tc-πολυφωςφονικό ( 99m Tc-Ppi) 99m Tc-πυροφωςφορικό ( 99m Tc-PyP) 99m Tc-υδροξυαιθυλιδενο-διφωςφονικό ( 99m Tc-HEDP) 99m Tc-μεθυλενοδιφωςφονικό ( 99m Tc-MDP) 99m Tc-υδροξυμεθυλενοδιφωςφονικό ( 99m Tc-HMDP) Πλεονεκτόματα των διφωςφονικών Επιςόμανςη με 99m Tc Καλό εντόπιςη ςτον ςκελετό Ικανοποιητικό κϊθαρςη από το αύμα και τουσ μαλακούσ ιςτούσ

7 ΔΙΦΩΦΟΝΙΚΑ Σο αποτιτανωμϋνο οςτεοειδϋσ αποτελεύται από το οργανικό μϋροσ (κυρύωσ κολλαγόνο τύπου Ι) και από το ανόργανο μϋροσ (κυρύωσ κρύςταλλοι υδροξυαπατύτη: 3Ca 3 (PO4) 2.Ca(OH) 2 ). Ο μηχανιςμόσ καθόλωςησ του 99m Tc-διφωςφονικού ςτα οςτϊ βαςύζεται ςτην χημιρρόφηςη (chemisorption) με το ϊτομο του αςβεςτύου του υδροξυαπατύτη. το ώριμο οςτό οι κρύςταλλοι του υδροξυαπατύτη ϋχουν μεγαλύτερο μϋγεθοσ από τουσ κρυςτϊλλουσ ςε περιοχϋσ με ϊωρο οςτό.

8 ΔΙΦΩΦΟΝΙΚΑ τισ περιοχϋσ με ϊωρο οςτό, οι οπούεσ χαρακτηρύζονται από μεγαλύτερη αιμϊτωςη και μεγαλύτερη οςτεοβλαςτικό δραςτηριότητα, ο λόγοσ (επιφϊνειασ/όγκου) των νεοςχηματιζόμενων κρυςτϊλλων εύναι αρκετϊ μεγαλύτεροσ. Έτςι η εκτιθϋμενη επιφϊνεια του μικροκρυςτϊλλου, η οπούα διατύθεται για αλληλεπύδραςη με το χορηγούμενο ςύμπλοκο 99m Tc-διφωςφονικού εύναι μεγαλύτερη, με αποτϋλεςμα η πρόςληψη να εύναι μεγαλύτερη ςτο ϊωρο από ό,τι ςτο ώριμο οςτό. Αφότου καθηλωθεύ ςτα οςτϊ, το ρ/φ παραμϋνει καθηλωμϋνο για πολλϋσ ώρεσ (ϋωσ 72 ώρεσ) και η απομϊκρυνςη εύναι ελϊχιςτη.

9 ΔΙΦΩΦΟΝΙΚΑ Για την επιςόμανςη του διφωςφονικού με το 99m Tc, πρϋπει πρώτα να γύνει αναγωγό του υπερτεχνητικού ιόντοσ από το ςθϋνοσ +7 ςε ςθϋνοσ +5 ό +4, από κϊποιον αναγωγικό παρϊγοντα. Κατϊ κανόνα τα kits χρηςιμοποιούν ωσ αναγωγικό παρϊγοντα τον χλωριούχο καςςύτερο (SnCl2). Σο ποςοςτό επιςόμανςησ εύναι ςυνόθωσ > 95 %. Αν δεν ϋχει γύνει καλό επιςόμανςη, ελεύθερο Σεχνότιο ςυγκεντρώνεται ςτο ςτομϊχι, ςτουσ ςιελογόνουσ αδϋνεσ και ςτον θυρεοειδό. Μετϊ από την I.V. χορόγηςη τα διφωςφονικϊ παρουςιϊζουν ταχεύα κϊθαρςη από το αύμα (65 % ςτην πρώτη δύοδο). Η κϊθαρςη γύνεται κυρύωσ μϋςω τησ πρόςληψησ από τον ςκελετό και τησ απϋκκριςησ από τουσ νεφρούσ (μϋςω διόθηςησ και εν μϋρει ςωληναριακόσ επαναρρόφηςησ). τισ 3 ώρεσ μετϊ την χορόγηςη ςτα καλώσ ενυδατωμϋνα ϊτομα περύπου 50 % τησ χορηγηθεύςασ δόςησ εύναι ςυνδεδεμϋνη ςτα οςτϊ, περύπου 35 % ϋχει απεκκριθεύ από τουσ νεφρούσ, % εύναι ςυνδεδεμϋνο με ϊλλουσ ιςτούσ και 3-4 % παραμϋνει ςτην κυκλοφορύα.

10 ΔΙΦΩΦΟΝΙΚΑ Παρϊγοντεσ που επηρεϊζουν την πρόςληψη των διφωςφονικών ςτα οςτϊ Αιματικό ροό Οςτεοβλαςτικό δραςτηριότητα (ςχηματιςμόσ νϋου οςτού) Οι περιςςότερεσ οςτικϋσ βλϊβεσ προκαλούν τοπικϊ αύξηςη τησ οςτεοβλαςτικόσ δραςτηριότητασ ό /και αύξηςη τησ αιματικόσ ροόσ, επομϋνωσ αυξημϋνη πρόςληψη των διφωςφονικών και θερμό εςτύα ςτο ςπινθηρογρϊφημα. Σο εύρημα εύναι μη ειδικό (τραύμα, φλεγμονό, όγκοι, μεταςτϊςεισ κ.λ.π.). Ακόμη και οι βλϊβεσ που ςτην ακτινογραφύα εμφανύζονται ωσ οςτεολυτικϋσ (π.χ. μεταςτϊςεισ) προκαλούν αυξημϋνη οςτεοβλαςτικό αντύδραςη και παρουςιϊζονται ωσ θερμό εςτύα.

11 ΔΙΦΩΦΟΝΙΚΑ Τπϊρχουν όμωσ εξαιρϋςεισ, όπου η βλϊβη προκαλεύ ελϊχιςτη ό καθόλου οςτεοβλαςτικό αντύδραςη, οπότε παρουςιϊζει φυςιολογικό ό και μειωμϋνη πρόςληψη του ρ/φ ςτο ςπινθηρογρϊφημα και εμφανύζεται ωσ φωτοπενικό (ψυχρό) περιοχό. Επύςησ αν η αιματικό ροό ςε κϊποια περιοχό του ςκελετού εύναι μειωμϋνη (π.χ. ςε οςτεονϋκρωςη ό μετϊ από ακτινοθεραπεύα), ςυνόθωσ εμφανύζεται ψυχρό περιοχό. Πρϋπει πϊντα να ελϋγχουμε το ςπινθηρογρϊφημα και για την παρουςύα ψυχρών περιοχών. ε καταςτϊςεισ όπου υπϊρχει αναςτολό τησ δρϊςησ του ςυμπαθητικού ςε μύα ςυγκεκριμϋνη περιοχό (π.χ. ςε παραπληγικούσ ό αςθενεύσ με ημιπϊρεςη), ανούγει ϋνα μεγϊλο μϋροσ των αρτηριολύων του οςτού, που φυςιολογικϊ διατηρούνται κλειςτϊ, με αποτϋλεςμα αυξημϋνη αιματικό ροό ςτην περιοχό και αυξημϋνη πρόςληψη του ρ/φ.

12 ΔΙΦΩΦΟΝΙΚΑ ημαντικού παρϊγοντεσ για την ποιότητα τησ εικόνασ του ςπινθηρογραφόματοσ Λόγοσ ςυγκϋντρωςησ ρ/φ ςτα οςτϊ προσ ςυγκϋντρωςη ςτουσ μαλακούσ ιςτούσ Λόγοσ ςυγκϋντρωςησ ρ/φ ςτην οςτικό βλϊβη προσ ςυγκϋντρωςη ςτο φυςιολογικό οςτούν (αυξϊνει την ευαιςθηςύα για την ανύχνευςη τησ βλϊβησ) Σο HMDP ϋχει καλύτερο λόγο οςτού / μαλακού ιςτού από το MDP, επομϋνωσ πιο καθαρό εικόνα, όμωσ ο λόγοσ οςτικόσ βλϊβησ / φυςιολογικό οςτούν εύναι μικρότεροσ, επομϋνωσ η ευαιςθηςύα του εύναι μικρότερη από του MDP. Ο καλύτεροσ λόγοσ βλϊβησ / φυςιολογικό οςτούν επιτυγχϊνεται περύπου ςτισ 6 ώρεσ μετϊ από την χορόγηςη, όμωσ η λόψη γύνεται ςυνόθωσ μετϊ από 2,5 3 ώρεσ, λόγω του decay.

13 ΑΦΑΛΕΙΑ ΣΟΤ ΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑΣΟ ΟΣΩΝ Ολόςωμη δόςη ακτινοβολύασ για την ςυνόθη χορηγούμενη δόςη : περύπου 5 msv ςυγκρύςιμη με μύα αξονικό τομογραφύα θώρακοσ ό κοιλύασ πολύ χαμηλότερη από τον ακτινολογικό ϋλεγχο ολοκλόρου του ςκελετού τα όργανα που παύρνουν την μεγαλύτερη δόςη ακτινοβολύασ εύναι τα οςτϊ και η ουροδόχοσ κύςτη Οι παρενϋργειεσ των διφωςφονικών εύναι ςπανιότατεσ (1 5 / χορηγηθεύςεσ δόςεισ). Κυρύωσ πρόκειται για όπιεσ αντιδρϊςεισ υπερευαιςθηςύασ, που μπορεύ να εμφανιςθούν 4 24 ώρεσ μετϊ την χορόγηςη. Έχουν αναφερθεύ περιπτώςεισ γενικευμϋνησ αλλεργικόσ αντύδραςησ και collapsus. Η εγκυμοςύνη αποτελεύ αντϋνδειξη Οι γυναύκεσ που θηλϊζουν πρϋπει να διακόψουν κατϊ προτύμηςη για 24 ώρεσ

14 ΣΕΧΝΙΚΗ IV χορόγηςη περύπου mci 99m Tc-διφωςφονικού για τον ενόλικα. Για τα παιδιϊ η δόςη προςαρμόζεται ανϊλογα με το βϊροσ Ο αςθενόσ πρϋπει να πύνει πολλϊ υγρϊ (1,5 2 λύτρα) γιατύ Αυξϊνεται η κϊθαρςη από τουσ νεφρούσ, επομϋνωσ μειώνεται η ακτινοβολύα ςτουσ μαλακούσ ιςτούσ και ϋχουμε πιο καθαρό εικόνα. Προκαλεύται αραύωςη των ούρων και ςυχνό ούρηςη, οπότε μειώνεται η δόςη τησ ακτινοβολύασ ςτην κύςτη Οι λόψεισ γύνονται μετϊ από 2,5 3 (2-5) ώρεσ Ο αςθενόσ πρϋπει να ουρόςει αμϋςωσ πριν, γιατύ η παρουςύα μεγϊλησ ποςότητασ ούρων ςτην πύελο δυςκολεύει την εκτύμηςη των οςτών τησ πυϋλου Προςοχό ςτην ςωςτό τοποθϋτηςη του αςθενούσ

15

16 ΣΕΧΝΙΚΗ Μπορεύ να γύνουν Πολλαπλϋσ ςτατικϋσ λόψεισ (planar spots) Ολόςωμη ςϊρωςη SPECT ςυγκεκριμϋνησ περιοχόσ του ςκελετού, όταν υπϊρχει διαγνωςτικό πρόβλημα (ό SPECT/CT) πινθηρογρϊφημα τριών φϊςεων Ιδεωδώσ χρηςιμοποιεύται ο high resolution collimator

17 ΠΟΛΛΑΠΛΕ ΣΑΣΙΚΕ ΛΗΨΕΙ Πρϋπει να καλυφθεύ ολόκληροσ ο ςκελετόσ με πρόςθιεσ και οπύςθιεσ λόψεισ και τα ϊκρα Κϊνουμε την πρώτη λόψη (ςυνόθωσ την οπύςθια του θώρακα) με προκαθοριςμϋνο αριθμό κρούςεων ( kcounts), ςε μότρα τουλϊχιςτον 128 x 128 και με βϊςη τον χρόνο που χρειϊςθηκε αυτό η πρώτη λόψη, γύνονται οι επόμενεσ λόψεισ Όπου χρειϊζεται γύνονται ςυμπληρωματικϋσ λόψεισ π.χ. πλϊγιεσ ό λοξϋσ ό αλλϊζοντασ θϋςη ςτον αςθενό. Βλϊβεσ ςτην πύελο και ιδιαύτερα ςτην ηβικό ςύμφυςη, που καλύπτονται από την ακτινοβολύα ςτην ουροδόχο κύςτη, μπορεύ να διευκρινιςθούν με την λόψη squat (ό caudal ό tail on detector ), όπου ο αςθενόσ κϊθεται επϊνω ςτην κεφαλό τησ camera. Vertex λόψη του κρανύου, μπορεύ να απεικονύςει καλύτερα βλϊβεσ ςτο ανώτερο τμόμα του κρανύου. ε κϊποιεσ περιπτώςεισ μπορεύ να χρειαςθούν λόψεισ με pin-hole collimator ό μεγϋθυνςη ( kcounts), ιδιαύτερα ςτα παιδιϊ και ςτα ιςχύα.

18 ΟΛΟΩΜΗ ΑΡΩΗ Πρόςθια και οπύςθια λόψη Πριν να ξεκινόςει η ςϊρωςη πρϋπει να υπολογιςθεύ ο ρυθμόσ των κρούςεων, ςυνόθωσ από την οπύςθια λόψη του θώρακα την ςυνϋχεια η ταχύτητα τησ ςϊρωςησ ρυθμύζεται ώςτε η κϊθε λόψη να ςυγκεντρώςει > 1500 kcounts, ςε μότρα 256 x Μπορούν να γύνονται και επιπλϋον ςτατικϋσ λόψεισ ςτισ ύποπτεσ περιοχϋσ

19 ΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΟΣΩΝ ΣΡΙΩΝ ΦΑΕΩΝ Οι δύο πρώτεσ φϊςεισ εύναι εντοπιςμϋνεσ Κυρύωσ για την διερεύνηςη φλεγμονόσ και την αξιολόγηςη αρθροπλαςτικών Δεν ενδεύκνυται ςτην ογκολογύα Δεν εύναι δυνατόν να γύνει ςπινθηρογρϊφημα τριών φϊςεων ςε περιοχϋσ του ςώματοσ, όπου υπϊρχουν μεγϊλοι αγγειακού ςχηματιςμού ό φυςιολογικϊ πλούςια αιμϊτωςη π.χ. ςτον θώρακα ό ςτον αυχϋνα. Σο ςπινθηρογρϊφημα τριών φϊςεων γύνεται κατϊ κύριο λόγο ςτα ϊκρα, ςτην πύελο και ύςωσ ςτην ΟΜ.

20 ΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ ΟΣΩΝ ΣΡΙΩΝ ΦΑΕΩΝ Φϊςεισ Αγγειακό φϊςη ό φϊςη αιματικόσ ροόσ (flow phase): Αμϋςωσ μετϊ από την I.V. bolus χορόγηςη του ρ/φ κϊνουμε δυναμικό λόψη ςτην περιοχό ενδιαφϋροντοσ με frames των 1 3 sec, επύ 1 min ςε μότρα 64 x 64. Η εικόνα αυτό αναδεικνύει την αγγεύωςη τησ περιοχόσ Φϊςη αιματικόσ δεξαμενόσ (blood pool): τατικό λόψη τησ ύδιασ περιοχόσ επύ 3 5 min, εντόσ 5 10 min από την χορόγηςη, ςε μότρα τουλϊχιςτον 128 x 128. Αυτό η φϊςη αναδεικνύει τισ αλλαγϋσ τησ αιμϊτωςησ και τησ αγγειακόσ διαπερατότητασ. Βλϊβεσ που προκαλούν αυξημϋνη αγγεύωςη και υπεραιμύα (π.χ. φλεγμονϋσ, όγκοι) δύνουν εςτύα αυξημϋνησ ςυγκϋντρωςησ του ρ/φ ςτισ δύο πρώτεσ φϊςεισ Καθυςτερημϋνη λόψη: Σο ςύνηθεσ ςπινθηρογρϊφημα οςτών 2,5 3 ώρεσ μετϊ από την χορόγηςη ε κϊποιεσ περιπτώςεισ μπορεύ να γύνει και 4 η φϊςη ςτισ 24 ώρεσ, οπότε αυξϊνεται ο λόγοσ βλϊβησ / φυςιολογικό οςτούν, καθώσ και η απομϊκρυνςη από τουσ μαλακούσ ιςτούσ, επομϋνωσ αυξϊνεται η ακρύβεια

21 SPECT και SPECT/CT Οι παρϊμετροι απεικόνιςησ θα πρϋπει να βαςύζονται ςτισ ςυςτϊςεισ του καταςκευαςτό. Γενικώσ, όμωσ, οι παρϊμετροι απεικόνιςησ και επεξεργαςύασ ςε μύα μονοκϋφαλη γ-camera αφορούν κυκλικό τροχιϊ 360 ο, εικόνεσ των δευτερολϋπτων (step and shoot) και μότρα ό μεγαλύτερη.

22

23

24 Παράγοντεσ που επηρεάζουν την ποιότητα του ςπινιηρογραφθματοσ οςτών Παρϊγοντεσ που ϋχουν ςχϋςη με τον αςθενό Ηλικύα: Σα νϋα ϊτομα ϋχουν ϋντονη οςτεοβλαςτικό δραςτηριότητα, επομϋνωσ εντονότερη πρόςληψη του ρ/φ ςτον ςκελετό και καλύτερη εικόνα. Οι ηλικιωμϋνοι ϋχουν αφενόσ μειωμϋνη οςτεοβλαςτικό δραςτηριότητα, επομϋνωσ και μειωμϋνη πρόςληψη του ρ/φ, και αφετϋρου μειωμϋνη νεφρικό λειτουργύα, επομϋνωσ μειωμϋνη κϊθαρςη του ρ/φ από τουσ νεφρούσ και αυξημϋνη ακτινοβολύα ςτουσ μαλακούσ ιςτούσ. Σο αποτϋλεςμα εύναι κακό και αςαφόσ εικόνα. Νεφρικό λειτουργύα: Μειωμϋνη νεφρικό λειτουργύα ϋχει ωσ αποτϋλεςμα μειωμϋνη κϊθαρςη του ρ/φ και επομϋνωσ αυξημϋνη ακτινοβολύα ςτουσ μαλακούσ ιςτούσ. ε αςθενεύσ ςε αιμοκϊθαρςη ιδεωδώσ η χορόγηςη πρϋπει να γύνεται πριν από την αιμοκϊθαρςη και η απεικόνιςη μετϊ, ώςτε να επιτευχθεύ το μϋγιςτο contrast. Ενυδϊτωςη: Αυξϊνει την κϊθαρςη από τουσ νεφρούσ. ωματικό καταςκευό: τα παχύςαρκα ϊτομα, μεταξύ του ςκελετού και τησ camera παρεμβϊλλεται μεγϊλο πϊχοσ μαλακών μορύων, με αποτϋλεςμα ςκϋδαςη και απορρόφηςη των φωτονύων και μειωμϋνη διακριτικό ικανότητα. Σο ύδιο ιςχύει και για αςθενεύσ με αςκύτη.

25 Παράγοντεσ που επηρεάζουν την ποιότητα του ςπινιηρογραφθματοσ οςτών Φαρμακευτικό αγωγό: Φϊρμακα που επηρεϊζουν το ςπινθηρογρϊφημα οςτών Φημειοθεραπευτικϊ και κϊποια αντιβιοτικϊ (π.χ. γενταμυκύνη, αμφοτερικύνη-β) => αυξημϋνη πρόςληψη του ρ/φ από τουσ νεφρούσ τεροειδό => διϊχυτη μεύωςη τησ πρόςληψησ του ρ/φ ςτον ςκελετό Βιταμύνη D3 => διϊχυτη μεύωςη τησ πρόςληψησ Iron dextran : Πρόςφατη I.V. χορόγηςη, καθώσ και ςε αςθενεύσ με υπερφόρτωςη ςιδόρου (π.χ. αιμοχρωμϊτωςη, ςυχνϋσ μεταγγύςεισ) => διϊχυτη μεύωςη τησ πρόςληψησ ςτον ςκελετό και αυξημϋνη πρόςληψη ςτουσ νεφρούσ. Ι.Μ. χορόγηςη => πρόςληψη ςτα ςημεύα των ενϋςεων Οιςτρογόνα => αυξημϋνη πρόςληψη ςτουσ μαςτούσ Διφωςφονικϊ => Σα δεύτερησ γενιϊσ δεν φαύνεται να επηρεϊζουν

26

27 Παράγοντεσ που επηρεάζουν την ποιότητα του ςπινιηρογραφθματοσ οςτών Παρϊγοντεσ που δεν ϋχουν ςχϋςη με τον αςθενό Ποιότητα και ποςοςτό επιςόμανςησ του ρ/φ Φρόνοσ που μεςολαβεύ μεταξύ χορόγηςησ και απεικόνιςησ Αριθμόσ κρούςεων που ςυλλϋγονται ύςτημα απεικόνιςησ

28 ΕΡΜΗΝΕΙΑ ημαντικό η ςύγκριςη με την αντύθετη πλευρϊ το φυςιολογικό ςπινθηρογρϊφημα η πρόςληψη του ρ/φ ςτον ςκελετό δεν εύναι ομοιόμορφη π.χ. τα ϊκρα ϋχουμε αςθενϋςτερη πρόςληψη από τον κεντρικό ςκελετό Όςο μεγαλύτερο το πϊχοσ του οςτού, τόςο εντονότερη η πρόςληψη π.χ. ςτισ ιερολαγόνιεσ αρθρώςεισ τα ςημεύα πρόςφυςησ μυών παρατηρεύται εντονότερη πρόςληψη π.χ. ςυχνϊ υπϊρχει ελαφρϊ ανομοιογϋνεια ςτο οπύςθιο τμόμα των πλευρών ε περιοχϋσ όπου αςκεύται ϋντονο μυώκό stress παρατηρεύται εντονότερη πρόςληψη π.χ. η γωνύα τησ ωμοπλϊτησ.

29

30 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Παιδιά Παρατηρεύται αυξημϋνη πρόςληψη ςτισ επιφυςιακϋσ πλϊκεσ και ςτουσ πυρόνεσ οςτϋωςησ, όπου υπϊρχει ϋντονη οςτεοβλαςτικό δραςτηριότητα, με αποτϋλεςμα δυςχϋρεια ςτην εκτύμηςη βλαβών που εντοπύζονται κοντϊ ςτην επιφυςιακό πλϊκα. Η πρόςληψη αυτό μειώνεται με την αύξηςη τησ ηλικύασ, μϋχρι την ςύγκλιςη των επιφυςιακών πλακών. τα βρϋφη πριν την ηλικύα που αρχύζουν να περπατούν ςυνόθωσ ϋχουμε αυξημϋνη ςυγκϋντρωςη ςε όλη την επύφυςη. Μετϊ από αυτόν την ηλικύα η επιφυςιακό πλϊκα διακρύνεται ςαφώσ από την επύφυςη με ςαφό όρια. Αςαφοπούηςη των ορύων εύναι ύποπτη. Αλλαγϋσ ςτην αναμενόμενη εμφϊνιςη τησ επιφυςιακόσ πλϊκασ μπορεύ να ςημαύνουν διαταραχό ςτην ανϊπτυξη του οςτού. οβαρϋσ μεταβολικϋσ διαταραχϋσ (π.χ. χρόνια νεφρικό ανεπϊρκεια, μακροχρόνια θεραπεύα με ςτεροειδό) μειώνουν την πρόςληψη ςτην επιφυςιακό πλϊκα. Σο ύδιο μπορεύ να προκαλϋςει και η ακτινοθεραπεύα.

31

32 ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Ενθλικεσ Μπορεύ φυςιολογικϊ να ϋχουμε ελαφρώσ αυξημϋνη πρόςληψη ςτισ ραφϋσ του κρανύου ό και πολύ μικρϋσ εςτύεσ που εντοπύζονται ςτην γραμμό των ραφών. Διϊχυτα αυξημϋνη αμφοτερόπλευρη πρόςληψη ςτην μετωπιαύα περιοχό μπορεύ να οφεύλεται ςε μετωπιαύα υπερόςτωςη. Διϊχυτα αυξημϋνη πρόςληψη ςε όλον τον θόλο του κρανύου μπορεύ να αποτελεύ φυςιολογικό παραλλαγό, αλλϊ ςυχνϊ ςυνδϋεται με χημειοθεραπεύα ό οφεύλεται ςε μεταβολικό νόςημα, π.χ. υπερπαραθυρεοειδιςμό ό ν.paget. Πολύ ςυχνϊ παθόςεισ των δοντιών (π.χ. φλεγμονϋσ) ό μετωπιαύα κολπύτιδα ό ιγμορύτιδα δύνουν θερμό εςτύα. Με την αύξηςη τησ ηλικύασ ςυνόθωσ η πρόςληψη ςτα οςτϊ μειώνεται διϊχυτα, ενώ εύναι πιο ςυχνϋσ οι εκφυλιςτικού τύπου αλλοιώςεισ ςτισ αρθρώςεισ. υχνϊ μπορεύ να δούμε αςβεςτοπούηςη των πλευρικών χόνδρων και του θυρεοειδούσ χόνδρου. τισ γυναύκεσ ςυχνϊ παρατηρεύται όπια διϊχυτη πρόςληψη ςτουσ μαςτούσ. την δυναμικό φϊςη του ςπινθηρογραφόματοσ τριών φϊςεων τησ πυϋλου μπορεύ να ϋχουμε ϋντονη πρόςληψη ςτην μότρα, ιδιαύτερα κατϊ την διϊρκεια τησ εμμόνου ρύςεωσ.

33

34 ΕΡΜΗΝΕΙΑ υχνϊ παρατηρεύται εςτύα αυξημϋνησ πρόςληψησ ςτο όριο λαβόσ και ςώματοσ του ςτϋρνου (Λουδοβύκειοσ γωνύα) που αποτελεύ φυςιολογικό παραλλαγό. Μικρό φωτοπενικό περιοχό ςτο κϊτω τμόμα του ςτϋρνου, που δεν περιβϊλλεται από δακτύλιο αυξημϋνησ πρόςληψησ, εύναι δυνατόν να αποτελεύ φυςιολογικό παραλλαγό (sternal foramina) υχνϊ παρατηρεύται αυξημϋνη πρόςληψη ςτισ επιγονατύδεσ χωρύσ παθολογικό αιτύα. Διϊχυτα αυξημϋνη πρόςληψη ςε ϋνα ολόκληρο οςτούν μπορεύ να οφεύλεται ςε αγγειακϋσ διαταραχϋσ π.χ. θρόμβωςη τησ μηριαύασ φλϋβασ. Πρϋπει να ελϋγχεται η τυχόν πρόςληψη ςτουσ μαλακούσ ιςτούσ. Υυςιολογικϊ απεικονύζονται οι νεφρού και η ουροδόχοσ κύςτη. τισ λόψεισ που γύνονται ςε ύπτια θϋςη ςυχνϊ παρατηρεύται μικρό κατακρϊτηςη του ρ/φ ςτισ νεφρικϋσ πυϋλουσ χωρύσ κλινικό ςημαςύα. Διαταραχϋσ τησ εικόνασ των νεφρών (π.χ. υδρονϋφρωςη ό ψυχρό περιοχό) πρϋπει να αναφϋρονται. Η παρουςύα νεφρού μϋςα ςτην πύελο (ςυγγενώσ ό μετϊ από μεταμόςχευςη) μπορεύ να δώςει την εντύπωςη παθολογικόσ εςτύασ ςτα οςτϊ τησ πυϋλου.

35

36

37

38 ΕΡΜΗΝΕΙΑ Αςθενεύσ με αυτοϊνοςη αιμολυτικό αναιμύα => ϋντονη πρόςληψη ςτον ςπλόνα. Αςθενεύσ που ϋχουν υποςτεύ ακτινοθεραπεύα => μεταβολϋσ τησ πρόςληψησ του ρ/φ ςτα οςτϊ που ϋχουν ακτινοβοληθεύ: Κατϊ την διϊρκεια και για λύγεσ εβδομϊδεσ μετϊ το τϋλοσ τησ ΑΚΘ => τοπικό φλεγμονό και υπεραιμύα => αυξημϋνη πρόςληψη ςτην περιοχό Αργότερα (3 6 μόνεσ μετϊ το τϋλοσ τησ ΑΚΘ) => μειωμϋνη πρόςληψη ςτα οςτϊ που ϋχουν ακτινοβοληθεύ, ςε ςύγκριςη με τα παρακεύμενα. Αυτό η μεύωςη ςυνόθωσ εύναι μόνιμη, αν και ςε κϊποιεσ περιπτώςεισ η πρόςληψη μπορεύ να επανϋλθει ςτο φυςιολογικό

39

40 Artifacts Μεταλλικϊ αντικεύμενα (μενταγιόν, νομύςματα), βηματοδότεσ, προςθετικού μαςτού από ςιλικόνη => ψυχρϋσ περιοχϋσ. Κατακρϊτηςη του ρ/φ ςτουσ νεφρικούσ κϊλυκεσ πρϋπει να δδ από εςτύα ςτισ πλευρϋσ => λοξϋσ και πλϊγιεσ λόψεισ. Εκκολπώματα τησ ουροδόχου κύςτησ πρϋπει να δδ από εςτύα ςτα οςτϊ τησ πυϋλου => λοξϋσ και πλϊγιεσ λόψεισ. υχνϊ ραδιομόλυνςη του δϋρματοσ ό των ρούχων από ούρα πρϋπει να δδ από παθολογικό εςτύα => μετακύνηςη των ρούχων, πλύςιμο του δϋρματοσ, λοξϋσ λόψεισ. Εξαγγεύωςη του ρ/φ κατϊ την χορόγηςη => πρόςληψη ςε ςύςτοιχο μαςχαλιαύο λεμφαδϋνα. ε γυναύκεσ με μεγϊλουσ μαςτούσ οι ανώτερεσ πλευρϋσ (κϊτω από τον μαςτό) φαύνονται αςθενϋςτερα ςτην πρόςθια λόψη του θώρακα => ψευδόσ εντύπωςη αυξημϋνησ πρόςληψησ ςτισ κατώτερεσ πλευρϋσ. ε γυναύκεσ με μαςτεκτομό ϋχουμε εντονότερη απεικόνιςη των πλευρών από την μεριϊ τησ μαςτεκτομόσ λόγω τησ απουςύασ του μαςτού.

41

42

43

44

45

46

47

48 Πρόςληψη του ρ/φ ςε μαλακά μόρια Οι πιο ςυνόθεισ εύναι όγκοι ό μεταςτϊςεισ ουλϋσ αιματώματα ϋμφρακτα (π.χ. μυοκαρδύου ό εγκεφϊλου) νϋκρωςη ςκελετικών μυών (π.χ. μετϊ από τραύμα, ηλεκτροπληξύα, μυαςθϋνεια, ραβδομυόλυςη, πολυμυοςύτισ) ϋμφρακτα ςτον ςπλόνα ςε αςθενεύσ με δρεπανοκυτταρικό αναιμύα αςβεςτοπούηςη μαλακών μορύων (π.χ. ςτον υπερπαραθυρεοειδιςμό) λεμφούδημα ό ούδημα αςκύτησ και πλευριτικϋσ ςυλλογϋσ φλεγμονϋσ και αποςτόματα ϋκτοπη οςτεοπούηςη αμυλοεύδωςη

49 Μηχανισμοί καθήλωσης των διφωσφονικών στα μαλακά μόρια Παρουςύα κρυςτϊλλων υδροξυαπατύτη (π.χ. ςτισ περιοχϋσ αςβεςτοπούηςησ) ύνδεςη με ανώριμο κολλαγόνο (π.χ. ςε πρόςφατεσ ουλϋσ) ύνδεςη με υποδοχεύσ (π.χ. καρκύνοσ μαςτού) Έμφρακτα ό νϋκρωςη μυών => μεταβολϋσ και καταςτροφό τησ κυτταρικόσ μεμβρϊνησ => ςύνδεςη των διφωςφονικών ςτο ενδοκυττϊριο αςβϋςτιο

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73