ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΑΛΓΕΒΡΑ ΙΙ Τµηµα Β (ΑΡΤΙΟΙ Ασκησεις - Φυλλαδιο 1 ιδασκων: Α Μπεληγιάννης Ιστοσελιδα Μαθηµατος : http://usersuoigr/abeligia/linearalgebraii/laii2019/laii2019html Παρασκευή 1 Μαρτίου 2019 Ασκηση 1 Να ϐρεθεί το πηλίκο και το υπόλοιπο της διαίρεσης στο R[t] του πολυωνύµου A(t t 6 7t 5 + 16t 4 10t 3 14t 2 + 33t 23 µε το πολυώνυµο B(t t 3 7t 2 + 16t 12 Ασκηση 2 Να ϐρεθεί το πηλίκο και το υπόλοιπο της διαίρεσης στο R[t] του πολυωνύµου A(t 3t 5 + 4t 2 + 1 µε το πολυώνυµο B(t t 2 + 2t + 3 Ασκηση 3 Θεωρούµε ένα πολυώνυµο µε ακέραιους συντελεστές P (t a 0 + a 1 t + + a n t n, n > 0, a i Z, 0 i n και a n 0 Αν r s είναι µια ϱητή ϱίζα του P (t, όπου r, s Z, s 0 και (r, s 1, τότε : r a 0 & s a n Ακολούθως να εξετασθεί αν το πολυώνυµο είναι ανάγωγο στο Q[t] P (t t 3 + 8t 2 t + 9 Ασκηση 4 Να δειχθεί το ακόλουθο Κριτηριο Eisenstein: Θεωρούµε ένα πολυώνυµο µε ακέραιους συντελεστές f(t a 0 + a 1 t + + a n t n, n > 0, a i Z, 0 i n και a n 0 και έστω p ένας πρώτος αριθµός Τότε : p a 0, p a 1,, p a n 1 & p a n & p 2 a 0 f(t : ανάγωγο Εφαρµογη: είξτε ότι τα πολυώνυµα g 1 (t t 4 6t 3 +24t 2 30t+14, g 2 (t t 7 +48t 24, g 3 (t t 5 +5t+5, και g 4 (t t n p, όπου p είναι ένας πρώτος αριθµός και n > 1, είναι ανάγωγα υπεράνω του Q Είναι το πολυώνυµο t 4 + 4 και ανάγωγο υπεράνω του Q; Ασκηση 5 Θεωρούµε ένα πολυώνυµο µε ακέραιους συντελεστές P (t t n + c n 1 t n 1 + c 1 t + c 0, Αν ρ είναι µια πραγµατική ϱίζα του P (t, να δειχθεί ότι : είτε ο ρ είναι ακέραιος ή ο ρ είναι άρρητος
2 Ασκηση 6 (1 Να αναλυθεί το πολυώνυµο σε γινόµενο ανάγωγων πολυωνύµων στο Q[t] (2 Να αναλυθεί το πολυώνυµο P (t t 3 2t 2 3t + 6 P (t 2t 3 (5 + 6it 2 + 9it + 1 3i σε γινόµενο ανάγωγων πολυωνύµων στο C[t], γνωρίζοντας ότι το P (t έχει µια πραγµατική ϱίζα Ασκηση 7 Να γραφούν τα ακόλουθα πολυώνυµα ως γινόµενα αναγώγων πολυωνύµων στα Q[t], R[t], και C[t]: P (t t 3 2t 2 + 2t 1, Q(t 2t 4 5t 3 + 4t 2 5t + 2, R(t t 3 + 5t 2 8t + 4 Ασκηση 8 Θεωρούµε τους υπόχωρους του R 3 : V { (x, y, z R 3 x + y + z 0 και 3x + 2y + z 0 } W { (x, y, z R 3 5x + 4y + 3z 0 } Να εξετάσετε αν ισχύει ότι : R 3 V W Αν αυτό δεν ισχύει να ϐρείτε υπόχωρους U και Z έτσι ώστε R 3 V U W Z Ασκηση 9 Θεωρούµε τους ακόλουθους υπόχωρους του R 4 : V (1, 2, 1, 1, (1, 1, 1, 1 και W ( 1, 1, 1, 1, (0, 1, 0, 1 (1 Είναι το άθροισµα V + W ευθύ ; (2 Πόσοι υπόχωροι Z του R 4 υπάρχουν έτσι ώστε V Z R 4 ; ικαιολογήστε την απάντηση σας Ασκηση 10 Θεωρούµε τους ακόλουθους υπόχωρους του C-διανυσµατικού χώρου C 3 : V (1, 1, 0, (i, 1 + i, 1, (1 + i, 1 + i, 0 και W (1, 0, 1, (i, i, 0, (0, i, i Να ϐρείτε υπόχωρο U του C 3 έτσι ώστε (V W U C 3 Ασκηση 11 Να εξετάσετε αν ισχύει ότι : R 3 [t] V W, όπου V και W είναι οι ακόλουθοι υπόχωροι του R 3 [t]: V 1, t + t 2, 2 + 3t + 3t 2 και W t, t 3 Ασκηση 12 Να δείξετε, µε ένα αντιπαράδειγµα, ότι αν V 1,, V n είναι υπόχωροι του διανυσµατικού χώρου E, n 3, και ισχύουν οι σχέσεις : V i V j { 0}, i, j 1,, n, 1 i j n ( τότε δεν ισχύει απαραίτητα ότι το άθροισµα V 1 V 2 V n είναι ευθύ Ασκηση 13 Εστω ότι V 1, V 2,, V n είναι υπόχωροι ενός K-διανυσµατικού χώρου E ακόλουθα είναι ισοδύναµα : (1 Το άθροισµα V 1 + V 2 + + V n είναι ευθύ Να δειχθεί ότι τα
3 (2 V i ( V i+1 + V i+2 + + V n { 0 }, i 1, 2,, n 1, δηλαδή : V 1 ( V2 + V 3 + + V n { 0 } V 2 ( V3 + V 4 + + V n { 0 } V n 2 ( Vn 1 + V n { 0 } V n 1 V n { 0 } Ασκηση 14 Θεωρούµε τα ακόλουθα υποσύνολα του R 4 : W 1 {(t, 2t, t, t R 4 t R}, W 2 {(t, s, t 3s, s R 4 t, s R} W 3 {(t, s, 0, r R 4 t 2s + r 0} (1 Να δείχθεί ότι τα υποσύνολα W 1, W 2, W 3 είναι υπόχωροι του R 4 και να ϐρεθεί η διάσταση τους (2 Να εξετασθεί αν το άθροισµα W 1 + W 2 + W 3 είναι ευθύ (3 Να δείχθεί ότι R 4 W 1 (W 2 + W 3 Ασκηση 15 Εστω f : E E µια γραµµική απεικόνιση Αν f 2 f, να δειχθεί ότι E Ker f Im f Επιπρόσθετα, αν dim K E n <, να δειχθεί ότι υπάρχει ϐάση C του E έτσι ώστε ο πίνακας της f στη ϐάση C να είναι ο εξής : MC C (f 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 όπου το πλήθος των µονάδων στον παραπάνω πίνακα είναι ίσο µε r r(f Ασκηση 16 Εστω f : E E µια γραµµική απεικόνιση Αν f 2 Id E, να δειχθεί ότι όπου : E V + V V + { x E f( x x } και V { x E f( x x } Επιπρόσθετα, αν dim K E n <, να δειχθεί ότι υπάρχει ϐάση C του E έτσι ώστε ο πίνακας της f στη ϐάση C είναι ο εξής : 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 MC C (f 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 όπου το πλήθος των εµφανίσεων της µονάδας 1 στον παραπάνω πίνακα είναι ίσο µε dim K V + και το πλήθος των εµφανίσεων του 1 στον παραπάνω πίνακα είναι ίσο µε dim K V
4 Ασκηση 17 Εστω A M n (K (1 Αν A 2 A, να δειχθεί ότι ο A είναι όµοιος µε τον πίνακα : ( O(n r (n r O B r (n r O (n r r I r 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 όπου I r είναι ο µοναδιαίος r r πίνακας και r r(a (2 Αν A 2 I n, να δειχθεί ότι ο A είναι όµοιος µε τον πίνακα 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 ( In r O B r (n r 0 0 1 0 0 O (n r r I r 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 όπου το πλήθος των εµφανίσεων της µονάδας 1 στον παραπάνω πίνακα είναι ίσο µε τη διάσταση του υπόχωρου { X Kn A X X } και το πλήθος των εµφανίσεων του 1 στον παραπάνω πίνακα είναι ίσο µε τη διάσταση του υπόχωρου { X K n A X X } Ασκηση 18 Εστω ο K-διανυσµατικός χώρος M n (K και η γραµµικές απεικονίσεις (1 Να δειχθεί ότι f : M n (K M n (K, M n (K S n (K A n (K f(a t A όπου (αʹ S n (K { A M n (K f(a A } είναι ο υπόχωρος των συµµετρικών πινάκων (ϐʹ A n (K { A M n (K f(a A } είναι ο υπόχωρος των αντισυµµετρικών πινάκων (2 Να δειχθεί ότι υπάρχει ϐάση C του M n (K έτσι ώστε : 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 MC C (f 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 όπου η µονάδα 1 εµφανίζεται n2 +n 2 -ϕορές και το 1 εµφανίζεται n2 n 2 -ϕορές Υπενθυµίζουµε ότι µια γραµµική απεικόνιση f : E E καλείται προβολή 1, αν : f 2 f Η γραµµική επεικόνιση f : E E καλείται ενέλιξη, αν : f 2 Id E 1 Ακριβέστερα η f καλείται προβολή του χώρου E στον υπόχωρο Im(f παράλληλα µε τον υπόχωρο Ker(f
5 Ασκηση 19 (1 Αν η γραµµική απεικόνιση f : E E είναι µια προβολή, τότε η γραµµική απεικόνιση 2f Id E : E E, (2f Id E ( x 2f( x x είναι µια ενέλιξη (2 Αν η γραµµική απεικόνιση g : E E είναι µια ενέλιξη, τότε η γραµµική απεικόνιση ( g + Id E g + IdE g( x + x : E E, ( x 2 4 4 είναι µια προβολή Ασκηση 20 Εστω f : E E µια προβολή Τότε η γραµµική απεικόνιση Id E f : E E είναι προβολή και και ισχύει ότι : Id E f + (Id E f και f (Id F f 0 (Id E f f Επιπλέον : και Ker(f Im(Id E f και Im(f Ker(Id E f E Ker f Im f Im(Id E f Ker(Id E f Ασκηση 21 Εστω E ένας K-διανυσµατικός χώρος υπεράνω ενός σώµατος K και υποθέτουµε ότι όπου V i, 1 i n, είναι υπόχωροι του E (1 Να δειχθεί ότι οι απεικονίσεις, 1 j n: E V 1 V 2 V n π j : E V j, π j ( x x j όπου x x 1 + x 2 + + x n είναι η µοναδική γραφή του διανύσµατος x του E ως άθροισµα διανυσµάτων x i των υπόχωρων V i, 1 i n, και ι j : V j E, ι j ( x j x j είναι γραµµικές (2 Να δειχθεί ότι, κ, µ 1, 2,, n: { 0, αν κ µ π k ι µ Id Vk, αν κ µ (3 Να δειχθεί ότι οι απεικονίσεις, 1 j n: είναι προβολές και ισχύει ότι : ι j π j : E E Id E ι 1 π 1 + ι 2 π 2 + + ι n π n Η επόµενη Άσκηση παρουσιάζει ένα αντίστροφο του ϐασικού ισχυρισµού της προηγούµενης Άσκησης Ασκηση 22 Εστω E ένας K-διανυσµατικός χώρος και έστω ότι, για κάθε j 1, 2,, n, η γραµµική απεικόνιση p j : E E είναι προβολή και ισχύει ότι : 1 i j n : p i p j 0 και Id E p 1 + p 2 + + p n Τότε ϑέτοντας V i Im(p i, 1 i n, να δειχθεί ότι : E V 1 V 2 V n
6 Υπενθυµίζουµε ότι αν V 1, V 2,, V m είναι διανυσµατικοί χώροι υπεράνω ενός σώµατος K, τότε το καρτεσιανό γινόµενο συνόλων V 1 V 2 V m { ( v 1, v 2,, v m v i V i, 1 i m } εφοδιασµένο µε τις ακόλουθες πράξεις ( v 1, v 2,, v m + ( u 1, u 2,, u m ( v 1 + u 1, v 2 + u 2,, v m + u m είναι ένας διανυσµατικός χώρος υπεράνω του K λ( v 1, v 2,, v m (λ v 1, λ v 2,, λ v m Ασκηση 23 Εστω ότι V 1, V 2,, V m είναι υπόχωροι ενός K-διανυσµατικού χώρου E Θεωρούµε τον K- διανυσµατικό χώρο V 1 V 2 V m και ορίζουµε µια απεικόνιση f : V 1 V 2 V m E, f( v 1, v 2,, v m v 1 + v 2 + + v m (1 Να δειχθεί ότι η f είναι γραµµική (2 Ποιά είναι η εικόνα Im(f της f; (3 Να δειχθεί ότι η f είναι µονοµορφισµός αν και µόνον αν το άθροισµα V 1 + V 2 + + V m είναι ευθύ (4 Να δειχθεί ότι η f είναι επιµορφισµός αν και µόνον αν E V 1 + V 2 + + V m (5 Να δειχθεί ότι η f είναι ισοµορφισµός αν και µόνον αν E V 1 V 2 V m Η επόµενη Άσκηση παρουσιάζει ένα αντίστροφο του ϐασικού ισχυρισµού της προηγούµενης Άσκησης Ασκηση 24 Εστω ότι V 1, V 2,, V m είναι διανυσµατικοί χώροι υπεράνω ενός σώµατος K και έστω : Για κάθε i 1, 2,, m, ϑέτουµε : V i E V 1 V 2 V m { } ( 0,, 0, x i, 0,, 0 E x }{{} i V i i-ϑέση Να δειχθεί ότι τα υποσύνολα V i, 1 i m, είναι υπόχωροι του E και ισχύει ότι : E V 1 V 2 V m Ασκηση 25 Εστω f : E F µια γραµµική απεικόνιση, όπου E και F είναι K-διανυσµατικοί χώροι πεπερασµένης διάστασης Υποθέτουµε ότι η f είναι επιµορφισµός (1 Να δειχθεί ότι υπάρχει µια γραµµική απεικόνιση g : F E έτσι ώστε : f g Id F (2 Να δειχθεί ότι υπάρχει ένας ισοµορφισµός : E Ker(f Im(g Ασκηση 26 Εστω f : E F µια γραµµική απεικόνιση, όπου E και F είναι K-διανυσµατικοί χώροι πεπερασµένης διάστασης Υποθέτουµε ότι η f είναι µονοµορφισµός (1 Να δειχθεί ότι υπάρχει µια γραµµική απεικόνιση h: F E έτσι ώστε : h f Id E (2 Να δειχθεί ότι υπάρχει ένας ισοµορφισµός : F Im(f Ker(h
7 Ασκηση 27 Εστω A M 2 (K ένας 2 2-πίνακας µε στοιχεία από ένα σώµα K και υποθέτουµε ότι υπάρχουν µη-µηδενικές στήλες X, Y K 2 έτσι ώστε : Να ϐρεθεί ο πίνακας A 2018 AX X και AY Y