ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ, ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ, ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Διοίκηση Παραγωγής & Συστημάτων Υπηρεσιών ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Περιεχόμενα 1/2 2 Σχεδιασμός Προϊόντος Ανάλυση Αξίας Προϊόντος Πλαίσιο Σχεδιασμού Προϊόντος Διαδικασία Ανάπτυξης Προϊόντος Σχέδιο Μάρκετινγκ Νέου Προϊόντος Κύκλος Ζωής Προϊόντος Καμπύλη Μάθησης Σχεδιασμός και Τεχνολογία Χρήση (Σύγχρονης) Τεχνολογίας για την Μείωση Κόστους Παραγωγής Τμηματοποίηση Αγοράς Ποιοτικός Έλεγχος Προϊόντος Κόστος Ποιότητας Σχεδιασμός Προϊόντος Σχεδιασμός Δυναμικότητας Συστήματα Αναμονής

Περιεχόμενα 2/2 3 Σχεδιασμός Μεθόδου Παραγωγής Μελέτη Εργασίας (Work Study) Μελέτη Μεθόδου Παραγωγής Ανάλυση της Ροής Εργασίας Μέτρηση Εργασίας Κατηγορίες Μεθόδων Μέτρησης Εργασίας Διαδικασία Εκπόνησης Δειγματοληπτικής Μελέτης Χωροταξικός Σχεδιασμός Χωροταξικός Σχεδιασμός Κριτήρια Αξιολόγησης Χωροταξικού Σχεδιασμού Δραστηριότητες Χωροταξικού Σχεδιασμού Συστήματα Χωροταξικού Σχεδιασμού Τεχνικές Χωροταξικού Σχεδιασμού Case Study #1 Επικάλυψη Τροχού με Σμυριδόσκονη Case Study #2 Έγκριση Προμήθειας Υλικού Case Study #3 Αναδιοργάνωση Διαδικασιών Δημόσιας Διοίκησης

4 Σχεδιασμός Προϊόντος

Ανάλυση της Αξίας του Προϊόντος 5 Από τα βασικότερα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο σχεδιασμό είναι η ανάλυση της αξίας του προϊόντος. Κατά την ανάλυση προσδιορίζονται: Η αξία χρήσης του προϊόντος (πόσο κατάλληλο είναι το προϊόν για τη χρήση που προορίζεται) Η αξία παραγωγής του προϊόντος (πόση είναι η δαπάνη παραγωγής του και αν αυτή η δαπάνη αντικατοπτρίζεται στο αποτέλεσμα) Η αξία κύρους του προϊόντος (ποια είναι η αντίδραση των αγοραστών από την ύπαρξη των βασικών του χαρακτηριστικών) Η ανταλλακτική αξία του προϊόντος (πόσο χρήσιμο είναι στον αγοραστή)

Πλαίσιο Σχεδιασμού Προϊόντος 6 Στρατηγική της επιχείρησης για την επόμενη περίοδο Τύπος νέου προϊόντος / υπηρεσίας Προτεραιότητες Marketing Ανάπτυξη αγοράς Πηγή προμήθειας Απόκτηση νέων περιουσιακών στοιχείων Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού Χρηματοοικονομικοί στόχοι Πρόγραμμα εφαρμογής

Διαδικασία Ανάπτυξης Προϊόντος 7 Αναζήτηση στόχων και ιδεών (exploration) Επιλογή ιδεών (idea screening) Δοκιμή σχεδίου (concept testing) Τεχνολογικός έλεγχος (technical feasibility) Δοκιμή προϊόντος (product testing) Ανάλυση απόδοσης (profitability analysis) Τεστ Μάρκετινγκ (test marketing) Ανάπτυξη προϊόντος (product development) Εισαγωγή προϊόντος στην αγορά (market introduction)

Σχέδιο Μάρκετινγκ Νέου Προϊόντος 8 Ανάλυση αγοράς (μέγεθος, ανταγωνισμός, τάση, γεωγραφική κατανομή αγοράς, εποχικότητα, καταναλωτής, κοινό) Ανάλυση επιχειρησιακής κατάστασης Νέο προϊόν (παρούσα κατάσταση, ιδέα νέου προϊόντος, επιλογή αγοράς στόχου, εκτίμηση νέου προϊόντος αγοραστικά / εμπορικά / παραγωγικά) Στρατηγική νέου προϊόντος (κεντρική ιδέα, αγορά στόχος, θέση στην αγορά, οφέλη καταναλωτή, επιθυμητή εικόνα) Λιανική / χονδρική πώληση Παρακολούθηση αποθεμάτων Ανάπτυξη του νέου προϊόντος (προδιαγραφές ποιότητας, όνομα, σήμα, συσκευασία, τιμή, παραγωγή πρωτοτύπου, τεστ προϊόντος, τεστ μάρκετινγκ, μαζική παραγωγή) Επαφή με πελάτες (follow up)

ΚύκλοςΖωήςΠροϊόντος(life cycle) 1/2 9 Σχεδιασμός προϊόντος Εισαγωγή Ανάπτυξη Ωρίμανση Παρακμή Πωλήσεις Χρόνος Εισαγωγή Ανάπτυξη Ωρίμανση Παρακμή

ΚύκλοςΖωήςΠροϊόντος(life cycle) 2/2 10 Στρατηγικές επιδιώξεις κατά την εμποριοποίηση του προϊόντος

Καμπύλη Μάθησης 11 Σημαντικός παράγοντας που επεμβαίνει στη διαμόρφωση του κόστους παραγωγής είναι η εμπειρία που αποκτάται με την επανάληψη του κύκλου της παραγωγής. Η καμπύλη μάθησης αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για τη μελέτη της συμπεριφοράς του κόστους παραγωγής. Προϋπόθεση χρησιμότητας: προσεκτική ανάλυση και προσδιορισμός των στοιχείων που διαμορφώνουν το κόστος παραγωγής

Σχεδιασμός και Τεχνολογία 12 Ανάπτυξη τεχνολογίας Ανάπτυξη υλικών Ανάπτυξη μεθόδων παραγωγής Οργάνωση παραγωγικής διαδικασίας

Χρήση (Σύγχρονης) Τεχνολογίας για την Μείωση Κόστους Παραγωγής 13 1. Εξυπηρέτηση κλάδων παραγωγής: Σχεδιασμός προϊόντος με τη βοήθεια Η/Υ (CAD) Προγραμματιζόμενα μηχανικά εργαλεία (ΝC) Ευέλικτα συστήματα παραγωγής (FMS) Πληροφοριακά συστήματα ειδικών τομέων (EDI, MRP) 2. Ενιαία πληροφοριακά συστήματα Όλες οι λειτουργίες της επιχείρησης (παραγωγής και διοίκησης) προγραμματίζονται, υλοποιούνται και ελέγχονται από ένα πληροφοριακό σύστημα που καλύπτει όλους (ή τους περισσότερους) τομείς δραστηριότητας της επιχείρησης.

Τμηματοποίηση της Αγοράς (market segmentation) 1/3 14 H διαδικασία διαχωρισμού της αγοράς σε τμήματα καθένα από τα οποία έχει περίπου ομοιογενή σύνθεση Προϋποθέσεις τμηματοποίησης: Κατηγορίες καταναλωτών Χαρακτηριστικά πληθυσμού (κατανομή, ηλικία, φύλο, οικογενειακή κατάσταση, θρησκεία, ήθη/έθιμα) Τάση πληθυσμού να ξοδέψει (κοινωνικός τρόπος συμπεριφοράς, ψυχολογικοί παράγοντες) Δυνατότητα πληθυσμού να ξοδέψει (κατάσταση οικονομίας, εισοδηματική τάξη)

Τμηματοποίηση της Αγοράς (market segmentation) 1/3 15 Κριτήρια επιλογής βέλτιστης στρατηγικής τμηματοποίησης Παραγωγικοί συντελεστές Ομοιογένεια προϊόντος Στάδιο κύκλου ζωής προϊόντος Ανομοιογένεια αγοράς Επίπεδο ανταγωνισμού

Τμηματοποίηση της Αγοράς (market segmentation) 2/3 16 Πλεονεκτήματα από την τμηματοποίηση Επενδύσεις στις περισσότερες επικερδείς αγορές Σχεδιασμός προϊόντων έτσι ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στη ζήτηση Καλύτερος τρόπος προώθησης πωλήσεων Διάθεση κατά τον καλύτερο τρόπο του προϋπολογισμού διαφήμισης μεταξύ των διαφόρων μέσων μαζικής ενημέρωσης Καλύτερος χρόνος έναρξης διαφημιστικής εκστρατεία

Ποιοτικός Έλεγχος Προϊόντος 17 Α. Έλεγχος ποιότητας προϊόντος σε σχέση με τις απαιτήσεις της αγοράς πωλήσεις Β. Έλεγχος ποιότητας προϊόντος σε σχέση με ένα προκαθορισμένο επίπεδο παραγωγή, πωλήσεις

Κόστος Ποιότητας 18 Κόστος πρόληψης (σχεδιασμός προϊόντος, εκπαίδευση προσωπικού, σχεδιασμός ποιοτικού ελέγχου) Κόστος αξιολόγησης (επιθεωρήσεις, έλεγχος προϊόντων, διαχωρισμός ελαττωματικών προϊόντων) Κόστος εσωτερικής αποτυχίας (επανακατασκευή ελαττωματικών προϊόντων, διαχείριση, καθυστερήσεις, διακοπή παραγωγής) Κόστος εξωτερικής αποτυχίας (έρευνα, αντικατάσταση προϊόντος)

19 Σχεδιασμός Δυναμικότητας

Σχεδιασμός Δυναμικότητας 1/4 20 Δυναμικότητα ή παραγωγική ικανότητα ενός παραγωγικού συστήματος: H οριακή ικανότητα ενός παραγωγικού συστήματος να παράγει προϊόντα ή υπηρεσίες σε μια χρονική περίοδο Η μέγιστη ποσότητα του κρίσιμου (για την παραγωγή προϊόντων ή υπηρεσιών) πόρου που διαθέτει το σύστημα στη μονάδα του χρόνου Πως μετριέται η δυναμικότητα ; A. Mε φυσικές μονάδες προϊόντων ή υπηρεσιών που παράγει το σύστημα (τόνοι ενός προϊόντος, αριθμός οχημάτων) στη μονάδα του χρόνου που χαρακτηρίζει το σύστημα (π.χ. μια βάρδια) B. Με μονάδες του κρίσιμου πόρου (π.χ. ανθρωποώρες)

Σχεδιασμός Δυναμικότητας 2/4 21 Μονάδες Μέτρησης Δυναμικότητας Σχεδιασμός δυναμικότητας A. Κατά τον αρχικό σχεδιασμό του συστήματος B. Μετά την εγκατάσταση του συστήματος Σημαντικότερη παράμετρος σχεδιασμού: Ζήτηση που στοχεύει να ικανοποιεί το σύστημα

Σχεδιασμός Δυναμικότητας 3/4 22 Επίπεδα Σχεδιασμού Δυναμικότητας 1. Στρατηγικό επίπεδο (5 10 χρόνια): μακροπρόθεσμες εξελίξεις στη ζήτηση δέσμευση σημαντικών πόρων σημαντικός επιχειρηματικός κίνδυνος 2. Τακτικό επίπεδο (1 2 χρόνια): εποχιακές ή έκτακτες διακυμάνσεις στη ζήτηση περιορισμένη δέσμευση σημαντικών πόρων περιορισμένος επιχειρηματικός κίνδυνος χρήση αποθεμάτων μεταβλητό εργατικό κόστος 3. Λειτουργικό επίπεδο: βραχυπρόθεσμες τυχαίες μεταβολές στη ζήτηση Μικρές προσαρμογές της παραγωγικής ικανότητας με καλύτερη αξιοποίηση των πόρωνπουήδηδιαθέτειτοσύστημα

Σχεδιασμός Δυναμικότητας 4/4 23 Διαδικασία Σχεδιασμού Δυναμικότητας Πρόβλεψη ζήτησης (μοντέλα χρονοσειρών, αιτιακές μέθοδοι, προγνωστικές μέθοδοι) Προσδιορισμός απαιτήσεων δυναμικότητας Διαμόρφωση εναλλακτικών σχεδίων Αξιολόγηση εναλλακτικών σχεδίων Αύξηση κόστους αξιολόγησης αύξηση κόστους εσωτερικής αποτυχίας και μείωση κόστους εξωτερικής αποτυχίας Αύξηση κόστους πρόληψης μείωση κόστους εσωτερικής και εξωτερικής αποτυχίας και συχνά μείωση κόστους αξιολόγησης

Συστήματα Αναμονής 1/8 24 Πως διαμορφώνεται το πρόβλημα του σχεδιασμού της δυναμικότητας για συστήματα όπου τόσο η ζήτηση όσο και η εξυπηρέτησή της δεν εκδηλώνονται με δεδομένους σταθερούς ρυθμούς; Tυχαιότητα αφίξεων Tυχαιότητα διάρκειας Εξυπηρέτηση πελατών Δημιουργία ουρών αναμονής

Συστήματα Αναμονής 2/8 25 Βασική δομή συστήματος αναμονής A. Σειρά αναμονής B. Σύστημα εξυπηρέτησης Σύστημα αναμονής Πληθυσμός πελατών πελάτες Χώρος αναμονής Σύστημα εξυπηρέτησης Βασική δομή συστήματος αναμονής

Συστήματα Αναμονής 3/8 26 Χαρακτηριστικά συστήματος αναμονής Κατανομή αφίξεων (arrival distribution) Κατανομή χρόνου εξυπηρέτησης (service distribution) Πλήθος σταθμών εξυπηρέτησης Κανόνας προτεραιότητας στην εξυπηρέτηση των πελατών (service discipline) Χωρητικότητα χώρου αναμονής Μέγεθος πληθυσμού πελατών Μέτρηση δυναμικότητας συστήματος αναμονής A. Πλήθος παράλληλων σταθμών εξυπηρέτησης της ζήτησης B. Μέσος ρυθμός εξυπηρέτησης (εξυπηρετούμενοι πελάτες ανά μονάδα χρόνου)

Συστήματα Αναμονής 4/8 27 Δείκτες απόδοσης συστημάτων αναμονής Pn: H πιθανότηταναυπάρχουνn πελάτες στο σύστημα, που αναμένουν ή εξυπηρετούνται τη στιγμή t Po: Η πιθανότητα να μην υπάρχει πελάτης στο σύστημα τη στιγμή t L: O μέσος αριθμός πελατών στο σύστημα τη στιγμή t Lq: Ο μέσος αριθμός πελατών στην ουρά τη στιγμή t W: Ο μέσος χρόνος που αναμένεται να παραμείνει ένας πελάτης στο σύστημα (σε αναμονή και για την εξυπηρέτηση) Wq: Ο μέσος χρόνος που αναμένεται να παραμείνει ένας πελάτης στην ουρά ρ: ο βαθμός απασχόλησης του συστήματος

Συστήματα Αναμονής 5/8 28 Οικονομική λειτουργία συστήματος αναμονής Συνάρτηση δύο ανταγωνιστικών παραγόντων: I. του κόστους δυναμικότητας και II. του κόστους αναμονής Το πρόβλημα στο σχεδιασμό ενός συστήματος αναμονής είναι ο καθορισμός της δυναμικότητάς του έτσι ώστε το συνολικό κόστος αναμονής και εξυπηρέτησης (εγκατάσταση και λειτουργία του συστήματος) να είναι ελάχιστο

Συστήματα Αναμονής 6/8 29 Βελτιστοποίηση συστημάτων αναμονής Προσδιορισμός δυναμικότητας του σταθμού ώστε το κόστος λειτουργίας του συστήματος να είναι το ελάχιστο δυνατό Προσδιορισμός πλήθους σταθμών όταν η δυναμικότητα καθενός είναι ορισμένη, με κριτήριο την ελαχιστοποίηση του κόστους λειτουργίας του συστήματος (στην περίπτωση πολλών παράλληλων σταθμών εξυπηρέτησης)

Συστήματα Αναμονής 7/8 30 Κριτήρια λήψης αποφάσεων για τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας των συστημάτων αναμονής Α. Συμβατικά ΜέσοςχρόνοςαναμονήςWq<h ώρες ή μέσος χρόνος παραμονής στο σύστημα Ws<h ώρες Μέση διάρκεια συνεχούς απασχόλησης των σταθμών εξυπηρέτησης Β<h ώρες Μέση διάρκεια αργίας των σταθμών εξυπηρέτησης I<h ώρες Ποσοστό πελατών που χάνονται λόγω περιορισμένου χώρου αναμονής (P N ) Πιθανότητα να μην αναμείνει καθόλου ένας πελάτης Μέσος αριθμός αναμενόντων (Lq) Βαθμός χρησιμοποίησης των σταθμών εξυπηρέτησης Μέγιστος αριθμός αναμενόντων

Συστήματα Αναμονής 8/8 31 Β. Οικονομικά Cs: σταθερό κόστος διαθέσεως του συστήματος εξυπηρέτησης ανά μονάδα χρόνου Ca: μέσο μεταβλητό κόστος ανά εξυπηρέτηση Cw: κόστος παραμονής στο σύστημα ενός πελάτη ανά μονάδα χρόνου R: μέση χρηματική είσπραξη ανά εξυπηρέτηση Ct: ολικό κόστος του συστήματος εξυπηρέτησης ανά μονάδα χρόνου C Η : κόστος παροχής εξυπηρετήσεων ανά μονάδα χρόνου G H : μέσο ανά μονάδα χρόνου καθαρό κέρδος από την παροχή εξυπηρέτησης

32 Σχεδιασμός Μεθόδου Παραγωγής

Μελέτη Εργασίας (Work Study) 33 A. Μελέτη μεθόδου (method study) B. Μέτρηση εργασίας (Work measurement) Α. Μελέτη Μεθόδου Παραγωγής Ανάπτυξη και εφαρμογή νέας μεθόδου παραγωγής προϊόντος ή υπηρεσίας Συστηματική καταγραφή, ανάλυση και κριτική εξέταση ήδη ακολουθούμενης μεθόδου Σκοπός της Μελέτης Μεθόδου είναι ο καθορισμός του βέλτιστου τρόπου εργασίας, που συνήθως αντιστοιχεί στη μέθοδο εκείνη που συνεπάγεται το μικρότερο κόστος παραγωγής, ενώ ικανοποιεί ένα σύνολο τεχνικών, οικονομικών, θεσμικών, φυσιολογικών, ψυχολογικών και άλλων περιορισμών

Μελέτη Μεθόδου Παραγωγής 1/5 34 Στάδια της Μελέτης Μεθόδου Καθορισμός της εργασίας που θα μελετηθεί (select) Καταγραφή / ανάλυση της υπό μελέτη μεθόδου (record) Κριτική εξέταση της μεθόδου / αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων (examine) Αξιολόγηση και ανάπτυξη της νέας βελτιωμένης μεθόδου (develop) Εφαρμογή της νέας βελτιωμένης μεθόδου (install) Έλεγχοςτηςορθήςεφαρμογήςτηςνέαςμεθόδου(maintain)

Μελέτη Μεθόδου Παραγωγής 2/5 35 Καθορισμός της εργασίας που θα μελετηθεί (select) Προσδιορισμός στόχων μελέτης καθώς και των κριτηρίων με βάση τα οποία θα εκτιμηθεί η επιτυχία της Η επιδιωκόμενη μέθοδος πρέπει να είναι: 1. Καθορισμένη (specification) 2. Απλοποιημένη (simplification) 3. Τυποποιημένη (standardization) Προσδιορισμός απαιτήσεων για το μέγεθος της παραγωγής Προσδιορισμός χρόνου περάτωσης της μελέτης

Μελέτη Μεθόδου Παραγωγής 3/5 36 Καταγραφή / ανάλυση της υπό μελέτη μεθόδου (record) Καταγραφή (με σαφή, σύντομο και περιεκτικό τρόπο) όλων των στοιχείων που αφορούν τη μέθοδο που μελετάται (προδιαγραφές προϊόντος, ποσοτικοί και ποιοτικοί περιορισμοί)

Μελέτη Μεθόδου Παραγωγής 4/5 37 Κριτική εξέταση της μεθόδου / αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων (examine) Με βάση τα στοιχεία του προηγούμενου σταδίου εξετάζεται κάθε φάση χωριστά και στη συνέχεια ακολουθεί συσχέτιση των φάσεων με σκοπό την αύξηση των παραγωγικών χρόνων και μείωση των μη παραγωγικών Eρωτήματα που τίθενται κατά την εξέταση των φάσεων: Σκοπός εκτέλεσης (τι εκτελείται, γιατί εκτελείται, τι άλλο θα μπορούσε να εκτελείται, τι πρέπει να εκτελείται Θέση εκτέλεσης (που εκτελείται, γιατί εκτελείται εκεί, που αλλού θα μπορούσε να εκτελείται, που πρέπει να εκτελείται) Χρόνος εκτέλεσης (πότε εκτελείται, γιατί εκτελείται τότε, πότε άλλοτε θα μπορούσε να εκτελείται, πότε πρέπει να εκτελείται) Άτομο που εκτελεί (ποιος εκτελεί, γιατί εκτελεί αυτός, ποιος άλλος θα μπορούσε να εκτελεί, ποιος πρέπει να εκτελεί) Τρόπος εκτέλεσης (πως εκτελείται, γιατί εκτελείται με αυτόν τον τρόπο, πως αλλιώς θα μπορούσε να εκτελείται, πως πρέπει να εκτελείται)

Μελέτη Μεθόδου Παραγωγής 5/5 38 Αξιολόγηση και ανάπτυξη της νέας βελτιωμένης μεθόδου (develop) Στο στάδιο αυτό αξιολογούνται οι εναλλακτικές δυνατότητες του προηγούμενου σταδίου με βάση τα κριτήρια που τέθηκαν κατά το πρώτο βήμα και επιλέγεται / καθορίζεται η νέα μέθοδος Εφαρμογή της νέας βελτιωμένης μεθόδου (install) Έλεγχοςτηςορθήςεφαρμογήςτηςνέαςμεθόδου(maintain)

Ανάλυση της Ροής Εργασίας 39 Η μελέτη της μεθόδου παραγωγής διευκολύνεται σημαντικά αν η ροή της εργασίας στο παραγωγικό σύστημα αναλυθεί με τη βοήθεια κατάλληλων διαγραμμάτων Διαγράμματα διαδικασίας (process charts) Παρακολουθούνται οι δραστηριότητες της παραγωγικής διαδικασίας Διάγραμμα σταδίων (block diagram) Διάγραμμα συναρμολόγησης (assembly chart) Διαγράμματα ASME (Πρότυπα: Λειτουργία Μεταφορά Έλεγχος Καθυστέρηση Αποθήκευση) Διαγράμματα ροής (flow charts) Συσχετίζουν με τρόπο παραστατικό τις διάφορες λειτουργίες του συστήματος

Μέτρηση Εργασίας 1/2 40 Β. Μέτρηση Εργασίας Ο προσδιορισμός του χρόνου που απαιτείται από ένα ειδικευμένο και κατάλληλα εκπαιδευμένο άτομο να εκτελέσει μια συγκεκριμένη εργασία. Ο προσδιορισμός του χρόνου αυτού είναι απαραίτητος για την αξιολόγηση μιας μεθόδου εργασίας και για τον προγραμματισμό των παραγωγικών δραστηριοτήτων ενός τμήματος παραγωγής.

Μέτρηση Εργασίας 2/2 41 Χρησιμότητα Μέτρησης Εργασίας Κατάρτιση προγράμματος παραγωγής Προσδιορισμός αναγκών έργου σε προσωπικό και εξοπλισμό Λήψη απόφασης για ιδιοπαραγωγή ή ανάθεση σε υπεργολάβος Εκτίμηση χρόνου εκτέλεσης μιας παραγγελίας Εκτίμηση κόστους παραγωγής για τον καθορισμό της τιμής πώλησης του προϊόντος Κατάρτιση προϋπολογισμού παραγωγής Προετοιμασία προσφοράς για την ανάληψη παραγγελίας Καθορισμός δυναμικότητας μηχανής και αριθμού μηχανών Καθορισμός προτύπων χρόνου εκτέλεσης μιας εργασίας για τον έλεγχο του εργατικού κόστους

Κατηγορίες Μεθόδων Μέτρησης Εργασίας 42 Α. Με συνεχή παρατήρηση Μέτρηση της διάρκειας των κύκλων εργασίας ή στοιχείων τους με άμεση και συνεχή παρατήρηση Χρήση χρονομέτρου, ηλεκτρονικού συλλέκτη δεδομένων, κ.λπ. Συνεχής, επαναληπτική ή σωρρευτική χρονομέτρηση Β. Δειγματοληπτική μελέτη Μέτρηση εργασίας σε περιπτώσεις που αυτή δεν εκτελείται σε διαδοχικούς, επαναλαμβανόμενους κύκλους Καταγραφή σε τυχαίους προκαθορισμένους χρόνους Χρονομέτρηση σε συστήματα προϊόντων / υπηρεσιών Γ. Συνθετική μελέτη Προσδιορισμός του χρόνου εκτέλεσης μιας εργασίας χρησιμοποιώντας ως δεδομένα τους χρόνους των στοιχείων από τα οποία αποτελείται

Διαδικασία Εκπόνησης Δειγματοληπτικής Μελέτης 1/2 43 1. Καθορισμός προβλήματος / κύριου σκοπού μελέτης 2. Έγκριση προϊσταμένου τμήματος 3. Καθορισμός επιθυμητής ακρίβειας τελικών αποτελεσμάτων καθώς και τηςστάθμηςεμπιστοσύνης 4. Σχεδιασμός μελέτης 5. Υλοποίηση σχεδίου 6. Έλεγχος ακρίβειας αποτελεσμάτων 7. Σύνταξη έκθεσης αποτελεσμάτων / συμπεράσματα

Διαδικασία Εκπόνησης Δειγματοληπτικής Μελέτης 2/2 44 Διάκριση Χρόνου Βασικός χρόνος = άμεσο προϊόν χρονομέτρησης Κανονικός χρόνος = βασικός χρόνος Χ βαθμός απόδοσης Πρότυπος χρόνος = κανονικός χρόνος + παροχές Διαδικασία εκπόνησης μελέτης μέτρησης εργασίας Άδεια διεξαγωγής μελέτης Οριστικοποίηση μεθόδου εργασίας Ανάλυση της εργασίας στα στοιχεία της Κανόνες ανάλυσης εργασίας στα στοιχεία της Χρονικό διάστημα για να χρονομετρηθούν τα στοιχεία με ακρίβεια Διάκριση χρόνων ανθρώπινου χειρισμού και χρόνων μηχανής Διάκριση σταθερών και μεταβλητών στοιχείων

45 Χωροταξικός Σχεδιασμός

Χωροταξικός Σχεδιασμός (layout planning) 1/3 46 Χωροταξική διευθέτηση των μηχανημάτων, του λοιπού εξοπλισμού και του ανθρώπινουδυναμικούστιςδιάφορεςθέσειςκαιεπίπεδατουκυρίως παραγωγικού χώρου μιας μονάδας Μελέτη των παραγωγικών και λοιπών διαδικασιών (παραγωγή, ποιοτικός έλεγχος, συσκευασία, αποθήκευση, αποστολή εμπορευμάτων, φόρτωση, εκφόρτωση, έλεγχος παραλαβής, συντήρηση εξοπλισμού, μεταφορά κ.λπ.) σε σχέση με το χώρο Ο χωροταξικός σχεδιασμός σχετίζεται άμεσα και με τη διαχείριση υλικού (materials handling) αφού σκοπεύει στην εξασφάλιση ικανοποιητικών συνθηκών ροής των υλικών μέσω του παραγωγικού συστήματος Χωροταξικός Σχεδιασμός A. Σχεδιασμός νέων παραγωγικών συστημάτων B. Ανασχεδιασμός λειτουργιών στο χώρο σε υπάρχοντα συστήματα

Χωροταξικός Σχεδιασμός (layout planning) 2/3 47 Περιπτώσεις ανασχεδιασμού λειτουργιών στο χώρο σε υπάρχον σύστημα Μεταβολήστοσχέδιοενόςεξαρτήματοςήενόςπροϊόντος, που απαιτεί αλλαγή διαδικασίας παραγωγής Αύξηση του όγκου παραγωγής όταν απαιτείται προσθήκη παραγωγικού δυναμικού Μείωση του όγκου παραγωγής, όποτε προκύπτει το αντίστροφο πρόβλημα Έναρξη παραγωγής ενός προϊόντος, όποτε χρειάζεται είτε προσθήκη δυναμικού στα υπάρχοντα τμήματα είτε δημιουργία ενός νέου τμήματος Μεταφορά ενός τμήματος από μια θέση σε μια άλλη, οπότε δίνεται η ευκαιρία να διορθωθούν τυχόν λάθη ή αδυναμίες στην υπάρχουσα χωροταξία Αντικατάσταση παλαιού εξοπλισμού Αλλαγή στη μέθοδο παραγωγής

Χωροταξικός Σχεδιασμός (layout planning) 3/3 48 Ανασχεδιασμός Επίλυση Προβλημάτων καθυστερήσεων και μη παραγωγικού χρόνου διαχείρισης αποθεμάτων ουρών αναμονής χρονικού προγραμματισμού ροής υλικών

Κριτήρια Αξιολόγησης Χωροταξικού Σχεδιασμού 49 Αποτελεσματική διεξαγωγή της παραγωγικής διαδικασίας Ελαχιστοποίηση καθυστερήσεων Εξασφάλιση ευελιξίας στο σύστημα Ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής με παράλληλη ικανοποίηση των λειτουργικών απαιτήσεων της παραγωγής Εξασφάλιση συνθηκών άνεσης και ασφάλειας στους εργαζόμενους Δυνατότητα ευχερούς ελέγχου του συστήματος

Δραστηριότητες Χωροταξικού Σχεδιασμού 1/2 50 Συγκέντρωση και ανάλυση βασικών δεδομένων Σχεδίαση του τρόπου με τον οποίο γίνεται η ροή των υλικών Διαμόρφωση γενικού σχεδίου διαχείρισης υλικών Σχεδίαση των θέσεων εργασίας Επιλογή ειδικού εξοπλισμού για τη διαχείριση του υλικού Προσδιορισμός των απαιτήσεων αποθηκευτικού χώρου Συντονισμός ομάδων πού εκτελούν σχετιζόμενες λειτουργίες Σχεδίαση των θέσεων των παροχών

Δραστηριότητες Χωροταξικού Σχεδιασμού 2/2 51 Κατανομή του διαθέσιμού χώρου στις θέσεις εργασίας Εκπόνηση του κύριου χωροταξικού σχεδίου Έλεγχος του σχεδίου από κατάλληλα πρόσωπα Έγκριση σχεδίου Συμμετοχή στην εκπόνηση κατασκευαστικών σχεδίων Παρακολούθηση των κατασκευών και της εγκατάστασης του χωροταξικού σχεδίου Παρακολούθηση της εφαρμογής του χωροταξικού σχεδίου

Συστήματα Χωροταξικού Σχεδιασμού 1/2 52 Α. Προϊόντος Ο παραγωγικός εξοπλισμός διατάσσεται στο χώρο σύμφωνα με τη διαδικασία παραγωγής του προϊόντος. Αφορά μαζική παραγωγή περιορισμένου αριθμού προϊόντων. (+) διατήρηση χαμηλών ενδιάμεσων προϊόντων, μικρός χρόνος παραγωγής, ομαλή ροή προϊόντων μέσα από την παραγωγική διαδικασία, ελαχιστοποίηση μεταφορικού έργου, μικρές απαιτήσεις σε εξειδικευμένη εργασία, ελαχιστοποίηση απαιτήσεων χώρου ( ) επίδραση επιμέρους βλάβης σε ολόκληρη τη γραμμή παραγωγής, ο ρυθμός παραγωγής σε ολόκληρη τη γραμμή καθορίζεται από τη θέση παραγωγής με τη μικρότερη παραγωγική ικανότητα

Συστήματα Χωροταξικού Σχεδιασμού 2/2 53 Β. Διαδικασίας Οι μηχανές ή οι υπηρεσίες του ίδιου τύπου χωροθετούνται μαζί σε γειτονικές θέσεις. Ο τύπος αυτός προκύπτει όταν ο όγκος παραγωγής δεν δικαιολογεί τη μαζική παραγωγή σε χωριστές γραμμές. (+) καλύτερη αξιοποίηση / χρησιμοποίηση του εξοπλισμού, ευελιξία ( ) δυσχερής προγραμματισμός και έλεγχος παραγωγής, μεγαλύτερα αποθέματα ασφαλείας Γ. Σταθερής θέσης Το παραγωγικό δυναμικό μεταβάλλει θέση με τρόπο που να εξυπηρετείται η παραγωγή ενός προϊόντος του οποίου η θέση δεν μεταβάλλεται. Ο μηχανικόςεξοπλισμόςείναισυνήθωςγενικήςχρήσηςκαιοβαθμός αυτοματοποίησης περιορισμένος.

Τεχνικές Χωροταξικού Σχεδιασμού 1/3 54 Κοινό χαρακτηριστικό είναι η χρήση ενός μέτρου αποτελεσματικότητας με το οποίο χαρακτηρίζεται η αξία κάθε εναλλακτικού σχεδίου και με τη βοήθεια του οποίου προκύπτει το βέλτιστο (+) βοήθεια στη φάση της αναζήτησης λύσης ( ) ύπαρξη περιορισμών CRAFT (Computerized Relative Allocation of Facilities Techniques) Μέτρο αποτελεσματικότητας: συνολικό κόστος διαχείρισης υλικών που θεωρείται γραμμική συνάρτηση των αποστάσεων που διανύονται Διαδικασία διαδοχικών βελτιώσεων

Τεχνικές Χωροταξικού Σχεδιασμού 2/3 55 ΑLDER (Automated Layout Design Program) CORELAP (Computerized Relationship Layout Planning) Μέτρο αποτελεσματικότητας: ο βαθμός ικανοποίησης απαιτήσεων για γειτνίαση των διαφόρων τμημάτων Έναρξη με τυχαία επιλογή τμήματος

Τεχνικές Χωροταξικού Σχεδιασμού 3/3 56 Η μέθοδος του συστηματικού χωροταξικού σχεδιασμού (SPL) Έμφαση στους ποιοτικούς παράγοντες που επηρεάζουν τον καθορισμό της σχετικής θέσης των τμημάτων ή των θέσεων εργασίας ενός συστήματος Μεθοδολογία 1. Συγκέντρωση πληροφοριών (σε αυτές συμπεριλαμβάνονται και αποφάσεις άλλων φάσεων σχεδιασμού, όπως του προϊόντος, μεθόδου κ.λπ.) 2. Ανάλυση ροής (διαγράμματα ροής, συναρμολόγησης, συλλογικής δραστηριότητας, ροής διαδικασιών/flow process charts, «από προς»/ travel charts, load and distance charts) 3. Ανάλυση δραστηριοτήτων (κώδικας προτεραιότητας, κώδικας αιτιολόγησης) 4. Διαμόρφωση χωροταξικού σχεδίου

57 Case Study #1 Επικάλυψη Τροχού με Σμυριδόσκονη Πηγή: «Διοίκηση Παραγωγής», Κ. Παππής

Παλαιά Μέθοδος Μηχανή και Διάγραμμα 58

Μηχανές Νέας Μεθόδου 59

Διάγραμμα Νέας Μεθόδου 60

61 Case Study #2 Έγκριση Προμήθειας Υλικού Πηγή: «Διοίκηση Παραγωγής», Κ. Παππής

Παλιά Μέθοδος 62

Διάγραμμα Διαδικασίας Παλαιάς Μεθόδου 63

Νέα Μέθοδος 64

Διάγραμμα Διαδικασίας Νέας Μεθόδου 65

66 Case Study #3 Αναδιοργάνωση Διαδικασιών Δημόσιας Διοίκησης

Εισαγωγή 67 Το παρόν case study περιγράφει την εφαρμογή της μεθοδολογίας και των εργαλείων ανασχεδιασμού σε συγκεκριμένη διαδικασία της ΓΓΕ ΓΓΕ η οποία ανασχεδιάστηκε και παράλληλα ηλεκτρονικοποιήθηκε πρόσφατα. Συγκεκριμένα περιγράφονται: Η διαδικασία όπως υπήρχε πριν ανασχεδιαστεί, Η φάση του ανασχεδιασμού, Η τελική μορφή της διαδικασίας

Περιγραφή Περιβάλλοντος 68 Τίτλος Διαδικασίας: Επιχορήγηση της ταχυδρομικής διακίνησης του τύπου Εμπλεκόμενοι: ΓΓΕ ΓΓΕ / Διεύθυνση Εποπτείας ΜΜΕ, ΕΛΤΑ (Τοπικά Καταστήματα ΕΛΤΑ και Κεντρική Υπηρεσία) Εκδότες έντυπων εφημερίδων και περιοδικών Ο στόχος της παρούσας διαδικασίας είναι να παρακολουθήσει την επιχορήγηση των εντύπων και να εξασφαλίσει την τήρηση του νόμου και των προϋποθέσεων αυτού.

Πλαίσιο Διαδικασίας 69 Η ΓΓΕ ΓΓΕ επιχορηγεί έμμεσα την ταχυδρομική διακίνηση του τύπου και των περιοδικών. Συνοπτικά οι προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος για να δικαιούται ένα έντυπο επιχορήγηση είναι: Να έχει υποβάλλει σχετική αίτηση ή οποία θα πρέπει να εγκριθεί από την ΓΓΕ ΓΓΕ. Να έχει ήδη εκδώσει 3 έντυπα. Να εκδίδει τα έντυπα σε τακτικά διαστήματα σύμφωνα με την περιοδικότητα του εντύπου (π.χ. ένα μηνιαίο έντυπο θα πρέπει να εκδώσει τουλάχιστον 10 έντυπα μέσα στον χρόνο ώστε να δικαιούται επιχορήγησης). Να μην έχει διαφημίσεις πέρα ενός καθορισμένου ορίου Να μην διανέμει μαζί με το έντυπο και άλλο διαφημιστικό υλικό

Η διαδικασία πριν τον ανασχεδιασμό 1/5 70 Η όλη διαδικασία της επιδότησης της ταχυδρομικής διακίνησης έχει τρεις επιμέρους διαδικασίες: Ο εκδότης υποβάλλει αίτηση για να μπορέσει να επιχορηγηθεί προσκομίζοντας τα απαραίτητα δικαιολογητικά Εφόσον εγκριθεί η αίτηση, ο εκδότης διακινεί ταχυδρομικά τα έντυπα μέσω του τοπικού ταχυδρομικού καταστήματος των ΕΛΤΑ. Τα ΕΛ.ΤΑ προσκομίζουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα κατάσταση των διακινηθέντων εντύπων ώστε να γίνει η εκκαθάριση και να πληρωθούν το ποσό της επιχορήγησης που τους αντιστοιχεί

H διαδικασία πριν τον ανασχεδιασμό 2/5 71 Αίτηση εκδότη για επιχορήγηση της ταχυδρομικής διακίνησης Εργοδότης ΓΓΕ-ΓΓΕ Εργοδότης προσέρχεται και υποβάλλει αίτηση μαζί με τα δικαιολογητικα (τεύχη του εντύπου) Γίνεται έλεγχος της αίτησης και των διακαιολογητικών (τευχών) Παραλαμβάνει την θετική βεβαίωση ΝΑΙ Είναι τα δικαιολογητικά και η αίτηση εντάξει Παραλαμβάνει την αρνητική βεβαίωση Εκδίδεται θετική βεβαίωση επιχορήγησης ΟΧΙ Εκδίδεται αρνητική βεβαίωση επιχορήγησης Η αίτηση παίρνει αριθμό πρωτοκόλλου και αρχειοθετείται

Η διαδικασία πριν τον ανασχεδιασμό 3/5 72

Η διαδικασία πριν τον ανασχεδιασμό 4/5 73 Ταχυδρομική διακίνηση του εντύπου Εκδότης Τοπικό κατάστημα ΕΛΤΑ Κεντρικό Λογιστήριο ΕΛΤΑ ΓΓΕ-ΓΓΕ Προσέρχεται στο κατάστημα των ΕΛΤΑ και προσκομίζει την βεβαίωση μαζί με τα έντυπα που θέλει να διακινήσει Το προσωπικό των ΕΛΤΑ κάνει έλεγχο στις προϋποθέσεις για την διακίνηση του εντύπου Τα στοιχεία καταχωρούνται στο σύστημα των ΕΛΤΑ Το έντυπο ξαναελέγχεται για τη διαφήμιση, την περιοδικότητα Τα στοιχεία του εντύπου καταχωρούνται σε πληροφοριακό σύστημα Τηρούνται οι προϋποθέσεις ΟΧΙ ΝΑΙ Δεν γίνεται διακίνηση των εντύπων Καταχωρούνται τα στοιχεία της διακίνησης σε ειδικό βιβλίο που τηρείται στο Τοπικό Κατάστημα Γίνεται διακίνηση των εντύπων Αποστέλλονται τα στοιχεία στο Κεντρικό Λογιστήριο Αποστέλλεται αντίτυπο στη ΓΓΕ- ΓΓΕ

Η διαδικασία πριν τον ανασχεδιασμό 5/5 74

Προβλήματα 75 Μητρώο εντύπων Δεν παρακολουθούσε πλήρως τις κυκλοφορίες των εντύπων Δεν παρακολουθούσε τις αιτήσεις των εκδοτών για ένταξη στο καθεστώς επιδότησης Δεν παρακολουθούσε την απώλεια του δικαιώματος επιδότησης Δεν έκανε οικονομική εκκαθάριση

Η διαδικασία μετά τον ανασχεδιασμό 1/6 76

Η διαδικασία μετά τον ανασχεδιασμό 3/6 78 Αποστολή Voucher σε όσους εκδότες έχουν ήδη βεβαίωση ΓΓΕ-ΓΓΕ Ταχ. Κατάστημα ΕΛΤΑ Εκδότες Η ΓΓΕ-ΓΓΕ σχηματίζει στην αρχή του έτους κατάλογο με τους εκδότες που έχουν ενεργή βεβαίωση και εκτυπώνει τα voucher με το barcode εις τριπλούν για κάθε έντυπο Τα ταχ. Καταστήματα παραλαμβάνουν Τα vouchers που απέστειλλε η ΓΓΕ Οι εκδότες προσέρχονται στα ταχ. Καταστήματα να παραλάβουν τα voucher Αποστέλλει τα vouchers στους εκδότες ομαδοποιημένα ανά ταχυδρομικό κατάστημα

Πλεονεκτήματα νέας διαδικασίας 82 Παρακολουθεί πλήρως τις κυκλοφορίες των εντύπων Παρακολουθεί τις αιτήσεις των εκδοτών για ένταξη στο καθεστώς επιδότησης Αυτοματοποιεί την παρακολούθηση του δικαιώματος επιδότησης Κάνει οικονομική εκκαθάριση

Αποκτηθείσα εμπειρία 83